|
2000
|
|
|
Ez litzateke ezinezkoa izango gauzak nola gertatu ziren zehatz-mehatz adieraztea, kronologia deitzen den hori eskrupulosoki errespetatuz, saihesbideak ekidinez, oroimenak eskaintzen dizkizun hutsuneak eta babesak alde batera utziz; ez litzateke, ez, batere zaila izango, eta agian horrela jokatu
|
beharko
litza  teke, erarik zuhurrenean ez ezik ortodoxoenean ere. Baina honako istorio hau ez da kronika poliziako bat edo biografia baten kontatze soil hotza, eta narrazio honek halako intentziorik ez duenez-eta benetako intentzioaz ez dugu hemen ezer esango, irakurle zolia ez iraintzearren batik bat-, barkatuko zaigu xehetasun kronologikoetan-ezen ez oroimenak agintzen dizkigun pasarteetan nahiz gertakarietan, edota istorioaren garapenarekin (eta egiarekin, beraz) zerikusirik izan zezakeen txikikerietan-estuegi ibili ez bagara; eta ez, esan bezala, estu ibiltzea bereziki nekosoa gerta zitekeelako, baizik eta estutasun horretatik askatzeak, gure ustetan, bizitasun pixka bat ekarriko liokeelako aditzera eman nahi den kontakizunari.
|
|
|
Ezustean oldartzen zuten beti aforismo harrigarriek, eta Brown jaunak abegi onez hartzen zituen, eta goxoki on bat dastatzen den bezala luzaz edukitzen zituen hitz laburño haiek ahosabaian, esanahi guztia xurgatu nahian. Ehundaka zekizkien buruz, bulegoan ehundaka ilustratu
|
behar izan
baitzituen aspaldi, eskuz, ordenagailuaren laguntzarik gabe, lanak oraindik eskulan kutsua zuenean. Ez zitzaion ordenagailua batere gustatzen, eta lehen Brown jaunak egiten zuen lanari ez zitzaion diseinatzea esaten, marraztea edo margotzea baizik.
|
|
|
norbait lan-mahaira gehiegitxo hurbiltzen zitzaionean, eskuak poltsikora, eta kitto. Zapatak ere ez zituen txikiagoak erosi
|
behar izan
-berrogeikoak, hain zuzen ere-, goiz batean, jaiki, armairura joan, eta hantxe aurkitu baitzituen, errenkada luze txukunean, bere oin berriari zegozkion sei zapata pare, denetarikoak, mokasinak, botak eta zapatilak. Bere betikoak ageri ez zirenez, bada, han zeudenetatik pare bat hartu, eta jantzi zituen, buruhauste alferrekoetan denbora galdu gabe.
|
|
|
Gauza berdintsua gertatu zitzaion erlojuarekin: eskumutur berria dezentez sendoagoa zuela eta, berea zuen plastikozko erlojua ez zi  tzaion bertan kabitzen, eta gaumahaian utzi
|
behar izan
zuen; gauerdi batez, komunera pixa egitera jaiki zelarik, eskumuturrera begiratu, eta Hublot MDM bat aurkitu zuen bertan lotuta, eta pozaren pozez gaua begirik bildu gabe joan zitzaion ia kilo erdia balio zuen erloju deportiboari begira, esfera urdinak eta kautxuzko uhalak osatzen zuten pitxi ezinago dotoretik begiak ezin kendurik.
|
|
|
Zeren, goiz hartan jaiki zenean, besoak hamar bat zentimetro motzago baitzituen. Pijamaren mahukei ez zien erreparatu, ez zen ohartu, iratzargailua gelditzeko besoa beti bezala luzatu zuenean, ez zuela erlojua ukitzerik lortu, eta hiru bider ahalegindu
|
behar izan
zuela txirrina behingoz itzaltzeko. Baina jaka berria jantzi zuenean, istantean jabetu zen:
|
|
|
Bakarrik egoteko gogoa zeukan, lasai aspertzeko beharra, azken aldaketei buruz hausnarketa serioa egiteko premia espirituala. Era berean, ariketa gastronomikoetan trebatzeko aukera ere oso kontuan hartua zuen, ordurako bazekielako emakume bat erakar  tzeko era bakarra zela huraxe, eta handixetik
|
beharko
zuela etorri gero eta konkistagaitzago iruditzen zitzaion ordainak. Atzemangarriagoa zitzaion inondik ere beste ordain bat, jada pasio-iturri jori bihurtua zuena:
|
|
|
ez zuela ordura arte sekula gabardinarik izan, are gutxiago gorri ilunik, eta gabardina ardokolore dizdizariak berealdiko poza eragin zion, eta horregatik jantzi zuen ikusi ahalakoan, lehen bi arrazoietan erreparatu ere egin gabe. Astelehena zen, eta Brown jauna ohartu zen, edo bulegoko idazkari pinpirinak ohartarazi zion, oso guapo zetorrela ile kolore berriarekin, tonu beltzaxka harekin, ilunxeegia aukeran, baina ondo hala ere, halako erokeriak ere egin
|
behar izaten
zirela noizean behin, bizian behin badarik ere, asperduraren gurpil geldiezinak irentsiko ez bagaitu. Eta horixe esan zion Brown jaunak idazkari bular-lerdenari, segail plantak eginez, asperduraren kontrako txertoa zela look berria, nazka-nazka eginda zegoela ilaje urrekoloreaz, eta eskertzen ziola lorea, biziki eskertu ere.
