|
2004
|
|
|
Oso mihi dotore eta leunekoa da nire barruko hori, eta dirudienez ezin du munduko gehienek bezala hitz egin, belarrari belar deituz eta lastoari lasto; beragatik balitz, belarrari" ama lurrak guretzat sortu zuen elikagai osasungarria" esan
|
beharko
litzaioke, eta lastoari berriz" elikagai ez hain osasungarria, elikagai osasungarria lehortu eta udazkentzen denean erabiltzekoa". Bai, holaxe hitz egiten du nire barruko ahotsak, eta ondorioz ikaragarri luzatzen da zerbait argitu nahi duen bakoitzean, eta ondorioz oso aspergarri egiten dira bere kontu gehienak, eta ondorioz pazientzia hartu behar da berari entzuten jarri eta marruka ez hasteko.
|
|
|
—Ezin da desegin gure Aingeru Guardakoa delako —esan zidan behin, artean oso gazte nintzela, Bidani izeneko behi nagusi batek— Poza eman
|
beharko
lizuke bera zure barruan dagoela jakiteak. Lagunik lagunena izango zaizu bizitza honetan, eta bakardade guztiak sendatuko dizkizu.
|
|
|
Banekien memoria haiek idaztea beste irtenbiderik ez neukala. Bestela, gauero-gauero entzun
|
beharko
nuen leloa, ordua eta garaia heldu zirelakoa.
|
|
|
Nik banekien non egongo zen La Vache, Antiaju Berde eta errotako hortzaundiak zaintzen alegia, eta bisita bat egin behar niola pentsatzen nuen egunero; ordea azkenean Balantzategiko lokatz eztian sartuta gelditzen zitzaizkidan lau hankak. Era berean, gogoratu egiten nuen biok kanposantu ttikian edukitako hizketaldia, eta gerra kontu haiekin jarraitu egin
|
beharko
genukeela esaten nion neure buruari, baina batzuetan goizegi eta besteetan beranduegi iruditzen zitzaidan arazo haietaz arduratzeko, eta hurrengo egunerako uzten nuen dena. Esaera zaharrak dioen bezala:
|
|
|
Horiengatik ibiltzen dira disimuluan! Bestela, auskalo zer kastigu hartu
|
beharko
luketen! Bai, kamioiak ezkutuan ekartzen ditu arroza eta gainerakoak...
|
|
|
—Alde batera, zer pena behi izatea! —jarraitu zuen berak, burua niregana mugituz— Basurde, zapelatz edo mendiko beste edozein jende izango bagina, borroka egin
|
beharko
genuke jateko. Baina nahi bezala ibiliko ginateke.
|
|
|
—Orain ukuilura sartu
|
beharko
dugu behi beltz guztiok —esan nion geroxeago, Antiaju Berde, behin ere baino bizkorrago ibiliz, aginduak ematen ari zela ikustean. Guardiek segituan obeditu zioten:
|
|
|
Genovevak urtetan egon
|
beharko
zuen kartzelan.
|
|
|
—Berak ere baietz, berak ere ordaindu
|
beharko
duela ederki. Horixe esan dio.
|
|
|
Poliki, baina jiraka. Honezkero, egun gutxi
|
beharko
ditu nagusi berriaren izena agerian uzteko.
|
|
|
—Ez segatu, Soeur Pauline Bernardette, beste behiek ere zerbait jan
|
beharko
dute eta —eskatzen diot orduan. Zeren moja hau, ttikia bai, baina halere oso sendoa baita, moztaka eta sendoa, segalari paregabea.
|
|
|
—Lagun on-ona —sartu zen Setatsua— Ondo dago lagunak egitea, baina ez dago ondo ezagutzen den aurrenekoarekin itsutzea. Balantzategiko ukuiluan beste hamaika adiskide dauzkazu zain, eta ezagutzera eman
|
beharko
zenieke zeure burua.
|
|
|
Jateko, aurrena lana egin beharra dagoela. Baina hasi egin
|
beharko
dugu, bai —atera zen lehengo gizona, eta beste batzuek barre ttikiak egin zituzten. Sei bat izango ziren denetara, baina ezin nor edo nolakoak ziren jakin.
|
|
|
Eta erran zitadazun aitak: " Esposatu
|
beharko
duzu, joan zite iganteetako sonura". Nik erraiten neiozun:
|
|
|
Zuregatik izan ez balitz, orain ez nindukezun komentuan egonen. Egun batetan, pagatu
|
beharko
deitzut egin mertxedea.
