|
2000
|
|
|
Giro ezinago apropos horretan, bada, ekiten diote argitaletxekoek bi idazleen aurkezpenak egiteari. Kontent
|
azaltzen
dira haiek plazaratu berri dituzten bi liburuekin, eta esan ere esaten dute, bi idazleek ez dutela aurkezpenik merezi, eta bi liburu hauek zein bere jeneroan, jakina izugarriak direla, nolabaiteko mugarri, lubakietan bizi diren idazle gazteentzat ipar eta artizar eta ibilbide, eta amaitzeko esaten dute, emozioz beterik, bi liburu hauek biharko klasiko ez ezik, gaurko klasiko ere badirela jada, et...
|
|
|
Neskak esa  ten zion" hartu nire ezpainak, jan nire ezpainak", horrelaxe, panpina batek esaldi txepel bat errepikatuko lukeen moduan, emoziorik gabe, eta mutila, zeina ni baino gazteagoa baitzen eta era berean ederki burusoildua, gogor saiatzen zen maiteñoaren eskakizunak betetzen, jubilatu urrezko txarteldun talde bati zeharka begiratzen zien bitartean; haiek, era berean, zeharka begiratzen zioten mutilari, eta pentsatzen zuten beraiek askoz ere ederkiago beteko zuketela neskatoaren erregua, mutil ezjakin hark baino; ezen, ordurako, mutila beste ezpain batzuk ari baitzen jaten, nahastuta, beste ezpain gozo eta petalo irekien antzeko batzuk. Eta halaxe, bada, Schubert bukatu zen, eta kanpora begiratzeari utzi nion, nire baitara begiratzeko; bakarrik nengoen eta ene buruari zuhurtasun osoz
|
azaldu
behar nion zergatik ahoskatu nuen konplot hitza, zergatik kanporatu nuen izen beldurgarri hura, esku anonimo batek idatzia zirudiena eta, hala ere, hain ankerra eta hurbila egiten zitzaidana. Eseri egin nintzen; hegazkin batek zeru ubela zulatu zuen, eta ikuskizun hark uharte huts baten erdian abandonatuta dagoen naufragoaren modura sentiarazi ninduen, zergatik esaten asmatuko ez banu ere.
|
|
|
oroimen bat zen soil soilik. Eta oroimen soil zen bizi hartatik, ardoz eta odolez eta alaitasun xumeez eta hazi ia beti fruitugabeez orbanduriko orrialde haietatik, hasiera batean begiak setatsuki itxi banituen ere, kontu haiek guztiek nirekin zerikusirik ez zutela izango esperantza intimoarekin, gero, bidaiaren lehen unetik bertatik laino artean
|
azalduz
joan zitzaizkidan ebidentziak ekarri nituen argitara. Baina, oi, zein oker nenbilen nire esperantzetan!
|
|
|
Apurka apurka gogora emanik, haria biltzen joan nintzen: laino artean, nireak ez zirela uste izan nuen ametsen artean
|
azaldu
zitzaizkidan behialako irudiak, erabateko argitasunez ikusten nituen orain; gorputz hartu, eta begirada zauritzen zuen erraldoi baten antzekoak egin ziren. Jada ezin nion ikuskizun hari ihes egin:
|
|
|
Baina, ai! txiki bat ere egin gabe joan zitzaidan, eta konplotaren arrazoi makiabelikoak
|
azaldu gabe
; eskuetatik joan zitzaidan, betiko hil nuen, eta nire baitan alaitasun sakona sentitu nuen, aztarna ezezagunekiko bakea, aurrean arerio bat gutxiago daukazula jakiteak ematen duen lasaitasuna. Garaipen hark, gainera, indartsu egin ninduen ni, eta ahul egin zituen gainerako arerioak:
|
|
|
Begiak itxi, eta negar egin nuen. Gero, denbora puska baten buruan, ikusi nahi izan nituen urruntasunean, ordurako ilunduraz zikindua zen ostertzean, argi gorri, ilun, keinukari ezagun batzuk, zeru itsu urrutikoan galdu eta atzera
|
azaltzen
zirenak, gero eta hurbilago, askoz ere hurbilago, jada kasik hain lizun eta kontaezin.
|
|
|
Tribunako harmailetan eseri nintzen, gizaseme bakarti baten alboan. Zergatik datorkidan orain oroimenera haretxekin izan nuen mintzaldia kapritxo bati zor zaio, eta ez nuke nahi
|
azaldu
. Besterik gabe emango dut, hortaz, aditzera ikasle harekin izan nuen harremana, hitz bat bera ere aldatu gabe:
|
|
|
Ikuskizun hura aipatu nion orduantxe, eta isiltzeko agindu zidan hark, ezker besoa falta zuela, eta ezintasun hark zeharo mingosten ziola aldartea. Nik, gauzen alderdi ona ez ezik komikoa besterik ikusten ez dakien honek, galdetu nion, irrimirri apur batez baina betiere errespetuz, ea zein aldartez ari zitzaidan, kosmikoaz ala beste batez, probintziar idazle gaixo bat besterik ez nintzela eta
|
azal
ziezadala arren astiroago puntu hura. Ubel eta triste jarri zen, eta ilean artesia egiten hasi zen abilezia txalogarriz.
|
|
|
Beraz, kuriositate hutsez sartu nintzela adieraz dezaket, ez berariazko zer batez. Iragarkiek
|
azaltzen
zutenez, meeting handi bat ospatzen zen. Edo, zuzenago esateko, ospatua zen; zeren, jada ilunabarra zelarik (baina artean ere argiak, han hemenka, urrekoloreko albainuak barreiatzen zituelarik), jenderik gehiena joana baitzen, frogarik interesgarrienak ikusi eta gero, pentsatzen dut.
