|
2000
|
|
|
Ez zaitzala gaitzak menpera; baizik eta menpera ezazu gaitza
|
on
eginez
|
|
|
Ala, telebistako saio horiek inork ikusiko ez balitu egingo ote lirateke? Galdera da, beraz, zer
|
on
egiten zion orduan santuen bizitzak/ heriotzak horren berri entzuten zionari. Eta orain zergatik ez dion egin (go) izango da, agian, hurrengo gai bat.
|
|
|
Ahoko giharre hau sendotzeak asko laguntzen digu hitzak hobeto ahoskatzen. Ariketak maiztasunez egiteak
|
on
egiten die irrati telebistako esatariei. Hortaz, ariketa horietariko batzuk aipatzea, egokia izan daiteke oso:
|
|
|
–Sartu, bai, beharbada
|
on
egingo dizu eta.
|
|
|
Eta alkimista jakintsu batena ote zen esku hura, malkoen gazitik bozkarioaren gozorat eraman ninduena, eta kateen mundu hertsitik libertatearen mundu zabalerat...? Eta itxuraldatze hura eta mudantza hura obra zedin eta konpli, zer
|
on
egin zidan zure jokabideak...! Zeren, noiz eta uste bainuen ezen zapaldu eginen ninduzula, baita atzaparkatu eta larrutu ere, nola katuak txoria, gizon ezin miserableagoa nintzelako eta bertzerik merezi ez nuelako, aitzitik, eskua mahai meharraren bertzalderat luzaturik eta ene adatserat eramanik, erran zenidan:
|
|
|
...itzuten gosaldu ere egin, tripak apur bat nahasturik zituztelako desenkusarekin... nahiz eta aitortu beharra dagoen ezen haiek ere, bertze guztiak bezala, ordu batzuk lehenago baino hagitzez hobeki zeudela, zeren guztioi zerbitzatu baitzitzaigun, afalondoko hondamenduaren ondotik, ura, dukearen medikuaren kontsentimenduarekin Maddalenek prestatua, eta zeren baitzirudien ezen erremedio hark guztioi
|
on
egin zigula.
|
|
|
Klariona, igeltsua edo auskalo zer zerrikeria erantsi dioten. Hala ere, gaur bezalako beharraldietan
|
on
egiten zidak. Bertzelakoan kobratuko nikek, baina gaurkoz nik gonbidatuko haut. Billete bat izanen duk hor nonbait, ezta?
|
|
|
Gutienez ere hamar urte erori zaizkidak bizkarretik. Hiri ere
|
on
eginen likek; sarri ez duk orraztekorik izanen.
|
|
|
Ximurra zuzen zegoen: kokak
|
on
egiten zion. Niri ere bai.
|
|
|
Jatetxe japoniar ireki berri batean erreserbatua nuen mahaia. Asiako herri horretako sukaldaritza dastatu gabea nintzen, eta ez naiz bereziki kanpoederra jatekoei dagokienez —txinatarrak, kasurako, hastio ditut—, baina gogoratu zitzaidan kosmopolita eta bon vivant agertzeak
|
on
eginen ziola gure gau hasierari. Hain berandu abiatu izanak salbatu ninduen urdaila probatzetik:
|
|
|
Eiterik batere ez larunbat arratsaldean nirekin batean komisaldegitik karrikaratu zen itzal unatu, zikin eta semeaz kezkatuarekin. Hari ere
|
on
egina zion bi egunetako atsedenak.
|
|
|
Eskalatzaileak libre zuen asteburuan, eta haren partez" Togas" genuen edizioaren arduradun. Togas eta biok ez ginen inoiz sail berean elkarrekin suertatu eta horrek, bertzerik ez izanik tarteko,
|
on
egiten zien gure arteko harremanei. Langilea, latz antxa, nabarmenkeriaren etsaia, ezkondua eta bi seme alabaren aita.
|
|
|
Bietan atera nintzen lantokitik. Unairi ez ezik, niri ere
|
on
eginen zidan hurrengo egunerako galtza garbiak eta gainerako aldagarriak hartzeak. Gogo falta, horixe, Josurenera agertzeko.
