|
2007
|
|
|
Datu horiek kontuan izanik, ez da harritzekoa hainbat herrialde ikatzean interesaturik egotea. Izan ere, dagoen erregai fosilik ugariena da, merkea da, eta, gainera, nork bere etxean
|
dauka
.
|
|
|
Aldaketa horiek noiz gertatu behar duten zorrotz kontrolatzen dute fruituen industrian dabiltzanek. Saltokietan banatu aurretik, biltegietan gordeta
|
edukitzen
dituzte fruituak denbora tarte jakin batez. Gordeta dauden bitartean, ez zaie komeni fruituak ontzea, eta horrelakorik ez gertatzeko neurriak hartzen dituzte.
|
|
|
Ondutakoan eta erosleek nahiko dituzten ezaugarriak lortutakoan eramaten dituzte fruituak saltokietara. Esan beharra dago, dena den, fruitu mota bakoitzak berezko ezaugarriak dituela, eta bakoitza bildu, garraiatu eta zaintzeko ezaugarri horiek hartu behar dituztela kontuan; alegia, mota bakoitza tenperatura eta oxigenoaren kontzentrazio kondizio jakin batzuetan gorde behar da, denbora jakin bat
|
eduki
daiteke biltegiratuta eta abar. Izan ere, fruitu batzuentzat egokiak diren kondizioak kaltegarriak izan daitezke beste batzuentzat.
|
|
|
Hara sartu ezik, orain arte nekez ezagut zitekeen Euskal Herrian
|
daukagun
lur azpiko altxor handienetako bat: Karlistaren torka.
|
|
|
Hara sartu ezik, orain arte nekez ezagut zitekeen Euskal Herrian
|
daukagun
lur azpiko altxor handienetako bat: Karlistaren torka.
|
|
|
Zentzumenen bidez etengabe jasotzen dugun informazioak baldintzatzen ditu gure jarduera guztiak.
|
Daukagun
informazioaren arabera hartzen ditugu erabakiak. Baina, egun, inoiz baino garrantzi handiagoa hartu du informazioak; hura trukatzeko hau da, komunikatzeko dauden erraztasunak direla eta.
|
|
|
UNESCOren Gobernuen arteko Ozeanografia Batzordeak (IOC) eta haren abangoardiako programak, GOOS, ozeanoen behaketa jarraitua egiteko ardura
|
daukate
Nazio Batuen baitan. IOCeko aditu talde batek (OOPC) laguntzen du GOOSen klima globala kontzeptuaren arauak eta helburuak definitzen, eta sistema kontrolatzeko eta ebaluatzeko tresnak zehazten.
|
|
|
Sugeen baraualdia ikertzeko, hainbat kriskitin suge, pitoi eta arratoi suge erabili dituzte Arkansas-eko Unibertsitatean. Elikagairik eman gabe
|
eduki
dituzte 168 egunez, eta gorputzaren tenperatura ez jaistera behartu dituzte, laborategia 27 ºC an mantenduta. Egoera horretan, sugeen arnasketari erreparatu diote, eta ikusi dute oxigeno kontsumoa% 72 txikiagoa dela baraualdian.
|
|
|
Hegan egiteko modu bat aukeratu behar izatekotan, eta ikusitakoak ikusita, ez genuke, ez, lan erraza izango! Zorionez edo zoritxarrez, horrelakorik aukeratzerik ez
|
daukagu
; animalia bakoitza bere arbasoen ondorengoa da, eta bizitzeko egokitu zaizkion ezaugarriekin bizi beharra dauka. Alde on eta txarrekin.
|
|
|
Hegan egiteko modu bat aukeratu behar izatekotan, eta ikusitakoak ikusita, ez genuke, ez, lan erraza izango! Zorionez edo zoritxarrez, horrelakorik aukeratzerik ez daukagu; animalia bakoitza bere arbasoen ondorengoa da, eta bizitzeko egokitu zaizkion ezaugarriekin bizi beharra
|
dauka
. Alde on eta txarrekin.
|
|
|
Bada, alde batetik, ohore handia da, eta oso onetsitzat
|
daukat
neure burua sari hori jasotzeagatik; aintzatetsi nautela sentitzen dut. Beste aldetik, ordea, ikusten dut gizartea ohartarazteko beharra dudala ditugun arazo batzuez.
|
|
|
Urizaharra baino lehen, pentsatzen zuten euliak Tertziarioan azaldu zirela, ezagutzen zen euli aztarnarik zaharrena garai hartakoa zelako. Eta hori talde gehiagorekin ere pasatu da, modernotzat
|
geneuzkan
taldeak anbarean azaldu dira, argitu digu Alonsok. Urizaharran topatutako bizidun askoren historia ebolutiboan ez da aurkitu, oraingoz, hauek baino aztarna zaharragorik.