|
|
|
jaur  titzaile batek, xabalina gehiegi atzeraturik... jaurtitzeko garaian besoa atzetik aurrera indarrez eraman... (ez dakit nola
|
azaldu
, gauzak adimenarentzat azkarregi gertatzen dira beti), tira, gauza da xabalina zelaira erori arteraino (ez besteak bezain urrun, bai besteak baino azkarrago eta parabolikoago) ez ginela jabetu, zera, inor ez zela jabetu (jaurtitzaileak jauzi txikiak egiten baitzituen artean, edo besoak gora eta behera altxatzen) jaurtitzaileak burua galdu zuenaz, edo, zuzenago esateko, xabalinak burua erauzi zion... Nik, nolanahi ere, ez nuen ikusleen asaldura edo izualdi edo erruki berantiar harekin bat egin; ez.
|
|
|
senitartekoak, ahaideak, helbideak, denak ongi zeuden. Adio, Eugenio, entzun uste nion esaten zidala irribarrez albaitariak kalean gora zihoala, ez dakit niri edo argazkian
|
azaltzen
zen zenduari. Sor eta gor gelditu nintzen une batez.
|
|
|
Hankek ihes egin nahi zuten, baina hatzek, oharkabean bezala, agindutako eragiketa burutu zuten sekulako abailaz. Hantxe
|
azaldu
ziren, pantailan, ederrenaren izen abizen eta gainerako xehetasunak. Eta halaxe nabil atzoz geroztik, eman ez zaidan agindu bat betetzea beste zereginik ez dudala, ero baten moduan, pistola beltz ezezagun hau hatzetan hain irmo itsatsia.
|
|
|
Eta, ordu laurden baten buruan, olatuarena eginez, sumsum corda alai oihartzun  tsua besterik ez zen entzun patio gotikoaren airean, eta hain ederki eta kutsakor entzun ere, non bai baitzirudien gargolek ere Jainko agindu bati jarraiki hitz egiten zutela, mende eta mendeetako isiltasuna apurtuz. Estalki apropos hura aukeratu zuten hiru aurkezleek jende aurrean
|
azaltzeko
; jaso zuten harrera ez dago hitzez azaltzerik; egundoko txalo, oihu eta negarrak ez ziren nahikoa izan hiru Jainko haien presentzia eskertzeko. Niri ere, aitor dut, korapilatu egin zitzaidan eztarria, aspaldiko partez.
|
|
|
Argi fokoek begiak itsutu zizkiguten, ez genuen asmatzen kameren aurrean zein jarrera hartu. ...ierazi zuen, uste okerrerako biderik utzi gabe, esanez saio hura elkarkidetasunezkoa zela, anaien arteko solas bihozkor polit bat, gure esperientzia borti  tzetatik lezio zorrotzak ikasteko aukera ezin hobea zela, beti bezala, Oinazeak orduak luze ditu berezi hura, baina, aurrez ikusle minberak ohartarazi nahi zituela, badaezpada ere, han bizitzaren laztasuna ez areagotua baina bai bere horretan
|
azal
zitekeelako, hau da, bere gordintasun guztian, eta auskalo. " Eta auskalo esan zuen atzera Otsotzarmendik ahots hari apurtuz, bai, auskalo non dauden hondamendi eta giza zoritxar hauen arrazoiak.
|
|
|
Lehena emakume kaskarina izan zen. Nobioa ez omen zitzaion ezkontegunean aldare aurrean
|
azaldu
. Ez zuen, geroztik, haren paraderoaren berri gehiago jakin.
|
|
|
Julen Deerek galdetu zion: " Zergatik ez zen
|
azaldu
–Nork hil zuen?
|
|
|
Maingua zarelako, akaso?...". Alfredo Iradierrek adeitsu asko
|
azaldu
zuen ez zuela hori esan maingua zelako, esateko modu bat besterik ez zela, metafora bat. " Bada, kasu honetan, metafora horrek ez du nahaspila besterik sortzen.
|
|
|
Honetan zetzan, hain zuzen ere, emakumearen zorigaitz berdingabea: oro zekien, baina ezindua zegoen bere jakinduriaren gauzarik axalekoena
|
azaltzeko
ere. Ezagutzen al da inon hori baino zigor izugarriagorik?
|
|
|
Medikuntzara. Etxeko salako pladour arroxakolorean zeuzkan hiztegiak eta entziklopediak eta hiztegi entziklopedikoak begiratu zituen, zer begiratu behar zuen ongi ez zekiela, arretaz baina trakets, itxaropen eskasez, eta aurkitu zituen argibideek ez zuten argitik deus askorik, eta terminologia arrotza ilustratzeko
|
azaltzen
ziren argazkiak ere ez zitzaizkion batere baliagarriak iruditu, batik bat han azaltzen ziren azazkal gehienetan izugarri belztuek suz erreta ba  tzuk, izoztuta beste batzuk, mailuz jota ez gutxi, era askotariko horzkadez desitxuratuta ugari ez zutelako haren zerarekin inolako zerikusirik. Ez?
|
|
|
Medikuntzara. Etxeko salako pladour arroxakolorean zeuzkan hiztegiak eta entziklopediak eta hiztegi entziklopedikoak begiratu zituen, zer begiratu behar zuen ongi ez zekiela, arretaz baina trakets, itxaropen eskasez, eta aurkitu zituen argibideek ez zuten argitik deus askorik, eta terminologia arrotza ilustratzeko azaltzen ziren argazkiak ere ez zitzaizkion batere baliagarriak iruditu, batik bat han
|
azaltzen
ziren azazkal gehienetan izugarri belztuek suz erreta ba  tzuk, izoztuta beste batzuk, mailuz jota ez gutxi, era askotariko horzkadez desitxuratuta ugari ez zutelako haren zerarekin inolako zerikusirik. Ez?
|
|
|
Oinak ere badauzkagu". Irribarre keinu bat
|
azaldu
zen haren ezpain aparrez inguratuetan osaba Gilitoren kontura, baina keinua hain txikia izan zen, eta apar geruza, berriz, hain ugaria, non neke izango baikenuke eta hau ez da kontalariaren estu ibiltze/ ez ibiltze kontura soil soilik mugatzen, ezta fisonomia irakurketa huts batera ere zehatz mehatz adierazten keinu hura alaitasun xumekoa izan zen edota etsipen maxkalekoa. Nolako edo halako, gure aldetiko ezin erabakitze honek ez luke, inolaz ere, narrazioaren gardentasuna lainaje umel batean murgildu behar, zeren zinez aurrera baitezakegu xehetasun honi buruz aitortu dugun jokaera zalantzatiak ezen ez ezjakintasunak, eta are gutxiago zabarkeriak ez dituela gradu erdi batean ere aldatzen gertaeraren koordenadak.
