|
2017
|
|
|
Gaur egun, ordea, ezin du ibilaldirik egin, eta bere bildumak baino ez du asebetetzen. Egunero ikuskatzen du... hobeto esanda, ez du ikusten, dagoeneko ez baitu ezer ikusten, baina arratsero ateratzen ditu karpeta guztiak eta laminak ukitzen ditu, bata bestearen atzean eta
|
beti
ordena berean, buruz baitaki aspalditik zelan sailkatuta dauden... Hori besterik ez zaio axola gaur egun, eta nik egunkariek enkanteei buruz esaten dutena irakurri behar izaten diot, eta prezioek zenbat eta gorago egin, bera zoriontsuago da... zeren... hauxe da larriena, aitak ez daki ezer gure garaiko prezioez... ez daki dena galdu dugula eta bere pentsioaz hilean bi egun baino ezin gaitezkeela bizi...
|
|
|
" Hain zen ona" jarraitu zuen mutilzaharrak," ezen medaila ugari irabazi baitzituen eta, kateorratzaz josita, paparretik eskegita eramaten zituen. Bata, agindutako guztia betetzen zuelako; bestea,
|
beti
garaiz heltzen zelako eta hirugarrena, portaera ona zuelako. Metalezko medaila handiak ziren eta oinez zihoala, batak bestea jotzean, dilin hotsa egiten zuten.
|
|
|
Ez dut batere gogoko emakume horren hitz egiteko modua esan zion Clodoveok kazetari lagunari.
|
Beti
dabil esaka koadro batzuk" azaleraino sartzen direla", legena balira bezala.
|
|
|
Zaldira igo eta sukaldariari agintzen dio bera ere zaldi gainera igotzeko eta atzetik jarrai zekiola. Errekatxo batera heldu ziren, erreka ertzetan kurriloak egoten zirelako
|
beti
ordu horretan.
|
|
|
Estualdi honetan nengoela kontabilitate liburu zaharrak errebisatzea otu zitzaidan, bezero zaharren bat eta erosketa posibleren bat aurkituko nuenaren esperantzan. Bezeroen zerrenda zahar hauek hilotz zelaia dirudite
|
beti
, eta batez ere garai hauetan; nolanahi ere, ez nuen aparteko ezer aurkitu: aspaldiko erosle gehienek enkanteetan saldu behar izan zituzten euren jabetzak; beste asko hilda zeuden, eta bizirik zirautenengandik ezer gutxi espero zitekeen.
|
|
|
gainera, seguru haizea ere gatibatu nahian dabilela. Gurea ezinezkoa da, bera hortxe
|
beti
, kieto, eta ni ibili zale".
|
|
|
Gizon honi esker orain badakizue zenbat balio duten nire laminek. Haserre egin didazue
|
beti
diru guztia bildumara bideratzen nuelako; egia da, hirurogei urtetan ez garagardorik, ez ardorik, ez tabakorik, ez bidaiarik, ez bisitarik antzokira, ez libururik... beti aurrezten eta aurrezten aritu izan naiz obra hauek eskuratzeko. Baina ikusiko duzue ni ez naizenean:
|
|
|
Gizon honi esker orain badakizue zenbat balio duten nire laminek. Haserre egin didazue beti diru guztia bildumara bideratzen nuelako; egia da, hirurogei urtetan ez garagardorik, ez ardorik, ez tabakorik, ez bidaiarik, ez bisitarik antzokira, ez libururik...
|
beti
aurrezten eta aurrezten aritu izan naiz obra hauek eskuratzeko. Baina ikusiko duzue ni ez naizenean:
|
|
|
Bide zidorrean aurrera egin nahirik gabiltza mila kiloko gurdia besoen indarrez eraman behar dugularik. Nik indar guztiz bultza egiten diot,
|
beti
aurrera, aldatzean gora eta zirkin amiñi batek bete egiten nau. Baina hala ere, gorantz begiratu eta ez dut helmugarik bistaratzen.
