|
2000
|
|
|
Curiara horiei motorra ipintzen diete batzuek, eta gureak ere bazuen popan Yamaha eder bat. Abiadura
|
handi
samarrean zihoanean, ontziari muturra altxa egiten zitzaion ur azaletik gora.
|
|
|
1987ko urriaren 26an eraman ninduten Castellonera, beste lau lagunekin, Herreran lau urte eskas egin ondoren. Ordura arte talde
|
handi
samarretan egonak ginen Carabanchelen, Puerton eta Herreran, baita Alcalan ere. Ordutik aurrerakoa, beraz, gure kolektiboa sailkatzeko eta zatikatzeko ahalegina izango zen etsaiaren aldetik:
|
|
|
Tortellaten bazen aireportu txiki bat! Bi hegazkin zeuden hangar
|
handi
batean barruan, eta kanpoan beste bat. Hangar hartara sartu, abioira igo eta, metrailadorea hartuta, tu tu tu tu aritzen nintzen jolasean.
|
|
|
Ospitale modukoa zen mojek eskolak ematen zizkiguten etxe hura, eta zaharren egoitza ere mojen eskuetan zegoen. Buruan txapel
|
handi
bat erabiltzen zuten mojek, eta esango nuke ateetatik pasatzean alboka jarri zutela.
|
|
|
Tiro haietako baten ondoren bestea noiz etorriko zain egoten nintzen balkoian. Esan dezaket balkoietan igaro nuela gerra haren zati
|
handi
bat. Nik ez nekien hura benetako gerra zela, balkoitik ikusten nuen zer drama zegoen argazkiaren atzean.
|
|
|
Leihotik haratago: dorre
|
handi
bat, kartzelaren itzulian dauden alanbre hesiak, hormak nonahi. Moduluak ageri dira, kiroldegia datekeena, eta beste zenbait eraikin.
|
|
|
Juderian ibili, El Grecoren pinturak begiratu eta abar. Katedralaren azpian bi sala
|
handi
zeuden, sotano moduan; sala horietako batean elizaren harribitxi eta ondasunak zeuden, eta haien artean Ameriketan hartutako lehen hamalau kilo urreak ere bai, sagrario bihurtuta. Bigarren sala handia Inkisizioari eskainia da; eta sala honetan, besteak beste, torturatzeko erabiltzen zituzten tramankuluak daude.
|
|
|
Ezer asko gabe joaten zen hara jendea. Eusebio horrek, esate baterako, aldatzeko arroparik ere ez zeukan; neuk eman nizkion; oinetakorik ere ez, etxean egoteko zapatila pare bat besterik ez; baina labana
|
handi
bat bai ordea, bandoleroen tankerakoa, beti aldean erabiltzen zuena. Egun batez, lanera bidean, autobusera igo eta, ez dakit nola, nahi gabe inondik ere, oina zapaldu nion han zihoan arabiar bati.
|
|
|
Horrela, eskuak sakelan sartuta, hondorik gabe, behera luza nitzakeen eskuak. Modu horretan prestatuta, puntua egiteko orratz
|
handi
bi amari hartuta joaten nintzen azokara. Otzarakada sagarraren ondo ondoan jarri eta gabardina ipintzen nuen sagarren gainean, gonapean erdi ezkutatzeko aleak.
|
|
|
Autoa plazan biraka jarri zuen neska gazteak, eta autoak beti bira bera egiten zuela ziurtatu zuenean, atea zabaldu eta, autoa gelditu gabe, irten egin zen, bizkar zorro
|
handi
samarra soinean. Autoak bere kasa jarraitzen zuen, zirkulu berean biraka beti, plazatik irten gabe.
|
|
|
Ordura artean isilik ibiliak ginen, eta hasieran isilik egon ginen baserri haren barruan ere. Poz
|
handi
bat sentitu nuen, barne harmonia esanezin zoro bat. " Ez zakiat zergatik, baina hementxe egon beharra nian eta hementxe nagok", esan nion neure buruari," Leku eta tenore egokian.
|
|
|
Bizkar zorrotik boltsa bat atera eta diru paper mordo
|
handi
bat erakutsi zigun. Harrituta geratu ginen dirutza hari begira.
|
|
|
Baina, ardoaren eta haxixaren ondorioz, Lauaxetaren arrazoimena guztiz moteldua zegoen ilbetearen eraginpeko sutondo hartan, eta Goizederren hitzek emandako zartadak K.O. utzi zuen arrazoimen ahuldu hura, puska baterako elbarritua. Neuk ere izango nukeen akaso zer esanik beste egoera batean, baina orduko hartan Goizederren hitzak poeta
|
handi
batenak iruditu zitzaizkidan. Horregatik, isilik geratu ginen hirurok tarte luze batez, geure bizitzak laburtuko lituzkeen kanta labur eta xume bat entzun bagenu bezala.
|
|
|
Lauaxetak bizkar zorrotik ateratako aterki
|
handi
baten babesean jarri ginen bide bazterrean auto stop egiten. Harrigarria zen Lauaxetak bizkar zorro hari ateratzen zion etekina.
