|
2004
|
|
|
Eta zer erranen duzu gertatu zela, Mo? Bada, sutara bota niala ezpal itsusi eta ezdeus hura, eta uste gabe koloriñotako karrak
|
sortu
zirela hartatik. Erraiteko, mihi batek blu argia zizun, elizattoan dugun Andre Dena Mariaren mantuak duen kolorekoa.
|
|
|
Baina, orduantxe bertan, Pauline Bernardetteri hainbeste gustatzen zaizkion mirakulu horietako bat gertatu zen: salbatzaile bat
|
sortu
zitzaidan aldapa bukatu eta basoa hasten zen arrastoan bertan. Bai, hantxe zegoen, harro eta tente, egun hartaz geroztik eta denbora denboretan lagun mina izango nuen behi beltza, bere buruari La Vache qui Rit izena ematen ziona.
|
|
|
Nire ustez, irten egin zenuke. Eguraldia asko epeldu du, eta belar berri eta mikatz antzeko bat
|
sortu
da mendi osoan. Zoaz, lagun, zoaz belar hori jatera.
|
|
|
Oso mihi dotore eta leunekoa da nire barruko hori, eta dirudienez ezin du munduko gehienek bezala hitz egin, belarrari belar deituz eta lastoari lasto; beragatik balitz, belarrari" ama lurrak guretzat
|
sortu
zuen elikagai osasungarria" esan litzaioke, eta lastoari berriz" elikagai ez hain osasungarria, elikagai osasungarria lehortu eta udazkentzen denean erabiltzekoa". Bai, holaxe hitz egiten du nire barruko ahotsak, eta ondorioz ikaragarri luzatzen da zerbait argitu nahi duen bakoitzean, eta ondorioz oso aspergarri egiten dira bere kontu gehienak, eta ondorioz pazientzia hartu behar da berari entzuten jarri eta marruka ez hasteko.
|
|
|
Bera ni baino nagusiagoa zen, horretan ez zegoen dudarik, baina oso ipuinzalea ere bai nire aldean. Aingeru Guardakoa zer den erakutsi duenik ez da oraindaino bitartean
|
sortu
eta, gauzak hola, nik nahiago dut ezezkoan egon. Zima horretakoa naiz ni:
|
|
|
Belarra, nahiko latza ordurako, erabat gorritu zen; eta iturriak —nahiko mehetuak ordurako— erabat lehortu ziren. Gauzak hola, La Vacheri eta niri bi arazo
|
sortu
zitzaizkigun, bata grabea eta bestea oso grabea. Ezin genuela ia ezer taxuzkorik jan, hori zen arazo grabea.
|
|
2010
|
|
|
Eta honekin guztiarekin batera, protestantismoaren antolaketa hierarkiko ahularen ondorioz, sekta protestanteak ederki ugaritu ziren, sekta horiek beraiek auzi politiko berri bihurtu ziren arte. Ingalaterrak Espainia garaitu eta katolizismoarekin zuten afera bukatu ondoren, boterean zegoen Eliza anglikanoari adar txiki asko
|
sortu
zitzaizkion, eta hauekiko harremanak nola edo hala zedarritu behar izan ziren.
|
|
|
Filosofian aurrerapauso handiak ematen ziren bitartean, estatuak erlijio bati lotua jarraitzen zuen, eta honek erreakzio mugimendu bat
|
sortu
zuen. XVII. mendeko Ingalaterra hiru adar erlijiosoren arteko dema etengabean bizi zen.
|
|
|
Beste hainbat koloniatan ere pluralismo erlijiosoa oso indartsua izan zen. Europako etorkinek beren sinesmenak mantendu egin zituzten eta, era berean, handik eta hemendik, talde berriak
|
sortu
ziren. Honela, Europako edozein mugimendu berri berehala txertatzen zen kolonietako biztanleen artean.
|
|
|
Tolerantziaren legeak, taldeen aniztasuna zabaltzeaz gainera, AEBetako protestantismoari hiru ezaugarri berezi eman zizkion. Lehena, kongregazionismoa antolaketa modu gisa, honengatik ez zegoen elizen antolaketa finkorik eta tokian tokiko sektak eta adarrak
|
sortu
ziren. Bigarrena, esperientzia pertsonalaren garrantzia.
|
|
|
Ikusi denaren arabera, ondorio kontrajarriak atera litezke tolerantzia
|
sortu
zen garai honetatik: mundu ikuskera edo erlijio bat nagusi denean ez dago bestearen onarpenerako zirrikiturik.
