|
2005
|
|
|
Aurten,
|
berez
nahiko mardula zen egitarauari, nobedade bat gehitu zaio: â?. Idiazabal jatorri izenaren I. gazta lehiaketa, Ruperto Casanuevaren omenezâ?.
|
|
|
Lehiaketan aurkeztutako abereen kalitate ona zela eta, epaimahaikideek zaila izan zuten. Hori
|
berez
poztekoa da, arrazaren alde egindako lana ildo onetik baitoa.
|
|
|
Nekazaritzako elikagaiak nola sustatzen ditugun eta mugako bi aldeetan nola dinamizatzen ditugun jakin nahi dute. Hau da,
|
beraientzat
artifiziala den muga horrek kontrola eta sustapena benetan baldintzatzen dituen jakin nahi dute. Haiekin alderaturik, guk oso modu berezia dugu produktuak kontrolatzeko.
|
|
|
Hori oso deigarria egin zaie. Azaldu digutenez,
|
beraientzat
oso interesgarria da guztiori, baita guretzat ere. Izan ere, guk atea zabalik utzi nahi dugu, besteek gauzak nola egiten dituzten ikasteko.
|
|
|
Limousin arrazaren haragitarako eta ugalketarako gaitasunak ezbairik gabeak izanik, haragi ekoizle askok erabaki dute behi arraza honekin lan egitea. Eta emaitzak
|
berez
onak baziren, are hobeak izan dira euskal abeltzainek lortu dituztenak. Izan ere, munduko aziendarik onenetakoak lortu baitituzte.
|
|
|
Kostaldetik hurbilegi egonda, ostrukak ondo moldatuko ez liratekeelakoan. Gainera,
|
berez
nahiko oldarkorrak dira. Gero, emuen berri izan nuen eta animatu egin nintzen.
|
|
|
Euskal arkume labeldunak, hortaz, bertoko arrazetan du bere jatorria;
|
berez
esnetarako ardi arrazak dira eta horien esnea Idiazabal gaztagintzan erabilia da gehien bat. Hori dela eta, arkumea azpiproduktua baino ez da artzainentzat, etekin gutxi dakarzkie eta.
|
|
2006
|
|
|
Elikagai ekologikoak ekoiztea erabakitzen dutenak oso ongi jabeturik daude erabaki horrek
|
berekin
dakartzan ondorioez, hau da, badakite izadirako eta garapen iraunkorrerako ekoizpen ekologikoak zer nolako garrantzia daukan.
|
|
|
Haren ibilbide profesional luzea hementxe hasten da, Pasaiako portuan. Merkantzia ontzi batzuetatik igaro ostean, 20 urte zituela, â?, arrantzak harrapatu zuenâ?, hark
|
berak
zioen bezala.
|
|
|
300 sari hauek Joseren artearen berri ematen digute. Orain, beste frutazain batzuek bera gainditzea espero du, orain dela urte batzuk hark
|
berak
egin zuen bezala.
|
|
|
Besteak baino gutxiago ginela uste genuen; edo kanpotik iristen zitzaigun guztia hemen geneukana baino hobea zela uste genuen. Noski, kanpoko gauzak ekartzea
|
berez
ez da txarra. Gurearekin alderatu eta daukaguna hobeto neurtzeko balio digu eta.
|
|
|
Falkoneria
|
berez
ehizatzeko modu bat da. Ehizatzeko teknika bat da.
|
|
|
Lehenik, gizakiengana dituen beldurrak, mesfidantza, e.a. kendu egin behar dizkiegu; eta bigarrenik, gurekiko menpekotasuna sortarazi behar diegu. Hegazti hauek normalki harrapatzen ez dituzten harrapakinak ehiza ditzakegu
|
beraiekin
. Esaterako, hemen dugun Harris zapelatz honek ez luke kaiorik harrapatuko, ahal balitz; baina trebatuz gero, horiek ere harrapatuko ditu, eta oso ongi gainera.
|
|
|
Ustiategien titularren zahartzeari aurre egin nahirik,
|
berekin
neurri estrukturatuak dakartzan plan hau izan da Euskal Autonomia Erkidegoan egin den ahaleginik handiena. Neurriak modu bateratu batez aplikatuko dira eta.