|
|
|
Nire haurtzaroko igandeez oroit naiz. Ama eta aitarekin mezara joaten nintzenean amak
|
beti
nire soinekorik ederrenaz janzten ninduen. Kolore gorriko lazoak jartzen zizkidan beti nire ile artean kateaturik.
|
|
|
Ama eta aitarekin mezara joaten nintzenean amak beti nire soinekorik ederrenaz janzten ninduen. Kolore gorriko lazoak jartzen zizkidan
|
beti
nire ile artean kateaturik. Igande haiek, nire herriko igandeak.
|
|
|
Umeak hitz egiten zidan eta nirekin jolasten zuen, batzuetan min egiten zidan arren, hostoak kentzen zizkidalako eta gero jostorratz itxurako nire hosto horiekin marrazkiak egiten zituen lurrean. Azkenean zakarrontzian amaitzen zuten
|
beti
, amak batu eta bota egiten zituelako, horregatik beti hosto berriak behar zituen eta gehiago kentzen zizkidan.
|
|
|
Umeak hitz egiten zidan eta nirekin jolasten zuen, batzuetan min egiten zidan arren, hostoak kentzen zizkidalako eta gero jostorratz itxurako nire hosto horiekin marrazkiak egiten zituen lurrean. Azkenean zakarrontzian amaitzen zuten beti, amak batu eta bota egiten zituelako, horregatik
|
beti
hosto berriak behar zituen eta gehiago kentzen zizkidan.
|
|
|
Makina txikitzaile batera botatzen zituzten gauza guztiak. Azkenean hilik eta hauts bihurturik, nire bizia zertan oinarritu zen pentsatzen hasi nintzen,
|
beti
gizakien menpe, gizakien zerbitzura, ezer ezin esan gabe.
|
|
|
Ordu bata hogei gutxi aldera polizia azaldu zen Moërgellen,
|
beti
bezala berandu, eta ezorduz. Berrogeita hamar polizi zakur eta guzti.
|
|
|
Hain da erreala... hain dira benetakoak garrasiak, hain da benetakoa sentitzen dudan ikara... Amari benetan pasatu izan balitz bezala kontatzen diot
|
beti
. " Ba nik edertotxo eiot ba lo!
|
|
|
Gixona be ondo heldute, ha ezton iñora juengo ez hi barik! Hi kejetan bahas nik ze ein bijjonat ba Maite!" esaten diote
|
beti
. Baina hala ere, Maitek zerbait falta balitzaion bizi ditu azken egunok.
|
|
|
Polita da eskuan marrazkiak egitea. Nik askotan egiten ditut marrazkiak eskuetan; horrela
|
beti
nirekin eramaten ditudalako. Baina aitatxok zerrikeria dela esaten dit eta garbitzeko.
|
|
|
Besteetan bizkarreko mina izaten du eta nik masajeak ematen dizkiot.
|
Beti
esaten diot. Oso antzezle ona da ama.
|
|
|
Ez du inoiz arroparik eranzten. Eta
|
beti
betaurrekoak jantzita eramaten ditu. Nire lehengusinek albinoa dela esaten dute.
|
|
|
Medikuetara jolastea eta bere eguzkitako betaurrekoak ditu gustukoen amak, eguzki printzarik aminienekin ere
|
beti
gainean eramaten dituelako.
|
|
|
Oroit ditut bai, amaren ipuinak. Mundu ezberdinez idazten zuen amak
|
beti
. Eta niri iruditzen zitzaidan beste mundu batean edo bizi zela ama.
|
|
|
Ez du euririk egingo. Eta zerua
|
beti
ederra izanen da han. Urdin urdina; askatasuna bezala.
|
|
|
Urdin urdina; askatasuna bezala. Ez dakit zergatik baina
|
beti
pentsatu izan dut, askatasunak kolore bat izatekotan urdina izango litzatekeela. Lau petaloko hirustak aurkituko ditut han nonahi.
|
|
|
Orain zoko misteriotsu ugariko mundu batez idazten dut
|
beti
. Margaritak eta arrosak nahasten diren mundu batez.