|
|
|
Garbi dago, beraz, gizarte modernoetan ere badagoela komunitate zentzurik, eta, hara non, historian zehar ezin kontatu ahala arazo
|
sortu
duen osagaia, erlijioa, erdi erdian dagoen hiritartasunaren erresuman, AEBetan. Bai, gizarte kosmopolitenak eta liberalenak ezaugarri identitario handiak erakusten ditu; hori ezin da ukatu.
|
|
|
Mendebaldeko baloreen aldarrikapena egiten denean, irakurketa historiko interesatuak egin ohi dira, mendebaldeko balore humanistikoak udaberriko loreak bezalatsu berez
|
sortu
izan balira bezala. Historiari zorrotzago begiratuz gero, mendebaldeko aurrerapen moralak itsaso beltz sakonetik aterata eta Leviathanen aurka erdietsitakoak direla ondoriozta daiteke.
|
|
|
Munstro horien artean hainbat doktrina filosofiko arrazionalista daude. Arrazoimenak, erlijioak ez ezik,
|
sortu
ditu bere mamuak. XX. mendean ezagututako gerrak, genozidioak eta ideologia totalitario guztiak arrazoimenean zegoen konfiantzaren itzalean zabaldu ziren:
|
|
|
Jean Calasen kasuak zirrara
|
sortu
zion Voltaireri, eta zirrara horren ondorioz Traite sur la tolerance liburua idatzi zuen 1763an.
|
|
|
Onuradunak gizabanakoak dira, zer esanik ez, beroriek direlako eskubideen titularrak. Aitzitik, eskubideak talde zapalketa zehatzen aurka
|
sortu
dira guztiak. Gizabanako beltza, homosexuala edo emakumea babestua senti daiteke giza eskubideei esker, ezaugarri arrazial edo sexual horiek dituelako, ez gizabanako abstraktua delako.
|
|
|
Aurrenekoa: tolerantzia behar praktiko moduan
|
sortu
zela. Bigarrena:
|
|
|
Erlijio, ohitura, pentsamolde eta kultura aniztasuna beti izan den arren, gutxitan egon dira espazio berbera betetzen. Mendeetako mugimendu migratzaileek, behartuak gehienak (kolonizazioa, esklabismoa, gerretatiko ihesa, gosea...), gizarte ñabarrak
|
sortu
dituzte, eta bizikidetzari molde berrietan gauzatzea tokatu zaio.
|
|
|
Gertakari hauek guztiek, astinaldi teologiko itzelaz gainera, aldaketa soziologiko, politiko eta filosofikoak eragin zituzten. Azken alor honetan aurreko eskemetan lekurik ez zuen tolerantziaren kontzeptua
|
sortu
zen; hots, egiaren jabe ez zirenek ere errespetua merezi zuketen. Pentsamenduaren historian lehen aldiz bestearen iritzia kontuan hartu beharreko arazoa zen.
|
|
|
Nork bere interesetara bildu zituen Marxen intuizio aberatsak, eta beste modu batez pentsatzen zutenak egiara ekarri behar ziren. Sobietar Batasuneko sozialismo errealak berreziketa klinikak eta birsozializazio eremuak
|
sortu
zituen okerreko bidetik zihoazenentzat. Erreformistak vs iraultzaileak, trotskistak vs. leninistak, maoistak vs estalinistak, eta guztiak elkarren aurka, hauxe izan zen marxismoak emandako irudia, ea nork islatzen zuen ongien Marxen irakaspen andana, Marx orojakile bailitzan, eta gauza guztietarako erantzuna aurreikusi eta asmatu izan balu bezala.
|
|
|
Erdi Aroko eta Erreforma garaiko heresiak eta sektak
|
sortu
ziren bezala, XX. mendean pentsamendu sozialistaren kaleidoskopioa lehertu egin zen. Eta kaleidoskopio horrek aberastasuna erakutsi zuen.
|
|
|
Erlijioen izaera bitxia da ikuspegi honetatik. Egia bakarraren jabea dela uste du, eta, barne kontraesanik
|
sortu
ezean, ezin du bestearen jarrera erlijioso alternatiboa onartu, erlijioak, berez, diferentearen baztertzaileak baitira, bekatari edo infidelaren kategoriapean jarriz. Abiapuntu honetatik abiatuz, gutxiengo erlijiosoen jazarpena erraz gertatuko da.