|
|
|
emaztekiak Kristinaren lurrin bera erabiltzen zuen, oparo erabili ere. Aipuak topaketari
|
on
eginen ziolakoan, izenaz oroitzera saiatu nintzen —frantseskeriaren bat noski— Ez nuen erdietsi. Inoiz ez nintzen Kristinaren zeren izenez oroitzen.
|
|
|
Gainera, atzo aintziran bezala, urak pertsonarik helduenak ere, serioenak ere, haur bihurtzen ditu; noizbait izan ziren haurren ilusioa eta jolasgura pizten die, eta niri, besteak beste Jordi, Adela edo Estherri bezala, gauza bera gertatu zait gaur. Baina uraren ikuskizun eta gertutasun horrekin batera, gaur ere
|
on
egin dit taldean ibil  tzeak. Ni bakarrik ibili izan banintz, ez nin  tzen turisten itsasontzian sartuko, ez nintzen ura jausten den tokiraino jaitsiko.
|
|
|
Eta goizean goizetik, Olga betaurreko beltzak jantzirik ibili da. Beharbada
|
on
egingo lieke atzoko epaia zein izan zen jakiteak, beharbada txango bat beren gisara egitea zitzaien, edo espresso baten inguruan mintzatzea (hain gauza xumea, eta hala ere batzuetan hain zaila).
|
|
|
Guztiarekin, ez dago zalantzarik urak
|
on
egin digula eta jendea, behinik behin, kanpinera beste aldarte batekin itzuli dela. Dan ere irribarretsuago ikusi dut eta dendak nola muntatu behar genituen erakusten eta afariaren ardura zuen taldeari laguntzen ikusi dut (Adela aintziran inguruka ibili zaio, haren burua jostetan urperatu nahian; kanpinean ere nabarmen aritu da Dan erakarri nahian, baina egingo nuke oraindik ez duela apustua irabaztea lortu).
|
|
|
Hala ere, hainbeste" Maite zaitut" gora, hainbeste" zu bakarrik zaude" behera, orduan ni doi bat konbentzitzea lortu ahal izan zuen. Gainera, gero lagunekin beraren lagunekin Munro kafetegian beraren gisakoentzako kafetegian geratuak ginen, eta irteteak
|
on
egingo zigula erabaki genuen.
|
|
|
Azter ezan orain artekoa, bidaiatu, urrundu pixka bat. Dabidi ere
|
on
egingo zion. Eta eraku  tsion heure buruari bera gabe bizi haitekeela.
|
|
|
Horixe da harrera gelan giltza eskatzerakoan luzatu didaten mezua. Ni gelara lur joa itzuli naiz, eta haserre samar ere bai Teresa ez dudalako etxean topatu, baina ezin dut ukatu Rubenen proposamenak
|
on
egin didala, on egin didanez. Eta ezin dut ukatu poztu egin naizela telefonoa hartu, eta ordu erdi barru irteteko geratu garenean.
|
|
|
Horixe da harrera gelan giltza eskatzerakoan luzatu didaten mezua. Ni gelara lur joa itzuli naiz, eta haserre samar ere bai Teresa ez dudalako etxean topatu, baina ezin dut ukatu Rubenen proposamenak on egin didala,
|
on
egin didanez. Eta ezin dut ukatu poztu egin naizela telefonoa hartu, eta ordu erdi barru irteteko geratu garenean.
|
|
|
Eguerdi partean, gurasoei deitzeak ere
|
on
egin dit eta doi bat lasaitu nau. Amaren ahots leun eta ezaguna ukendu baten gisakoa egin zait.
|
|
|
Ni ere halaxe sentitu nintzela adierazi nion, neure burua maratoia amaitu duen lasterkari batekin alderatuz. Eta Karmelok barre egin zuen, barre sarkorra, eta niri
|
on
egin zidan ikusteak, aspaldiko partez, oraindik ere norbaiti barrea eragiten ahal diodala. Eta horrekin batera originala iruditu zitzaidan operazalea izatea (Miren eta Koldo lagunik intelektualenak izanik ere, ez ziren sekula joaten), eta gustatu egin zitzaidan haren frantses doinua, eta solasaldian nik ulertzen ez nituen hitzak tarteka  tzea.
