|
2000
|
|
|
Azken hauen kasuan azterketarako erabili ditugun unitateak, ez dira artikulu guztiak izan, Euskal Herriarekin nolabaiteko lotura zutenak soilik baizik (batzuk, kanpokoedizio osoan argitaratu arren, Euskal Herriko berri ematen dutelako, eta beste batzuk, Euskal Herriarekinzerikusirik eduki ez arren, bertako edizioan sartzen direlako). Horrek esplikatzen du egunkari horiekazterketaren zati batzuetatik kanpo geratu
|
behar izatea
.
|
|
|
Bezperan, La petite Girondek, 1872ko apirilaren 7ansortua, bere azken alea zabaldu zuen. Orduan, iragana erabat ahaztu
|
behar izan
zen, batez ere Bigarren Mundu-Gerraren garaian martxan jarraitu zuten egunkariak alboratuz.Garai hartan Sud-Ouest bi aldeetatik idatzitako zatar-paperezko orri bakarraz osaturikzegoen, eta beraren banaketak (76.500 ale) ez zuen Bordeleko hiri-aglomerazioa gainditzen. Mende erdi bat geroago, Sud-Ouest lehen planoko hedabide bilakatu da.
|
|
|
Hasiera batean, Baionako irratiari zenbait irratsaioemateko hitzarmena sinatu zuten, osoki desagertu zen arte. Anglet FMk, aldiz, RTL2ko musika saioan harpidetu
|
behar izan
du, aurrera segitu ahal izateko. Noski, euskalirratiez gain, beste irrati soziatibo batzuek ere denborari, diru-faltari, lehiari, eta baitaberrerosketei ere aurre egin diete, irrati hauek adibidez; Baionako Radio BonneHumeur (%1, 7ko audientzia) 40 urte baino gehiagoko entzuleriari zuzendua eta, beraz, Nostalgieren estatu-mailako sare musikalaren ordutegia erabiltzen duena; MaulekoRadio Mendililia, gero eta entzuleria handiagoa duena? %1, 3?
|
|
|
Ipar Euskal Herriko irrati euskaldun soziatiboen hedapen-azalerak herrialdebanari dagozkio (Zuberoa, Behe Nafarroa eta Lapurdi) beren euskalki edo euskararenaldaera linguistikoa dutenak, beren ibilbide historikoa, beren literatura eta tradizioa, eta ekonomia berezia34.. Irrati hauek ondo egokitu dira, gehienez ere 30 kilometrokoerradiora mugatu
|
behar izatera
, 1981eko azaroaren 29ko. Loi Fillioud ezarri zenetik, eta gainditu ere egiten dituzte, petit pays askoren zabalera35. Pays terminoa, benetako osotasun geografiko, kultural, ekonomiko edo soziala duen lurralde zentzuan (22 Art.), birgaitu egin da bereziki lurraldearen antolaketa eta garapenerako 1995ekootsailaren 4ko orientazio-legeaz geroztik:
|
|
|
–Euskal Irratiak elkartea,, euskal adierazpideko hiru irrati soziatiboen artekogarapen-eta itun-planaren aurreproiektuaren isla zehatza da, 1996ean. EuskalHerriaren antolamendu eta garapen eskemaren barruan aurkeztu zen proiektuautonomoa37 Hiru irratien artean beste hurbilpen-saiakera batzuk izan ziren 90ekohamarkadaren hasieran38, batez ere Irulegiko Irratia eta Euskal Kultura Institutuareneskutik. Saiakera hauek egunero 9: 30etan hiru irratietan aurkeztu eta hauetariko irratibatek edo bik ekoitzitako emankizun kultural komunen sorkuntza ekarri zuten39, etabaita Euskal Kultura Elkarteak sorturiko prestigiozko literatura-emankizun bat ere, 1995ean bertan behera utzi
|
behar izan
zutena, arras kritikatua izan zelako40.1997/ 98 sasoiko Mediametrieren galdeketaren arabera, Irulegiko Irratia, Europe1en atzetik ozta-ozta, Ipar Euskal Herriko irrati entzunenen arteko bederatzigarrenpostua lortu zuen, entzuleria-tasaren %5, 7rekin. Gure Irratia %2, 5eko entzuleria-kopurura igo da, 1994an erorketa indargetu ondoren.
|
|
|
gaztelaniazko albistegiak euskarazkoak baino joera handiagoa duEspainiako gertaeren berri emateko. Aldea ez da handiegia, baina joera bat erakustendu (esanguratsua, bestalde, bi albistegien artean ia erabateko parekotasuna egon
|
beharko
litzatekeela kontuan hartuta, bata bestearen itzulpen izaki).
|
|
|
Hau ulertzeko, bestalde, Ipar eta Hego Euskal Herriko prentsa idatzien arteko ezberdintasunagogoratu
|
beharko
genuke.
|
|
|
Halaber, beharrezkoa izango zaie beti euskara agertzea. Euskarakgutxienez izan
|
beharko
duen agerraldia zehazteko, EUSTAT Erakundeak urtero argitaratzen duen EuskalEstatistika Urtekariaren azken alean udalez udal jakinarazten diren datuak erabiliko dira, euskararengutxieneko erabilera-portzentajea, bertan azaldutako multzo euskaradun jakin guztien portzentajeenbatuketaren araberakoa izanik. Halaber, aipatutako euskararen gutxieneko presentziaz gain, gazteeneizuzendutako irratsaioetan, euskararen presentziak EUSTATen datuetan ageri den adin-talde horreneuskara-ezagutzaren mailaren parekoa izan beharko du gutxienez (138/ 1994 Dekretua, martxoaren 22koa).
|
|
|
Euskarakgutxienez izan beharko duen agerraldia zehazteko, EUSTAT Erakundeak urtero argitaratzen duen EuskalEstatistika Urtekariaren azken alean udalez udal jakinarazten diren datuak erabiliko dira, euskararengutxieneko erabilera-portzentajea, bertan azaldutako multzo euskaradun jakin guztien portzentajeenbatuketaren araberakoa izanik. Halaber, aipatutako euskararen gutxieneko presentziaz gain, gazteeneizuzendutako irratsaioetan, euskararen presentziak EUSTATen datuetan ageri den adin-talde horreneuskara-ezagutzaren mailaren parekoa izan
|
beharko
du gutxienez (138/ 1994 Dekretua, martxoaren 22koa).
