|
2010
|
|
|
Bilbora etorri zen, bada, eta han Lauaxeta besarkatzeko zoria izan zuen. 1936ko bukaeran, Eusko Jaurlaritzak, itxaropena zabalduko zuen erabaki garrantzitsu bat
|
hartu
zuen: Eguna euskara hutsezko eguneroko berria sortzea.
|
|
|
Augustin gaztearen antzerki lana orduko euskal kulturaren berpizkundean kokatu behar dogu, bereziki antzerkiaren berpizkundean. Berpizkunde kultural honetan sakon parte
|
hartu
eban euskal nazionalismoak; eta ekintza kulturala eta sozio-politikoa alkarri lotuta egozan, eta alkarren beharrizanean aurkitzen ziran. Augustinek ikuspuntu biak eukazan bere begi bihotzetan.
|
|
|
Zuzendari arduratsu baten aholkua eta laguntza falta izan zituen eta erabaki garrantzitsuak hartzeko unean, bakarrik
|
hartu
behar izan zituen. Urteak alferrik galdu izanaren sentsazioak harrapatu zuen Augustin.Baina, azkenik, hautsi zuen bakardadeko hesia gizarteko konpromisoetan murgiltzeko.
|
|
|
Euzkadin Lauaxetarekin bat egingo du, zorionez. Honek
|
hartu
zuen bere gain Kirikiñok sortu eta bere ardurapean izan zuen euskal atala. Lauaxetaren lan nagusietakoa herrietako berriemaileak eta idazleak bilatu, antolatu eta haiei gogoa piztarazi eta idaztera bultzatzea izango zen.
|
|
|
Zaila egiten zait oso elkarte hauen zeregina ulertzea euren politikakeria bazter utzita. ETAren biktima batzuk
|
hartu
dituzte ikurtzat eta, biktima hauek eragindako minak bultzaturik, gorrotoa eta mendekua dute, ene ustetan, helburu. Herri salaketak izan lezakeen alde ona, hemen aipatutakoek eta beste batzuek hankaz gora bota dute, perbertso bihurtu dute guztiz.
|
|
|
Lau ordu inguru eman zituzten nire paperak eta gelako guztia miatzen. Interesik gabeko bideoak (H.I.ko lankide baten bideoa barne) eta paper zenbait
|
hartu
eta prezintatu zituzten. Epaitegiko 2 polizia eta 4zpa5 g.z. ziren.
|
|
|
Eskuburdinekin hemen ere ia 2 orduz: gauzak (ordenagailuak e.a.)
|
hartu
eta eraman. Neu lekuko.
|
|
|
+ 08:00etan edo Madrilako bidea
|
hartu
genuen burua makur patrol(?) batean eta eskuburdinak jarrita, eskuak atzealdera eramanda. Zorionez pixka bat beranduago eskuburdinak kendu eta eskuak aurrealdean ipintzen utzi zidaten.
|
|
|
Ez sinestekoa! Manta bana
|
hartu
eta oheko 2 izkinatan jarri gintuzten: batzuetan biak eserita, besteetan bat zutik paretara begira eta bestea ohe gainean etzanda, e.a. Bera ezarrita ikusi eta neu zutunik egoteak enbidia pixka bat sortzen zuen nire baitan:
|
|
|
baitzen niretzat egoera hura eta egozten zitzaizkidan karguak! Otartekoak eta ekarri zuten guztia gogotik jan nuen, elikagaien bidez ere indarra
|
hartu
nahian edo. Ura, berriz, ezer gutxi edan nuen, ez bainuen ziegatik at zegoen komunera joan nahi izaten, ahalik eta gutxien, umiliazio edo bexazio berri bat ez jasatearren, joanez gero, bestelako?
|
|
|
Hasierako ordu laurdena edo pasata, paretatik besoak jaisteko esan zidan batek. Deskantsu ederra
|
hartu
nuena!
|
|
|
Agur?. Eta noski ziegarako bidea
|
hartu
genuen 11 aldiz. Umiliazioa bidean, umiliazioa bidean, umiliazioa nonahi eta noiznahi.
|
|
|
(Irten baino lehen, aukera izanda? norbaiti nire galdera egiteko erabakia
|
hartu
nuen, tinko, baina ez nuen gauzatzerik izan. Jainkoa ere(. Jainkoa, Aberria, Erregea?
|
|
|
Erabaki garrantzitsu bat
|
hartu
nuen: inolako deklaraziorik ez inongo epailearen aurrean, nire abokatua aurrean ez badago.
|
|
|
Gosari beroa ekarri didate eta gustura
|
hartu
dut kroissana eta guzti. Poliki poliki kalabozo inguru hura jendez betetzen hasi da, euskaldunak ere tartean (euskarazko oihuak, hitzak e.a. entzun zitezkeen-eta).
|
|
|
Hasieran ez bazuen, bukaeran behintzat garbi azaldu zuen gu guztion aldeko portaera garbia, gu denok defendituz eta ez neu bakarrik. Hitza
|
hartu
zuen azken abokatuak maisu-lana egin zuen: lehenik, 10 puntuko argazki eder eta ikusgarrian EGUNKARIA kasua bere gordinean jarri zuen han geundenon aitzinean,, prozesu inkisitoriala?
