|
2004
|
|
|
" Mo, zatoz mesedez alpapa hau probatzera, Mo, jar zaitez mesedez itzal hartan". Eguna joan eta eguna etorri,
|
beti
halaxe, beti aise eta erraz, morroiez inguratuta bezala.
|
|
|
" Mo, zatoz mesedez alpapa hau probatzera, Mo, jar zaitez mesedez itzal hartan". Eguna joan eta eguna etorri, beti halaxe,
|
beti
aise eta erraz, morroiez inguratuta bezala.
|
|
|
Ez zen konturatzen, kasu, La Vacheri egiten ari nintzaion mespretxuaz. Zeren, jakina,
|
beti
etxe inguruetan geldituz ez bainuen ikusi ere egiten, ez baineukan berarekin traturik. Nik banekien non egongo zen La Vache, Antiaju Berde eta errotako hortzaundiak zaintzen alegia, eta bisita bat egin behar niola pentsatzen nuen egunero; ordea azkenean Balantzategiko lokatz eztian sartuta gelditzen zitzaizkidan lau hankak.
|
|
|
Gaurko egunetik begiratuta, bizitzak eman didan esperientziarekin, Pauline Bernardetteren kontrako izpiritua zela iruditzen zait. Izanez ere, nire mojatxoak zera ematen du, bihotz baten partez hamar bihotz ttiki ttiki dituela handik eta hemendik partituak, hamar bihotz ttiki katuen txintxarriak bezalakoak, eta beraietan mugimendu handia dabilela
|
beti
, alai edukitzen dituela esate baterako hiru, goibel eta mutu bi, eta beste bat zartatua, eta beste lau haserre eta soinu txarrarekin. Horregatik erantzuten dit erantzuten didan bezala, eguna komentutik kanpora pasatzen duenean:
|
|
|
Behia
|
beti
behi, eta kosta egin zitzaigun altxatzea. Baina, azkenean, bidatzurrari atxiki eta etxerantz jo genuen.
|
|
|
Eta bitartean, bera Txapar izan! Eta gainera, zergatik ibiltzen da
|
beti
taldetik aparte. Harroa delako, fanfarroi hutsa!
|
|
|
Lotsagarria benetan, oraindik ere damuz betetzen nauen portaera. Laguna defendatu egin behar da
|
beti
, otsoen kontra, sugeen kontra, arratoien kontra, behi makalen kontra, mingain gaiztoen kontra, esker txarreko jendearen kontra. Neure orain honetan, ez dut behin ere huts egiten:
|
|
|
Lagunak defendatu egin behar dira, bai. Gazte moxkortuen kontra, ukuiluko adiskideen kontra, etxeko jabearen kontra;
|
beti
defendatu behar dira lagunak. Egia hau, ordea, ez da segituan ikasten direnetakoa, eta nire Balantzategiko lehen hilabete haietan ez neukan ikasia, eta ondorioz ez nion kargurik hartu La Vacheren kontra hitz egin zuen Bidani behi gorriari.
|
|
|
—Errota aldean egongo da.
|
Beti
han da. Baina, ez dakit, nik uste bera utzi genezakeela kanpoan —esan zuen Genovevak ohizko seriotasunarekin.
|
|
|
Kargatuta zihoazenez, gehiago kostatzen zitzaien ibiltzea: baina, karga eta guzti, haiek
|
beti
dotore.
|
|
|
batean, kamioi berrian eramango dituzte; bestean, musika ezezaguna jarriko diete; hurrengoan, pentsu bitxiren bat emango die ugazabak. Eta
|
beti
bisitak, eta beti behi berriak, toki eta nazio guztietakoak, eta abar eta abar. Hitz batean esateko, zotzak ez ezik egur puskak eta enborrak dauzkate ukuiluko behiek bizitzaren sua pizteko.
|
|
|
batean, kamioi berrian eramango dituzte; bestean, musika ezezaguna jarriko diete; hurrengoan, pentsu bitxiren bat emango die ugazabak. Eta beti bisitak, eta
|
beti
behi berriak, toki eta nazio guztietakoak, eta abar eta abar. Hitz batean esateko, zotzak ez ezik egur puskak eta enborrak dauzkate ukuiluko behiek bizitzaren sua pizteko.
|
|
|
Hitz batean esateko, zotzak ez ezik egur puskak eta enborrak dauzkate ukuiluko behiek bizitzaren sua pizteko. Baina, hauxe da galdera, su hori zotzekin egindako ttikia baino hobea izaten al da
|
beti
–Ez dut uste.