|
|
|
galdetu zion mutikoak. Zuhaitz hau
|
beti
egon da hemen, inork ez daki zenbat urte dituen. Jainkoek landatu zutela diote orain dela milaka urte.
|
|
|
Tabernari begira ari zela Puskasek Kattalinekin izaten zituen eztabaidak gogoratu zituen taberna zela eta ez zela. " Joxe Mari emazteak
|
beti
deitzen zion bere izenez, ez dut taberna hori gustuko! Ziur nago ez duela gauza onik ekarriko"," Emakumea taberna bat besterik ez da, lasaitu zaitez".
|
|
|
Zailtasun asko daude, askotan ezin da esan nahi dena. Eta hori bertsolariaren borroka da
|
beti
, nahi duena esatera iristea, eta ez ahal duena. Baizik eta nahi duena esatera.
|
|
|
Gaur egun
|
beti
aipatzen da emakume bertsolariak badabiltzala plazan, estreinekoz, eta gu garela pixka bat horren banguardia. Baina historia, emakumeen historia galdu egiten da beti, baina jakin badakigu 1452ko Bizkaiko Foruetan aipamen bat egiten delako, orduan ere bazirela emakume bertsolariak, edo profazadorak esaten zitzaienak.
|
|
|
Gaur egun beti aipatzen da emakume bertsolariak badabiltzala plazan, estreinekoz, eta gu garela pixka bat horren banguardia. Baina historia, emakumeen historia galdu egiten da
|
beti
, baina jakin badakigu 1452ko Bizkaiko Foruetan aipamen bat egiten delako, orduan ere bazirela emakume bertsolariak, edo profazadorak esaten zitzaienak. Profazadorak nonbait ziren, hiletetan, jaiotzetan eta ospakizunetan, ezkontzetan, holako festetan kantatzen zuten emakumeak.
|
|
|
Ez emakume bertsolaririk ez dela egon, baizik eta emakume bertsolari horiek ezin izan dutela plazara atera, zirkunstantzia sozial eta ohitura sozialengatik. Orduan herriko plazan edo festan kantatu izan dutenak
|
beti
gizonezkoak izan dira. Eta gaur egun, edo orain gutxitik hona emakumeok hasi gara berriz plazara ateratzen.
|
|
|
Baina nik uste inportanteena nire kasuan behintzat ez zutik baizik eta oinez egiten dela. Nik gauzarik inportanteenak, edo erabakirik inportanteenak hola hartu ditut, oinez
|
beti
, paseoan, mendian, eta... Eta hor hartzen diren erabakiak dira pixka bat jarrerari dagozkionak, jarrerari, posizioari, begiradari, non kokatzen zaren gaiekiko, gauzekiko, bertsolari bezala nola nahi duzun hitz egin, zer izan nahi duzun, zer doinukera erabili nahi duzun, zer tonu erabili nahi duzun, zer diskurtso mota, zenbat edertu nahi duzun bertsokera, edo zenbat nahi duzun fidela izatea zure pentsamenduari, zer tipotako bertsokera egin nahi duzun, eta pixka bat non kolokatzen zaren bertsoarekiko, eta bertsoaren bidez munduarekiko, edo proposatzen zaizkizun gaiekiko.
|
|
|
Eta egia da horri karga kendu nahian aritzen garela, eta benetan esaten gure helburuak benetan beste batzuk direla, karrera pertsonal bat badagoela baina helburu kolektiboak lehenesten ditugula. Eta nik uste dut hori benetan esaten dugula, gero topikotzat juzkatu liteke, eta esan," bai, zuek
|
beti
hain lagunartean, eta beti lehiarik ez dagoela esaten, eta gero denak lehiara zoazte". Eta egia da azken batean, badago lehiaren konponente hori, eta badago batez ere lehia autosuperazio bezala ulertuta, pixka bat bertsolaritza ere lehia ulertzeko modu berezi bat da.