|
|
|
Jendetza handiaren artean, halako egun berezia galdu nahi izan ez zuten pertsona ospetsu ugari ikusi genituen, besteak beste, Juan Jose Ibarretxe Lehendakaria, Ramón Rabanera Ahaldun Nagusia, eta luxuzko gonbidatu bat (eguneko protagonista handia,
|
berez
): Juan Martinez de Irujo, esku pilotako aurtengo txapelduna.
|
|
|
Esker oneko lurrak dira, bai, baina baita gogorrak ere. Maputxe jatorriko guantxeak inguruotako aborigeneak dira; artaldeak trebeziaz gobernatzen dituzte
|
berez
malkartsua den lurralde honetan.
|
|
|
Haien birraitonak Argentinara alde egin zuen eta orduz geroztik hainbat belaunaldik hartu dute ardi eta behi azienden lekukoa. Zeberiotarrek egin ziguten abegiak bertako ganaduaren kalitatea txiki utzi zuen, eta hori
|
berez
zaila zen...
|
|
|
Benetan pozik gaude lagun hauek gurekin izateaz. Eta benetako pribilegioa izan da gau bat
|
beraiekin
igarotzea.
|
|
|
Miren, haren senarra Luis Mari eta Lander, Endika eta Erlantz hiru seme alabak[
|
berez
, Erlantz mutil izena da; beraz, hiru semeak. Ala neska da?] erabat sinetsita daude euren etorkizuna etxaldeari loturik dagoela.
|
|
|
Gaur egungo egoerara iritsi arte, ibilitako bidea ez da bat ere erraza izan; sektorea
|
berez
zaila da eta etengabeko inbertsioak eta hobekuntzak egin behar dira, lehiakorra izateko.
|
|
|
Eztia erleek eginiko produktua dela esaten den arren,
|
berez
prozesu luze baten emaitza da: landareek nektarra ekoizten dute, eta erleek bildu; nektarrean dagoen uraren zati bat erlauntzan kendu eta digeritzen dute erleek; erlezainak erleak zaintzen ditu eta loraldi batetik bestera eramaten ditu; gero, eztia bildu, garraiatu eta ontziratzen du.
|
|
2007
|
|
|
Gaur egun, nazioarteko 70 biltzarretan hartzen dugu parte, nazioarteko aldizkarietan 50 artikulu baino gehiago plazaratzen ditugu, eta erakuskari modura hortxe ditugu Europan lortutako 28 proiektuak, seigarren egitarauaren testuinguruan lortuak. Aztiren tamaina gizarteari azaltzeko, nazioartean eskuratu dugun garrantzia hartu behar da kontuan; zifrak
|
berez
oso esanguratsuak dira. 25 urteurrenaren kariaz, bezeroei, nagusiei, geronen langileei eta gizarteari, oro har, azaldu nahi izan diegu Aztiren ekarpena zertan datzan.
|
|
|
Albistegian, nekazaritza ekologikoaren lege berriari buruz hitz egingo dizuegu; sektorea
|
berez
indartsu badator ere, bide hori sendotzen lagunduko du.
|
|
|
Eta bost minutuan erabakitzen dute zu haien laguna zarela, ez zarela otsoa, eta listo. Orduan, nahi duzun guztia egin dezakegu
|
beraiekin
. Baina horrela egiten ez baduzu, komeriak hasiko dira.
|
|
|
Gaur egun, neurri handi batean, gatz ekoizpena berreskuratzera eta berriz bideratzera zuzenduta daude ahaleginak, eskuz eginiko produktu baten berezko balioak azpimarraturik. Hala eginez gero, ondare honen kontserbazioa
|
berez
ziurtatzeko bezain errentagarria izango den jarduera lortu ahal izango da.
|
|
|
Euskal Herriak gehien esportatzen duen elikagaia Arabar Errioxako ardoa dela gauza jakina da, horrek
|
berekin
dakarren guztiarekin. Ez alferrik, upategi hau benetako erreferentzia da nazioarteko ardogintzan eta mahastizaintzan.