|
|
|
—Mundu honetan gauza asko daude, lagun —moztu zidan berak oso serio— Zu lau mendi horien artean bizi izan zara
|
beti
, eta jakin ez dakizu, baina munduan gauza asko daude. Eta leku asko ere bai.
|
|
|
Esandakoa, ni ez naiz nor katuei buruz aritzeko, baina aukeran, nahiago dut behi izan. Besterik ez bada ere, lau hankak lurrean dituela ibiltzen da behia
|
beti
.
|
|
|
Honek hirurogei bat urte zituen, eta —azal txurikoa, aurpegi edo lepoko zaintxo urdinak agerian uzten zizkiona— botila kristalarekin eginak ziruditen antiaju berde batzuk zeramatzan. Bai egun hartan eta bai gero, halaxe ikusiko nuen
|
beti
, antiaju berde haiekin, begiak ezkutatuta.
|
|
|
—Balantzategiko gehienak makalak dira, konturatuko zara zerori ere. Belarra jan, ukuiluan egon,
|
beti
ordutan ibili, puaf!, nazka ematen du pentsatzeak ere. Zu ordea, ikusi gaua datorrela eta halere nirekin gelditu zara.
|
|
|
Nire barruko ahotsak ez du behi batena ematen.
|
Beti
gauza berdinak esaten dizkit, borroka kontuak beti: " Jo horri, sartu adarra hari", eta antzekoak.
|
|
|
Nire barruko ahotsak ez du behi batena ematen. Beti gauza berdinak esaten dizkit, borroka kontuak
|
beti
: " Jo horri, sartu adarra hari", eta antzekoak.
|
|
|
Geldiro hitz egiten du, eta gehiegi luzatzen da. Baina behitasunaren alde azaltzen da
|
beti
.
|
|
|
—Ene lagun on ona, oker ari zarete. Bide on bat bilatzen duzue
|
beti
, eta horrela behin ere ez zarete ailegatuko mendira. Mendira joateko, bide txarrak hartu behar dira.
|
|
|
Ez, lagun, den denak ez dira hiltzen. Batzuek jarraitu egiten dute gorantz, goiko alde batean dagoen etxe bakartirantz edo, eta
|
beti
mehetuz, are eta gehiago mehetuz beti. Ondoren, etxe bakartiraino joan diren batzuk horiek hil egiten dira.
|
|
|
Ez, lagun, den denak ez dira hiltzen. Batzuek jarraitu egiten dute gorantz, goiko alde batean dagoen etxe bakartirantz edo, eta beti mehetuz, are eta gehiago mehetuz
|
beti
. Ondoren, etxe bakartiraino joan diren batzuk horiek hil egiten dira.
|
|
|
Ondoren, etxe bakartiraino joan diren batzuk horiek hil egiten dira. Ia
|
beti
hil egiten dira. Hiltzen ez direnetan, berriz, goraka jarraitzen dute, gailur edo goi basoren baterantz, mehetuz eta mehetuz, hainbesteraino mehetuz non azkenean bidea bidatzur bihurtzen den.
|
|
|
Nolanahi ere, sinistu edo ez sinistu, nire barruko Ahots hura hantxe egoten zen beti, eta bere errealitatea onartzea beste erremediorik ez neukan. Deituko nion Aingeru Guardako, deituko nion Izpiritu, Mintzo, Ahots edo nahi dena, baina izen batekin nola bestearekin, hura
|
beti
nire barruan, nire mihia bera bezala edo oraindik hurbilago.
|
|
|
Aingeru Guardako zaitudan ala izpiritu maltzur zaitudan ez dakit; nire barruan egoteko dituzun arrazoiak ere ez dakizkit; baina nolakoa zaren, hori badakit.
|
Beti
zurea egin beharrekoa, holakoxea zara zu!
|
|
|
balantzategiarra izango nintzen, hantxe pasako nuen nire bizitzaren aurreneko aldia, aldirik garrantzitsuena; bertan geldituko zitzaidan bihotza itsatsita. Nahiz zaharra izan, nahiz etxe hartatik urruti hil behar gaur edo bihar, nire bihotzak Balantzategi maiterako bidea bilatzen du
|
beti
, eta auskalo, agian joan ere joaten da haraino ni lo gelditzen naizen bakoitzean. Esaera zaharrak dioen bezala:
|
|
|
Pentsatzen nuena ziurtatzeko, pausoak ematen nituen batera eta bestera, zenbaitetan gelditu eta azpian egokitutakoa zapalduz. Eta
|
beti
beti, zerbait biguna egokitzen zitzaidan.
