|
2004
|
|
|
Horrela, noiznahi eta non-nahi bere buruaren existentzia nazionala justifikatzen aritu beharko du etengabeki horrelako herritarrak, Estatuaren itzalak ematen duen burujabetza ezak herritar horien nor izatea erabat hauskorra bihurtzen duelako. Jatorrizko
|
hizkuntzen inguruko
ika-mika hau ideologia pozoitsu horren azpijoko zekena izaten da gehien-gehienetan.
|
|
2008
|
|
|
Gero eta gutxiago entzuten dira hizkuntza txikien aurkako diskurtsoak. Gainera,
|
hizkuntzen inguruko
lege eta arauak ugaritu egin dira, eta handitu egin da hizkuntzak eta komunitateak bizi egin behar dutela esaten duten erakunde publikoen kopurua. Badirudi arlo formalean zerbait hobetu dugula.
|
|
2009
|
|
|
Baina aski da negar egiteaz. Emanak gara gure hizkuntzen auzia hileta-musikarekin barneratzera; gure
|
hizkuntzen inguruko
guztia aldapa, neke eta zailtasun gisa bizitzera; gure problemak modu agoniatsu batean planteatzera eta plazaratzera. Alde onei begiratzen ikasi behar dugu.
|
|
2010
|
|
|
Orain egin beharreko galdera honakoa litzateke: " zein da ikuspuntu ekologikoaren benchmarking-a edo hizkuntzen merkatuko kokapena
|
hizkuntzen inguruko
diskurtsotan. Eta hizkuntzak produktu gisa hartuta?
|
|
|
2010ean ere, orain dela hogei urte bezalaxe, europan hizkuntza asko bizi dira elkarrekin. hala ere, estatu bakoitzak barne-aniztasuna kudeatzeko modu desberdinak baliatzen ditu. are gehiago, barne-aniztasuna desberdin kudeatzeaz gain, estatuek bere modura sailkatzen dituzte lurralde barruko hizkuntzak. europako konstituzioei erreparatuz geri, hizkuntzei honako kategoria hauek esleitzen zaizkie: ...za ofiziala, estatu hizkuntza, hizkuntza nazionala, errepublikako hizkuntza, hizkuntza nagusia, berezko hizkuntza, hizkuntza parekatua, etnien arteko harreman hizkuntza eta bertako populazioaren hizkuntza. hala ere, hizkuntzek hartzen duten izendapena bera baino garrantzitsuagoa da estatuek aniztasuna kudeatzeko modua. egun, europa osatzen duten 48 estatuetako konstituzioetatik 9k besterik ez dute
|
hizkuntzen inguruko
aipurik jasotzen. 9 horietatik 3k aipuren bat jasotzen dute beste arauetan, eta gainerako 5 estatuetatik 3 oso txikiak dira eta soziolinguistikoki oso homogeneoak:
|
|
|
Egun, Europa osatzen duten 48 Estatuetako konstituzioetatik 9k besterik ez dute
|
hizkuntzen inguruko
aipurik jasotzen. 9 horietatik 3k aipuren bat jasotzen dute beste arauetan, eta gainerako 5 Estatuetatik 3 oso txikiak dira eta soziolinguistikoki oso homogeneoak:
|
|
|
euskararen kontrako erasoen salaketa egiten da, gernikako estatutuak gizarte elebiduna sortzeko zuen helburuak porrot egin duela adieraziz. elebitasunaren porrota agerian jartzen dute, hainbat arlotan euskal hiztunek izaten dituzten hizkuntza eskubideen urraketak aipatuz. erakundeei aldarrikatzen zaie bestalde, euskararen gizarte egoera normalizatuaren bermea, bereziki eusko Jaurlaritzari. honi ziurtatu ezin duena eskatzen zaio askotan, euskarak gaztelaniaren aukera berdinak izatea gizartean. euskararen inguruko arazoak agerian ipiniaz, estatuarengandik bizi dugun zapalketa nabarmenago egiten da, estatu espainiarraren kontrako estrategia erreboluzio egilea justifikatuz. bestalde, diario