|
|
|
Desertuan aurrera, gero eta bakartiago, gero eta aspertuago, lehenengo erorialdiak nozitu nituen, eta sufrimendu handia eragiten zidaten indarrak egin
|
behar izaten
nituen Balantzategiko ukuiluaren epelera ez itzultzeko; ukuiluaren epelera eta ukuiluaren musikara, zeren nenbilen bezala, behi makalengandik bereizita eta beste, galdu egiten bainuen Genovevaren diskoak entzuteko txanda. Baina ez nuen nolanahiko behia izan nahi, eta itzuli ordez, denbora pasatzeko modu berriak asmatzeari ekin nion.
|
|
|
Hartan, aukeratutako hostoari buruz jartzen nituen begiak, eta zain geratzen nintzen, egun batez, bi egunez, hiru egunez, behar zen denbora guztiaz. Oro har, denbora asko
|
behar izaten
zuten hostoek adarretik airera, eta airetik lurrera erortzeko. Aurrena mantxa hori bat ateratzen zitzaien berdean, eta segidan beste mantxa bat, horiagoa eta handiagoa; hurrena, berriz, den-dena hori gelditzen ziren, baina mantxa marroi batekin.
|
|
|
ezaguera galduta bezala gelditzen zen aurrena, basa animalia haien deia entzunez-edo, eta ondorenean petraldu egiten zen zeharo. Hala jartzen zenean, jakina, nik ordaindu
|
behar izaten
nituen bere amorrazio eta erantzun txarrak.
|
|
|
Gu bion arteko harremana bi txandatan hautsi zen, edo —beste modu batera esanda— harremanak bi tiratu
|
behar izan
zituen eteteko. Lehenengoa, Balantzategin hartu zuen; bigarren eta azkenekoa, elurte batean, kobazulo baten bila genbiltzala.
|
|
|
Bai, benetan eroria nengoen kontu harekin: hainbesteraino, non Setatsuak niri laguntzera etorri
|
behar izan
baitzuen.
|
|
|
Erotu zen zeharo zure lehengo lagun hura, eta harrezkero hementxe zaude, txoko honetan kuxkurtuta. Nire ustez, irten egin
|
beharko
zenuke. Eguraldia asko epeldu du, eta belar berri eta mikatz antzeko bat sortu da mendi osoan.
|
|
|
Eta hori nola gertatu zen segituan kontatuko dut, eta kontatu zahar naizenari esker, zeren urak, urak edota denborak, gu zaharrokin zereginik ez baitauka. Ez dira gure arrastoak hondarrean marraztuta egoten, baizik eta harri-harrian, eta mendeak
|
beharko
lirateke haiek ahaztarazteko. Segi dezala denborak aurrera:
|
|
|
Tartean, garrasiak ere egiten zituzten. Zenbat denbora
|
beharko
zuen komentuko Ama Superiorak buila harekin esnatzeko. Horixe nuen kezka.
|
|
|
Berealditako jokoa emango dizuete. Orain, hori bai, pagatu egin
|
beharko
duzuela. Gauza ona nahi duenak pagatu beharra izaten dik.
|
|
|
—Eraman egin
|
beharko
dizkiagu, bai —etsi zuten gazteek azkenean. Gero, dirua atera eta ordaindu egin zioten hortzaundiari.
|
|
|
—Gizon honek ere bizi
|
beharko
du bada —esan nion nik bukatu zuenean, bizikletako gizonari begira.
|
|
|
Bai, festan sartzea marmita batean sartzea bezalako zerbait izan zen, eta aingeruaren esperantzarik gabe: nik banekien bakarrik geundela eta, laguntzailearen esku goxorik gabe, festetako hots eta durunda guztiak entzun
|
beharko
genituela, ia erotu arte. Agian nire barruko Setatsua saiatu zen laguntza hori ematen, Aingeru Guardakoa baldin bada behintzat saiatuko zen, baina horren berririk ez zitzaidan iritsi:
|
|
2010
|
|
|
Dilemak ez dauka aterabiderik lehen aipatutako askatasunaren definizio garbirik gabe. Askatasuna aurretik hobetsitakoa egitea bada, ez genioke utzi
|
beharko
esklabo izaten. Baina, askatasuna edozein gauza trabarik gabe aukeratzea bada, zer?