|
|
|
Pentsatzen nuena ziurtatzeko, pausoak ematen nituen batera eta bestera, zenbaitetan gelditu eta azpian egokitutakoa zapalduz. Eta beti
|
beti
, zerbait biguna egokitzen zitzaidan.
|
|
|
Nolanahi ere, sinistu edo ez sinistu, nire barruko Ahots hura hantxe egoten zen
|
beti
, eta bere errealitatea onartzea beste erremediorik ez neukan. Deituko nion Aingeru Guardako, deituko nion Izpiritu, Mintzo, Ahots edo nahi dena, baina izen batekin nola bestearekin, hura beti nire barruan, nire mihia bera bezala edo oraindik hurbilago.
|
|
|
Hotza den onarekin!
|
Beti
esango dut: mundu honetan ez dago behi makala baino gauza makalagorik!
|
|
|
Pentsurik ez! Baina
|
beti
libre, gaur hemen eta bihar han!
|
|
|
Genovevaren ohizko abistua entzun genuen, banketerako deia, eta bai La Vache, bai ni eta bai beste hamar behiak presaka joan ginen ukuiluko atarira. Gu beltzok ate parean eta sartzeko prest jarri ginen, zeren aspaldi hartan gu izaten baikinen
|
beti
banketerako aukeratuak. Ordea egun hartan kontrakoa izan zen.
|
|
|
Zaldiek arnaska egiten zuten aldian behin, urduri. Urduri baina dotore,
|
beti
bezala.
|
|
|
Egun arruntetan, berriz, arriskua hala moduzkoa zenean eta, bada gorriak eta beltzak nahastuan handik eta hemendik. Eta mendikoak
|
beti
jakinaren gainean.
|
|
2010
|
|
|
Are harrigarriagoa: une berean kolonia bakoitzeko konstituzioetan ia
|
beti
erlijioren bat legalki hobesten eta saritzen zen. Kolonietan karguetarako bidean derrigorrezko baldintza zen eta erlijio ofizial horren jarraitzaile ez izatea zergez zigortuta zegoen.
|
|
|
Erantzuna ezezkoa izan zen, arrazoia berriz ere praktikoa: estatu konfesionala elizen kalterako izan ohi zen
|
beti
.
|
|
|
Mestizajearen kontzeptua baliatzen du gainbalioa eransteko: nahasketa egon den lekuetan bilakaera kreatzailea egon omen da
|
beti
.
|
|
|
Jarrera horren hutsuneen erakusle xume bi besterik ez: lehena, aurrerapen kreatzaileak ez dira
|
beti
tolerantzia giroan sortzen. Esaterako, musika garaikidea orain arras bestelakoa litzateke, lehen esklabotza izan ez balitz.
|
|
|
Lehena aurretik jarri behar da
|
beti
, Kymlickaren ustez. Taldeak bere partaideak errespetatu ditu ezer baino lehen.
|
|
|
Baloreen pluralismoa babesten du jarrera honek, eta I. Berlinek plazaratu zuen joan den mendearen erdialdean. Ahula ematen du bai, ez ergela, ordea, zeren uste baitu bakoitzak bereari eutsiz gero, istiluak egongo diren arren, istilu hauetarako
|
beti
konponketa arrazoizko bat ere egon daitekeela. Honek istiluaren muinaren ikuspegia aldatzen du, alegia, nork bereari eutsiz arazoa ez dela nork duen arrazoia, nola arazoa konpondu baizik.
|
|
|
Agerian dago eredu guztiek izango dutela zerbait onetik eta zerbait txarretik. Pluralismoak eta diferentziak elkarren ondoan ez dira lehen aldiz gizarte garaikideetan eman eta gizakiak
|
beti
izan du korapiloak askatzeko joera hori. Historian modu anitzetan jendeak bera bezalako beste batzuekin bizi behar izan zuen eta egoera horiek ezin ahaztu dira.
|
|
|
Egoera honek ez du ezer berririk, ordea. Gizarte homogeneoak izan diren bezalaxe, heterogeneoak ere
|
beti
hor egon dira.