|
|
|
Eta egiaz arrazoi zuen, bai. Ez gara hemen xehetasun aspergarrietan luzatuko, soil-soilik adieraziko dugu Brown jauna froga errefutaezinak lortzera iritsi zela dastamenaren aldaketari buruz, eta horren erakusgarri gisa aipatuko dugu elikatze ohiturak guztiz aldatu edota egokitu
|
behar izan
zituela, nekearen nekez; froga errefutaezina ez zen, ordea, dastamenera soilik mugatzen. Esan bezala, astelehen ilunabarrez gertatu zen dastamen aldaketarena, hori gauza segurua da.
|
|
|
Itxuraldaketa kristaua zen, beraz, eta horrek lasaitu ez ezik grazia pixka bat ere egin zion Brown jaunari. Asteburu hartan ere, aurrekoan egin bezalaxe, bere zaletasunak lantzeko aprobetxatu zuen denbora, eta atzera saihestu
|
behar izan
zituen amaren eta arreben eta lagunen gonbit zein baino zein gogaikarriagoak. Sobera legoke esatea, hala ere, bigarren asteburu hartan, gauzak erabat desberdin joan zirela, eta desberdin joate hartan funtsezko zama izan zuela noski sentzumenen aldaketak.
|
|
|
Zilegi al da edozein bide helburu bat lortzeko? Audien  tzia-maila jakin bat lortzeko zilegi ote da, finean, hainbeste infamia, nik jasan
|
behar izan
nuen tirania?
|
|
|
" zer da?", galdetu zidan bere begiekin. Eta orduan Da Vincik esaten zuena adierazi
|
behar izan
nion aurkezle prestuezari: " Inork ezin dezake basiliskoa hil, animalia batek izan ezik:
|
|
|
K.L. idaz  le gazteak, oraindik mahaiburuan eserita, azken egunetan hamaika aldiz errepikatu duen esaldia irakurri du, irribarre eroriz: " Bukatzeko, jaun adiskideak, nire liburua bi hitz dotoretan laburbildu
|
beharko
banu, hauxe esango nuke: nire liburua soineko bat da, egunerokotasunaren absurduan ehundua, ironia sotilaren urrezko hariz josia, eta jolasa du titare, injenioa anteojo, trajedia gerriko, eta ezustea andere lirainaren gorputz...
|
|
|
Kanpoan ala barruan den ez dut sekula jakin. Begiratu egin
|
beharko
dut argibide-liburuxkan. Auto ilara poliki doa aurrerantz.
|
|
|
Barrearen eta ordokiaren ondoren, adiskide egin ginen. Trena bortizki binbilikatzen zen, musker neurriz kanpoko edo hautsi bat bailitzan, eta agureak-zeinak, ahalkez edo nik asmatu ezin izan nuen beste ezein gizabide zela medio, bere izena sekula ez baitzidan adierazi-horzdurari eutsi
|
behar izan
zion bizpahiru alditan, oso denbora epe laburrean. Egoera hura desatsegina izanik ere, lagun egin ginen.
|
|
|
Eta ondoren, adierazi nahi duen ideiaren atari gisa, lau txiste kontatzen ditu, eta denak barrez lehertu beharrean jarri dituenean, beste azalpen hori irteten da bere ahotik, ezari-ezarian: " Aldarte ona
|
beharko
du bai liburu honen irakurleak, aldarte umoretsua, eta distantzia; baina beste gauza bat ere aitor dezadan: hemen espiritu ludikoa trajikotasunari gailentzen zaio".
|
|
|
-Oi, oi, nire esanak desitxuratzeko edo bihurritzeko abildade handia duzu, Smart. Zaindu egin
|
beharko
zenituzke apurtxo bat pultsio horiek.
|
|
|
-Tratamendua jarri
|
beharko
dugu.
|
|
|
-Ez, garaiz aurretik. Itxaron egin
|
beharko
dugu.
|
|
|
Lanak emango nizkion, ez ninduen hain erraz toreatuko. Alboan nuen gizasemea ere ez zetorren esaten ziguten orori men egiteko jarreran; sartu aurretik, aitortu zidan hark behartuta ekarri zutela, esate batera, programara; eta azkenean, biziko bazen, baiezkoa eman
|
behar izan
zuela, etorriko zela bost milioi ditxosozko haien truke. Nik ere aitorpen bera egin nuen.
|
|
|
Sentsualitatez irakurri zuen: " Hona hemen denetarik izan den gizona, bene-benetako gizasemea, zintzilik duen bekatu baten bizkar mundu ororen irainak eta mespretxuak eta barre-algara lizunak eraman
|
behar izan
dituena. Hona hemen ba  tzuen ezina eta besteen inbidia, eta emakume guztion gozagune azkena.
|
|
|
" Labezomorro batek-idatzi zuen hurrena-8 kilometro egin dezake orduko, eta Tiberio Klaudio Neronen ezizena Biberius Kaldus Mero zen". Ez genuen Deere jaunaren aprobaziorik
|
behar izan
. Txundi-txundi eginda utzi gintuen denak gure jakintsuaren erakustaldi hotzak.