|
|
|
Hortaz, antolaketa politiko neutrala bultzatuko du, bizikidetza besterik bermatuko ez duena. Nork bere ongiaren ideia izango du, eta horri buruz aritzen saiatzen denari inork ez lioke trabarik jarri
|
beharko
.
|
|
|
Antiperfekzionista sutsua, inongo eduki orohartzailerik ez duen teoria politiko hutsa eraiki nahi luke. Neutraltasun osoz jokatu nahi lukeen teoria politiko horrek liberalismoaren tradiziotik hartutako hainbat bereizketa teoriko erabili
|
beharko
lituzke derrigorrez. Ez komunitateak, ez kulturak, ez lukete inolako pisu normatiborik.
|
|
|
Garapen honetan aukera epistemologiko garrantzitsuak egin
|
behar izango
ditu. Ohiko teoria metafisikoek egiaren kontzeptu bibalentea dute:
|
|
|
Garbi dago filosofiak hartu duen joera dialogikoarekin batera mugitzen dela Rawls, berak honelakorik aitortu ez arren. Gizakiaren ahalmen linguistikoan oinarritutako teoriak dira hauek, hots, arrazoimena bestearen aurrean elkarrizketaren bitartez erakutsi
|
behar izatean
oinarritzen dira. Rawlsek, zor filosofiko horiek ezkutatuz, teoria orohartzaileek teoria politiko hutsak garatu behar dituztela eskatzen du.
|
|
|
Rawlsek, zor filosofiko horiek ezkutatuz, teoria orohartzaileek teoria politiko hutsak garatu behar dituztela eskatzen du. Teoria politiko horietan derrigorrez bestearen arrazoiak hartu
|
beharko
dira kontuan. Argudioaren gainean eraikiko du eremu politikoa, eta argudio honetan mugak ezarriko dira.
|
|
|
Argudioaren gainean eraikiko du eremu politikoa, eta argudio honetan mugak ezarriko dira. Teoria metafisikoetatik hartutako argudioak ezin dira erabili, arrazoiak besteak onartzeko modukoak izan
|
beharko
baitira. Hona hemen Rawlsen balizko arrakastaren gakoa:
|
|
|
Hona hemen Rawlsen balizko arrakastaren gakoa: teoria arrazoizkoak besteari argudio onargarriak aurkeztu
|
beharko
dizkio.
|
|
|
Hori erdiesteko ezinbestekoa da baldintza irmoak ezartzea: lehena, teoria filosofikoek eta erlijiosoek beren eduki metafisikoetatik teoria politiko bat garatzeko gauza izan
|
beharko
dute; bigarrena, teoria politikoak berezko arrazoitze modu bat izango du eta, hori baliatuz, guztien artean lehen mailako adostasun batera heldu beharko litzateke. Adostasun honen lehen edukia berak irudikatutako lehen printzipioa izango da, hau da, guztiek ahalik eta askatasunik handienak izatea.
|
|
|
Hori erdiesteko ezinbestekoa da baldintza irmoak ezartzea: lehena, teoria filosofikoek eta erlijiosoek beren eduki metafisikoetatik teoria politiko bat garatzeko gauza izan beharko dute; bigarrena, teoria politikoak berezko arrazoitze modu bat izango du eta, hori baliatuz, guztien artean lehen mailako adostasun batera heldu
|
beharko
litzateke. Adostasun honen lehen edukia berak irudikatutako lehen printzipioa izango da, hau da, guztiek ahalik eta askatasunik handienak izatea.
|
|
|
Hainbatek, M. Sandelek esaterako, ez du uste hain erraz bereiz daitezkeenik oinarrizko ideiak eta teoria politikoa. Edozein eztabaidagairen aurrean nork bere ustekizun sakonenak isilik gorde
|
behar izatea
ez da gizakiaren gogoetarako ohiko joera. Bestalde, beste modu batez esanda, teoria politiko komuna erdiesteko eskatzen diren baldintzak zorrotzak direnez, gerta liteke teoria orohartzaile askotxo ezin bildu izatea kontsentsu politiko horretara.
|
|
|
Honen ondorioz, eremu politikoan ezingo litzateke arrazoi metafisiko edo erlijiosorik erabili. Hortaz, hiritarrak arrazoiketa publiko berezi batera mugatu
|
beharko
luke politika egiterakoan.
