|
2009
|
|
|
Historia eta literatura erruz maite zituen, baina ez hala matematikak, kimika eta horiek. Mendiarekin zoramena zuen; eta mendiko artzain eta nekazariekin topo egitean hau galdetu eta beste
|
hura
esan ibili ohi zen. Jende orrekin izketalditxo bat egin gabe ezin utzi, eta izketaldi oiek bultza ninduten ontan sartzera.
|
|
|
Garaiotako seinalea da, modu batera zein bestera, ordenagailuaren aginpidea. Askoren ustez, gainera, bateraezinak dira
|
hura
eta herri literatura; azken honek, itxuraz, iritsiezinak baititu literatura idatziaren sona eta ospea, finkotasuna bera ez aipatzearren.
|
|
|
310 ohikoak eta 22 sail nagusikoak; eta beste 29 ale, Biblioteca de Narrativa popular sailekoak; guztira, beraz, 361 (Erdarazko hauek 1993tik aurrera argitaratuz joan dira eta, azken batean, Auspoaren erdal adartzat jo ditzakegu. Urte batzuk itxaron behar izan dute, Azkoitiko mutiko haren ekarri ditut
|
hura
dela bitarteko.)
|
|
|
Deiadarra taldeak horrela erabaki baitzuen Urepelen urte oroz, Xalbador eta Antonio Zavala izan da aurtengo Xalbador egunaren lema, hainbat elkarlan egin zutenak besteak beste, Odolaren mintzoa harrigarria goraldu eta omentzeko asmoz, Nafarroa Behereko mendiarte honetan. Eta aurtengo egitaraua onez onean burutu ostean, gure eskerrik zintzoena eman nahi diegu laguntasun berdingabea eman diguten Euskaltzaindiari, Urepeleko Herriko Etxeari, Ondarroako arrantzale jubilatu taldeari
|
hura
marmitakoa eta arrainaren ederra!, Mutriku eta Donazaharreko herri kirol taldeei, Goierriko gazte taldeari, zenbait komunikabideri inola ere ez denei, Koldo Mitxelena Kulturuneari eta antolaketan urte oro lagun izaten ditugun guztiei. Eta, nola ez, Xalbador egunean gurekin urte oroz biltzeko ohitura dutenei, eskerrik asko eta hurrengo urtera arte.
|
|
|
Joan Mari Torrealdaik eta Imanol Muruak egindako liburu egokian dugu Juanjo Zearreta, euskaltzain eta langileekin batera, irudi dotore batean. Hura zen Akademiaren jagolea,
|
hura
zen gure erakundearen oroegilea.
|
|
|
2005eko azaroaren sinatutako tratuaren arabera 2008ko azaro abenduan hasi eta 2009ko urtarrilean azkenengo hondarrak bilduz Gipuzkoako Aldundira (Koldo Mitxelena) ekarri zen kaxa multzo handi
|
hura
, orain eta handiago eta ederrago iruditzen zaigu, egia esateko. Antoniok berak ezetz esaten bazuen ere, ondo genekien bilduma harrigarria zela hark urteen buruan maisukiro eginikoa.
|
|
|
Antoniok berak ezetz esaten bazuen ere, ondo genekien bilduma harrigarria zela hark urteen buruan maisukiro eginikoa. Alegia, ez zela
|
hura
ahuntzaren gauerdiko eztula, ez zela dozena bat karpetetan bil zitekeen paper zahar multzoa.Hala ere, pazientzia eta begirune handiz orain karpetaz karpeta ordenatzen eta katalogatzen ari direnean, harik eta handiagoa, ederrago eta tantaiagoa iruditzen zaigu gure kultura arduradunen eta erakundeen aitorpen eta saririk merezi izan ez duen artxiboa. Gero izango da dirua, gero izango dira famak, esaten zuen tolosarrak disimulatu ezineko penaz.
|
|
2010
|
|
|
Berriz ere etenda geratzen zen argitaratze bidea, baina hamalau urte geroago aspaldiko asmo hori betetzea deliberaturik, Txinatik etorri arazi zuten beste aita jesuita bat,
|
hura
ere ez kasualitatez hain urrun eta hain denbora luzez hantxe bizi zena: aita Patxi Etxeberria() andoindarra.