|
|
|
laster euskaldunak euskaldun gisa identifikatuko du bere burua, eta harrera egin dion gizarteak ere euskalduntzat joko du, frantses edo espainol denaz landara. Alvarez Gilaren arabera, horrelaxe edo
|
sortu
ziren Rio de la Plata aldean XIX. mendearen azkenaldian euskal identitatearen formulazio berri batzuk, gutxienez prenazionalista modura sailka daitezkeenak, eta garapen eta diskurtsoaren aldetik oso oso bereziak izan zirenak paraleloki Euskal
|
|
|
Nolanahi, 1876 urtea mugarria izan zen lehen euskal etxeen fundaziorako, zeren, Euskal Herriko foruen galerak akuilatu egin baitzuen beraien agerpena. Beraz, foruen abolizioaren kontra protesta egiteko
|
sortu
ziren, hau da, abiapuntuan euskal etxeek helburu politikoa zuten, baina luze barik aisialdira eta laguntza eta sorospenetara bideratu ziren nagusiki. Montevideon sortu zen munduko lehen euskal etxea 1876an, La Sociedad Protectora de la Inmigracion Vascongada Laurac Bat zeritzona, eta hurrengo urtean Buenos Airesen eratuko zen La Sociedad Vasco Española Laurac Bat elkartea.
|
|
|
Beraz, foruen abolizioaren kontra protesta egiteko sortu ziren, hau da, abiapuntuan euskal etxeek helburu politikoa zuten, baina luze barik aisialdira eta laguntza eta sorospenetara bideratu ziren nagusiki. Montevideon
|
sortu
zen munduko lehen euskal etxea 1876an, La Sociedad Protectora de la Inmigracion Vascongada Laurac Bat zeritzona, eta hurrengo urtean Buenos Airesen eratuko zen La Sociedad Vasco Española Laurac Bat elkartea. Izen horiek argi uzten dutenez, lehen elkarte haiek hegoaldeko lau probintzietako kideak onartzen zituzten soilik, eta bizpahiru hamarkada joango ziren, Bidasoako alde bietako euskaldunak batera elkarte berera bildu aitzin.
|
|
|
Segun antza, urtebetez esne mamitan bizi izan zen Etxepare gaztearen gogoa, eta dioskunez, laburregi iritzi zion ikasturte horri, haren ustez bospasei urte zirelarik gai mamitsu horietan barneratzeko. Oroitzapenak oroitzapen, baina, Etxeparek krisi sakona eduki zuen azken ikasturte horretan, ze, Arnaut Abadiaren azalpenek, dirudienez, hainbat zalantza
|
sortu
baitzizkioten hamazazpi urteko gazteari, munduaren eta biziaren bilakaeraz.
|
|
|
Hori baino lehenago, Charles Darwini 1837ko udaberrian bururatu zitzaion aurrenekoz artxipelago espeziazioaren prozesua, alegia, espezie berri bat
|
sortu
ahal dela, espezie parentalarekiko geografikoki isolatzean. Nolabait esateko, eboluzioa begietaratu egin zitzaion; John Gould ornitologoaren argibideak munta handikoak izan ziren horretarako.
|
|
|
Gaur eguneko ikuspegitik gogoan hartu beharrekoa da hautespen naturala ondoz ondoko urrats bitan gertatzen dela. Lehen urratsean, bariazio genetiko handia ekoizten da, zigoto berri bat
|
sortu
arteko hainbat prozesuri esker: meiosia, gameto eraketa, ernalketa...
|
|
|
Testuinguru horretan, ezin dugu ahaztu Frantzian
|
sortu
zela positibismoa eta eragin sakona zuela bertako inguru zientifikoetan, hau da, datu enpiriko zehatzak hobesten ziren edozein espekulazioren aurretik. Alde horretatik, jatorri ei buruzko kontuak lekuz kanpokotzat jotzen ziren zenbait zirkulu akademikotan.
|
|
|
ponentziaren muina aurreko pasarte batean irakurri dugu jadanik. Ponentzia horrek hainbat minututako txistualdi eta astrapalada
|
sortu
zuen: kontura gaitezen, darwinismoarekiko areriotasun hori eliza katolikoaren sektorerik jantzienean aurkitu zuen Armand Davidek.
|
|
|
Milaka eta miloika urteeri esker bizidunak edertuz ziminotik
|
sortu
zela leenengo gizona.