|
|
|
Baina inork santujaletzat har ez gaitzan edo zer zitalagotzat, eta iradoki besterik egin ez dena eta bere horretan ere nahikotxo badena, ulertu nahi duenarentzat esplizitatzera joz, eta ez noski halako morbo arrazoigabe batek bultzaturik, beste erremediorik ez dagoelako baizik, bada astelehen goizeko berrikuntza
|
azaltzea
dagokigu orain, ordu txikietako filmarekin zerikusi estua gordetzen duena, eta bere gordintasun guztian jakinaraziko zaiona irakurleari. Hara:
|
|
|
Lehen bi asteetan gertaturikoak oharkabean joan zirela ontzat emanik ere, posible al da inortxo ere ez konturatzea hirugarren astean gertatu zitzaizkionetaz? Inor ez al zen ohartu asteartean Brown jauna beste belarri batzuekin
|
azaldu
zela lanera. Inor ez al zen ohartu betondoan luzitzen zuen orban nabarmenaz?
|
|
|
Inor ez al zen ohartu betondoan luzitzen zuen orban nabarmenaz? Eta asteazkenean, begiak beltz beltz zituela
|
azaldu
zenean, ez al zen inor haren begi urdin zoragarriekin akordatu. Eta ez al zen ostegunean inor ere harritu Brown jaunaren tenore ahots dotorearekin?
|
|
|
Eta guztietan garbiena, erabiliena eta sinesgarriena gaixo zegoela esatea zen, ohean zegoela gripe izugarri batek jota. Halaxe bota zuen aitzakia han eta hemen, eta eragozpenik gabe izan zen berriz ere sinetsia (amak aholku ugari eman zizkion telefonoz, baina ez zegoen semearen etxean
|
azalduko
zen kuidadorik: elbarria zen); hortik aurrerakoak Brown jaunaren guztiz gogoz kontrara gertatu ziren, barne indarrak kontrolatu balitu bezala:
|
|
|
Baina, zorrotzago begiratuz gero eta ez hain zorrotz ere, egia esatera, gauzak oso aldaturik zeuden, erro errotik esango nuke. Kameren aurrean
|
azaltzen
zen parafernalia guztia aurkezleak eta gonbidatuok barne berdin zegoen, bere ikusgarritasun oparoan. Baina, eta telebistaren begiaz at gelditzen zena?
|
|
|
Eta hausnarketa sakon honen haritik, hausnarketa zeina, oker ez banago, sortu baitzen aireak irentsi zuen nire esaldi ahoska  tzen hasi berri batek eragin zidan ondoez xumetik, eta hankamotz gelditu baitzen, nire minerako eta lagunen nahasbiderako, bada, orduan, argiak beren indar guztian piztuak zeudelarik gargolen aho zuloak ezinago artistikoki argitzeraino, baina artean hiru aurkezleak beren paperak errepasatzen ari zirela aprobetxatuz, alboan nuen gizaseme gorraizetu samartzen hasiari bere estasi une propialari buruz itaundu nion; ez, baina,, adiskidantza estutzeko asmo soil soilarekin baizik, eta, bidenabar, zergatik ez, haren erantzunaren arabera zein gizaseme klase zen jakiteko aukera egokitzen zitzaidalako. Nolako estasi unea, halako gizakumea zen beste nire teorietako bat, orain, labur beharrez,
|
azalduko
ez dudana. Igorle hartzaile kanala ongi joan zen oraingoan, eta gonbidatukideak, berriz ere itauna gaizki ulertuz, hauxe erantzun zidan, rau:
|
|
|
Hor aritu zen oharkabean baina etengabe errepikatzen zituen auskalo eta auskalo artean (eta noizbehinka batek daki eta zer gerta ere bezalako leloak ere ahoskatuz), baina lasaitasunez hartu zuen hitza oraingoan, kalapita gehiegizkorik gabe, sustu jasan berriaren harra kosk eta kosk ari balitzaio bezala oraindik. Programaren xedeak eta helburuak, eta audientzia mailaren garapen arrakastatsua ordu eta erdiz
|
azaldu ondoren
, Ana Morena andrearen aurkezpen aski teatrala egin zuen berriro, zeluloideko izar handi bat aurkezten denean bezalaxe, eskuin besoa neurriz kanpo luzatuz. Txalo gutxi egin zuten patio karratuan biltzen ziren piztia dagoeneko gaiztotuek, eta, eskasia hura nolabait konpontze aldera, txalo grabatuak ipini zituzten bozgorailuetan.
|
|
|
Armando Bonilla zen, Otsotzarmendi jaunak ahots hanpatuz
|
azaldu
zuen bezala, alboan nuen gizagaixo onanista gortzen hasia gaixotasun batek bestearekin zerikusirik izan ote zezakeen pentsatu nuen tarte laburño batez; alegia, bigarrena lehenaren ondorio izan ote zitekeen, baina ez nuenez taxuzko hipotesirik ehuntzerik lortu, bada hementxe utziko dut, oraingoz behintzat, auzia. Harixeri tokatzen zitzaion hurrengo larruketa mingotsa.
|
|
|
Sorbaldatik eskua pasatu, eta ahots eztiz galdetu zion: " Ea, Armando maitea, aipatu duzun ukendu horren zernolakotasuna
|
azaldu
behar bazenigu, zein animalia aukeratuko zenuke?". " Animalia bat?".
|
|
|
Oroimenak hutsik egiten ez badit, egoera pixka bat baretu zenean, Armando Bonillak irainarena
|
azaldu
nahi izan zuen berriro, ezer taxuzkorik lortu gabe, hala ere. Programa moztu zuten une labur batez.