|
|
|
Honela gertatzen da pluralismoaren aferarekin, azken bi mendeetako arrazoimenaren eta indibidualismoaren garapenak finkatu duen ezaugarriarekin, alegia. Erlijio, ohitura, pentsamolde eta kultura aniztasuna
|
beti
izan den arren, gutxitan egon dira espazio berbera betetzen. Mendeetako mugimendu migratzaileek, behartuak gehienak (kolonizazioa, esklabismoa, gerretatiko ihesa, gosea...), gizarte ñabarrak sortu dituzte, eta bizikidetzari molde berrietan gauzatzea tokatu zaio.
|
|
|
...diren guztiek, erkin eta makalak izanik ere, zeregin sexuala aurkitzen dute sendo eta errimeen antzera, zeren, emaitza hori baitauka sexu bateko banakoen beste sexuko banakoekiko eskasiak, alegia, linfatikoek, maker eta konkordunek eta are eta memeloek ere emaztekia aurkitzen dutela, eta horrelakorik ez litzateke gertatuko, jakina, emigrazioak sendoak lapurtuko ez balitu, beroriek baitira garaile
|
beti
gizarteko borrokan, bizitzaren gainerako kontu guztietan bezalaxe.
|
|
|
Txiro, elbarri, tisiko, itsu, zoro eta abarren sorterriratzea aberriaren benetako interesen kontrakoa da, eta onurarik gabekoa hala eskatzailearen familiarentzat nola, sarri askotan edo ia ia
|
beti
, eskatzailearentzat berarentzat.
|
|
|
Vinsonen episodio horrek, nahi gabe, Jules Verneren nobela haren kapitulu bat gogorarazten dit
|
beti
, alegia, Virginiako Richmond-etik irla misteriotsuraino Cyrus Smith ingeniariak eta egindako ihesa 1865ko martxoaren amaieran, globoz, urakan izugarri batek hauspotuta. Urteak eta urteak dira Verne maiteak irla misteriotsu horretan kokatu zituen jazokuneak irakurri nituela artetan errateko, noizko ote Verne euskaraz?, baina, nahi gabe, oroitzapen gozo horrek oso begiko egiten dit Julien Vinson hori, bide batez esateko gure artean gehienetan hain gutxi estimatzen dena.
|
|
|
Poztasuna gorabehera ezin da ahaztu, bidean doala Armand Davidek
|
beti
eramaten zituela fusila eta lau tiroko errebolberra, aldean eta prest. Fusila, izatez, Pariseko museorako hegaztiak eta ugaztunak ehizatzeko zen, baina inoiz edo behin bidelapurrak uxatzeko ere balio izan zion, errebolberrak bezalaxe.
|
|
|
Nahikoa argi dago eboluzioaren ideiak interes publiko zabala piztu zuela bai Britainia Handian eta bai Alemanian. Egia esateko, Ingalaterran, Darwinen aldekoen artean
|
beti
aipatzen diren Hooker, Huxley, Bates eta Lyell famatuez bestalde, zientzia elkarte nagusiek jarrera oso zuhurra mantendu zuten, Espezieen jatorria 1859an argitaratu eta hurrengo urteetan. Kasurako, the Linnean Society, the Royal Socieiy cf London eta the Geological Society cf London elkarteek ez zuten darwinismoari buruzko artikulurik argitaratu hurrengo hamarkada osoan.
|
|
|
Gertaera hauetan eta beste askotan oinarrituta, pentsatu al daiteke, aldamenekoak baina bestelakoak diren espezieen kopuru hain handiak leku berberetan eta gaitasun eta antolakuntza berberekin ab origine kreatuak eta kokatuak izan direla munduko gainerako lekuak hutsik utzita? Ez litzateke arrazonagarriagoa izango, ba, onartzea ezen, behin eta animalia eta landareen tipo nagusiak lurrazalean agertu eta gero, Kreatzaileak gogokoen izan zuen erara zeina gizakiarentzat
|
beti
misterio bat izango baita zalantza gabe, oinarrizko tipo horiek aldaketa astitsuak jasan dituztela, arrazak, barietateak, espezieak, generoak... eratuz, zeintzuok jatorrizko guneetatik hurbil hedatzen segitu baitute. Horrela izanez ulertu ahal dugu zer dela-eta bizi diren Ameriketan laurehunetikgora kolibri espezie, eta bat bera ez Afrikan, Indian, edo Australian, hainbeste lore eduki arren, eta eta abar, eta abar".