|
|
|
eta. Belhaudiko bortian? egiletza egotziBarkoxe herriaren aipamena ere bada5 Aipamen hau froga txikitzat
|
hartu
badaiteke ere, ez da, Haritschelharrek berak argitzen duenez, erabatekoa6.
|
|
|
Eliodelakoa ez lirodugu, hots,, ez lezake?. Ehiztariak ez lezake
|
hartu
edo ehizatu erbia tirorik tiratu gabe. Gure ereduko elioikusten dugu KKKko ereduan eta espalizoaditza ere eredu berean.
|
|
|
Zentzuaren aldetik bietan agertzen da zaldia. Eta zaldiak bere bizkarrean pertsonaia
|
hartu
eta urrundu egingo du zoritxarraren gertalekutik. Gure kasuan, ordea, zaldi xuria ama umeak bere gainean hartu eta urrutira eramateko da.
|
|
|
Eta zaldiak bere bizkarrean pertsonaia hartu eta urrundu egingo du zoritxarraren gertalekutik. Gure kasuan, ordea, zaldi xuria ama umeak bere gainean
|
hartu
eta urrutira eramateko da. Ahapaldi hau. Xarmagarria zira eder eta gazte?
|
|
|
Euskaldunok bost kontinenteetan barrena ibili bagara, eta ibili bagabiltza ere, Hego Amerika da, dudarik gabe, euskal diasporaren kokaleku garrantzitsuena, eta bertako herrien artean Argentina izan da kopuru handienean
|
hartu
gaituena. Argentina eta Uruguaiko panpetan du jatorria landatuko dugun azken zuhaitzak, onbuakalegia.
|
|
|
Aurtengo maiatzaren zazpian beteko dira ehun urte Argentinan hil zela, eta gure ospakizuna eta bi hilabetera hain zuzen ere ospatuko dute Zizurkilen bere heriotzaren mendeurrena. Otañok bere jaioterriko haritza eta bizilekuko onbua
|
hartu
zituen gaitzat. Amerikako panpetan, izeneko bere bertso sorta ezagun batean:
|
|
|
Ondo bizi, ba, gaztaroko egunok, zu maitasunarenlarrosa zidorra, eta zuok ibiltariaren zidor guztiok, ondo izan!, eta
|
hartu
eta bedeinkatu nirebizia, oi aberriko zeru horrek, barriro!
|
|
|
Hauxe adibide bat izan da, eta ekonomia
|
hartu
dut hipotesitzat badakidalako zelako importantzia duen historian. Baina ez dut universaltzat hartu ekonomiaren garrantzia.
|
|
|
Hauxe adibide bat izan da, eta ekonomia hartu dut hipotesitzat badakidalako zelako importantzia duen historian. Baina ez dut universaltzat
|
hartu
ekonomiaren garrantzia. Hor dago falazian ez jaustearen sekretua.
|
|
|
Beste hipotesis bat ere
|
hartu
dut historia hobeto komprenitzeko, hau da: oparotasunean alferkerian erortzen dela, eta hortik esplikatzen ahal da nazio indigenen atzerapena.
|
|
|
Beraz, hiru privazio mota
|
hartu
ditut hipotesitzat, adibide bezala, lehena ekonomikoa (eta marxismotik haratago joan naiz nire argumentazioan, eta daukat ezen hobeto esplikatzen dudala historia, batez ere formazio klasisten historiaren jatorria ipiniz basamortuetako kulturetan), bigarrena, alferkeria (eta hor sakondu nahi duenak badu historiaren filosofo musulman bat, Ibn Jaldun), eta hirugarrena harrokeria (lehen bekatua dena,... eta horiek suposatuz direla historiaren eragileak nire historiaren filosofiak, oso simpleak, burutu ditut, larregi zabaldu gabe nire hizpìdea, eta ikasten dut ezen badagoela zertan lan egin horiek eta beste guztiak, kombatitzeko, nahiz eta privazio jatorrizko bat dugun, eta horregatik utopiarik ezinezkoa den, baina bai, bada posible aurreratzea, eta posible baldin bada orduan obligazioa ere bada.
|
|
|
Baina nik esperientzi ona izan dot eurakaz. Begirunez, zabaltasunez eta konfiantzaz tratatu behar dira, eta euren kultura eta balioak aintzakotzat
|
hartu
. Orduan oso esker oneko eta ustetsu agertzen dira.
|
|
|
Gure herrikideak euskal kantuakaz paperak banandu ebezan monja eta batu ziran iparramerikarren artean, eta danak ahalegindu ziran gugaz batera, Santu, Gure Aita eta Agur, Jesusen Ama, abesteko. Egintzaren barruan esan behar neban berbaldian, gure aurreko euskal artzainen adore harrigarria goraldu neban, Sartalde haretako lautada bakartuetaraino bizibide bila joateko adorea, eta beste herrietako etorkinena be bai, eta baita
|
hartu
zituan lurraren eskuzabala be, gaurko Ipar Amerika etorkinak eratutako nazinoa dala gogoraziz.