|
|
|
Eta egia da horri karga kendu nahian aritzen garela, eta benetan esaten gure helburuak benetan beste batzuk direla, karrera pertsonal bat badagoela baina helburu kolektiboak lehenesten ditugula. Eta nik uste dut hori benetan esaten dugula, gero topikotzat juzkatu liteke, eta esan," bai, zuek beti hain lagunartean, eta
|
beti
lehiarik ez dagoela esaten, eta gero denak lehiara zoazte". Eta egia da azken batean, badago lehiaren konponente hori, eta badago batez ere lehia autosuperazio bezala ulertuta, pixka bat bertsolaritza ere lehia ulertzeko modu berezi bat da.
|
|
|
Eta uste dut horrek ere talde giroa indartzen duela. Alegia, bai txapelketa da, lehia da, norberak ahalik eta ondoen egin nahi du, ahalik eta puntu gehien bildu, baina
|
beti
beste batekin ari da, elkar lanezko jardun bat da, ikuskizuna aurrera ateratzeko eta maila onean aurrera ateratzearen kontzientzia ere badaukagu, beraz nolabait desio dugu bestek ere ondo jardutea.
|
|
|
|
Beti
da inprobisatua, baina inprobisazioak baditu bi maila; batzutan segundu batzuk dituzu bukaera edo arkitektura prestatzeko, zati bat da beharbada segundu batzuetako prestaketa duena, eta beste zati batzuk dira segundu batzutako prestaketa ere ez duena, osea kantatzen ari zaren momentuan berean sortzen ari zarena. Orduan biak dira inprobisatuak, baina bat da hiper inprobisatua eta beste bat da gutxiago inprobisatua.
|
|
|
Bertsolaria hiri erdian, bera atzeraka doa eta beste guztia aurreraka. Bera kontrako direkzioan doa
|
beti
.
|
|
|
Nik uste dut beharrezkoa dela trantze momentu hori sortzeko edo bertsoa egiteko. Nolabait holako tentsio ikaragarri batekin eta kontzentrazio maila ikaragarri batekin lotzen dut, eta ez da
|
beti
erreza kontzentrazio maila hori lortzea. Baina niretzat kontzentrazio puntu hori, trantze puntu hori da, benetan emankorra dena.
|
|
|
Ez dut gogoratzen azken urtetan behintzat gainditu nauen eta sorkuntzarako blokeatu nauen amildegia sentitu izan dudanik ia inoiz.
|
Beti
izan da kitzikatzen ninduen bertigo sentipen bat, eta sortzen lagundu zidan bertigo sentipen bat. Ez dakit, nik hori hola gogoratzen dut, segundu horiek beti.
|
|
|
Beti izan da kitzikatzen ninduen bertigo sentipen bat, eta sortzen lagundu zidan bertigo sentipen bat. Ez dakit, nik hori hola gogoratzen dut, segundu horiek
|
beti
. Ia ia bilatzen ditudan segundu batzuk dira.
|
|
|
Nik uste dut izan daitekeela bateragune moduko bat, jendeak bat egiten du bertso saioetan, ideologia ezberdineko jendea biltzen da bertso saio berean, adin ezberdinetako jendea, jatorri ezberdinetako jendea, eta horrek holako lotura bat sentiarazten du. Bestalde presente eduki behar dugu bertsoa jolas dialektiko bat dela eta
|
beti
arrazoiekin eta argudioekin ari garela lanean, eta era guztietako argudioak entzun daitezkeela bertsotan, jendearen buruan zerbait mugitu nahi dutenak, edo galdera batzuk utzi nahi dituztenak. Eta ederra da ikustea era guztietako jendea bertso saioetan biltzen dela.
