|
2000
|
|
|
dutxa hotza
|
hartu
eta
|
|
|
bat batean ostatu
|
hartu
zuen nire erromes arimak:
|
|
|
niretzat
|
hartu
nituen nik,
|
|
|
kurriloek
|
hartu
zuten irrist gurpila egiteko.
|
|
|
Venezuelara alde egin nuen. Santanderren
|
hartu
nuen ontzia, gerra garaian Arroxelara joateko hartu nuen leku berean... baina mendebalderantz. Nire bizitzako bidegurutzeetako bat zirudien Santanderko leku hark.
|
|
|
Venezuelara alde egin nuen. Santanderren hartu nuen ontzia, gerra garaian Arroxelara joateko
|
hartu
nuen leku berean... baina mendebalderantz. Nire bizitzako bidegurutzeetako bat zirudien Santanderko leku hark.
|
|
|
Gosaldu, solaserako mahaira eseri, eta ia ohartu gabe jo digu bazkalorduak. Kafea
|
hartu
dut tartean tartean, puruari tiraka... Antxonek bere kontakizunak luzatu eta zabaldu dituen bitartean.
|
|
|
Beste ingurune batean ibili ohi ginen gure taldetxokoak; Bilboko Arnaizen inprimategian elkartzen ginen lanaren ondoren, zahar eta gazte. Tabernetara joan, garagardoren bat
|
hartu
, berriketan egin...
|
|
|
Koadrila hura elkartu gineneko aldi batez, 36ko gerra kontuak ekarri genituen hizpidera. Santandertik Arroxelara joateko ontzia nola
|
hartu
genuen aipatu nuen nik. Taldean bazen adineko gizon bat nire kontakizunari adi, baina isilik, txintik atera gabe.
|
|
|
Beste batzuetan lurrean etzanda ipintzen ninduten, besoak eta hankak zabalduta, lau txakurrek eusten zidatela, eta bosgarren batek kolpeak ematen zizkidan luzaroan soin osoan; itotzen nintzela sentitzen nuen halakoetan, arnasa
|
hartu
ezinik.
|
|
|
Kalabozoetan atea zabalik edukitzen ninduten, besoak kanpora nituela, lehen aipatutako zepo horiekin atzamarrak lotuta, eta zutik. Ezin nuen atseden
|
hartu
; ez eseri ez etzan ez ezer. Nire aurrean eserita egoten zen txakur bat, eta begiak ixten edo lokartzen ikusten ninduen bakoitzean ostikadaz esnatzen ninduen.
|
|
|
Komedia bat! Beste inspektore bat edo halakotzat
|
hartu
nuen nik forentse modu hura. Azken aldi batez dutxarazi zidaten epailearen aurretik igaro baino lehen.
|
|
|
Atea ireki ezin zutenez, sopletearekin ekin zioten, burdinazkoa eta barrotezkoa baitzen atea. Sopleteaz ordea, su
|
hartu
zuten guk pilatutako zaborrontzi gomazkoek. Sutan eta ketan hasi zen kautxoa.
|
|
|
Ikaragarria! Borroka hartan, Herrerako kartzeleroen plantilla erdia inguru psikiatrarengana bidali genuen, baja
|
hartu
behar izateraino.
|
|
|
Irabaztea izan zen hura, oso garrantzitsua. Esango nuke, gaur egun, hamabost urte geroago, garaipen haren etekinak dastatzen ari garela neurri batean, bai maila pertsonalean txapeo hartan parte
|
hartu
genuenon artean, baita kolektibo moduan ere. Lehenagoko Puertoko egonaldiaren ondoren, hango suntsipenaren ondoren, eta Herreran bertan aurreneko aldian geneukan egoera hura kontuan hartuta, gure indarra eta sendotasuna erakutsi genizkien txapeoez eta grebez.
|
|
|
Etxe partikularretan
|
hartu
genuen ostatu Durangon. Oroitzapenak, memoriaren puzzle zati horiek, argazki moduko zartadaz edo flaxez osatzen dira sarritan.
