|
2003
|
|
|
Adingabeen epaitegiak ez
|
badauka
egitateen gaineko eskumenik, Fiskaltzak erabakiko du jarduna lege aginduz eskumena duen organora bidaltzea.
|
|
|
Auzitegi Gorenaren iritziz, alderdi errekurtsogileak nabariro eta modu konponduezinean hautsi baditu errekurtsoari buruz ezarritako betekizunak, edo uziak ez badu kasazio
|
edukirik
, magistratu txostengileak aretoari komunikatuko dio ez onartzearen arrazoia, eta aretoak erabakiko du, hiru eguneko epean, errekurtsogileari entzutea, bai eta Fiskaltzaririk jarri; jarraian, aretoak autoa emango du, eta auto horren aurka ezin izango da inolako errekurtsorik jarri. ere, Fiskaltzak berak ez badu errekurtso
|
|
|
Gazteak, orduan, ikuspegi soziologikotik zein psikologikotik berezitasunak aurkezten baditu, justiziaz berezitasun horiek kontuan
|
eduki
dira zigor erantzuna ematerakoan eta, aldi berean, zehapena hezkuntza tresna gisa erabiltzeko aukerak erantzun juridikoaren nondik norakoa baldintzatu luke. Eta, ildo horretatik, txalotzekoa dena, hain justu ere, 5/ 2000 LOren Zioen Adierazpena (7 lerrokada) joan da hauxe aldarrikatzen duenean:
|
|
2004
|
|
|
1) Akzio nagusiaren gaineko ardura duen auzitegiak jurisdikzioa eta eskumena
|
edukitzea
akzio metatuen gaineko ardura izateko, gaia nahiz munta dela eta. Hala ere, epaiketa arruntean bideratu beharreko akzioari meta dakioke, muntaren arabera, berez hitzezko epaiketan gauzatu beharreko akzioa.
|
|
|
2) Demandatuak eztabaidatu finka
|
edukitzea
edo eskubidea egikaritzea kontratu bidez, azken titularrarekin edo aurreko titularrekin izandako zuzeneko harreman juridikoetatik edozeinen bidez edo preskripzio bidez, baldin eta preskripzioak kalte egin ahal badio inskribatutako titularrari.
|
|
|
4) Demandatuak zein finka benetan
|
eduki
eta hori inskribatutakoa ez izatea.
|
|
|
3 Auzitegiak baloratuko ditu artikulu honen lehen paragrafoan aipatu tresnak, tresnok zein izaera
|
eduki
eta izaera horri aplikagarri zaizkion kritika zintzoaren erregelak kontuan izanik.
|
|
|
Intzidente arazoek ez
|
badaukate
beste izapidetzarik zehaztuta lege honetan, orduan horiek bideratuko dira, kapitulu honetan xedatutakoaren arabera.
|
|
|
406 artikulua. Errekonbentzioaren
|
eduki
eta forma. Demandari lotuta ez dagoen errekonbentzioaren eta esanrritasunik eza gabe doan errekonbentzioaren onarga
|
|
|
Auzitegiak parte hartzearen inguruko eskabideak baztertuko ditu, bakarrik, horiek desegokiak badira edo erabilgarriak ez badira, euren helburu eta
|
edukiagatik
.
|
|
|
Auzitegi orok epai liburu bat
|
edukiko
du, idazkari judizialaren zaintzapean; liburu horretara bilduko dira behin betiko epaiak, izaera bereko autoak, eta aurkeztutako boto bereziak, horiek sinatu ondoren. Horiek guztiak euren dataren araberako hurrenkeran bilduko dira.
|
|
|
1 Egintza baten deuseztasunak ez duberdina izango ez zuketen egintzena ere. berarekin ekarriko egintza horren gain lokabe diren geroko egintzen deuseztasuna, ezta deuseztasunari bide eman zion arau haustea egin gabe
|
eduki
ez
|
|
|
izanda, jabeak, gozamendunak edo landa nahiz hiri lurretako finka
|
edukitzeko
eskubidea duten pertsonetatik beste edozeinek aurkeztutako demandak, finka horren edukitza berreskuratzeko; betiere, finka hori errentamendu arruntean, finantza errentamenduan edo apartzerian eman denean.
|
|
|
2) Jabeak, gozamendunak edo finkatako finkaren edukitza osoa berreskura
|
edukitzeko
eskubidea duten pertsonetatik beste edozeinek landa edo hiri lurretzeko demandak, finka hori prekarioan laga denean.
|
|
|
Testamentu oroitidazkiren bat duenak epaile eskudunari aurkeztu dio bera, egileslearen heriotzaren berri izan bezain laster, hori protokoloan jasotzea eskatuz eta berori
|
edukitzeko
arrazoia zein den azalduz. Idazkiarekin batera aurkeztuko du heriotzaren egiaztapena jasotzen duen agiria, eta testamentuaren kopia sinesgarria erakutsiko du; kopia horretan, beraren izatea eta legitimotzat hartzeko bildu beharreko ezaugarriak aipatuko dira.
|
|
|
3) Berez, ondare
|
edukirik
ez duten ondasunak.
|
|
|
«1 Epaileak, epaiketa bukatzean, ozenki eman dezake epaia. Epai hori aktan jasoko da, Prozedura Zibilaren Legean ezarri
|
eduki
eta betekizunekin. Halaber, epaileak epaitza soil soilik eman dezake; epaitza hori aktan jasoko da, idazkari judizialak fede emanez, gerogarrenean legeak ezarri epean eta forman epaia idazteari kalterik egin gabe.»
|
|
|
Funtzionario edo partikularretatik edozeinek jakin badaki bizirik dagoela absentzia edo heriotza adierazpena duena edota desagerpena idatzoharraren bidez jasota
|
daukana
, Fiskaltzari edo Erregistroko arduradunari komunikatuko dio hori.
|
|
|
Naziotasuna zuhurtziara emateko modukoa bada, edo salbuespeneko inguruabarren menpe edo ordena publikoko nahiz interes orokorreko zioen menpe badago, arduradun izapidegileek eta zuzendariordeak euren proposamenetan
|
eduki
eta forma betekizunak bakarrik balioetsiko dituzte, eta erabakia hartzeko orduan argigarri gerta daitezkeen egitateak azpimarratuko dituzte, egitateok frogatuta dauden heinean edo agerikoak diren heinean.