|
|
|
Obsesio zaharren loratzea ote zen? Nolanahi izanik ere, ez zitzaidan burua gehiegi berotzea komeni, eta, gogoeta patxadatsuago baten ondoren ulertu nuen beste hiru gonbidatuak eta neu itsasontzi berean gindoazela, eta gure kapitain gaiztoen eskuetan gorriak ikusi
|
beharko
genituela laurok nola laurok ere, aurreko hiruren antzirudira. Eta, jarraian, begietara irudi bat, eskuetara dardar bat, belarrietara intziri orlegi bat:
|
|
|
Baina, tira, salbuespenak salbuespen, jendea ongi portatu zela esan behar, eta ez da horixe meritu eskasa ikusi ziren gordinkeriak ikusi eta gero. ...en, eta talko-hautsekin; eta pentsatu nuen emakume haien ezpainak ikustearekin batera, izakia makurra zela oso, ez genuela, askotan, bizitzerik ere merezi, eta munduaren kontra idatzitako hitzak oro alferrikakoak zirela, galdu egiten zirela egunen nekean, eta beti ematear ziren urra  tsetan; eta ezpain haiek nola irekitzen ziren, nola egiten zioten irribarre argi ilun hauskara azkengabeari ikusi
|
behar izan
nuenean, munduaren azken muga irudikatu nuen ene baitan, muga hori non ez baitago ezeren kontzientziarik, non izua eta haserrea soilik existitzen baitira. Eta, azkenik, pentsatu nuen hala ere munduak merezi zuela, ezin gintezkeela beti bizi nazkaren uretan ito-ez-ito nekagarri horretan, eta, munduari uko egin nahi izanez gero, baldintza bat bete behar dela ezinbestez eta aurretik; alegia beraren konkista.
|
|
|
Titien kontua galdetu zioten atzera. Piztiek hala eskaturik, titiak erakutsi
|
behar izan
zituen azkenean. Ana Morena ez zen gehiegitxo kexatu, oro galdua duenaren etsipenarekin askatu zuen bularretako bikoitza, eta airean utzi zituen lau bular dilindariak, tilin eta talan, denbora luzez.
|
|
|
Ez zen goxo joan Deereren azken txantxa zakurra. Nik guztiz argi nekien orain Inkisizioaren aurrean nengoela, eta oso zorrotz jokatu
|
beharko
nuela, handik onik libratu nahi banuen.
|
|
|
Berdin dio gainera, edo berdin behar du izan, honezkero; ezen, lankideen iritziak ez baitu axaleko garrantzirik ere Brown jaunaren itxuraldaketaren garapenean, eta ez dugu horretaz puntu honetan gehiago sakonduko. Hala ere, eta iritzi pertsonal bat zilegi bazaigu, adierazi nahi genuke Brown jauna errugabea zela, ez zela inpostore bat, eta, beraz, bere burua defendatzeko gezur errukitsu batzuk asmatu
|
behar izan
zituela ezinbestean, ez maltzurkeriaz, eta alde horretatik uste osoa daukagu lankideek gogo onez hartuak izango zituztela gizagaixo haren hitz sinpatikoak, jakina baita gizakiak ez duela egia dena sinesten, sinetsi nahi duena baizik.
|
|
|
kontraesanak dira munduaren motorra. Eta Brown jaunak horixe beraxe pentsa bide zuen, ezen zenbat eta arrazoigabeago iruditu barre karkara hura, orduan eta gusturago egiten baitzuen algara; kontraesanen ordaina arriskua izan ohi da, eta Brown jaunak ere ordaindu
|
behar izan
zuen berea, gauzak harantzagi eraman nahi itsuan: sekulako zotina jarri zitzaion, aulkitik altxarazten zuen dardar bortitza, ordubetetxo iraun ziona.
|
|
|
Zer egin behar zuen atzerabuelta has zedin arte? Berez etorriko al zen, besterik gabe, ala berak ere aktiboki esku hartu
|
beharko
zuen. Zalantza haien guztien erdian, baina, gauza bat ezinago argi ikusten zuen:
|
|
|
Goizean footinga egiten zuen, hamabost bat kilometro; egunean zehar ezer berezirik ez zuen egiten, kalean gora eta behera ibili besterik ez, dotore jantzita, oparo diruz, auzo urrunetan, begiak etengabe mugituz, errezelotsu, ikaraz bezala; lasterka ibiltzen zen kalean, sosegurik gabe, erakusleihoetan inori sorbalda eskaini gabe, metro geltokietan aldaketa ugari zentzugabeak eginez, eta bideo pornoak alokatzen zituen (jakina da zertarako); gauean night-club ospetxarrekoak bisitatzen zituen, eta han eskaintzen zitzaionari ez zion muzinik egingo. Bi egun besterik ez zituen
|
behar izan
, gainera, konturatzeko hantxe sentitzen zela Brown jauna erosoen ez ezik seguruen ere, bezperan zulo higuingarritzat zituen haietan, eta hantxe etortzen zitzaizkiola bere onera bihotzaren taupadak eta hizketarako gogo zurrunak.
|
|
|
Norbaitek bultzatu behar. Migelek brrummm egingo zuen ahoaz, eta nik bultzaka jardun
|
beharko
nuen. Brrummm.
|
|
|
Eta huraxe zen niretzako seinalerik txarrena. Goizean artoa aletu nahi nuela adierazi banuen ere, oraingo honetan jasan
|
beharko
nuen ongi izebaren petralkeria. Ireki-irekiak zituen hatzak bere buru gainetik, eta oinazea irristatzen zitzaien ganbarako hormen errainuan.
