|
2008
|
|
|
Izan ere, antzerki moldeetara aldatze horretan, Txakolinaren> Ospakuntza> 1en eta> 2ren antolatzaileek euskal herri abesti bi sartu zituzten testuan, atal honetako poema osoaren ardatz> bihurtzen direnak: . Txakolin, txakolin,/ txakolinak
|
on
egin. / Guztiok edaigun alkarrekin?
|
|
|
Kostaldean J. Olaizola-k (Getaria, 1911 Zarautz, 1948) eta Tolosaldean J. A. Garatek erromesaldiak antolatzea erabaki zuten, horrek Santutegiari ere
|
on
egingo ziolakoan. Gasogenoaren garaiak ziren, eta autobusak kaskarrak; haue takorik ez zenean, berriz, kamioiak ere igo ohi ziren hara, erromesez gainez ka.
|
|
|
kantitate izenen balioa du, hala bat> zenbatzailea, nola a> darraionean. Gogora bedi Lazarragaren sintaxi hau bizkaiera zaharreko zein beste tradizio zaharretako testu batzuetan ere erraz
|
on
egiten dela. Hala RS, Kapanaga edo Mikoletarenean.9 Bizkaiera modernoan ere indarrean dira, izen zein adjektibo legez, gitxia> erako sintaxiak.
|
|
|
go, beste, > adinbat> edo asko ren antzera, Mogelen ondoko adibideak
|
on
egiten
|
|
|
hain katolikoak baitziren euskaldunak (boza gorri ematen zutenak ere bai), hain hertsiki estekatuak elkarri elizgizonak eta euskara, eta halako guduak III. Errepublikan non halabeharrez euskarazko kazeta gorriak eta xuriak sortu beharrak baitziren elkarren kontra borrokatzeko. Estatuaren eta Elizen arteko Bereizkunde Legearen (1905) ondorioz kalapitak eztituz joan ziren; izan ere Andere Errepublika eta Aita Saindua elkarrekin ezkontarazi zituzten, eta 1905eko dibortzioak luzara
|
on
egin ziela batzuei eta besteei ez da dudarik. Borrokak sortarazi eta biziarazi zuenez, borroka bere bizienean zegoeno iraun zuen Réveilek, eta halaber haren ondoko Eskual Herriak.
|
|
2013
|
|
|
Ziloetako baldintza gogorrak aipatu zituen arren, beste ondorio bat ere atera zuen, hala nola gogortasun hark batzuei
|
on
egin ziela, azkartu zirelakoan eta gero ez zelakoan eritasunik izan. Beraz, nahiz eta lubakien alde txar hori onartu, oro har ondorio onak ere izan zituela idatzi zuen.
|
|
2014
|
|
|
baina denak ez dira zuhaitzetarik jaitsi eta diot kirol talde horiekin zuhaitzak eraiki direla, jaitsi zirenak, berriz zuhaitzetara tximinoen gisa oihuka igo daitezen, aztora eta lilura daitezen, bizitzaren gorabehera ahazte ko: Panem> et> Circences.> Eta gizabanakoak
|
on
egiten dion kiro lean jardutea gal dezan: besteak ikusiz askietsi dadin.
|
|
2021
|
|
|
Zazpi urtetan pozoatu nahi izan zuten; bainan ez zion edariak deusik egin. Behar bada
|
on
egin ere zion (Hiribarren); Eta hala apezek nola aintzindariek, denek atseginekin ikusi zuten Jesus jauna estekatua eta beren soldaduen eskuetan. Egin ere zioten anitz laido eta azkenean, oihu egin zuten guziek, hiltzea merezi zuela (Joanategi); Egin zuen baratxuri salda koipe puska batekin, baina Agerak laster ezagutu zuen ez zela haragi salda, eta galdetu zion:
|
|
|
Har dezagun, esate baterako, honako hitz multzo hau: Eraman ezazu bada
|
on
egingo dizu.
|
|
|
Bere hutsean eta soilean, puntu komarik gabe eta ahoskera zein den jakin gabe, ondoriozko nahiz kausazko izateko gai da horko bada hori. Baina ondoko bi perpaus hauetako hitz andanak, ahoskera eta puntuazio markak badira zerbait: [Eraman ezazu], [bada
|
on
egingo dizu]; [Eraman ezazu, bada], [on egingo dizu].
|
|
|
Bere hutsean eta soilean, puntu komarik gabe eta ahoskera zein den jakin gabe, ondoriozko nahiz kausazko izateko gai da horko bada hori. Baina ondoko bi perpaus hauetako hitz andanak, ahoskera eta puntuazio markak badira zerbait: [Eraman ezazu], [bada on egingo dizu]; [Eraman ezazu, bada],[
|
on
egingo dizu].
|
|
|
tua. Eta ekusi zuenean, munduko gizonen asmoak eta gogoetak gaitzera beti eta geiago makurtuz zijoazela, damutu zitzaion Jaungoikoari gizonak egiñaz (Mendiburu); Alako moduan, non, gizona sortua eta egiña Jainkoari damutu zitzaion, zeren mundu guzia gaiztakeria eta bekatuz betea ikusten zuen (Lardizabal); Ez du Jaunak ahaztuko aitari
|
on
egina, zeure bekatuen ordainetan hartuko dizu kontuan (Elizen arteko Biblia); Hala ere ez zidan eskertu bere borondateari muzin egina (Epaltza). Baina indarra hartuz eta nagusituz joan da aldaera burutu ‘indartu’ dei dezakeguna (tu izana) eta nekez aurkituko dugu gaurko corpusetan partizipio burutu soila:
|
|
|
Bada lokailuak —lagunartean, ba— bestelako erabilerak ditu, baina inoiz kausa ere adierazten du, Hegoaldeko euskalkietan batez ere: Ez dut agurtu, bada ez dut ezagutu; Eraman ezazu, bada
|
on
egingo dizu2 Ezen —edo ezi (k) — Iparraldeko euskalkietan erabiltzen da kausazko adieran: Segur naiz plazer eginen diodala, ezen bera ere kantari pollita da (Xalbador).
|
|
|
holakoetan, OEHren arabera, gehienetan mugagabea edo partizipioa ageri da): Zuhur nenbilen, zerbait berezi esan nahi zidala sumatzen nuen (Atxaga); Zerbait berok
|
on
egingo dizu (Borda); Zerbait txar gertatu bide da (Bidegain); Nahi du kanpora zerbait handi iruditu (Pouvreau). Batzuetan adjektiboa aurretik ere:
|
|
|
Bestelako sintagmak interjekzio edo heiagora izan daitezke, nolabait: perpaus bat adibidez(
|
on
egin dizula!, burutik pasatzea ere!, ez eta pentsatu ere, tira!...), edo determinatzaile sintagma bat (nolako lanak!, zer lotsa!), adjektibo sintagma bat (lotsagarria), baina interjekzio batek ez du perpaus bat osatzen, ez eta interjekzio sintagmarik ere. Horregatik, nekez eman dugu interjekzio bat zehar estiloan.
|
|
2023
|
|
|
Orduan, Landrecies herrian zeuden Frantzisko I.aren eta enperadorearen ar teko gudak. Baina anaiarengandik urrun gelditzeak
|
on
egin zion Margaritari, Margaritak Nafarroan pasatu zituen hilabeteak onak izan ziren eta han go lasaitasuna, herritarrekiko bizipenak gustukoak izan zituen.
|