|
|
|
Durangotik Bilbora. Bilbon ere etxe partikularretan
|
hartu
gintuzten, edo kolegioetan, ahal zen lekuan. Jende asko zen gerraren beldur eta ihesi zebilena, eta bidean aurrera egin ahala handitzen ari zen iheslarien saldoa.
|
|
|
Habana ontzia
|
hartu
genuen, bada, iheslariekin irten zen azkena, oso oker ez banago. Umez eta zaharrez eta emakumez beteta dakusat ontzi haren irudia, jende asko eta asko, denak piloan eta trumilean, kubiertan, kareletik begira, oka egiten, tripak irauli beharrean.
|
|
|
Orain gatozen geure harira. Santanderren Habana ontzia
|
hartu
eta Arroxelara abiatu zineten.
|
|
|
Ez dakit trena non
|
hartu
genuen, baina handik Cerverara egin genuen lehen bidaia, geuretzat propio antolatutako tren batean. Katalunia jotzen zen orduan leku segurutzat, eta haraxe gindoazen.
|
|
|
Edozein umek kanikak gordeko lituzkeen moduan gorde nituen. Balio handikoak ziren, geroago jakingo nuenez, etxean, Ordizian nintzela; aitak ikusi zizkidan nire terrailazko jostailuak, eta beretzat
|
hartu
zituen, lanerako, mekanikaria baitzen gure aita. Gerraosteko urte luzeetan terrailarekin, errodamenduekin eta horrelakoekin kontrabandoa eginez aberastu ziren batzuk.
|
|
|
Gure amona gaixo samarrik zebilen azkenerako. Nazionalak sartu ziren, eta Katalunia
|
hartu
zuten, lehenago Euskal Herria bezala. Frankisten nagusigoarekin amaitu zen gerra hangoentzat.
|
|
|
Egunkariak, aldizkariak eta horrelakoak saltzen zituen emakumeak utzi zigun txoko bat lo egiteko, mostradore moduko baten abaroan. Hurrengo egunean
|
hartu
genuen trena Bartzelonan, etxerantz. Merkantzia trena zen, jendez betea, gure moduan etxera zihoan jendez betea.
|
|
|
Elkarri gabonak eman eta nor bere txabolora erretiratu gara. Ziegan, ateak itxi dizkigutenean, koadernoa
|
hartu
dut eta honainoko zirriborro hauek idatzi ditut. Baiezkorik ez dit agindu, baina hasierako lerro hauek prestatuta jaitsiko dut bihar koadernoa; amua prest.
|
|
|
Amaren ahizparen etxera gindoazen Tolosara, baina han ere gerra mugimenduak izan, eta egun gutxi egin genituen. Trena
|
hartu
eta Donostiara joan behar izan genuen. Egun batzuetako kontua zirudienak luze jo behar zuen.
|
|
|
Zumaiara, bada, eta hango hotel bakarrean
|
hartu
genuen ostatu, moilaren ondoan. Hotel handia zen oso, baina jende asko ginen.
|
|
|
Baina Zumaian ikusten zen iheslari asko ginela. Esango nuke orduantxe hasi zela ihesa, lekuak huste hura; jendeak orduan
|
hartu
zuela atarramentuaren kontzientzia. Ume, zahar, emakume... jende zibilaz ari naiz, eta gure ikuspegiaz eta sentsazioez.
|
|
|
Gizon bat agertu zen, buzo urdinez jantzia. Ezertarako astirik eman gabe
|
hartu
ninduen besoetan. Oraindik ere sumatzen dut masailean haren bizarraren latza.
|
|
|
Han ikasi genuen dantzan. Trenez joaten ginen, eta gauean itzultzeko hamarretan izaten genuen berriro trena
|
hartu
beharra. Baina beti galtzen genuen hura, gero hamabietan pasatzen baitzen merkantzia.