|
|
|
Maisuaren konpas zoro ustekabekoan irristatzen hasiak ginen kideko guztiak. Astarrainek jasan
|
behar izan
duen giza zurrunbiloarekin batera nahastuta etorri zitzaigun maisua ere.
|
|
|
Halere, beldurra menderatu nuenean! Egunero eta orduoro ikaskide baten txantxak jasan
|
behar izan
dituenak bakarrik daki honelako une batean sentitzen den poza, barren-zoriona.
|
|
|
Halere, harritu egin nintzen, eta lasaitu, bat-batean. Ni konturatzen nintzen Frantziskok, lehendik ere hamaika zume-hots eta odol guri jasan
|
behar izan
baitzituen, ezingo zuela halako egoerarik onartu; baina, egun hartan, merezia dik alu horrek! esan zidan, besterik ez; egia da Frantziskok ongi ezagutzen zuela Kandidoren nireganako grina txarra; bera nuen kasu askotan lekuko; baina zaila zen Frantzisko bezalako batentzat, halako une estu batean norbaitek zume-astinduak merezi zituela aitor  tzea.
|
|
|
Halere, minik egiten al dizut? galdetzen zidanean, baietz erantzun
|
behar izaten
nion beti. Egia da orrazterakoan min egiten zidala, eta egiaren izenean zigor  tzen nuen Edurneren borondate ona.
|
|
|
Hurrengo goizean, elizara joan
|
behar izan
genuen senide guztiek, eta garrantzi handikoa aurkitzen nuen neure burua, neure galtza eta seriotasun berrien barruan. Harrituta zeudela iruditzen zitzaidan kale-ertzetik begira genituen haurrak, eta banekien neureganatuak nituela egun batzuetarako.
|
|
|
Maisuak iletatik heldu, eta zuzendu egin zuen. Neuk ere Frantziskok jasotako berdinak jaso
|
beharko
nituela pentsatzen hasita," oso gaizki hasi haiz" esan zidan maisuak, eta gainerako mahaietako bihotz beldurtuen artean ezkutatu zitzaidan.
|
|
|
Aitak itxaropen baino fede gehiagoz ekin zion lanari. Senide ugari ginen, eta aitaren bazkalondoko sagarraren azalak jan
|
behar izaten
genituen. Horregatik-edo maite dut orduko Astarrain gardena.
|
|
|
Talai-Mendiren hegal batean dago eraikita, eta haren bizkarrak itsasoaren musu bigunenak eta ekaitz indartsuenak jasan
|
behar izaten
ditu; haren begiak, berriz, Astarrainen hondoko harri biribilekin jolasten dira. Gaur arrosak eta liliak zaintzen dituzte atarian; baina, ni haurra nintzenean, bi intxaurrondo sendo zeuden gela guztietako leihoetatik baserriko bizitza ezkutuenean sartu nahirik.
|
|
|
Hamaikak ziren etxera iritsi nintzenerako. Denak afalduta zeuden, eta ezertxo ere jan gabe joan
|
behar izan
nuen ohera. Etxeko habeak ez zeuden txantxetarako.
|
|
|
Serioegia da gure arreba zaharrena. Gerora, anaia eta arreba gehiagoren negarrak entzun
|
behar izan
nituen. Beharbada, Zapelek Migeli belarrietatik heldu zion egun hartan, ama haurdun genuen.
|
|
|
-errepikatu zuen-. Aitak ere apaiz nahi zuen izan gaztetan, baina badakizu... baserrian diru gutxi zegoen, eta-eskuak mantalean igurtzi eta lapikoan zeukanari begiratu zion-garai haietan urri zebilen dirua, eta diru ugari
|
behar izaten
zen gauza horietarako.
|
|
|
Oheko jantziz zegoen. Migeli txiki gelditu zitzaizkiola eta, nik jantzi
|
beharko
nituen oheko jantzi haiek, urtebete barru.
|
|
|
-Nora zoazten esan
|
beharko
didazu. Oporrak dituzue, eta hobe duzue ohean gelditzea.
|
|
|
Migelen eta nire parteak egin
|
behar izaten
nituen igande arratsaldetako bezperetan.
|
|
|
-Bakartu
|
beharko
diozue-hatzak nireganatu zituen aitak-, oso beldurtuta dago.
|
|
|
Baina, gero, esne mukitsu hark nahastu zuen nire gaztetxo aroko sentiberatasun guztia. Eta hemen amaitu
|
beharko
luke liburu honek.
|
|
|
Beti kezkatu izan naute irudimenezko gaitzek eta ekaitzek, eta, goiz hartan, harlauza zabal batek sabela zapaltzen zidala iruditu zitzaidan. Gero eta zailago zitzaidan arnasa hartzea, gerrikoa askatu
|
behar izan
nuen, biz  karra bustia nuen, eta kopetan taupadaka nuen gorputzeko odol guztia.
|
|
|
Edota ausardiaz jantzi, eta berehala dakigu bizitza aldatuko zaigula. Nahiz eta zernahiren aurka joan
|
behar izan
.
|
|
|
Nik, orain, ez dudala gauza handietarako balio eta, agurearen hitzak gogoratzen baditut, nire bizkarrak urteetan zama handiegia jasan
|
behar izan
duelako da. Erraza baita agertzea agurearen semea ez zela inoiz Ebroko kanpainan izan.
|
|
|
Edo sugeren bat. Baserrira gauez igotzeko, hilerriaren paretik pasatu
|
behar izaten
nuenetan bezala.