|
|
|
Baina epai bat zenik ere ez nuen bete betean uste; beste errezelo batzuk egiteko ere ikusten bainituen han hemenka arrazoiak, oraindik adierazi ezin dizkizudanak bestalde, baina denboraren joanak egia bihurtu zituenak nire begien argitan. Berririk aurreratu ez, baina nahikoa da begien bistan degoena irakurleari
|
azaltzearekin
: argi dago programa hura ez zela epai bat, edo, hobe oraindik, ni ez nintzela kondenatua izan; zeren, bestela, nola arituko nin  tzen ni orain lekukotza idazki hau zirriborratzen?
|
|
|
Nirekin zer egin zuten, laster batean jakingo duzu. Eta ene lekukotza irakurri ondoren, ez dut batere zalantzarik egiten, irakurle, oraintxe bertan
|
azaldu
ditudan ezbaiei eta galderei erantzun zuzena ematen jakingo duzula.
|
|
|
palomitaz eta txokolatez eta goxokiz eta aldizkari pornografikoz horni zitzaten bitartean, ez zen haiengan errezelo arriskutsurik sortuko, ez zen haien kontzientzia esnatuko. Eta puntu horretantxe etenalditxo bat egin nahi nuke nire buruari dagozkien kontuekiko, garrantzitsua baiteri  tzot oso ikusleen kontzientzia lozorrotuaren gainean egindako aipamena argitzeari eta luzetxoago
|
azaltzeari
. Begira.
|
|
|
Jokoarekin jarraituz, Edurtxo Caterpilarrek bi lankideak lasaitzekoak egin zituen, ezer handirik lortu gabe, egia esan. Erruduna laster batean
|
azaldu
zen guztion aurrera; ez, ordea, bere kabuz, lagunak salaturik baizik. Hiena bat zen; ez zen, beraz, jakina den bezala, ez har eta ez eme, eta ez zen, era berean, ez sinestun ez pagano ere.
|
|
|
Hermafrodita guztien gisa, gure hiena hau ere espiritu bikoi  tzekoa zen, eta, beraz, aldabera bere ekintza guztietan. Horiek guztiak neuk
|
azaldu
nizkien hiru aurkezle ezjakinei, eta adierazi nien, behin hartara jarrita, hiena hilobietan bizi  tzen ohituta zegoela, eta gorpuak jaten zituela, eta, horrez gain, giza ahotsak ezin hobeto imitatzeko gaitasuna zuela, eta, amarru horretaz baliaturik, gizakiak bat batean irensten zituela; piztia ezinago hipokrita zela ere esan nien, ehizatzen zituen animaliak oro negar gezurtien artean irensten ... Eta amaitzeko esan nien hienak gorroto zituela zakurrak, eta, aldiz, otsoekin oso gustura kopulatzen zuela.
|
|
|
Zertarako esan behar nien aurkezle zein ikusle astazakil haiei hiena hura ez zela hienaz mozorroturiko gizaseme bat, bene benetako hiena bat baizik? Merezi al zuen orain xehetasunak zehatz mehatz
|
azaltzen
hastea. Zer irabaziko nuen saioarekin?
|
|
|
Ana Morena gaixoa, argi erraldoi haien pean, nola hala saiatu zen Deereren itaun gaiztoei erantzuten; arbel txikian idatzi zituen erantzun guztiak, bere laburrean, eskas suertatu ziren, ezgai, eta orduan Julen Deereren errezeloek gorputz hartu zuten ikusle odolberoengan, eta neskatxa iruzurgile lotsagabe baten gisa ikusi zuten ia guztiek. Edurtxo Caterpilarrek, ordea, egoerak har zezakeen traza gaiztoaz jabeturik, hitz hartu zuen segituan, eta adierazi zuen Ana Morena andreari ez zitzaiola nahikoa beta eman bere gor mututasunaren nondik norakoak
|
azaltzeko
, eta legezkoa zela aukera hura eskaintzea. Halaxe jakin genuen guztia.
|
|
|
Patio gotikoan jendeak bere hartan zirauen itxura batean, gure aitorpenak entzuteko irrikaz. Eta, itxura batean esan dut, alegia ez naiz gehiegi ausartu egoera nola zegoen
|
azaltzeko
garaian, baina egia esan, egoera txit aldatuta zegoen harmailetan, guk, gonbidatuok, ezikusiarena egiten biziki saiatu ginen arren. Gauzak, ordea, aldatu egin ziren franko atsedenaldi luzeak iraun zuen tartean, eta ez, ausaz, gure onerako.
|
|
|
Toki ezkuturen batean zuen tinbrea. Hura jo, eta nire maisua
|
azaldu
zen minutu ba  tzuetara. Egoera nahasten ari zen, eta beti izan diet beldur egoera nahasiei.
|
|
|
Hurrengo egunetan ez zen Kandido eskolara
|
azaldu
, eta gaixo zegoela adierazi zuen haren auzoko batek.
|
|
|
Astebete barru
|
azaldu
zitzaigunean, aurpegian zituen oraindik zigorraren arrastoak. Denek zekiten zigorraren berri, baina ez zion inortxok ere ezer galdetu.
|
|
|
Ez zuen ezer gogoratu nahi; baina, bestalde, lasaiago, sendatuago gelditzen gara geure arrazoiak
|
azaltzen
ditugunean.
|
|
|
Migel sartu zen sukaldean, eta eguzkiak, harrituta edo, dantzan jarrarazi zituen lehen esnatutako hauts izpiak. Migel halakoetan
|
azaltzen
zitzaigun beti.
|
|
|
Bere onetik irtenda zegoen, pozez zoratzen, eta nire geroko bizitza igaro zitzaion begien aurretik, latina asko ikasiko nuen, eta gero sotana beltzez jantziko ninduten. Herrira
|
azaltzen
nintzenean, ni noren semea nintzen galdetuko zioten, eta berarekin zer ikusirik banuela adieraziko zuen. Harrokeriaz erantzungo zuen.