|
|
|
aipaturiko eztabaidaren baitan, Amsterdam-goHitzarmenean, Europar Batasunarena egokitzen duen itunean alegia, protokoloberezi bat sartu zen, non, zerbitzu publikoaren defentsan, Estatu bakoitzariaukera ematen zaion horren finantzaketa ezarritako zerbitzu publikoko eskakizunak betetzeko moduan antolatzeko, betiere merkatuaren baldintzetan etakonkurrentzian eragin okerrik izan gabe. Honek, azken batean, finantzaketamistoa erabili ahal dutela esan nahi du, nahiz eta finantzaketa publikoa, zerbitzupublikoak finantzatzera joango dela ziurtatu
|
beharko
den. Europako Batzordearen Ebazpenean, bide beretik, zerbitzu publikoaren garrantzia berretsi etagarai digitalean ere zerbitzu publikoek kalitatezko zerbitzuak eskaintzen jarraitzeko kapazitatea izan behar dutela zehazten da; halaber, publiko guztientzako zerbitzuak eskaintzean, legitimotzat jotzen du ebazpen horrek zerbitzupublikoek ere entzuleria zabal batera heltzeko ahaleginak egitea76.
|
|
|
-Erakunde arauemaileen garapena, horiek Gobernu eta kudeatzaileekikoindependenteak izan
|
beharko
liratekeela azalduz.
|
|
|
1977an sortu zen ElPais egunkaria argitaratzeko, eta denborarekin lotura estuak eratu dira bera eta Santillana argitaletxearen artean, zeina, azken batean, bere hedapen-estrategiaren oinarriaizan den. Gaur egun kultur industria gehienetan dihardu, esan bezala, nagusitasun-posizioetan guztietan ere, nahiz eta horretarako kanpoko hainbat enpresaren laguntzaere
|
behar izan
duen. Prentsan, El Pars egunkaria eta El Pais Semanal dira berarenproduktu nagusiak.
|
|
|
Zerbitzu publikoko betekizun orokor hauen menpe, telebista-kate bakoitzari betebehar berezituakzehazten zaizkio. Horrela, France 2-ri lurralde osorako programazio orotarikoa eta anitza eskaintzea eskatzen zaio, erreferentziazkoa izan eta ahalik eta entzuleria zabalenera heldu
|
beharko
litzatekeena; horrekinbatera, kreazio originala sustatzea eta informazio nazionala eta nazioartekoa ziurtatzea ere eskatzen zaio.France 3-ri, berriz, izaera nazional, erregional eta lokala izango duten programekin osatutako programazioa eskaintzea agintzen zaio, hau ere orotarikoa eta anitza; zehazki, ordea, hurbileko informazioa lantzeaeskatzen zaio, gertaera erregional eta lokalen gainekoa. La Cinquiemeri, hezkuntza-izaerako programazioa osatzea agintzen zaio, ezagutza eta enplegua sustatzeko asmoarekin.
|
|
|
Bost zerbitzu-mota hauei seigarren bat ere gehitu
|
beharko
litzaieke, aldi baterako zerbitzuena hainzuzen ere, aurreko oharrean zehaztutakoaren arabera.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, ez da nahikoa. Hain zuzen ere, IrratiAsoziatiboen Elkarteak berak derrigorrezkoa jotzen zuen fondoaren zabaltzea, ikus-entzunezkoen legeberrian ezarri
|
beharko
litzatekeen zerga berri baten bidez (ikus Frantziar Estatuko irrati asoziatiboenelkartearen web orria: http://cnra.free.fr).
|
|
|
Alabaina, hauek hurrengo hamar urteetan kontzesio-sistema berrietara (aurrerago aipatukodirenak) makurtu
|
beharko
zirela zehaztu zen.
|
|
|
Egia esateko, simulcrypt delako sistema erabiltzea ere onartzen zuen aipaturiko lege horrek, hainzuzen ere CSDek erabiltzen zuena; baina horretarako, zerbitzua eskaintzeko asmoa zuten kudeatzaileenarteko adostasuna eta dekodetzaileen arteko erabateko bateragarritasuna eskatzen zuen. Bi hilabetetakoepean hitzarmenik lortu ezean, multicrypt delako sistema erabili
|
beharko
litzateke nahitaez, azkeneangertatu zen bezala.
|
|
|
Alabaina, askoz egokituagoa da Estatuaren aniztasun politiko kultural territorialari dagokionean.Zentzu honetan, nahiz eta Autonomia Erkidegoen arloaren gaineko eskuduntzak mugatuak diren eta zenbait gaitan goitik behera Estatuaren araudi eta jarrerek baldintzatuta dauden, zentralista beti; oztopatzaile askotan komunikabide autonomikoekiko; zatikatzaile gehienetan?, aukera errealak dituzte hauek beren inguruetan egiturapropioak eta ezberdinak garatzeko. Hala erakusten du EITBren esperientziak berak, nahiz eta horretarako Estatuak ezarritako lege-mugetatik harago joan
|
behar izan
duenzenbaitetan, edo horren zirrikituak baliatu, EITB bera sortu edo bigarren kanala zabaldu zenean bezala. Lurraldetasunaren arlotik ere ETB1en seinalea Iparraldera normaltasunez hedatzea lortu da; ordea, Nafarroako hedapena ez da osoa, ezta ofizialaere.73
|
|
|
Sistemaren egiturari dagokiolarik, legeak atal edo sektore publiko oso batenzehaztapena egin du, sistema horren funtsezko ardatz gisa7 Azken eraldaketarenondoren, sektore hau France Television telebista-korporazioak, gaur egun bere baitanFrance2, France3 eta La Cinquieme sozietateak hartzen dituena?, Reseau Outre-mer, irrati-telebistakoek, Radio France eta Radio France Internationale irratiek eta InstitutNationale de l. Audiovisuel (INA) eta ARTE-France aparteko sozietate publikoekosatuko dute8 France Television eta Radio France korporazioak dira sistema publikohonen funtsa9 eta legeak Estatu-mailako lurrazaleko zenbait kate hornitu eta gestionatzeko betebeharra ezarri die, betiere zerbitzu publikoaren betekizunen pean10.Legearen azken eraldaketarekin, betekizun horien artean, halaber, programa-eskaintzaosatu edo aberastuko luketen zerbitzu eta programa berriak eta horiek ekoitzi etaemateko teknika berriak garatzeko agindua ere ezarri zaie. Alegia, teknologia digitalaerabiliz lurrazalez, kablez zein satelitez emitituko diren kanalak eta zerbitzu elektroniko berriak garatzeko betekizuna ere badu sistema publikoak, ez hortaz, bakarrik, lurrazaleko zerbitzu analogikoak?, eta horretarako filial berriak sortzeko baimenaeman zaio France Televisioni11 Horretarako, sistema publikoak betiere lehentasunaizango duela zehaztu da, hala
|
behar izanez gero
, frekuentzien edo baliabide irrati-elektrikoaren esleipenean, modu analogiko zein digitalean. Are gehiago, programaziohorien banaketa-zerbitzuaren horniketarako, seinalearen banaketarako, alegia, berariazsortutako elkarte publiko bat osatuko dela xedatu da12.