|
|
|
Gauez
|
beharko
izan, egunez etxean izaten baikenuen beti.
|
|
|
Hatz eraztunduna hartu nuen neure eskuetan. Bederatzi ideia gaizto kartzeleratu
|
behar izan
nituen. Gizon zintzo eta zintzotasun-zale bihurtu nintzen une hartan.
|
|
|
Gauminean, ordea, lorik egin ezinik ibili nintzen eta, bihotza golkotik irtengo ez bazitzaidan, Dabid esnatu
|
behar izan
nuen, zeren orduan ere oheratu bezain laster, nik beraren gezurra irentsia nuela sinetsirik, lokartu baitzen. Nik ekin eta ekin egin nuen, poliziak atxilotuekin bezala, baina argirik piztu gabe, polizien foko itsugarria Dabiden begietara zuzendu gabe.
|
|
|
Hala ere, oraindik maite zaitut"). Sortu zi  tzaidan amorrazio, egonezin, tristura eta auskalo-zer-gehiagoren sentimendu bulkada haren eraginez, ohetik jaiki
|
behar izan
nuen eta Dabid atzetik etorri zitzaidan, isatsa apaldua duen txakurraren antzera. Eztabaida salara lekuz aldatu, eta hantxe amaitu zen, handik gutxira, zuloaren eskultura jaurti, huts egin, eta kalera irten nahi nuela esan nionean.
|
|
|
Futxo! Gaur hasita eta hiru egunez, Chicagora iritsi bitartean hain zuzen, kanpinetan lo egin behar dugu, eta gainera kolonia merkearen kiratsa hamaika miliatara zabaltzen duen bidaiari bitxi batekin egokitu zait; en plus, taldeak ere egin
|
behar izan
ditugu otorduak-eta prestatzeko, eta bakar-bakarrik falta zaigu gauez sutondoan kantuan hastea... Dâailleurs, eta hori guztia gutxi balitz, Luisek atzo erdi txantxetan esan zidan ni zaharregia naizela Rakelentzat, eta oso itsusia dela nesken atzetik hain nabarmen ibiltzea, taldean beste neska batzuk badaudela, Adela urrunera joan barik (sic).
|
|
|
Gidariak kopilotuari eskuratzen dion lehenengo gauza" Road Atlas" bat izaten da, han begiratu, eta errepide egokia hautatzen lagun diezaion, izan ere berak ez baitu errepidea nahi bezain ongi ezagutzen. Horrez gain, kopilotuak musikaz eta aire egokituaz ere arduratu
|
behar izaten
du. Gaur, niri egokitu zait Danen alboan joatea eta, Niagararantza abiatzearekin batera, Karmelok adei  tsuki pasatu didan opera kaset bat jarri dut, Donize  ttiren ez-dakit-zer; baina batzuk-tartean Luis, Esther eta Tom-esku zartaka hasi dira eta, azkenean, luzatu didaten Van Morrison-en zinta jarri behar izan dut.
|
|
|
itsasoa bertan amai  tzen zela zirudien, hango ur guztia hantxe trumilka amilduko balitz bezala, baina ura ez zen agortzen eta niregan bazuen halako eragin hipnotizagarririk. Hara joan aurretik, ordea, aurrena supermerkatu bat topatu
|
behar izan
dugu, eta kanpin bat hurrena. Bertan bazkari legea egin, eta, dendak muntatzeko astirik gabe, Danek urjauziak ikustera eraman gaitu (gero kanpinera itzuli da, eta berarekin Adela, buruko min handia zuela argudiatuz...).
|
|
|
Galdera indiskretoei erantzun
|
behar izatea
; Niagarako urjauzietan suizidioaren aukera hain hurbil sumatzea; nahi duzun pertsona telefonoz bestaldean nahi duzunean ez topa  tzea; horra deseroso sentitzea zer den.
|
|
|
Lokartu aurretik dendan bertan oinetako atzazalak mozten jardun zuen eta gero, haren zurrungak, haren zerak... Ez didazu sinetsiko, baina lozakua hartu, eta kanpora irten
|
behar izan
nuen, à la belle étoile lo egitera. Belarretan etzan berria nintzela, Ruben dendatik irteten ikusi nuen, baina ez komunera joateko:
|
|
|
Parentesi bat eginez, Dabid, jakin beharra daukazu ni hemen zuri mesede bat egiteko nagoe  la, eta nire ardura Rakel zelatatzera mugatzen dela, eta ez harena eta inoren artekoa galaraztera... Sentitzen dut hain desegoki berba egin
|
behar izatea
, benetan, ostera ere éxcusez-moi, baina hori abtsulutuki argi daukat. Bon, ba hori guztia esan ostean, jakizu Ruben Rakelen denda inguruan, ibili, bost bat minutuz ibili zela, baina azkenean ez zela sartzera ausartu.
|
|
|
Hori dela eta, eguerdi aldean Cleveland-en gelditu garenean, leloka-leloka, taldearengandik urruntzea lortu dut. Jendeak bazkari legea egin, eta rockaren museoa ikusi nahi zuen (esan gabe doa han ere etengabe Chicagoko hotelaren aferaz hitz eta pitz jarraitzeko; hori gutxi balitz ere, Jordi, Adela eta beste batzuk itzuleran eman
|
beharko
liguketen kalte ordainari buruz mintzatzen hasi dira).