|
|
|
Bertsolaria nere ustez, historian zehar izan da inprobisatzen duen pertsona bat, bertsolaria da betiere publiko baten aurrean bere ideiak eta pentsamenduak adierazten dituen pertsona bat. Nik uste funtzio diferenteak izan dituela historian zehar,
|
beti
izan du funtzio ludiko bat, hitzarekin jolas egiteak plazerra sortzen digu, bai ari gerenoi eta bai entzuten digutenoi, baina badu ere funtzio informatibo bat, garai batean askoz ere handiagoa, garai batean bertsolariak informazio gehixeago mugituko zuen herri xeheak baino, gaur egun herri xeheak bertsolariak aina informazio mugitzen du. Badu funtzio sozial bat, herriaren ainbat estratotan parte hartzen duelako eta nik uste baduela ere funtzio linguistiko bat ere.
|
|
|
Zailtasun asko daude, askotan ezin da esan nahi dena. Eta hori bertsolariaren borroka da
|
beti
, nahi duena esatera iristea, eta ez ahal duena. Baizik eta nahi duena esatera.
|
|
|
Horrek esan nahi du, 11 urtean egunero egunero kantatu dudala, egunero toki diferentetan eta egunero publiko diferenteari. Nik uste dut
|
beti
publiko diferentea aurrean edukitzea badela estimulo bat diferente sortzeko eta horrek garunari ere ematen dio halako martxa bat, halako bizipoz bat.
|
|
|
|
Beti
txoritxoa
|
|
|
Konturatu ginen" performance" bat zela, bertsolariok
|
beti
usadioz, duela ehundaka urtetatik egin izan duguna. Normalean edozein arte motatan sormen momentua bat izaten da eta erakuste momentua beste bat.
|
|
|
Baina bertsolariak alde hortatik, ez genekien baina performancegileak gara.
|
Beti
koinziditzen du sortzen dugun momentua eta jendeak gure sormena entzuten duena.
|
|
|
Askotan ezin da esan nahi dena, eta hori bertsolariaren borroka da
|
beti
, nahi duena esatera iristea eta ez ahal duena esatera, baizik nahi duena esatera. Baino askotan hitzek esaten dute, edo erritmek esaten dute, benetan zuk esan nahi izan ez dezuna.
|
|
|
Nik egiten dudana da margarita moduko bat eta erdiko gunean jartzen ditut
|
beti
erabil ditzakedan hitzak edozein testu ingurutan eta adibidez, hor sartuko nuke: mina, egina, ezina eta bagina eta hoiek hor edukita badakit edozein momentutan, bertsoaren bukaera aldera ere, ondo etorriko direla eta hor badakit atseginarekin batera:
|
|
|
Liberalistek
|
beti
izan dute
|
|
|
Historian, emakumeen historia galdu egiten da
|
beti
baino, jakin badakigu 1452 ko Bizkaiko Foruetan aipamen bat egiten delako orduan ere bazirela emakume bertsolariak edo profazadorak esaten zitzaienak. Profazadorak nonbait ziren pixka bat hiletetan, eta jaiotze ospakizunetan, ezkontzetan, holako festetan kantatzen zuten emakumeak.
|
|
|
erarekin emanen ditut, emanen dut era bukaera duten oinak bota behar dituzue, bai ados?,
|
beti
bezala, txandaka.
|
|
|
Konturatu ginen performance bat zela bertsolariok
|
beti
, usadioz, duela ehundaka urtetatik egin izan duguna. Normalean edozein arte motatan, sormen momentua bat izaten da eta erakuste momentua beste bat.
|
|
|
Baina bertsolariak alde horretatik, ez genekien baina performance gileak gara.
|
Beti
koinziditzen du sortzen dugun momentua eta jendeak gure sormena entzuten duen momentua.
|
|
|
Bai, badaude beste gauzak ere, bakarrizketak daude, antzerkia dago, baina
|
beti
badago nolabait esanda gidoi bat, erreproduzio bat, prestatze bat atzetik, eta bertsoan berriz zoaz egunero bertsotara jakin gabe egun horretan, egun hori den erridikuloaren eguna, edo egun hori den distira berri baten eguna, ez dakizu bost minutu lehenago zer gertatuko zaizun, zer gertatuko den. Eta hori da.
|
|
|
|
beti
izango naiz gehiago.