|
|
|
Alabaina, dohaineko eskaintzari lehentasuna emango zaiola zehaztu da; aregehiago, lurrazaleko telebista digital publiko guztiak doakoak izango direla xedatu da.Halaber, mugatu egin da telebista publikoek eman dezaketen publizitate-kopurua, gehienez jota ere orduko zortzi minututara irits daitekeela zehaztuz. Hortaz, kanona etabalizko ekarpen publiko bereziak izan
|
beharko
dira etorkizunean sistemaren funts ekonomikoa, eta honek zalantzak sorrarazi ditu irrati-telebista publikoen gaitasunaz, arloteknologiko berrietan bere presentzia ziurtatzeko. Azkenik, Estatuarekin hiruzpabosturtetarako kontratu-programa sinatu beharra ezarri zaie elkarte publiko hauei, non tartehorretarako egitasmoak, kostuak eta finantzaketa-moduak zehaztu beharko diren.
|
|
|
Hortaz, kanona etabalizko ekarpen publiko bereziak izan beharko dira etorkizunean sistemaren funts ekonomikoa, eta honek zalantzak sorrarazi ditu irrati-telebista publikoen gaitasunaz, arloteknologiko berrietan bere presentzia ziurtatzeko. Azkenik, Estatuarekin hiruzpabosturtetarako kontratu-programa sinatu beharra ezarri zaie elkarte publiko hauei, non tartehorretarako egitasmoak, kostuak eta finantzaketa-moduak zehaztu
|
beharko
diren.
|
|
|
-Satelite bidezko banaketa-zerbitzuak: 22 eragileek deklarazio bat egin
|
behardute
, besteak beste, eskaintzaren osaketa, komertzializazio-moduak, zerbitzuenprogramatzaile edo editoreekiko harreman ekonomikoen nolakotasuna, etazerbitzuaren gaineko beste hainbat xehetasun zehaztuz.
|
|
|
Kuota bereziak daude, ordea, honakokasu hauetarako: ondare musikalaren balorizazioan espezializaturikozerbitzuetan, tituluen %60 frankofonoa izan behar da, eta produkzioberriak %10eko maila gainditu behar du, gutxienez orduko titulu batazalduz; talentu gazteen promozioan espezializatutako zerbitzuetan, emititutako tituluen %35 izan behar da frankofonoa, halaber, %25gutxienez talentu berriena izan
|
beharko
delarik.
|
|
|
bertan irratia eta telebistaizatez eta funtsez zerbitzu publikoko jarduera gisa mugatzen dira, eta horien titularitatea Estatuari dagokiola zehazten da. ...rporazio publikoa izendatu zuen legeak, nahiz eta irratigintzaren kasuan legea emateko orduan jardunean zeuden irrati pribatuei ere berehorretan jarraitzeko eskubidea ezagutu zitzaien30 Halaber, Estatuaren titularitatekotelebistako hirugarren kanalen zabaltzea aurreikusi zuen legeak, zeinen gestioa Autonomia Erkidegoei egokituko litzaiekeen31 Horrez gain, irrati eta telebisten programazioak gidatu
|
beharko
lituzketen irizpideak ezarri zituen legeak, hain zuzen ere, informazioen objektibitatea, egiazkotasuna eta inpartzialitatea, iritzi eta informazioaren arteko bereizketa, iritzi-emaileen identifikazioa, aniztasun politiko, erlijioso, sozial, kultural eta linguistikoaren errespetua, gizabanakoen ospe, izen on eta bizitzapribatuarekiko zein Konstituzioak babestutako beste edozein eskubideren errespe...
|
|
|
Telebista lokalaren40 legeak, udal mailan emititu eta hartuko diren lurrazalekotelebistak (gehienez bi udaleko, bat udalak berak gestionatu
|
beharko
lukeena zuzenean, eta bestea, ekimen pribatuari eman liezaiokeena, bost urteko aldi baterako emakida baten bidez) arautzen ditu (nahiz eta udal bat baino gehiago hartzea ere posiblejotzen den, arrazoi demografiko eta teknikoek hori posible edo gomendagarri egitendutenean). Horren arabera, Autonomia Erkidegoei dagokie emakida-prozedurak ezartzeko (emisio-ordu eta programazioaren gaineko baldintzak barne) eta horiek erabakitzeko eskuduntza, nahiz eta, edozein kasutan, horretarako Estatuak emandako frekuentzia-esleipena beharrezkoa izango duten, Telebista Lokalaren Plangintza Tekniko batenbidez41 Mugarik Gabeko Telebistaren direktibaren egokitzapenak ere berretsi egitendu programazioaren gaineko baldintzak ezartzeko eskuduntza hau, arrazoi kulturaletanoinarrituta.
|
|
|
gaur hemen daude eta bihar han. Boterepolitikoaren definizio legez, lurralde-markak eta izaera kolektiboen mugak modudinamikoan ikustera ohitu
|
beharko
ginateke. Kolektibitateen harreman sozialak etaerakunde politikoen joko administratibo eta militarrek markak eta mugak maiz aldatudituzte lekuz; horiek gaur hemen egotea eta bihar hara eramatea, bai historia zaharreanbai garaikidean sarritan ikusi dugun afera da.
|
|
|
ia orok onartua da euskal identitate kulturala existitu egiten dela etaidentitate hori euskararen herriaren gainean osatua dela, alegia Euskal AutonomiaErkidegoaren, Nafarroako Foru Komunitatearen eta Pirinio Atlantikoen Departamentuaren gainean; baina horra hor kontraesana, ez dago kontsentsurik lurralde soziokultural horrek izan behar duen edukiontzi administratiboari buruz erabakitzeko. Esannahi baita, euskal herritar eta lider politiko gehienek fakto linguistiko-kulturalaklurralde zabal bat (mugez gaindi) besarkatzen duela onartzen duten arren, herritar etalider horien artean ez dago kontsentsurik, lurralde linguistiko-kulturalak izan
|
beharduen
ezarpen administratiboari buruz.
|
|
|
1 Ahal den guztietan, hedabideek Euskal Herri osotu eta integratuaren profilasozializatu
|
beharko
lukete. Izan ere, baldin eta kontrara egingo balute, berezkoaeta historikoa den hizkuntz eta kultur harremanaren ukapen soziala bultzatukolukete, zeren egungo gizarte mediatizatu modernoan, hedabideetan ez dena ezbaitago eta ez baitu existentzia sozialik.
|
|
|
2 Egunkarien sekzioetan, albisteak sortu diren herrian edo eragina dutenlekuan kokatu
|
beharko
lirateke grafikoki. Horretarako, ondo legoke sekzioarengoialdean Zazpiak bateko mapa txiki bat erakustea, orrialdean agertuko direnalbisteak zein herritakoak edo zein lurraldetakoak diren azpimarratuz.