|
|
|
Egungo giroplanoak oso optimizaturik daude dio Arregik eta, hasieran potentzia osoa errotore nagusiari ematen bazaio ere, gero errotore hori ahalik eta gehien mantsotzen da, eta potentzia helize horizontalari pasatzen zaio. Errotore nagusiaren abiadura mantsotzearekin, erresistentzia izugarri jaistea lortzen da, erresistentziak errotorearen abiadurarekiko proportzio kubikoa
|
baitauka
. Hau da, errotorearen biraketa abiadura heren bat gutxitzen bada, airearekiko erresistentzia 27 aldiz gutxitzen da.
|
|
|
bi edo hiru tonakoa; eta 100 kg ko gorputz batek indar hori egitea fisikoki ezinezkoa da. Sistema mekaniko optimizatu bat da, eta ia ez
|
dauka
elektronikarik. Hala ere, Munduan dagoen hegaldi sistemarik onena du...
|
|
|
Zenbat denbora pasatuko da hori lortu arte? Ishaia Fidler ikertzaile estatubatuarrak esaten duen moduan, egunen batean, minbizia gaixotasun kroniko bihurtzea lortuko dugu, baina kontuan izan behar dugu minbizi hitza erabiltzen dugunean 200 gaixotasunez baino gehiagoz ari garela. Eta hala da; minbizi mota asko daude, gorputzeko edozein zelulak
|
dauka
gaiztotzeko arriskua, eta gaiztotzen den zelula bakoitzak bere baliabideak ditu.
|
|
|
Oso baliabide garrantzitsuak dira hizkuntza teknologiak garatzeko, hiztegiak egiteko... Corpusak egitea, berriz, lan garestia eta neketsua da, eta zaila da beti eguneratuta
|
edukitzea
. Horregatik, euskarazko corpusak gutxi eta txikiak dira, beste hizkuntzetakoekin konparatuta behintzat.
|
|
|
Ez zen erraza konturatzea ondoren zer gertatuko zen. Paperak
|
daukan
zelulosak eta azido nitrikoak merkurioarekin erreakzionatzen dute, eta merkurio fulminatoa ematen dute, detonatzaile gisa erabiltzen den substantzia leherkor bat.
|
|
|
Badira Kobre Aroa, Brontze Aroa eta Burdin Aroa; berunak, berriz, ez
|
dauka
arorik. Hala ere, metal garrantzitsua izan da gizateriaren historian.
|
|
|
Azken batean, hortzek gure ahoari eta gure aurpegiari itxura ematen diote. Beraz, hortzak osasuntsu
|
edukitzea
funtsezkoa da estetika egoki bat izateko eta asaldurak saihesteko.
|
|
|
Zerk egiten du, orduan, hain berezi Algorri? Hilariok argi
|
dauka
: Informazio orokor hori guztia oso ondo ikusteaz gain, Algorrin inon baino garbiago ikusten dira Kretazeoaren eta Tertziarioaren arteko muga (K/ T muga) eta Paleozenoaren eta Eozenoaren artekoa (P/ E).
|
|
|
XVIII. mendearen hasieran, Guillaume Amontons fisikariak ondorioztatu zuen, gasen tenperatura eta presioaren arteko erlazioa aztertzen ari zela, tenperatura nahikoa jaitsiz gero presioa desagertu egingo litzatekeela, eta, beraz, tenperaturak minimo bat
|
eduki
behar zuela. Hala agertu zen lehenengoz zero absolutuaren kontzeptua.
|
|
|
Hori nabaritzen da, inkestetan garbi ikusten da. Berez, konputuak egiteak ez
|
dauka
zailtasun handirik. Azken batean, arauak jarraitu behar dira, sistematikoki, arin, eta kito.
|
|
|
Ornogabeen kasua oso bestelakoa da. Hesteetan dozenaka mikrobio espezie
|
eduki
ditzakete, baina zortzi baino gutxiago dira organismoaren mikrobiotaren osagai. Beraz, ornogabeetan mikrobio arrotzak dira nagusi, eta askotan izaten dute mikrobio berrien inbasioren bat.
|
|
|
Gaur egun, birziklatze mekanikoa erabiltzen da gehien, baina baditu hainbat arazo. Kalitate oneko produktua lortzeko, beharrezkoa da plastiko mota desberdinak bereizita, garbi eta kantitate handietan
|
edukitzea
. Baina hondakinetan plastikoak nahasita eta beste hainbat osagairekin batera egon ohi dira.
|
|
|
Bt artoa da landare transgenikoen izarra, baita Europan ere. Arto transgeniko horrek Bacillus thuringensis izeneko bakterioaren gene bat
|
dauka
. Gene horrek artoari kalte egiten dioten intsektuetako baten aurkako proteina bat sortzen du, eta, beraz, uztak hondatzen dituzten intsektuekiko erresistente bilakatzen du artoa.
|
|
|
Burua euskarri baten bidez finko mantentzen duten sistemak ere baditugu. Arazoa desagertu egiten da, burua geldi
|
edukitzen
dela onar daitekeelako. Erabiltzailearen aldetik, ordea, erosotasuna galtzen da.