|
|
|
Julien Vinson Parisen hil zen, 1926an, baina, ia azken unera arte lanean aritu zen arren, intelektualki XIX. mendeko gizona da izatez,
|
beti
fidel izan baitzitzaion 1850 tartean modu autodidaktan bereganatu zuen ideia sortari. Nolanahi, desadostasun nabariak eduki zituen orduko euskalari askorekin, hala nola, Telesforo Arantzadi, Bonaparte printzea, Arturo Campion, Charencey, Dodgson, van Eys, Intxauspe...
|
|
|
Protagonista modura Jose Migel Barandiaran() ekarriko dut, alegia, Jose Migel Barandiaran gazte eta itxuraz moderno bat, 1914an Gasteizen apaiztu eta gero Europatik makina bat ikasketa bidaia egin zituena, Telesforo Arantzadi antropologoarekin batera. Jose Migel Barandiaran euskal kulturaren patriarka gisa aurkezten digute
|
beti
, eta badakizunez antropologia eta etnografiaren alorrak jorratu zituen urte luze luzetan. Seguruenik, baina, ez duzu inoiz entzun Jose Migel Barandiaran antieboluzionista izan zenik, eta nire ustez datu hori ezin da ezkutatu.
|
|
|
ez lidake ainbeste eragingo; baiña lesukristo gure launa gizon danez olako guraso likits batengandik etorria izatea, itsuskeri zaida. Eta batere zuzenago ez dana, giza-mota
|
beti
obe aldatzen ari baldin ba’da, bi milla urte auetan bateretxo aldatua ditekue, obetua diteke. Beraz, zu ta ni lesukristo gure launa baiño gizonez gizonago ote gera?
|
|
|
Denborarekin
|
beti
gertatzen da bazterrean utzitakoarekin, infernuarekin ere gertatuko litzaiguke—, kolegioko bizimoduaren mira ere sortu zitzaigun, eta neskak, berak batez ere, eta nesken artean Susana gehiena," aurreko ikasturtean pasatako memento onak" aipatzen hasi ziren, eta igandeetan Donostiara joaten convivencias cristianas esaten zitzaien ikasle bileretan ezagututako mutilekin egotera. Baina joera hura ez zen gailendu, ez ginen inoiz damutu aldaketaz.
|
|
|
Neska hura, orain, Villa Lecuonara etortzen zelako amarekin josten ikastera, eta etorri justu Genevievek ezarritako bisita orduan, arratsaldeko seietan: sortzen zitzaidan zalantzan —Virginiarekin istant batez egon, Teresarekin bi ordu luze pasa hizketan—
|
beti
Virginiaren aldera lerratzen nintzen. Denboraren errotarriak ezin zuen atxikimendu hura desegin.
|
|
|
Kolegioko lagun batzuekin gelditzen omen da, azterketak prestatzen azken esaldiari mespretxu ukitu bat eman zion— Zer gezur baldarra, ezta? Baina Martin halakoxea izango da
|
beti
". Eskailera buruan jarri nintzen ni ere.
|
|
|
Zorionez, Angel bera ez zen etxean azaltzen. " Nik uste aparatu hau bere ordez ekarri duela —esan zuen amak pelikula bat ikusten ari ginen gau batean— Bere obrak eta bere politikak direla-eta, kanpoan da
|
beti
."" Ba, jarrai dezala horrela", esan nion. Amak burua astindu zuen:
|
|
|
Egunak aurrera, gero eta gehiago tematuko zen ama gai harekin. Ez ninduen
|
beti
etxe zuloan ikusi nahi. Atera egin behar omen nuen, dibertitu.
|
|
|
Ibai ertzeko zapoen kantua gardentasunez entzuten zen. Hala izaten zen
|
beti
udako arratsetan: zapoak puztu egiten ziren eguzki biziko orduetan beroarekin, eta gero, tenperatura jaistean, zotin moduko bat sortuz ekiten zioten husteari.
|
|
|
Hesseren liburuan irakurri dudan esaldi bat besterik ez da."" Zer aurpegi jarri dut, ba?"" Pazientzia galtzeko zorian dagoen irakasle batena."" Ez dut uste, Teresa!" Modu aski zakarrean atera zitzaidan esaldia. " Hasi zara nirekin haserretzen, David —esan zuen berak tonua aldatuz— Haserretu egiten zara
|
beti
."" Hori ez da egia, Teresa."" Egia da. Bisita egin zenidan egunean ere haserretu egin zinen.
