2000
|
|
ETAko preso asko desilusionatuta zegoen; erakundea utzi
|
nahi zuen
. Preso askoren artean zegoen sentimendu azkar hori.
|
|
Kasualitatez hasi ziren Jacob eta Wilheim Grimm ipuinak biltzen, alemaniar herri literaturaren bilduma bat osatu
|
nahi zuen
lagun bati mesede egin nahian. Lagunak bere asmoa bertan behera utzi eta Grimm anaiek beraiek argitaratu zuten ipuinen bilduma 1812 eta 1815 bitartean, bi ataletan.
|
|
Hainbat bidetatik etorritako taldeak bildu ziren autonomoetan. ETAren VI. biltzarraren ostean, V. batzarrarekin eta eta VI.arekin bat egin ez zuten militanteak ziren talde batean; herri langilearen borroka ekintza armatuaz osatu
|
nahi zuen
. Beste talde bat, herriz herriko asanblea jendetsuen arieran sortu zen; herriaren eremu askeak borroka armatuaren laguntzaz lortuko zirela mantentzen zuen.
|
|
Elizetan sartzeekin? Manifestazio eta protesta soilekin?" Galderaz galdera, borroka baketsuki egin ahal izateko beste era asko zekartzan kontura, halako batean benetan iritsi
|
nahi zuen
lekura iristeko: " Bearrezko ote da armen indarra?
|
|
Bertsolaritzak indar izugarria zeukan: giro politiko horri buruz jendeak zerbait entzun
|
nahi zuen
eta oso zaila zen zerbait entzutea publikoki bertsolarien ahotik ez bazen. Bertsolariek zerbait adierazten bazuten, horrek sekulako arrakasta lortzen zuen.
|
|
1947koudaberrian Hegoafrikatik iritsi berria zen Fritz ezagutu zuen. Fritz-ek Goodmanezagutu
|
nahi zuen
, honek W. Reich eta Freud-en ondorengoei (neofreudianoei) buruzko artikulu bat idatzi zuelako.
|
|
Ez dakigu, ezta ere, Araneko* Teofilok zertarako
|
nahi zuen
emaztearen gorpua.Gorpua baitzuen eroan gura, eta ez arima; baina nago bereizketa ez dela pertinenteatestuinguru honetan, pertsona izaten dela kontua. Zeberion elkarrekin doaz kapabotatzea eta gorpua eramateko asmoa.
|
|
Beraz, eginiko apustuari euskarri estrukturala bilatu beharra sentitu zuen, albait arinen gainera. Eta euskarri hori, hain zuzen ere, kritikatu
|
nahi zuen
alor berberean bilatu zuen: –Jainkoa eta Lege Zaharra?
|
|
Ministroaren galdera-proposamena probintziako gobernarientzako irizpidebateratuak lantzeko aitzaki edo arrazoiarekin aurkeztu zitzaien gotzainei, eta goianikusi ditugun testuen arabera, hizkuntz politika adostua lortu
|
nahi zuen
ministroak, agintari zibil eta eliztarren artean.
|
|
Gobernuaren politikak batez ere bizitza hiritarra erdaldundu
|
nahi zuen
, azkar etagogor (ikusi dugu testuetan erabaki hori); horregatik samurragoa zen, lehendabizi, euskarari herri eta auzoetako elizetan leku egitea. Kontrol ofiziala ere zailagoa baitzenhan, segur aski, hirietan baino.
|
|
Hauek batzuk besterik ez dira, baina nahikoak. Hortaz, fonema, berez ekoiztu etauler daitekeena da, beste soinu baten aldaera ez dena, entzulearen ustez esaleakekoiztu
|
nahi zuen
soinu ideala.
|
|
Ez nekien nora iritsi
|
nahi zuen
, baina baietz esan nion berriro.
|
|
Herrira joan nintzen. Aurrena etxetik pasatu nintzen, aitari esateko Salbatoreranindoala eta ea etorri
|
nahi zuen
.
|
|
Albistegietan kazetak erabiltzen ziren informazio-iturri modura eta berehala sortu zen prentsa idatziaren eta irratiaren arteko lehia edo borroka. Irratiak prentsa-agentziek igorritako notiziak nahi zituen eta ituna egin
|
nahi zuen
agentziekin. Hala ere, 1933 urtera arte lehiakortasunak bere horretan iraun zuen, urte hartan hain zuzen CBS deritzonak sortu baitzuen lehen-biziko informazio-agentzia, irrati-estazioei zuzendua:
|
|
Aipaturiko arrazoiengatik gizarteko klase sozialen arteko banaketari erantzuten zion ikasketen antolaketa garrantzitsua bada ere-eta ikusi besterik ez dago legearen bidez irakaskuntza-maila guztietan Estatuak ezarri
|
nahi zuen
erabateko uniformizazioa-, gure aldetik herritar espainiar guztiek-teorian behintzategin behar izango zuten bidaia kurrikularraren azterketa laburrari ekingo diogu260 Lehenik eta behin esan beharko genuke, zergatik hitz egin daitekeen curriculum nazionalaz Moyano legean; hots, curriculumari izaera nazionala zerk ematen dion azaldu beharko genuke.
|
|
Hurrengo eguna Derryko udal liburutegian eman zuen berriro. Azken hilabeteetako egunkari guztiak arakatu nahi zituen, Ralphen argazkiekin konforme geratu ez eta orain Eiderri buruzko aipamenen bat
|
nahi zuen
, mendekua osoa izan zedin, poz txikia algara ikaragarri bihur zedin, liburutegiko arduradunak kalera bidal zezan hain barre ozena egiteagatik. Hori nahi zuen.
