|
2022
|
|
|
Goizean mezua bidali dizut.
|
Bi
de beretik, ez al dugu ahalbiderik botatzeko: Goizean mezutu zaitut esaldia?
|
|
|
planak, egitasmoak, programa asko bertan behera geratu dira. Hitz
|
bi
dira berez, banan idatziak, baina hiztunon sentieran elkarkuntzan bil duak: bertan eta behera.
|
|
|
Titulu izen
|
biok
," second gentleman" eta" second lady" eta" first gentle man" eta" first la dy" titulu izenen eredura sortu eta finkatu izan dira.
|
|
|
Euskaraz zein ordezko dute izen
|
bi
horiek. Era bi daude:
|
|
|
Euskaraz zein ordezko dute izen bi horiek? Era
|
bi
daude: edo sexu di feren tzia adierazita, edo generoa markatu gabe.
|
|
|
andere lehena eta andere bigarrena. Jatorriz andre eta andere hitz bera diren arren, zenbait hizkeratan orain dik ere
|
bien artean
bereizkuntza semantikoa ere egin ohi da: andrea izen gen eriko modura, eta anderea, goi estatusaren jabe dena.
|
|
|
" Vacunología" hitza txertoen edo bakunen inguruko zientzia edo jakintza izen datzeko garatu da. Frantsesez," vaccinologie", eta europar hizkuntza nagusi gehienetan osagai greko latindar
|
biez
osaturiko berau dugu: " vaccinus" latinekoa eta" logia, logos" greziera izenetik garatu den atze hitza, beste eratorkuntza askotan bezala, ezagutza eremuren baten zientzia edo jakintza adierazten duena.
|
|
|
" Sertus" eta" sertare">" sertatum" latin hitzetan dute jatorria gure txerto eta txertatu hitzek ere: parte
|
bi
elkarlotu, birekin bat egin, nolabait esateko; gazt. ‘entrelazar’ Hori da fruitu arbolekin egiten dena: tronko edo enbor zaharrari, nahi diren fruitu klaseen adar berriak ondo txertatu, arnasarik har tzen utzi gabe, enborraren barruko ura hartu eta indarberritu daitezen, eta txertatu den motako fruituak, eder, handi eta gozoagoak eman ditzaten.
|
|
|
" Sertus" eta" sertare">" sertatum" latin hitzetan dute jatorria gure txerto eta txertatu hitzek ere: parte bi elkarlotu
|
,
birekin bat egin, nolabait esateko; gazt. ‘entrelazar’ Hori da fruitu arbolekin egiten dena: tronko edo enbor zaharrari, nahi diren fruitu klaseen adar berriak ondo txertatu, arnasarik har tzen utzi gabe, enborraren barruko ura hartu eta indarberritu daitezen, eta txertatu den motako fruituak, eder, handi eta gozoagoak eman ditzaten.
|
|
|
Jaiegun hauek,
|
biok
ere, tradizioz egun hitzaz lagundurik erabili izan ditugu gehiago: Urtezahar eguna, Urteberri eguna.
|
|
|
Esango bagenu bezala, askoak. Bigarren mailako erabilerak ditugu mugatzailedun hauek, baina
|
biak
zenbateko neurriaren, eta ez dibertsitatearen adierazle.
|
|
|
Hitz horren egitura bereko beste
|
bi
hitz ere badira, gogoan hartzekoak. Bata da, edotarikoa.
|
|
|
Baina" diverso" adjektiboaren kualitatea adierazteko perifrasietara ere jo dai teke, eta guztiz gomendarriak dira erabiltzeko. Hala, askotariko adno mi nalaren sinonimo hurbilak diren
|
bi
hitzeko lokuzioak aipatuko ditut. Hurbile na, eta sarri darabilguna:
|
|
|
Euskaraz ere
|
bi
bide ditugu aukeran. Bata, mailegu hitza onartzea:
|
|
|
" –Goizabar edo egun usainagaz batera". Egunsentia zabal ezaguna den bezala, ez hainbeste beste
|
biak
, egun usaina eta goizabarra.
|
|
|
Orixek Euskaldunak poemategian dio: " Argi xinta sumatuz, ogeari muzin,/ jekitzen naiz goizero,
|
bi
belaunak arin".