|
|
|
Euskal Herriak gehien esportatzen duen elikagaia Arabako Errioxako ardoa dela gauza jakina da, horrek
|
berekin
dakarren guztiarekin. Ez alferrik, upategi hau benetako erreferentzia da nazioarteko ardogintzan eta mahastizaintzan.
|
|
|
Jose Mari Gorrotxategi ezagututa, normal normala iruditzen zaigu Euskal Gastronomia Elkarteko kideei eta lankide ugariei horrelako omenaldi bat egitea bururatu izana: Jose Mari Gorrotxategi asko ibilia da eta ekimen ugaritan hartu zuen parte eta; Besteak beste, Tolosako udalbatzan alkateordea zelarik, Euskadiko gerra osteko lehen udal ikastola eta Txistuaren Udal Akademia sortzeko lehen urratsak hark
|
berak
egin zituen.
|
|
|
Ipar Euskal Herrian duela hogeita hamar urte sortu zen lehenbiziko artzain eskola. Eta duela hamar urte, Batiz eta bere taldea etorri ziren gurekin hitz egitera, Maulera alegia, eta
|
beraien
proiektuan parte hartzea proposatu ziguten. Beraz, orain parte hartzen hasi gara eta prestakuntza horrekin bat egin dugu.
|
|
|
Bederatzi urte badira artzainak bidea
|
berak
bakarrik egiten ez duela. Eta guztia Ipizki taldeari esker.
|
|
|
Pottokak eta Montxina arrazako ganadua (desagertzeko arriskuan diren bi espezie). Izadiaren eta animalien zale hau
|
beraietaz
arduratzen da gehienbat. Baina ez da berarekin biltzen garen lehen aldia.
|
|
|
Behi arraza hau
|
berez
Enkarterrikoa da eta benetan desagertzeko arriskuan dago. Azken urteetan, behi arraza honen erroldak sekulako beherakada izan du Bizkaiko Lurraldean, dagokion habitatean alegia.
|
|
|
Poney arraza hau Kantabriar Piriniar arrazen barruan sar daiteke, eta ahaidetasun estua du Asturcón eta Losino izeneko arrazekin, Galiziako eta Landetako Zaldiekin eta Frantziar Pottok arekin. Frantziar pottoka eta bertokoa arraza desberdintzat jotzen badira ere,
|
beraien
arraza estandarra eta egoera oso antzekoak dira.
|
|
|
Igartubeitiko senideen eta auzokoen ahotsak lagun, antzinako baserriak nola joan ziren handitzen eta eboluzionatzen azaltzen zaigu: baserritarrek nola egiten zuten lan eta nola bizi ziren, nolako harremanak zituzten
|
beraien
artean, zer ekoizten zuten, nola elikatzen ziren, nola jostatzen ziren eta zerk sufriarazten zituen.
|
|
|
Hemen, artez eta nekez landutako zurkiez inguraturik, Zuriñek eskulangile gisa egiten duen lanaz hitz egin digu. Eta hark
|
berak
aitortu digun legez, denbora osoa eskaintzen dio bere lanbideari.
|
|
|
Abereak gobernatzeak hainbat arrisku dakar
|
berekin
; abereek, esaterako, gaixotasunak kutsatzen dituzte; eta lesioak ere eragin ditzakete. Neurriz gaineko ahaleginak eginda ere min har dezakegu.
|
|
|
Abereek ez dute mehatxatuta edo ustekabean harrapatuta sentitu behar
|
beraiengana
hurbiltzen garenean.
|
|
2008
|
|
|
Gure herriko kultura ondarea ere bada eta. Jendeak
|
berez
estimatzen duen produktuetako bat da. Eta halako produktu bat aurkezten duzunean ohartzen zara, berehala erakartzen duela jendea.
|
|
|
Gai fitosanitarioak egurats zabalean edota berotegietan erabiltzeak antzeko arriskuak ditu, bai, baina berotegien kasuan arriskuak are handiagoak dira, gai horiek leku itxi batean erabili behar izateagatik eta berotegiko hezetasun eta tenperaturagatik. Gainera, lekua
|
berez
estua denez, kontaktu dermikoa ere are handiagoa da.