|
|
|
Eskerrak zeuoi, hemen lanean jarraitu dozuenoi. Gure herritik, hemengo Elizatik, hemengo karmeldarrekandik
|
hartu
dogu hainbeste, eta hau mundu guztiko Eliza eta herrietatik hartutakoaz alkartzen da egoki. Geureak besteen balioak estimatzera garoaz; besteak ezagutu eta onartzeak geurea estimatzera.
|
|
|
Jubilazio kari, lasai bizitzeko ziotson Basarrik atsedena hartzeko garaira heldu zen lagunari. Harrezkero, halaxe bizi da emazte Josefak lagunduta, beso zabalik
|
hartu
zuen Arrasate herrian.
|
|
|
Beste omenaldi handi baten, Aita Zavalaren beraren Honoris Causadoktore izendatze egunean, plazaz plaza urte luzez kantari ibilitako bertsolari talde batek lagundu zuen Auspoabildumaren sortzailea. 1999ko azaroaren 19an Deustuko Unibertsitatean, jakintzaren etxean, egin zen ekintza akademiko solemne hartan, doktore, katedratiko eta jakintsu askorekin batera, Manuel Lasarte, Jon Lopategi, Basilio Pujana, Joxe Lizaso, Txomin Garmendia eta Jose Maria Lertxundi bertsolariek ere
|
hartu
izan zuten parte: herri literatura apalak bere lekua izan zuen saio unibertsitario ohoretsuan.
|
|
|
Eta atzetik gabatxo eta gallego orok gaiztoki:« Me non, le Pays Basque n, est pas avec lui? »Eta gainera« Il n, a pas la mayori»8« Ke si, el pueblo vasco quiere l, autonomi?. Onbre, bizi gara en demokrazi... Y Navarra nunca dira ke si.?. Ostia euskaldunek darraite gorri eta xuri.... Puten, Jainkotzat
|
hartu
dute errege Louis?. Nomejodas9, idolotzat Bi gol, Juan Karl eta Xofi!?
|
|
|
7 Xabier abertzale:. Gazte gaztetik, bere euskalduntasunak eta bere euskaltzaletasunak abertzaletasunera eraman zuten. Eta arlo honetan ere bere konpromisoak
|
hartu
ditu. Ohiko hautagai abertzalea izan da Donibane Lohizuneko alkatetzarako.
|
|
|
1 Jonek liburubat
|
hartu
du prestamoan Leioako bibliotekatik. Historiako liburuada, berak etxean sintesia egiteko.
|
|
|
Gramatikariek, sarritan, hizkuntza idatzia
|
hartu
dute eredutzat hizkuntza deskribatzeko. Ondorioz, arazoak izaten ditugu ahozkoa irakasterakoan, hots, lau trebetasunak lantzerakoan:
|
|
|
Era berean, bertsolariek, gaiak erabilli zituzten edo ez; eta bakoitzari emandako ogibidearen yabe egin zan edo ez? ere, kontuan
|
hartu
zuen epaimahaiak.
|
|
|
Txapela irabazi zuen Basarri bertsolaria, hurrengo urtean, 1936an, arautegiak hala aginduta, epaimahaian egon zen. Haren lekukoa, irabazle txapela, Txirrita handiak hartuko du, hil aurretxoan
|
hartu
ere. Edozelan ere, Basarrik markaturiko ildoa hor geratu zen.
|
|
|
Honetaz dakigun bakarra bizkaitarra zela da. Uriarte eta Abarrategi izan ziren, ba, Txapelketa horretan parte
|
hartu
zuten bizkaitar bakarrak.? (Muniategi, Abel:
|
|
|
50?[. Biotz andiko kistar betia?], Eguna,, 4 or.;. Neure adiskide Basarri-ri?, Eguna,, 2 or.; eta[. Lo zorro baten nenguan ba, a?], Eguna,, 4 or. Estebanek pozarren
|
hartu
zuen euskara hutsean argitaraturiko egunkari honen agerpena: –Agur bero bat neure barrutik/ eguneroko EGUNA.
|
|
|
Orduan, Bilbotik Santoña aldera egin zuen Euzko Gudarostearekin. Hango itunaren ostean preso
|
hartu
zuten, eta El Dueson (Santoña), Bilboko Larrinagan eta Burgosko presondegian ezagutu zuen arrazoirik bako gartzelaldien samina. Dimoztarrak larrutik ordaindu behar izan zuen bere abertzaletasuna, 1943 urtera arte egon zen-eta giltzapean.
|
|
|
–Herrietako jaietatik aparte, hauteskunde garaian, ez nintzan gelditu ere egiten. Behin, egun berean, sei mitinetan parte
|
hartu
beharra izan neban. Aita, Uriarte eta ni izaten ginan gehienetan bertsolari, eta Agirre, Lauaxeta... etab. hizlari?.
|
|
|
1935 urteetan, gerra piztu artean, hamaikatxo agerralditan
|
hartu
izan zuen parte Uriartek, sarritan orduko bertsolaririk ospetsuenak kanta lagun zituela. Aipagarria da 1936ko ekainaren 28an, Lekeition, VII. Olerti Egunaren61inguruan antolaturiko bertso saioa.