|
|
Azken hilabeteetako egunkari guztiak arakatu nahi zituen, Ralphen argazkiekin konforme geratu ez eta orain Eiderri buruzko aipamenen bat nahi zuen, mendekua osoa izan zedin, poz txikia algara ikaragarri bihur zedin, liburutegiko arduradunak kalera bidal zezan hain barre ozena egiteagatik. Hori
|
nahi zuen
. Horixe izango zuen poz-iturri, alegia egunkariek eta poliziak eta legeak eta bere esku ez zegoen guztiak Eider iraintzea, kritikatzea, kalumniatzea, manipulatzea, maiseatzea.
|
|
Txema harrerako leihatila txiki hartara abiatu zen, eta neskak galdetu zion ea berak ere argazki bat
|
nahi zuen
horman josteko. Ez, ez, erantzun zion Txemak, neska atseginari begiratu gabe.
|
|
Etsi-etsian irakurri zituen apirilaren 21etik aurrerako egunkariak ere, ea lau lerroko artikuluren batek Eiderren heriotza aipatzen zuen-edo. " Ian Donnelley-ren maitaleak bere burua hil du" edo antzeko zerbait ikusi
|
nahi zuen
, bere susmoak egiazta zitezen eta Eiderren azken engainua heriotza izan zela ziurtasunez jakiteko. Alegia, ez zela istripu soil bat izan, ezpada suizidio gordin bat, Eiderren amak eta Jabik eta beharbada koadrila osoak eta herri guztiak lehenagotik zekien bezala.
|
|
Atzamarrak belztuak zituen jada, egunkarietako titularrak irakurtzeaz nazkatzen hasia zen, eta gehiago oraindik ingeleseko testuak erdipurdika ulertzeaz. Baina azken garaipena lortu
|
nahi zuen
, behar zuen. Eta akaso Txemaren ohorearentzat iraingarria izango zen esku arteko azken egunkaria bazter batean laga eta disketarekin gogoratzea.
|
|
Lagunekin elkartu zen, hain zuzen ere gaua ordu askoko promesa egiten ari zen une berean. Denboraz hastea komeni zen, modu horretan alkoholak efektua egin zezan musuak zer ziren ezagutu
|
nahi zuen
mutilaren buruan.
|
|
Hori, azkena. Eta gainera, zertarako eskuratu
|
nahi zuen
berari ez zegokion oroimen puska hura. Ez al zen errazagoa erosi berri zuen pisutxoan geratu eta gauza onenekin gogoratzea?
|
|
Eta Txemak isiltasunik mutueneko elkarrizketa
|
nahi zuen
. Bere eskutan balego, ordaindu ere egingo zien gidariei ahoko kremailera itxi zezaten, eskatutako herrira eraman zezaten tutik ere esan gabe.
|
|
Holakoetan ez zitzaion pentsamendu positiboegirik etortzen. Jakin bazekien Eider bat-bateko bidaia hura prestatzen ari zela, baina gonbidatu ere ez zuen egin, ezta hitz laurden bat ere, berarekin joan
|
nahi zuen
galdetzeko. Ezertxo ere ez.
|
|
Baina printza txikiak sartzen zitzaizkion burmuinaren zirrikituetatik, hala nola esperientzia txar haren lekuko izandako udalekuaren izena, eta ondorengo egunetako haserre eta beldurrak... Baina ez zuen nahi, ez zuen gertaera hura gogoratu nahi, iraganaren zakuan sartuta mantendu
|
nahi zuen
, eta hura dena aspaldi bukatu zela esaten zuen Txemak ahots ozenez, bere buruak entzun zezan edo. Ez zitzaion oroipen hura askotan etortzen, eta nahiago zuen horrela.
|
|
Leo’s Hostel hartan logelak handiak ziren, sabai altukoak eta, batez ere, hotzak. Baina Txemari hamabi pertsonarentzako logela huts bat tokatu zitzaion, dena berarentzat, eta pozik sentitu zen, inork gaizki begiratuko zion beldurrik gabe egin baitzezakeen
|
nahi zuen
guztia han: ordenagailuarekin ibili, jan, lo egin eta, zergatik ez, mozkortu.
|
|
Makinistak bere tutua jo zuenean gure besapeetako izerdi jario batek bagoia bete zuen, hasierako tripetako kili-kilien osagarri. Segundoaren buruan bagoiak kolpe izugarri bat jo eta pixkanaka," txaka-txaka" xuxurlatu
|
nahi zuen
erritmo baten bitartez, martxa gero eta handiagoa harrapatu zuen, gure pozerako eta izerdi jarioaren emana ia jasanezin bihurtu arte.
|
|
Hilda egon
|
nahi zuen
, guztiz hilda. Cliffs of Moherren aukera bat galdu zuen eta orain hilda egon nahi zuen.
|
|
Hilda egon nahi zuen, guztiz hilda. Cliffs of Moherren aukera bat galdu zuen eta orain hilda egon
|
nahi zuen
. Ondo aurkitzen zen begiak itxita.
|
|
Aguuuur, esan zuen oilarrak berekiko, eta bere hegal txikiak luzatu zituen kanposantuko hormatik behera salto egiteko. Han azpian, jauzi egin
|
nahi zuen
tokian bertan, hilobi baten apaingarri edo, gurutze zorrotz bat zegoen, ezin hobea bertara salto eginda bihotzaren erditik sartzeko. Bera zen munduaren akaberaren erruduna:
|
|
Bera zen munduaren akaberaren erruduna: berak sufritu
|
nahi zuen
, inork baino lehenago, heriotzaren ziztada. Gurutzeari begiratu zion berriz, ondo kalkulatu eta punta zorrotz hura bihotzean iltzatzeko.