|
|
|
3 Egunkarietan, Euskal Herriaren mapak modu pertinentean erakutsi behardira. Horretarako, mapek, barne-orrialdeetan ez eze, lehen eta azken orrialdeetanere ikusi
|
beharko
lukete argia.
|
|
|
5 Ikus-entzunezkoetan, atrezzoan lekua aurkitu
|
beharko
litzaieke Euskal Herriosotuaren profila sozializatzen duten mapei. Mapen protagonismoaprogramaren edukiarekin dukeen loturaren araberakoa litzateke:
|
|
|
errealitatearen eraikuntza nola burutzen den aztertu beharra. Autore horien ustez, gizarte-zientziek zehazki aztertu
|
beharko
lituzkete edozein, ezagutza-corpus, sozialki, errealitatetzat?
|
|
|
euskalduna bat-batean ohartu da, abiadura azkarreko mundu interkomunikatuan bizi dela. Hala ere, arazoa ez da euskaldunak modernia-ostean bizi
|
behar izatea
; hori datu bat baino ez da. Bi hitzetanjarrita, hauxe da puntua:
|
|
|
Eztabaida kokatzeko, beharrezkoak diren zenbait premisa ezarri
|
beharko
ditugu.Geure kontzepzioa (politikari buruzko kontzepzio filosofikoa, baina, oro har, filosofiaren adar nagusietan oinarritzen dena) ondoko puntuetan nahi dugu fundamentatu:
|
|
|
Puntu honetan mitoen, identitatearen, elementu subjektiboen eta, azken batean, kulturaren gaineko eztabaida sartu da. Honez gain, razionaltasun/ irrazionaltasunaren dialektikaren markoan kokatu izan dute batzuk eztabaida-eremua, hori guztiaulertzeko modu bitxiak ere azaltzen direlarik9 Nazionalismoari irrazionaltasunaegozten dioten diskurtsoek kontzeptu hori argiki definitzeko gaitasuna agertu
|
behardute
, filosofian jokabide eta izaera desberdinak dituzten razionaltasun-modu desberdinak daudela gauza onartua baita. Zabalo-k Breuilly-ri jarraitzen dio puntuhonetan10:
|
|
|
Aniztasunaren fenomenoa aztertu ahal izateko, geure muga dialektiko estuakgainditu
|
beharko
ditugu, beste behin ere. Gure herrian aniztasunaren fenomenoazarraza eta etnia gainditzen dituen definizio sakonago bat eman beharko dugu, kulturartekotasuna. La casa de Extremadura?-ra mugatu nahi ez bada.
|
|
|
Aniztasunaren fenomenoa aztertu ahal izateko, geure muga dialektiko estuakgainditu beharko ditugu, beste behin ere. Gure herrian aniztasunaren fenomenoazarraza eta etnia gainditzen dituen definizio sakonago bat eman
|
beharko
dugu, kulturartekotasuna. La casa de Extremadura?-ra mugatu nahi ez bada. Beraz, aniztasunaz mintzo garenean, balioen aniztasunaren eta kosmobisio desberdinen elkarbizitzaren zentzuan ulertu behar da; ez kolonialismoaren sinonimo eder gisa.
|
|
|
bideratzen dute. Internet-en inguruko eztabaida ere aipatu
|
beharko
genuke, zeinak batzuentzako informazioa demokratizatzeko aukera historikoa ekarri duen; baina, gero eta gehiago, herritarrak kontrolatzeko orain arte ezagututako sistema sofistikatuenaren gisa agertzen zaigu.
|
|
|
Aldaketa sakonak gertatzen diren bitartean, gizarteak ez du aldaketen inolako kontrolik. Horretarako, kontrola hartzeko, prozesua aztertu eta ezagutu
|
beharko
luke, eta plangintza orokorra landu beharko luke etorkizunari begira. Hau da, informatika eta telematikarenhedapena planifikatu beharko luke.
|
|
|
Horretarako, kontrola hartzeko, prozesua aztertu eta ezagutu beharko luke, eta plangintza orokorra landu beharko luke etorkizunari begira. Hau da, informatika eta telematikarenhedapena planifikatu
|
beharko
luke. Gertatzen ari dena zientzia eta teknologiarenhedapen, naturala?
|
|
|
Liburu hau InformazioarenAutopistaren Batzorde Aholkulariaren amaierako txostena zen, eta bertan, Internet-ek dakarren, oreka berrian? Kanadak bete
|
beharko
lukeen zeregina aztertu zen.Besteak beste, Kanadaren politikan independentzia mantentzeko gai interesgarriakaipatu ziren: gobernuaren parte-hartzea, Kanadar kultura eta presentzia sarean, gizartean sareak izan zezakeen eragina, ikerketa eta garapenean izan zezakeena, merkatua, aukerak...
|
|
|
Ideia erraza da: teknologia saltzen diete, askotan hedapenerakolaguntza bailitzen kamuflatuta, eta herri ahulek menpekotasun osoan jarraitu
|
behardute
, teknologia hori mantentzeko eta berritzeko. Herri jasotzailea zenbat eta gehiago industrializatzen den, hainbat eta menpekotasun handiagoan erortzen da estatuhornitzailearekiko.
|
|
|
Hala, bada, galderahau egin dezakegu. Noraino egin
|
beharko
luke herri batek, bere hedapen teknologikoan monopolioekiko inmune izateko. Herri pobre edo ez-garatuentzat beste irtenbiderik ba ote dago menpekotasun hori saihesteko?
|
|
|
Aldaketa sakonak gertatzen diren bitartean, gizarteak ez du aldaketen inolako kontrolik. Horretarako, kontrola hartzeko, prozesua aztertu eta ezagutu beharko luke, eta plangintza orokorra landu
|
beharko
luke etorkizunari begira. Hau da, informatika eta telematikarenhedapena planifikatu beharko luke.
|
|
|
Brubaker-ek hiritartasuna eskuratzeko bi moduetako bat aztertzerakoan finkiadierazi duen moduan, askripzioa, hau da, estatuak jaiotzez pertsonaren hiritartasuna finkatzea? teoria politiko liberalen ardatz nagusia den partaidetza politikoanorbanakoaren oniritzian oinarriturik
|
beharko
lukeen ideiarekin bat etortzea oso dazaila. Orain arte, bada, hauxe izan da ezbairik gabe ekimen hauen guztien ardatznagusietako bat:
|
|
|
Neoklasikoek diotenez, eta haiekin batera ekonomialarigehienek, elkartrukea da alderaketa ahalbidetzen duen eragiketa, lan pribatuak lansozial bihurtzen dituena, banakako produktu ezberdinak homogeneizatzen dituena.Stricto sensu, produkzioa elkartrukea ez denez (produktu berrien produkzioa da, etaez jadanik existitzen ziren produktuen jabetzaren aldaketa), pribatu izaten jarraitzendu. Gainera, funtsezko eragiketa ekonomikoak bi pertsonaren arteko trukeak (kanbio erlatiboak) badira, orduan burujabetza ekonomikoaren jatorrizko ingurumariteorikoak gizabanakoaren erabakiaren inguruan kokatu
|
beharko
ditugu (banakakoeskariaren eta eskaintzaren teoria). Horixe da gaur egun gailendu den ikuspegi teorikoa, sasi-liberalismoa muturrera eraman nahi omen duena.