|
|
|
Ezer esan ez balu bezala pasatzen zitzaigun beste gaietara, eta zalantzan gelditzen ginen, izan ere, hurrengoan, Espainiak jasan zuen Sodomarik gogorrenaren pareko
|
azaltzen
baitzigun Errepublika garaia. Kontraesan hauetan justifikatzen zuen bere bizitzaren kontraesana.
|
|
|
Horregatik nengoen beti, egoera haien berri nori entzungo. Agurea nuen bakarra; gaur ongi dakit ez zela egokiena; baina tira!, mundu berri bat
|
azaltzen
zidan, eta etxekoek ez zuten oso begiko Migelek eta biok agureari egiten genion abegi ona.
|
|
|
Sermoian ari zen apaiza: " ez pentsa Jesusen basamortuko egonaldia laburra izan zenik"; eta ziur nengoen Andre Madalen eta Altza, Felipe ikasiko nituela, zaila izango zitzaidan noski, baina gelan sartuko nin  tzen;" deabrua
|
azaldu
zitzaionean hiru proposamen zikin egin zizkion"; desiratzen nengoen astelehena iristeko, eskolara joango nintzen, eta lagunei erakutsiko nien, nola lortu nuen galdetuko zidaten guztiek, baina nik, harro, hura hutsa zela adieraziko nien;" gizona ez da ogiz bakarrik bizi"; hobe izango nuen, beharbada, astelehenean eskolara ez eramatea, abestiren bat ikasten nuenean eramango nuen; pat...
|
|
|
Gu hirurok jolasean jarraitu behar genuela eta, zenbatzen ari ginela, Zapel
|
azaldu
zitzaigun, berriz, sasien artetik. Migel belarrietatik hartu, eta zelaiaren ertz batera eraman zuen.
|
|
|
Kontuak aski garbi
|
azaldu
ditut. Ez du mundurik merezi nire kezka eten honek, eta horregatik edo gogoratzen dut gaur goizean ikusi dudan haur herrena.
|
|
|
Egia esan, nik bakarrik egiten dudan lehen bidaia handia da eta, primeran nabilen arren, gogor samarra ere egiten zait
|
azaldu
du Rubenek" gogor" hitza esatean airean komatxoak marrazten zituela.
|
|
|
Askatu beharra zeukala esan dit, eta pozten dela nik aitorlearen (hitz hori esatean, eskuekin komatxoak marraztu ditu airean) lana egin izanaz. Ni, ordea, ez naiz hain lasai geratu, azken batean aitortu gabe atxiki baititut neure egoera eta arazoak, eta azkenean hauxe besterik ez diot
|
azaldu
: " Egia esan, New Yorken Saint Patrick katedralean otoitzean ikusi zintudan eta harrigarria egin zitzaidan".
|
|
|
Nola esango nuke. Une honetan, ez daukat hitzik Chicagok sortarazi dizkidan sentsazio eta sentimenduak
|
azaltzeko
, sentsazio eta sentimendu horiek hitzetan itzulezinak balira bezala. Eta behin hitz egokiaren bila hasirik, bozkarioa ateratzen zait, edo ongizatea, edo atsegina...
|
|
|
b) Bufaloak: Denver-etik Rocky Mountains aldera egin genuenean, gogoan dut bufalo bakan batzuk ikusi genituela errepide ondoko larreetan; Preterito askojakinak
|
azaldu
zuenez, garai batean, trenean zihoazenei errifleak alokatzen zizkieten, ederrean bertatik bufaloak tirokatzeko. Usadio hori neure bizitzara berriro egokitu, eta pentsa  tu dut niri ere tiro egin izan didatela:
|
|
|
Gaurkoan supermerkatu batetik deitzen dizut, Grand Canyonerako bidean. Preteritok, Jordik alegia,
|
azaldu
digunez, mende hasieran hara joaten ziren turistek bataz beste bizpahiru aste ematen zituzten bertan eta orain, gutxi gorabehera, bizpahiru ordu pasatzen ditugu. Guk, ostera, ia bi egun emango ditugu bertan, hainbestean horretara.
|
|
|
Nik pozik egin diot irribarre, eta pozik egingo nioke beste aitorpen andana bat (esango nuke, zor ere, zor diodala; baina beharbada nire egoera
|
azaltzeko
aukera hain hurbil ikusteak beldurtu egin nau; beharbada ezkondua naizela jakiteak niregandik uxatu egin dezake; ez dakit), baina ordurako nahikoa genuela pentsatu, eta, hizpidea epaiketara lerratu aurretik, Adela eta Estheren turismo sexualarena kontatu diot, gain gainetik, Luisekin izan dituzten egonaldiak jardunaldiak aipatu gabe. Gero, ordea, luze hitz egin dugu atzoko ezusteko epaiketa saioaz, eta lekuko sorpresarekin batera, Adelak sortu zuen ezinegona eta zalantza giroa aipatu dugu.
|
|
|
Bidaia amaierako afarira, Tom salbu (Mexikorako bidaia dela eta, Karmelok haren desenkusak oraingoan ere susmagarriak
|
azaldu
dizkigu), bidailagunak dotore eta inoiz baino hiztunago joan ginen gara (hain hurbil ditudan barteko gertakariei buruz mintzatzeko ezinezkoa zait lehen aldia erabiltzea). Ruben eta biok ere solasean aritu gara, baina kontu isil  ka, eta tarteka bakarren bat Luis, Adela... trufaka zuzendu zaigu, ezkontza noizko eta halakoxe kirtenkeriak galdeginez.
|
|
|
Gero, kanpinera itzultzean, Tom hurbildu zait eta, nik ezertxo ere galdegin gabe, jakinarazi dit bidaia hau bere aspaldiko ametsa dela, eta betidanik ezagutu nahi izan duela Mendebaldea, bai parke nazionalak bai hiriak. Horren ondotik
|
azaldu
dit San Frantziskotik Los Angelesera, eta handik Mexiko aldera jotzeko asmoa duela, hain zuzen ere amaren jaioterria ezagu  tzera. Orduan argitu dit bere zinezko izena Tomas dela, baina nik nahi badut Popo deitzeko:
|
|
|
Bekadunaren (A) lekukotasuna argi baino argiagoa izan da eta xehetasunik lizunena ere zehaztasunez
|
azaldu
du, begirada Danengandik bereizi ere egin gabe (argi dago orain arteko haren estrategiak huts besterik ez duela egin eta epaiketan ere ez duela ahantzi): noiz eta nola ezagutu zuten elkar, zer nolako klabeak zituzten elkarri mezuak igortzeko, zer eta nola egiten zuten (egunean zehar Tomekin batera gehiegi ez ikusi arren, Adelak ongi baino hobeki prestatua zuen bere jarduna).