|
|
|
Txikitan hemen ibiltzen zineten mutil guztiak futbolean, eta baloiak maldan behera alde egiten zizuenean ni joaten nintzen korrika haren bila." Gure aurreko oholezko hesian bi txolarre geratu ziren. " Bazkalondoko papurren bila doaz —azaldu zidan Teresak— Sukaldariak
|
beti
gordetzen dizkie sobratutako ogi pusketak. Ehun bat biltzen dira sukaldearen inguruan." Arrazoi eman nahiz bezala, bi txoriek hotelerantz egin zuten Teresak esaldia bukatu orduko.
|
|
|
Han zutik jarrita, atzean Obabako haran guztia zuela, argazki baterako posatzen ari zela ematen zuen. " Baina, jakina,
|
beti
izaten da laguntzaile desinteresatu bat oinak lurrean jartzen laguntzen diguna. Zehatzago ezin esan!" Barre egin zuen, barrutik, esaeraren zentzu beteak bera ere ustekabean harrapatu zuelako.
|
|
|
Saltoka hurbiltzen ziren sukalde atzeko zaborrontzietara, edo hegaldi laburrak eginez. " Ez daukat ezer txorien kontra —esan zuen Teresak—
|
Beti
ihesean dabiltzan mutilak ehizatu nahi ditut nik." Barrezka, bultza egin zidan, desorekatu eta ohe gainera eror nendin. Baina ez zuen nahikoa indar egin.
|
|
|
Besarkada aundi bat ire anayarenpartetik". Nahi gabe ere, hitz haiek Ubanberen edo Opinen doinuarekin entzun nituen nire baitan," nekazari zoriontsuen" azentuarekin, eta kosta egin zitzaidan hura ere onartzea; nik ezagutzen nuenetik Berlinok erdara erabiltzen zuen ia
|
beti
.
|
|
|
Oso gogoan zeukan Miguel maisuak falangistez esaten zuena: Espainian zeuden eskuindar talde guztietatik, haiek zirela intelektualenak, poeta eta artista asko zebiltzala haien artean, eta jendea hiltzen hasten zirenean errukirik gabe hilko zutela," idealistak eta militarrak nahasten direnean
|
beti
gertatzen den bezala". Baieztapenak, entzundakoan exageratua iruditu bazitzaion ere, zentzu betea zuen ordurako, nahiz gerra hasieratik hilabete besterik ez izan.
|
|
|
Zubiaren azpian jarri zenean, beste xehetasun bat argitu zitzaion, oso garrantzitsua. Gazte hark
|
beti
Ameriketaz galdetzen zion, osaba Vancouverren zeukan soldaduak bezalaxe, irrika berberarekin: " Egia al da Ameriketan ehun zaldi eta gehiagoko rantxoak daudela?
|
|
|
" Non du sonbreirua? Berori sonbreiruarekin ibiltzen zen
|
beti
", esan zion bat batean. Don Pedrok disgustu imintzio bat egin zuen.
|
|
|
esan zion Juanek zorrotz.
|
Beti
bezain serio zegoen, edo are serioago, bekokia zimurtuta— Eroak bezala dabiltza berorren bila. Ez dugu burua galdu behar." Don Pedrok hasperen egin zuen:
|
|
|
Txanberlainek burua astindu zuen.
|
Beti
kontu berbera emakumeekin. Berari dirua eskatzen zioten; Pirpori eman egiten zioten, edo adierazi non aurki zezakeen.
|
|
|
—hots egin nion eskua etengailura eraman zuenean. Nahikoa argi sartzen da leihotik."" Hi
|
beti
haserre", esan zidan irribarre hutsalari eutsiz. Pasilloan ezkutatu eta nire soinuarekin itzuli zen.
|
|
|
Pantxorekin ez zegoela fidatzerik.
|
Beti
kontu lizunekin ibiltzen zela Pantxo. Eta edozein gauza esaten zuela.
|
|
|
Hiztun ederra eta zakartasunik gabea zela esan nahi zuen. " Neurriz gain eztia, don Pedro", esan zion orduan, eta esaten zion
|
beti
, Mauricio izeneko beste maisuak; batzuetan komeni zela gaizki hitz egitea, alegia, kargu hartu behar zitzaiela difamatzaileei. Zergatik ez zituen epailearengana bidaltzen?