|
|
2005
|
|
|
Kontsumitzaileen aldeko elkarteak ugaritzen, eraginkorrago bihurtzen eta euren lana ezagutarazten joan diren hein berean, erakundeekren funtzioa da herritarrei, kontsumitzaileei eta erabiltzaileei jakinaraz kontsumo bulegoak edo KIUB ak ere ireki dituzte hiri eta auzoetan, kontsumitzaileen eskubideak hobeto defendatzeko helburuarekin. KIUB ak Kontsumitzailearen Informaziorako Udal Bulegoak dira, eta eutea zer egin behar duten
|
dauzkaten
eskubideak defendatzeko; baita, kontsumitzaileen eta erabiltzaileen kexak, salaketak eta erreklamazioak jasotzea eta erakunde edo organo eskudunei bidaltzea. Azkenik, KIUBen lana da kontsumoaren arloko heziketa eta prestakuntza jarduerak antolatzea.
|
|
|
Bere burua abiltzat
|
daukana
engaina erreza da.
|
|
|
Erakunde publikoen axolagabekeriak eragin handia
|
dauka
kontsumitzaile gisa dauzkagun eskubideen urraketan. Ulergarria da, beraz, sarritan, kontsumitzaileak administrazioaz ez fidatzea.
|
|
|
Erakunde publikoen axolagabekeriak eragin handia dauka kontsumitzaile gisa
|
dauzkagun
eskubideen urraketan. Ulergarria da, beraz, sarritan, kontsumitzaileak administrazioaz ez fidatzea.
|
|
|
Kontsumo pro utzi zuen erosten ditugun gauzek, euren funtzio, berezitasun eta eraduktuak ikur gisa ikusten ditugu, eta, ondorioz, gure helburu psikologiko eta sozialak asetzeko erosten ditugu (Grubb eta Grathwohl, 1967). Are gehiago, pertsonalitate mota desberdinek produktuekiko iritzi eta jarrera desberdinak garatzen dituzte, eta horrek eragin zuzena
|
dauka
erosketa prozesuan. Kontsumitzaileek inpresio pertsonalen arabera erabakitzen dute zerbait erosterakoan, askotan inpresio horiek zuzenak edo okerrak diren bi aldiz pentsatu gabe.
|
|
|
Hitz gutxitan esateko, publizitateak barrurako joera itzela bultzatzen du, norbere txokotxoan ezkutatzeko joera nartzisista eta ingurunekoekin solidaritate gabekoa. Inglehart (1991) bezalako autoreek postmaterialismorako jauzia egin dugula esaten badute ere, publizitateak balore materialista, hedonista eta indibidualistak indartzen ditu gure gizartean; duintasunezko bizitza izateko gauzak
|
edukitzea
nahitaezkoa dela sinestarazten digu, baita ere arlo materialean arrakastarik lortzen ez den heinean ez dagoela arrakastarik bizitzan.
|
|
|
Argi dago gizakion pertzepzio sistemak ezin dituela eskaintzen zaizkion iragarki, mezu eta deialdi guztiak barneratu. Hain justu ere, estimuluak gureganatzeko
|
daukagun
gaitasunak mugak dituelako, eta, bestalde, horietako batzuk bakarrik direlako guretzat interesgarriak. Beste hitz batzuekin esanda, gizakiak aktibatua izaten du kanpotik datorren informazio guztia iragazi, benetan interesatzen zaiona barneratu (beherapenak adierazten dituzten kartelak, kontserbatzaile eza adierazten duten etiketak...), eta bere helburuetarako garrantzirik ez duena alboratzeko mekanismoa.
|
|
|
Aurreko atalean aipatutako 7 eskubideen artean esaten nuen, gutxiagotasun eta babesgabetasun egoeretan, kontsumitzaileok babeserako eskubidea
|
daukagula
. Hala ere, iruditzen zait publizitateak gutxiagotasuneko, mendekotasuneko edo babesgabetasuneko egoeran jartzen gaituela.
|
|
|
Are gehiago, kontsumoari buruzko legeriaren helburu nagusietarikoa da kontsumitzaileek bizi ditzaketen ahultasun, gutxiagotasun eta babesgabetasuneko egoera horiek konpentsatzea. Susmoa
|
daukat
publizitateari buruz ari garenean eskubide hori ez dela betetzen.
|
|
|
Publizitatearekin batera, marka da produktuen eta zerbitzuen salmenta bultzatzeko erabiltzen den beste baliabide garrantzitsua. Izan ere, produktu edo zerbitzuak saltzeko ez dago izen ona eta ezaguna
|
edukitzea
baino gauza eraginkorragorik (Klein, 2001). Marka denez produktuaren kalitatea neurtzeko erabiltzen den adierazle garrantzitsuenetarikoa (batez ere produktu teknologikoak, oso garestiak edo konplexuak direnean), ezinbestekoa da produktuaren arrakasta ziurtatzeko.
|
|
|
Gaur egunean, produktuaren arrakasta kalitatean baino gehiago oinarritzen da kanpo itxuran. Beraz, produktuak ahalik eta itxura erakargarrienarekin kaleratzen dira, bulkadaz, hau da, bi aldiz pentsatutzial ia guztiak izen ona
|
daukaten
marken eta produktuen itxura imita gabe erostera bultzatzeko (Juaristi, 2005). Gauzak horrela, etxe komertzen saiatzen dira, salmentak handitzeko asmoz.
|
|
|
Dena dela, argi adierazi nahi nuke kontsumitzaileok ere erru asko
|
daukagula
gure eskubideen urraketan. Alegia, gure eskubideak zapaltzearen errua ez da bakarrik ekoizle, banatzaile, erakunde eta marketing adituena.
|
|
|
Alegia, gure eskubideak zapaltzearen errua ez da bakarrik ekoizle, banatzaile, erakunde eta marketing adituena. Izan ere, kontsumitzaileok ez gara behar bezala arduratzen
|
dauzkagun
eskubideak babesteaz. Gainera, kontsumitzaile gehienak gutxi informatzen dira eskubideen zapalketaren aurrean eman beharreko pausoei dagokionez.