|
|
|
1952 urteko iraileko igande batez joan nintzen Andazarratera. Sarriegi plazan Asteasuko Agotetarren autobusa
|
hartu
eta, nire orduko ustez, azkena izango zen begirada bota nion Kontxari. Arraunlariak ziren goiz hartan.
|
|
|
Andazarratetik elkarrekin jaitsi ginen ama eta biok Billabonara, Agotetarren autobusean. Amak Ordiziarako trena
|
hartu
zuen, eta nik Donostiara. Penaz eta minez zegoen ama berarekin etxeratu nahi izan ez nuelako, baina nik ezin nuen aitaorde harekin eta giro hartan bizi.
|
|
|
Astean behin egiten dugu moduluan gauden laurok demandaderorako janari eskaria, fruta eta entsaladarako barazkiak batez ere. Erremolatxa gorriaren poltsa
|
hartu
du Antxonek eskuetan, erreparatu dio zer ote dakarren idatzita.
|
|
|
Egun haietako nire inpresioez ari naiz, ez maiatz hartaz gero irakurri dudanaz. Errebolta nahaspilatsuaren antza
|
hartu
nion begiratu batean. Dena dela, hazten ari zen mugimendua, handitzen, gainezka egitear.
|
|
|
Gertatuaren berri familiari emateko telefonoz deitu nuenean, Armadako soldadu batek
|
hartu
zidan hariaren beste aldean. Greba orokorraren isla nagusia da hori.
|
|
|
Greba orokorraren isla nagusia da hori. Armadak
|
hartu
zuen telekomunikazioen ardura. Soldaduaren ondoren ofizial batek hartu zuen telefonoa.
|
|
|
Armadak hartu zuen telekomunikazioen ardura. Soldaduaren ondoren ofizial batek
|
hartu
zuen telefonoa. Zer gertatzen zitzaidan adierazi nion.
|
|
|
gure etxebizitzaren azpian Rikardo Monteroren bizikleta tailerra zegoen; egun batez tailer horretara eraman zuen bere motoa Lonbidek; mekanikaria konpontzen ari zen bitartean, ni albotik begira; eta hara non datorren Lonbide, eta zapla! niri egundoko lepagainekoa esku zabalarekin; eta nik, orduan, lurretik alikate handiak
|
hartu
eta zait! kolpea hankartean; barrabilak ez nizkion harrapatu izango, baina bai inguruko zerbait... eta estutu egin nion; berak zapladaka ekin orduan, baina nik askatu ez, estutu baizik.
|
|
|
Harrituta begiratzen diot panoramari. Hilabete inguru egin du moduluan, eta patriarkatzat
|
hartu
bide zuten denek. Kartzeleroak zain daude sarreretako modulura eramateko, harrituta horiek ere, ondamuz beharbada; Antxonen inguruan dagoen jende multzoari so daude.
|
|
|
Hegazkina
|
hartu
.
|
|
|
Kafea. Nirekin
|
hartu
nahi al duzu bat?
|
|
|
Oroimenean toki propioa
|
hartu
didate
|
|
|
Maileguan
|
hartu
ninduten
|
|
|
– A zer gidaria
|
hartu
dodan, alajainkoa! Aker bat baneu gidari, alde handirik ez.
|
|
|
Errepidearen ondoko taberna batean afaldu eta herriko beste pare bat tabernatan baxoerdi batzuk
|
hartu
genituen. Pentsatu nuen gaztetxera joatea ere, batez ere Lauaxeta harritu eta asaldatua ikusteko beste aukera eder bat izan zitekeela pentsatuta, baina itxita zegoen.
|
|
|
Leitzara jaitsi ginen. " Ez ezazu sekula erabakirik
|
hartu
gogoa sutan izan ezean", zioen Margak aurreneko gutunean, eta ez zen hain beroa nik une hartan Lauaxetari kontra egiteko nuen gogoa. " Azken batean", esan nuen neure artean," berriro ere nora jo ez dakidala nagok, eta bien bitartean ondo etorriko zaiguk pixka baterako zibilizazio deitzen den horretara jaistea, espaloiak zapaltzera."