|
|
|
Ez ginen joan, Avaren eta Faraonen gainean paseoak ematen genituenean bezala, itzulinguruka eta mendiaren malda arinenetik, baizik eta zuzen zuzenean, goialdeari lehenbailehen heltzeko asmoz. Hartara, basoaren gune sarri eta etengabe ilunekin egokitu ginen, eta hezetasunak irristakor bihurtzen zituen pendizekin; baina guk, Morori tiraka
|
beti
ez baitzuen ibilbide hura ondo ezagutzen, eta egoskortu egiten baitzen— pausoa eman genuen pausoaren atzetik, elkarri hitzik esan gabe, indar guztia oztopoa hautsi nahiari eskainiz, eta ez ginen gelditu lehenengo bordara iritsi arte.
|
|
|
Zoriontsua ematen zuen benetan; berrogeita hamar urte inguru izango zituen, eta ezin nuen ez zaharrago eta ez gazteago imajinatu.
|
Beti
halakoxea izango zela pentsatu nuen, beti egongo zela borda haren atarian, librako zortzi ogiak besarkatuz.
|
|
|
Zoriontsua ematen zuen benetan; berrogeita hamar urte inguru izango zituen, eta ezin nuen ez zaharrago eta ez gazteago imajinatu. Beti halakoxea izango zela pentsatu nuen,
|
beti
egongo zela borda haren atarian, librako zortzi ogiak besarkatuz.
|
|
|
Eta Eusebiok: "
|
Beti
honela ibili behar al dugu. Elkar hiltzen?".
|
|
|
Gure geltokia kolegiotik" justu 870 pausora" zegoen, nola esaten baitzuen
|
beti
neurketa kontuekin ibiltzen zen Carmelo izeneko gure ikaskide batek, eta pauso haiek guztiak presaka ematen genituen: kuartel erraldoi baten murru ondotik aurreneko 140ak, auzune pobre bat zeharkatuz 600 inguru, kolegioa zegoen muinora igoz azkenekoak.
|
|
|
Bederatziak hogei gutxi izaten ziren ordurako, eta kolegioko prefektuak, Hipo edo Hipopotamo deitzen genion fraideak, ematen zigun sarrera. " Zuek
|
beti
berandu esaten zigun egunero, lelo bat bezala— Aguiriano bere pupitrean eserita dago aspalditik."
|
|
|
Iruditzen zitzaidan batzuetan gurpila kontrako aldera zihoala, iraganerantz ari zela jiratzen. Altxa burua liburutik eta, leihoaz harantz, zaldiak ikusten nituen lasai belarra jaten, eta tximiniako kea bailarako etxeetan, eta basoko zuhaitzak, ordurako berdatzen hasiak; urtebete lehenago bezala,
|
beti
bezala. Eta bitartean, nire begia ia lehengoan zegoen.
|
|
|
" Ikusten duk nolakoak diren poetak, David.
|
Beti
lanean." Adrianen hitzak erantzunik gabe geratu ziren oraingoan. Nik ere paisaiari begiratu nahi nion.
|
|
|
Ez al dira zaldikume politak?"" Oso politak", ametitu nuen. " Juan deika ari zait
|
beti
, zer moduz dauden galdetzeko."" Zer izen jarri diezue?"" Bi gorriei Elko eta Eder. Zuriari, Paul."" Paul?
|
|
|
Ez da sinistatzekoa esan zuen. Gure Lubis ere
|
beti
hor da. Zaldikumeekin baino denbora gehiago pasatzen du beste sare makila horrekin." Sinistatzekoa esan zuen Beatrizek, sinestekoa esan ordez.
|
|
|
Gordelekua itxi, soinua hartu eta kanpora abiatu nintzen. Aukera txarrenak ez ziren
|
beti
mamitzen.
|
|
|
" Nik zurekin jarraitu nahi dut. Baietz erantzungo dizut
|
beti
."" Nik ere bai", esan zidan. " Zer?"" Nik ere zurekin jarraitu nahi dudala."" Erlojuak hamabiak edo ordu bata jo eta gero ere bai?" Barre egin zuen.
|
|
|
Ramuntxo eta Etxeberria Papik libratu zituen. Mamousinen sartzen ikusi nuenean, arindu ederra hartu nuen,
|
beti
esan baitu gu garela bere kide maitatuenak, eta asko zor diola Ramuntxori gaztetan gordelekua utzi zigulako guardiez inguratuta geundenean. Egingo zituen Carlosek nahi zituen oihuak eta beste hamaika gehiago, baina ez zuen lortuko nire bi adiskide zaharrak kastigatzea:
|
|
|
Barneko begientzat ez dago mugarik". " Ramuntxo izeneko nire lagun batek ere hala esaten zuen
|
beti
, bigarren begi batzuk geneuzkala lehen begien atzean", esan nion. Vladimirrek irribarre egin zuen:
|
|
|
Eta gerran hildako guztiak. Eta inolako kulparik gabe fusilatutakoak, Ramuntxok
|
beti
aipatzen zituen Obabako maisuak eta gainerako guztiak. Eta Lubis, gure lagunarteko lehen martiria, hura ere plastikozko poltsa batekin itoa.