|
|
|
INC k 2004 urtean egin zuen ikerketa baten arabera (INC, 2004b), Espainiako lau kontsumitzailetik hiruk zioten kontsumitzaile gisa
|
dauzkaten
eskubideei buruzko informazio gutxi dutela. Bakarrik kontsumitzaileen %23ak zioen ondo informatua zegoela.
|
|
|
Balizko produktu onargarri perfektuak honako berezitasun hauek izango lituzke, nire ustez: ez da transgenikoa, bere ekoizpen, eraldaketa eta paketatze prozesuek ez dute kutsadurarik sortzen, umeen edo langileen esplotaziorik gabe egina dago, pestizida, sulfato edo osasunarentzako kaltegarriak izan daitezkeen antzerako produkturik ez
|
dauka
, sortzen den herrialdean finkatzen da bere prezioa, aise birziklatzen da eta produktuaren osagaiei eta erabilpen egokiari buruzko informazio gardena ematen du.
|
|
|
Arriskurik gabeko kontsumoaragabeak kontrolagaitzak diren arriskuak sortzen dituela erakutsi behar zaie umeei, baita kontsumo arduratsua gai dela gizateriaren bizi kalitatea hobetzeko eta gure planetaren etorkizuna ziurtatzeko. Béné sustatu nahi bada, umeek txikitatik ikasi behar dute kontsumitzaile gisa
|
dauzkaten
eskubideak babestu egin behar direla. Kontsumo ardudicte Lavoisier ek Kontsumoaren Europako Lehen Kongresuan (Donostia, 2000: 74) zioen bezala:
|
|
|
Kontsumitzaileen Eskolek ere asko lagundu dezakete kontsumitzaile kritikoak sortzen eta kontsumitzaile gisa
|
dauzkagun
eskubideen arloan aurrerapausoak ematen. Kontsumitzaile arduratsuak, kritikoak eta informatuak sortzeko, beharrezkoa da kontsumorako heziketa sendoa bultzatzea.
|
|
|
Maileguan zein epeka ordaintzeko aukeren bitartez, kontsumoaren mundu liluragarrira bultzatzen gaituzte. Zoriontasuna lortzeko edo gure bizitzako arlo desberdinetan
|
dauzkagun
hutsuneak asetzeko, amaigabe erosi behar dugula sinestarazten digute. Horrek, neurri barik erostera bultzatzeaz gain, amaigabeko produktuz, tresnaz eta gailuz bete dizkigu gure etxeak:
|
|
|
Testuinguru honetan, askotan urratzen dira kontsumitzaile gisa
|
dauzkagun
eskubideak: osasunarentzako eta segurtasunerako arriskutsuak diren produktuak, monopolioak eta oligopolioak, informazio ezkutatzen duten etiketak, publizitate gezurtia, elikagaien inguruko iruzurrak eta abar.
|
|
|
osasunarentzako eta segurtasunerako arriskutsuak diren produktuak, monopolioak eta oligopolioak, informazio ezkutatzen duten etiketak, publizitate gezurtia, elikagaien inguruko iruzurrak eta abar. Asko dira esaten dutenak kontsumitzaileen eskubideen urraketa maila jasangaitzetara heldu dela, eta, horrela jarraituz gero, atzera bueltarik gabeko mendekotasun egoeretara helduko garela, ekoizle eta banatzaileek
|
dauzkagun
eskubide guztiak ezeztatuko dizkigutelako.
|
|
|
Liburu honen helburua da ikuspuntu desberdinetatik kontsumitzaileen eskubideekin gertatzen dena aztertzea, gai honen inguruan eztabaida bultzatzeko helburuarekin. Izan ere, kontsumitzaileon bizi kalitatea hobetu, demokrazia hobeagoak lortu eta gizarte justuagoak nahi baditugu, kontsumitzaileok
|
dauzkagun
eskubideen kontzientzia hartu behar dugu, baita eskubide hauek nola urratzen diren ezagutu ere. Honela, bada, hiru gai nagusi lantzen ditut liburuan zehar:
|
|
|
Honela, bada, lan honen helburua da ikuspuntu desberdinetatik kontsumitzaileen eskubideekin gertatzen dena aztertzea, gai hauen inguruan eztabaida bultzatzeko xedearekin. Izan ere, demokrazia hobeagoak lortu, herritarron bizi kalitatea hobetu eta gizarte justuagoak lortu nahi badira, kontsumitzaileek
|
dauzkaten
eskubideen kontzientzia izan behar dute, eta, beraz, baita hauek nola urratzen diren ezagutu ere.
|
|
|
Bere bitartez adierazi nahi dudana pentsamendu bakar bat da: kontsumitzaile gisa
|
dauzkagun
eskubideak babestearen garrantzia azpimarratzea. Hala ere, neure ahalegin guztiak gorabehera, ezin izan dut, hori adierazteko, liburu hau baino bide laburragorik aurkitu.
|
|
|
Bigarren atalean, kontsumitzaileen eskubideak zer nola bortxatzen diren aztertzen dut. Horretarako, kontsumitzaile gisa
|
dauzkagun
eskubideak urratzen dituzten aldagai eta eragile ekonomiko, politiko, psikologiko eta soziologiko garrantzitsuenak aztertu ditut. Izan ere, kontsumitzaileen eskubideen arloa korapilotsuegia da bide bakarretik ulertzeko.
|
|
|
Elkarte eta mugimendu horien guztien presioaren ondorioz, 1962ko martxoaren 15ean, Kennedy Presidenteak AEBetako Kongresuan egindako hitzaldi famatuan, publikoki onartu zen lehenengoz hiritarrek ondasunak
|
edukitzeko
eskubidea, osasunerako eta segurtasunerako eskubidea, dagozkien interesen babeserako eskubidea, hezkuntza eta informaziorako eskubidea eta kalte ordainak jasotzeko eskubideak zituztela. Lehen aldiz historian, kontsumitzaileen eskubideei buruz hitz egiten zen.