|
|
|
Baina jatekoa eskatu berria nintzela, ezustean, Ruben sartzen ikusi dut. Ez dut ukatuko hasiera batean deseroso samar sentitu naizela (nahiago nuen inork zer eskatzen dudan, nola jan edo zer uzten dudan ez ikustea), baina bidailagunen artean hautatu
|
behar izanez gero
, Ruben ez da aukeraketarik txarrena. Horregatik, mahai guztiak beterik zeudela ikustean, ez zait gehiegi kostatu nirekin bazkaltzera gonbidatzea, horregatik eta bera ere bakardadezalea delako, oso lotsatia dirudielako, gustuko dudalako.
|
|
|
Luze gabe, furgonetara itzuli
|
behar izan
dugu, eta harakoan Rubenek beste ezusteko bat ere eman dit. New Yorkeko egonaldiaz ari ginela, tigrearena jakin ote dudan galdegin didanean gertatu da.
|
|
|
" Ez al duzu kamerarik ekarri?", galdegin dit harriturik taldeko batek baino gehiagok;" orduan, aterako al diguzu argazki bat?". Eta kamerarik ekarri ez dudan arren, beharbada beste inork baino argazki gehiago atera
|
behar izan
dut diet.
|
|
|
Dena den, zuk ere ez zenizkion merezi zituenak aurpegiratuko... Autobusean ni egon izan banintz, ostera, bereak eta asto beltxarenak entzun
|
beharko
zizkidan lotsabako horrek.
|
|
|
Noizbait plan bat ere bururatu zitzaigun: nahiz eta elkarrekin bizitzen jarraitu, etxeetan banandu egin ginela esango genuen (bakarren batek etxera deituz gero, bakoitzak bere telefono linea izatea ere pentsatu genuen), hartara ez baikenuen gogoz kontrako konpromisoetara joan
|
beharko
, ez asteburuetan, ez ospakizun berezietara; hartara bakoitza bere gisara eta nahi bezala, nahi zuenarekin ibili ahal izango baitzen. Eta orain, familiarekiko harreman horri nolabaiteko tamaina hartua genionean, gutxien espero nuenean, hara non banandu egin garen, zinez, edo banantzekotan gauden, zinez, edo.....
|
|
|
Futxo! Hilabete osoan horrela jardun
|
beharko
dudala pentsatze hutsak gaizkitu egiten nau. Bai, badakit luzatzen ari naizela eta oraindik ez dudala garrantzizko ezer esan.
|
|
|
Baina Dabidek egiaz tiro egin zidanetik, lohi sentitzen nintzen, eta lirdingatsu, eta batzuetan bihotza taupada batean hasten zitzaidan-eta zait-, garbigailua zentrifugatzen hasten denean bezala. Halakoetan larritu egiten nintzen-eta naiz-, eta zazpi ahaleginak egin
|
behar izaten
ditut lasaitzeko eta berriro neure onera etortzeko: arnasa kontrolatzen saiatu, lepoaldean lurrin doi bat eman, eskumutur barrenak txorropean ipini...
|
|
|
-Honi O. Clock deitu
|
beharko
diogu-entzun diot Luisi ahopean esaten.
|
|
|
Orduan Estherrek ere zerbait esan behar eta, zenbait bidailagunen oniritziarekin, New Yorkek egun gehiago merezi zituela esaka hasi zaio, eta, bestalde, oso nekeza dela fardelak ekipaje tokira igo
|
behar izatea
, eta agentziak hobe lukeela fardelak garraiatzeko erremolke ttiki bat erantsi izan balu. Danek, furgonetaren gainaldetik, begirada sutu eta sarkorra luzatu dio, eta isilean jarraitu du Adelak, txintik ere esateke, pasatu dion gurpilekiko maleta kokatzen.
|
|
|
Eta Bostonera heldu, heldu gara, baina aurrera eginez, aurrera eginez, azkenean inguratu egin dugu, eta baita atzean utzi ere. Hasieran Boston hiri handia izango zela pentsatu dugu, eta ibilbide luzea egin
|
beharko
genuela erdialdera heltzeko, baina hiria bistatik galdu dugunean jendea galdezka eta marmarka hasi da: " Nora goaz?
|
|
|
Jendea gose zen eta, agentziara deitu aurretik, Dani jatetxe batera eraman gaitzala exijitu diote. Berriro ere furgonetan sartu
|
behar izan
dugu, eta ni berriro ere Karmelo eta Rubenen alboan egokitu naiz, atzealdean, eta hirurok aparteko talde bat osatu dugula iruditu zait, axolagabe samarra batez ere espantuka eta zalapartaka ari zirenen aldean.
|
|
|
Laster, Luis eta Jordi bozeramaile izendatzearekin batera, denon izenean agentziara fax bat igortzea erabaki dugu. Geroenean, Danek hoteletik Bostonera ekarri gaitu eta hemen berriro ere denok elkarrekin ibili gara
|
behar izan
dugu: egoera zegoen bezala ikusirik, gaur nabarmenegi geratuko nintzen bakarrik alde egin izan banu.
|
|
|
Betekada hark sekulako indigestioa eragin zidan; gainera, sagarrak sabel barnean irakiten hasi zitzaizkidan eta, minaren minez egoteaz gain, ahotik halako hats higuingarria isurtzen hasi nintzen, upel bat sagardo edan izan banu bezalaxe. Umekeria uste baino larriagoa gertatu zen eta azkenean ospitalera eraman
|
behar izan
ninduten, eta han, sabel garbiketa egin.