|
|
Baina osabak hura
|
nahi zuen
, eta Pedrok ez zuen hartarako ez indarrik ez kemenik aski... ez eta gogorik ere, zeren bizitzak maiz kolpatu eta zaurtu baitzuen, eta zeren, zokorik zokoeneko azken epela bilatzen duen or zigortuaren eredurat, ez baitzuen gutiziatzen eta amesten zoko epel hura baizen, non eman baitzitzakeen bere hondar urteak, bizitzako azken plazer apurren gozoan.
|
|
Neskari Catherine zeritzan, baina bertze neska guztiek Mignon deitzen zioten, eta galdetu nionean nola
|
nahi zuen
nik deitzea, haren behakoari malizi puntu bat zeriola, ihardetsi zidan: " Oraingoz, Catherine; geroxeago, benturaz, Mignon...", adierazten zidalarik, gisa hartan, ezen izen batetik bertzerako jauziak prezio bat zuela.
|
|
Zeren eta nik ere aspaldi eskatu bainion eta eskatzen nion Goikoari mirakulu bat, eta mirakulu hura zen ezen eman ziezadala beharrezko argia, neure egiaren erabaki ahal izaiteko, katoliko edo protestant izan behar ote nuen, apez edo zientzilari... Eta osabak ere
|
nahi zuen
, ongi aditu banion bederen, nik gogoeta egitea, neure arimaren indarztatzeko eta sendotzeko... Ohartu ote zen, bada, osaba Joanikot, zalantzaz josia nengoela eta ez nekiela norat jo, nahiz eta iduri egin nezakeen ezen osabaren kide ezin leialago nintzela?
|
|
Osabak, beraz, gogoeta egin nezan
|
nahi zuen
... eta bazuen hartarako gai nagusi bat: libertatea.
|
|
...omunzki eta eskuarki, euskaraz mintzatzen zitzaigun, baina baita frantsesez ere, batik bat don Frantzisko, herriko apeza, Mattin eta bion prezeptore izendatu zuenean —sasoin hartan, noiz eta aitona deliberatu baitzen, nekearen nekeaz, etxeko jaun gisa zituen arduren uzterat—, zeren don Frantziskok ez baitzekien frantsesez, eta aitonak biziki maite zuen frantsesa eta frantses kultura, eta
|
nahi zuen
, bertzalde, ahalik eta hizkuntza gehienetan treba gintezen, usa gintezen eta aitzina gintezen.
|
|
Ordu arte, osaba Joanikotek irakatsi izan zizkigun aritmetika, geometria eta lehenengo letrak, denetik apur bat, batzuetan jostetan bezala, aitona Nikolas hartan ere lagun zuela, eta bertzeetan seriosago. Haatik, aitonak
|
nahi zuen
ezen latina eta erretorika ere behar bezala ikas genitzan, baita erlijionea ere, jakina, eta, nola aitona Nikolasek, arestian erran bezala, biziki estimatzen baitzuen gure apez don Frantzisko, hala izendatu zuen hura Mattin eta bion prezeptore, nik buruz harria jo eta handik gutirat, sei urte bete berri nituela eta Mattinek bederatzi.
|
|
Mattin ere, Villagrandeko dukearen palazioan hiru urte eskas egin ondoren, etxean genuen; edo, xeheroago eta zehatzago erraitearren, gure etxean aitaren berrogeita hamargarren urtebetetzeko festa ospatu zenetik genuen Mattin etxean —erran behar ote dizut, jaun André, ezen nehoiz ez bezala ikusi nuela Mattin nigarretan, noiz eta, festaren ondotik, Villagrandeko dukearen semea Madrilerat itzuli baitzen, Mattin Urbiainen utzirik? —, zeren aitak nahi baitzuen, alde batetik, Mattin negozioen munduan gero eta gehiago sartzea eta trebatzea, eta hargatik erraiten zion: " Seme, hik ere badaukak zer ikasirik negozioen mundutik, zeren, biharko egunean markes izanen bahaiz ere, eta, halatan, trabailuaren neketan higatuko ez bahaiz ere, ez zaik gaizki etorriko jakitea zein diren diruaren bideak, heure ondasunen hobeki enplegatu ahal izaiteko", eta hargatik ere zuen donejoanetarako prestaturik eta istalgaraturik bidaia bat, harat eta honat; eta
|
nahi zuen
, bertzetik, bidaia hura egin baino lehen familiakoak elkarrekin egoitea, zeren hura ere ez baitzen egunoroz egin genezakeen gauza, aitaren etengabeko bidaiekin eta anaiak Madrilen egin izan zituen egonaldiekin.
|
|
Fede kontuetan gizon gogorra eta zurruna zen arren, gozo ibili zitzaidan aita jesuita nik hari eginikako lehen aitor hartan, neure kontzientzia estutu gabe eta neurriz kanpoko galdegiterik egin gabe. Halarik ere, aita Bartolomek ongi baino hobeki zekien orduko zer
|
nahi zuen
eneganik, eta, akabantzan, bere kontseiluen emaiterat beharturik sentitu zen:
|
|
Baina aita jesuitak gehiago jakin
|
nahi zuen
, eta bertze egun batean, hark propio eskaturik, Pagabasoko leizerat eraman nuen.