|
|
|
Eta, hala ere, Aita Santuari zuzenean idaztea erabakitzen da. Gutun horren kopia erakundearen artxiboan kontserbatu da, baita ere
|
hura
erredaktatzeko erabilitako zirriborroa, Orixeren eskuz idatzia. Gutuna Ignazio Maria Etxaide euskaltzainburuak eta Nazario Oleaga idazkariak sinatua zen.
|
|
|
Bere Santutasunaren bedeinkaziozko hitz bat itzulpenaren egileentzat, batez ere beren premia espiritualetan
|
hura
erabiliko duten guztientzat, adoretuko dituena, gainera, ez dezaten alperrik gal Erregio nabarmenki katoliko honen herri tradizioan dugun altxorra, izango litzateke Akademia honek gure Aita Santuaren ontasunetik jasoko lukeen saririk ederrena. (Euskaltzaindia, 1959ko ekainaren 25eko gutuna)
|
|
|
Ezin gara luzatu hemen artikulu bakoitzaren iruzkinean (ikus aurkibidea hemen). Teknikoki, Peter Bakker ek Uhlenbeck eta euskara gaiari dedikatzen diona da interesgarriena euskal filologoarentzat, baina
|
hura
besterik ez irakurtzea, nire uste apalean, Uhlenbeck-en irudi lehorregi bat izatera kondenatzea da. Ona izan daiteke, gutxienez, Jan Noordegraaf ek haren oinarri teorikoei dedikatzen dionarekin konbinatzea, zeinetan bete betean kokatzen duen berak Humboldtiar tradizioa deitzen duenarekin.
|
|
|
Gasteizen asmatu eta egin zuten obra
|
hura
handia izan zen benetan. Foru Plaza aldatu zuten erabat, baina plaza esan genezakeen gune propioa, plazaren triangelua mugatzen duten etxeak ukitu gabe gelditu ziren noski, behin lehen zen merkatua bota ondoren, eta hiru alde horietan badago perspektiba mugatzen duen itxura diferenteetako pareta geza.
|
|
|
Horra hor Haize Orraziarena Donostian. Galdutzat jotzen zen paseoaren ertz
|
hura
bizi berri erakargarrian bihurtu zen gure bi artisten obra eder horren bitartez. Itsasoko olatuen magia hor zen lehendik ere, baina orrazi horren zolitasuna bat batekoan gehitu zitzaion kresalaren lilurari.
|
|
2011
|
|
|
Amarita (164 toponimo), Erretana (157 toponimo), Gamarra eta Gamarragutxia (276 toponimo) eta, azkenik, Miñao eta Miñaogutxia (301 toponimo). Jose Luis Lizundiaren laguntza ez ezik, Roberto Gonzalez de Viñasprerena ere izan du Elena Martinez de Madinak,
|
hura
baita egitasmoaren aholkularia.
|
|
|
Jose Ariztimuño Aitzol idazle eta kultur eragilearen omenez, urte osorako antolatu dituzten ekitaldien baitan, urriaren 14an, ostiralean,
|
hura
eta Euskal Pizkundea omenduko dituzte Euskaltzaindiak eta Euskal Herriko Unibertsitateak, Bilbon. Bi erakundeok, beste hainbat eragilerekin batera, Aitzol Euskal Pizkundearen urtea ekimenean parte hartzen ari dira, Joseba Ariztimuño, Aitzol hil zeneko 75 urteurrenaren kariaz.
|
|
|
Jardunaldia Bilbon egingo da, Euskal Herriko Unibertsitatearen Bizkaia Aretoan (Abandoibarra hiribidean) eta bi helburu nagusi izango ditu: batetik, Euskal Pizkundea euskara biziberritzeko ahalegin oso moduan hartzea, Soziolinguistikaren begiekin aztertuaz; eta, bestetik, ahalegin
|
hura
eta azken 25 urte hauetakoa alderatzea.
|
|
|
2000 urtean, Hizkuntzaren Galesko Kontseiluko kide izendatu zuen Galesko Batzar Nazionalak. 2010 urtean, Galesko hamalau taldek gutun irekia bidali zioten hango Kultura ministro Alun Ffred Jonesi, eta bertan eskatzen zioten galesa hizkuntza ofizial egiteko, eta
|
hura
eskoletan nahiz kalean bultzatzeko neurriak hartzeko. Sinatzaileen artean Colin Williams zegoen.