|
|
|
Batez ere, Asgaequino elkarteko kideak aipatu behar ditut. Moxalak
|
beraienak
dira eta probintziako zaldi erosle guztientzat finkatua dago moxalen prezioa, baita inguruko probintzietako abeltzainentzat ere. Zaldi hauek mendian bizi dira, 1.000 metroan edo.
|
|
|
kaktusak, orkideak, balkoiko landareak, terrazako landareak, zuhaitz handiak, koniferoak, banbua, e.a. Iaz baino 12 erakusketari gehiago etorri dira aurten. Nobedade modura, palmondoak ekoizten dituen mintegi bat aipa dezakegu (behin baino ez dugu izan horrelako bat), eta gure ingurunean aurrera egin dezaketen 40 espezie ekarri ditu
|
berekin
. Erraboil erakusketari bat ere etorri da (azken urteotan ez dugu horrelakorik izan).
|
|
|
Urtebete barru hark
|
berak
gidatuko du ontzia.
|
|
|
Sagardoak Gipuzkoan kultur balio handia dauka eta hori
|
berez
aberastasun iturri garrantzitsua da. Beraz, kultur aldetik duen garrantzia eta ekonomia aldetik duena batzean datza kontua.
|
|
|
baserritarren ospakizun handienetako bat. Datuak
|
berez
nahiko esanguratsuak dira: 100.000 lagun inguru batu ziren Gernikan:
|
|
|
Kudeaketari esker, Jaizkibelen larre batzuk prestatu ditugu, abeltzainek ganadua hona ekar dezaten. Hor, itsaslabarrak agertzen diren lekuan, basoa
|
berez
sortzen dela ikusten dugu. Eta itsasoaren eragina jasaten duten beste hainbat lekutan zuhaitz espezieak birlandatu dira, esaterako, itsas pinu asko landatu dira, ekosistema naturala bultzatzeko.
|
|
|
Kanpoko adituen artean Paula Waldorn nabarmentzen da, Ingalaterrako elikagaien arriskuen ataleko zuzendaria. Bai
|
berak
bai nazioarteko gainerako adituek euren esperientziei buruz hitz egin zuten.
|
|
|
Finantza krisialdiak neurri batean elikagaien krisialdia arindu du, finantza krisialdiak kredituen murrizketa ekarri baitu
|
berekin
. Eta krediturik ematen ez denez, lehengaien prezioak eta erregaiarena jaisten hasi dira.
|
|
|
Kostaldeko herriak, eta bereziki Euskal Herrikoak, itsasoari oso lotuta daude eta itsasoarekin izan duten harremanak
|
beren
historia, kultura eta ohiturak markatu ditu. Hori dela eta, herri bakoitzak gaur egun arrantzarekin daukan lotura alde batera utzita, funtsezkoa da udalerri bakoitzaren itsas oroimena ez galtzea.
|
|
|
Eskulangintza
|
berez
ez dut uste gainbeheran dagoenik. Eskulangintzako lanbideak dira gainbeheran daudenak.
|
|
2009
|
|
|
BBK k, Aranzadi Zientzia Elkarteak eta Bizkaiko Foru Aldundiak izenpetu dute hitzarmena, hegazti migratzaileak aztertzeko asmoz. Proiektua
|
berez
oso helburu jasoak ditu eta entzutetsu bilakatuko da nazioartean.
|
|
|
munduko gaztarik onenetako bat jaten du eta. Baina artzainak, ekoizleak, prestatzaileak, ardi latxen bazkalekuak, e.a. ezagutzen baditugu, hau da, Idiazabal gaztak
|
berekin
dakarren guztia ezagutuz gero, haren balioa areagotu egiten da. Izan ere, Idiazabal gaztaren ezaugarri gastronomiko ezin hobeei bizitzeko filosofia oso bat lotzen baitzaio.