|
|
Jauregirat bildu zen jende hartarik, jaun André, hiru gizon aipatu eta bereiziko nituzke: haietarik bat kalonje bat zen, don Claudio izenekoa, dukearen konfesorea zena eta dukeak bidaia guztietan eramaiten zuena, badaezpada, zeren nehork ez baitaki zein izan daitekeen Jainkoaren nahia eta borondatea, eta dukeak bere ondoan
|
nahi zuen
hura heriotzako orenean; bertze biak, berriz, bi toreatzaile haiek ziren, Curro Banderas eta Paco Corrales zeriztenak: azken honek torero ausart bezain adoretsuaren fama zuen —ongi irabazia, bertzalde, kontatzen ziren erdiak egia izaitekotan—, zeren erraiten baitzen, konparazione, ezen, ehun zezenez goiti toreatu eta lau adarkada larri izan zituela, eta ehunez goitiko haien artean hiru zezen hil zituela, haiek toriletik atera bezain sarri, paratzen zelarik, hartarakotz, toriletik beretik hamar bat urratserat, hanka bat belauniko, lantza eskuan tinko... eta harekin egiten ziola buru zezenari, zeina, bere lasterraldian, lantza topatu eta ziplo eroriko baitzen, toreroak bere" lantzean" asmatzekotan, noski; edo, huts eginik, toreroa bera harrapatu eta adarkatuko zuen zezenak, inarrosiko zuen airean itzulipurdika, hilko zuen segurki.
|
|
Baina Joxe Aberasturik etxalde edo etxaleku haietarik batean enplegatu
|
nahi zuen
, eta halaxe jakinarazi zion Fernando Pachecori, etxaldeetako jaunei buruzko eta han egiten ziren trabailuei buruzko xehetasunak eskatzen zizkiola. Eta uste genuenean ezen, ohi bezala, luze ihardetsiko ziola, aitzitik, Fernando Pa che cok ezin laburrago erran zion:
|
|
AMAK bere egia kontatu zidan eta orain enea jakin
|
nahi zuen
. Eta ikusi zuenean ezen ez nekiela nondik has, erran zidan:
|
|
Pedrok astiro eta baratx jaten zuen, ez hala ohi zuelako, baina jan eta mintzatu, biak baterat egiten ez zituelako. Eta Pedrok mintzatu egin
|
nahi zuen
bere batez, eta bihotza hustu:
|
|
Eta zulo hori, zinez erraiten diat, izarrik gabeko gaua duk, zeren bizirik bainago, baina hilik banengo bezala... Eta, Urbiainerat joanen banintz ere, amak ez likek bere seme hura aurkituko, itzal bat baizik, zeren mundua jan
|
nahi zuen
gazte hura munduak jan baitzuen, finean... Eta horretarakotz, hobeki nagok hemen.
|
|
Eta, nola ez bainuen ulertzen zergatik izan behar zuen Antoniok historia haren biktima, zeren, Antonioren beraren erranetan, paradisu bakoitzak bere biktima behar baitzuen, eta bera hartarako disposizionean zegoen, hala, Antoniori berari ideia haiek burutik kendu nahian, paradisu haren alde itsusiak eta marketsak aipatzen nizkion, indiar gorrien hainbat sineste eta ipuin, konparazione, adimenduaren ikuspegitik ezin irrigarriagoak egiten zitzaizkidanak, baina Antoniok orduan erraiten zuen ezen, nola historian barrena izan baitira gizataldeak, zeinetarik azpimarratzen baitzizkidan tenplarioak eta alkimistak, ezkutuko jakintasuna gordetzen zutenak, hala, ipuin haiek ere ezkutuko zerbait gordetzen zutela, eta kontua ez zela ipuin haiek adimenduarentzat irrigarriak zirenetz, baina adimendua zorroztu beharra zegoela, ipuin haien erranahi gordearen ulertzeko eta endelegatzeko. Ezetz, alegia, hura ez zegoela gibela egiteko puntuan, zeren ordu arte iraun eta pertseberatu baitzuen bere fedean, eta azken fineraino iraun eta pertseberatu
|
nahi zuen
...!
|
|
—Barnera
|
nahi zuen
eta, gainera, irain egin dit.
|
|
Hamaiketan ginen elkartzekoak. Anak lehenago
|
nahi zuen
. " Ahalik eta goizen".
|
|
Eztabaidan ikusi nituen atariaren parean, zer zioten entzun ahal izan gabe. Keinuetatik konprenitu nuenez, Ximurrak etxera igo
|
nahi zuen
, baina Kristinak hatza eskumuturreko erlojura eramaten zuen eta buruari ezker-eskuin eragin. Nire lagunak, halako batean, autora jo, atea hertsi eta burrunbaka azeleratu zuen.
|
|
Hagitz bezero ona. Burtsan jokaldi bat egin
|
nahi zuen
aldiro galdea egiten zidan lehenago. Gisan aritzen nintzaion, nonbait, beti itzultzen baitzen.
|
|
—Eta gorpuari hatz nagia moztuta zer lortu
|
nahi zuen
Ripodasek. Oparia, hik dioan bezala, are gehiago pozoitu?