|
|
|
Rawlsen berrikuntza epistemologiko hauek erabili gabe, antolaketa politikoari gutxieneko eduki moral bat ematea litzateke irtenbidea, J. Razen iritzian. Eduki moral hau ongizate orokor bat bultzatuko lukeena litzateke; nork bere ongiaren ideia gauzatzeko erraztasunak emango lituzkeen antolaketa hobetsi
|
beharko
litzateke. Razen ustez, autonomia morala gizaki orok onartuko lukeen zerbait da; autonomia hori bultzatzuz gero, nork bere bizitza egitasmoa garatzeko aukera ematen baita, edozein dela ere.
|
|
|
Gainera, kulturen arteko konparazioak ez dira egin behar, edozein dela ere, guztiak berdin kohesionatzaileak eta izaera emaileak direlako. Batak zein besteak betetzen du bere funtzioa eta kanpoko irizpideak asmatu
|
beharko
lirateke haien arteko konparazioa egiteko. Irizpide horiek etnozentrikoak izan ohi dira eta ez zuzenak gehienetan.
|
|
|
Islamak emakumeei gomendatzen dien buruko zapiarekin zorrotz jokatu behar da, oinarrian sexismo nabarmena dagoela jakin arren? Horrela balitz, beste hainbat jarrera ere salatu
|
beharko
litzateke, pornografia edo prostituzioa, esaterako.
|
|
|
Azken hau kontuan hartu
|
beharko
litzatekeela esaten du W Kymlickak. Gizarte multikulturalen egoera ikusirik, kultura guztiak maila berean ez daudela egiaztatzen du.
|
|
|
" Bi eskubide kolektiboren artean bereizi
|
beharko
genuke. Lehena taldeak bere partaideekiko duena da; bigarrena taldeak gizartearen gainontzeekiko duen eskubidea da".
|
|
|
Lehena aurretik jarri behar da beti, Kymlickaren ustez. Taldeak bere partaideak errespetatu
|
beharko
ditu ezer baino lehen. Ezinbesteko baldintza kultura barnean liberalismoaren eskubide guztiak errespetatu egin behar direla izango da.
|
|
|
Gehiengoaren kulturak besteak estali eta ordezkatu ohi ditu. Gizarte monokulturalik ez dagoenez eta kultura guztiak babestu behar direnez, arriskuan daudenak zaindu
|
beharko
dira. Planteamendu honek gutxiengo etniko eta kulturalen sustapenerako oinarri sendoak ematen ditu.
|
|
|
Indar neurketaren emaitzak ez dira oso egonkorrak izaten, ordea. Erreforma garaian bezala, orain ere lehendabiziko bulkada praktikoa izan
|
beharko
litzateke; nola edo hala elkarrekin bizitzera kondenatuak baikaude. Hori kontuan izanik, eginahalak egin beharko lirateke batak bestea ez zirikatzeko, eta nire taldekoak ez ditu oztopatuko beste guztien bizitza egitasmoak, nahiz jarrera honek amore emaile edo koldarra ematen duen.
|
|
|
Erreforma garaian bezala, orain ere lehendabiziko bulkada praktikoa izan beharko litzateke; nola edo hala elkarrekin bizitzera kondenatuak baikaude. Hori kontuan izanik, eginahalak egin
|
beharko
lirateke batak bestea ez zirikatzeko, eta nire taldekoak ez ditu oztopatuko beste guztien bizitza egitasmoak, nahiz jarrera honek amore emaile edo koldarra ematen duen.
|
|
|
Honelako kasuetan lehen jarrera gisa taldea eta erlijioen barne ohiturak errespetatu egin
|
beharko
liratekeela ematen du, askotan balore filosofiko edo erlijiosoak jartzen direlako aurrez aurre eta horiek neurtzea zaila egiten baita. Ondoren hasi beharko da balore desberdinen arteko demarekin.
|
|
|
Honelako kasuetan lehen jarrera gisa taldea eta erlijioen barne ohiturak errespetatu egin beharko liratekeela ematen du, askotan balore filosofiko edo erlijiosoak jartzen direlako aurrez aurre eta horiek neurtzea zaila egiten baita. Ondoren hasi
|
beharko
da balore desberdinen arteko demarekin.
|
|
|
Pluralismoak eta diferentziak elkarren ondoan ez dira lehen aldiz gizarte garaikideetan eman eta gizakiak beti izan du korapiloak askatzeko joera hori. Historian modu anitzetan jendeak bera bezalako beste batzuekin bizi
|
behar izan
zuen eta egoera horiek ezin ahaztu dira.