|
|
|
Ikerketarako argibideak Hofmeyr en, Hegoafrikan, aspaldi aurkitutako garezur baten datazioak eman ditu. Datazioa ez dute zuzenean egin hezurrean, zeharka baizik; garezurraren barrualdean
|
zeukan
materiala datatu dute. Duela 36.000 urte itsatsi omen zitzaion material hori garezurrari; beraz, garezurra garai hartakoa da, gutxi gorabehera.
|
|
|
Planetetara turista gisa joatearekin amesten dutenek, beraz, hegaldi orbitalak egitearekin etsi dute, oraingoz. Eta horretarako ere poltsikoa bero bero
|
eduki
dute. Errusiako Espazio Agentziak 15 milioi euroren truke eskaintzen ditu espazioko bidaiak, eta 2009 urtera arteko hegaldi guztiak hartuak omen daude, gainera.
|
|
|
Q sukarra (ardien bidez), hepatitis birusa (itsaskien bitartez)... Baina etxean
|
edukitzen
diren animaliek eta animalia basatiek ere transmititzen dizkiete gaitzak pertsonei. Adibidez, Euskal Herrian inoiz egon ez den arren, amorrua zoonosi garrantzitsua da munduko zenbait lekutan.
|
|
|
Hainbat geruza ditu. Oinarrian, karbono zuntzezko ehuna
|
dauka
, polimeroz inpregnatuta. Inguruan, ehun bero emailea dago, behar denean polimeroa berotu eta biguntzeko.
|
|
|
Nerea Markaide proiektu arduradunaren esanean, gauza arina eta ahula dirudi, baina kontuan izan behar da espazioan ez dagoela grabitaterik, ez dago Lurrean
|
daukagun
airearen pisurik. Hori guztia kontuan izanda, eta hainbat kalkulu eta entsegu egin ostean ikusi dute ahultasun hori nahikoa dela.
|
|
|
Baltimoreko astronomo talde batek zehaztu du energia iluna gutxienez orain dela 9.000 milioi urtetik existitzen dela. Unibertsoak 13.700 milioi urte dituela kontuan hartuta, ia sortu zenetik
|
dauka
|
|
|
Baltimoreko astronomo talde batek zehaztu du energia iluna gutxienez orain dela 9.000 milioi urtetik existitzen dela. Unibertsoak 13.700 milioi urte dituela kontuan hartuta, ia sortu zenetik
|
dauka
energia ilunaren eragina.
|
|
|
Nano zuriak I a motako supernoben jatorria dira. Baina supernoba bikoitz hori ez da I a motakoa, inguratzen duen gasa mota horretakoek
|
edukitzen
dutena baino dentsoagoa eta distiratsuagoa baita.
|
|
|
Estres egoera baten ondoren, batzuetan, depresioa datorrela konturatu dira. Estres egoera hori larria izan liteke (laneko jazarpena, etxe barruko biolentzia, senitarteko baten heriotza...), baina ez
|
dauka
zertan hala izan.
|
|
|
Hormonen gorabeherek eragindako depresioak tratamendua
|
dauka
; familiaren eta gizartearen zamak eragindakoak ere bai: ingurukoen laguntza.
|
|
|
Ekozundek detektatutako energia akustikoa ekogramen bidez ikusten da. Ekograma horietan osatzen diren irudiei ekotraza deitzen zaie, eta
|
daukaten
itxura edo egituraren arabera arrainei dagokien energia desberdin daiteke. Gero, egindako arrantzetatik lortutako informazioaren arabera, energia hori zein espezieri eta zer neurritako aleei dagokien kalkulatzen da.
|
|
|
Eta, uhinaren uhin luzera zentimetro gutxi batzuetakoa denez, distantzia askoz ere zehatzago neur daiteke, eta kokapen zehatza lor daiteke. Halere, oztopo garrantzitsu bat
|
dauka
fase bidezko neurketak. Hargailura iristen den seinalean uhin desfasearen berri oso erraz jakin daitekeen arren, ziklo kopuru osoa jakitea ez da hain erraza.
|
|
|
Uneko kokapena lortzeari RTK (Real Time Kinematic) deitzen zaio. RTK bidez eginiko lanetan, koordenatu ezagunetan kokatzen den hargailuak (oinarri deritzona) denbora errealean bidaltzen dizkio satelitetik jasotako datuak beste hargailuari (mugikor deritzona); normalean, irrati seinaleen bidez. Irrati seinale horrek helmen mugatua
|
daukanez
, ezin da mugikorra oinarritik gehiegi urrundu: gehienez 30 kilometro, tartean oztoporik ez badago.