|
|
|
Karmelo eta biok barreka hasi ginen, eta niri une horretan
|
on
egin zidan neure burua barreka ikusteak, Teresa ez, beste norbaitekin barreka ikusteak; eta niri une horretan on egin zidan Karmeloren presentziaren hurbiltasunak; eta hartan ari ginela(" Ea bada, esan ezan behingoz!", entzuten dut neure baitan Teresaren ahotsa), hartan ari ginela, Karmelori tinko begiratu (une hartan den dena ulertu nuen: zergatik etorri zen hegazkinean nire alboan, zergatik etortzen zen furgonetan nire alboan, zergatik sartu zen ni nengoen pub ean, zergatik kontatu zidan astronautarena bezalako istorio, azken batean, lizuna.....:
|
|
|
Karmelo eta biok barreka hasi ginen, eta niri une horretan on egin zidan neure burua barreka ikusteak, Teresa ez, beste norbaitekin barreka ikusteak; eta niri une horretan
|
on
egin zidan Karmeloren presentziaren hurbiltasunak; eta hartan ari ginela(" Ea bada, esan ezan behingoz!", entzuten dut neure baitan Teresaren ahotsa), hartan ari ginela, Karmelori tinko begiratu (une hartan den dena ulertu nuen: zergatik etorri zen hegazkinean nire alboan, zergatik etortzen zen furgonetan nire alboan, zergatik sartu zen ni nengoen pub ean, zergatik kontatu zidan astronautarena bezalako istorio, azken batean, lizuna.....:
|
|
|
" Negar eta barre, kaka berde"). Eta alkoholak gaur ere
|
on
egin dit.
|
|
|
garagardotegi batean afaltzea. Eta han txispatu egin naiz eta gara, eta alkoholak ez ezik, Ruben aski irribarretsuaren begirakune umelak ere
|
on
egin dit (aldizkarikoei ahantzi egin zitzaien nabarmentzea, alkoholarekin batera, zein garrantzitsua izan daitekeen den jausaldietan beste norbaitentzat desiragarri izatea). Gaur, aspaldiko partez indartsuen, bete betean sentitu dut, sentitzen ari naiz laztanen eta musuen beharrizana (besterik ezean, gero, dendako bakardadean, nire eskuei hegaldatzen utziko diet).
|
|
|
" Bakarrik", erantzun nion tinko," denbora gehiago eta distantzia behar ditut gure artekoa argi ikusiko badut. Agian zuri ere
|
on
egingo lizuke...".
|
|
|
Hotza edo hozkailua, sarritan amodioari egokitzen zaion suari kontrajartzen zaizkio, baina niri orain hotzak
|
on
egingo lidake: atseginez jantziko nituzke hozkailutik atera berriak diren jeans batzuk (garbiak, leunkariaren usain freskoarekin, ongi ematen dutenak; horrelako sen  tsazio pizgarri bat ekarriko didan zerbait norbait desio dut bidaia honetan nire bizitzan; bestalde, atseginez edango nuke basokada bat ur hotz (eta ez motxilan atzera eta aurrera daramadan ur epela); atseginez sartuko nintzateke janaria gordetzeko erabiltzen dugun hozkailu horietako batean, eta esnatu ez, harik eta, zenbait hildakorekin egiten den bezala, beren gaixotasunerako oinaze afektiboa, noraezitis sendabidea topatzen duten arte.
|
|
|
" A", esan zuen Xanek; enplegatua begira gelditu zitzaion; agian espero zuen beste informazioren bat nahi izango zuela, agian zain zegoen, Xan aldendu zedin, potajea lasai jaten segitzeko; Xanek ordea, ez zuen besterik esan; ahoa ere apenas ireki zezakeen, hotzak hormatuta zegoen; ez zuen baina, arrazoi berberagatik, berehalaxe handik aldentzekorik egin; zain zegoen, enplegatuak beste zerbait esango ote zion; edo, agian, jateko zerbait ez bazen, kobertizoan babes pixka bat eskaini ziezaion; enplegatuak baina, berak ere ez zuen ezer esaten; hartaz: "
|
on
egin dizula", esan zuen Xanek eta, trenbidea kruzatuz, errepide zuriari jarraitu zion. Errebuelta handi bat egin eta gero, auzo txiki batera heldu zen.