|
|
|
|
beti
jakin izan dudana
|
|
|
ezin asea, ezina
|
beti
.
|
|
|
bizi egin nahi,
|
beti
bizi nahi.
|
|
|
kanpoko mundua izanik hala ere
|
beti
|
|
|
|
Beti
igandea balitz bezala,
|
|
|
hor
|
beti
izango baitzara
|
|
|
Eta izango
|
beti
, nire bizitzako azken injustiziak
|
|
|
edertasunari deitu izan diot
|
beti
|
|
|
okerrak iruditzen zaizkit
|
beti
.
|
|
|
Zergatik janzten ditut
|
beti
galtza bakeroak?
|
|
|
han
|
beti
izango baitzara
|
|
|
Baina bi gai horiek izango dira ukitu ez dituen bakarrak, izan ere, ia edozertaz idatzi duela ikusiko duzue dagoeneko askotxo luzatzen ari den hitzaurre hau pasatzen duzuenean. Eta ia rik gabe, argitaratu duen guztiak dauka bere estilo marka, berdin azaleratzen dena txango bat proposatzen digunean, gonbidatzen gaituenean artista baten obra ezagutzera edo sartzen denean politikaren lurralde
|
beti
arriskutsuan.
|
|
|
Ez da lehen aldia, noski, bereziki gustuko ez dudan norbaiten kontzertu batera joaten naizela. Tira, gustuko ez dudan, Raimon ez dut gehiegi jarraitu, egia esan, bere hit ak ezagutzen ditut, nola ez, baina
|
beti
iruditu izan zait kantatu baino oihu egiten duen kantari bat (eta ni gehiago naiz murmurioaren aldekoa), beti iruditu izan zait kantatzen ez zekien kantari bat (eta horrek ez du derrigor ezer esan nahi, begira Fermin Muguruza). Ez da lehen aldia, beraz, baina oraingoan bereziki deseroso nago.
|
|
|
Ez da lehen aldia, noski, bereziki gustuko ez dudan norbaiten kontzertu batera joaten naizela. Tira, gustuko ez dudan, Raimon ez dut gehiegi jarraitu, egia esan, bere hit ak ezagutzen ditut, nola ez, baina beti iruditu izan zait kantatu baino oihu egiten duen kantari bat (eta ni gehiago naiz murmurioaren aldekoa),
|
beti
iruditu izan zait kantatzen ez zekien kantari bat (eta horrek ez du derrigor ezer esan nahi, begira Fermin Muguruza). Ez da lehen aldia, beraz, baina oraingoan bereziki deseroso nago.
|
|
|
65ak aspaldi pasata, orain hamaika urte hain zuzen, erretiroa hartzeko deliberoa hartu du orain, 1940an Xativan jaiotako musikariak. Eszenatoki gainean hainbeste oihu (eta murmurioren bat, ados) jaulki duenak ezin xumeago jaitsi du azkena, bona nit i fins sempre, gabon eta
|
beti
arte ia ia entzunezin bat erortzen utzi ondotik.
|
|
|
E postaz luzatu zidan apustua: "
|
Beti
literatur kontuak eskatzen dizkizudala konturatuta, eta aprobetxatuz kasualitatez bezala Manel izeneko taldea deskubritu dudala, hona hurrengorako proposamena: talde hori elkarrizketatzea nola ikusten duzu?".
|
|
|
a tresnak (jostailuzkoak gehienak, pajita soil bat txirula gisa) edota PJ Harveyrekin egindako kolaborazioak ez dira anekdota huts, ibilbide sendo eta ezin kitzikagarriago baten bi adierazpen baizik.
|
Beti
jarraitzeko modukoa da Comelade jauna. Eta idazteari utziko diot orain.
|
|
|
Libertate urreko gunea bisitatu ostean, airearen zabala eskertuko du bidaiariak. Suntsitu ezin izan zuten gaztelu madarikatuaren orpoan, Moll de la Fustan, narratzaileak euskal presoen aldeko batzordekoengana joan aurretik,
|
beti
bisitatzen ditu Salvat Papasseiten eskulturaren inguru zabalak. Ikusmira gazia, auskalo zertan den balizko batzorde aipatua.