|
|
|
Amazoniako oihanarentzat ezinbestekoa da Saharako basamortutik datorren mineral hautsa. Hauts horrek lurzorua aberasten duten mineral eta nutrienteak
|
dauzka
, eta horiek gabe Amazonia bera bihurtuko
|
|
|
Amazoniako oihanarentzat ezinbestekoa da Saharako basamortutik datorren mineral hautsa. Hauts horrek lurzorua aberasten duten mineral eta nutrienteak
|
dauzka
, eta horiek gabe Amazonia bera bihurtuko litzateke basamortu umel. Amazoniara iristen den hautsaren erdia Saharako toki jakin batetik datorrela frogatu dute lehen aldiz:
|
|
|
Eztabaida sortzea ondo iruditzen zait, baina inoiz ez aldez aurretik
|
dauzkagun
ideietan oinarrituta. Nire ustez askatasun pixka bat eta utzi behar zaie zientzialariei.
|
|
|
Gehienera jota gaixotasunaren eramailea izango da (ama bezala), non eta aitak gaixotasun bera ez duen. Oro har, neskatoak gaixotasunaren eramailea izateko% 50eko probabilitatea
|
dauka
, eta beste hainbeste ez izatekoa. Dena den, gaixotasuna ez du garatuko.
|
|
|
Haurra mutikoa bada, ordea, kontua oso bestelakoa da. X kromosoma bakarra du genoman (XY sexu kromosoma parea du), eta kromosoma horrek gaixotasunen bat eragiten duen genea badu, Y kromosomak ez
|
dauka
gene horren ordezkorik, eta, ezinbestean, gaixotasuna garatuko du. Gaixotasunaren eramailea den emakume baten semeak gaixotasuna izateko% 50eko arriskua du.
|
|
|
Gaur egun, X kromosomarekin lotutako gaixotasun bat dutenek, edo horren eramaileak direnek, badakite horren berri, normalean behintzat. Jakitun dira era naturalean geldituz gero haurdun gaixotasuna garatuko duten semeak izan ditzaketela; horrekin batera, ordea, beste aukera bat
|
daukatela
jakinarazten zaie: lagundutako ernalkuntza erabili eta haurraren sexua aukeratzea haurdunaldiaren aurretik.
|
|
|
Horregatik, urritasun neurofisikoak dituzten pertsonentzat oso baliagarriak izan daitezke PDAk. Autonomia pertsonal handiagoa
|
eduki
eta bizitza kalitatea hobetzen lagun diezaiekete, aukera emango bailiekete edonon komunikatzeko, entzun nahi duten musika aukeratzeko, Interneten nabigatzeko edo telebista kontrolatzeko, adibidez.
|
|
|
Xabier Madinak ongi ezagutzen ditu minusbaliotasun fisiko bat
|
edukitzeak
dakartzan ondorioak. Eta hori da bere tresnarik onena, ezinduen eguneroko beharrei konponbide eraginkorrak eskaintzeko.
|
|
|
Hala ere, irratian entzun ezin duenak aukera
|
dauka
orain Interneten. 2006 denboraldian orain arte egindako elkarrizketa guztiak on line jarri dituzte mp3 formatuan, gaika sailkatuta, eta aurrerantzean emitituko direnak ere hala jarriko dituzte.
|
|
2008
|
|
|
Itxura VICOMTech IK4 ikerketa zentroak eman dio, avatar edo pertsonaia birtualak sortzeko
|
daukan
teknologiaz baliatuta. EHUko Aholab taldeak eta Robotiker Tecnalia ikerketa zentroak, berriz, ahotsaren ezagutzan eta sintesian trebatu dute.
|
|
|
Bakoitzean 18 ontzi sartzen dira, eta, betetakoan, morteroa injektatzen diote, edukia ibilgetzeko. Arroyok azaldu digu 20 orduz
|
edukitzen
dituztela edukiontziak lekuan bertan, hormigoia ondo gogortu dadin, eta, ondoren, biltegiratu egiten dituztela.
|
|
|
Hiesari aurre egiteko tresnarik eraginkorrena kondoia da. Besteak beste, merkeagoa da, ez
|
dauka
albo ondoriorik, eta prebentzio neurri eraginkorrena da. Hala ere, gizartearen ohiturak eta sinesmenak oso zorrotzak diren herrialdeetan zailagoa da sexuaren inguruko jarrera egokiak sustatzea.
|
|
|
Klinkerra sortzeko lehengaiek silizea eta kaltzioa
|
eduki
behar dute, aipatutako silikato trikaltzikoa eratzeko. Berez, bi osagai horiek dituen edozein materialek balioko lukeenez, fabrika bakoitzak inguruan dituen baliabideetan bilatzen ditu komeni zaizkionak.
|
|
|
Hori lortu bezain pronto, hegazkina hartu eta Sydneytik Melbournera joan behar genuen. Izan ere, Melbournen espektrometroa prest
|
geneukan
iturri erradiaktiboa sartzeko. Erlojuaren kontra aritu ginen lanean azaldu digu Saiz Garitaonandiak.