|
|
|
Hor eman zion aterpe bere lehengusuari, Jose Maria Iparragirre bertsolariari, zeinak Ordoñanaren artaldeak zaindu baitzituen 1859 tartean, harik eta Montevideora aldatu zen arte, oso laster erreka jo zuen Gernikako Arbola ostatua gobernatzera. Esan bezala, Domingo Ordoñanak Uruguaiko Elkarte Errurala
|
sortu
zuen 1871n laborari eta ganaduzaleen interesak babesteko. Elkartearen idazkaria izan zelarik, besteak beste azterketa botanikoak suspertu zituen, ganaduen bazkarekin zerikusia zutenak.
|
|
|
Artean sumatuko zitzaigun, fabulako txakurrari bezala, lepoan ibilitako katearen marka, eta ez ziren gure mugimenduak erabat arinak izango; baina aldea izugarria zen. Cesarrek zigarro bat erretzen zuen bitartean azaltzen zizkigun kalkulu integralaren xehetasunak edota karbono molekulen egitura, eta Redini zegokionez, Adrianen amak termo batean ekarritako kafea edanez esertzen zitzaigun aurrean, kafe hari bere petakako koñak tanta batzuk gehitu ondoren j eneralean, eta halaxe hasten zen gurekin hizketan, etengabe galderak eginez, solasaldi bat
|
sortu
nahian. Adrianek bere modura adierazi zuen denon sentimendua:
|
|
|
Denborarekin beti gertatzen da bazterrean utzitakoarekin, infernuarekin ere gertatuko litzaiguke—, kolegioko bizimoduaren mira ere
|
sortu
zitzaigun, eta neskak, berak batez ere, eta nesken artean Susana gehiena," aurreko ikasturtean pasatako memento onak" aipatzen hasi ziren, eta igandeetan Donostiara joaten convivencias cristianas esaten zitzaien ikasle bileretan ezagututako mutilekin egotera. Baina joera hura ez zen gailendu, ez ginen inoiz damutu aldaketaz.
|
|
|
" Ez haserretu, David", esan zidan. Zalantza
|
sortu
zitzaion, zer egin marrubien ziriarekin, eta zubiaren petril gainean utzi zuen azkenean. " Oki, pasa txokora!", agindu zuen gero, eta txakurra ibaiaren beste aldeko txabolara sartu zen.
|
|
|
Teresa. Ez nuen behin ere ikusten hotelean, eta kezka
|
sortu
zitzaidan, ez ote zegoen, Jainkoarekin ez ezik, denokin haserretuta, baita nirekin ere udako bisita bakarraren ostean gehiago azaldu ez nintzaiolako. Aitzakia bat erabili eta Berlinoren gutunak Martinen bitartez lortzea ere pentsatu nuen, grafologia ikasten ari nintzela esanda, adibidez, eta ahalik eta pertsona gehienen letra behar nuela ariketa praktikoak egiteko.
|
|
|
Zeruan laino ñimiño bat
|
sortu
zen; jarraian txapligu hotsa iritsi zitzaigun, goiz hartako hamaikagarrena. " Gauza bat esan behar dizut, Lubis." Gelditu egin zen.
|
|
|
Bere puru mutturra piztea lortu zuen azkenean, eta hari tiraka hasi zen. " Zurrumurruak segituan
|
sortu
ziren, jakina jarraitu zuen Adelak. Bolada batean, beste konturik ez zen hemen.
|
|
|
Baina pisurik gabeko asmoak ziren, eta hantxe jarraitzen zuen kobazulo ilunak nire Bigarren Begien bistan, betiko moduan, betiko errainuekin. Denborarekin, errotarriak gari ale asko xehatu eta gero, ilusio bat
|
sortu
zitzaidan: ohitu egingo nintzela egoera berrira, ahaztu egingo nintzela Angelez eta bere lagunez.
|
|
|
Ea zertan pentsatzen ari zen zuri eman zizutenean. Bera han suertatu izatera, hortz guztiak kenduko zizkiola fraideari —Lubisi barre irudi bat
|
sortu
zitzaion— Badakizu Ubanbe nolakoa den, borrokarekin konpondu nahi izaten du dena."
|
|
|
Lanean jarri behar al ninduten galdetu nien, noiz eta halako festa batean. " Dantza pixka bat egin behar dugu gure andregaiok beste batzuekin joan baino lehen." Zinta gorriko mutilaren ateraldiak txalo gehiago
|
sortu
zituen. " Zein pieza nahi duzue jotzea?"" Casatschok!", esan zuten denek.