|
|
|
Baina, egia ere bada bestalde, istilu iraungitzaile berba belarrietarako samurragoa edo dela... Hortxe, bada,
|
biok
; bide egin dezatela.
|
|
|
Goiko lau horietatik
|
bi
hobetsiko nituzke, galbahetik iragazi ondoren:
|
|
|
" regem" batetik dator errege, eta" reginam" batetik, erregina. Orduxetik daukagu beraz sexu bikoiztasuna izen
|
bion
sustraian.
|
|
|
Bide batez gehi dezagun, gazte askok ez dakizkiten
|
bi
izen erabili izan zirela XX. mendean, lehen erdian berariaz, erresuma baten buru ziren gizon emakumeak izendatzeko. Latin sunda hori uxatu behar eta, euskara garbikotzat, euskal hitz purutzat Sabino Arana Goirik XIX. mendearen hondarrean fundatu zituenak:
|
|
|
Hitz elkartu bizigabeetara etorrita, ez genbiltzake zuzen, erregesagarra sagar motari aldamenean* erreginasagarra asmatu behar bagenio; ezta ere
|
bi
de beretik, Isabel erregina Katolikoa Gernikarako Foruak zin egiten etorri zenean oinkatu zituen* erreginabide bateiatu behar bagenitu.
|
|
|
Baina oro har, sistematikoki izenok bikoizten alfer ahaleginik ez genuke egingo, arrazoi bereziren bat tartean egon ezik. Baina guraso
|
biek
erregetasuna izateko kasuan, errege soilaz baliatuko ginateke.
|
|
|
Elkarketa libre gisa erabiltzeko eskubidea dugu; elkartzen diren
|
bi
izenak izen autonomo gisa elkartzekoa, eta ondorioz, malgutasunez jokatzekoa. Arazo handi gabe onar daiteke esatea, kasurako, Ingalaterrako erregina etxean kezka edo urduritasun handia eragin dutela Harry eta Meghan senar emazteen adierazpenek.
|
|
|
Malgutasun horrezaz baliatuz, esan daiteke baita, Charles, Isabel erregi naren semea, eta errege izateko bidean ei dagoena, erregina semea dugula, baina aldiz honen
|
bi
semeak, William eta Harry, gaurkoz ez dira errege seme, ez erregina seme, printze seme soilak baizik.
|
|
|
—Hitz
|
bi
horiek, gaztelaniaz ez ezik, euskaraz ere gero eta gehiago entzuten di ra, Euskaltzaindiaren Hiztegian oraindino sarrerarik eduki ez arren. Baina gober nantza ondo agerian dakusagu, definizio eta adibide eta guzti.
|
|
|
Euskaraz aukera
|
bi
ditugu.
|
|
|
Baina bada beste aukera bat ere, neutroagoa agian. Alde
|
bi
edo gehiago daudenean, alde batekoak eta bestekoak izaten dira, edo beste batzuetakoak. Eta" unila teral" adierazteko modu leunagoa izan daiteke, agintari batek alde bateko era baki edo jarrera hartu duela esatea, beste aldek edo aldeetakoei ez entzun eginda; eta horren hitz abstraktua kasu horretan, aldebatekotasuna litzateke.
|
|
|
Aditz trinko
|
bi
ere bana banakoak ditugu, aldameneko hori izendatzeko: dautsan eta datxekan.
|
|
|
" Präsenzunterricht", aurrez aurreko irakas kuntza. " Fernunterricht", urruneko irakaskuntza –urrutiko ere ederto esanda lego ke–, edota
|
biak
txandakatuta: aurrez aurrekoa eta urrunekoa.
|
|
|
Hats hartu lokuzioa, gaur sarriago a mugatzaileaz hatsa hartu, erabilia eta nagusi da ekialdeko hizkeretan. Hona hemen, EHHA dialektologia atlasak
|
Bi
darrain jasotako adibidea: " Nere etxeko zorrak pagatu ditut eta orain hatsa hartzen dut".
|
|
|
edo kontuz!, zuhur!... Edo
|
biak
batera: Adi eta zu hur!
|
|
|
/ beterik basua. // Nik zuri, zuk niri,/
|
biok
eginaz alkarri,/ basua txit garbi/ do gu ipini" (LABAYRU FUNDAZIOAk Mungian jasoriko bertsioa).
|
|
|
Baina esaldi
|
bi
ere pentsa daitezke azpian, nagusia eta mendekoa: " Zu eta ni, maskara beti musuetan (jantzita) dugula gabiltza".