|
|
|
Inoren gauzaren gaineko eskubide errealak
|
edukitzeko
modukoak edo edukitzaren babespean geratzeko modukoak direnetan, preskripzio azkentzaileak kalte egiten dio Erregistroaren araberako titularrari, nahiz eta hori hirugarrentzat hartu.
|
|
|
...etaren aurka jarri bada, erregistratzaileak ofizioaren bidez joko du lehen auzialdiko epailearengana, horrek zuzenketa egiazta dezan; epaileak interesdunari entzun behar dio, legezko hipotekak eratzeari buruz ezarritakoaren arabera, edo, interesduna agertu ez bada, iheslari delako adierazpena egin behar du; gero, probidentzia emango du zuzenketari ezezkoa emanez edo zuzenketa aginduz, interesdunak
|
eduki
eta aurkeztu duen tituluaren arabera, eta titulurik aurkeztu ez bada, epaileak aginduko du zuzenketaren gaineko erabakia hartzeko beharrezkoa den titulu zatiaren lekukotza ofizioz ateratzea.
|
|
|
Erregistratzaileak ez dakienean non dagoen okerretara eginiko inskripzioaren titulua
|
eduki
behar duen interesduna, hogeita hamar eguneko epean zitazioa egingo dio, probintziako «Aldizkari Ofizial»ean jarritako ediktuaren bidez. Epe-muga hori igarotakoan interesduna ez bada agertu, erregistratzaileak lehen auzialdiko epailearengana joko du, eta horrek aurreko artikuluan ezarritakoaren arabera jardungo du.
|
|
|
Informazio jarraituaren ondoreetarako, ez da beharrezkoa aurretiaz ziurtagiria luzatzea, baldin eta 3 paragrafoko interesdunak 2 paragrafoko eta, hala denean, 8 paragrafoko betekizunak dituen eskabidean adierazi badu badakiela Erregistroaren egoera. Kasu horretan, ez da ziurtagiririk emango Erregistroak jadanik duen edukiari buruz, eta artikulu honetan zehaztutako
|
eduki
, forma, epe eta ondoreei buruzko informazioa Erregistroan geratzen den eskabidearen bikoizkinaren ondoren agerraraziko da, eginbide baten bitartez.
|
|
|
Penintsulatik at dauden Erregistroen titularrek ordezkaria izenda dezakete Zuzendaritza Nagusira bidalitako ofizio baten bidez, ordezkari horrek aurreko artikuluko uziak eska ditzan euren izenean, eta ordezkaritza ondoz ondoko lehiaketetan onartuko da, zuzendaritza zentroak ez
|
badauka
horren ezeztapenaren berririk.
|
|
2006
|
|
|
Aurreko paragrafoan xedatutakotik salbuetsi dira legez enbargatu ezin diren ondasun eta eskubideak, horiek ondare izaera
|
eduki arren
.
|
|
|
Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza sailburu moduan Konkurtso legeria/ Legislación concursal deritzon lan hau aurkezteak garrantzi berezia
|
dauka
niretzat, hainbat arrazoi direla eta.
|
|
|
Horrela, lehenik eta behin, batasun printzipioa azpimarratu behar da, eta hori ikus daiteke, dela konkurtsoaren alde materialak eta prozesukoak arautzen direnean, dela konkurtsoaren alde subjektiboa jorratzen denean (merkatari diren eta ez diren zordunak barneratzen baitira), dela prozedura eratzen denean; guztiarekin, prozedura hori arras malgua da, konkurtsoa «borondatezkoa» zein «nahitaezkoa» izan daitekeelako, eta konkurtsoaren fase erkideak «hitzarmen» edo «likidazio fasea» ekar dezakeelako. Gisa bertsuan, aparteko garrantzia
|
dauka
konkurtso adierazpenaren ondoreei buruzko arauketak, ez duelako zerikusirik aurreko arauketarekin, eta, batik bat, merkataritzakoa izan arren, zuzenbidearen beste atal batzuk ere ukitzen dituelako. Horretara, lan kontratuen gaineko ondoreak aipa daitezke, hain zuzen ere, konkurtso adierazpenaren aurrekoak izanda, konkurtsopekoa enplegatzailea denetan.
|
|
|
Horretara, lan kontratuen gaineko ondoreak aipa daitezke, hain zuzen ere, konkurtso adierazpenaren aurrekoak izanda, konkurtsopekoa enplegatzailea denetan. Lege honen «vis atractiva» dela bide, konkurtsoko epaileak merkataritzako epaileak jurisdikzioa
|
dauka
berez lan arloko epaitegi nahiz auzitegien eskumenekoak izango liratekeen gaiak aztertzeko. Aurrekoaz gain, aipatu arauak beste hainbat kontzeptu, prozedura zein eginera berri ezarri ditu.
|
|
|
Testu hau aukeratzean, beraz, euskal herriak betidanik izan duen espiritu berritzaile, aitzindari eta enpresaren aldekoa berretsi eta indartu da; izan ere, gure herria gorputz eta arimaz aritu ohi da industria esparruan, eta, beste toki batzuetan, onartu eta jarraitutako erreferentzia bihurtu da halako dedikazioa. Bide bertsutik, lan arloko sailburu moduan goraipatu behar dut aurkezten dudan lanak enplegatzaile eta langilearen arteko harremanetan duen garrantzia, batik bat une honetan, toki eremuan zein nazioartean bestelako industria enpresa eta merkataritza ehunak
|
dauzkagunean
, ekonomia nahiz parametro ekonomiko berriek eraginda. Hortaz, ordena ekonomiko berriaren oinarri diren eredu eta zuzentarauek sorrarazi dituzte egungo lanbide harremanak, eta gizarte nahiz ekonomia errealitate berri horren araberako irizpideak arautu, eguneratu eta finkatzen dituen testua aukeratzea beste arrazoi bat da, lan honen garrantzia azpimarratzeko.
|
|
|
Presoari baimena emango zaio berak izan ditzakeen efektuak
|
edukitzeko
, horrek, epailearen edo auzitegiaren iritziz, inkomunikazioaren helburuak zapuzten ez dituenean.