|
|
|
Ardi latxa arraza... bazkalekuen kalitatea... ardiak gobernatu, jetzi eta gazta egiteko instalazioak hobetu dira. Bai, gauza asko aldatu dira, baina artzaintzaren funtsak eta gaztek
|
beren
horretan iraun dute. Eta hori da Idiazabal-en altxorrik handienetako bat.
|
|
|
Paregabe eta ezberdin egiten gaituen irudi hori eskaintzen jarraitzen dute euskal arrantzaleek. Itsasoarekiko begirunea eskatzen duen filosofia ere ez da aldatu, eta horrek, espezieen biziraupena bermatzen duten eskulangintzako teknikak erabili beharra ekarri du
|
berekin
. Aldfe horretatik, euskal flotak ez ditu itsasoko baliabideak itsuki ustiatzen.
|
|
|
Hala ere, produktuak merkaturatzeko ere gogor ahalegindu behar da. Horregatik, salmentari eskaintzen dion ahalegina dela-eta, Alfonsok
|
berak
aitortu digu bere grinarako gero eta denbora gutxiago daukala: gazta prestaketarako eta bariante berriak bilatzeko alegia.
|
|
|
Zapore, egitura eta uki berriak etengabe bilatzea Ibar gaztandegiaren konstante bat da. Badakite zertan ari diren eta
|
beren
lekua zein den, eta euren gaztak hemengo beste zenbait produkturen osagarri izatea bilatzen dute, esaterako Arabako Txakolinaren edo Arabako boilurren osagarri izatea.
|
|
|
Azokan produktu berriak aurkezteko ere aprobetxatu zuten. Izan ere, kontserba lantegietan eskuz prestatzen dituzten goi mailako produktuak ezagutzera eman behar dira; alde horretatik,
|
beren
proposamen interesgarriak jendartean zabaltzeko abagune ezin hobea da Bermeoko Arrain Azoka.
|
|
|
Gipuzkoan prestatzen den sagardoaren kalitatea hobetzea lehiaketaren beste helburuetako bat da, eta helburu hori
|
berez
lortuta dago, sektorean parte hartzen duten eragile guztien ahaleginari esker.
|
|
|
Gizarteak, oro har, gero eta garbiago dauka ingurumena eta bizitza kalitatea uztarturik daudela. Enpresak ere horretaz ohartu dira eta horregatik gero eta enpresa gehiagok hartzen dituzte kontuan ingurumen ondorioak
|
beren
ekoizpen prozesuetan.
|
|
|
Azti Tecnaliak hamarkada bat darama ekoizpen garbiko prozesuekin lan egiten eta orduz geroztik enpresentzako 40 plan baino gehiago prestatu ditu. Ingurunearentzat ez ezik, enpresentzat ere onuragarria da, gastuak murriztu eta etekin handiagoak lortzea baitakar
|
berekin
.
|
|
|
|
Beren
lanagatik halako omenaldia jasotzeak zer nolako ohorea den azaldu ziguten.
|
|
|
Benetako irabazlea, ordea, piriniar arrazako ganadua hazten duen abeltzain taldea izan zen, kolektibo osoa alegia. Abeltzainek une bereziki zailak bizi badituzte ere, harrotasunez erakutsi zuten
|
beren
lan gogorraren emaitza.
|
|
|
Gorbeia oso leku abegikorra da bereziki oreinentzat, mendian
|
beren
premia guztiak betetzeko aukera daukatelako. Badituzte babesteko leku asko, zuhaiztiak...; jana ere badute; eta leku zabalak (oreinek leku zabalak behar dituzte eta).
|
|
|
Eta oreinen kalteak jasaten dituztenek â?, parke inguruan bizi diren baserritarrekâ?? ez dute onartzen oreinak
|
beren
lurretan sartzea, jateko bila. Noski, oreinen kopurua kontrolatzea eta parkeko premietara egokitzea eskatu diogu udal patronatuari, kalteak hain handiak izan ez daitezen.