|
|
|
Orain jarri dugun sisteman, berriz, artzainek ez dute lanik hartu beharrik horretarako, esan zigun Otaegik; ukuiluak lurrean plastikozko parrilla bat
|
dauka
, plastikozko egitura horretan daude ardiak, eta parrillaren zulotxoetatik azpian dagoen hobi batera erortzen da ardi simaurra. Azpiko hobi horretan pilatutako simaurra bildu besterik ez dute egin behar artzainek.
|
|
|
Otaegik esan zigunez, artzaintza tradizionala izateari utziko lioke baldin eta beste arraza batzuetako ardiak ekarri ko bagenitu, gehiago ekoizten duten horietakoak, eta ukuiluetan besterik zainduko ez bagenitu. Hori, ordea, ez da haien helburua: gure helburua da bertako arrazekin lan egitea, mendi inguruak eta etxaldeak kudeatzea, lurra kudeatzea, belardiak txukun
|
edukitzea
, eta atxikitzea, azken batean, kalitate goreneko produktu bati, egiten dugunari: gama altuko Idiazabal gazta.
|
|
|
Tuberkulosiaren hilkortasuna ospitalean% 41ekoa zen 1909an, eta 235 gaixo artatu ziren urte hartan. 1932an, Arrospide doktoreak
|
zeukan
tuberkulosoen ardura, eta, horretarako, 164 oheko pabiloi bat zeukan, Revilla pabiloia. 1946an hilkortasuna oraindik% 22koa zen, eta hilkortasunaren beherakada 50 hamarkadatik aurrera hasi zen ikusten.
|
|
|
Tuberkulosiaren hilkortasuna ospitalean% 41ekoa zen 1909an, eta 235 gaixo artatu ziren urte hartan. 1932an, Arrospide doktoreak zeukan tuberkulosoen ardura, eta, horretarako, 164 oheko pabiloi bat
|
zeukan
, Revilla pabiloia. 1946an hilkortasuna oraindik% 22koa zen, eta hilkortasunaren beherakada 50 hamarkadatik aurrera hasi zen ikusten.
|
|
|
XIX. mendea zaila izan zen euskaldunentzat: hiru gerra izan ziren gure lurraldeetan, lehia iraunkorra Espainiak atzerrian
|
zeuzkan
lurretan, lau kolera epidemia (1834,1854 eta 1893), populazio hazkuntza handia eta abar.
|
|
|
Orain dela gutxi arte, soilik gonbidapen bidez sar zitekeen zerbitzura, baina egun irekia da; Google kontu bat izatea da gunea erabiltzeko eskakizun bakarra. Beste sare sozialek bezala, taldeak sortu eta
|
eduki
daitezke; partaideak aurkitzeko eta haiekin harremanak sortzeko eta irudiak, bideoak, eta mezuak partekatzeko aukera eskaintzen du. Jakina, Google ren bilatzaile ahaltsuaz baliatu ahal da partaideak, barne zerbitzuak edo komunitateak aurkitzeko.
|
|
|
Satorren familiakoa da, satorren uretako lehengusua edo. Mutur luze edo tronpatxo bat
|
dauka
, eta horretaz baliatzen da batez ere elikagaia lortzeko, begiak txiki txikiak baititu.
|
|
|
Baina adierazle gisa ez
|
dauka
parerik. Ez denez oso harrapari eraginkorra, ezinbestekoa du elikagai iturri oparoa izatea.
|
|
|
Programaren
|
eduki
eta atalei dagokienez, iaz estreinatutako atal berriekin jarraituko du Teknopolis ek: Mundu Ikusgarria, Osasunaren Galdera eta Asteko Proposamena. Horiez gain, astero, ohiko erreportajeak eskaintzen jarraituko du saioak.
|
|
|
Gehiengoaren nahiaren kontrako erabakiak dira, baina ez
|
daukagu
maniobra tarte handirik. Ez hidrogenoak, ez petrolioak, ez eta bioerregaiek ere:
|
|
|
Dirua ez datorrenez Europako Batasunetik, baizik eta bi aldeko parte hartze akordioetatik, hautagaitzaren partzuergoan sartuko diren herrialdeek jarriko dute dirua. Alegia, Europak honetan ez
|
dauka
erabaki ahalmenik. Babes gehien lortzen duen hautagaitzak irabaziko du egiazki.
|
|
|
Orkidea bat da, eta loreak behean petalo nabarmen bat du, hori bizia, bi orban purpurarekin eta poltsa itxurakoa. Intsektuentzako tranpa bat ematen du, eta hala da; hain justu, tranpa gisa funtzionatzen duen labeloa
|
daukan
Europako orkidea bakarra da. Intsektuak itxurak erakarrita sartzen dira labeloan, eta, han, kanal batetik igarotzera behartuta daude.