|
|
|
" Ez zaitezte kezkatu —esan du Helenek— Zurea bezalako ebakuntzak egunero egiten dira mundu guztian."" Nik ez daukat aparteko kezkarik", esan dio Mary Annek. Irribarre egin du, baina North Capen ez da inolako distirarik
|
sortu
.
|
|
|
Euskal Herriko jendeari gorroto zion gobernuak oso goian kokatu zuela altzairuzko bola, eta holaxe hasi zela dena. Eta jarraian —" Ezinezkoa da altzairuzko bola bat nahi den tokitik eramatea" lehen uneko biktima inuzenteek beste biktima batzuk
|
sortu
zituztela, haiek ere inuzenteak. Bola goratu egin zela beste aldean ere, eta esate baterako bere beste lagun bat, bere irakaslea izandakoa —" Cesar du izena" — herioaz mehatxatuta zegoela alderdi sozialistakoa izateagatik, horregatik bakarrik, eta Cesar zalantzarik gabe pertsona zintzo, progresista eta demokrata zela.
|
|
|
Ramuntxo mugaren beste aldean zebilela esan zidan berak orduan, alde egin zuela bere amaren hiletara baimenik eskatu gabe, eta larrutik ordainduko zuela traizio hori. Kezka handi bat
|
sortu
zitzaidan" traizio" hitza entzutearekin batera: organizazioak ez zuen traiziorik barkatzen.
|
|
|
Txantxetan jarraitzeko aukera ematen zuen izen aldaketak, baina zuhaitzaren hurbiltasunak kikildu egin gaitu, eta isilik egon gara. Ikara ematen du orain dela hiru mila urte inguru
|
sortu
zela pentsatzeak, eta ordu hartan ahuntz batek jan zezakeela osorik bere hosto xamurrekin batera. Baina bera ahuntzei gailendu zitzaien, erauntsiei, izotzaldiei, gizakiei.
|
|
|
Ezin zait egun hartakoa ahaztu. Three Riverseko medikuaren etxetik atera eta Stonehamera gentozela, errepidean aurrera jarraitzeko gogoa
|
sortu
zitzaigun Mary Anni eta bioi. Albistea gure artean ibili nahi genuen, inori esan gabe, ezta osaba Juani ere.
|
|
|
Emozionatu egin naiz. " Ez ditut behartu, haiengandik
|
sortu
da", argitu dit Mary Annek nik aukera hori aipatu diodanean. " Zertan ari zineten?", esan dit.
|
|
|
Isilune bat
|
sortu
da, agian oso lehiatsu mintzatu naizelako eta denek daukatelako ebakuntzaren hurbiltasuna gogoan. Joseba bere gaitasun histrionikoaz baliatu da orduan.
|
|
|
Harritu ninduen zerbait gertatu zen orduan. Erabateko isiltasuna
|
sortu
zen elizan. Ez zen txintik ere entzuten.
|
|
|
" Nolanahi ere, egia da, Lubis. Zalantza batzuk
|
sortu
zaizkit aitari buruz eta oraingoz ez dut ikusi nahi."
|
|
|
Mary Ann augure ona izango litzateke. Bere hitz haiek, elegiakoak, osaba Juanen heriotzako unean berean
|
sortu
zitzaizkion halabeharrez. Artean gosaltzen ari ginen Efrain portxetik oihuka hasi zitzaigunean:
|
|
|
Lihozko txaketa magalean tolestua zeukan, eta bi eskuak haren gainean. " Benetan ardura dizu?"" Benetan ardura ez balit ez nizuke bi aldiz galdetuko." Zigarro bat pizteko gogo bizia
|
sortu
zitzaidan, baina ez nuen eskua paketeraino luzatu. Martxa aldatzekoaren alboan zegoen, bere belaunburuetatik hamar zentimetrora.
|
|
|
Denborak leunki egiten zuen aurrera, ziba batek bezala jiratuz. Baina, abuztuaren hasierarekin batera, lokartua zirudien zibak zirkin egin zuen, eta liskarra
|
sortu
zen Adrianen eta zerrategiko eskolan ibilitako nesken artean. Agerian geratu zen orduan egia zaharra:
|
|
|
Marquesitori lurrera erori zitzaion tabako paketea, eta garrasiak
|
sortu
ziren miradorearen alde hartan. Istant bat itxoin gabe, Ubanbe korrika abiatu zen, zer gertatzen ote.