|
|
|
Gorantz abiatu aurretik, ordu laurden inguru eman zuen Lauaxetak ostatuko komunean, garbiketa eta bizar mozketa lanetan. Nik bitartean, baxoerdi pare bat
|
hartu
eta ostatuko Diario de Navarra ko gurutzegrama egin nuen. Guztia osatzeko hiru hitzen faltan geratu nintzen.
|
|
|
Pentsakor geratu zen olerkaria. Sakon
|
hartu
zuen arnasa eta serio mintzatu zen.
|
|
|
– Hik be lasai
|
hartu
–Zer hartzen dok hik lasai?
|
|
|
Ostatu hartatik irten gabe, karta jokoan aritu ginen bazkalondoan. Berehala ohartu nintzen pilotan zuen trebetasunaren laurdenik ez zuela Lauaxetak musean eta, neu ere batere iaioa ez izan arren, aise
|
hartu
nuen mendean. Kartak utzi genituenean Lauaxetak egunkarien irakurketan sakondu zuen eta ni, nahiz eta ostatukoek soinurik gabe jarria zuten –diskogailuan jarritako musika entzuten baitzen aretoan–, telebistari begira geratu nintzen.
|
|
|
Irarkurle bat!", pentsatu nuen, sekulako aurkikuntza bitxi eta harrigarria egin banu bezala. Esertokia libre uztearren egunkari alea eskuetan
|
hartu
nuenean, harekin batera hiru liburu ere bazirela ohartu nintzen: Edorta Jimenezen Baleen berbaroa, Harkaitz Canoren Telefono kaiolatua eta Jokin Muñozen Joan zaretenean.
|
|
|
Irri eta txalo egin zuten filologogai literaturzale gazteek, eta guk lasaitu ederra
|
hartu
genuen. Une hartan damutu egin zitzaidan Lauaxetari gorbata ez janzteko esan izana, horixe baino ez zitzaion falta izan eta.
|
|
|
Haren poemak euskaratu zituen, gutunak idatzi zizkion... Nik uste dut Lorcak ez ziola sekula kasu handirik egin Lauaxetari, ez zuela aintzat
|
hartu
ere egin bere poemen euskarazko itzulpena, ez zuela Lauaxetarekin mintzatzeko interesik txikiena ere izan Bilbora etorri zenean. Baina Lauaxetak ez zuen horregatik etsi.
|
|
|
Haiengana inguratzeko kemenik ez nuenez, besoekin keinuak egin nizkien, baina haiek ez ninduten ikusi. Etsita," Ardoa eta gizona" kantatzen ahalegindu nintzen berriro ere, harik eta loak
|
hartu
ninduen arte.
|
|
|
baita hildakoek lasaiak izan behar dutela, serioak eta neurritsuak, José Saramagok Fernando Pessoari O ano da morte de Ricardo Reis nobelan esanarazi zion bezala. baita hildakoek eroapen eta egonarri handikoak izan behar dutela, eta ez dituela inoiz mendeku grinak menpean
|
hartu
behar. Baina gau hartan Lauaxetak traizionatu egin ninduen.
|
|
|
Gerrako zauritu bat banintz bezala eraman ninduen gero, kontu handiz eta neke handiagoz, Lauaxeta komandanteak pentsio batera. Gela bat
|
hartu
zuen han biontzat, eta, neu ezertaz ohartu gabe, biluztu eta ohean sartu ninduen.
|
|
|
– Baina nik ez nakian hik zer gura huen eta, erabakiak hartzeko moduan ez hengoenez, neuk
|
hartu
neuan agintea. Arantxa eta Jean Louis Urruñara joatekoak zirela jakin nebanean pentsatu neuan aukera hartaz baliatu beharra zegoela.