de notiCiaS’ek upn protagonista nagusitzat aipatzean edo deiak euskal erakundeak eta bere buruzagiak aipatzeko joeran ere, posizio politiko ezberdinak kritikatuz edo babestuz nolabait eztabaida politikoan txertatuta ageri da euskara. dena dela, euskal prentsaren artean el Correo eta diario VaSCo egunkariek ageri dute euskararen gaia politizatzeko joera argiena, espainiar prentsarekin lerrokatzean, euskararen eragile nagusitzat politikari abertzaleak aipatuz, espainia-euskadi arteko nazio eztabaida jorratuz, gaztelaniaren errealitatearekin parekatuz, eta azkenik, larriena dena euskararentzat, bidezkoa ez den jokabideei, indarkeriari lotuaz gure hizkuntzaren errealitatea. honakoa da egunkari hauen jarrera euskarari buruz: egunkari hauek,
|
hizkuntzen inguruko
elkarbizitza aldarrikatzen dute. baina elkarbizitza honela ulertzen dute: gizartea batuta mantentzeak lehentasuna du euskararen normalizazioaren lortzearen gain, azken hau, itxaron dezakeGizarte eleanitza sortzeko helburua beraz, ez dago erabat onartua gure gizartean, jarrera kontrajarriak daude eta zer ikusia dute herri asmo ezberdinekin, euskararen gaia helburu horietarako erabili edo instrumentalizatu egiten da gainera. en kontu bat baita, edo epe luzera heldu beharrekoa. gizarte adostasuna eta malgutasuna aipatzen dira hizkuntza politika aipatzean, gizarte banaketaren errudun euskararen sustapena edo hizkuntza politika balitz bezala. egunkari hauek elebitasuna onartzen dutela aitortzen dute, baina hauentzat, elebitasuna, hizkuntza bakoitzak bizi duen gizarte egoera hori berori mantentzea izango litzateke.
|
|
|
Disfuntzio horri aurre egitea, eta ikastolen kolektiboan
|
hizkuntzen inguruko
ikuspegi bateratua ematea beharrezkoa zenez, Ikastolen Hizkuntz Proiektua definitzen izeneko lehen zirriborroa edo oinarrizko markoa aurkeztu zen 2002an, urte bereko ikastolen Jardunaldi Pedagogikoetan. Dokumentu hura bi urteko hausnarketaren emaitza izan zen, eta ideia nagusi zen hizkuntz proiektua ez dela dokumentu teoriko bat, baizik eta lan tresna bat ikastola bakoitzak bere hizkuntz egoeraren hobekuntza eta berrikuntza prozesua martxan jar dezan.
|
|
2011
|
|
|
B. U. Txepetxi erreferentzia egin diozula baliatuz, esango genuke haren hainbat ideia zabaltzea lortu dela, baina iruditzen zait
|
hizkuntzen inguruko
aurreiritzietan, aldiz, ez dugula asko aurreratu: hizkuntza handiak, txikiak, modernoak, zaharkituak...
|
|
|
David Crystal: ? 1995ean UNESCOk desagertzeko zorian zeuden
|
hizkuntzen inguruko
erakunde bat sortu zuen eta honek munduko hizkuntzen erdiak, 3.000 hizkuntza, mende honetan desagertu egingo direla kalkulatu zuen. Kalkuluak eginda, mundu honetan hamabost egunean behin hizkuntza bat hiltzen da, azken hiztuna hil egiten da, alegia?.
|
|
|
Hala ere, ez da aurreko iritzi hori Zimmermann-ek eta beste hainbatek proposatzen digutena. Hauen ustez, izan ere, oinarri-oinarrizko eskakizun ideologikoa da
|
hizkuntzen inguruko
diferentzien nortasun-gatazka hau etnia-edo nazio-identitatearekin ahalik estuen lotzea. Herri-tradizioaren heldulekurik gabe, oroimen historikoaren baliabiderik gabe, hiztun minorizatuak ez omen dauka borroka-gaitasunik.