|
|
|
delako identitate nazionala babestu behar da atzerriko finantza-ordainketetatik, batez ere kanpoko zorren diru-itzuleretatik. Instituzio berezi batek, banku zentraleko bulego batekesaterako, kanpoko ordainketen kudeaketaz arduratu
|
beharko
luke, bi zirkuitumonetarioak, barnekoa eta kanpokoa, garbiki ezberdinduz.
|
|
|
Nazio Batuen Erakundeak (Estatu Batuak
|
beharko
luke esan, bertan nazioakez baitira boterearen jabeak, estatuak baizik) autodeterminazioaren herri-eskubideabere hastapenetan onartzen badu ere (Oinarrizko Kartaren lehenengo artikuluarenbigarren paragrafotik eta, bereziki, 55 eta 73.b eta 76.b artikuluetan), kolonizaturikizan diren herrien alde soilik azaldu ohi da (1514, 2625 eta 3328 ebazpenetan, adibidez). Beraz, edo eskubidea ez zaio herri guztiei aitortzen, edo kolonizatuak izandiren herriak bakarrik omen dira benetako herri, nazioarteko zuzenbidearen iturriaden NBE delakoaren ikuspuntuaren arabera7.
|
|
|
P Sartre-k askatasunaz uste zuena hartu dut hizpide. Ondoren, berriz, herri-askatasuna erdiesteko politikagintzan zer-nolako aldaketak gauzatu
|
beharko
liratekeenazaltzen saiatu naiz. Hori guztia, jakina, gai hauen inguruan funtsezkoak direnezbaien bila aritzen joateko.
|
|
|
Askatasunari buruzko pentsamendu filosofikoak, ordea, norbanakoaren etagiza taldearen arteko ustezko kontraesanak aztertzeko balio du; eta, era berean, baita autodeterminazioan oinarrituko den askatasun politikoa garatzeko ere. Beraz, ikuspegi horretatik herri-askatasuna erdiesteko politikagintzan zer-nolako aldaketakgauzatu
|
beharko
liratekeen azaltzen saiatu naiz hurrengo lerroetan.
|
|
|
Laugarrena, eta interesgarriena hemen, mobilizazio soziala izango da, talde-estrategia kolektiboa, zeinaren arabera, gutxiengo-egoeran dagoen taldeak mobilizazio-ekintza kolektiboariekingo dion, talde nagusiarekin duen harreman desorekatua aldatzeko. Estrategiahori eman dadin, aurreko biekin batera ematen baita?, gutxiengo-egoeran dagoen taldeak bi prozesu hauteman
|
beharko
ditu: status quoaren ilejitimitatea etainestabilitatea (Ikus Valencia 1991).
|
|
|
iv) Azkenik, subjektuek beren adinari, sexuari, etxean erabiliriko hizkuntzarieta gurasoen jatorriari buruzko galderei erantzun
|
behar izan
zieten.
|
|
|
Beraz, aurreko honek
|
beharko
luke nazioarteko nolabaiteko lege-babesa, lehenago edo beranduago etorriko dena. Baina estatuen praxia hori ez dela-eta, gutxiengoen aldeko borroka ezin da bereizi demokraziaren aldeko borrokatik, gizaeskubideen aldeko borroka izanik.
|
|
|
Diru-laguntzak erakunde autonomikoetatik jasotzen ditugu, baina agente sozialgehiago murgildu behar dira; adibidez, kirolaren munduan sarturik dauden euskal enpresak. Orain dela bi urte baimendutako legea landu
|
beharko
litzateke, euskal federazio guztiak elkarrekin lan egin beharko lukete, Euskal KirolKontseilua sortu beharko litzateke... eta hau guztia, estatu handi baten aurreandiharduen herri txiki bat garela kontuan harturik. Zuzenki aurrez aurre egitea ezda aholkagarria; istilu handia sortuko bagenu ere, ez baikenuke ezer lortuko.
|
|
|
Diru-laguntzak erakunde autonomikoetatik jasotzen ditugu, baina agente sozialgehiago murgildu behar dira; adibidez, kirolaren munduan sarturik dauden euskal enpresak. Orain dela bi urte baimendutako legea landu beharko litzateke, euskal federazio guztiak elkarrekin lan egin
|
beharko
lukete, Euskal KirolKontseilua sortu beharko litzateke... eta hau guztia, estatu handi baten aurreandiharduen herri txiki bat garela kontuan harturik. Zuzenki aurrez aurre egitea ezda aholkagarria; istilu handia sortuko bagenu ere, ez baikenuke ezer lortuko.
|
|
|
Diru-laguntzak erakunde autonomikoetatik jasotzen ditugu, baina agente sozialgehiago murgildu behar dira; adibidez, kirolaren munduan sarturik dauden euskal enpresak. Orain dela bi urte baimendutako legea landu beharko litzateke, euskal federazio guztiak elkarrekin lan egin beharko lukete, Euskal KirolKontseilua sortu
|
beharko
litzateke... eta hau guztia, estatu handi baten aurreandiharduen herri txiki bat garela kontuan harturik. Zuzenki aurrez aurre egitea ezda aholkagarria; istilu handia sortuko bagenu ere, ez baikenuke ezer lortuko.
|
|
|
Zer-nolako urratsak eman
|
beharko
lirateke euskal herritarren autodeterminatzeko eskubidea bermatzeko?
|
|
|
Baina, aurrerantzean, beste bi motatako pauso kualitatiboak emanbeharra dago, egituratze instituzional berri bati begira. Alde batetik, bai historiakEuskal Herrian zehar izan dituen ondorioengatik, bai herrialde ezberdinen izaeragatik, hala nola une honetan ematen diren egoera ezberdinengatik, errealitate gordina da, herrialdeek pisu espezifiko eta berezia dutela Euskal Herrian, eta, beraz, euskal gizartearen aurrean oso ondo azaldu
|
beharko
genuke, eraiki nahi dugunEuskal Herria herrialde ezberdinen izaera propioa errespetatu eta kontuan hartukoduen Euskal Herria dela. Zentzu horretan, bigarren mailako urrats bat eman beharra aurreikusten du EHk, non herrialde ezberdinetako ordezkariak batu beharkogenituzkeen eta herrialde ezberdinen pentsamoldea, proposamenak, iritziak etaekarpenak jaso, eraiki nahi dugun Euskal Herria horri begira.