|
|
|
Bezperan ez bezala, zerua oskarbi zegoen. Kaia, itsasoa eta Santa Klara uhartea nituen begien aurrean, gorri
|
handi
eta zahar bat orduantxe kaian sartzen, kaio batzuk hegaka. " Hau Donostia duk", esan nion neure buruari.
|
|
|
Itsasertzera jo genuen, tonbarrien aurreko talaiara; kondairak dioenez, jentilek Aiako Harritik Baionako katedralaren aurka jaurtitako bi harkaitz
|
handi
dira tonbarriak, jomugara heldu gabe Hendaiako itsasertzean uharte txiki eta ikusgarri gisa geratuak. Abbadia gaztelua genuen atzean," Zazpiak bat" aldarrikapenaren sortzailearena izandakoa; ondoan, ostera, Alemaniak Frantzia okupatu zuen garaian eraikitako bunker ugariren hondakinak.
|
|
|
Gosaldu, jatekoz, edatekoz eta egunkariz hornitu eta Euskal Herriko mapa
|
handi
bat erosi genuen Hendaian. Ezin izan ginen inorekin ere euskaraz mintzatu, eta Lauaxetaren frantses dotore baina aukeran zaharkituxea izan genuen komunikaziorako tresna.
|
|
|
Jakina, Jokin Zaitegik eta Plazido Mujikak esana eta idatzia itxi eben. Premina
|
handi
barik, egia esan. Ez dakit horrek zer interes izan daikeen inorentzat, hara!
|
|
|
– Ikusten al duzu etxe hori? –galdetu nion Lauaxetari, eri erakuslearekin molde berriko txalet txuri
|
handi
bat seinalatuz– Aurrean lorategia eta piszina txiki bat dituena.
|
|
|
Baina ikasitako guztia ahalegin pertsonal
|
handi
bati esker ikasi zuen bi hilabete pasatxoko tarte hartan, inoren laguntzarik gabe, liburutegi eta hemeroteketan begiak erretzeraino lan eginez. Autodidakta izatea egokitu zitzaion, eta ez berak hala nahi izan zuelako, beste erremediorik izan ez zuelako baizik.
|
|
|
Zeru argi haren azpian, Marga eta bion oroitzapen kutun zaharretako sagastia, Marga eta bion Gustiz Ederra, txatartegi bihurtuta aurkitu nuen: auto eta kamioi zaharren hilerri
|
handi
bat.
|
|
|
Ikusten ditudan hilarri guztiei egiten dizkiet argazkiak, baina egiten ditut bestelakoak ere: sasiak guztiz bere egindako Seat 600 bat Zestoako baserri batean, goroldiozko pijamak jantzita etengabeko berriketa patxadatsuan ari diren harri
|
handi
batzuk Altzürükütik Ahüzkirako bidean, Castejongo geltokia desolazio lehorrez inguratua... Orain hurrengoan Lauaxetari asto baten gainera igota egin nion argazkia.
|
|
|
Elgetatik gertu, errepidea utzi eta Intxortarako bidean pixka bat aurrera egin orduko, monolito bertikal
|
handi
batean, Francoren aldekoek 1937ko apirilaren 24 eta 25ean hildako lau elgetarren izenak irakurri nituen. Sesto Gain, Antzuategi eta Antzuategi Baztarrekoa baserrietakoak ziren, harriak zioenez; hiru gizonezko eta emakume bat.
|
|
|
Tetxo oso bajuarekiko gela zabal bat zen, errektangulu formakoa: sukaldea, mahaiak eta aulkiak alde batean, bi ohe eta armario
|
handi
bat bestean. Gelako alde hura aski ilun bazegoen ere, Xani ohe biak hartuta zeudela iruditu zitzaion.
|
|
|
Olaben: enpresa
|
handi
bat, orain fuerte dabilena. Ez ote zuen gainera Henrik handik zetorrela behin auto istripu bat izan.
|
|
|
Zer zen hura, baina? Emakumezko bati, bularrean zauri
|
handi
bat zuela eta hil gogor zegoela, tipo batek, pasatzen zen batek edo polizia paisanozko batek, ez baitzen esplizitatzen, buruan ostiko txiki bat jo zion. Detaile horrek pentsarazten zuen film bat izan zitekeela.
|
|
|
" Motan egon naiz", esan zuen Xanek. Isiltasun
|
handi
bat izan zen. Aditua zuten emakume zahar haiek dudagabe Motako berri; bazekiteken jendea hara zergatik eramaten zuten; harrituxe zeuden, ez biziki kontra, nahiz seguru aski partidarioak ez izan.
|
|
|
Xan, trenean, lau lagunentzako konpartimentu batean jarri zen, bakarrik. Bertatik bagoiaren parte
|
handi
bat ikusi zezakeen. Jende gutxi zegoen, guztiak isilik.
|
|
|
Ilun iluna zegoen. Begi zorrotzekin gaueko itzalak miatzen ari zela, kaleaz beste aldean, etxe
|
handi
bateko ate gainean: Etxart, irakurri zuen.