|
|
|
Gorbeian zehar osteratxo bat egiten badugu eta orein bat aurrean suertatzen bazaigu edota orein batekin topo egiteko zorte handia baldin badugu, geldi geratu behar dugu. Oreina
|
berez
nahiko kuxkuxeroa da eta gu nortzuk garen jakiten saiatuko da; gizakiak garela egiaztatu arte ez du alde egingo eta bien bitartean hari behatzeko aukera izango dugu. Oreinei behatu edo marruka nola aritzen diren ikusi nahi duenak kontuan eduki du zaratarik atera gabe hurbildu behar zaiela, baina ez du gehiegi hurbiltzen saiatu behar.
|
|
|
Gaztelurrutia sendiak belaunez belaun Arabako Errioxako ardoak banatu izan ditu Bizkaian. Teodoro Unzaluk eta Maria Felisa Gazteluk ardoa egitea erabaki zuten eta 1978 urtean
|
beraien
upategia zabaldu zuten Urionan. Gero, Biasterira joan ziren, Toloño mendikatearen oinean babes bila.
|
|
|
Egiten duten ardo guztia
|
beren
mahastietatik dator. Mahastiak mahatsez mukuru ez edukitzen saiatzen dira, kalitateari ematen baitiote lehentasuna.
|
|
|
Juan Jesús erne dabil eta gauza guztiez arduratzen da. Mahats mordoen txortenek
|
beren
bideari jarraitzen dioten ere begiratzen du, geroago lurrak ongarriztatzeko balioko dute eta. Baina batez ere muztioaren balioak kontrolatzen ditu.
|
|
|
Liburuan parte hartu duten haurretako batzuk izan ziren liburuaren aurkezpenean, zenbait errezeta
|
beraiek
asmatu zituzten eta. Kalitatea fundazioaren lankidetzari esker, produktu labeldun guztiak nabarmendu dira...
|
|
|
Orain arte arrakasta handia izan du eta gero eta ikastetxe gehiago azaldu dira proiektuaz interesatuta. Gurasoek ere hartzen dute parte; esaterako, ustiategiak bisitatzera joaten dira,
|
beren
seme alabek jango dituzten elikagaiak zuzen zuzenean eta bitartekaririk gabe ikusteko, e.a.
|
|
|
Abeltzain askok adarrak mozten dizkiete abereei, errazago gobernatzeko. Rosak, ordea, estetika arrazoiengatik nahiago du abereak
|
beren
adar ikusgarriekin erakustea.
|
|
|
Piriniar arrazaz oso pozik daude eta lehiaketetan
|
beren
abelbururik onenak erakustea izugarri gustatzen zaie. Dena den, lehiaketetan aurkezteko arrazoi nagusia ez da hori, honako hau baizik:
|
|
|
Dena den, lehiaketetan aurkezteko arrazoi nagusia ez da hori, honako hau baizik:
|
beren
ganadua ezagutzera eman eta abereak errazago saltzea.
|
|
|
Baina arraza honekin lan egiten duten etxaldeetan hobekuntza nabarmenak lortu dituztela egiaztatzea da pozgarriena. Horretarako, baserritarrek gogor egin behar izan dute lan, arrazari
|
beren
onena ematen.
|
|
2011
|
|
|
Ardo honek 30ren bat urte ditu, oso adin ona da ekoizpenerako; kalitaterako ez hainbeste ordea, gaztaroaren indarra joan zaio eta. Dena den, nik lurra dut gogoan beti, kalitatea lurrak dakar
|
berekin
, baita ekoizpenak ere, hau da, ez da gehiegi ekoitzi behar, bestela fruitua ez baita ondo helduko. Arabako Errioxan oso gauza ohikoa izan da honako inausketa, baso inausketa alegia.
|
|
|
Sortu zenetik azoka honetan inoiz huts egin ez duena Eusko Labelaizan da, 14 produktu labeldunetatik 9 ekarri baitzituen
|
berekin
. â?. Kâ?
|
|
|
Beste urte batez Arkautiko enkanteak bere helburua bete du: abeltzainen esku bertoko abererik onenak jartzea,
|
berez
oso lehiakorra den sektorea area lehiakorragoa izan dadin, eta horrela, etorkizuneko erronkei errazago aurre egin.
|