|
|
|
-Hi etika irakaslea izanik, hire ustez zein izan
|
beharko
litzateke gure jarrera agentziaren injustiziaren aurrean?
|
|
|
-Agentzia duk, hain zuzen ere, beste agindu batzuk bete
|
beharko
lituzkeena. Zuengatik ari gaituk hemen bidaia alferrikaltzen-jaurti du Luisek bat-batean altxatu, eta, haserre antzean, komunerantza joateko; baina harakoan ahopean entzun ahal izan diot-:
|
|
|
Inspirazio iturri gertatzen omen zaio toki desberdinetako paperean idaztea (Patxi. Beharbada beste batean zertxobait idatzi
|
beharko
nuke lagun horretaz. Ez:
|
|
|
Goizeko beharra erraza egin zait. Gaur ezin zidan alde egin, ze hotelaren auziarekin jarraitu, eta nahiko bilera luzea egin
|
behar izan
dugu. Hala ere, igarri-igarrian dago Rakelek gogoa beste nonbait duela, eta bilera amaitu bezain laster, sugalinda batek bezalaxe, ospa egin du.
|
|
|
Futxo eta errefutxo! Horrela ibili
|
beharko
nuela jakiten badut, jakin, beharbada ez nintzen hona etorriko. Eta oraindik hasi baino ez gara egin...
|
|
|
Gaur bereziki beharrezkoa zait eguneroko hau idaztearen balio terapeutikoa Nola esango nuke. Atzo, taberna irlandarrean, ez nuen nire egunerokoaren dosi hau osorik hartzerik izan, inpentsan Karmelo sartu zelako eta nik idazteari utzi egin
|
behar izan
niolako. Baina edaten hasi ginen eta, garagardoari garagardo, azkenean gertatu egin zen.....
|
|
|
Dabidek eta biok-barreari ezin eutsiz, ezin ukatuko dut-baiezko imintzioak egin genituen, eta artean gure lagunak zirenak joan bezain laster, irriz karkailaka lehertu ginen. " Azkenean arte galeria bat zabaldu
|
beharko
dugu", amaitu zuen Dabidek.
|
|
|
Alabaina, nola esango nuke, handik gutxira Dabidek egia osoa esan aitortu
|
behar izan
zidanean, egiaz tiro egin zidanean alegia, zuloa neuri sortu zidan eta, zabaldu zitzaidan hutsuneari erreparaturik, pistola batena baino gehiago kanoi batena zirudien. Egia esatera, nik ere halakoxe zuloa eragingo nion eskultura hura ezustean hartu, eta jaurti nionean, baina ez nuen jo, eta zulo bakarra neuri zabaldu zitzaidan, handi eta biribil, eta halako hustasuna uzten duen zulo bat, halako neurria duen zulo bat nekez itxi daiteke, nekez...
|
|
|
Alabaina, aspaldian neure buruaz hainbeste idazten ez nuenez, orain bezala tarteka nekatu, eta begirada jaso
|
behar izaten
dut. Eta aurrena, hegazkineko leihatilaz bestaldeko ilunabar amaigabeari erreparatu diot, eta hurrena parez pare dudan telebistari.
|
|
|
-Supermerkatu horretan bazkarirako eta klinapa egiteko gauzak erosiko ditugu. Hemendik aurrera, kanpinetan taldeka lan egingo dugunez, lau talde egin
|
beharko
ditugu, eta talde horietako batek gaurko afariaz arduratu beharko du. Hale hop!
|
|
|
-Supermerkatu horretan bazkarirako eta klinapa egiteko gauzak erosiko ditugu. Hemendik aurrera, kanpinetan taldeka lan egingo dugunez, lau talde egin beharko ditugu, eta talde horietako batek gaurko afariaz arduratu
|
beharko
du. Hale hop!
|
|
|
-Gaurko epaiketa saioa-lortu du azkenean epaileak (L) esatea-, hemen utzi
|
beharko
dugu ba.
|
|
|
-Ez izan presarik-eten du epaileak (L)-, epaia eman aurretik prozedura jarraitu, eta bai fiskalak (T) bai abokatuak (I) beren alegatoak azaldu
|
beharko
dizkigute. Ea, zein hasiko da lehenengo?
|
|
|
Fiskalak (T) bere jarduna amaitu bezain laster, Esther txaloka hasi da eta epaileak (L) bai hari bai edanean eta solasean ari ginenoi, non geunden oroitarazi
|
behar izan
digu. Baina gure artean ez baitzegoen giro, bost minutuko atsedenaldia proposatu du.
|
|
|
Bozkarioaz mintzatu
|
beharko
nuke, atzo (atzo, diot, azkenean ezinezkoa egin zitzaidalako nire eguneroko dosi hau hartzea); hiri barnera sartu-ezin bada Bostonekoa gogotik kendu-, eta Danek hotelik eder eta garestienetako batera ekarri gintuelako, hain zuzen ere The Blackstone Hotel-era; eta bidaiariok pozaren pozez oihuka hasi ginelako. Dani berari" Gigantosoa da" atera zitzaion," ez nuen uste halako hotel batera aldatuko gintuztenik".
|
|
|
Ongizateaz mintzatu
|
beharko
nuke, handia izanagatik-bai zabaleran bai altueran-, hiriak ez didalako New Yorkeko ezinegona sortu (beharbada han sentitu nuena nire barne egoeraren ispilua izango zen), ez delako kaleetan hainbeste eskale ikusten eta, finean, pubetatik irristatzen den blues eta jazzaren konpasean eramaten zaituelako.