|
|
|
...ori egoitzan nahiz 775 artikuluan aipatu pertsonaren bidez jaso duenean, hori ez da ahozko epaiketa eteteko arrazoia izango, baldin eta, epailearen edo auzitegiaren ustez, Fiskaltzak edo alderdi akusatzaileak hala eskatuta, eta, behin defentsa entzunda, epaitzeko behar besteko osagaiak badaude, betiere eskatutako zigorrak askatasunaz gabetzeko bi urte gainditzen ez dituenean, edo, izaera ezberdina
|
edukiz gero
, haren iraupena sei urtetik gorakoa ez denean.
|
|
|
2 Ahozko epaiketa hasteko, idazkariak akusazio eta defentsa idazkiak irakurriko ditu. ...rte hartzeko txanda irekiko du; horrela, alderdiek egokitzat jotzen dutena azaldu ahal izango dute, organo judizialaren eskumenari buruz, oinarrizko eskubideren bat hausteari buruz, aurretiaz erabaki beharreko artikuluen existentziari buruz, ahozko epaiketa eteteko arrazoiei buruz, jardunaren deuseztasunari buruz, eta proposatutako frogen edo une horretan bertan gauzatzeko proposatzen diren frogen
|
eduki
eta helburuari buruz. Epaileak edo auzitegiak egintza horretan bertan bidezkoa den ebazpena emango du azaldu diren arazoen inguruan.
|
|
|
Prozedura horren eremuan, agiri frogaren izaera
|
edukiko
dute laborategi ofizialek gai sorgorgarrien izaera, kopuru eta purutasunari buruz bidalitako txostenek, horietan jaso denean txostenok egin direla kasuan kasuko arauek onetsitako zientzia protokoloen arabera.
|
|
|
3) Auzitegiko presidenteak ukatu duenean lekuko batek, dela jendaurreko ikustaldian dela ikustaldi horretatik kanpoko eginbidean, galdera bati edo batzuei erantzutea, galderok egokiak izanda eta auzian eragin nabaria
|
edukita
.
|
|
|
Epaiak argi eta zehatz adierazi eztzeptuok izaera juridikoa
|
eduki
eta epaitza aurretiaz zehaztu dela erakusten ba duenean zein diren frogatutzat jotzen diren egitateak; edo horien arteko kontraesana agerikoa denean; edo zenbait kontzeptu frogatutzat jotako egitateen artean jasotzen direnean, baldin eta kondute.
|
|
|
Egiazko epaiketa auzitegian hasten da. Auzitegi horrek ez
|
dauka
zerikusirikraipena aitortuko dio beraren alde arra instrukzioarekin, alderdikeriarik gabe epaituko du, eta lehiakideen artean gazoia eta justizia bere alde dituenari. Behin sumarioa amaituta, akusatzaileak eta akusatuak behin behineko kalifikazio juridikoa egiten dute epaitu beharreko egitateari buruz eta delitugileari
|
|
|
Behin entzunaldia eginda, guardiako epaileak auto bidez bidezkoa dena ebatziko du, eskatutako babes aginduari buruz, bai eta erabakitako neurrien
|
eduki
eta indarraldiari buruz ere.
|
|
|
1) Auzian egitate bat edo batzuk agertzea, egitate horiek delituaren ezaugarriak
|
edukitzea
eta delitu horren zigorra, gehienez jota, bi urteko edo hortik gorako espetxealdi zigorra izatea, edo iraupen txikiagoko zigor askatasun gabetzailea, baldin eta egotziak
|
|
2007
|
|
|
1 Konstituzioaren 2 artikuluak aitortzen duen autonomia eskubidea egikaritzeko, probintziek, mugakide izanik eta historia, kultura eta ekonomia ezaugarri erkideak
|
edukita
, uharteetako lurraldeek eta erregio nortasun historikoa duten probintziek, beren autogobernua lortu ahal izango dute, autonomia erkidegoak eratuz, titulu honetan eta kasuan kasuko estatutuetan ezarritakoaren arabera.
|
|
|
Armak eta lehergailuak ekoitzi, salerosi,
|
eduki
eta erabiltzeko araubidea.
|
|
|
Bigarrenik, erraztasunaren eta formalismorik ezaren agerpenak dira, besteak beste, hitzezko agerraldia egin ahal izatea, eta abokatu eta prokuradorearen beharra ez
|
edukitzea
. Bada, bi biek ahalbidetuko dute bidegabeko luzapenak saihestea eta herritar guztiek «Habeas Corpusa» erabiltzea, kontuan hartu gabe herritar horiek euren eskubideen berri duten eta herritar horien ahalbide ekonomikoa zer nolakoa den.
|
|
|
Fitxategiaren edo tratamenduaren arduraduna: tratamenduaren helburu,
|
eduki
eta erabileraren gainean erabakiak hartzen dituen pertsona fisiko edo juridikoa, izaera publikoa edo pribatua duena, edo administrazio organoa dena.
|
|
|
Herritarren jokabidearen gaineko balorazioak, datuen tratamenduan oinarritutakoak, froga balioa
|
eduki
ahal izango du ukituak halaxe eskatzen duenean bakarrik.
|
|
|
Elkarteak legearen aurkakoak dira, delitu gisa tipifikatutako xedeak
|
badauzkate
edo bideak erabiltzen badituzte.
|
|
|
2 Atzerritarrak lan egin nahi duenean, beregainean edo inorentzat, titulazio berezia behar duen lanbidean, baimena eman dadin kasuan kasuko titulua
|
eduki
da, eta, hala denean, titulu hori homologatu da.
|
|
|
Hezkuntza administrazioek arautuko dituzte itunpeko zentroetako eskolaz kanpoko eskola jarduera osagarriak eta eskola zerbitzuak. Edonola ere, halakoek borondatezko izaera
|
edukiko
dute.
|
|
|
Konstituzioaren aurreko Alderdi Politikoen 54/ 1978 Legeak, artikulu eta
|
eduki
laburrekoak, balio izan du, batez ere, prozedura erraza ezartzeko, alderdi politikoak askatasunez era daitezen. Xede hori garrantzitsua izan zen, legea aldarrikatu zen unean ere.