|
|
|
Baina ni ez nintzen tartean.
|
Beti
izan diot begiramendua Iruaingo gordelekuaren historiari. Oraindik ere Hotson sonbreirua janzten dut batzuetan."" Hire asmoak onak izan dituk, David, baina ahulegia izan haiz.
|
|
|
Villa Lecuonan ere bai. Amak
|
beti
izaten zuen lana: festetan festak zirelako, eta ondorenean beste arrazoiren bategatik.
|
|
|
" Nire iritzia nahi baduk, Berlino ibili duk hor buru.
|
Beti
bezala. Entzun huen Martinek igande gau hartan esan zuena.
|
|
|
Papik oparitutako karta haiek Stonehameko estudioan daude orain;
|
beti
egon dira hemen, rantxora etorri nintzen lehen egunetik. Osaba Juani ere politak iruditzen zitzaizkion, eta portxeko kulunkaulkian jarri eta kromoei bezala egoten zitzaien begira.
|
|
|
Ez duk gure iritzia, Ubanbe. Guretzat, Lubisen lagun izan ginenontzat, Parnassius apollo izango haiz
|
beti
, eta hire ondoan ikusiko diagu beti Sebastian, Lubisengatik negar egin zuen lehena. Sebastianen karta, bere tximeleta:
|
|
|
Ez duk gure iritzia, Ubanbe. Guretzat, Lubisen lagun izan ginenontzat, Parnassius apollo izango haiz beti, eta hire ondoan ikusiko diagu
|
beti
Sebastian, Lubisengatik negar egin zuen lehena. Sebastianen karta, bere tximeleta:
|
|
|
horietako bat bota zidan. Garbi esatearren,
|
beti
ipuin berarekin ari den agure baten pare utzi ninduen bere lagunen aurrean. Ez nuen beragandik horrelako joera krudelik espero.
|
|
|
" Ametsetan ari nintzen. Borrokan ari nintzen hartz batekin nire artaldea defenditzeko."" Euskal artzainak
|
beti
berdin. Baina oraingo honetan hartza nagusituko da." Nire gainera etorri da, eta musu eman diogu elkarri.
|
|
|
Behin batean Triku, Joseba eta hirurok Guller izeneko andre igarlearengana joan ginen, eta kartak botatzeko unea iritsi zenean Josebari bateko urrea atera zitzaion. " Eguzkia daramazu —esan zion Guller andreak— Zernahi egiten duzula ere onik aterako zara
|
beti
."" Beraz, ez da kartzelara joango", esan zion Trikuk aurpegi serioz. Berak fede handia zion igarleari txikitan bere eskola bisitatu eta" ikasle guztien kontuak" asmatzen ikusi zuenetik.
|
|
|
" Munduko izaki bizidun zaharrena" ikustera joan gara gero, hiru mila urte inguru omen dituen sekuoia, eta Mary Annek bere izenaren historia adierazi digu. Ez dela
|
beti
orain bezala General Sherman izan, hasiera batean Carlos Marx bataiatu zutela. Txantxetan jarraitzeko aukera ematen zuen izen aldaketak, baina zuhaitzaren hurbiltasunak kikildu egin gaitu, eta isilik egon gara.
|
|
|
Ehun kamioitik gora konpontzen omen ditiztek hilean." Hura ere albiste ona zen. " Osaba Juanek
|
beti
esaten zian, arrakasta izango zutela bizitzan", esan diot Josebari.
|
|
|
Traizioa egiten ziok bere gazte sasoiari. Dantzaldiko gonarik motxena berea izaten zuan
|
beti
."
|
|
|
Agian hura zen nire memoriala aipatzeko unea, baina itsusia iruditu zait.
|
Beti
gorrotatu ditut proiektu baten berri izan orduko" nik ere antzeko zerbait egin nahi dut" erantzuten duten pertsonak. Gainera, nekatuta nengoen, ez neukan hizketan luze jarraitzeko gogorik.
|