|
|
|
Jostaketa guztiak erdaraz zeudela. Karten ideia
|
sortu
zitzaigun orduan. Eta horretan hasi ginen.
|
|
|
Nire argazki hau zure edozeinen aldera", esan nion. North Cape eta Thule aldean mugimendu alaiak
|
sortu
ziren. " Ez dut oraingo hau behar.
|
|
|
Izaban
|
sortu
ninduen ene atsekabeak etzen negua baina bazen ostea ama erditutzekoz galdu zuen bilbea hatsa eni emateko zendu zen hantxean zendu zen kalean zendu bedatsean zendu zuen hobenak zendu oraino egon litake ni izan gabea horma beltz gorria sarri baduzu oro laketgarri ene ondoan egon baino hagitz habo (ro) hainbertze niz bekatari sanmiela heldurik badoa artzaina erribehera alderat gauza samina ezta hai...
|
|
|
(Branlia) gizona vilussic da
|
sortu
vaita onela fissic ez dauca gainean gaya ussa bequela gaya lotu fardela giza gaya oquela armaric gavea eçequien vacela zirkulu amaigabe honen barnean murgiltzen doaz desio bakarrak eta zu ikusten ari naizelako zihurtasun zaharrak igorrarazten dizkit hezur muinetan barreiatuko zaizkidan oharpen eskasak abiatu duzu jada bigarren bueltaren hasmenta itsua erdizkatu dituzu jinko buruen baieztapen gel...
|
|
|
" Zure laguntza nuke, hastekoz eta bat, kooperatiban inork jakin ez dezan ze nolako dudak
|
sortu
diren nire egitasmoaren inguruan. Printzipioz zuzendaritzako kide gehienak alde neuzkan, baina enteratzen baldin badira elkarteak ez didala bedeinkaziorik ematen jai dauka nire egitasmoak, zuzendaritzako kide asko seguruenik rajatu (sic) egingo zaizkidalako."
|
|
|
Seguruenik gizon zaharraren eskuetako usain desatseginak Irantzuren irudiarekin bat egitean
|
sortu
zait atzera egiteko gogoa, gezurrezko ondorio batera eramango ninduelako sentsazio nahasketa xelebreak.
|
|
|
Zapore nahasketa ezezagunaz jabetzen ari naizen unean telefono mezuek
|
sortu
ohi duten sasi musika aditu dut eta gustatu zait dena batera gertatu izana.
|
|
|
Irantzu eta Koldo geldituta zeuden Ugarterekin, euskara planaren inguruan
|
sortu
diren arazoez mintzatzeko.
|
|
|
Ondorioz nire burua behartuta ikusi nuen ezohiko saltzaile lanpostu bat onartzera Putrearen Kobratzailea zeritzan enpresa
|
sortu
berrian. Frac eko kobratzaile entzutetsua baino zorrotzagoa omen zen putrearena, nahiz hasieran ez izan batere enpresa ezaguna.
|
|
|
Haurdunaldiaren bosgarren hilabetean
|
sortu
zen Putrearen Kobratzailean aritzeko aukera; zer egin?
|
|
|
Publizitate karrera Bilbon ikasi nuen eta ondoren
|
sortu
dudan familia ere bertakoa da, baina gogoan daukat herriko lagun askok" Bilbon bizitzea ere!" aurpegiratzen zidatela ikasle garaian, herrikide gehienentzat Bilbo deslekua zelako orduan eta orain, hiritarroi bizipen sakabanatuak gertatzen zaizkigun toki arrotza besterik ez.
|
|
|
Enpresa propiorik ez dudalako
|
sortu
eta beti besteentzat aritu izan naizelako lanean. Horren ispilu dugu Putrearen Kobratzailean ibili nintzeneko garaia ere; itzelezko abildade pertsonala erakutsi bai, baina etekin propiorik atera gabe.
|
|
|
Oraindik ez nago harremanari erabat heltzeko moduan, goizegi zait eta nuke familia berria
|
sortu
.
|
|
|
Azken batean Iruñeko banlieue batean
|
sortu
zen nire jainkosa aurre indoeuroparra.
|
|
|
Irantzu eta hartz polarrak. Nago bata eta besteak antzeko maitasunez
|
sortu
zituela diseinugile azkarrak.
|
|
|
Tira, ez dakit gauza handirik. Entzun dut duda batzuk
|
sortu
direla han eta hemen.
|
|
|
Bai Roberto. Egunotan nolabaiteko harremana berreskuratu ahal izan dut Irantzurekin eta neurri bateraino hitz egin dit
|
sortu
zaion arazoaz.