|
|
2012
|
|
|
Berri onak emango dizkizut ordea zure Auspoa maiteari buruz, ez badakit ere inondik entzungo didazun gaur. Mondragoiko kalezaiñaren bertsoak (Auspoa 312) egin eta plazaratzeko puntuan zegoela alde egin zenuen liburua ikusi gabe; eta
|
hura
argitaratu ondoren beste ale batzuk ere erantsi dizkiogu bildumari: Uztapide bat batean (Nikolas Aldai Pello Esnal, Auspoa 313); Leengo egunak gogoan (Uztapide A.Zavala, Auspoa 314), Ondorengoak jakin dezaten (Kruz Azkarate Joxemari Iriondo, Auspoa 315), Naizen apurra (Patxi Iraola Rufino Iraola, Auspoa 316), 2008ko nere egunkaria (T.
|
|
|
Eskola aktibo, dinamiko bat topatu nuen Elbirerekin. Oso aurrerakoia zen sistema
|
hura
, esan zuen.
|
|
|
Inoiz gaineratu du aldaketak badu logika. Garai batean Zuhatzu izeneko baserri bi ziren, baina Zuatzuarruekoaren aurrean beste bat eraikitzean berri
|
hura
bihurtu zen aurrekoa eta lehendik aurrekoa zena erdikoa. Beraz, holako adibide ugari bildu dira liburuan.
|
|
2013
|
|
|
Nola ez dut ba gogoratuko 2012ko apirilaren 2an idatzi nuen
|
hura
––Ez dakit zergatik, baina lorik egin ezinda nengoela, halako batean, sms-a nire mobilean.
|
|
|
Badakit denon santu harturik ez dela gure Euskal Herri honetan ere; baina nik, bihotzez gogoratu eta goraldu nahi dut urrun honetatik Olaberriko seme argi, langile aspertezin eta kezkatia, Aitor Sarriegi bertsolari txapeldun beasaindarrak bera goralduz 2012ko urriaren 28an Urepelen bota zuen bertso
|
hura
gogora ekarriz, uste baitut bete betean datorkiola:
|
|
|
Ez da horretan agortzen Erkiagak Azkuez ematen digun informazioa, baina ez dugu
|
hura
iruzkintzen segituko. Hala ere, ez dugu bukatu nahi Eusebio Maria Azkueri lehenago egin zitzaion beste omenaldi bat jaso gabe.
|
|
2014
|
|
|
Hizkuntza hori landu eta poesia eta prosa lan ederrak utzi zizkigun, ordurarte euskaraz ukitu gabeko gaiak landuz, kale girokoak batik bat. Eta azkenik, zatibanaturik zegoen hizkuntza larreko
|
hura
batu eta hirira ekarri zigun, eskolarako gai, noranahiko gertu, Lizardik nahi bezala, ezinezko ziruditen gauzak bere ekinari esker azkenean lorturik?.
|
|
2015
|
|
|
Eta mintegiaren goiburua ekarri du gogora: " Gaurko mintegiaren goiburuak jaso duen bezala, denon esku dagoelako euskara biziaraztea, inoren eskuetan badago... guk geuk ere baitiogu Sabino Aranak duela ehun urte pasatxo esandako
|
hura
,, euskara ez dago hilik... eta maite dugulako ez diogu etsipenik eman nahi eta beraren gaitza ikertzera gatoz bere onera ekartzearren?.
|
|
|
Eta ondoren bere mezua gaineratu du: Guztion esku dago bai, Bernat Etxeparek duela hainbat mende esandako
|
hura
eguneroko bizitzan errealitate bihurtzea. Euskara dantzan, plazan eta munduan are presenteago bilakaraztea, hain zuzen.
|
|
2017
|
|
|
50 urte igaro dira, nork esango eukean!, orain mende erdi Mungia erdian, San Pedro elizaren gela apal batean erne zen hazia honetaragino helduko zenik. Urteak urteak etorri, hazia erein eta erne zen
|
hura
landaretu, trungutu, loratu zen, eta ikastolatxoa zena ikastolatoa bihurtu da. Hasiera hartako guraso eta lagun euskaltzaleen ametsa egia bihurtua; Larramendiren lelo beraz,, el imposible vencido?.