|
|
|
Santiago bideetan eta kostako bideko pasaleku da Hondarribia ibai ertzean eraikitzen ziren erromesen ostatuetako bat zen Madalenakoa. Baina
|
beti
izan da murruetatik kanpo geratu den auzoa, aldiria, errebala. Eta gaur egunean ezagutzen duen estimua, ez da beti izan halakoa.
|
|
|
Baina beti izan da murruetatik kanpo geratu den auzoa, aldiria, errebala. Eta gaur egunean ezagutzen duen estimua, ez da
|
beti
izan halakoa. Itsasoari eta arrantzari emana, jaso izan du urte luzeetan zehar hiribilduaren destaina:
|
|
|
Badaude bien literatura zeharkatzen duten lerro batzuk: narratzaile gisa lortu dute sona, baina poeta nabarmengarri ere badira; iragan garaiak harrapatu nahi izan dituzte, adibidez 36ko gerra; behiekiko xera erakutsi dute, Behi euskaldun baten memoriak ahaztezina versus Un millón de vacas gogoangarria; Rivasen Dombodan pertsonaia, ipuin diferentetan agertzen dena, baina
|
beti
ezaugarri antzekoak dituena: isila, bere baitara bildua, Bi anai hartako Daniel hura izan zitekeen.
|
|
|
Nahiko azkar jabetu ginen bere idazkeraren alderdi kurioso batez: batezbestekotik gorako maila zeukaten bidaltzen zituen testu guztiek, baina distira berezia ateratzen zutenak, emozio malkoak ateratzen zizkigutenak, barrez leherrarazi, pertsona hobeak sentiarazi irakurtze hutsagatik... horiek
|
beti
ziren oso gustuko ez zituen gaien inguruko artikuluak irakurlearen esku utziko dut igartzea zein diren egileak hurrengo orrialdeetan aguantatzen ez dituen leku, pertsona eta animaliak.
|
|
|
Moisesek, bitartean, buruan iraultzen zuen han bete zuen ordu aspergarri andana. Egunak
|
beti
berdin izango zirela aurreikusten zuen lanbideak zeraman herrixka hartan. Halere galdetzera ausartu zen:
|
|
|
Moisesek eskatuta, abesti saioak eskaini zizkion neskari don Catalinoren etxe aurrean. Napoleonek
|
beti
gomendatzen zion:
|
|
|
Behin batian bazen oso oso urrun uretan bera emakume bat. Izena zun Maria Angula eta
|
beti
gosiak zeon. Eta gosian gosez, denetik iesten tzun:
|
|
|
Ez, hala ere, bakartia: ahotik kargatzen zen eskopeta lagun zuela,
|
beti
... eta guaraguao bat.
|
|
|
Ez da mastekatu dituzun orritxoengatik bakarrik... denok dugu geure geurea den usain bat; eta zuk, Estela,
|
beti
duzu menda usaina.
|
|
|
Ez dut deus sumatzen, ñaña168 Zuri, ordea,
|
beti
darizu banilla usaina... Usna iezaiozu, Gonzalo, ilea, aurpegia, belarria.
|
|
|
Hasieratik bertatik, ordea, ez ziren ongi moldatu. Heinrich-ek belarrietan zuen
|
beti
aitaren anaiak botatzen zion errepika amaigabea.
|
|
|
Alu alena! Lehen
|
beti
itxaroten zion Maria de la Cintak, ahoa fresko eta eskuak bero. Norekin joan ote zen?
|
|
|
Eta ulertu balu ere...
|
Beti
bezala, emeki, sartu zuen bere beso leuna burkoaren azpian. Atera zuen errebolber txikitxo bat, nikeleztatua, nakarrezko kirtenduna.
|
|
|
Mite, gainerakoak bezala, isiltasunean murgildu zen,
|
beti
txopa ertzean eserita eta oina leman zuela. Tarteka bekain masailek salto egiten zioten, nahi gabeko keinuz.