|
|
|
(§1 143.1) (e) Konstituzioaren 2 artikuluak aitortzen duen autonomia eskubidea egikaritzeko, probintziek, mugakide izanik eta historia, kultura eta ekonomia ezaugarri erkideak
|
edukita
, uharteetako lurraldeek eta erregio nortasun historikoa duten probintziek, beren autogobernua lortu ahal izango dute, autonomia erkidegoak eratuz, titulu honetan eta kasuan kasuko estatutuetan ezarritakoaren arabera.
|
|
|
(§10 3.d) (e) Fitxategiaren edo tratamenduaren arduraduna: tratamenduaren helburu,
|
eduki
eta erabileraren gainean erabakiak hartzen dituen pertsona fisiko edo juridikoa, izaera publikoa edo pribatua duena, edo administrazio organoa dena.
|
|
|
Hori dela eta, testua erabiltzailearentzat ulerterraz eta erabilgarri izan behar da. Baina, aldi berean ere, eta hizkera arruntean kontzeptu batzuek antzeko esanahia
|
eduki arren
, segurtasun juridikoaren mesederako, badira argiro bereizi beharrekoak. Hona hemen, horren erakusgarri, adibide batzuk:
|
|
|
c) Lege honen 51.1 artikuluan ezarritako arrazoietako bat dela eta, lanpostuak amortizatzeko modu objektiboan egiaztatutako beharrizana
|
eduki
eta artikulu horretan ezarritako lanpostu kopurua baino gutxiago amortizatzen denean. Ondore horretarako, enpresaburuak eraguntzeko xedearekin, edo teknika, anbaki azkentzailea egiaztatuko du, ekonomia arrazoietan oinarrituta, egoera ekonomiko negatiboak gainditzen latolaketa zein ekoizpen arrazoietan oinarrituta, baliabideak hobeto antolatuz, enpresaren jardunbide egokia eragozten duten zailtasunak gainditzeko; zailtasun horien artean daude enpresak merkatuan duen lehia edo eskariak ezarritako baldintzak
|
|
|
3 Aurreko paragrafoak aipatu kontratazio askatasuna gorabehera, hitzarmen kolektiboetan gutxieneko
|
eduki
gisa jaso dira:
|
|
|
2 Aurreko idatz zatian xedatutakoa gorabehera, ulertuko da inorentzat lan zerbitzuak ematen dituzten langile atzerritarrak Espainiako Gizarte Segurantzaren Sistemara bilduta eta kasuan kasuko araubidean altan daudela, lan istripuen eta lanbide gaixotasunen ondoriozko gertakizunak babesteko. Hori ulertuko da, nahiz eta atzerritar horiek Espainian legez kanpo egon, lan egiteko baimenik ez izan edo baimen hori lortzeko betebeharretik salbuetsita izatea egiaztatzeko agiririk ez
|
eduki
. Alabaina, langile atzerritar horiek izan dira Lanaren Nazioarteko Erakundearen 1925eko ekainaren 5eko 19 zenbakidun Hitzarmena berretsi duten herrialdeetakoak.
|
|
|
Maiatzaren 22ko 5/ 1975 Errege Lege dekretua, Lan gatazka kolektiboen arauketari buruzkoa, garrantzitsua izan zen lan legeriaren bilakaera historikoan, grebara jotzea legitimatu baitzuen, lege testuak ezarri
|
eduki
eta forma betekizunak betez gero.
|
|
|
1 Langileek ondoko oinarrizko eskubideak dituzte, halako eskubide bakoitzaren arautegi zehatzak xedatu
|
eduki
eta norainokoarekin:
|
|
|
Zalantzarik gabe, joera horiek eragina izan dute lurraren mugikortasunean eta egitura egokitzeko prozesuan. Esangura horretan, errentamenduak gora egin duela ikusi da, lurra
|
edukitzeko
gainerako moduekin alderatuta. Horrela, errentamenduaren zabalkunde handiari lotuta dago 60ko hamarkadako berregituraketa.
|
|
|
I. kapituluan, alderdien borondateagearen
|
eduki
aginduzko eta oso mugatuaren aurkakoa ez den guztiaren inguren autonomiari lehentasuna emateko helburua aipatu da (1 artikulua), leruan. Finken errentamenduaz gain, ustiategiena ere aipatu da (2 artikulua); eta, errentamenduaren kasuan, nekazaritza ekoizpeneko eskubideen araubideari aipamen egin zaio (3 artikulua), Europar Batasunaren zuzenbidean horiek hartu duten garrantziarekin bat etorriz.
|
|
|
Diziplina militarraren mende ez dauden Estatuko Segurtasun Indar eta Kidegoetako kideei dagokienez, horiei kideek modu esklusiboan eratutako sindikatuetan afiliatzeko eskubidea aitortzen zaie (SALOren 1.5 art./ APFLOren 18 art. eta h.). Bestalde, beste polizia kidego batzuetan, edozein sindikatutan afiliatzeko eskubidea guztiz askea da (adibidez, Ertzaintzaren kasuan, Euskal Herriko Poliziari buruzko Eusko Legebiltzarreko uztailaren 17ko 4/ 1992 Legearen 98 art. eta hurrengoetan ezarritakoa dela bide). Amaitzeko, SALOn bere konturako langileek, langabetuek eta erretirodunek sindikatu kide egiteko duten eskubidea mugatu egin da; izan ere, egon dauden sindikatuetan afiliatzeko eskubidea aitortu zaie, baina ez haien interes bereziak babestea xedetzat
|
daukaten
sindikatu bereziak sortzeko aukera. Horrenbestez, ezin dira langabetuen edo erretirodunen sindikatuak eratu, baina Elkarteen Legearen babesean elkarte zehatzak eratzeko baimena ematen zaie (SALOren 3.1 art.).
|
|
|
Amaitzeko, eta EKren 36 artikuluak aipatutako tituludun lanbideetan aritzeari dagokionez, Konstituzioaren ikuspuntutik, bereizi egin behar da lanbidea aukeratzeko askatasuna, mugarik ez duena (EKren 35 art.), eta aukeratutako lanbidea gauzatzeko askatasuna, mugak izan ditzakeena, horretarako betekizun jakin batzuk eska daitezke-eta, titulazio akademiko berezia, etab.? (EKren 36 art.). Bada, EKren 36 artikuluan aipatzen diren tituludun lanbideak gaitzen duen titulu akademiko edo profesional bat
|
edukitzea
eskatzen dutenak dira. Horrez gain, lanbide elkargo batean sartzea legez eskatzen bada, tituludun lanbideak, ikusi dugunez, elkargora bildutako lanbide bihurtzen dira.