|
|
|
– Mozkor baten lerdokeriak baino ez zuazan izan. Ez neuazan aintzat
|
hartu
be egin.
|
|
|
Horixe egin genuen, bizkar zorroak
|
hartu
eta Hendaiara joan, Topo esaten zioten tren txiki eta apalean. Hendaiara heldu ginenerako hobeto sentitu nintzen.
|
|
|
Lauaxetak esan zidan ohitua zegoela jendea" ia soinutsik" ikusten hondartzetan, baina nire iritziz ez zen oso lasai sentitu. Zorionez, hondartzaren alderdi nudistan sartu baino lehen mendi aldeko bidea
|
hartu
genuen.
|
|
|
– Paraje ederrak dituk hauek –komentatu nion Lauaxetari, mendiko bidean pixka bat gora egin eta tarte batez ezkutuan geratua zitzaigun itsasoa berriro ere begien bistan izan genuenean– Autoen eta motorren zaratarik gabe, bestondoa arintzeko eta
|
hartu
beharreko erabakiei buruz gogoeta egiteko primerakoak!
|
|
|
– Nik ez jaukaat ajerik –esan zidan–, hain gitxi erabakiak
|
hartu
beharrik, baina hori bada hik gura doana...
|
|
|
Eserita geratu ginen, isil isilik, hari begira. Sokoa eta Ziburu alderako bidea
|
hartu
zuen.
|
|
|
Lauaxeta nire zain geratu zen geltokian, trenen joan etorriari begira, eta nik erredakzioko bidea
|
hartu
nuen. Baina gerturatu ahala larritzen hasi nintzen, izutzen.
|
|
|
Tolosako jatetxe batean afaldu genuen Lauaxetak eta biok. Ez genuen ezer apartekorik jan, zopa pixka bat eta bina arrautza patata frijitu eta hirugiharrearekin, baina ederki
|
hartu
zuten guztia gure gorputz nekatuek. Nireak bai behintzat, egun hartako ibilaldia jatunik eskasenaren gosea ere pizteko modukoa izana baitzen.
|
|
|
– Zuk ez dozu otoitzik egiten loak
|
hartu
aurretik? –galdetu zidan, errezoak amaitu eta argia itzali ondoren.
|
|
|
Aurki
|
hartu
zuen loak olerkari eta kazetaria, zurrunga hots arin batek salatu zidanez. Ni, berriz, loak ez baina ezinegon urduri batek hartu ninduen.
|
|
|
Aurki hartu zuen loak olerkari eta kazetaria, zurrunga hots arin batek salatu zidanez. Ni, berriz, loak ez baina ezinegon urduri batek
|
hartu
ninduen. Pozik sentitzen nintzen, abentura kilikagarri baten aurrean ilusionatuta, baina banuen bakea eragozten zidan zalantza bat ere.
|
|
|
Nondik barrena egin behar nuen bidaiaren jomuga izendaturik nuen sagastirainoko bidea? Denbora
|
hartu
eta itzulinguruak egiteko esaten zidan Margak gutunean, inongo xederik ez izateko. Baina ba ote zegoen nork bere burua horrela abandonatzerik, inongo xederik gabeko itzulinguruak eginez bidaiatzerik, erabateko noraezean ibiltzerik?
|
|
|
Margaren gutuneko beste hitz batzuk ekarri nituen gogora. " Utzi eraman zaitzaten zuk
|
hartu
nahi ez zenituen bideei", zioen Margaren gutunak. Neure baitako oinaze zahar batekin lotutako bihotz borroka bat iradoki zidaten hitz haiek.
|
|
|
Neure buruari kontzienteki aitortu gabe, Lizartzara joateko ideia buruan bueltaka aspaldidanik nuela jabetu nintzen bat batean. Ausartuko al nintzen, ordea,
|
hartu
nahi ez nuen bide hari eraman nintzan uzten?
|
|
|
– Tira, entzuteko prest nago. Esan dizut, ez dut oraindik erabakia
|
hartu
.