|
|
|
Guztiarekin, sarrera bera baino harrigarriagoa irteera bera gertatu zen: dutxa bat hartu eta, hiria ezagutzeko geratu ginenean, denok oso bestelako itxura agertu genuen; Dan eta Tom salbu, denok dotore baino dotoreago
|
azaldu
ginen behingoz elastiko turistikoak alde batera utzita.
|
|
|
Gaur inoiz baino zailagoa zait egunean zeharreko gertakariak eta bizipenak hitz gako ba  tzuen inguruan
|
azaltzea
. Hala ere, nonbaitetik hasi behar, eta Tomen istriputik hasiko naiz.....
|
|
|
Hori dela eta, hiriko animali denda guztietan ibili ziren antzeko katu baten bila, eta noizbait ere antz antzeko bat lortzeko zortea izan baitzuten, amona itzu  li zenean, haren lorategian askatu zuten mixiñoa. Amona, ordea, ez zerurako ez lurrerako geratu zen bere katuaren berdin hura ikustean, zeren, familiakoei laster
|
azalduko
zienez, bere katua egun batzuk lehenago hil baitzen. Nonbait, amona bera arduratu zen katua lorategian bertan lurperatzeaz.
|
|
|
Hala gauzak, goiz parteko txangoa amaitutakoan, hitzordura
|
azaldu
eta Dabid Karmelorekin solasean topatu dut. Berak, besaulkitik altxaturik, barkatzeko eskatu dit, izugarri sentitzen duela, baina agurtzeko imintzioa egiten hasi denean, honela esan dit.
|
|
|
Orduan niri deitu zidan, kirioak airean zituela, baina batez ere lotsaren lotsaz zer esan, nola esan ez zekiela. Nire aholkuen kontrara, gertakariak bere alde
|
azaldu
nahi hartan eta lana behar bezala egin zuela adieraztearren, nahitara zauri bat eragin zion bere buruari. Baina handik gutxira lapurrak harrapatu zituztenean, denen begien bistan geratu zen Dabiden koldarkeria jokabide okerra.
|
|
|
Eta atzerako ispiluak erakusten zidan Danen aurpegian, gero eta argiago ikusi dut urduri zihoala gizon kaskazuriaren alboan. Guztiarekin, are urduriago ikusi dut gasolindegi batetik agentziara deitu, eta
|
azaldu
digunean, gure faxa jaso, jaso dutela, baina oraindik ezin dutela erabakirik hartu. Nonbait, arazoa korapilatu egiten da Kaliforniako agentziakoek Madrilekoarekin mintzatu behar dutelako eta tartean ordu aldaketa dagoelako.
|
|
|
Nire barrena gutxi asko argitu den arren eta, lehertuko ez banaiz, hau guztia norbaiti
|
azaldu
behar diot. Inorekin baino gusturago Teresarekin hitz egingo nuke, baina bihar arte itxaron ezin, eta oraintxe Rubenen dendara joango naiz joan beharra daukat.
|
|
|
Karmelok eta, ondorioz, Dabidek seguruenik Rubenekin dendan zer gertatu den jakin nahi luke, baina nekez jakingo du ez dela ezertxo ere gertatu; nekez jakingo du, azkenean, ez Clevelandeko jatetxean ez Grand Canyoneko jaitsieran aitortu ez nion guztia
|
azaldu
diodala (guztia, Karmeloren ibilerak eta helburuak salbu, ez baitut nahi bien arteko harremana inondik ere ozpintzea); nekez jakingo du nik burua Rubenen bularraldean pausatua egin dudala nire aitorpena, hark beso bat sorbaldan ezarri, eta besteaz ilea laztan  tzen zidan bitartean; nekez jakingo du, hitz eta pitz, berealdiko lasaitua hartu dudala, hain lasaitu handia azkenean lokartu egin baina...
|
|
|
Gaixoren bat eramango ote zuten eta gure laguntzaren beharrean ote zeuden bururatu zaio norbaiti, baina ez: furgoneta roulottearen atzealdean gelditu, errepidean izkinatu, eta, bertako aitona amonekin batera, ez zaigu ba Luis
|
azaldu
!!! Azken amodioak ez bide dio luze iraun, eta auto stop eginez lortu du furgoneta harrapa  tzea.
|
|
|
Baina hasiera batean txantxa giroan hasi dena serioagotu egin da. Nik, esate baterako, egundo inori aitortu ez diodana
|
azaldu
diot (gaur inon ez da erlijioaz hitz egiten): Maritxu Teilatuko, Ekialdeko Erregeetan edo Olentzerorengan sinesteari uzten zaion bezain molde naturalean utzi niola nik Jainkoarengan sinesteari; horrekin batera adierazi diot, beharbada haur denboran asko errepikatzearen poderioz, Aitagurea edo Agurmaria bezalako otoitzak zentzurik gabeko zurrumurru baten antzekoak iruditzen zaizkidala (ez diot aitortu, alabaina, beharbada haur denboran Amabirjinaren garbitasun eta errugabetasun erabatekoak hainbeste nabarmen  tzearen poderioz, adoleszentzian Agurmaria errezatzen hasi, eta, barnetik irteten zitzaidan halako bulkada baten eraginez," Puta, puta, puta" hasten nintzela, eta zazpi ahaleginak eginagatik, lehen harritua ni neu nintzela, ezin izaten niola birao mingarri hari eutsi; batzuetan besteak ez, baina norbera da bere buruarekin harritzen eta haserretzen dena) eta, nire ustetan, guztiz zaharkituak daudela.