|
|
|
Parte hartze horren monopolioa izan ez arren, horretarako tresnarik egokienak direla jotzen da eta, horregatik, mota guztietako onurabideak ematen zaizkie zeregin horretarako: alderdi politikoek hauteskundeetako parte hartzearen monopolio ia osoa
|
daukate
, hauteskunde prozesuko fase guztietan esku hartzen dute, hauteskunde administrazioan parte hartzen dute, hauteskunde errekurtsoak aurkezten dituzte, etab.?, legegintza eginkizunean ere parte hartzen dute, arau proposamenak eginez?, parlamentuko taldeen zutabe dira eta euren gastuei aurre egiteko diru-laguntzak eta komunikabideetan parte hartzeko erraztasunak jasotzen dituzte, etab.).
|
|
|
«elkarte berezia da (eratxiki zaizkion eginkizunak direla-eta), modu horretan eratua eta erregistratua herri borondatea adierazteko erakundeetan parte hartzeko, erakundeotan parte hartzen du eta trukean zenbait onurabide lortzen ditu, besteak beste alderdiko gastuak finantzatzeko ekarpen publiko oso handia». Hau da, elkarteak dira (hori dela eta, borondatezkotasun printzipioa dute oinarri, bai sortzeko, bai afiliatzeko zein bertan irauteko), pribatuak, eginkizun publikoak dituzte, Konstituzioan garrantzia dute, eta Estatuko organoak izan ez arren, Konstituzioan erakunde bermea dute eta, gainera, beste elkarte batzuek ez dituzten berezitasunak
|
dauzkate
–esan dugunez, eginkizun publikoak eta hauteskundeetan, finantzaketan, etab. dituzten onurak eta pribilegioak direla bide?. Hori guztia dela eta, araubide juridiko desberdina dute eta gainerako elkarteei ezartzen ez zaizkien betekizunak eta baldintzak ezartzen zaizkie (KAE hauek:
|
|
|
a) Legeria positiboari dagokionez, EKren 53.3 artikuluan ezarri da legeria positiboak kontuan izango dituela, hau da, «oinarri» hartuko dituela. «Legeria» formalak lege formalez gain erregelamenduak ere biltzen dituenez, egia esan, III. kapituluko printzipio artezkariek, II. kapituluko oinarrizko eskubide eta askatasun publikoek ez bezala, ez
|
daukate
legeak errespetatu behar duen «funtsezko edukirik» (EKren 53.1 art., a contrario sensu interpretatuta), baina horrek ere ez du esan nahi legegileak nahi duena egin dezakeenik (adibidez, EKren 41 artikuluan Gizarte Segurantzako sistema publikoa eskatzen da), eta Konstituzio Auzitegiak ere irizpide moduan erabil ditzake arau bat Konstituzioaren araberakoa den edo ez epaitzeko. Konstituzio gaikuntza moduan ere har daitezke, legegileak esku hartze publikoari jarritako oztopo jakin batzuk, esaterako, partikularren eskubide ekonomikoetatik eratorri daitezkeenak?
|
|
|
Modu berean, lege organikoak erreserbatuta ez dituen gaiak arautzen baditu, konstituzioaren aurkakoa da, lege arruntaren esparrua inbaditzen duelako. Ikus daitekeenez, hemen hierarkia printzipioak ez du parterik hartzen, bi arauek lerrun bera
|
daukatelako
; hemen eskumen printzipioa agertzen zaigu, hain zuzen ere, arau mota bakoitzari zein esparru egokitzen zaion adierazten duena.
|
|
|
Hau da, esaterako, Errege Dekretu bat inoiz ezin da izan legearen aurkakoa, eta halakoa balitz, errotik deuseza izango litzateke, eta deuseztasun hori agerikoa izango litzateke baita ere Dekretua Konstituzioaren aurkakoa izango balitz. Baina lege lerruneko arauak ez bezala (guztiek maila bera
|
daukate
hierarkiari dagokionez), erregelamenduen kasuan, lerrun bereko arau guztiek ez daukate balio bera, hierarkia printzipioak haien artean ere funtzionatzen baitu, horiek eman dituen organoaren kokapenaren arabera ordenatuta daude eta: adibidez, Gobernua ministro bakoitza baino gehiago da, eta hori bat batean islatzen da organo bakoitzak ematen dituen arauen balioan.
|
|
|
Hau da, esaterako, Errege Dekretu bat inoiz ezin da izan legearen aurkakoa, eta halakoa balitz, errotik deuseza izango litzateke, eta deuseztasun hori agerikoa izango litzateke baita ere Dekretua Konstituzioaren aurkakoa izango balitz. Baina lege lerruneko arauak ez bezala (guztiek maila bera daukate hierarkiari dagokionez), erregelamenduen kasuan, lerrun bereko arau guztiek ez
|
daukate
balio bera, hierarkia printzipioak haien artean ere funtzionatzen baitu, horiek eman dituen organoaren kokapenaren arabera ordenatuta daude eta: adibidez, Gobernua ministro bakoitza baino gehiago da, eta hori bat batean islatzen da organo bakoitzak ematen dituen arauen balioan.
|
|
|
PKLren 503 artikuluan behin behineko espetxealdia dekretatu ahal izateko betekizunak ezarri dira: 1) egitateek delituaren ezaugarriak
|
edukitzea
eta delitu horren zigorra, gehienez jota, bi urteko edo hortik gorako espetxealdi zigorra izatea, edo iraupen txikiagoko zigor askatasun gabetzailea, baldin eta egotziak zigor aurrekariak baditu; 2) auzian behar besteko zioak agertzea, behin behineko espetxeratze autoa zein pertsonaren aurka eman eta pertsona horrek erantzukizun kriminala duela uste izateko; 3) honako helburuetatik bat lortu nahi... a) egotzia prozesura agertuko dela ziurtatzea, baldin eta zentzuz atera badaiteke ihes egiteko arriskua dagoela; b) frogak ezkuta, alda edo suntsi daitezen saihestea; c) egotziak biktimaren ondasun juridikoen aurka jardun dezan saihestea.