|
|
|
Jaun Ahalguztidun errukiorrak eskuineko sakelan utzirik zion diru mordoskari esker arazo ekonomikorik ez zuenez, Bilboko pentsio batean ostatu
|
hartu
eta hantxe bizitzen geratu zen Lauaxeta, Bilbori, Euskal Herriari eta mundu osoari buruzko erraldoi hura asetzera emana.
|
|
|
Alferrik. Berean jarraitzen zuten euskaltzainek, olerkaria aintzat
|
hartu
gabe. Egunkarietako argazkien bidez ondo ezagutzen zuenez, eta bazekienez gizon huraxe zela euskaltzainen burua, Jean Haritxelharren sorbalda ukitzera ausartu zen, baina Lauaxetaren eskuak Haritxelharren gorputza ukitu gabe zeharkatu zuen, aurreko paretatik proiektatutako irudi bat baino ez balitz bezala.
|
|
|
Jon Kortazar idazle, irakasle eta kritikariarengana jo nahi izan zuen lehenik, huraxe zelako Lauaxetaz ugarien eta sakonen idatzitako pertsona. Telefonoz deitzen zionean, ordea, Kortazarrek telefonoa
|
hartu
bai, baina ez zuen entzuten Lauaxetaren ahotsik. Kortazarren etxera ere joan zen Lauaxeta, Mungiara, bere haurtzaroaren lekuko izandako herrira hain zuzen ere, baina Kortazarrek, atea zabaldu zuen arren, ez zuen ate ondoan ikusi ere egin.
|
|
|
Barne iraultza haren eldarnioan, ezinbestean eta lehenbailehen
|
hartu
beharreko erabakia zen ordura artean funtsik gabeko asmo lanbrotsua baino izan ez zena: lana utzi eta etxetik alde egin behar nuen, nora eta zertara ez banekien ere.
|
|
|
Erakuts itzazu zure begiak, egin keinuak besteei sakoneneraino, ardura zaitez espazioaz eta begira ezazu bakoitza bere irudian. Ez ezazu sekula erabakirik
|
hartu
gogoa sutan izan ezean. Lasai egin ezazu porrot.
|
|
|
Lasai egin ezazu porrot. Batez ere,
|
hartu
denbora eta itzulinguruak egin. Utzi eraman zaitzaten zuk hartu nahi ez zenituen bideei.
|
|
|
Batez ere, hartu denbora eta itzulinguruak egin. Utzi eraman zaitzaten zuk
|
hartu
nahi ez zenituen bideei. Egin itzazu, nolabait esateko, oporrak.
|
|
|
Neuk neure buruari azken egunetan emandako aginduak ematen ez zizkidan ba Margak!: oporrak
|
hartu
eta lanbidea arriskuan jartzeko, lasai porrot egiteko, denbora hartu eta itzulinguruak egiteko, zuhaitz eta ur guztiak entzuteko, bigarren mailako gauzen aurrean makurtzeko, neure kolorerantz mugitzeko, txaretatik, mendietatik, herrietatik pasatzeko... Neuk idatzia zirudien gutun hark.
|
|
|
Neuk neure buruari azken egunetan emandako aginduak ematen ez zizkidan ba Margak!: oporrak hartu eta lanbidea arriskuan jartzeko, lasai porrot egiteko, denbora
|
hartu
eta itzulinguruak egiteko, zuhaitz eta ur guztiak entzuteko, bigarren mailako gauzen aurrean makurtzeko, neure kolorerantz mugitzeko, txaretatik, mendietatik, herrietatik pasatzeko... Neuk idatzia zirudien gutun hark.
|
|
|
Lizardiren omenezko monumenturako bidea
|
hartu
nuen lehen egun hartan, Margaren gutun harrigarriari men eginez; baina ez, handik askoz gertuago egon arren, Tolosatik, Andoaindik abiatuta baizik, eta handik ere ez zuzenean, itzulinguru luze askoa eginda baizik. Gris zegoen zerua, eta tarteka euria ere egiten zuen, indar handirik gabe baina.