|
|
|
Ez da euskalduna ez abertzalea, arraza aldetik" konturatu gabe" euskal herritar hutsa den arren, Ierri ibarrean
|
sortu
zelako Nafarroatik kanpoko kutsadurarik gabe.
|
|
|
Gogora datorkit Dubai emiratoan
|
sortu
duten uharte artifiziala.
|
|
|
Niri bezala, halere hango merkatuaz arduratuko den norbait behar dugu. Momentuz salmenta eremua besterik ez da, baina laster produkzio gune berriak
|
sortu
—edo erosi— egingo ditugu bertan ia mundu osoko beste toki askotan bezala, deitu Txekia deitu Txina.
|
|
|
Saiatu nintzen gogora ekartzen lantegiko atarian gure artean
|
sortu
zen lehen elkarrizketa hura, Irantzurengandik banandu osteko lehen astelehenean.
|
|
|
Emaztea deprimituta ikusten hasi nintzenean Bordelerako bidaia proposatu nion. Mauriac idazlea gogoko hartu zuen garaian gertatu zen, baita nire aitarekin elkarrizketa bitxi bat
|
sortu
izanaren harira ere.
|
|
|
Frantziako hiru" emeak" Montaigne, Montesquieu eta Mauriac—
|
sortu
ziren hiri zahar eta, ustez, probintzianoan.
|
|
|
Galderei erantzutean Itsaso ondo moldatzen da euskaraz, eskolan bezala galderen egiturari jarraitzen diolako. Besterik da esaldia hasieratik
|
sortu
behar izanez gero, orduan gaztelaniara jotzen baitu gehienbat.
|
|
|
Barru barruraino krak egin izana ez delako hain erraz gainditzen. Derrigor
|
sortu
behar al da familia berririk hurrengo goizean?
|
|
|
Dirudienez duda batzuk
|
sortu
dira gure proiektuaren inguruan.
|
|
|
Gure alabari ere Itsaso jartzean bi neskatilen artean sinergia polita
|
sortu
genuen eta oso lagunak izan dira txiki txikitatik, nahiz berriki gogorrago bilakatu zaien elkarrekin ongi sentitzea hizkuntza dela kausa.
|
|
|
Martin Biskailuz() Los Angeles hirian
|
sortu
zen etorkin familia batean. Abokatua lanbidez, 1885ean argitaratu zuen Escualdun Gazeta aldizkaria hiriko komunitate euskaldunarentzat.
|
|
|
Beste asko bezala, Ainhoako Jean Pierre Goitino() irakaslea Ameriketara joan zen 1887an eta Los Angeles hirian kokatu. Afera ilunetan ibili ondoren, bertako Le Progres frantses aldizkarian lan egin zuen, notario ere izan zen eta, 1893an, Calfornia ko Eskual Herria aldizkaria
|
sortu
eta zuzendu zuen. Osoki Euskaraz egina zen astekari honek sei urtez iraun zuen, euskal komunitatearen interesak zaindu eta barne lotura atxiki nahian, lehen alean (VII) azaldu zuen bezala:
|
|
|
Ingalaterran
|
sortu
zen Napoleonen iloba Louis Lucien Bonapartek, kimika, mineralogia eta hizkuntzalaritza ikasketak egin zituen, baina azken hauek zuten bere arreta bereganatu eta Euskararen ikerketetara zuzendu. 1856 urtean egin zuen lehen bidaia Euskal Herrira eta Urruñako Lore Jokoetan egon zen, herritarrei Euskaraz mintzatu zitzaielarik.
|
|
|
Interes zabaleko pertsona honek 1859an Pariseko Antropologia Elkartea
|
sortu
zuen. Elkartearen aldizkarian argitaratu zituen euskaldunei buruzko lanak, haien artean Carte de la rtpartition de la langue basque en France (1864), irudiko Carte et vocabulaire de la langue basque (1874) eta Sur l’origine et la rtpartition de la langue basque (1875).
|
|
|
Prozesu hau, jakina, inperio osoan gertatu zen eta emaitzak askotarikoak izan ziren. Horrela
|
sortu
ziren hizkuntza erromanikoak iturri beretik datoz, baina desberdinak are ulertezinakdira elkarren artean. Beraz, esan daiteke Latina, desagertu baino gehiago, garatu egin zela era desberdinetan hiztunen ahotan, erromantzeak sortuz.