|
|
Makineria pisuaren laguntza behar duten zientziaren edo pentsamenduaren eremu handi-zabalak bezain maite zituen letra tiki-zirtzilen goldeaz lantzen diren alor apalak, eta haietara biziotsuaren gutiziaz makurtzen. Ttipik guztiez guztia jakin
|
nahi zuen
, eta grina horri zion eskaintzen ikasketek, lagunarteak eta irakurraldi ugariek libre uzten zioten denbora. Batzuek seiluak, txanponak, fosilak edo tximeletak biltzen dituzte; hark, berriz, bere ingurukoen bizien zertzeladak metatzen zituen, taldeko gainerako lagunok nesken ondotik agertzen genuen irrika berean, baita arrakasta handiagoaz ere.
|
|
Gauza da, Deereren galdera andana bati zuzen erantzun ondoren, Caterpilar andreak, ilusioz beterik hazka eta hazka hankarteari, soraio, eskuzabal, ongile, irtirin, soprano aho  tsez galdetu zion Ana Morenari ea zer egin
|
nahi zuen
dirutza harekin, ea ongi pentsatu zuen zertan xahutuko zuen zorioneko saria. " Nire nahirik handiena, nire betiko ametsa izan da-idatzi zuen dohakabeak-nire barrenak lepo egiten dituen jakinduria hau guztia besteon zerbitzura jartzea, ezjakinen eta drogazaleen eta marjinatu guztien zerbitzura jartzea".
|
|
Arratoien begi distiratsuak ikusten nituen ganbarako hormazuloetan, eta haiek egur gainean ateratzen zuten hotsa nabaritzen nuen gu guztion ha  tzen mugimendu bakoitzean. Ez zuen hotz handirik egiten, baina haizeak dena inguratu
|
nahi zuen
, eta atariko zuhaitzaren adar sendoen hostoak ganbarako leihatila zigortzen ari ziren. Itsasaldeko txistuak ere oso garbi entzuten ziren baserritik.
|
|
Amak izebaren hitz-jarioa aldatu
|
nahi zuen
, nonbait. Eta, gaur ere berdina pentsa  tzen dut, gutaz keztatzen zen beti.
|
|
-errepikatu zuen-. Aitak ere apaiz
|
nahi zuen
izan gaztetan, baina badakizu... baserrian diru gutxi zegoen, eta-eskuak mantalean igurtzi eta lapikoan zeukanari begiratu zion-garai haietan urri zebilen dirua, eta diru ugari behar izaten zen gauza horietarako.
|
|
Keinu bat egin zidan; solas bat eduki
|
nahi zuen
nonbait nirekin, baina ez nengoen prest. Egun gutxi izango zituen gurekin.
|
|
Elkarrizketa herrena zen. Migelek zaldia astindu
|
nahi zuen
, baina bide ertzean geldi  tzen zitzaion asunak eta belar gaiztoak jaten.
|
|
Hori dela eta, eguerdi aldean Cleveland-en gelditu garenean, leloka-leloka, taldearengandik urruntzea lortu dut. Jendeak bazkari legea egin, eta rockaren museoa ikusi
|
nahi zuen
(esan gabe doa han ere etengabe Chicagoko hotelaren aferaz hitz eta pitz jarraitzeko; hori gutxi balitz ere, Jordi, Adela eta beste batzuk itzuleran eman beharko liguketen kalte ordainari buruz mintzatzen hasi dira).
|
|
Jadanik gaindituak diren baina haren garaian eskuarki onartzen ziren gertakari horietan oinarriturik, gizarte mota ezberdinen eta horietako bakoitzari zegokiokeen hizkuntza tipologiaren arteko korrelazioa ezarri
|
nahi zuen
Unamunok: hortik atera zuen hordak hizkuntza silababakarrez mintzo zirela, gizarte militarrek hizkuntza eranskariak zerabiltzatela eta, azkenean, industria garaiko gizarterik aurreratuenek hizkuntza malgukariez hitz egin behar zutela.
|
|
poeta ez da mintzo lehen pertsonan, sentimenduak gorde edo intelektualizatu egiten ditu inozotasuna ekiditearren; inguruarekiko behakoa urruna du, ez ordea insolidarioa, maite ditu baztertuak eta derrotatuak;" dena esana balego bezalako" zuhurtzia hotzak ez darama isiltasunera, baizik eta egunkarietako, liburuetako eta filmeetako erreferentziak ekartzera ingurua deskribatu eta ulertzeko collagearen teknikaz, gure oroimen kolektiboa aberastu eta osatzeko. Liburu hartan, mendeetako gai eta paisaia tradizionalak behingoz utzita gure literaturak konkistatu
|
nahi zuen
" kalea" edo" hiria" baino, mundua da oparitzen zaiguna. Poetaren gelak mundu osoa hartzen du, ludiko lau bazterrak ditu kokagune, eta geografia ideal horretan mundua baldin bada kokagune osoa, erreferente teknikoa ere mundu guztiko literatura eta paraliteratura da, bere aipu, dialogo eta pertsonaiekin Atxagaren tradizio bihurtzen dena, eta horrenbestez gurea.
|
|
Moderatuen artean moderatuenetarikoa dugu hauxe ere. Konstituziopeko erregetza
|
nahi zuen
legelari honek. Besteen antzera, Kasazio Auzitegitik Zaharren Kontseilura igaro zen, iraultzaren zereginetan kezkatsu.
|
|
Haren ustez, lehendabiziko ereduak, ikusmolde soziohistorikoak, razionalismo enpirikoa errepresentatzen zuen; bigarrenak, ikusmolde ontologiko eta logizistak, aldiz, cartesiar jiteko sasirrazionalismoa. Sasirrazionalismoak zientziaren eraikina adreiluz adreilu
|
nahi zuen
eratu, zientzi teoriaren oinarri sendoaren eta errealitatearekiko egokitzapenaren gain. Ez zuen onartzen informazio eskuragarriaren ‘adreilu’ horiek, une historiko bakoitzean, mugatuta zeudenik eta askotan zehaztugabeak zirenik, benetakotzat eta egia bakartzat inposatzea oso razionala ez zela ohartu gabe.