|
|
|
Piarres Lafitte gramatikari finak, esaldi
|
biren bidez
adierazi zuen bere Grammaire basque berdingabean bien arteko diferentzia. Hark zioen:
|
|
|
Piarres Lafitte gramatikari finak, esaldi biren bidez adierazi zuen bere Grammaire basque berdingabean
|
bien arteko
diferentzia. Hark zioen:
|
|
|
Hala dela dirudi erabilerari ohartuta. Bada zuberotar kanta ezagun bat, dioena," Xoriñua, nurat hua
|
bi
hegalez airian", beste bertsio batez: " –Ürzoa, nurat hua hegalez aidian,/ aita ama zaharrak eitzirik habian?
|
|
|
Iparraldeko kostakoa dugu" Brodatzen ari nintzen" hasten den balada tristea. Bertsio baten
|
bi
ahapaldiren hitzak: " Broderia utzi eta/ joaiten naiz amarengana,/ eian utzi ren nin duien/ itsaso bazterrerat,/ itsaso bazterrerat eta/ bersu heien entzuterat.
|
|
|
Eta bada beste aditz lokuzio bat ere, batzan ibili edo batzanduta egon, beste baten edo batzuen isilean
|
bi
adosten direnean esaten dena: Batzan dabiltzala –edo batzanduta daudela– besteren kaltetan.
|
|
|
Brexitaren ondorioz, Irlanda barruan, Iparraren eta Hegoaren artean, muga gogorrik ez egotea da" backstop" horrek adierazten duena, aldi jakin batean behintzat; hau da, hori bermatuko duen asegurua edo da" backstop" izenez deiturikoa. Hots, merkataritzaeta segurtasun gaietan, Irlanda
|
bien artean
, Ipar Irlanda eta Irlandako Errepublikaren artean, muga zorrotzik ez ezartzea.
|
|
|
Izan ere, Ipar Irlandan hamarkadetan iraun duen gatazka hori amaitzea erabaki zenean, estatu
|
bien arteko
muga fisikoa ezabatzea hitzartu zen 1998ko Ostiral Santuko bake akordioan.
|
|
|
Bada, hala ere, beste modurik, desafekzio kontzeptuak ingurune horretan duen esanahia euskaraz zehatz emateko. Hitz
|
bi
hautatu ditut lehenik, beste gehiagoren artean aukerako ikusten ditudanak.
|
|
|
Badira, hala ere, hainbat kasu,
|
bitara
jo dezakegunak: klima baldintzak edo baldintza klimatikoak.
|
|
|
—Gaztelaniaz" medio ambiente" deritzagunaren euskarazko ordain gisa darabiltzagu gaur egun
|
bi
hitzok, inguru hitzarekin bilbaturik. Inguru hitza, izan ere, natura inguruari loturik sarri darabilgu, eta gehiago pluralez:
|
|
|
Josu Erkoreka politikariak esan zuen ezen, Puigdemontek 155 artikulua eta Euskadiko iragana lotuz egin zituen adierazpenak" desafortunadas e impertinentes" izan zirela.
|
Bien
ordaina, ezegoki da. Baina guk," desegoki eta lotsagabeak" itzuli genuen.
|
|
|
—Osagai
|
bi
ikusten dizkiot hitz horri: zausk hots hitza eta kada atzizkia.
|
|
|
—Entzule baten mezua dugu: " Gaur, goizeko sei eta erdietan, informazio berean,
|
bi
aldiz entzun dut gaztelaniazko kalko oker bat: itzuli izanagatik eta ekarri izanagatik".
|
|
|
FUNDEUk, aldiz, bai, sarrera eskaini dio: " El sustantivo postureo y el verbo posturear, con los que se alude a la adopción de ciertos hábitos, poses y actitudes más por apariencia que por convicción, son neologismos
|
bien
for mados que siguen el paradigma...".
|
|
|
haustura, amildegi, jauzi... edo halakoren bat. Arrakala izenaren esanahia leunegia iruditzen zait,
|
biren
ar teko gorabehera handiko aldea edo jauzia duen errealitatea adierazteko.