|
|
2001
|
|
|
Zarata bada, ur jarioa zenbatekoa den jakitea, ordea, ez da samurra. Dirudienez, familia jeltzale guztiek intrerpretatu dute hauteskundeen emaitzak
|
on
egin diela.
|
|
|
Hitz jaleari diot:
|
on
dagizula! Halere boterean direnek senditzen dute behar dela zerbait egin, jendea hasarratzen hasia dela.
|
|
|
Nire sukaldeak gozoa izan behar du, baina kontsumitzaileari osasuna ekar diezaion ere nahi dut, digestioa erraz egin eta janak
|
on
egin diezaiola.
|
|
|
Ez uste, bertzalde, libratuko zaretenik bi aldeetakoen trintxeretan hildakoen seme alaben arteko amodio istorioren bat euskaraz irakurtzetik. Agian
|
on
eginen dio noizbaiteko berradiskidetzeari. Agian duina eta egokia izanen da.
|
|
|
Hik ere ez al duk nahi, Tasio, eskaini dio Patxik orduan, triste ikusten haut eta,
|
on
egingo dik. Tasiok ukatu egin du.
|
|
|
Gizona bere ohetik jaiki eta andrearen ondoan etzan da. Hobeto dago orain andrea,
|
on
egiten dio gizonaren gorputz beroak. Kamamilak baino gehiago.
|
|
|
" Itzuli det, dio hemengo zerrendan ageri den Gregorio Arruek? gure Probinziako euskerara, albait nekazari jendeak erraz adi lezakean erarik onenean, nere erritar maite euskaldun uts edo gaztelaniarik eztakitenak, Bizkaian ainbeste
|
on
egin duen liburu au gabe luzaroago egon ez ditezen".
|
|
|
 Tristatzeko eta barnea goibeltzeko atsegin bizia". Benetan ari bada,
|
on
degiola atsegin horrek. Eritasun ezagun horren izena guztiok dakigu.
|
|
|
basoa maite dut, itsasoa maite dut, Kantek eta denok zeru izartsua maite dugu. Ez dira betebeharrak, ez dira inongo legek agindutakoak, ez dira
|
on
egiteak (egiteak ez direnez; maitatzeak, sarritan, ez dakarrenez ‘egitea’). Ikuskizun horiei begira poztu egiten gara barruan, maitasunezko poza sortzen da gugan.
|
|
|
Argi zirrintako suzko pindarrak iragartzen zituen ilunpe zohardian, orkatz haragi xingola idorrak martzilikatuz, Perfekto Atolek peyotl ura edan zuela gogoratu nintzen. Momadayren liburuko perpausak buru zokoan dailu erabiltzeak eta mantra lanzinanteen gisa errepikatzeak
|
on
egin zidan. Autoaren ondoan lur hasean jarririk, ardi marraka ahula hautematen nuen:
|
|
|
– Beheko tabernan itxaroidak. Beharbada trago batek
|
on
egingo zidak. Jantzi eta hamar minuturen bueltan bertan izango nauk –ia entzungaitza zen ahots meheaz mintzo zen.
|
|
2002
|
|
|
Batzuetan idazten ari dena lehiaketaren baldintzetara egokitzen saiatzen da, baina gehienetan ez du lehiaketa jakin baterako apropos idazten, horrek zentsore lana egitea eskatzen diolako. Asko pozten da irabazi duela jakitean, baina ez irabazteak ere egoari
|
on
egiten diolakoan dago: " Ez zarela Jainkoa gogorarazteko, egoaren ekilibrioa lortzeko".
|
|
|
Globalizazioa, beste edozein giza fenomeno bezala,
|
on
egiteko edo kalte egiteko erabil daiteke.
|
|
|
–Lasai, Sara. Atera barnean daukanan guztia,
|
on
egingo din eta. Ez al digu hori esan, bada, errehabilitazio programako psikiatrak, haren kontsultara elkarrekin joan izan garen bakoitzean?
|
|
|
Pare bat zurrut aski, kamamilak
|
on
egiten diala konturatzeko. Hala ere ez hago umoreko.