|
|
|
Eta horretarako EHk ikustenduen aukerarik logiko eta koherentearena, Batzar Eratzaile bat martxan jartzea da, Udalbiltzak eta Herrialdeen Ganberak hasitako prozesu hori bururaino eramateko.Batzar Eratzaile hori hauteskunde libre eta demokratikoen bitartez osatuko litzateke. Batzar horren helburuak hauexek izan
|
beharko
lirateke: prozesu hori bururainoeramatea eta Euskal Herriarentzat zein euskal herritar sentitzen diren guztientzatmarko berri bat diseinatzea, kontuan hartuz bai Udalbiltza, bai HerrialdeenGanbera, baita egon daitezkeen eta gaur egun dauden beste erakundeak, hauek erezeregin bat bete beharko dutelako?, eta baita eragile politiko, sozial eta sindikalakere, denen artean eta ahalik eta parte-hartze zabalenarekin marko berri hori eraikitzeko.
|
|
|
Batzar horren helburuak hauexek izan beharko lirateke: prozesu hori bururainoeramatea eta Euskal Herriarentzat zein euskal herritar sentitzen diren guztientzatmarko berri bat diseinatzea, kontuan hartuz bai Udalbiltza, bai HerrialdeenGanbera, baita egon daitezkeen eta gaur egun dauden beste erakundeak, hauek erezeregin bat bete
|
beharko
dutelako?, eta baita eragile politiko, sozial eta sindikalakere, denen artean eta ahalik eta parte-hartze zabalenarekin marko berri hori eraikitzeko.
|
|
|
Izan ere, eskubidea lortzeko, negoziazio politikoa egon behar da, etanegoziazio politiko horrek abertzaleen arteko akordioa eskatzen du, Gobernu espainiarrari planteamendu bateratua egin diezaiogun. Negoziazio politiko horretanabertzaleen arteko akordioa islatzen bada, Gobernu espainiarrak onartu egin
|
beharko
du planteamendu hori: edo guk autodeterminatzeko eskubidea dugula onar dezake, edo bere Konstituzio famatu horrek eskatzen dituen moldaketak egin ditzake, guri eskubideak aplikatzeko baldintzak ziurtatuz.
|
|
|
Erkidego Autonomoan, berriz, bai Legebiltzarra eta bai Gobernua Erkidegoko populazioaren zati batek onartu zituen beregaraian. Ba, gure ustez, autodeterminazio-eskubidearen lorpenean eta aplikazioan, Eusko Legebiltzarrak eta Euskal Gobernuak zeresan handia izan
|
beharko
lukete.Eusko Legebiltzarrean dagoen abertzaleen gehiengoak ados jarri beharko luke, gauregun onartuta dagoen erakunde horrek aberrigintzan eta euskal nazioan sakontzenlagunduko duten legeak egin ditzan. Eta Nafarroako Legebiltzarrari dagokionez, beste gehiengo abertzale bat posible balitz, bere garaian egin zen kooperazio-organoa egin beharko litzateke.
|
|
|
Erkidego Autonomoan, berriz, bai Legebiltzarra eta bai Gobernua Erkidegoko populazioaren zati batek onartu zituen beregaraian. Ba, gure ustez, autodeterminazio-eskubidearen lorpenean eta aplikazioan, Eusko Legebiltzarrak eta Euskal Gobernuak zeresan handia izan beharko lukete.Eusko Legebiltzarrean dagoen abertzaleen gehiengoak ados jarri
|
beharko
luke, gauregun onartuta dagoen erakunde horrek aberrigintzan eta euskal nazioan sakontzenlagunduko duten legeak egin ditzan. Eta Nafarroako Legebiltzarrari dagokionez, beste gehiengo abertzale bat posible balitz, bere garaian egin zen kooperazio-organoa egin beharko litzateke.
|
|
|
Ba, gure ustez, autodeterminazio-eskubidearen lorpenean eta aplikazioan, Eusko Legebiltzarrak eta Euskal Gobernuak zeresan handia izan beharko lukete.Eusko Legebiltzarrean dagoen abertzaleen gehiengoak ados jarri beharko luke, gauregun onartuta dagoen erakunde horrek aberrigintzan eta euskal nazioan sakontzenlagunduko duten legeak egin ditzan. Eta Nafarroako Legebiltzarrari dagokionez, beste gehiengo abertzale bat posible balitz, bere garaian egin zen kooperazio-organoa egin
|
beharko
litzateke. Hori gauzatuta balego, eta nafar populazioak zein ondoriopositiboak ekartzen dizkion ikusiko balu, askoz errazago ulertuko luke guk planteatzen duguna, alegia Dieta Komuna Erkidego Autonomikoaren eta Nafarroaren artean.
|
|
|
Proposatzen dugun ekimen zehatza, proiektu politiko bat lantzea da. Baina abiapuntu gisa, bortizkeria-sintoma edoegoera guztiak desagertu
|
beharko
lirateke. Horren ondoren hasiko litzateke gukmahaigaineratzen dugun prozesua, hots, proiektu politiko bat gauzatzearena.
|
|
|
Horren ondoren hasiko litzateke gukmahaigaineratzen dugun prozesua, hots, proiektu politiko bat gauzatzearena. ...ritziz, ezinbestekoa da gizartearen parte-hartzea, gizartearen sektoreguztiena, herritarrena zein sindikatu, gizarte-mugimendu, Udalbiltza eta abarrena.Ezinbestekoa da, baita ere, alderdi politiko guztien artean proiektu hori jorratzea etalantzea, ezinbestekoa den bezala, denen artean, alderdi abertzaleak ere berenproiektua gauzatzea, momentu historiko honetan horixe baita eskatzen zaiguna etaegin
|
beharko
genukeena. Guk, jeltzaleok, geure ahalegina egin dugu ponentzia politiko baten eta horren gehigarriaren inguruan, eta nikuste dut beste alderdiek ereegina dutela (EAk egin du, eta badakit EH ere lehenengo proposamena gehiago lantzeko asmotan dabilela).
|
|
|
Guk, jeltzaleok, geure ahalegina egin dugu ponentzia politiko baten eta horren gehigarriaren inguruan, eta nikuste dut beste alderdiek ereegina dutela (EAk egin du, eta badakit EH ere lehenengo proposamena gehiago lantzeko asmotan dabilela). Kuestioa da, norberak bere proposamena eginbeharko duela, eta ondorenalderdi abertzaleon arteansaio bat egin
|
beharko
dugula, elkarrekin gutxienekopuntu batzuk gauzatu ahalizateko. Hori ezinbestekoalitzateke.