|
|
|
Egoera ñabar honen aurrean gutxieneko akordio horretarako giza eskubideak lehen pausua direla pentsa liteke, baina eskubide hauen zailtasunak ikusita, beste kontzeptu zabalago bat erabili
|
beharko
da interes eta eskakizun guztiak nola edo hala kudeatzeko. Elkarren arteko errespetua aurreneko mailan izan liteke.
|
|
|
Gizakiok elkarren aurrean nork berea defenditzeko joera izan
|
beharko
genuke, arrazoien pisuan sinetsiz, ez indarrenean, edo kopuruarenean. Horretarako, J. Habermasek plazaratutako elkarrizketa ideala, apika, ez da nahikoa, arrazoiak zailak baitira neurtzen.
|
|
|
AEBetako eta Europako hiri handietako melting pot-ak sortzen dituen arazoen irteera ederki diseinatzen dira bulegoetan edo paper gaineko planteamendu teorikoetan. Zerbait zuzena bezain eraginkorra egin nahi bada, ordea, osagai hauek guztiak nahastu
|
beharko
dira proportzio egokian: gizabanako eta taldeen eskubideak, eta jarrera teoriko tolerante eta koherente bat.
|
|
|
Konponketa ez da, baina, eskakizunei legitimitatea kentzea. Haien arrazoiak aintzat hartuz, zein oinarritan dautzan eta zein behar asetzera datozen aztertu
|
beharko
litzateke. Eta, garrantzitsuena, eskema teoriko totalitarioetatik ihes egin:
|
|
|
Pentsalari batzuek honetaz ohartuta, jarrera uniformizatzaile honen kritika egin dute barnetik: demokrazia batean gutxiengoaren errespetuak gehiengoaren legitimitatearen maila berean egon
|
beharko
luke. Hor nabaritzen da, sentsibilitate berezi horretan, demokrazia bizikidetzaren proiektu tinko eta sendoa ote denetz.
|
|
|
Hortaz, kristautasuna eta hainbat teoria filosofiko, halako batean, ortodoxiatik heterodoxiara igaro ziren, eta bidean aldaketa kontzeptual handiak egin
|
behar izan
zituzten. Egia/ gezurra eskema sinplea alde batera utzi beharra zegoen errealitate ñabarraren zirrikutuetan ibiltzeko.
|
|
|
Endredo honen guztiaren erdian mugitzeko irizpide sendo bateratsu samarra ezarri
|
beharko
da aniztasun aberasgarria aniztasun zatikatzaile edo nahastaile bihur ez dadin. Erantzun errazetatik ihes egin behar da.
|
|
|
Eta honekin guztiarekin batera, protestantismoaren antolaketa hierarkiko ahularen ondorioz, sekta protestanteak ederki ugaritu ziren, sekta horiek beraiek auzi politiko berri bihurtu ziren arte. Ingalaterrak Espainia garaitu eta katolizismoarekin zuten afera bukatu ondoren, boterean zegoen Eliza anglikanoari adar txiki asko sortu zitzaizkion, eta hauekiko harremanak nola edo hala zedarritu
|
behar izan
ziren.
|
|
|
Laburbilduz, erlijio-istilu odoltsuak
|
behar izan
ziren lehendabizi pentsakera desberdinak elkarrekin bizi zitezkeelako hipotesia azaldu baino lehen. Ondoren erlijio-aniztasun zabala ontzat eman zen, inor bestearen gainetik jartzeko tentaziorik ez izateko.
|
|
|
Erlijioaren eraginak, gutxienez sozialak, iraun egin zuen. Kanten lanak bere bidea egin arren, istilu erlijiosoak gaur egun ere anakronikoak ote diren galdetu
|
beharko
litzateke, esteka transzendentea gainduta ote dagoen, alegia.
|
|
|
Gaur egun, bere garaian bezala, jarrera ustez unibertsalista duten komunitateetan ere oraindik erlijioak berebiziko indarra dauka. Identitate aniztasunaren panorama batean, soluzio unibertsalista nahi bada (hots, hiritartasun orokor batean diferentziak estaltzearena) identitate desberdinak ahul samarrak izan
|
beharko
lukete, hiritartasun orokor horretan beste identitateak urtu daitezen. Hala ere, erlijioak historikoki erakusten duen izaera ez da ahultasunarena.