|
|
|
Pertsona eta familia asko suntsitzen ditu, eta argi dago gure indar guztiekin egin behar dugula gehiegizko kontsumoaren aurka. Osasun zientzietan adituak garenok ardura garrantzitsua
|
daukagu
borroka horretan, eta alkoholaren inguruan idaztean kontu handia izan behar dugu. Hala ere, ardo gehiegi edateak osasunean izan ditzakeen eragin kaltegarriak ahaztu gabe, ardoaren indar terapeutikoez hitz egin nahi dizuegu artikulu honetan; hain zuzen ere, ardo beltzean horren ugaria den erresberatrol substantziaren eragin terapeutikoez.
|
|
|
etxeetako ohiko tenperatura. Bai inkestetan eta baita herritarrekin izan duten harremanetan ikusi dute sukaldea bero eta etxearen gainerakoa fresko ºC tan
|
edukitzen
jarraitzen dutela, lege zaharrean.
|
|
|
Xabierren hitzetan, hirietan etxeak 22 ºC an
|
edukitzeko
ohitura handia dago eta etxean mauka hutsik ibiltzekoa, negu gorria izanagatik ere. Orexan ikusi dutenaren arabera, ordea, sukaldeak bai, bero edukitzeko joera dute, baina jertsea jantzi eta etxea freskoago edukitzen dute, eta hori oso ohitura eraginkorra da energetikoki; energia aurrezten ari dira, nahiz eta etxe askotan teknologia eta isolamendu aldetik zer berritua badagoen.
|
|
|
Xabierren hitzetan, hirietan etxeak 22 ºC an edukitzeko ohitura handia dago eta etxean mauka hutsik ibiltzekoa, negu gorria izanagatik ere. Orexan ikusi dutenaren arabera, ordea, sukaldeak bai, bero
|
edukitzeko
joera dute, baina jertsea jantzi eta etxea freskoago edukitzen dute, eta hori oso ohitura eraginkorra da energetikoki; energia aurrezten ari dira, nahiz eta etxe askotan teknologia eta isolamendu aldetik zer berritua badagoen.
|
|
|
Xabierren hitzetan, hirietan etxeak 22 ºC an edukitzeko ohitura handia dago eta etxean mauka hutsik ibiltzekoa, negu gorria izanagatik ere. Orexan ikusi dutenaren arabera, ordea, sukaldeak bai, bero edukitzeko joera dute, baina jertsea jantzi eta etxea freskoago
|
edukitzen
dute, eta hori oso ohitura eraginkorra da energetikoki; energia aurrezten ari dira, nahiz eta etxe askotan teknologia eta isolamendu aldetik zer berritua badagoen.
|
|
|
Hasiera batean, aldeko faktore pare bat badago: batetik, pabilioiak 700 m 2 ko teilatua
|
dauka
, eta, bestetik, energia behar handiena izaten duten garaia uda da, hain zuzen ere, iturri berriztagarriak erabilita energia gehien eskura daitekeen garaia. Energia fotovoltaikoa, fototermikoa eta geotermikoa dituzte buruan.
|
|
|
Ur kontsumoaren atalean, etxeen% 72k deskarga bikoitzeko ekipamendua du komunean, baina kaniletan% 26k soilik
|
dauka
emari erregulatzaileren bat. Guztira 178 kontsumo puntu zenbatu dira.
|
|
|
Bizia sortu da, eta, are gehiago, bizitzeko egokitu egin dugu Lurra. Hain zuzen ere, gaur egungo planetak ez
|
dauka
hasierakoarekin zerikusirik, eta, neurri batean, bizidunak berak dira horren erantzule.
|
|
|
Bizidun bakoitzak, beraz, estrategia jakin bat
|
dauka
bere espeziearen biziraupena bermatzeko. Oro har, muturreko bi estrategia bereiz ditzakegu.
|
|
|
Vincenzo Casciarolo zapatari eta alkimistak Bolonia inguruan aurkitu zuen gero harri boloniarra izenez ezagutuko zen bario sulfatozko harria. Eta hara non ikusi zuen eguzki argitan
|
edukitzen
bazen iluntasunean argi bitxi bat igortzen zuela gero. Horrek garaiko alkimisten irudimena piztu zuen.
|
|
|
Hamaika ikerketa egin ziren harri haren gainean, eta, aldi berean, antzeko propietateak zituzten beste hainbat substantzia aurkituz joan ziren beste ikertzaile asko. Guztiak argitsu bilakatzen ziren, argitan
|
eduki
ondoren edo berotuta, eta abar. Horregatik, phosphori izena eman zitzaien, hau da, argidun edo argi eramale.
|
|
|
Arazo horiek guztiak direla eta erabaki zuten 2006an haitzuloko argiak itzaltzea beharrezkoa zela, eta koba itxita
|
eduki
zela haren kontserbazioa bermatzeko. Horrek arazo bat sortzen zuen; izan ere, ondarearen aberastasunak gizarteratzen jarraitu nahi zuten, baina ondarea bera arriskuan jarri gabe.