|
|
|
Isilune labur baten ondotik, Jordik beste proposamen bat
|
azaldu
du:
|
|
|
Ez izan presarik eten du epaileak (L), epaia eman aurretik prozedura jarraitu, eta bai fiskalak (T) bai abokatuak (I) beren alegatoak
|
azaldu
dizkigute. Ea, zein hasiko da lehenengo?
|
|
|
Abokatu defendatzaileak (I) eta fiskalak (T) elkarri begiratu, eta, bat ere hitzik trukatu gabe, ondorioak
|
azaltzen
lehena fiskala bera izatea erabaki dute.
|
|
|
Tira ba, esan bezala, Rakelek horrela antolatzen du bere informazio sentimentala, esaldi itxuraz xelebre batzuen inguruan. Eta gaur zugatik sentitzen dut hori baino askoz gehiago
|
azaldu
ezin izana, baina ez pentsa egunerokoa eskuratzea ahantzia dudanik. Beharbada Las Vegas en?
|
|
|
Teresari kasu egin nahi nioke, baina ez dut ukatuko Dabidi deitzeko gogoa ere etorri zaidala. Behinik behin ongi nagoela esateko deituko nioke eta niregatik ez arduratzeko (baldin eta arduratua badago; guztiarekin, New Yorken ez bezala, orain ez nuke nahi bera hemen nire bila
|
azaltzea
). Baina, esan bezala, ez diot deitu eta, beraz, ezin bada jakin bera zer moduz dagoen.
|
|
|
Gauza intimoekin jarraituz, nekez imajina dezake inork Dabidek zein gustukoa duen txiza komunontzian eserita egitea... Egia da etxe barnean gure txepel  keria ezin argiago
|
azaltzen
dela, baina egia da, halaber, beste umore mota bat, beste bihurrikeria puntu bat ere askatzen dugula beharbada hori guztia ongien jaso  tzen duen hitza konplizitatea da, eta hori etxean uzten dugula kalerako atea zeharkatzen dugun une beretik. Nahi bezain ongi azaltzen ez dakidan hori guztia oroitu eta pentsatu dut Adela eta Luis komunetik irten eta, azken honek, belarrira honela xuxurlatu didan arte:
|
|
|
Egia da etxe barnean gure txepel  keria ezin argiago azaltzen dela, baina egia da, halaber, beste umore mota bat, beste bihurrikeria puntu bat ere askatzen dugula beharbada hori guztia ongien jaso  tzen duen hitza konplizitatea da, eta hori etxean uzten dugula kalerako atea zeharkatzen dugun une beretik. Nahi bezain ongi
|
azaltzen
ez dakidan hori guztia oroitu eta pentsatu dut Adela eta Luis komunetik irten eta, azken honek, belarrira honela xuxurlatu didan arte:
|
|
|
Nik fiskala izan nahi nuke!
|
azaldu
du Tomek, bere ezusteko irrika nabarmenduz; eta berehala, soil soilik hurbilen geunden Lolak eta biok entzuteko gisan: Beti horrekin egin dut amets.
|
|
|
Aldizkariak itxaronaldia eramangarriago egiten lagundu dit, baina hain zuzen ere infidelitatearen artikulua izan da, entretenitu baino gehiago, egonezina handitu didana. Guztiarekin, aldizkariarengatik ez balitz, orain ez nintzen lerro hauek idazten arituko, zeren, artikuluan aipatzen den oinaze afektiboa arin  tzearren (bai adierazpide hutsala nik senti  tzen dudana
|
azaltzeko
), biziki nabarmentzen baita eguneroko bat idaztearen balio terapeutikoa (horra beste adierazpide arranditsu bat). Eta horrexegatik itzuli naiz kioskora.
|
|
|
ni beste errealitate batean sentitzen naiz, hain zuzen ere, Dabidek egiaz tiro egin zidanetik, eta horrek ingura nazakeen paisajerik liluragarrienak baino gehiago eragiten nau. Nola esango nuke, Dabidek egia
|
azaldu
zidanetik harritua, noragabetua, jausia nago. Hala sentitzen nintzen Gasteizen, halaxe sentitzen naiz New Yorken, eta halaxe sentituko nintzen noranahi joanda ere...
|
|
|
Bada behin gertatu zen Polikarpo desagertu egin zela, eta etxeko zoko moko guztietan bilatu genuela, baina alferrik. Etxekoek" Lasai, emakumea,
|
azalduko
da eta" esanez adoretu nahi izan zuten amona, baina handik gutxira amak arropa zabaltzen laguntzeko esan zidan, eta, gustukoa bainuen, ni arduratu nin  tzen garbigailuko arropa ateratzeaz. Eta nik bota nuen garrasia katu koitadua arropa artean itoa topatu nuenean!
|
|
|
Egia da" Sentitzen dut" esamoldea erabiliegi dagoela, baina halaxe dago oraindik ere hainbestetan erabiltzen dugun" Maite zaitut" adierazpidea ere, eta hala ere bizi bizirik dago, eta konbentziturik nago esaten den bakoitzean esanahi berria, ñabardura gehiago egokitzen diogula adierazi du ahots sakon bezain pausatuz, denoi epaiketa fartsa bat zela kasik ahanztarazten zigula. Eta begien bistan dago neska hori ezagutu aurretik, eta ondoren, Billek
|
azaldu
izan didan maitasuna desberdina dela; baina hanka sartu du eta halaxe onartu du, munduko ohore guztiak jasotzen ari zela, munduko pertsona apalenaren mailara etorriz, gauzarik intimoenak denon aurrean azaldu beharrez. Oraingoan ere, dotore jokatu du, ausarta izan da eta bere hutsa onartu du, benetakotasunez, barne barnetik gure herriaren alde jarraitu nahi duela erakusteko.