|
|
|
Tira, zoaz dutxa bero bat hartzera,
|
on
egingo dizu eta.
|
|
|
Tarte horretan, isildu gabe jardun zuen, naturala izan nahi zuen hizketa atergabean. Ea nola nengoen; begi bistakoa zela pastillak
|
on
egin zidala, deskantsatu aurpegia nuela eta; pijama berria oparitu zidala erregetan; ea zergatik ez nuen lanerako mahaia egunero jasotzen...
|
|
|
Banekien dutxatzeak
|
on
egingo zidala, baina ez nuen bakarrik gelditu nahi. Hitz egin behar nuen, gertatutakoa kontatu, barrena hustu.
|
|
2003
|
|
|
Batetik, ariketa fisikoa egiten duenaren aldea dago. Bera kirola egiteak osasunari
|
on
egiten diola konturatzen da. Uste horrekin kirola egiteari ekiten dion gero eta jende gehiago dago.
|
|
|
Gero gutxitxo iruditzen zaigunez, kilometroak gehitzen hasten gara. Pauso horiek kontrolatuta ematen badira, gure onerako da,
|
on
egiten digu, osasuntsua da. Baina bide hori lehiaketa bihurtzen denean, gizarteak beregan uztartua daraman lehiakortasuna bihurtzen denean, orduan ez da osasuntsua.
|
|
|
Pertsona onak izan behar dute suhiltzaileek? Irakurtzeak edo idazteak
|
on
egiten gaitu. Poesia liburu bat irakurri ondoren sentikorragoak izango gara, pertsona hobeagoak?
|
|
|
J. M. S. Pertsonei
|
on
egitean aurkitu behar da giltza. Pertsonak historikoak dira, baina berariazko izaeraren eta jatorrizko eskubideen jabe ere badira.
|
|
|
Gorago aipatu dugun didaktikotasuna, idaztankeran ere ondo ezagun da: edonork erraz ulertzeko moduan erredaktaturik dago testua, baina batez ere gazteedota ikasle mundua gogoan duela, kapitulu osteko glosariotxoak ere
|
on
egiten dutenez.
|
|
|
Saio bildumari ematen dion izenburua El libro negro del euskara Euskaltzaindiak aurreratxoago atera zuen saio bildumaren eta haren izenburuaren El libro blanco del euskara iruntzitako alderdia da. Euskaltzaindiaren saio bildumak ikuspegi baikorra erakusten bazuen euskara dela ta, Oskillaso arduratu zen haren segitu segituan, hizkuntzaren errealitate soziolinguistikoaren belztasunak agerian ipintzeko, matematikari bati zegozkion zehaztasun eta kalkuluekin
|
on
egiten zituela bere baieztapenak. Euskaltzaindiak erabaki zuen euskara batu eredua hedatzen eta indartzen zihoan aldi berean, euskalkiak endekatzen eta indargetzen zihoazela ikusten zuen idazleak bazterretako euskalkiak bereziki, eta bizkaiera modurik dramatikoenean.
|
|
|
Izenburu hau eretxitsuegia begitandu lekikio baten bati, baina ekarriko doguz ardura barik pisuzko argibide eta arrazoiak dinoguna
|
on
egiteko.
|
|
|
Goazen uretara,
|
on
egingo deutsu.
|
|
|
Segur da ez dela aspaldian bezain ongi zu ez baitzaitugu ondoan. Connyrekin, usu, zurekin pasatu ditugun egun goxoetaz mintzatzen gara eta erraiten dizut
|
on
egiten duela orvitzapen onetan pentsatzeak.
|
|
|
Leihotik begiratu zuen Matiasek, alargunari ez begiratzearren. Orduan maletako poltsikoan zeuzkan liburu biak gogoratu zituen eta pentsatu zuen
|
on
egingo ziola irakurtzeak, alarguna ahazteko apur bat; izan ere, berotzen hasita zeuzkan belarriak eta bekokia, eta irakurtzea beti izan da bromuroa, kontrakoa izan ez denean.