|
|
|
4 Eta lektoreak ikasi behar du, amaitzeko, nola nik etika katolikoan estudiatzen den vicio baten inguruan soilik zentratu naizela nire lehen historiaren filosofian, eta bigarrenean alferkeria
|
hartu
dut hipotesitzat. Vicio eta bekatu askoz gehiago daude (harrokeria ere aipatu dut, adibidez, eta horregatik proposatzen dudan sozialismoak joera aristokratikoa izan lukeela deritzot, harrokeriazkoa ez dena niretzat), vicio eta bekatu askoz gehiago daude, ordenatua dagoela haien estudioa, eta hor ere lana ez da makala, izanik helburua ezagutza universala, hau da, perfekzio morala, zeina ezinezkoa den kosmos honetan, nahiz eta betebehar argia den hobetzea bilatzea, bistan dago.
|
|
|
1 Materialismo kulturala, eta konkretuki ekonomiaren gorabehera,
|
hartu
dugunean hipotesis bezala historiaren filosofia bat desarroilatu dugu, zeinak universalki guztia ez badu esplikatzen behintzat oso fenomeno importanteak baditu argitzen, historia ekonomikoa kasu (orain arte, nik ondorioztatzen dut, izan gara gorabehera ekonomikoen jostailu, jakin gabe, ordua da ekonomia gobernatzen ikasten hasi gaitezen). Baina orain, filosofia hori oinarri harturik, galdetzen diogu geure buruari ea zer demontre egin, eta erabaki, daitekeen.
|
|
|
Mezua
|
hartu
genuenetik sentitzen genuen, bai, egun hau iristeko gogoa edo ilusioa. Alde batetik, karmel Ordenako bere anaiek urteetan euskararen alde egindako lan oparoaren aitorpena ikusten zuten, bereziki Markina eta Larreako komentuetan isil isilik lanean aritu diren hainbat karmeldarrek egindakoaren aitorpena.
|
|
|
Protokoloak agintzen duen bezala euskaltzain berria atarian gelditzen da euskaltzainburuak sartzeko deia egin arte. Miren Lourdes Oñaederra eta Sagrario Aleman izan ziren Patxi
|
hartu
eta txalo zaparrada hotsez aldare aldera eraman zutenak. Aurretik bagenekien euskaltzain berriak idatzi zuen hitzaldiaren izenburua:
|
|
|
Lehenengo hitzetan Henrike knör izan zuen gogoan haren aulkia
|
hartu
baitu Arabako lurraldetik. Estimatua zuela agerian jarri zen, biek euskararen alde jardun baitute urteetan zehar beren lurraldean.
|
|
|
Hitzaldiko gaiari helduz, transmisioa
|
hartu
zuen ildotzat, hizkuntza batek, edozein hizkuntzak, bizirik iraun ahal izateko, ezinbestekoak dituela lurraldea eta gutxieneko hiztun kopurua gogoratuz. Txikitatik garatu behar da hizkuntzarekiko gertutasuna, hor oinarritzen baitira geroko norabidearen oinarriak.
|
|
|
4) Lagunen lagun onaeman eta
|
hartu
, jakinduri zabalabizitzan zuk batu, eskuzabaltasunezingurura hedatu; euskaldun berri askozugandik pasatu.
|
|
|
Etxean, kalean eta eskolan, gure unibertso gaztean, erdera jaun ta jabe genduaneta euskera bihotzean. Agertu zan orduan maisu bat,
|
hartu
gintun babespean, bihotzean geneukan altxorra jarri euskun mingainean.
|
|
|
Joseba Zubimendik idatzitako kronika kanonikoan1 ere, jasotzen diren bertsoetatik bi baino ez dira Matxin txapeldunordearenak2 Txapelketaz, aurreko Karmel baten jardun genuenez3, oraingo honetan Matxin bertsolari jatorrari eskaini nahiko genioke gure gorazarrea. Izan ere, txapelketa nagusiak platinozko ezteiak ospatzen dituen honetan, 75 urte betetzen dira senpertarrak utzi gintuela, txapelketan parte
|
hartu
, eta handik gutxira hil baitzen, 1935eko apirilaren 9an, hain zuzen ere.
|
|
|
Honela zioen editorial moduko artikuluak: . BERTSOLARIAK goraipatu eta maixutzat
|
hartu
nahi ditugu 600garren ale honetan? (. Bertsolariak maixu?, Zeruko Argia, 600,, 1 or.).
|
|
|
Aurreko atalean, Matxinek bere bertso bizitzan kantatutako azken bertsoetariko bi aipatu ditugu, bitzuak Lehenengo Bertsolari Egunekoak. Baliteke azkenak izatea, kontuan hartzen badugu, txapelketan parte
|
hartu
, eta handik lasterrera hil zela. Puntu honetan atzera joko dugu, haren bertso bildumatxo bat osotzeko, bertsoak han hor hemen sakabanaturik daude-eta.