|
|
|
Atseginaz mintzatu
|
beharko
nuke, gozamen handia izan delako hemengo abenidetan ibiltzea, Michigan itsas itxurako aintzira bazterrean paseatzea, munduko etxeorratzik altuenera igotzea, espresso bat bakarrean hartzea, Blue Chicagon musika zuzenean entzutea...
|
|
|
Horra hi  tzez hitz esan ziguna.....! Eta amak eta biok esku hutsik irten
|
behar izan
genuen, orduan ere diruarekin ordaindu ezinik. Guztiarekin, hori baino penagarriagoa egiten zait ama hau bezalako hoteletan egundo egon ez izana eta, seguruenik, egoteko aukerarik ez izatea (agian urteren batean, batek daki, elkarrekin joan gaitezke oporretan, zeren aitarekin...).
|
|
|
bikote gelakide honek nire bizi  tzaz ahalik eta gutxiena jakitea; aldiz, badirudi haiek ez dutela sekreturik eta, atzo, esate baterako, jakin ahal izan nuen Adelak ez duela oraindik apustua irabazi, eta Niagarako hartan jo zuen erasoan huts egin zuela: " Furgonetan bertan saiatu nintzen Dan xaramelatzen, baina kanpamendua bera bakarrik altxatzen tematu zen eta nire gizona ikustearekin etsi
|
behar izan
nuen. Gaur ere ez dut zorte onik izan, baina oraindik bidaia luzea da, eta konturatu naiz erokeria dela taldeko pertsona bakar bati erreparatzea eta, zer arraio, Karmelori ere gustura asko eskainiko nioke nire platera"; horrekin batera jakin ahal izan nuen, izan ere ni ez bainintzen batere ohartu, Tom Estherri inguruka dabil  kiola edo berak, behintzat, hori uste duela.
|
|
|
Hori guztia igogailuaren atzealdean ezkutatuta ikusi ahal izan dut, eta net susmagarria egin zait. Beharbada hemendik aurrera Rakel ez ezik, Tom ere zelatatzen hasi
|
beharko
dut: Bostonen elkartu zitzaigun gizon arraro honek ez ditu behin ere Ray Ban-ak eranzten; beti inguruetara begira dabil, norbait atzetik ibiliko balitzaio bezala; Rakelen egunerokoan irakurri ahal izan dudanez, hari funeraria batean behar egiten duela esan zion eta niri, ostera, loradenda batean; batzuetan, ametsetan, Ray izena ateratzen zaio, eta maiz esnatzen da amesgaiztoek ikaraturik.
|
|
|
Denver-eko aireportua izugarri handia da; pistetara inguratzeko metroa eta guzti dauka. Bidailagunok fardelekin atzera eta aurrera ibili
|
behar izan
dugu, eta gureak gutxi ez balira, dendak, hozkailuak, suak, den-dena garraiatu behar izan dugu aireportuko aparkalekuan zain genuen beste furgonetaraino; baina gaur inortxori ere ez zaio bururatu kexuka hastea. Bestalde, bidaia bospasei ordukoa izan arren, erlojua aurrena atzeratu eta hurrena aurreratu egin behar izan dugu.
|
|
|
Denver-eko aireportua izugarri handia da; pistetara inguratzeko metroa eta guzti dauka. Bidailagunok fardelekin atzera eta aurrera ibili behar izan dugu, eta gureak gutxi ez balira, dendak, hozkailuak, suak, den-dena garraiatu
|
behar izan
dugu aireportuko aparkalekuan zain genuen beste furgonetaraino; baina gaur inortxori ere ez zaio bururatu kexuka hastea. Bestalde, bidaia bospasei ordukoa izan arren, erlojua aurrena atzeratu eta hurrena aurreratu egin behar izan dugu.
|
|
|
Bidailagunok fardelekin atzera eta aurrera ibili behar izan dugu, eta gureak gutxi ez balira, dendak, hozkailuak, suak, den-dena garraiatu behar izan dugu aireportuko aparkalekuan zain genuen beste furgonetaraino; baina gaur inortxori ere ez zaio bururatu kexuka hastea. Bestalde, bidaia bospasei ordukoa izan arren, erlojua aurrena atzeratu eta hurrena aurreratu egin
|
behar izan
dugu. Eta kontua da Chicagotik aski gorputzaldi petralarekin irteteaz gain, azkenean leher kaka egina amaitu dudala eta, bestalde, arimari doi bat kostatu zaiola nire gorputza aurkitzea.
|
|
|
c) Tom gaur unai zamarra batekin jantzirik agertu da, eta jeans batzuekin, eta orain arte baino gazteago emango luke baldin eta larruzko unai sonbreiru handi batekin ikusi ez banu. Eta gaurko hegaldi osoa Tomen alboan egin
|
behar izan
dut. Goizean goizetik berriketan hasi zait, isildu gabe, eta tarteka belarria taratulatuz jardun du, eta tarteka korrokada ttikiak eginez, inguruetara urduri begiratzeari utzi gabe.
|
|
|
Allô, Dabid? Karmelo naiz eta gaurkoan ere bref jardun
|
beharko
dut, ze restop honetan telefono bakarra dago eta, nire atzean, jende pila deitzeko irrikaz. Baina bestela ere ez da erraza oporretako giro beroak sortutakoak zuri konta  tzea...
|