|
|
|
Itsasoa lenitiboa dela esaten dute, minak baretu egiten dituela. Niri behinik behin
|
on
egiten zidan. Ez dut bolada horretan adinako ibilirik inoiz egin eta, pitin bat akiturik berriro etxera abiatzen nintzelarik, marinel itsasoan galduak portuko faroari bezala begiratzen nion gure etxearen itzal ilunean Monika lanean ari zen leihoko argiari, eta beharbada niri itxoiten egongo zela pentsatzea gustatzen zitzaidan, nahiz eta banekien bere nobelaren lehen lerroei begira egongo zela.
|
|
|
Lehenengo aldiz, Oskarrek barneko pentsamenduak ozen esan zituen. Eta agian hiriak
|
on
egingo ziola iruditu zitzaidan. Barruko mamuak aterako zituela han.
|
|
|
Une batez pentsatu dut baietz, akaso egia dela aldatuta dagoela. Akaso
|
on
egin diola hirira alde egiteak. Jendea ezagutzeak.
|
|
|
Nik gure artekoak betiko irautea nahi dut baina, era berean, badakit gauzak askotan ez direla guk nahi bezala ateratzen. Horregatik zaindu egin behar da harremana, mimatu, sentitzen duguna esan behar diogu aldamenean daukagunari eta, uste dut, beldur pixka bat izateak ere
|
on
egiten diola harremanari. Zentzu horretan bakarrik defendatzen ditut zeloak.
|
|
|
Gogoa beste norabait eramaten ahalegindu behar hartan, noizbait geltokiko buruak txistua jo zuenean, pentsatu nuen begiratu ere ez nuela egin ea trenera igo ziren bidaiariek fardeletan zerbait interesgarririk ekarri ote zuten. Eta Irunera bitartean zer egin, nola jokatu erabaki bitartean, trenean beste ibili bat egiteak
|
on
egingo zidala pentsatu nuen. Hasiera batean nire asmoak bestelakoak baziren ere, ez nuen zertan sakela huts joan.
|
|
|
Baina, neure  harridurarako, sakelan gorde aurretik, belarrira eraman, eta berriro ere martxan zebilela ohartu nintzen (parentesi artean, erlojua estaltzen zuen geruza ttikia kentzean konturatu nin  tzen elur fin fina ari zuela, aitaren behorrak jaitsi ondorenean hasi zuenaren  modukoa). Kolpeak
|
on
egin zion erlojuari, Â nonbait, on egin zionez.
|
|
|
Baina, neure  harridurarako, sakelan gorde aurretik, belarrira eraman, eta berriro ere martxan zebilela ohartu nintzen (parentesi artean, erlojua estaltzen zuen geruza ttikia kentzean konturatu nin  tzen elur fin fina ari zuela, aitaren behorrak jaitsi ondorenean hasi zuenaren  modukoa). Kolpeak on egin zion erlojuari,  nonbait,
|
on
egin zionez.
|
|
|
Haren hitzek muin gordeenak ukitu zizkiguten. Begiradizo azkar bat bota nuen itsasorantz, eta ikusi nuen puntutxo laranja hura, gugandik gero eta urrunago zegoena, itsas azalean zebilela oraindik; halaxe bada, eta haren salbamena zuzenki gure eskuetan ez zegoela jakinik, pentsa  tu nuen solasalditxo batek
|
on
egingo zigukeela, urduritasunak baretze aldera eta baita itxaronaldia laburragoa gerta zekigun. Neroni izan nintzen, bada, gizon haren zeregin humanitario jasoa abonatzen sutsuena, bidenabar, modu zeharkako baina argiz, gainerako taldekideak hitz egitera akuilatzen nituelarik.
|
|
|
Amak basokada esne beroa ekarri zidan: hartzeko,
|
on
egingo zidala. Seguru nago berdin egingo zuela hanka puskatu izan banu.
|
|
|
etxeratze deia entzun bezain pronto etxeetan sartu beharra, argirik gabe kalera ezin irtena, kale bazterretan âtaldetxoetanâ ezin geratua, eta abar. Herriak beharrezko dituela dibertsioak argudiatzen du eta, finean, aginteari ere
|
on
egiten diotela: " uno que sea libre y alegre serà ¡ precisamente activo y laborioso, y siéndolo serà ¡ bien morigerado y obediente a la justicia, y que cuanto mà ¡ s goce, tanto mà ¡ s amarà ¡ el gobierno en que vive, tanto mejor le obedecerà ¡" (de los Herosek aip., 1926: 447).