|
|
|
Jadaberezikigogoanditugubegiratu beharrekolehenengoalorbatzuk. Adibidez, mailaezberdinetako euskalErakundeetan ageri direnjarrera, araueta jokabideakikusibehardira; hizkuntzarenbizitzasozialaarautuedobaztertzeko emandakoLegeakzeintzukizandirenjakin; kristau Elizekizandituztenpolitika linguistikoakargitanjarri, ElizaKatolikoarenak bezalaElizaErreformatu protes tanteenakere;
|
hizkuntzen inguruko
mentalitate etapentsamoldeakbetiegon dirahiztunen gizartean, eta gureanherritararruntenbaitanezezikapologistika idatziarekin ere. Etabesteadibideren batgehitzeko, esanbeharrikezdago, hizkuntzarenaknolakopresentzia/ ausentziaizanduenHezkuntzanetaIrakaskun tzan, alfabetatzetik hasietagoiikasketetaraino.Etamusikarenedobertsolari tzarenmunduan izangodazer jasoaipatutako jarreraetajokabideak ezagutzeko.
|
|
2013
|
|
|
Konplexua izanik, oso aberatsa da jarreren inguruan gertatzen den eztabaida; berrikuntzak etengabe suertatzen dira aztergai honetan, eta Euskal Herriko aldaketa garai honetan, frame berria osatzen ari delarik, kontuan hartzeko moduko argitalpenak ari dira egiten nazioartean. Journal of Multilingual and Multicultural Development aldizkariaren 2013ko uztaileko zenbakia, adibidez, desagertzeko arriskuan dauden
|
hizkuntzen inguruko
jarrerei eskainita dago. Zenbakia oso argigarria da gure gaiari dagokionez.
|
|
2014
|
|
|
Agintariek erakusketa aurkeztu zuten, goizean prentsa aurrean eta arratsaldez gonbidapenekin. Goizean goiz, erakusketaren nondik norakoak ezagutzeko asmoz prentsaurrekora bildu ginen, eta hara gure sorpresa, Bilboko Udaleko oharrak horrela zioen" Bilboko udalak euskara eta gutzienen
|
hizkuntzen inguruko
erakusketa bat antolatu du AlóndigaBilbaon". Hizkuntza gutxituen inguruko erakusketa, gutxi batzuk erabiltzen dugun hizkuntzaren inguruko esposizio bihurtu zen.
|
|
|
Sei gai horiek erabiliko dira, eta gainontzeko argudiaketa guztia puntu hauen gainean oinarritu da. Puntu hauetan aipatzen dena hona laburtuta ekarri ez bada ere, zerbait esan behar da
|
hizkuntzen inguruko
legediaz edota euskararen erabilerari buruzko datu soziolinguistikoez.
|
|
2015
|
|
|
hizkuntza politika eta hizkuntza ideologia. Hizkuntza politikaklurralde bateko hizkuntza bizikidetza antolatzeko bideratzen diren mintzairen gaineko ekimenpolitikoak dira; hizkuntza ideologiak, berriz,
|
hizkuntzen inguruko
sinesmen, ideia, jarrera etabalioak.
|
|
|
PPk euskal nazionalismoaren errotiko ukapena burutzen du eta nazio-estatu zibikopolitikoaren idealekin bat egiten du; hain zuzen, estatuaren egiteko nagusia banakakoarenaskatasuna babestea dela goraipatuz. Hortik, askatasun linguistikoaren defentsa sutsua, alderdiaren
|
hizkuntzen inguruko
diskurtso ideologiko eta politiko osoa gidatu duena. Halaber, esan daiteke PPren ageriko diskurtso zibiko-politikoa nazio-estatuaren ikuspegi etniko-kulturalezkutuagoak baldintzatua dagoela.
|
|
2016
|
|
|
Adibide gisa, SADEIk 1984an argitaratutako inkesta dugu, eta, horrez gain, Llera Ramok 1991ean, 2002an eta 2005ean egin zituenak. Izan ere, urteotan aurretik aipatutako lanen datuak eta interpretazioak
|
hizkuntzen inguruko
debatearen oinarria izan dira, eta kontuan hartu dira erabilera zein errebindikazioaren aldeko jokabideen inguruko estimazio
|
|
2017
|
|
|
Idoia Etxeberria Badihardugu Euskara elkarteko kideak Zumaian hitz egiten diren
|
hizkuntzen inguruko
azterketaren berri emango du gaurko hitzaldian. 18:30ean da, Alondegian.