|
|
|
Donejakueko bidean (eta haren babesean) auzoak, herriak eta hiriak
|
sortu
edota indartu ziren: Baionako Saint Esprit eta Saint Leon auzoak beilarien ospitalen inguruan, Garruze (NB), Donapaleu (NB), Izura (NB), Donibane Garazi (NB), Maule (Z), Larraine
|
|
|
Tuteran XII. mendean Benjamin Tuterako judua
|
sortu
zen. Rabbi honek bidaia handia egin zuen Tuteratik Txinako mugaraino, Italia, Grezia, Turkia, Egipto eta hamaika herri gehiago zeharkatuz.
|
|
|
Yehuda Ha Levi sendagile, filosofo eta olerkaria Tuteran
|
sortu
zen 1075 urtearen inguruan. Andaluzian bizi ondoren, Toledon lan egin zuen Alfonso VI erregearen Yosef ibn Ferrusel funtzionarioak babesturik.
|
|
|
Urte honetan Hendaiako eta Hondarribiko herrien artean auzi bat
|
sortu
zen, hendaiarrek eraiki dorretxe batengatik. Auziaren paperetan Hondarribiak aurkeztu dokumentuak Espainolez daude, aldiz, bi herrietako lekukoen deklarazioak Gaskoiez.
|
|
|
Hitz idatziaren agerpena kultura erromatarraren bidez iritsi zen; gero,
|
sortu
eta zabaltzen hasi ziren Latinaren ondorengoek haren lekua bete zuten idazkietan XII. XIII. mendeetatik aurrera.
|
|
|
XVII. mendean
|
sortu
baziren ere (ikus 30), XVIII. mende honetan hartu zuten hedadurarik handiena Lapurdin (Donibane Lohizune irudian), Baxe Nafarroan eta Zuberoan ororen eskolak deitu izan zirenek. Askotan eskola txiki hauek udalek antolatzen eta erregeek sustatzen bazituzten ere, elizak bultzatu zituen eta bere babesean eta begiradapean zeuden.
|
|
|
M unibe buru zuen noble eskolatu f Ide batek 1765 urtean Real Sofi dedad Bascongada de Amigos del azs elkartea
|
sortu
zuen Insausti A jauregian (irudian), ikerketak, arteak eta irakaskuntza helburu zituela:
|
|
|
Almadien garraioak askotan arazoak sortzen zituen ibaiertzetako herrien artean. Holako auzi bat
|
sortu
zen 1782 urtean, Irati ugaldetik jeisten ziren almadiek Zangoza igarotzerakoan kalteak eragin zituztelarik. Zangozako buruzagiek Aezkoa eta Artzibarko kargudunak deitu zituzten bilera batera, afera konpondu beharrez.
|
|
|
Urraul Goitiko Gindano eta Zerrenkano herrietan ohiko auzia
|
sortu
zen 1785ean apez erdalduna izendatu zutelarik. Alde bateko eta besteko lekuko guztiak ados zeuden herritarrak atzerritar gutxi batzuk salbueuskaldunak zirela baieztatzerakoan; ezadostasuna herritarren elebitasun maila neurtzerakoan zetorren.
|
|
|
1787an Agoizko bikarioa zendu zelarik, Rocafort zangozar erdalduna izendatua izan zen. Parrokiako apez laguntzaileek
|
sortu
auzian deklaratu zuten herritarren euskalduntasunaz:
|
|
|
Etxaurin
|
sortu
zen erretore izendatzeko auzian Euskararen beharra, berriz ere, ageri zen 1789an. Behar horri buruzko lekukotasunak bildu ziren, haien artean Juan Miguel de Senosiain Ziritza auzo herriko erretorearena.
|
|
|
Hasieran erregearen boterea mugatu nahian
|
sortu
zen mugimenduak azkarki hartu zuen abiada eta, denbora gutxian, eredu politiko zaharra irudikatzen zuen guztia suntsitu nahi izan zuen. Mugimendu honi izen bat baizik ez zegokion:
|
|
|
1790 urtean Paue hiriburuko Basses Pyrenees izeneko departamentua
|
sortu
zuten hiru eskualdeekin eta Biarnorekin, euskal ordezkarien gaitzespen osoarekin.
|
|
|
Gerra bukaturik, istorio honek ez zuen Madrilen begikotasun handirik
|
sortu
, eta zigor gisa foruak indargabetzea proposatu zuenik ere izan zen, garai hartan oraindik gauzatu ez bazen ere.
|