|
|
|
Egia da" Sentitzen dut" esamoldea erabiliegi dagoela, baina halaxe dago oraindik ere hainbestetan erabiltzen dugun" Maite zaitut" adierazpidea ere, eta hala ere bizi bizirik dago, eta konbentziturik nago esaten den bakoitzean esanahi berria, ñabardura gehiago egokitzen diogula adierazi du ahots sakon bezain pausatuz, denoi epaiketa fartsa bat zela kasik ahanztarazten zigula. Eta begien bistan dago neska hori ezagutu aurretik, eta ondoren, Billek azaldu izan didan maitasuna desberdina dela; baina hanka sartu du eta halaxe onartu du, munduko ohore guztiak jasotzen ari zela, munduko pertsona apalenaren mailara etorriz, gauzarik intimoenak denon aurrean
|
azaldu
beharrez. Oraingoan ere, dotore jokatu du, ausarta izan da eta bere hutsa onartu du, benetakotasunez, barne barnetik gure herriaren alde jarraitu nahi duela erakusteko.
|
|
2001
|
|
|
Eguerdia da eta sargori dago. Halako batean bi gizon
|
azaltzen
dira han: Dionisio eta Fermin.
|
|
|
Lau ertzetan, sabaian, amaraun erraldoiak ageri dira, lauak berdin berdinak. Hiru gizonek lanean dihardute, guztiz bere zereginera, hitzik esan gabe, atean jubilatua
|
azaltzen
denean.
|
|
|
iz. (gr. akueo, entzun, eta phaino, azaldu). Neurol. Entzumenezko sentsazio patologikoa norbaitengan kanpo estimulurik batere gabe
|
azaltzen
dena. Entzikl.
|
|
|
Bi lagunak elkarren ondoan eserita gelditzen dira, suzko eguzkiaren pean, ezkerretik edo eskuinetik Deo volante
|
azalduko
den trenaren zain. Bien bitartean, herriak lozorroan dirau.
|
|
|
E (setati; poltsa barrenak miatuz): Ni bai haserretuko naizela kartera hori
|
azaltzen
ez bada! Tira; ikus dezagun...
|
|
|
Esker mila... Ea behingoz
|
azaltzen
den: post itak, postalak, bi inprimaki...
|
|
|
Akufeno: iz. (gr. akueo, entzun, eta phaino,
|
azaldu
). Neurol. Entzumenezko sentsazio patologikoa norbaitengan kanpo estimulurik batere gabe azaltzen dena.
|
|
|
absurdoa, beldurgarria, sinestezina... Haiek, ordea, Schlumberger en iritzira, ez zuten ongi
|
azaltzen
egoera hura, ez, behintzat, bete betean...
|
|
|
zain zeudenak, errukarri ez ezik, etsiturik ere bazeuden, eta edozertarako prest. Eta barnean han, barnean, esan bezala, hasia zen beldurra aurpegi zurbiletan
|
azaltzen
; bazekiten, bere hartan jarraitzera inork erantzukizunik sorbalda gainean hartu nahi ezik, alegia, latza izango zutela ordaina, sekula ez ahazteko modukoa. Zeren hartarako elkartu baitziren han, eta huraxe baitzen, beste edozein eginkizunen gainetik, haien betebehar sakratua.
|
|
|
Eguzkia urrezko pilota bat bezala
|
azaldu
zen adaburuen artetik. Nekaturik geunden.
|
|
|
Baina aurrera egin beharra zegoen, eta nekea askorik ez erakusten saiatzen ginen espediziokide ajetuok. Ilusioak bere hartan zeudela
|
azaldu
behar genion elkarri, gauzak nola zeuden sobera bagenekien arren.
|
|
|
Den denari hartzen zaio neurria, orain edo gero.
|
Azal
dezadan, ordea, koadroa: ikuzgailu zulotik beso zuri zaintsua gora, eskua zabal zabal irekia adio eginez bezala, esku bat gero eta uzkurtuagoa, ubeldua, mugimendu hilzorikoetan itoa; eta orduantxe, beti bezala, oraintxe, apenas entzun dezakedan, jada entzuten ez dudan, garrasi hari galdu bat zilindrotik irteten, auskalo zer eskatzen duena, edo didana, iganderoko ilunabar tristeetan.
|
|
|
...tsua da animalia horiek Transilvanian XIX. mendean bizi izan omen zen Konde batengan etorkia dutenik, teoria oker eta sentsazionalista hori, inolako oinarri zientifiko gabea izateaz gainera, ez delako egiaz  koa, batik bat halako Konde odol edalerik ez zelako inoiz existitu; ez, behintzat, gizakiok errealitate hitzaz ulertzen dugun zer zehatz eta neurgarriaren arloan; hala, bada, T. ko sarraskia
|
azaltzeko
orduan, zientzialari horiek, fabulak eta sorginkeriak alde batera utzita, nahiago dute, azken emaitza zuhurretara iritsi bitartean behintzat," izurrite" bezalako hitz neutro bat erabili, batez ere erasotik libratu ziren herritar bakanak oraindik gehiago ez izutzeko asmo lasaigarri eta, aldi berean, osasunezkoarekin.
|
|
|
Hala ere, badaude gauzatxo batzuk aurrez ezagu  tzea komeni direnak. Behar bada, horiexek
|
azalduko
dizkizu amona honek, amamak hasi duen ipuinari jarraituz.
|
|
|
Handik hasi, hemendik ebaki, hemendik ebaki, handik hasi, azkenean, okerrekoari heldu eta benetako kapela ez du txikitzen ba! Ahaide Nagusia, hurrengo egunean etorri beharrean, iluntzean bertan
|
azaldu
, gainera, jauntxoek dorretxe denak botatzeko agindua bota zutela eta berehala behar zuela kapela eskatzen. Zer egin?
|
|
|
Gaizki egindako ohean ere izurrak
|
azaltzen
omen dira...
|
|
|
Ba horixe, izurra zer den
|
azaltzea
egokitu zaizula.
|
|
|
Zer gertatu zen? Berriak hartu zuela kargua eta lehengo biek ez zutela
|
azaldu
gogorik zeukaten aulkia uzteko. Horrela Kristau herria, bi Aita Santurekin gaizki bazegoen, okerrago aurkitu zen hirurekin. Â
|