|
|
|
Badihardugu Euskara elkarteko kidea den Idoia Etxeberria izango da gonbidatua. 101l.ahotsak.eus proiektua zer den kontatzeaz gain, gaur egun Zumaian hitz egiten diren
|
hizkuntzen inguruko
azterketaren berri emango du.
|
|
|
Eredu teknokratikoa: Hizkuntzari lotutako gai guztiak gobernuen eta adituen esku egon behar direla defendatzen du,
|
hizkuntzen inguruko
erabakiak irizpide" objektiboetan" oinarritzeko. Eredu honek ez dio begiratzen horren guztiaren ostean dauden alderdi sozial, historiko, politiko eta ideologikoei.
|
|
|
Behaketa parte hartzailea izanik, hainbatetan ikerlariak galderak egitenzizkien ikasleei, horiek emandako erantzunak edo azalpenak argitzeko asmoz. Gainera, eskuhartzerako prestaturiko hainbat materialek,
|
hizkuntzen inguruko
hausnarketa bultzatu zuen, horregatikesan daiteke, saio batzuk besteak baino aberasgarriagoak izan zirela.
|
|
|
Eta, hori samurrago izan zedin, pedagogia soziala egin dute,
|
hizkuntzen inguruko
pedagogia soziala. Gurean administrazioek mila bider eta mila gairen inguruan egiten dute pedagogia soziala (beste eztabaidagai bat litzateke ea kanpaina horiek eraginkorrak diren edo behar bezala egiten diren, baina tira).
|
|
2018
|
|
|
Horiek izan ziren gero euskararen galera erraztuko zutenak, migrazio horietan etorkinek sufritu egin baitzuten beren hizkuntza gutxiesten zuen hiri giroa. Hiriak eta migrazioak, beraz, garrantzi handia izan zuten
|
hizkuntzen inguruko
identitateen sorrera eta aldaketetan," kontaktu eremu" bezala.112
|
|
2019
|
|
|
Egoera hori oso nabarmena da munduko hizkuntza indigena askotako hiztunengan, baina baita Europako herrialdeetan ere, gutxiengoen hizkuntzak estatuen asimilazio-politikapean daudenean. Gainera,
|
hizkuntzen inguruko
jarrerek hiztunen ingurukoak ere islatzen dituztenez, oso zabalduta daude hizkuntzen mailakatzean behe aldean geratzen diren hiztunekiko jarrera negatiboak (Joly & Uranga, 2010: 211).
|
|
|
Mendeen joan-etorrian ez dira horrenbeste aldatu
|
hizkuntzen inguruko
jarrerak eta muineko eztabaidagaiak.
|
|
|
Azken batean,
|
hizkuntzen inguruko
borrokak eta eztabaidak botere-borroka ere badira, errelato-borroka, eta, batez ere, eraiki nahi diren gizarte-ereduen arteko eztabaida. Horregatik, iruditzen zait euskararen aldeko gure planteamenduei oinarri etiko eta diskurtsibo sakona, integratzailea eta demokratikoa eman behar diegula, balio aurrerakoietan sustraituta, hizkuntza-normalizazio prozesua gizarte hobe, askeago, berdinzaleago eta justuago baten eraikuntza-prozesuaren zati banaezina delako.
|
|
|
Hizkuntzekiko jarrerak lantzeko,
|
hizkuntzen inguruko
informazio" esanguratsua" ematen diete gazteei, soziolinguistika arloko zertzeladak... azken finean, hizkuntzekiko aurreiritzien aurrean, argudio sendoak izan ditzaten eskaintzen diete honako informazioa: zenbat hizkuntza dauden munduan, hizkuntzak eta kultura giza aniztasunaren isla direla, zein garrantzitsua den hizkuntzak erabiltzea (hizkuntza ekologiaren ikuspegitik), 7000 hizkuntzen artean zenbatgarrena den euskara, euskara modan dagoen hizkuntza dela (sare sozialak...).