|
|
|
Mendateko tabernan haragi egosi pixka bat jan eta baxoerdi bat
|
hartu
nuen. Tabernan bertako ama alabak eta bi baserritar baino ez zeuden.
|
|
|
Bergarako kartzela zaharra izandako etxea ikusten izan nintzen biharamunean, Angiolilloz oroiturik, Cánovas del Castillo hiltzeagatik garrotez exekutatu zuten anarkistaz, kartzela hartako ziega batean eman baitzituen hark azken egunak. Angiolillo Ernioko bileran parte
|
hartu
zutenetako bat izan zitekeela otu zitzadan, eta horrek, inolako oinarri logikorik gabe, kartzela zaharraren inguruetan Lauaxetaren berri izan nezakeela pentsatzera eraman ninduen. Ez nuen, alabaina, han ere Lauaxeta aurkitu.
|
|
|
Akituta, loak
|
hartu
ninduen, eta esnatzean olana berde zahar batekin estalia nuen gorputz biluzia. Marga ez zegoen jada nire ondoan, baina Lauaxeta ikusi nuen kamioitik gertu, zutik, niri begira.
|
|
|
Nahikoa lo eginda ere, erraza genuen biharamun eguerdirako hara heltzea. Horretaz pentsatzen aritu nintzen loak
|
hartu
aurretik, Lauaxetaren zurrunga leunak aditzen nituen bitartean. Nik beti esaten nuen Urolako tren zaharrak itxuratxarki traizionatu zuela Aizarnazabal, Zumarragatik Zumaiarainoko bidea arinago egitearren Urola ibaiaren ondotik urrundu eta gure herria baztertuta utzirik.
|
|
|
Azpeitirantz jo genuen zuzenean, beraz, biharamunean, eguraldi ona lagun genuela. Zelatungo lepoan atseden
|
hartu
genuen, belar gainean eserita. Bi gizon gazte ikusi genituen alde banatatik heldu eta elkartzen.
|
|
|
Lanaz aparteko ilusiorik ere ez nuen, ordea, garai hartan, eta horrexek eusten ninduen eguneroko zeregin hutsal hari lotuta. Aizarnazabalen jaio nintzen ni, Urola bailarako herririk gordeenean, eta gazte samarrik Tolosara ezkondu, baina Sorkundek utzi ninduenean Andoainen
|
hartu
nuen pisu koxkor bat errentan, lantokitik gertu, Martin Ugalde idazle eta Euskaldunon Egunkaria ko Ohorezko Lehendakaria jaio zen kale berean, Kaleberrin. Lanetik etxera itzuli orduko telebista pizten nuen garai hartan, egunero, inon ziren lehiaketarik lerdoenak edo futbol partidarik aspergarrienak ikusteko prest.
|
|
|
Kanpoan egonaldi luzea egin ondoren, asaldura, urduritasun eta ezinegon guztiak mendean
|
hartu
eta hitz egiteko moduan zela iritzi zionean, denda barruan sartzera deliberatu zen azkenean.
|
|
|
Ondoren, gosetuta, taberna batean pintxo bat jan eta baxoerdi bat
|
hartu
zuen. Bizirik zegoelako beste froga bat zen hura, ukaezina guztiz:
|
|
|
1997ko Gernika pixka bat ezagutu ostean, oso argi zuen Lauaxetak zein izango zen bere hurrengo zeregina: trena
|
hartu
eta Bilbora jo. Hirurak eta laurdenetako trena hartu zuen.
|
|
|
trena hartu eta Bilbora jo. Hirurak eta laurdenetako trena
|
hartu
zuen.
|
|
|
Ume bat bezala sentitu zen. Edo LSD pilula haluzinagarri bat
|
hartu
izan balu bezala. Ibilaldi hartan bere belarrietara Gernikan baino are euskara gutxiago sartzeak kezka baten itzala lerrarazi zion, nolanahi ere, arima barreneraino.