|
|
Sasirrazionalismoak zientziaren objektuak erabat kalkulagarri legez erabiltzen zituen, nozio argi eta bereiziak lortzera heltzea posible bailitzan. Ezagutza zerbait garden, garbi, logikaren bitartez analizagarri
|
nahi zuen
bilakatu. Haatik, Neurathen ahoan, argitasun bilakatze hura ez zen modu bakarra zientzia ezagutzeko, zientziaren interpretazio posible anitz dagoelako.
|
|
Neurathen ikusmolde entziklopedistak, hortaz, entziklopediaren ideia
|
nahi zuen
finkatu zientziaren esparruan, horrela ikus zedin zientzien arteko elkarlana eta orkestrazioa noraino ailega zitekeen, proiektu hura zientziarekiko ikusmolde hertsietatik bereizteko, hizkuntza zientifikoaren konplexutasunaren inguruan arreta gehiago jarriko zuten terminoak proposatzeko eta zientzia gehiegi idealizatzen zuten hitzak eta kontzeptuak —metodoa, sistema— arbuiatzeko. Labur beharrez, Neurathek enpirismoa zientziaren baitan nahi zuen, baina baita zientzia bera aztertzeko ere132.
|
|
Neurathen ikusmolde entziklopedistak, hortaz, entziklopediaren ideia nahi zuen finkatu zientziaren esparruan, horrela ikus zedin zientzien arteko elkarlana eta orkestrazioa noraino ailega zitekeen, proiektu hura zientziarekiko ikusmolde hertsietatik bereizteko, hizkuntza zientifikoaren konplexutasunaren inguruan arreta gehiago jarriko zuten terminoak proposatzeko eta zientzia gehiegi idealizatzen zuten hitzak eta kontzeptuak —metodoa, sistema— arbuiatzeko. Labur beharrez, Neurathek enpirismoa zientziaren baitan
|
nahi zuen
, baina baita zientzia bera aztertzeko ere132.
|
|
Zirkulua desagertu eta gero, ikusmolde estandarrak Carnapen aldeko bideak jorratuko zituen: filosofiaren betebeharra teorikoa da, justifikazioaren testuingurua da garrantzitsuena eta ez, Neurathek
|
nahi zuen
legez, eginkizun praktikoa, aurkikuntzaren testuingurua. Jakina, eztabaida hau egun berriro irekia dago.
|
|
Gainera, Vienako Zirkuluak metafisikaren aurrean amorerik ez emateko zeukan joera oso apaltzen ari zen. Carnapen ustez, adibidez, berak kolokan jarri
|
nahi zuen
metafisika soilik Bergsonena eta Heideggerrena zen, eta ez, esate baterako, filosofia analitikoaren orduan jaioberria zen metafisika. Ayer, bere aldetik, metafisika onartzera heldu zen, nahiz eta bigarren mailako sistema bezala bakarrik onartu:
|
|
Ezagutzaren eta esanahiaren irudi hau, pribatutasunean oinarriturik, ez zetorren bat Vienako Zirkuluak babestu
|
nahi zuen
objektibotasunarekin. Ezagutu dezakedan bakarra nire egoera mentalaren berehalako edukia bada, non geratzen da ezagutza ororen oinarria den objektibotasuna?
|
|
Kalkulu horrez gain, egun oso arrunt bihurtu den beste ideia gako bat zegoen Leibnizen proiektuan, calculus ratiocinator, alegia. Hau da, kalkulu matematikoaren kantitate hutsak baino haratago zegoen kualitateen kalkulu logiko bat
|
nahi zuen
asmatu, harrezkero filosofi eztabaidetan ager zitezkeen arrazoiketen edozein desbideratze kalkulu akatsa besterik izan ez zedin. Horrela, metodo honekin, eztabaidetan ez zen kalkulagailuekin eman litekeen denbora baino gehiago alferrik botako.
|
|
Psikologia zientzia bateratuaren zati izan ahal izateko, beraz, behavioristika edo konduktismoaren itxura hartu behar zuen, hau da, ingurune fisikoa dela-eta gizakien jokaera edo portaera aztertzen zuen psikologiaren forma. Psikologiaren kasuan, Zirkuluak haren terminologia guztia termino fisikalistez osaturiko bakar batera murriztu
|
nahi zuen
, termino horiek ‘kinada’, ‘erreflexu’, ‘gizakien portaera’ eta antzekoak izanik:
|
|
adibidez, poema bateko leku jakin batean hitz hau beste haren ordez jartzeko, edo musika-lan bateko leku jakin batean esaldi musikal hau beste haren ordez jartzeko. Brahmsen Laugarren Sinfonia bi akorde erabiliz irekitzeko Joachimen proposamena arbuiatzeko haren arrazoia ez zen horrek ez lukeela emango berak
|
nahi zuen
hunkipena, baizik eta halako zerbait: " Hau ez da esan nahi dudana".