|
|
|
Hori litzateke, beraz, alderdi politikoen bidetik egin beharrekoa. Gainera, gure ustez, norberak gauza lezakeen planteamendua herriari eskaini
|
beharko
litzaioke, lehenago aipatu ditudan herriko sektore horiei?, aztertzekoeta jorratzen joateko. Bi lan horiek paraleloan joango lirateke, eta definizio-lanaosatuko lukete.
|
|
|
Bi lan horiek paraleloan joango lirateke, eta definizio-lanaosatuko lukete. Definizio-lan horrek, noizbait, testu jakin bat
|
beharko
luke. Noski, horretaz denek ez lukete bide berdina jarraituko, eta alderdi politikoek, abertzaledirenek bederen, testu jakin bat egin beharko lukete, testu artikulatua, lege-proposamenen forma edo lege-logika izango zuena.
|
|
|
Definizio-lan horrek, noizbait, testu jakin bat beharko luke. Noski, horretaz denek ez lukete bide berdina jarraituko, eta alderdi politikoek, abertzaledirenek bederen, testu jakin bat egin
|
beharko
lukete, testu artikulatua, lege-proposamenen forma edo lege-logika izango zuena. Eta lege izanik, momentu honetanLegebiltzar modura daudenek landua izan beharko luke; hau da, Nafarroako Legebiltzarrak zein Gasteizkoak landu beharko lukete.
|
|
|
Noski, horretaz denek ez lukete bide berdina jarraituko, eta alderdi politikoek, abertzaledirenek bederen, testu jakin bat egin beharko lukete, testu artikulatua, lege-proposamenen forma edo lege-logika izango zuena. Eta lege izanik, momentu honetanLegebiltzar modura daudenek landua izan
|
beharko
luke; hau da, Nafarroako Legebiltzarrak zein Gasteizkoak landu beharko lukete. Hori guztia egin eta gero, testuhorrek referendumean onartua izan beharko luke.
|
|
|
Noski, horretaz denek ez lukete bide berdina jarraituko, eta alderdi politikoek, abertzaledirenek bederen, testu jakin bat egin beharko lukete, testu artikulatua, lege-proposamenen forma edo lege-logika izango zuena. Eta lege izanik, momentu honetanLegebiltzar modura daudenek landua izan beharko luke; hau da, Nafarroako Legebiltzarrak zein Gasteizkoak landu
|
beharko
lukete. Hori guztia egin eta gero, testuhorrek referendumean onartua izan beharko luke.
|
|
|
Eta lege izanik, momentu honetanLegebiltzar modura daudenek landua izan beharko luke; hau da, Nafarroako Legebiltzarrak zein Gasteizkoak landu beharko lukete. Hori guztia egin eta gero, testuhorrek referendumean onartua izan
|
beharko
luke. Beraz, guk aurreikusten dugunprozesua pausoka-pausoka doana da.
|
|
|
Eta hori gainditzeko ahalegina egitea beharrezkoa da. Hala ere, jeltzaleontzat, etorriko den Euskal Herri subiranoan, bere lurralde guztiek eta herritarguztiek eduki
|
beharko
lukete parte hartzeko aukera. Gertatzen dena da, Espainiakolegerian hori martxan jartzeko oztopoak dauzkagula.
|
|
|
Bada, gure ustez, kasu horretan, eskubidea lurraldearena izatetik herritarrena izatera pasatzen da. Egon daitezke60.000 -80.000 nafar estruktura berri horretan parte hartu nahi dutenak, nahizgehiengoak parte hartu nahi ez izan, eta etorkizunezko egituraketa horretan herritarhoriek eskubidea eduki
|
beharko
lukete parte hartu ahal izateko.
|
|
|
Historia-Geografia ikasgaietako programakaldatzen ari dira, eta eskoletan ere lehen ez zegoen gai bat sartzen ari dira, Herritarheziketa, non frantses izatearen ohorea esplikatzen den, eta abar. Orduan, estatuengandik eskubide hori ukaiteko gero eta aukera gutxiago baldin badugu, guk de factogauzatu
|
beharko
dugu. Eta nola egingo dugu?
|
|
|
Honek edozein irakurlerentzat gabezia bat adieraztenbadu, are gehiago profesionalentzat. Profesionalek, bakoitzak bere arloan, gaztelaniaz, frantsesez, alemanez edo ingelesez irakurri
|
behar izaten
dituzteidatzitako lanak, testu eta artikuluak prestatzeko eta eguneratzeko. Zalantzarikgabe horrek zaildu egiten du profesionalen artean berariazko gaiei buruz euskarazeztabaidatu ahal izatea.
|
|
|
Haurra errefusatua sentitu da, bere izaerari eta bere nahi eta desirapropioen parte bati zegokionez, eta gero seduzitua, bere gurasoen nahiei erantzuteko. Hartara, bere gorputza sumatzeari utzi eta bere gurasoentzat berezi bilakatzeaonartu
|
behar izan
du. Gerora, beti pentsatuko du izaki berezia dela besteen begietan; energia guztia Niaren irudian dago, gorputzetik bereizita.
|
|
|
Gestaltista askok, bere terapia-prozesu indibidual edo taldekoaren jarraipenean ere, zikloa lan-tresna nagusitzat hartzen dute. Prozesu hau moztu edo eteten denean, kontuan hartu
|
beharko
ditugu zein erresistentzia izan diren etena sortu dutenak.
|
|
|
Zinker-en arabera, zikloaren etendurak honela ulertu
|
beharko
lirateke:
|
|
|
Atxikimenduaren Teorien arabera, haurra ez da pasibo den zerbait gisakontsideratzen, amarekin (edo atxikimendu-irudiekin) izandako historianoinarritzen zerbait gisa baizik, eta bertan norbait egongo delarik, bera laguntzekokonfiantza handiagoa edo txikiagoa izango du,
|
behar izanez gero
.
|
|
|
Familia bakoitzak badu bere Liburu Nagusia, eta bertanidazten dira partaideen zor eta merezimenduak, kontu-liburu batean bezala. Liburuhonek duen ezaugarri bat, belaunaldiz belaunaldi transmititzearena da; honela, ondorengoek beren aurrekoek egindako zorrak ordaindu
|
behar izaten
dituzte, berenleialtasun bertikalerako konpromisoengatik. Belaunaldietan zeharreko ikuspuntuhau da Testuinguruko Terapia bereizten duena; bertan, teknikarik erabilienetakoaGenogramarekin egindako lana izango da (B-Nagy eta beste, 1981).
|
|
|
Maurizio Andolfi-k eta bere lankideek (P. Menghi, A. Nicolo, C. Saccu eta C.Angelo nagusiki) osatutako Erromako eskola deituak antzeko jarrerari eusten dio, nahiz eta Erroman badiren beste gune garrantzitsu batzuk ere (Luigi Cancrini etaGaspare Vella bezalako pertsonaia nabarmenen ingurukoak, psikoanalisitikhurbilago dauden jarreretan sailkatu
|
beharko
genituzkeenak).