|
|
|
Mendi ibilaldietan aurkitzen nituen hilarri guztiek hunkitzen baninduten ere, haiek aparteko indarra
|
hartu
zuten nire begien aurrean. Zirrara eragiten zidan inguru hartan gerra bat izan zela irudikatzeak; inguruko baserritar batzuk Francoren aldekoen eskuetan hiltzen eta beste batzuk inguruko mendietan Euzkadi Francoren atzapar etsaietatik defenditzen, armak eskuan hartuta, herriaren alde bizia emateko prest.
|
|
|
" Zenbait gauzak", aitortu zuen Xanek," ihes egiten dit". " Niri ere bai", esan zuen Lazarok; hainbesterekin, isildu ziren; Xanek beste gazta zatitxo bat
|
hartu
zuen; gazta latz eta gogorra, ogia ere gogortxo zegoen; Lazarok, zigarroa ezpainetan zuela, burua jirabiran ibili zuen;" Luzi", esan zuen," egidazu masaje pixka bat hementxe". Luzi otzanki hurreratu, esku biez senarraren lepoaldea igurtzi zuen.
|
|
|
Hantxe zeukan kapazoan masa egin berria, hantxe igeltsuaren zakua, hantxe uraren baldea, lurrean brotxa, llana eta nibela. Orain berriz, paleta lagata, ez zuen bada atzera espatula
|
hartu
, eskailerara igo, ez zen bada berriz ere pareta goian arraspatzen hasi. Akatsen bat ikusi zukeen.
|
|
|
" Horrako eta, honako ere bai", esan zuen aitatxik;" baina, zer ari zara?"; Xanek pareta brotxagaz bustitzeari ekin zion-eta;" laga, laga", esan zuen aitatxik. " Ofiziokoa naiz", esan zuen Xanek ezaxolaz, aise, ez zezan aitatxik alde makurrera
|
hartu
. Aitatxik temoso, lotsa antzean begiratzen zion.
|
|
|
Dardarra baretzean kieto kieto gelditu zen aitatxi. Ivanek haren eskumuturra
|
hartu
zuen; Xanek, zaharraren bularrean belarria paratuz, taup, taup, aditu zuenez: " Ari da, ari da", esan zuen.
|
|
|
" Qué va a ser de nosotros", esan zuen amatxik; ez zedin hala tormentatu, Xanek hari eskua heltzekoa egin zuen; ordea, amatxiren esku bihurrikatuek goaitean zeuden piztiak begitandu zitzaizkion eta, atzera egin zuen; bere besoaz amatxirena apur bat loxinkatu zuen; agian lagun erakuspen sinple hartaz lortuko zuen, ez zedin ez une hartan amatxi bera ere zurrundu, nola baitzen aparientzia noiznahi gerta zitekeela; bitartean, aitatxi sofatik jaiki zen, xarraka xarraka koarto ilun batera joan, handik kojin bat hartuta poliki poliki etorri, berriz sofaratu zen;" zer egin du?", galdetu zuen, begiratu nahi ezik, kezkatuta amatxik. " Kojin bat
|
hartu
du", esan zuen Xanek. " A", esan zuen amatxik.
|
|
|
Aitatxik ordea, ez nonbait kojin harekin gura zuen konfortik atzematen eta, berriz ere jaiki, berriz ere xirri xarra gela ilunera joan, beste kojin batekin itzuli zen. " Beste kojin bat
|
hartu
du", esan zuen Xanek. " Ondo dago", esan zuen amatxik, esperantza poxi batekin; alabaina, armariora beste joan etorri bat egin zuen aitatxik; koadro txiki bat zekarren oraingoan; sofan jarri zen, hura besartean zuela begiak itxi zituen; eta, Xanek ez baitzuen ezer esaten:
|
|
|
" orain, zer egin du?", galdetu zuen amatxik. " Koadro bat
|
hartu
du". " Ze koadro?".
|