|
|
Esan zuen Estetikan arrazoiek" deskribapen erantsien izaera" dutela: adibidez, Brahmsek zer ezan
|
nahi zuen
erakutsi ahal diogu norbaiti Brahmsen lan desberdinak erakutsiz edo egungo beste egile batekin erkatuz; eta Estetikak egiten duen guztia da" zure arreta gauza batera zuzentzea"," gauzak elkarrekin jartzea". Esan zuen, halako" arrazoiak" ematean, beste norbaitek" norberak ikusten duena ikus dezala" lortzen bada, baina, hala ere, horrek ez badu bestea erakartzen, hau eztabaidaren" amaiera bat" dela; eta berak, Wittgensteinek," funtsean" defendatzen zuena" eztabaida estetikoen eta auzitegietako eztabaiden arteko antzaren ideia" zela, izan ere, auzitegi batean, epaitzen den ekintzaren" gorabeherak argitzen" saiatzen da, bukaeran" epailea erakartzeko" itxaropenez.
|
|
Esan zuenez, ez da egia, Freudek uste zuen moduan, txiste guztiek aukera ematen digutenik esplizituki egitea egoki ez litzatekeena disimuluz egiteko, aitzitik," txisteak"," proposizioak" bezala," esanahi-ortzadarra" du. Baina uste dut gehien azpimarratu
|
nahi zuen
gaia, agian, hauxe zela: psikoanalisiak ez digula, kasu, barrearen zergatia aurkitzea ahalbidetzen, baizik eta haren arrazoia soilik.
|
|
Isilik jarraitu genuen berriro bidean aurrera, baina pixka bat aurreraxeago neskari galdetu nion ea nora jo
|
nahi zuen
zehazki, Nafarroako zein herritara.
|
|
Ez zitzaizkion, gainera, andre eta gizon haiek iruditzen garai berriko Euskal Herria ezagutzeko izan zitzakeen lagunik egokienak. Garaiko norbait
|
nahi zuen
ondoan Lauaxetak.
|
|
banpiro bat zen, manka ezkero andrea, hil egingo zena. Hori, aitatxik berak bazekien ongi aski; eta damu zen, horregatik, oraintxe; eta, bere azkeneko ordu zitekeen honetan, barkamena eskatu
|
nahi zuen
. Begian malko bat zeukan.
|
|
Bestenaz amatxik beste telefono dei bat egin zuen; nonorekin solas animatuan jardun, irri egiten zuen. Agian ez zen inorekin ari, agian bere poz irudikoaz gizona zigortu
|
nahi zuen
.
|
|
Beleri, bere gibelean zela, bere esku luzeaz laztandu egin zion buru apepinatua; orduan Lupok atsekabetsu begiratu zion: noski berak ere
|
nahi zuen
etxekoandreak burua fereka ziezaion. Handik laster, etxekoandreak esne-kazo handia ekarri zuelarik, Belek bere atzaparrak bertan sano-sano sartu eta, esne-gaina jasoz, halako gurmandisaz zupatu zituen.
|
|
Gu hemen ginela behinik-behin, afalondoan hortxe, beti dei bat edo bi izaten zituen; beti kanpotik hots egiten zioten. Bistan da, norekin eta zertaz ari zen guk ez genekien fitsik"; Belek Xani begiratu, gero bista jaitsi, begiak bere eskuetan tinkatu zituen; Xanek zerbait esatea espero zukeen; Xan berriz, oraindik Belek nora heldu
|
nahi zuen
ez zekiela zegoen; hartaz, Belek, burua jaso eta: " orduan, Henri ikusiko duzu?", galdetu zion.
|
|
" Xan"; ez zen bera galdetzera ausartu; alabaina, hark: " Ni Raissa naiz"; bat-batean besoko zauria gogoratu zitzaion, ikusi
|
nahi zuen
; marruskatze bat zen, aski zabala, ez ordea batere sakona; odol-ttantta batzuk ageri ziren;" mina emango dizu". " Pixka bat... ez da ezer", esan zuen Xanek, serbilleta batekin odol-ttanttak xukatuz; Raissak ez zuen insistitu; Xanek, kanpora begira:
|
|
‘Orain egin behar da... ’ Bera ere begi bat tunban, bestearekin berriz negozioei begira zegoan. Iluntze nabar hartan, terrazatik, hil eta gero bere hezurrak non lurperatzea
|
nahi zuen
, erakutsi ziguan, etxeko jardinean: aurreko aldean, halako tokian, eta gero, bertan zuhaitz bat aldatu behar genuela.
|
|
Halako batean, ñarroak Xani ukondotik heldu eta: " Hemendik", esan zuen; kale estu batean sarrarazi
|
nahi zuen
. Xan gelditu egin zen; agian ñarroak bere etxera eraman nahi zuen; agian, hala ere, inspektore bat zen; zena zela ere:
|
|
" Hemendik", esan zuen; kale estu batean sarrarazi nahi zuen. Xan gelditu egin zen; agian ñarroak bere etxera eraman
|
nahi zuen
; agian, hala ere, inspektore bat zen; zena zela ere: " Bueno", esan zuen," ni hemendik noa".
|
|
Hainbesterekin garbi zegoen jarraitu egiten ziola; edo, atertu bitartean, aterkiaren babesean segitu
|
nahi zuen
. Xan apuratuta zegoen; jakin zuen, baiki, une batez ñarroari kontra egiten; ez zekien, ordea, orain nola harengandik aldendu.
|
2001
|
|
Zentral nuklearraren jabetza eta Basordas kalako eraikuntzaren zuzendaritza Iberduerori zegokion, orain Iberdrola denari. Iberduerok
|
nahi zuen
guztia egin zuen, era guztietako euskarriak erabiliz, politikoak, foralak eta are legez kanpokoak ere.