|
|
|
Artean ugari zirelarik, Darwini Lawsonek esan zionez, nahikoa zen egun biko ehiza, asteko hurrengo bostetan dortokakia jateko; dena dela, dortoka-kopurua nabarmen behera eginda zegoen, zenbait urte lehenago egun bakar batean gutxienez 200 bat meta baitzitezkeen fragata baten sotoan. Areago, dortoka erraldoi horietariko asko erraldoiak ziren benetan, gizon bi
|
behar izaten
zirelarik tripaz gora jartzeko, eta sei bat gizon dortoka altxatu ahal izateko. Nicholas Lawson delako horren ustez, dortoka nahikorik zegoen beste hogei bat urterako, baina usteak uste, hurrengo hamar urteetan desagertu ziren Floreanatik, bai zuzenean ehiza jarraituaren larregiaz, jakina, eta bai ere, zeharka, bertan askaturiko ahuntzen lehiarengatik edota txakurrek eta arratoiek jandako arrautza eta kume txikien galerarengatik.
|
|
|
Nolabait esateko, eboluzioa begietaratu egin zitzaion; John Gould ornitologoaren argibideak munta handikoak izan ziren horretarako. Baina, beste urtebetez itxaron
|
behar izan
zuen eboluzioaren mekanismoaz ohartzeko. Hori 1838ko irailean gertatu zen, entretenitzearren Malthus-en An Essay on the Principle cf Population irakurtzen zebilela.
|
|
|
Bai Uruguain, Argentinan edota Estatu Batuetan, mende-erdi bat
|
behar izan
zen, euskaldunen lehen saldoen iristetik eta" euskal etxeen" agerpenera arte. Tarteko urte luze horietan bazeuden egon euskaldunak, baina, ez zitzaien garatu talde berekoak izatearen kontzientzia.
|
|
|
melodrama single horrek xarma berebizikoaz tindatzen du Etxepareren irudia. Aldudeko medikuak liburua etxeko selauruan gorde
|
behar izan
zuen, zabalkunde barik. Bestalde, eboluzionismoa da Beribilez liburuak lerroen artean ostenduta-enkriptatuta kasikdaroatzan pozoietariko bat, Piarres Lafitte ondotxo jabetu zenez.
|
|
|
Aldudeko medikuaren lerro horiek 1916koak dira, Abadia filosofia-irakaslea hil zenean, Gerla Handiko lubakietatik Eskualduna astekarira bidali zuen obituariotik aldatuak. Segun-antza, urtebetez esne-mamitan bizi izan zen Etxepare gaztearen gogoa, eta dioskunez, laburregi iritzi zion ikasturte horri, haren ustez bospasei urte
|
beharko
zirelarik gai mamitsu horietan barneratzeko. Oroitzapenak oroitzapen, baina, Etxeparek krisi sakona eduki zuen azken ikasturte horretan, ze, Arnaut Abadiaren azalpenek, dirudienez, hainbat zalantza sortu baitzizkioten hamazazpi urteko gazteari, munduaren eta biziaren bilakaeraz.
|
|
|
Jakina, darwinismoak Euskal Herrian eduki izan duen aurrerakada nekosoa ulertu ahal izateko, batetik, Frantziako eta Espainiako egoera eta baldintzak ezagutu
|
beharko
genituzke ondo. Bestetik, ezin ditugu ahaztu Euskal Herriak zirkunstantzia oso bereziak zituela, kasurako, karlistaden ondorioak Hegoaldean, edota ezelako unibertsitaterik ez izatea.
|
|
|
Hau da, ez dirudi Larreko ren eboluzionismoa sakon errotuta zegoenik, kontrakoa baino, hots, nahikoa epidermikoa zela. Ematen du sasoi horretako gainerako medikuei buruz ere beste horrenbeste esan
|
beharko
genukeela.
|
|
|
Bazirudien beste kezka batzuetako pertsona izan behar zuela, bere itxuraz arduratua soil-soilik; baina, Martinek esan izango zukeen bezala," gerra galdutako pertsona" baten alaba zen, eta ez alferrik. " Arrazoi guztia du Susanak —esan nuen— Obaban fusilatuta hil zirenen izenek behintzat bertan egon
|
beharko
lukete." Esaldia bukatu orduko, koadernoko zerrenda ikusi nuen, begien aurrean baneuka bezala: Humberto, Goena zarra, Goena gaztia, Eusebio, Otero, Portaburu," maisuak"," amerikanoa".