|
|
|
Hamaika plazatan abestu eta gero, Lehenengo Bertsolari Egunean() parte
|
hartu
, eta handik lasterrera, apirilaren lehenengo egunetan, Baionako ospitalera joan beharra izan zuen, pleurésis batek edo jota: –Bere burua etzuela ontsa kausitzen Elizakoak galdegin ditu berak aphezari astearte arratsaldean eta gero etcherat ekharri dute, eri handi? 23 Hurrengo asteko Eskualduna astekariak berri triste bat zekarren, Senperetik bidalia:
|
|
|
Lur huntan Matxin dohatsu bat zen Jaunak
|
hartu
du berekin
|
|
|
–Bertzalde, senpertar baten semeak ederki
|
hartu
du Matxinen lekukoa. Ekhi Erremundeguy Baionan sortu eta bizi da, baina bere familia Senperekoa da.
|
|
|
Ekhi Erremundeguy Baionan sortu eta bizi da, baina bere familia Senperekoa da. Hamar urtetan bertsu eskola batean ikasi zituen bertsuaren teknikak; eta, primadera oraino hogoi aldiz ikusi gabea zelarik, Ipar Euskal Herriko lehen bertsu txapelketako finalean parte
|
hartu
zuen, Donibane Lohizunen, 2008ko hazilean? 36.
|
|
|
Hainbat faktore kontuan
|
hartu
behar dira: lagunak, ingurua eta abar.
|
|
|
Zeren gainean egiten den berba kontuan
|
hartu
behar da.
|
|
|
Guzti horretan familia bizitzak eta udaleko bizitzak duen eragina ere nabarmena denez, gune horiek ere kontuan
|
hartu
ditugu euskararen aldeko plangintzak egiterakoan. Hain zuzen ere, gune bi horietatik kanpo nekez bideratu daitekeelako euskararen etorkizuna.
|
|
|
Familia bizitzaren eraginari buruz honakoa zioen: . Gazteekin, kontuan
|
hartu
behar dugu haurtzaroan hizkuntzarekiko sentipen eta bizipen batzuk izan dituztela. Gaztaroan hartzen dituen erabaki guztiak aurreko oinarri horretatik datoz, Beraz, eragina du neurri handi batean, baina gure ikerketaren helburua ez da izan faktore bakoitzak zenbaterainoko eragina duen ikertzea?.
|
|
|
Baina Kantek, eta jarraitu diotenek bide hortatik, eurek egina oso ondo teorizatua dagoena terminologiaren esparruan batez ere, Kantek ez zuen kontuan
|
hartu
, zentratuz pertsonaia historikoa ere den Jesusen biografian, Kantek ez zuen kontuan hartu gertatu izan diren gertakizun batzuk, eta horiek dira Jesusek egiten zituen signoak. Eta signoek amankomunean dute eskema hauxe (modu errezean argitzeko):
|
|
|
Baina Kantek, eta jarraitu diotenek bide hortatik, eurek egina oso ondo teorizatua dagoena terminologiaren esparruan batez ere, Kantek ez zuen kontuan hartu, zentratuz pertsonaia historikoa ere den Jesusen biografian, Kantek ez zuen kontuan
|
hartu
gertatu izan diren gertakizun batzuk, eta horiek dira Jesusek egiten zituen signoak. Eta signoek amankomunean dute eskema hauxe (modu errezean argitzeko):
|
|
|
Eta pentsatzen dut badagoela halako amore emate bat Elizako hierarkiaren parte batean materialismo esceptikoari, ilustrazioaren arrazoi antisobrenaturalistari. Beste behin entzun nuen hitzaldi batean ezen aingeruak ere hebrearrek Babilonian
|
hartu
zituztela, ez direla benetako personajeak euren erlijioan, gurean, hain justu.
|
|
|
nire irudiko eskrituristek, oso lan polita egiten dutenak ostean, itsatsi zaien joera, ilustratu? hori albo batera utzi lukete historia, batez ere errevelazioaren historia, ikertzerakoan, eta hortara errevelazioarekin batera agertzen diren seinaleak aintzat
|
hartu
, behar duten garrantziaz ohartuz, ez hartu halakoak deskribatzen direnean legendarioak bezala, edo mitologikoak (gezurrezkoak), horretara positivisten bidea hartzen baita, eta bide hortatik ezin egin daiteke demostraziorik ezer sobrenaturala denaz, baina aldi berean milagrero izan ez ditezela, jakina (lana ere egin dugu erregular), eta gutxiago oraindik, nigromante, esoterista edo holakoren bat.
|
|
|
nire irudiko eskrituristek, oso lan polita egiten dutenak ostean, itsatsi zaien joera, ilustratu? hori albo batera utzi lukete historia, batez ere errevelazioaren historia, ikertzerakoan, eta hortara errevelazioarekin batera agertzen diren seinaleak aintzat hartu, behar duten garrantziaz ohartuz, ez
|
hartu
halakoak deskribatzen direnean legendarioak bezala, edo mitologikoak (gezurrezkoak), horretara positivisten bidea hartzen baita, eta bide hortatik ezin egin daiteke demostraziorik ezer sobrenaturala denaz, baina aldi berean milagrero izan ez ditezela, jakina (lana ere egin dugu erregular), eta gutxiago oraindik, nigromante, esoterista edo holakoren bat.