|
|
|
Argi ta garbi, Jainko mattia, seinale guztiak: beak dakar izurria, huahuak174 galtzen ai zaizkiu, zeruetan planeta ageri da eta poltsikoan errial bat t" erdi damatza
|
beti
! Bea duk!
|
|
|
Esaten dudanaren erakusgarri,
|
beti
egin zait harrigarria" txundituta uzteraino" ere esango nuke eskolatu gabeko gazte elbarri hark hain ezagutza sakona zeukala mundu zabalean eta, bereziki, Frantzian egiten zen literaturaz. Ipuin sail honetan jarraitu zenituen esaten ari naizena egiaztatzen duten hainbat arrasto aski esanguratsuak.
|
|
|
(Pionus cyanescens) Ekuadorren oso ezaguna den txori mota.
|
Beti
taldean ibiltzen da eta denbora luzez beren artean berriketan ariko balira bezala jarduten dute. Hori dela-eta, pertsonen artean berritsu denari ere" catarnica" esan ohi zaio.
|
|
|
Bat batean asmatuak izan badaitezke ere, gehienetan herri kulturak ahoz aho ikasi eta ekarriak izaten dira. Ia
|
beti
maiteminduen edo maitasun zapuztuen edo kidekoen arteko gaiak ukitzen dituzte.
|
|
|
(Bothrops spp.) Ekuadorko suge mota pozoitsu baten izena. Kosk eginez gero, ia
|
beti
heriotza dakar eta, horregatik, nekazariek beldur handia diote. Bizkarra ixaren antzeko marra batek zeharkatzen duelako izen hau edota" equis rabo de hueso" ematen zaio.
|
|
|
oso bero eta umela neguan eta bero, lehor eta haizetsua udan. Guayaquil da Kostaldeko hiri nagusia (3.000.000 biztanle); bera da Ekuadorko ekonomiaren motorra ere eta
|
beti
eskatu izan du maila horren araberako aitorpen eta pisua nazioko gauzetan. Biztanleak oso biziak dira, ekimen handikoak eta ikusmiratzaileak.
|
|
|
Benitori burura etorri zitzaizkion kaiko bere zokoa: kolpeka kaleratu ohi zuten nasa bazterra; baita noizbehinka babes bila joan ohi zen Quinta Parejako91 kalezulo iluneko zokoak ere; edota
|
beti
kanporatu ohi zuten Las Bombas92 Juanak gezurra asmatu zuen mutikoak gonbita onar zezan:
|
|
|
Bera zen tiro aldiez zekiena harrobi hartan: zuloen sakonera eta norabidea kalkulatzen zuen, harri zainen lodiera, kartutxo kopurua... atera nahi zenari loturik
|
beti
; horrez gain, mazoaz ematen zion zulagailuari, azken orduan dinamita aztertzen zuen, kableen lotuneak jartzen zituen eta bateriaren botoia sakatzen zuen.
|
|
|
Margoa ere joanda zeukan apal bakarrak luxuzko erakusleihoa baino areago distiratzen zuen: zola erdietako zapatak berak,
|
beti
bakanak, eder ikusten ziren!
|
|
|
Erakusten zuen irribarre zabalak osoan mugiarazten zion aurpegi azal iluna, bizarra egiten zuen kokotsetik hasi eta kopeta zabaleraino.
|
Beti
estimu handia erakutsi zioten Migueli. Orain, horri ere amorrua zion:
|
|
|
zurruteroak ero bihurtzen gaituk. Erotuta hiltzen gaituk
|
beti
...
|
|
|
Bai ederra zuela andrea: egunsentiko kantutan, zeruertz gorri gardenak
|
beti
gorriak, ez urdinak beren dorre, antena, terraza eta guzti, ekarriko dizkiguten etorkizuneko hiri komunistetako emakume guztiak batera bezain ederra. Berari zegokionez, ordea, berak ez zuen inoiz itsasoa ezagutuko.
|