|
|
2020
|
|
|
Beste institutu batzuetan ere esan zidaten swahilia hitz egiten zutela ikasleek. AEBetan
|
hizkuntzen inguruko
formazioa ematen dietenean esaten diete Europan errusiera hitz egiten dela, eta beraz, Europako umeak badituzu ikasgelan, bada errusieraz egiten dute.
|
|
|
" Azken batean,
|
hizkuntzen inguruko
borrokak eta eztabaidak botere-borroka ere badira, errelato-borroka(...) Horregatik, iruditzen zait euskararen aldeko gure planteamenduei oinarri etiko eta diskurtsibo sakona, integratzailea eta demokratikoa eman behar diegula, balio aurrerakoietan sustraituta, hizkuntza-normalizazio prozesua gizarte hobe, askeago, berdinzaleago eta justuago baten eraikuntza-prozesuaren zati banaezina delako. Eta horrek gurean esan nahiko luke(...) euskara hizkuntza nagusi eta komuna izango litzatekeen egoera eleaniztun batera iristea, non bestelako hiztunen hizkuntza-eskubideak ere errespetatuko diren.
|
|
|
Kathryn Woolard antropologoak Mendebaldeko gizarteetan
|
hizkuntzen inguruko
bi konplexu ideologiko bereizi ditu: benetakotasuna (authenticity) eta anonimotasuna (anonymity).
|
|
|
Praktika horien bidez gazteak" ezagutu" ditzakegula uste dugu. Hau da, praktika horietatik abiatzea gazteen hizkuntza-praktikak aztertzeko eta
|
hizkuntzen inguruko
balioak, hautuak eta ideologiak ulertzeko bide egokienetako bat dela deritzogu.
|
|
2021
|
|
|
Bide horretan, interesgarria litzateke, batetik, euskararen eta gaztelaniaren kasuan egiten den moduan, EUSTATek Demografia Inkestan edo Biztanleriaren eta Etxebizitzen Zentsuan gainerako
|
hizkuntzen inguruko
oinarrizko informazioa biltzeko galderak integratzea. Eta, aldi berean, oso inportantea litzateke ikerketa kualitatibo zabalak egitea, aurreikusitako hizkuntzen presentzia sakonago ezagutzeko.
|
|
|
Horregatik, kategoria bakarrean kokatzeko joerari aurre egiteko modu bakarra, ezagutzan sakontzea da. Gainera, kontuan izan behar da oraingoz ez dagoela euren
|
hizkuntzen inguruko
informazioa biltzeko bide formal edo sistematikorik2 Beraz, herritar etorri berriekin elkarrizketek edo ikerketa kualitatiboek ahalbidetzen dute, soilik, hizkuntza horien berri izatea.
|
|
|
Proiektu honen nahia hiztun-komunitateen inguruko informazioa partekatzeko testuinguruak sortzea izan da, jatorri atzerritarreko biztanleriaren
|
hizkuntzen inguruko
iritziak, jarrerak eta praktikak hobeto ezagutzeko. Era berean, eurek duten euskararen biziberritze prozesuarekiko ezagutza, pertzepzioak, irudiak, jarrerak, nahiak eta praktiketara hurbiltzea ere nahi izan da, kudeaketan lagungarri izan dadin.
|
|
|
– Europako leku desberdinetako pertsonak, hizkuntza-politikan, hizkuntza-plangintzan, hizkuntzen sustapenean edo
|
hizkuntzen inguruko
ikerketetan, lan egiten dutenak, elkartu eta harremanetan jarri ditu.
|
|
|
Hala, AnHitzak sortu zen, oraingoan ere Topagunearen laguntzarekin. Ideia ez zen berria, hartu genuen beste leku batzuetan egiten diren Café de Babel, hau da,
|
hizkuntzen inguruko
world-coffee formatuko topaketak. Gurera moldatuta, hizkuntzen langa gorabehera eta, euskara ardatz, Gasteizko aniztasun linguistiko eta kulturala agerian eta balioan jartzea izan zuen helburu.