|
|
|
· Kontalari eta kontari, izenaren aldaera
|
bien artean
kontari dauka Eus kaltzaindiak hobetsita, ez kontalari. Hitz horrek badu muga bat:
|
|
|
Ez al da, bada, hobeto ulertuko: irristakor edo
|
bi
dezorua laban esanda. Hau da, nola dagoen, irristakor dago, laban dago.
|
|
|
Euskaraz nola esan hori beste era batera? Adjektiboarentzat
|
bi
aukera datozkit burura:
|
|
|
—Kristau kutsua guztiz ezabatzea ez da erraza. Kristautasunak trebetasunez jakin du lehendik zetozen sineste, erritu eta urteko zikloaren egun esanguratsuei kristau zentzua txertatzen eta
|
biak
bateratzen.
|
|
|
Solstizioa, eguzkiaren bira gertatzen deneko egun seinalatuenak
|
bi
dira, bata negukoa eta bestea udakoa. Neguko eguzki biraren inguruan finkatu zuen Jesus umearen jaiotza, eta udakoan Doniane, san Juan eguna.
|
|
|
Neguko eguzki bira horretan, gauza
|
bi
zelebratzen dira ia batean: Jesus sein txoaren jaiotza 25ean eta urte berriaren irekiera urtarrilaren 1ean.
|
|
|
Jesus sein txoaren jaiotza 25ean eta urte berriaren irekiera urtarrilaren 1ean. Eguberri eta Urteberri,
|
bi
biak berri adjektiboaz osatutako denbora izen bi –egu (n) eta urte izenei josiak, hurrenez hurren– Berri osagaia, nolabait doan zahar ho rri kontrajarria.
|
|
|
Jesus sein txoaren jaiotza 25ean eta urte berriaren irekiera urtarrilaren 1ean. Eguberri eta Urteberri, bi
|
biak
berri adjektiboaz osatutako denbora izen bi –egu (n) eta urte izenei josiak, hurrenez hurren– Berri osagaia, nolabait doan zahar ho rri kontrajarria.
|
|
|
Jesus sein txoaren jaiotza 25ean eta urte berriaren irekiera urtarrilaren 1ean. Eguberri eta Urteberri, bi biak berri adjektiboaz osatutako denbora izen
|
bi
–egu (n) eta urte izenei josiak, hurrenez hurren– Berri osagaia, nolabait doan zahar ho rri kontrajarria.
|
|
|
Proposa nitzake, ausardia ez balitz, honako
|
bi
formulak: gabon zorionak eta eguberri zorionak.
|
|
|
Hiru hitzeko multzo horretan, azkenengo
|
biekin
bat datoz erabiltzaile gehie nak: iraunkor eta berrikusgarri adjektiboak.
|
|
|
Adjektibo
|
bi
dira genero eta sexu gaiari atxikita, asko entzun direnak, inguruhizkuntzetatik sartu direnak: sexista eta matxista.
|
|
|
Hitz horren arrakasta behe mailako hizketan gertatu da, hizkera baldar edo zakarrean. Hitzaren osagai
|
biak
arrunt eta lizun girokoak direlako: " gi lí", gaztelaniaz ‘tonto, lelo’ delakoari esaten zaio; eta bigarren osagaiak," po lla" hitzak, ez du ezelako esplikazio beharrik.
|
|
|
Gaztelania hizkuntza irudikor eta dinamikoa dugu. RAEk hitz
|
biok
kolokial gisa markaturik ageri ditu, baina sarrera propiorik eskaini gabe. RAEn:
|
|
|
Ai ene!
|
Bi
dxotzeko miñe, nobidxuañe]" (Larrabetzun jasoa). Bihotzeko mina, maitemin bezala erabilia da hor.
|
|
|
Kopla zahar
|
biren
laukoak dira: " Txikitxu politori,/ zeu neure laztana,/ katigatu ninduzun/ librea nintzana".
|
|
|
Ruper Ordorika kantariak abesten duenetariko amodio kopla baten hitzak dira: " Amoretxu
|
bi
dodaz/ izen batekoak. / Batari ondo esan,/ besteak zeloak".
|
|
|
" Alkar on baderetxe,/ bertan zeloak. / Penaz be tetan ditu/
|
bien
gogoak". Etxepare poetak ere, XVI. mende goiztiarrean honako galdera idatzi zuen amodioa dela-eta:
|
|
|
Bada gaztelaniaz errefrau ezagun bat: " Quien
|
bien
te quiere te hará llorar" dioena; Oihenartek antzeko errefrau batean bildu zuen: " Gaitz deritzanak irri deraidik, on deritzanak hasperen" (Proverbes, 176).