|
|
|
" Ez zara gogoratzen? Aurrenetako egun batean frantsesaren eta ingelesaren ebakeraz hitz egin zenigun, ingelesa zailagoa zela, eta Readingera joan
|
behar izandako
batean gertatutakoa azaldu zenuen. Redin esan eta inork ez zizula ulertzen.
|
|
|
Historia hura aski finkatua zegoen Obaban. Fraidetza ere erotu zelako utzi
|
behar izan
zuela, pentsatzen zuen jendeak, horregatik hasi zela irakasle partikular bezala. Eta Alaska hoteleko ikasleok ere jakinaren gainean geunden.
|
|
|
Oso neska zuhurra naiz —musu eman zidan, bustiegia, desatsegina— Oso neska gaiztoa naiz. Jo egin
|
beharko
nindukezu", esan zidan. Izerdi usaina zeukan.
|
|
|
" Begitxoak irekita dauzka oraindik. Errematatu egin
|
beharko
duzu", esan zidan. Ez nintzen mugitu.
|
|
|
Lubis azaldu zen pabiloiaren parean, eta amarekin etorritako jostun ikasleak oihuka hasi ziren," zaldi hankaluzeak" erakutsiko al zizkien, aurreko aldian ikusi gabe joan
|
behar izan
zutela. " Kasu gehiegi egin zenioten nire begi ubelduari —esan nien— Eta ez zen horrenbesterako.
|
|
|
Begira zer galtzatxoak daramazkien Davidek-jarraitu zuen Sebastianek zirika— Katu nabarraren azalarekin eginak ematen ditek. Hik ere horrelakoak erosi
|
beharko
dituk boxeoan hastean. Nesken oso gustukoak izango dituk." Horizta zen nire bainujantzia, mantxa beltzekin.
|
|
|
Baina arrangurekin eta aldarte txarrekin ez goazak inora. Indar guztiak norabide berean jarri behar ditiagu."" Baietz esan
|
beharko
diat. Bestela ez haiz isilduko eta zopa zihatuta jan beharko diat", esan nion.
|
|
|
Indar guztiak norabide berean jarri behar ditiagu."" Baietz esan beharko diat. Bestela ez haiz isilduko eta zopa zihatuta jan
|
beharko
diat", esan nion. " Poz handia ematen didak. Goizeko hamarretan han goian, David.
|
|
|
" Nire kontu." Soinuari begira geratu zen. " Ubanberi antolatu dioten jai horretan jo
|
beharko
duzu?", esan zidan. Baina ez zeukan hartaz hitz egiteko gogorik, eta bere etxerako bidea hartu zuen erantzunaren zain geratu gabe.
|
|
|
Berrogeita hamar bat pertsona zeuden jantokian, gehienak gizonezkoak, baina tauladaren inguruan zeudenek bakarrik egiten zuten txalo. Boxeolari ohi batek," izar berriaren entrenatzaile" bezala aurkeztu zenak," mutil indartsu bezain arin" hark Europako txapelduna izateko
|
beharko
zuen denbora kalkulatzeari ekin zion, eta" hamabost hilabeterekin aski izango dugu" erabaki zuen. Gero negozio-gizon batek hartu zuen hitza," ni promotoreetako bat naiz" esanez, eta bere esku zeuden bitarteko guztiak jarriko zituela aginduz.
|
|
|
" Ez zekiat hiri zer irudituko zaian, David. Teresak esaten dik zerrategiari atal berri bat erantsi
|
beharko
niokeela. Frantziako patente bat hartu eta zurezko j ostailuak egiten hasi.
|
|
|
zintaz jabetutako mutilak eta haren egile izandako neskak erretratu bat egiten zuten elkarrekin, eta ziurtatuta gelditzen zen hartara" egun bateko nobiotza". Festetako lehen egun hura bukatu arte, elkarrekin jarraitu
|
beharko
zuten neskak eta mutilak.
|
|
|
" Oso makalduta hago, Pantxo. Neronek harrapatu
|
beharko
diat amuarrain hori", esan zion Ubanbek zutituz. " Bainatzera noak", esan nien.
|
|
|
" Amuarraina harrapatzen hasi duk luze iritzita zegoelako, eta ahaztu egin zaiok eskumuturrean erlojua zeramala. Bizkorrago ibili
|
beharko
dik Campeon de Europa izateko". " Bostak eta hogei dituk", esan nion Ubanberi erlojua bainujantziaren poltsikotik atereaz.