|
|
|
Ezaguna da 1972 urtean Euskaltzaindiak euskararen ezagutza egiaztatu ahal izateko bi titulu sortu zituela, D eta B tituluak. Hurrengo hamarkadan, bai Eusko Jaurlaritzak, bai Nafarroako Gobernuak tituluen gaia bere esku hartu zutenean, D titulu
|
hura
EGArekin baliokidetu zen, eta Europako Erreferentzia Markoa abian jarri zenetik, C1 izeneko ziurtagiriarekin. Kontua da urte haietan jende franko izan zela, interes eta ilusio handiarekin D titulua lortzeaz gain, maila altuagokoa zen B titulua ere lortu zuena.
|
|
2018
|
|
|
Cordeliers karrikako 14.ean biltzen ziren, Baiona Ttipian, Enbata mugimenduak zuen egoitzaren aldamenean hain zuzen ere, eta Euskal Idazkaritza deitu elkartearen babesean. . Elkarte
|
hura
bi aldeetako gazte abertzaleek sortu genuen, kulturaren zerbitzuko, eta uda hartan egin zuen estreina?, azaldu du Davantek. (Txillardegi idazle eta euskaltzain urgazlea)
|
|
|
–Euskaldun askok H hori non dagoen ez dakielako, epeka joatea erabakitzen da?. Lehen epean, beraz, bokal berdinen artekoak (mihi, behe) eta bi adiera nahas bereizteko baliagarri zirenak(
|
hura
/ ura, haur/ ahur) aintzat hartzea proposatu zuten, hitz hasierako h a bigarren epe baterako utzita.
|
|
|
Geure artean polemikarik ez zen izan, harmonia onean aritu ginen.Anekdotarik? 1964ko udan Mixel Labeguerie parlamentari genuen, eta Euskal Idazkaritzako lehendakari [Baionako Biltzarrerako oinarriak finkatzen aritu zen llantaldeari babesa eman zion elkartea]. Oso mintzaldi bortitza egin zigun eta nik ez nuen gauza handirik ulertu, zertara ote zetorren prediku mingarri
|
hura
. Mina zuen Labegueriek, baina atzetik ETAren eta EAJren arteko liskarrak zeuden, hura EAJkoen alde baitzegoen.
|
|
|
Oso mintzaldi bortitza egin zigun eta nik ez nuen gauza handirik ulertu, zertara ote zetorren prediku mingarri hura. Mina zuen Labegueriek, baina atzetik ETAren eta EAJren arteko liskarrak zeuden,
|
hura
EAJkoen alde baitzegoen. Iparraldean esan ohi dugun moduan, Txillardegik kartak nahasi zituen eta dimisioa eman zuen biltzarra pasa ondoren.
|
|
|
Euskaltzaindiaren sorreraren 100 urteurrena ospatzen dugun honetan, euskara batuaren sorreraren 50 urteurrena ospatzen dugu ere. 1918 urtean egin ziren Euskaltzaindia eratzeko lehendabiziko urrats haiek, eta
|
hura
izan da, hain zuzen ere, euskara batuaren sorrera eta izaera gidatu duen erakundea.
|
|
|
Aurten 50 urte bete dira Euskaltzaindiak Arantzazuko Batzarra antolatu zenetik. Batzar
|
hura
hartu ohi da, sarritan, euskara batuaren abiapuntu datatzat. Euskara batua sortzeko asmoak, ahaleginak eta saiakerak lehenago ere hasiak ziren, euskara batuaren sorreran bereziki esanguratsua izan zen 1964 urtean egindako Baionako Biltzarra?, baina Arantzazuko Batzarra izan zen euskara batua sortzeko prozesuari abiapuntu sendo eta formal garrantzitsu bat eman ziona, abiapuntua, alegia;
|
|
|
Euskararen Akademiaren ehungarren urteurrenaren ekitaldien baitan, 2018ko urriaren 4an, 5ean eta 6an Euskaltzaindiak berak jardunaldi akademikoak antolatu ditu Arantzazun, hain zuzen ere duela 50 urte han bertan egindako Batzar
|
hura
egin zeneko data berdinetan, euskararen batasuna aztergai duela. Egun eta jardunaldi esanguratsuak izan ziren ordukoak, eta esanguratsua ere da euskara batuaren inguruan gaur den egunean ere egiten ari den ahalegina eta lana, ordukoari jarraipena ematen diona.