|
|
Gobernu zentralak ez du akordioa errespetatu. Gobernuak akordio honen bitartez Foru Aldundiak eurek planteatutakoari men egitea
|
nahi zuen
, baina ez beraiek. Gobernuak Estatuko ogasun ezberdinak ulertzerakoan, sentiberatasun falta agertu du.
|
|
Lehenengo orrialdean agertzen zuenagatik," Geroaren koska" eta" Etengabeko aldaketa" zituen Z. ARGIAK buruan, 1971ko otsaila hasieran. Gauzak aldatzearen premia ikusten zuen, eta irakurlegoa bide beretik joan zedin
|
nahi zuen
, horretarako beharrezkotzat jotzen zituen arrazoi denak emateko prest zegoelarik.
|
|
Kiaaa! Gauzak horrela izanik ere, dirudienez baikortasun puntu batez amaitu
|
nahi zuen
gogoeta aldizkariak, hau baitzioen guztiaren epilogo gisa: " Irudian agertzen diran gazteak eta elektronika-makinak zerbait esango ahal digute irekitasunean bizi nahi dugunoi...".
|
|
Gabrielek baina bere eginkizun literarioa eta poetikoa zuen buruan. ' Bizkaitarrak' deritzon poeman dioenez, berak lurra makinatu eta landu egin
|
nahi zuen
. Han amaitu zen EGIkoarekikoa".
|
|
Ilun zegoen Oteiza. Euskal sena berpiztu
|
nahi zuen
, baina lokartuxegi egoki, dirudienez. " Ni, pertsonalismo ororen aurka borrokatzen naiz", erantzuten zion.
|
|
Suerte handi bat izan da, ni ez nintzen sekula horren bila joan. Los Angelesko casting agentzia batek 5 pertsona jarriak zituen estatu osoa arakatzen, AT&T; telefono konpainiak bere iragarkirako
|
nahi zuen
jiteko gizona bilatzeko. 267 elkarrizketa eginak zituzten ordurako, tartean Hollywoodeko aktoreei ere bai, eta ez zuten oraindik gizon hori harrapatzen.
|
|
Kaosaren estetikak, Lauaxetak mundu modernoarentzat
|
nahi zuen
moduan, hizkera berezia behar du. Geldi gaitezen pixka bat eta pentsa dezagun:
|
|
Euskal Herrian hirurogeita hamarreko garaian egiten zen abangoardiak bazuen surrealismoaren oinarriekin zerikusirik. Surrealismoak hizkera librea agertu
|
nahi zuen
, ordenaren hizkeraren aurretik. Gizartearen eran idatzitako batek adierazten bazuen ezin zela edozer edozein tokitan esan, surrealistek dena esateko joerarekin batera agertu zuten hizkuntzaren mugan eta bazterretan aurkitzen ziren hizkuntza anormalekiko interes berezia.
|
|
Gartzelako poemak idazten hasi zenean, Sarrionandiak alde batera utzi zuen Izuen gordelekuetan barrena liburuan agertu zuen estetika. Estetika neosinbolista hori ez zitzaion aski, adierazi
|
nahi zuen
errealitate bortitzarentzat. Joera errealista aukeratu du, bada.
|
|
Bigarrenak, berriz, erosio eta desertizazioaren aurkako ekintza planak gainerako programen barruan integraturik egotea lortu
|
nahi zuen
: elikadurako segurtasuna eta pobreziaren aurkako borroka, uraren gestio integratua, aniztasun biologikoa babesteko eta klimaren aldaketa bultzatzen duten programen barruan alegia.
|
|
Handik atera, eta bandolero-talde batek bahitu egin zuen. Buruzagiak beretzat
|
nahi zuen
emakume gazte hura. Baina, Vikram buru-ordeak okasioak izan zituen bere buruzagiarekin eta hil egin zuen.
|
|
Ez dut uste analisikontrastiboa hemen justifikatu behar denik; eta, urteetan hizkuntzen arteko aldeakaztertzeko erabili bada ere, oraingo honetan kulturen arteko aldeak aztertzeko erabili nahi dugu. Analisi kontrastiboaren teoria planteatu zuenean, Lado-k hizkuntzakbere osotasunean alderatzea proposatu zuen; hasiera-hasieratik, analisi-mota horihizkuntzen alderdi linguistiko eta gramatikalak alderatzeko erabili zen; eta, ustez, alde horiek hizkuntzen ikaskuntzan izango zuten eragina aurreikusteko erabilibazen ere, Lado-k hori baino gehiago
|
nahi zuen
, eta ez bereziki ordena horretan.Sistema osoak konparatzea proposatzen zuen berak. Sistema horien alderik iluneneta ezkutuena kulturarena da, dudarik gabe.
|
|
Arerioak bere edertasunak txundituko zituen. Gerra gizonakbere ahots goxoarekin baretuko(...) eta printzeak
|
nahi zuen
guztietan, ipotxenprintzesa bereganatuko zuen, bertutearen erregina putetxeetako emagaldu bihurtuzune batez».
|
|
Erregina berria te-kontsumitzailea zen ezkontza baino askoz lehenagotik, eta Txinako te-kaxa bat ekarri zuen berarekin, bere dotearen zati gisa. Gero eta jende gehiagok probatu
|
nahi zuen
, baina oso garestia zenez, modan egon nahi zuten aberatsek baino ezin zioten utzi. 1706an, Thomas Twining te-konpainia ospetsuaren sortzaileak Tom´s Coffee Housek ireki zuen.
|