|
|
|
Iñigo Iturrate EAJko parlamentarioak berak, gaztelaniaz" carroñerismo político" aipatu zuen, eta euskarazko adierazpenetan" joku zikina". Baina, jakina, ez dute
|
biek
indar bera. Odol gosearekin lotzen dut nik...
|
|
|
sagar ustela edo sagarrari ustela kendu behar zaio labean sartzeko. Eta aditz
|
bi
erakartzen ditu ingurura: usteldu eta ustel egin.
|
|
|
Hitz hau ere Arabako Lautadan ageri da lehenengoz XVI. mendean. Idazle
|
biren
lumaz, gainera: Landuccioren hiztegian eta Lazarraga poetarenean.
|
|
|
—Athletic eta Erreala futbol ekipoen arteko Errege koparen finala dela-eta, tradizioz anai tasuna izan denaren ordez, andrezkoak zein gizonezkoak,
|
biak
, barruan hartuko dituen hitz baten bila ibili gara. Batean ahizpatasuna, bestean arrebatasuna...
|
|
|
anaia gizakumeentzat, ahizpa andrakumeentzat, orokorrean hartuta. Beste
|
bi
izenak, arreba eta neba, beste generoaren aldetik datozen izendapenak dira: arreba gizonezkoaren aldetik denean, eta neba, sartalde euskarara mugatua, emak u meare netik denean.
|
|
|
Guraso berak dituzten neska mutilak, generorik gabe izendatzeko, euskaraz
|
bi
izen nagusi dira: senideak eta haurrideak.
|
|
|
gurasoen haurrak dira eta aldi berean IDEAK (kidea). Horiek horrela, genero
|
biak
hitz batean hartzeko hiztunik gehienok izen elkartuetara jotzen dugu: ne ba arrebak sartaldean eta anaia arrebak erdialdetik ekialderantz.
|
|
|
Latinez ere" germanitas" eta" fraternitas" bazirelako. Eta be hin TASUN atzizkia hartuz gero, lehen oina anaia izan arren, genero
|
biak
bereganatzen ditu. Gizatasun eta gizaki hitzek ar emeak biltzen dituzten gisan.
|
|
|
Elkar izenordainari ere atera dakioke genero kontu honetan onura pitin bat, ar eta eme
|
biak
hartzen baititu. Horren bidekoak ditugu elkartasun eta Iparraldean elkargo.
|
|
|
Gogora dezagun, 1918an Bizkaiko Foru Aldundiak artezbide zehatzak argitaratu zituela ele
|
bitara
, gizarte osoa lau dardan zeukan izurri nobedadetsu hari eusteko. Izenburua:
|
|
|
Hainbeste ekitaldi bertan behera utzi edo geratu direla, eta gutxi batzuei baino ez zaiela eutsi bere hartan edo bere horretan. kada atzizkiak neurri atzizki bezala duen indarra ere gogora etorri zaigu, ikusirik zenbat jende hurbildu den larrialdi egoera honen lehen egunotan supermerkatu eta hipermerkatuetara, poltsak edo zaku txikiak har tuta, etxerako osteran poltsakadak eta zakukadak
|
bi
eskuetan dakartzatela, salte gietako apalategietan direnak eta ez direnak husturik uzten dituztela, dendatik ir tete rakoan gurditxokada generoa banan banan ordaindu ondoren.
|
|
|
—Hitz beretik datoz, oin berekoak dira bata eta bestea, baina hitz era
|
biak
sartu dira euskara arautuan, zein bere esanahiarekin, edo hobeto esanda, bakoitza bere esanahiekin. Bat baino gehiago dituelako hitz bakoitzak.
|
|
|
—Handi samarrak diren batzuei ematen zaizkien izenen artean
|
bi
aipatuko ditut: ataloa [atalue] esaten diote Atxondo partean gaztaina ale handi samarrari.
|
|
|
Eta irudizko esanguraz, parranda osteko hurrengo egun horretako gorputzaldi txarra adierazteko, biharamuna eduki esan ohi dela esan dugu hasieran. Ekar ditzadan adibide
|
bi
. Lehenengoa, Toribio Etxebarria eibar tarraren hitzez:
|
|
|
" Egun zoruen ondoria, biaramona eta korputzaldi zatarra". Eta
|
bi
garrena, Juan San Martinen idatziz: " Zorioneko bixamona, gau guztikua bota eben plaentxiatar biena" (Zirikadak).