|
|
|
Aspaldiko ikaslea zen, ofizioa ikasi nahi zuena. " Zerrendan egon
|
beharko
lukeela iruditzen al zaizu?"" Jostundegian hitz egiten dutena egia bada, mutil asko dauzka atzetik. Adrian zure laguna tartean."" Adrian!?"" Hori esaten dute neskek."" Ilargian bizi naiz.
|
|
|
" Ez, zerrategian ez —erantzun zion Adrianek-. Gure Lubis eredugarriak esaten duen bezala, ez ditzagun gauzak nahastu."" Mutil honek ere pastillak hartu
|
beharko
lituzke! Puntu bila dabil beti", esan zidan Lubisek ahopeka.
|
|
|
Zortziak inguru izan behar zuten. Genevievek beste bi ordu
|
beharko
zituen oraindik, edo gehiago. Berlinok, Martinek eta nire aitak askozaz ere gehiago.
|
|
|
Gaur gertatu dena gertatu eta gero, ez nuke oso ondo hartuko." Ezin izan nion erantzun on bat eman. " Utzi egin
|
beharko
duzu txoria barrura sartu aurretik", esan nion artean eskuan zeukala ikusita. " Gregoriori oparitu nahi diot", esan zidan berak hotel barrura egin aurretik.
|
|
|
Aitaren ohar bat eman zidan gero eskura: jo
|
beharko
nituen piezen zerrenda.
|
|
|
" Ez dago hemen, osaba. Zerrategira joan
|
behar izan
du", esan nion bere atzetik korrika eginez. Zubirantz j o genuen orduan, eta zaldien sailera sartu ginen.
|
|
|
Eta Ubanberi ere bai. Bigarren aldiz lurperatu
|
beharko
diagu zaldia". Ava, Blaky, Zizpa eta Mizparen paretik pasa ginen.
|
|
|
" Beste kontu bat ere zabaldu zuan —esan zidan orduan—, Pauli tiroa eman ziona Angel izan zela."" Nire aita?", esan nion. Denbora
|
behar izan
nuen entzun berria nuena irensteko.
|
|
|
Orain ere ardaila batean dabil, ez da etxetik azaldu ere egiten. Horregatik hasi
|
behar izan
du Lubisek astoarekin mendira joaten. Norbaitek eraman behar janaria basomutilei."" Halako presarik ere ez du, Beatriz, baina zaldiaren hondakinei lur ematea komeni da", esan zion osabak.
|
|
|
" Bihar joan behar al duzu basora, Lubis?", galdetu nion Mororen paretik pasa ginenean. "
|
Beharko
, David. Ikusten duzu anaia.
|
|
|
" Da! eman
|
beharko
nizuke pistola honekin buruan, alde egiten utzi diozulako".
|
|
|
" Egia da Raquel Welchekin ibili zinela?", esan dit. Mary Annek istorioaren jatorrizko bertsioa kontatu
|
behar izan
du azkenean. Eta nahasmena ez da erabat desegin.
|
|
|
" Hemen Visalian bertan biziko bazina ez nizuke aldaketarik proposatutako. Baina Three Riversetik etortzeko
|
beharko
zenukeen denbora horrek ikara ematen dit. Hobe zuhurtziaz jokatzea." Baietz esan diot.
|
|
|
Angel señorita horietako batekin etorri zunan Iruainera inork ikusiko ez zuelakoan, eta ari zunan hor larrua jotzen eta zaldia irrintzika, bera jo eta jo eta zaldia irrintzi eta irrintzi, ez uzten zaldi nazkanteak larrua lasai jotzen, eta halako batean, bazekinagu Angel ez dela oso gizon lasaia, hartu pistola eta danba buruan, eta zaldia isilik betiko. Zera ez zekinagu, zaldia hil eta gero larru jotzen segitu zuen, Pantxori galdetu
|
beharko
."
|
|
|
Ez duzu soinua ekarri. Soinua ekarri bazenu dantzan ibiliko ginen, eta ez genuen haserrerik izango."" Hurrengoan
|
beharko
du ba", esan nion eskuarekin agur eginez.
|
|
|
Kanpora atera nintzenean hego haizeak indarrean jotzen zuen, txoriak berak herrestan eramateko gai, ez bakarrik orbela edo gau tximeletak. Makurtuta egin
|
behar izan
nuen Iruainerako tartea.
|