|
|
|
«Irispide orokorra
|
edukiko
du. Erregelamenduaren osagarri guztiak dira betebeharrekoak, eta Erkidegoko estatu bakoitzean zuzenean aplikatzekoa da».
|
|
|
Edozelan ere, orain arte argi eta garbi ikusi da finantzaketa publikoa ez dela nahikoa alderdien gastu gero eta handiagoei aurre egiteko, eta finantzaketa pribatuak ia ez duela pisurik (alderdietako afiliazioa oso txikia delako eta alderdiei egindako dohaintzak mugatuak direlako). ...hi ditu, sistemari gardentasun, publizitate eta kontrol handiagoa eman nahi dizkio horrenbeste eskandalu eragin dituen finantzaketa irregularraren kasuak saihesteko, eta alderdien jardueraren gain kontrol handiagoak egin nahi ditu alderdi politikoak herri nahia eratzeko eta ordezkaritza politikorako oinarrizko tresna gisa sendotu daitezen, gure sistema demokratikoan eginkizun publiko garrantzitsua
|
daukate
eta.
|
|
|
Errepublika aldarrikatzean monarkia ez zegoen arren, 1869ko Konstituzioak indarrean jarraitu zuen, ez baitzen modu formalean indargabetu eta ez baitzen eraldatu XI. tituluan ezarritako bideak erabiliz. Eta I. Errepublikako konstituzio federalaren proiektua indarrean jarri ez zenez, paradoxa hau
|
daukagu
: Espainiako I. Errepublikan indarrean egon zen Konstituzioa monarkikoa izan zen.
|
|
|
Ondoren, jeneralak buruzagi politiko batzuk deitu zituen (bilerara ez ziren joan ez Castelar ez Cánovas del Castillo; dagoeneko azken hori Alderdi alfontsotarreko buruzagi izendatu zuten) eta Serrano jenerala botere betearazleko lehendakari izendatu zuten. Horrek guztiak ez
|
zeukan
zerikusirik ez Errepublikarekin ez Monarkiarekin. Manuel Alonso Martínezek, arrazoi osoz, gobernu modu bitxi horri «Respública» esan zion.
|
|
|
Baina praktikan, Kontseiluko lehendakariak Gobernuaren gain zuen buruzagitza lehendakariaren nortasunaren araberakoa izan zen: Azaña Kontseiluko lehendakari izan zen bitartean, bere agintea Gobernuaren barruan ezarri eta Errepublikako lehendakaria «kontrolpean»
|
eduki
zuen; izan ere, azken horrek Gobernuko zuzendaritza politikoan esku sartzeak egiten zituen, Estatu buruzagitzak monarkiaren aldian egindako jarduerak errepikatuz. Baina eskuina boterean egon zen biurtekoan, Lerroux, Samper, Chapaprieta eta Portela Valladaresekin, gauzak asko aldatu ziren:
|
|
|
Lege horrek behin behineko Gobernuaren estatutu juridikoaren printzipioetako bat garatzen zuen eta, ikusi dugunez, Konstituzioaren aurrekoa zen, baina 2 xedapen iragankorrak konstituzio indarraldia aitortzen zion Gorte konstituziogileek iraun bitartean eta horiek legea beren beregi indargabetzen ez zuten bitartean. ...teko edo horien eta organismo zibilen arteko diziplinarik ezara bultzatzea, ordena publikoa nahas dezaketen albisteak zabaltzea, erlijio, politika edo gizarte arrazoiengatik pertsonen edo jabetzen aurkako indarkeria egintzak egitea edo horiek egitera bultzatzea, Estatuaren erakundeak gutxietsi ditzaketen ekintzak edo adierazpenak, monarkiaren apologia, suzko armak edo lehergailuak modu ez zilegian
|
edukitzea
, justifikazio nahiko ez duten industriak edo eginkizunak bukatzea, aldez aurretik iragarri ez diren edo lan arrazoiekin zerikusirik ez duten grebak, tartekaritza edo adiskidetze prozedurapean jartzen ez direnak, gauzen prezioa justifikaziorik gabe aldatzea, eta funtzionarioen arretarik eza edo arduragabekeria euren zerbitzuak gauzatzean).
|
|
|
...a», «erbesteratzea» edo isunak ezarri zituen eta Gobernazioko ministroari ahalmena eman zion gizarte bakea nahas zezaketen bilerak edo kale agerraldiak eteteko, aurrean deskribatutako egintzak bultzatzen zituzten zentroak edo elkarteak ixteko, Elkarteen Legean araututako erakundeen kontabilitatean esku hartu eta horien funtsak ikertzeko, eta armak eta lehergailuak bahitzeko horiek modu zilegian
|
eduki arren
. Lege hori aparteko legea zen, eta kasu askotan, Konstituzioak aitortuko zituen bermeak eta eskubideak edukirik gabe uzten zituen; oso anbiguoa zen jazarri beharreko jokabideak deskribatzerakoan, eta Gobernuari ahal neurrigabeak ematen zizkion, egiatan Auzitegiei egokitzen zitzaizkienak; legean ezarritako errekurtsoek administrazio izaera zuten eta arauak baimentzen zuen ezarritako zehapenak eta zigor zehapenak bateragarriak izatea; hori dela eta, kritika gogorrak egin zitzaizkion.
|
|
|
«Espainiak katoliko izateari utzi dio». Baina zer
|
zeukaten
artikulu horiek mota horretako gatazka eragiteko? 3 artikuluak Espainiako estatuak erlijio ofizialik ez zuela aldarrikatu zuen.
|
|
|
eta 27 artikuluak, kultuari lotutako agerraldi publikoak botere publikoek kasuan kasuan baimendu behar zituztela ezarri zuen?
|
eduki
nolabait «mendekuzalea» zuten. Horrekin batera, ez dugu ahaztu behar araubide errepublikarrean komentuak erre zituztela eta apaiz eta erlijiosoak jazarri eta horien aurkako krimenak egin zirela, Gobernuak jokabide horiek errotik erauzi gabe.
|