|
|
|
Eta bi garrena, Juan San Martinen idatziz: " Zorioneko bixamona, gau guztikua bota eben plaentxiatar
|
biena
" (Zirikadak).
|
|
|
" Mal cuerpo al día siguiente de una francachela". Baina
|
Biz
kai erdialdean ere ostea esaten da: ostea eduki, ostearekin egon, ostea kendu ezinik
|
|
|
" Lelengo bat bakarrik botatzen dot ardixetara, ezta? Baiña geo ardixak mordua dabizela arkera ikusittakuan ba
|
bi
botatzeittut". Eta beste behin:
|
|
|
Eta Iparraldeko hizkeretan zabal dabil haurride hitza ere, anaiak zein arrebak batera biltzen dituen hitza. " Aurhide
|
biren
alhor artean ungi dago zedarria" jaso zuen Proverbes errefraubil dumako aleetariko batean Oihenartek (Proverbes, 55).
|
|
|
Eta izen
|
bi
direnean, jeneralean, esanahi diferentziaren bat dagoelako gertatzen da, eta ez kapritxo hutsez. Neba darabilgunontzat ez dute eremu bera betetzen neba eta anaia hitzek.
|
|
|
Neba darabilgunontzat ez dute eremu bera betetzen neba eta anaia hitzek.
|
Biak
dagozkio sexuz arra den odolkideari, arreba eta ahizpa emea den bati dagozkion bezalaxe.
|
|
|
Neba esaten ez den eremuan anaia hitzak beregandu ditu eremu
|
biak
: bai emakumeak, bai gizasemeak, odolekoa duten gizonezkoari anaia deitzen diote.
|
|
|
Kontsonante bustiekin egiten den joko honetan gradu
|
bi
dira. Lehena TT bustiarena.
|
|
|
Erdialdean ezker eskuin, hitz nagusi
|
biren inguruan
josten dira kontzeptu honentzat garatu diren formulak. Sartaldean arin eta sortaldean, ekialdean, laster.
|
|
|
Burdinolen langintzatik datozen izen zaharrak ere erabilgarri gerta dai tezke mendian behera irristatzen den laba ildoarentzat, gaztelaniazko" colada" delakoarentzat. Maldan behera datozen laba ildoak
|
bi
, hiru edo lau agoa direla esan daiteke.
|
|
|
Isuri eta jario aditz edo izenak natura fenomeno honi berez legez datozkion hitzak dira, berdin dio isuria edo jarioa zaldiaren apatx urtika bezain
|
biz
korra izan edo barearen pausokoa izan.
|
|
|
Oskola eta kirikinoa dira sartaldean dituen beste
|
bi
izen nagusiak. Bigarren hau gaztelaniaz pizti txiki arantzadun batek," erizo" delakoak duen izen berberaz.
|
|
|
Euskaraz badugu hitz horren mailegua, arrastoa, hori bera adierazten due na, lorratza, zantzua, aztarna, aztarrena edo oinatza izen sinonimoak ditugun be zala. Aldaera ezagun
|
bi
ditu arrasto izenak: arrastua, eta sartaldean errastua.
|
|
|
Zergatik heldu ez, hiztun asko partila gaituen arrasto hitzari? Beroni tira eginez, proposamen
|
bi
egin daitezke euskal terminologiaren azokan, nork erosi balego:
|
|
|
Arrasto hartzaile honen abantailak: hitz gardena eta erraz ulertzekoa dela, batetik; eta bestetik, ez gara hitz berririk sortzen ari, aski ezagunak baitira konposatuaren osagai
|
biak
.
|
|
|
—Hitz
|
bi
datozkit burura oin hitz gisa: ukatu batetik eta ezetza bestetik.
|
|
|
Perifrasi modura erabil daiteke. Baina hitz bakarrera ekarri nahi izanez gero, horretatik datozen aditz
|
bi
begiz joko ge nituzke, ezeztatu eta ezeztu.
|
|
|
· Eme hitz elkartu barruan emabihurturiko
|
bi
izen: emagaldua eta ematxarra.
|