|
|
|
dela azpimarratu lehenik eta behin. Besteak beste, Juan San Martin zenaren argitasuna goraipatu zuen,?
|
hura
berehala jabetu zelako itzulpengintza egituratu egin behar zela, eta Martuteneko Itzulpen Eskola sortu zuelako?. Literatura Unibertsala ere garrantzitsua izan zela aipatu zuen.
|
|
|
Kontseiluaren aurrean, 1978an Espainiako konstituzioan jasotako agintza edo arauak gogoratu ditu Andres Urrutiak: Espainiako nazioak, justizia, askatasuna eta segurtasuna ezarri, eta
|
hura
osatzen duten guztien ontasuna bultzatu nahi du, eta, bere subiranotasuna erabiliz, hurrengo borondatea aldarrikatu du: [...] Espainiar guztiak eta Espainiako herri guztiak babestea giza eskubideen egikaritzan, baita beraien kultura eta tradizioak, hizkuntzak eta erakundeak ere (Hitzaurrea); 3.3 artikulua:
|
|
2019
|
|
|
Hitz horien ondotik, euskaltzainburuak Nafarroako lehendakariari eskultura txiki bat eman dio Ramos Urangaren diseinu batean oinarritutakoa, Nafarroako Gobernuarendako esker onez eta bere garaian Foru Diputazioak egin zuen lanaren aitorpenez,
|
hura
izan baitzen XX. mendearen hasieran Akademiaren sortzaileetakoa.
|
|
|
Mikel Zalbide (euskaltzaina eta EHS egitasmoaren zuzendaria): Testigantza zuzenen urritasuna dela medio, nahi baino gutxiago ezagutzen dugu Goi Erdi Aro
|
hura
. Eskuragarri ditugun jakin iturri guztiak erabili behar izan dira, hortaz, argitze lan honetan.
|
|
|
Urrezko Domina, UPV/EHUk 1983an ezarria, da erakunde honek pertsona fisiko edo juridiko, pribatu eta publikoei egindako aitorpenaren adierazpide, jarduera akademikoa edo emandako zerbitzuengatik
|
hura
jasotzeko merezimenduak dituztelarik.
|
|
2020
|
|
|
" Horregatik da hain garrantzitsua erakusketa ibiltari hau. Euskara nafar guztion ondarea da, eta Foru Komunitateko bigarren hizkuntza ofiziala izanik, zentzuzkoa da zaintzea, are gehiago
|
hura
gutxitzen saiatzen diren ahots eta ekintzen aurrean”.
|
|
|
Baina 1920an Sevillara joan zen bizitzera; Sevillan hamar urte luze eman zituen. Euskaltzain izateari uko zehatza egin zionik edo bota zutenik ere ezin dateke esan eta ez da inon agertzen, baina Sevillara joan zenez geroztik Akademiako partaidetza
|
hura
utzi egin zuela edo kendutzat eman ziotela agerian dago, bere ordezko bat izendatua izan zelako; hain zuzen ere, Aita Damaso Intza.
|
|
2021
|
|
|
Liburua berriz irakurri arau, errazki gogoratu zaizkit berriz, 60 urteren buruan izanik ere, atzokoak balira bezala, haren boz, kar eta bertute paregabeak. Bertze irakasle bihirik mendratu gabe —denak maila handikoak baikenituen—
|
hura
izan zen ohargarriena: bakarra izan baitzen ikastaldiak euskaraz eman zizkiguna; ideiak argi zituen, ahoskera bat paregabea eta bizidunarentzat maitasun bat neurrigabea.
|
|
|
Liburu honetan erromatar garaiko epigrafiatik zein geografo eta historialarien liburuetatik atera daitekeen informazioa modu bateratuan aztertu da, eta
|
hura
Erdi Aroko nahiz Aro Modernoko euskal onomastikarekin erkatu, Gipuzkoako Antzinaroko hizkuntza egoeraren ezagutzan argi egiten laguntzeko asmoarekin betiere.
|