|
|
|
Pentsatzen jarrita, bitxia da: begiradak botere gaiztoa baino ezin izan dezake; hitzaren boterea, aldiz,
|
on
egiteko (bene dictio) nahiz gaitz egiteko (male dictio) erabil daiteke. Tradizio paganoaren pentsamoldea eta Eliza gutxienez bat datoz botere bikoitz horri dagokionez.
|
|
|
Azter dezagun aurrena hitzaren erabilera terapeutikoa. Salutatorea edo salutatzailea da
|
on
egiteko erritu hitzez eta konjuruez baliatzen den figura tipikoenetarikoa. 1590etik aurrera hainbat Apezpikutegik debekatu egin bazuen ere haren jarduna, XIX. mendearen hasierako Euskal Herrian oraindik ondo arrunta da.
|
|
2004
|
|
|
A. OLANO. Horrelako kutsadurak ez dio inori
|
on
egiten, ez babesleei, ez ziklistei, ez inori. Baina onartu behar dugu kirol hau oso gogorra dela eta babesleek diru asko jartzen dutela.
|
|
|
Loic Le Ribaultek bakarrik segitu zuen eta molekula aurreratuago bat sortu, G5 Bere izena zabalduz zihoan, eta gaixo berri gehiago inguratu zitzaizkion Sud Ouest egunkariak Le Ribaultekin eta bere silize organikoak
|
on
egin ziela zioten gaixo askorekin 1995ean egin zuen erreportaiaren ondotik. Berehala salatu zuen justiziaren aitzinean sendagileen elkarteak eta 1996an ihes egin zuen Le Ribaultek, Karibeetako Antiguara.
|
|
|
Apiterapeutak agindu bezala, emazteak erleak ipintzen zizkidan larruazalean, haien eztenetako pozoiak nire gorputzari
|
on
egingo ote zion aproba egiteko. Erleen ziztadak utzi berria nintzen 2003ko neguan beste eztenkada batzuk dastatzera Madrilera eraman nindutenean, eta udaberrian espetxetik aterata berriro jarri ginen harremanetan apiterapeutarekin.
|
|
|
Gosaldu ta gero, abeslari ta ameslari, amuarrainak harrapatzen ibili naiz lo kuluxkada batean. Eta
|
on
egin dit lo pixka bat egiteak, nekaturik bainengoen.
|
|
|
Jan ere, berriz, edozein txerrikeria jaten dute, zikin saskelok! Ta
|
on
egiten die gainera! Hori da haundiena!
|
|
|
Jardun eta ezin eta alferrik da
|
on
egin.
|
|
|
Ea, ba,
|
on
egin denoi.
|
|
|
Eta
|
on
egin!
|
|
|
Horra,
|
on
egin!
|
|
|
Moraltasuna Jainkoaren aginduetatik eratortzendela sinesten duenak honako dilema hau izango du aurrez aurre: Jainkoaren aginduakdirenak dira (a) berez moralki zuzenak direlako ala (b) Jainkoak berak agintzeak, bestegabe, moralki zuzen edo
|
on
egiten ditueiako?
|
|
|
fruta, oso ezaguna gerta dakigukeen zerbait. Hungariara joaten bazara, gozatu hango sukaldaritzaz eta
|
on
egin edo bere hizkuntzan esanda: “Jó étvágyat”
|
|
|
Egia da, baina zuretzat ez da on eta, gainera, bakantza pixka bat hartzeak
|
on
eginen dukul Hara, hori nahi nautzun erran; hiru asteren buruan goaz, zure urtebetetzea iragan eta bi aste geroago.
|
|
|
200 lagun inguru, dantzari eta trikitilari, denek batera bazkaldu zuten seminarioan. Bazkariak
|
on
egin zien itxuraz, eta atsedenaldia ia ezerezean geratu zen, platerekoa amaitu orduko berriz ere gertu baitziren dantzarako. Mahaien bueltan arin arin, fandango eta kalejira nahikoa egin zuten bazkalostean.