|
|
|
Orain, bisitariek haitzuloaren ataria bisitatuko dute lehenengo; baina, ez dute haitzuloan aurrera egingo. Izan ere, gainerako guztia ilunpean
|
edukiko
da, eta ikerketarako eta zaintzarako bakarrik pasatu ahal izango da aurrera. Hala ere, bisitariek haitzulo osoa ikusteko aukera izango dute, baita pinturak ere.
|
|
|
Horretaz aparte, beste segurtasun neurri erraz batzuk har daitezke; adibide gisa, lan egitea soilik egiten ari garenak eskatzen dituen baimenekin, eta baimen gehiago dituzten erabiltzaileekin saioa hastea soilik aplikazio bat instalatu edo sistemaren konfigurazioren bat aldatu behar denean. Internetetik edo beste bide batetik fitxategiren bat jasotzen denean, berriz, birusik ez
|
daukala
ziurtatu behar da, eta datu garrantzitsuen segurtasun kopiak egin behar dira. Era berean, nahiko garrantzitsua izaten da sistema eragilea eguneratuta edukitzea.
|
|
|
Internetetik edo beste bide batetik fitxategiren bat jasotzen denean, berriz, birusik ez daukala ziurtatu behar da, eta datu garrantzitsuen segurtasun kopiak egin behar dira. Era berean, nahiko garrantzitsua izaten da sistema eragilea eguneratuta
|
edukitzea
.
|
|
|
Heliosziametroa Eguzkiaren mugimenduari jarraitzeko erabiltzen den tresna bat da. Leioako campusean
|
bazeukaten
horrelako tresna bat 1989az geroztik, baina campusa eraberritzeko lanetan bota egin zuten.
|
|
|
Izan zirelako gara, horretan dudarik ez
|
daukagu
, eta garelako izan daitezela. Hala nahiko genuke.
|
|
|
Bt artoa. Arto transgeniko horrek Bacillus thuringensis izeneko bakterioaren gene bat
|
dauka
. Gene horrek artoari kalte egiten dioten intsektuetako baten aurkako proteina bat sortzen du, eta, beraz, uztak hondatzen dituzten intsektuekiko erresistente bilakatzen du artoa.
|
|
|
Barruan, mundu osoko nekazariek hazten dituzten espezie guztien, edo askoren, laginak gordeko ditu. Hain zuzen, 4,5 milioi hazi lagin gordetzeko lekua
|
dauka
, eta lagin bakoitzak ehunka hazi izan ditzake.
|
|
|
Ez dugu konputagailu, ordenagailu eramangarri eta telefono mugikorretan soilik pentsatu behar gailu konputazionalez ari garela; izan ere, aurreko gailuez aparte, prozesatze gaitasuna (txikia bada ere) duten hainbat gailu aurki ditzakegu geure inguruan [2] (autoak, telebistak, DVD irakurgailuak, multimedia gailu eramangarriak, bideo-kontsolak, etxetresnak), eta gailu horiek ez dira ikusi behar mota ezberdineko eta prozesatze gaitasuna duten gailu multzo soil gisa, baizik eta inguruan erabilgarri dauden zerbitzuen bitartez erabiltzaileak egiten dituen eguneroko ekintza sinple eta konplexuen gauzatzea errazten duten baliabide gisa. Horretarako, inguruan beste gailu batzuk daudela sumatzeko gaitasuna
|
eduki
lukete gailuek, ahalik eta autonomoenak izanik. Horrela, koalizioak sortuko lituzkete, erabiltzaileak parte hartzeko beharra ahalik eta txikiena izan dadin, eta soilik goi mailako interakzioa beharrezkoa denean parte har dezan [4].
|
|
|
Baina Weiserrek planteatutako helburua lortzeko azpiegitura izan arren, hura lortzeko ibilbide luzea
|
daukagu
oraindik. Horren arrazoi garrantzitsuena da gailu bakoitzak uharte independente baten moduan jokatzen duela, funtzionaltasun konkretu eta mugatu bat eskainiz, baina lankidetzarako aukerarik eskaini gabe [3].
|
|
|
Mikel afaria prestatzen ari den bitartean, garbigailu lehorgailua martxan jarri da, eta gaur House M.D. ikusiko dutenez, garbigailu lehorgailua telesaila hasi baino 15 minutu lehenago amaituko da. Horrela, telesaila hasterako arropak jasoak
|
eduki
ditzakete. Garbigailua martxan jarri den aldi berean, sukaldeko bozgorailuen bolumena igo egin da, Mikelek era egokian entzuten jarrai dezan.
|
|
|
Mikelek deia onartu duen une berean musika gelditu egin da; horrela, lasaiago hitz egin dezake sukaldeko bozgorailu eta mikrofonoak erabiliz. Bide batez, afariarekin jarraitzeko aukera izan du, eskuak libre
|
baitzeuzkan
.