|
|
|
Juan Carlos Errege Jaunak bere semearen emazteari, Letizia Printzeari, abortatzeko eskubide eta ahalmen osoa aitortzen eta ematen dion legea izenpetu duela, Printzepe Felipe senarra ezertarako aintzakotzat
|
hartu
gabe.
|
|
|
a) Etikatik. Elkarrekin bion artean eginaren buruzko ondorioak norberak bakar bakarrik erabakitzea lagunkidea ezertan aintzakotzat
|
hartu
gabe, egoismorik beltzena aldarrikatzea da. Hurren bizi/ ari diren lagunkideen arteko erlazioa bera ukatzea.
|
|
|
Gerra zibila piztu zenean, Begoñako Karmeloko komunitatea 14 erlijioso mezakoz, Teologiako 34 ikaslez eta 7 Anaia ezmezakoz osatua zen. Lehenengo Errepublikako gobernuaren mende egon ziren hamaika hilabeteetan eta gero Eusko Jaurlaritzaren mende egon zen denboran, komunitateak komentuan iraun ahal izan zuen eta baita bere etxeko aterpean
|
hartu
ere arrazoi bat edo bestea zela eta Santanderko, Gipuzkoako eta Bizkaiko komentuetatik iheska zetozen erlijiosoak. Hauen artean aipatu behar ditugu A. Krisogono Gaztelako Probintziakoa, A. Bruno Burgosko Probintziakoa eta A. Alfonso AragoiValentzia Probintziakoa.
|
|
|
Fronte Popularreko milizianoek komentua hartuko zutelako arriskuaren aurrean, Gobernu Zibilak eta komentuko Priore A. Teodoro Arroitajauregik elkar harturik, Eusko Alderdi Jeltzalea ofizialki komentuaz jabetzea erabaki zen. Baina komentuaren arakatzea ezin zitekeen gorabeherarik gabe geldi, handik egun batzuetara (irailaren 21ean), Gipuzkoatik iheska zetozen 60 iheslari
|
hartu
behar izan baitzituzten komentuan. Are gehiago:
|
|
|
Soto Iruzen milizianoek komentua itxi egin zuten abuztuaren 6an eta iheslarien babes etxe bihurtu zuten6 Hoz de Aneroko eremutarrek komentutik irteteko agindua
|
hartu
zuten irailaren 5ean7; An. Jose Migel Sertutxa hilik aurkitu zuten Mungiako errepide hegalean?.
|
|
|
A. Ezekiel, kanporantz honen aldeko agertu arren, errezeloz eta urruntasunez
|
hartu
zuen: ez zuen bisitatu Agenen Veneziako Kapitulu Jeneraleko joan etorriko bidaian (1937ko apirila); ez zen joan hura ikustera Frantziako erbestetik itzulita bizi izan zen berrogeita hamar egunetan, eta 1938ko irailaren 13an Corellan hil zenean, inolako arrazoirik gabe, aitzakiak atera zituen Nafarroako San Joakim Probintziak eman duen gizonik handienaren hileta elizkizunera ez joateko.
|
|
|
Urte horretako apirilaren 23an bildu zen Pastranan Espainiako Kongregazioko Kapitulu Jenerala. Hauteskundeak egin ondoren, Gaztela Zaharreko San Elias Probintzia banatzeaz hitz egin zen eta hartatik bereizitako parte batek Nafarroako San Joakim izena
|
hartu
zuen; horrela jaio zen Kongregazioaren bederatzigarren Probintzia.
|
|
|
Kalahorrako komentuak izan zuen Probintziako komentu guztietatik zoririk onena. Inbasoreek ez zuten ukitu, eta fraideek komentua uzteko agindua
|
hartu
bazuten ere, itxura hutsezko agindua izan zen, eta komunitatean bizitzen jarraitu ahal izan zuten. Tuterako komentuak ez zuen halako zorionik izan, 1808ko azaroan soldaduen harrapaketaren mende geratu baitzen.
|
|
|
Azkenik, 1813ko irailaren 9an bildu ahal izan ziren berriro komentuko bizitza egiteko. Iruñeko Ikastetxeari dagokionez, frantziarrek komentuaren zati bat
|
hartu
zuten kuarteltzako eta gainerakoan erlijiosoak bizi ziren eta elizaren zerbitzuan jarraitu zuten, apaiz janzkera erabiltzen bazuten ere. Hala ere liburutegiko liburu eta artxiboko dokumentu ugari galdu ziren.
|
|
|
Lazkaoko komentua ere kuartel bihurtu zuten frantziarrek eta geroago odol ospitale espainiarrek. Karmeldarrak 1813an itzuli zirenean, inoren etxean
|
hartu
behar izan zuten ostatua, harik eta gaixorik gabe, bizitzeko eran jarri eta karmeldar bizitzari berriro ekin ahal zioten arte?.
|
|
|
Bere alaba nagusi bien aholkua jaso ondoren, Lisieux era aldatzea erabakiko dau. Familiako erabakiak elkarrizketaren bidez
|
hartu
izan ditu eta aurrerantzean be horixe izango da haren jokabidea. Nahiz eta Alençonen itzi behar bere ama Fany alarguna eta bere hainbat bihotzeko adiskide, gertu dago Luis bere alaben onerako edozer sakrifizio egiteko.