|
|
|
Bestelakoizaera duten zailtasunak baldin badaude, hauei tratamenduan eraginikizatekotan helduko zaie soilik. Adibidez, terapeutak sexu-jokabideaneragiten duen bikote-gatazka denentz baloratu
|
beharko
du. Hori horrelabada, bikote-terapiara bideratzea gomendagarria izan daiteke; edo, zailtasun sexual bat baldin bada, zailtasun berari helduko zaio.
|
|
|
Bere drama irudikatzeko prest dagoen publikoko pertsona, bikotea edo taldea da.Rolari nagusitasuna eman behar dion aktoreak ez bezala, hemen protagonistari denbezalakoa izatea eskatzen zaio. Horretarako, ahalik eta erlaxatuen etadesinhibituen egotea lortu
|
beharko
du, hasi berariazko beroketarekin, eta dramatizazioan zehar zuzendariak sartuko dituen teknikekin jarraituz, hain zuzen ere, beredrama espontaneoki adieraztea ahalbidetuko diotenekin. Protagonistak dakienarekin ez jardutea lortu nahi da, eta aldiz, bere espontaneitateari atea zabalik uztea, etajardun ordez dramatizatzea.
|
|
|
Afektu eta irrikek irudimenezko eszenaren eta ageriko eszenaren arteko lotunebihurtzen dute tentsio dramatikoa, izan ere, lehenetik bigarrenera bat-bateansartzen dira, ezer eraldatu
|
behar izan gabe
.
|
|
|
Sarreran esan dugun bezala, talde-egoerara zabaltzerakoan, psikoanalisiakmoldaketa batzuk egin
|
behar izan
zituen, eta moldaketa hauen oinarri teorikoak etaelaborazioak derrigorrezkoak izan ziren gutxieneko koherentzia eta bermea gordeahal izateko.
|
|
|
Honetan ere, talde-egoerak aldaketa batzuk moldatu
|
behar izan
ditu. Hala, subjektu baten partehartzea ez da derrigorrezkoa saioa betetzeko; eta subjektu batisilik egon daiteke saio batean eta hala ere bertan hitz egiten denaz onuratu.
|
|
|
Teorizazio eta definizio hauek analistaren eta analizantearen arteko harremandualari buruzkoak dira. Taldearen testuingurua bestelakoa da, eta beraz, horrenelementu teknikoak egokitu egin
|
beharko
dira, eta kontzeptuak berriro landu.Horretaz arduratuko gara orain.
|
|
|
Ondoko irailean, 1958koan beraz, Aljeriara soldadu joan
|
behar izan
nuen, 1960koabenduraino. Udatik Xarriton-ekin hitzartua nuen, itzultzean Hazparneko ikastetxeanirakasle sartuko nintzela.
|
|
|
Bilbon bilera klandestinoak ezagutzen genituen ordurako, baina mila komeriaegin
|
behar izaten
genuen denak bildu arte, eta amaitzean tantaka eta disimuluz aterabehar izaten ginen areto (sagutxulo) haietatik. Uztaritzen, aldiz, deiak zabalak ziren, lekua eta ordua publikoki jartzen ziren txintxeta batekin edozein hormatan eta, gainera, inork ez zuen kanpoaldean gelditu beharrik, polizia noiz helduko kontrolatzen.
|
|
|
argitaratu zuen Barbier-ek 1921ean, eta hartazgogoeta zenbait egin, besteak beste berriemaileei buruz. Istorioak dio Bithirinakoneskato batek, dirua irabazteko, baietz gauaz alorrera joango zen parioa egin zuela; etxeko mutilak, ordaindu
|
beharko
ziolakoan damuturik, biraoa bota zion: «Deabruakeraman baleza».
|
|
|
Izan ere, mendiek etaharanek haizeen norabidea zehazten eta markatzen dute sarritan. EHHAn lau haize-mota garden itaundudiren arren herri bakoitzean moldatu
|
behar izan
dugu bere egoerara, nahiz beti ez den norabide zehatzzehatza lortu, beharbada ez dagoelako.
|
|
|
Aitzinean kultur diseinuaren ardura dutenkromosomak izanen dira. Hauetan ere ihes egin
|
beharko
dugu eredu fisikotik. Eraikibehar duguna kultura da, ez hormak.
|
|
|
Aurkeztu dudan euskokultur gaien saila lan-hipotesia besterik ez da, gure kultura antolatzeko eta esparrubakoitzeko barneko egitura eta besteekiko harremanak bideratzeko. Behin-behinekoegitura da, lan egin ahala berrikusi
|
beharko
duguna. Giza genoma gutxi gorabeheranolakoa zen aspaldian asmatu zen.
|
|
|
Ezhizkuntzan bakarrik, baizik eta ikuspegi eta edukietan ere bai. Argi dago, EuskalHerriko historiaz (gaurko ikuspegiarekin egindako historiaz, historia guztiak ikuspegigaraikide batetik bilduak izaten baitira) baliatu
|
beharko
dugu, geure kultura zabaldukobadugu.
|
|
|
Hala izanda ere, bitxiena iruditu zait euskal hiztegiahain trebe menperatzen duen euskal idazleak, fedea? atera
|
behar izatea
, federikgabeko hautuaren ondorengo biluztasunaz desilusionatuta gera ez gaitezen. Nire ustez, fedea, ala fedearen antzeko hori, ez dugu ez herrigintzan ez kulturgintzan nahastubehar.
|
|
|
Gure eguneroko praktikan bakoitzak ikusi
|
beharko
du hitzak nola erabiltzendituen: Euskal Herria, Euskadi, Pars Vasco, Pays Basque.
|
|
|
Azaleko neurketa da hori, guztizestrintsekoa. Bada, gizakiaren bizitzaren indizetan baloratu
|
beharko
genituzkeenemaitzak dira, giza baloretan. Gizon-emakumeentzat dakarren onuraren arabera.
|
|
|
Bi adar horietatik enborra sortuz, arbola, biek duten onena aprobetxatuz, Sabinoren asmoa eta Arturoren azterketak oinarri hartuta, egitasmo sendo eta zehaztu bat lordezakegu gaur egun. Nire ustez, oraingoan, Sabinoren asmoa eta sua ametsetatik errealitatera bihurtuko baditugu, geure kultur arloa Campionek jorratutako parametroetanantolatu
|
beharko
dugu. Horretan ari garela uste dut honezkero, baina inoiz ez da gehiegi proiektu baten egitura nagusiak berrikustea, gaurko bizitzaren bilakaeran ditugunbaliabide-ugaritasunaz baliatuz eta aberastuz.
|