|
|
|
Gaur egun gure inguruan aurki ditzakegun gailuak ez dira erabiltzailearen lehentasunen arabera egokitzen; beti era berean jokatzen dute. Baina horrek ez
|
dauka
horrela izan beharrik. Erabiltzailearen inguruan dauden gailuek erabiltzailearen egoerara, kokalekura, eta abarretara egokitu behar dute [1], eta, horretarako, inguruneko informazio aldaketekiko sentikorrak izan behar dute, hau da, gailu bakoitzak gai izan behar du jakiteko bere inguruan zer dagoen (hurbil dituen gailuak, horiek eskaintzen dituzten zerbitzuak, hurbil dauden pertsonak, horien egoera, eta abar) eta baita ere inguruko informazioa nola aldatzen den. Horrela, erabiltzaileari eskaintzen zaizkion zerbitzuak dinamikoki egokitu ahal izango dira; adibidez, erabiltzailearen kokalekuaren arabera, argi bat edo beste bat itzaliko da.
|
|
|
Egongelako lanpara eta argiek ere badakite argi bakar bat
|
edukitzea
gustuko duela Anek, eta batik bat arratsaldeetan, lanetik bueltatzen denean.
|
|
|
Mikelek telefonoa hartu du, baina, afaria prestatzen ari zenez, korrika eta presaka hitz egin du bere gurasoekin. Amak emandako betebeharra idaztea ahaztu zaio, eta, okerrago dena oraindik, sutan
|
zeukan
patata tortilla erre egin zaio.
|
|
|
Horri erantsi behar zaio Lurrak egunean behin errotatzen duela, eta horregatik
|
dauzkagu
itsasgora bi egunero, eta itsasbehera bi.
|
|
|
Teoria horrek azaltzen du zergatik duten Ilargitik ekarritako harriek eta Lurreko harriek antzinatasun geologiko berdintsua. Ilargiko harrien datazioak frogatu zuen 4.500 milioi urte inguru
|
zeuzkatela
, Lurreko harrien antzera; beraz, biek dute adin bera. Teoria horrek azaltzen du, baita ere, zergatik den Ilargiaren dentsitatea (3,3 g/ cm 3) Lurraren gainazalaren dentsitatearen antzekoa, baina ez Lurraren nukleoarenaren antzekoa.
|
|
|
Hala ere, teoria horrek baditu zenbait hutsune: oso errotazio bizkorra behar da Lurra horrela banatzeko (3 ordu ingurukoa) eta gainera Ilargiaren orbitaren planoa Lurraren ekuatorearen planotik hurbil geratuko litzateke, gainerako planeten satelite natural gehienak bezala (gehienez, 1º edo 2º), baina Ilargiaren orbitak oso inklinazio handia
|
dauka
ekuatorearekiko (24º inguru). Bestalde, Ilargiaren masa proportzioa oso handia da Lurrarekiko (1: 81).
|
|
|
Gaur egun nagusitzen ari den teoria, laugarrena, aurrekoen konbinazio bat da; alegia, Marteren antzeko tamaina
|
zeukan
protoplaneta batek (Theia) talka bortitz bat jasan zuen protolurrarekin duela 4.500 milioi urte [11]. Talka izugarri horrek hondakin multzo handia utzi zuen Lurraren inguruan eta, milioika urtean zehar, kondentsatzen joan ziren hondakin horiek Ilargia osatu arte.
|
|
|
Gainera, beste leku batzuetan ezberdina izango da, baina, hemen, Euskal Herrian, askoz indartsuagoak izan dira makina erreminta eta horrelako industriak. Ez zegoen kimika industria askorik, eta, horregatik ere, jendeak joera gutxi
|
dauka
Kimika ikasteko. Hala ere, hori asko ari da aldatzen orain.
|
|
|
Esan bezala, Plancken konstantea ere zehaztu gabe dago, hau da, ez
|
dauka
balio finko bat. Plancken konstanteari balio zehatz bat egokituz gero, berriz, objektu baten beharrik ez duen masaren (kasu honetan, kilogramoaren) definizio bat lortuko lukete.
|
|
|
Inguruko baldintzak egokiak direnean, atera egingo da uretatik. Adar batean gora igoko da, eta orain itsatsita
|
daukan
azala maskor zahar baten gisan geratuko da, hutsik; handik jaioko da burruntzi hegalduna, gorputz sendo eta hego handiz jantzitako intsektu dotorea.
|
|
|
Ingurura begiratuta, bere espezieko zein beste espezie batzuetako burruntzi mordoa ikusten du. Horiekin guztiekin lehiatu da, bizitzaren alde gordinena eta krudelena ezagutuko du; baina ez
|
dauka
beste aukerarik, aurrera egin nahi badu. Inguratzen diren guztiak uxatzeko esaten dio senak.
|
|
|
Horregatik, oso garrantzitsua da softwarea ere.
|
Daukan
guztia software librea da, normala denez hirugarren mundurako proiektu batean. Linux sistema eragilea du, Fedora banaketa zehazki.
|