|
|
|
Epai erabaki horrek ondorio garrantzitsuak izan ditzakeen arren, Konstituzio Kontseiluak ez du jarrera berririk erakutsi. 1991tik, gure
|
hizkuntzen inguruko
xedapenak kontrolatzeko tenorean, ildo argumentatibo koherente bat jarraitu du Kontseiluak, aldi oro hizkuntzen garapena murrizten duen interpretazioaren alde eginez. Aldi honetan ere hala izan da, eta interpretazio murriztaileak murgiltze pedagogia aplikatzen duten ikastetxeei eragin die.
|
|
|
Horrez gain, Hizkuntzen goi mailako kontseiluarekin batera osatutako ebaluazio osagarriek aukera eskaintzen dute ikasleek hizkuntza lorpenen progresioa jarraitzeko, bi hizkuntzetan zein ikasketa ibilbide osoan. Bestetik, hizkuntzen goi mailako kontseiluan, sail bat hizkuntza gutxituei eskainiko zaio, jakinda kontseilu horren eginkizuna dela
|
hizkuntzen inguruko
hausnarketa, kontsulta eta sustapena bermatzea. Hizkuntza gutxituen kasuan, irakaskuntza elebidunaren hausnarketa didaktiko eta pedagogikoa egiten du.
|
|
2022
|
|
|
Ildo horretatik, Eizagirrek erreferentzia egin die azken urteetako datu eta estatistikei: " Badago
|
hizkuntzen inguruko
ranking bat, eta gure garaian gaztelania nabarmentzen zen bezala, orain ingelesa ere agertzen da sailkapenean. Euskal Herriko hainbat txokotan gaztelania gailendu da, eta bigarren sailkatu da euskara.
|
|
|
Zenbakia ixteko Hizkuntza-erronkak lanean, hezkuntzan eta osasunean Quebecen artikulua idatzi dute Laurence Alain eta Michelle Daveluy egileek. Hizkuntza-legeek Quebeceko espazio sozioekonomikoan eta lantokietan duten eragina aztertu dute, eta frantsesaren, ingelesaren eta tokiko
|
hizkuntzen inguruko
dinamikei buruzko azalpenak eman dituzte. Ikus daiteke enpresa batzuek hizkuntzan jarri dutela jarduera-ardatza eta, beste batzuek, aldiz, kulturan.
|
|
|
Eskolan euskara sistema osoan komunikazio hizkuntza izateko bidean ez da aurrerapausorik ematen, ezta sakontzen ere; nahiz eta, gaur egun, D ereduan, sare publiko ia osoan, formalki, komunikazio hezkuntza euskara den. Aipatzen da euskararen garrantzia, baina
|
hizkuntzen inguruko
zehaztapen hauek ere txertatu dira: hiru hizkuntzak izango dira irakas-hizkuntzak.
|
|
|
Bietarik lehenengoan, irakasleriaren erdiak hizkuntza-maila txikia adierazi du, eta laurdenak ingeles-maila handia; bigarrenean, aldiz, arras dibertsifikazio gutxiago dago, ez baitago apenas irakaslerik maila altua duenik, gehiengoak maila txikia erakutsi baitu. Hegoaldeko irakasleek Euskal Herriko eleaniztasuna osatzen duten
|
hizkuntzen inguruko
mailen usteek honakoa nabarmentzen dute: Hegoaldeko irakasle guztiak elebidunak direla eta irakasleriaren masa handi bat hirueledun.
|
|
2023
|
|
|
Hizkuntzen egoerari buruzko karakterizazio soziolinguistikoa oro har alde batera utzita(...), zonako eta eskualdeko topaketen pentsamendu mingen eta tulpen eta gainerako espazioen(...) lehen helburua izan da norberaren pentsamendutik ulertzea, ibilbide historikoa aintzat hartuta, egungo egoera eta
|
hizkuntzen inguruko
lan prozesuak herrien ikuspegitik begiratuta. (CRIC 2021, 113)
|