|
|
|
–Zortzi urte eta erdi nituen nik Leonia barnetegitik irten zenean eta nik Abadian haren lekua
|
hartu
nuenean. Maiz entzun izan dut esaten ikastetxean igarotako denbora dela onena eta bizitzako zoriontsuena; baina niretzat ez zen hala izan.
|
|
|
IBM elektriko bat zen, izugarrizko pisua zuena. Hain poz handia
|
hartu
nuen, oparia jasotako egunean bertan kontakizun laburrak idazten hasi nintzela. Gainera, bidaiatzen dudan bakoitzean, egunerokoa idazten dut nire inpresioei eta abenturei buruzkoa.
|
|
2011
|
|
|
Gerra zuzena 1937ko apirilaren 27an bukatu zen Markinako eta Xemeingo lurretan, militar matxinatuek miliziarren eta gudarien erresistentzia apurtu, eta herria
|
hartu
zutenean. Bonbardaketak eta erasoak egun horretan bukatu ziren, baina, ostean, frontea Markinako eta Xemeingo lurretan geldirik egon zen hileetan baino samin eta bortizkeria handiagoa ezagutu zuten herritarrek; batez ere, abertzale, ezkertiar eta errepublikazaleek.
|
|
|
Markinan bezala, tradizionalista, abertzale eta ezkertiarrek akordioa lortu zuten, eta zerrenda bakarra aurkeztu zen hauteskundeetara. Markinan ez bezala, Xemeinen tradizionalistek
|
hartu
zuten alkatetza.
|
|
|
Egun horretan, markinar eta xemeindar asko atera zen kalera, erreketeei arrera beroa egitera. Tradizionalistek indar asko izaten jarraitzen zuten Markinan eta Xemeinen, eta hauetariko askok lasaitu ederra
|
hartu
zuten erreketeen tertzioak herriko kaleetan ikusi zituztenean. Ospatzeko, tradizionalistek erromeria ere antolatu omen zuten.
|
|
|
FET JONS alderdian integratu ziren buruzagi tradizionalistek osatu zuten batzorde hau; hain zuzen ere, errepublikarrak agintean egon ziren garaian atxilotuta egon zirenek edota isunak eta ondasunen bahiketak ezagutu zituztenek (Garaian, 1, 1987: 29). Abuztuan, Markinako eta Xemeingo udal berriak osatu ziren, eta kasu honetan ere, isunak, atxiloketak eta bahiketak jasan zituzten tradizionalista sutsuenak
|
hartu
zuten udaleko agintea.
|
|
|
Hilario Aretxabaleta Arriola (Markina, 1888 Derio, 1937), Joan Loiola Izagirre(. Joan Zumarra?)(), Anbrosio Mallukiza Aldaolea (Munitibar, 1888 Derio, 1937) eta Jeronimo Sanchez. Fusilatzeko arrazoiak izan ziren buruzagi politikoak zirela edota, gerra garaian, Errepublikaren Aldeko Batzordean parte
|
hartu
zutela. Horrez gain, hiru pertsona kartzelan hil ziren, bizi baldintza txarren ondorioz (Sierra eta Alforja, 2006).
|
|
|
Tradizionalistak, aldiz, gai izan ziren, bai Errepublika garaian, gerrako hileetan zein gerra ostean, euren interesak zehazteko eta modu agerian eta aktiboan babesteko. Euren interesen kontzientzia zuten heinean, hobeto antolatu ziren eta agente aktibo gisa parte
|
hartu
zuten gatazkan.
|
|
|
Markina eta Xemein inguruan, minifundioa zen nagusi, eta nekazarien artean agertzen zen gatazka handiena etxe jabe eta maizterren artekoa zen; alegia, maizterrek bizi ziren etxaldeekiko zuten eskubideekin zerikusia zuen. Dena dela, nekazariek euren arazoen kontzientzia
|
hartu
zuten Errepublika garaian, eta antolatzearen garrantziaz ohartu ziren. 1934 urtean, Euzko Nekazarien Alkartasuna Markinan eta Xemeinen hedatu zen.
|
|
|
Bigarren Errepublikako urteetan, euskal kulturaren aldeko jarrera asko indartu zen Markinan eta Xemeinen. Alde batetik, EAJ ren eskutik, euskarazko antzerkiak garrantzi handia
|
hartu
zuen Batzokian. Bizkaiko eta Gipuzkoako hainbat herritan bezala, antzerkia ideologia abertzalea zabaltzeko erabiltzen zuten.
|
|
|
Markina eta Xemein gizarte oso erlijiosoak ziren, bai Errepublika aurretik zein Errepublika garaian, eta, ondorioz, elizgizonek izugarrizko boterea eta eragina zuten markinarren eta xemeindarren pentsamoldeetan eta, oro har, bizimoduan. Horrez gainera, kontuan
|
hartu
behar dugu Bigarren Errepublika garaian 70 bat erlijioso bizi zirela Markinako eta Xemeingo zazpi parrokia eta komentuetan (Bilbao, Garaian, 1994: 15), eta herriko alderdi politiko nagusienak (Comunion Tradizionalista eta EAJ) elizkoiak zirela eta harreman ona zutela elizarekin.