|
|
|
–Guapa zaude gaur. Uste dut eguraldi honek
|
on
egiten dizula.
|
|
|
–Hodei altuek
|
on
egiten didate?
|
|
|
Pablo pentsakor geratu da. Seguru dago hodei baxuek ere
|
on
egiten diotela.
|
|
|
–Orduan... zuk uste duzu hodei baxuek
|
on
egingo didatela?
|
|
|
–Bai, denak. Aggiok esan dit ilea ebaki dudala, Oscarrek pintatuta nagoela, Pablok eguraldiak
|
on
egiten didala eta Lucak perfumea bota dudala. Bainilazkoa.
|
|
|
Eta, harekin batera, nire gorputzeko epela ihes egiten. Baina sentipena ez zen desatsegina, aitzitik, minik gabeko lo baketsu hartan lerratzeak
|
on
eginen zidala sentitzen nuen.
|
|
|
–Koñak zurrutada batek
|
on
eginen dik, Oskar –erran zidan Ibarrak– Eta oraingoan ez diat ezetzik onartuko.
|
|
|
Eta hemeretzi urte izan arren, artean neska baten amodiorik sentitu gabea nintzen. Ama gaixoa gerra hasi baino hilabete batzuk lehenago hil zen, eta erran zidan azken gauzetako bat zera izan zen, neskaren bat ezagutu behar nuela, emakume atsegin baten samurtasunak
|
on
eginen zidala. Maitasunak baretu eginen zuela neure baitako asaldura larria.
|
|
|
Basoan lanean ari nintzenean, eramangarria zen. Lanpeturik ibiltzeak
|
on
egiten zidan. Baina libre nituen orduak izugarriak ziren.
|
|
2005
|
|
|
Biziki maite dut Gabriel Garcia Marquezen probokazioa. Frantsesak hain dira harro haien hizkuntzaz, haien patrimonioaz, ez dela gaizki hori erratea,
|
on
egiten die, munduan arrakokatzen ditu. Munduko hiru hizkuntza handiak, ingelesa, gaztelera, eta txinera dira, eta gero frantsesa.
|
|
|
Porrot bat edo beste izan liteke, bai,
|
on
egiten dizuna. Porrotetatik ikasten dela ere esaten da, baina nik beti erantzuten dut askoz hobea dela garaipen batetik ikastea.
|
|
|
Gainera, delako kanpoko begi horretan sinetsiko dut Parisen ikusiko dutalarik apezpiku inglesa eta Madrilen alemana. Kanpoko begirada batek ez ote lieke
|
on
eginen bi hiri handi horiei ere. Eliza eta Frantzia (edo Espainia) hobeki bereiz litzateke, galikanismoa ez baita arras hila oraino.
|
|
|
Garagardo bat gura? Niri
|
on
egingo dit.
|
|
|
–Badirudi, osatzeaz gain,
|
on
egin dizula ospitaleak. Lehen ez zenukeen horrelako hitzik esango, txerri alaena –nerabezaroak freskotasun berezia ematen die bere hitzei, haur izateari uko egiten ez dion emakume pikaroaren marka.
|
|
|
Eta noiz itzuli behar duzun ere ez dakigu. Badakit zeuk ere normaltasunera ahalik eta azkarren itzuli behar duzula,
|
on
egingo dizula –xamurki bota dio purrustada, laztan minez haserre baino areago– Eta Naroaren presa ere... astebete gurean emanda ez zuen asko galduko, pozik edukiko genuen, eta opariren bat prestatu ere bai, osaba izekoentzat. Nire ahizpa ez balitz legez.
|
|
|
–Emakume horrek badaki bere semea hil egin dela, hori argi du, baina toki bat nahi du bertara loreak eramateko eta bertan otoitz egiteko –baziren bost bat minutu bere senarra hiltzaile gupidagabea zela esan nionetik, eta
|
on
egin ziola ematen zuen.
|
|
|
Amore eman nuen. Barrua husteak
|
on
egingo zidala pentsatu nuen; bestalde, osabari ideia jenialen bat otu zekiokeen...
|