|
|
|
Jose Sagarna Larruskaingo abade laguntzailea eta Zelestino Onaindia Zuluaga Elgoibarko abade laguntzailea fusilatu egin zituzten, euskaltzaleak eta abertzale joerakoak zirelako. Azkenik, kontuan
|
hartu
behar da Karmengo Komentuko priorea Aita Martin Mariaren Bihotz Garbiarena, joera nazionalistakoa zela eta, horregatik, frankistak herrian sartu zirenean, preso hartu zutela eta jarduera nazionalistetan parte hartu zuela leporatuz, prioretzatik kendu egin zutela eta atzerrira bidali (Urkiza, 1992: 289 eta 404 eta Urkiza, Unzueta eta Fdz. De Mendiola, 2005: 380).
|
|
|
Jose Sagarna Larruskaingo abade laguntzailea eta Zelestino Onaindia Zuluaga Elgoibarko abade laguntzailea fusilatu egin zituzten, euskaltzaleak eta abertzale joerakoak zirelako. Azkenik, kontuan hartu behar da Karmengo Komentuko priorea Aita Martin Mariaren Bihotz Garbiarena, joera nazionalistakoa zela eta, horregatik, frankistak herrian sartu zirenean, preso
|
hartu
zutela eta jarduera nazionalistetan parte hartu zuela leporatuz, prioretzatik kendu egin zutela eta atzerrira bidali (Urkiza, 1992: 289 eta 404 eta Urkiza, Unzueta eta Fdz. De Mendiola, 2005: 380).
|
|
|
Jose Sagarna Larruskaingo abade laguntzailea eta Zelestino Onaindia Zuluaga Elgoibarko abade laguntzailea fusilatu egin zituzten, euskaltzaleak eta abertzale joerakoak zirelako. Azkenik, kontuan hartu behar da Karmengo Komentuko priorea Aita Martin Mariaren Bihotz Garbiarena, joera nazionalistakoa zela eta, horregatik, frankistak herrian sartu zirenean, preso hartu zutela eta jarduera nazionalistetan parte
|
hartu
zuela leporatuz, prioretzatik kendu egin zutela eta atzerrira bidali (Urkiza, 1992: 289 eta 404 eta Urkiza, Unzueta eta Fdz. De Mendiola, 2005: 380).
|
|
|
Infanteriko soldado batek ezin zien ia zuhaitzeri gogo eman. Egia erran gaia ez zitzaidan behin ere bururatu, astitzat edo timbre bildumatzat
|
hartu
eta berehala ahantzi nuen. Gerratik landa, soldata nimino baten jasotzailea nintzen baina aire aratz arnastearren desio kiskalgarria neukan hala ere.
|
|
|
Baso kudeatzaile bat, eskualdeko deputatua baita teknikalariak ere bazeuden. Ele zotzak airean ibili baziren ere bi erabaki baliagarriak
|
hartu
zituzten. Lehendabizikoa, oihana estatutuaren babesapean ezartzea eta bigarrenik ikatza egitearren debekua.
|
|
|
Urrunean zutik, silueta txiki beltz bat nabaritu nuen. Zuhaitz enbor bakarti batentzat
|
hartu
nuenarengana hurbildu nintzen, hala beharrez. Artzain bat zen.
|
|
|
Biharamunean, kabala atera eta alhaguneruntz akuilatu aintzin larruzko zaku txipi batean bezperan bildutako ezkurrak busti zituen uhoitz batean. Makila gisan, metro bat eta erdiko burdinezko barra bat zeramala nabaritu nuen bere atzean
|
hartu
nuen saihes bidetik. Ardiak txakurraren menpe alhan utzi eta nengoen lekurantz igo zen.
|
|
|
Jabierrek labur hitz egin zuen, eta aldizkariaren izatea eta jarraipena azpimarratu zituen batez ere. Eta beste gauza batzuen artean hauek
|
hartu
genizkion:
|
|
|
Karmengo Argia() aldizkari herrikoia; gerra zibilak hondatu eban aldizkaria. Lehenengo Zuzendaria Aita Martin Uriarte izan zan, eta 1936an Markinako priore izendatua izan zan, eta hilabete batzuk geroago frankistak Markinako kalean
|
hartu
eta kartzelara eroan eben.
|
|
|
2007 urtea Udalak Karmeldarren urte izendatu zuen, karmeldarrak udalerrian izan duten eragina eta egin duten lana eskertu nahi izan zuen Udalak. Urte hartan hainbat ekimen jarri ziren abian, besteak beste, Karmel aldizkaria digitalizatzeko erabakia
|
hartu
zuen Udalak, Karmel digitalizatuta DVD baten eskaintzeko asmoz.
|
|
|
Federazioak ideia hau Derioko udalari aurkeztu zion eta honek hasieratik onartu eta lankidetzarako konpromisoa
|
hartu
zuen, eraikina egiteko orubea lagata. Orube hori lagatzearekin batera Txorierriko Zerbitzuen Mankomunitateak proiektuan parte hartzea adostu zen.
|