|
|
|
Sukalde
|
handi
, ilun samarra zen. Bertan, ezkerrean, beheko sua, sofa bat; fondoan, fogoien aldean, sodiozko lanpara bat sabaian; handik eskumara, erdi erdian kristal bat zuela, ate zarratu bat.
|
|
|
Ama alabak behar zuten, nahiz fisikoan antz handirik ez izan: emakume zaharra, bibotea eta sudurrean garatxo
|
handi
bat izateaz aparte, buru karratu eta begi txirtxila zen, etxekoandrea berriz musu mehar eta begi irtena. Ama espantakoia, alaba kartsua.
|
|
|
Orain bulegora atezaina sartu zen: alda maldaka, belaunetaraino bustita, izerdi zuritan, koadro
|
handi
bat ekarki: bibote zuri luzeko gizon ahaltsu, aspaldiko baten erretratua zen.
|
|
|
" Ez al gara joango?", galdetu zuen Xanek. " Horren perrakeriak entzuteko?", esan zuen Garik;" ni ez noak; hik nahi duana egin ezak"; baina, Xanek inorakorik egiten ez zuenez, berriz ere besotik atxikiz, pieza
|
handi
batera eraman zuen;" hemen egongo gaituk", esan zuen," erauntsia pasatu bitartean".
|
|
|
Pieza iluna oso, hala ere mahai luze batzuk suma zitezkeen, zenbait makina, egur
|
handi
batzuk. Gari mahai haietako baten ondoan, lurrean jarri eta, zigarro bat piztu zuen.
|
|
|
Aurki kalean oinezko bakan batzuk baizik ez zebiltzan, haiek ere urduritxo, bizi bizi urratsa. Xan beretik, zegoen zuhaitzetik aldendu eta, berehalaxe erretira egitera deziditu gabe, bertan aparkatuta zegoen jeep batean apoiatu zen; alde batera hankan min
|
handi
samarra zeukan; bestera berriz, ikusmina ere bazuen. Anartean gazteek kotxe bi kruzatu, kontainer bat irauli, nonondik harri batzuk eskuratu zituzten.
|
|
|
" Eseri", esan zion Elik hari; neska eurengandik aldendu, leihoaren ondoan, aulki batean jarri zen;" nire ahizpa da", esan zuen Elik; isilaldi bat izan zen, Xanek ikusi zuen Elik eskua lo zegoen haren buruaren gainean ipinita zeukala; hargatixe: " ez duzu ezagutzen?", galdetu zion Elik; Xanek ezezkoa egin zuen;" bera duzu Henriren anaia"; Eli haren aldamenean, beroki
|
handi
baten barruan, hankak bilduta, txikortua, figura txikitxo bat zen;" zergatik sartu zara hor?", galdetu zion Elik, irritsu. " Beldur nintzen...", esan zuen Xanek, bista apaldu zuen.
|
|
|
Lurrean zabar eseri zen. Dudagabe inpresio
|
handi
bat hartu zuten biek. Lupo, ohean jarrita, zigarro bat piztu, begi gorrituak zabal zabal eginda zegoen.
|
|
|
Bide gurutzeetako paneletan izen ezezagunak ikusten zituen. Hasperen
|
handi
bat egin zuen. Lupok begiratu zion.
|
|
|
Pabiloi txikiz inguratutako eraikuntza zahar eta
|
handi
bat zen, hormetan bentiladore erraldoiak zituena, uralita beltz koskaduna gainean; hari erantsita, brikez eginiko bloke berriago bat zegoen, gainean lore potoz apainduriko terraza bat zuena. Bloke hartan zegoen enpresako sarrera:
|
|
|
Bulegoa zeharkatu, eskailera kiribilkatsu batzuetatik barrena, pabiloi
|
handi
batera iritsi ziren; zementuzko zorua, forma eta tamaina guztietako kaja eta paketeak apaletan lerrokatuta, edo lurrean, elkarren gainean jarrita zeuden. Zenbait gizonek fardel boluminoso batzuk garraiatzen zituzten; urrunkara motor baten azantza adi zitekeen.
|
|
|
Kafetegi
|
handi
, biziki argitua zen, eurak sartu ziren alderditik ikusita alderantziz ipinitako L baten forma zuen barra zabalekoa, kaletiko sarrerak haranzko eta eskuma aldean zituena, eurak arribatu ziren espazio karratu antzekoan berriz, zortzi hamar bat mahai egurrezko, bakoitzak bere intimitatea zuela: alde bietara aulki fijoak, plastiko gorriz tapizatuak.
|
|
|
" beste bat hartuko duk"; Xanek ezetz adierazi arren, Pititak, lau emakumeen mahaia jasotzen ari zen kamarero musu okerrari: " ekatzak beste bollo bat", agindu zion; hozten ari zitzaion kafearen aurrean antxumatuta besoak, ezpainetan irribarrerik ez, begirada altzairu urdinezkoa, dudagabe egoskor
|
handi
bat zen. Iharrak purito kaja bat atera zuen, Xani eta neskari eskaini zien; Xanek:
|
|
|
arin arin, ordoki txiki batera heldu zirenean, gero malda behera gozoan, Xanek, mainguka bada ere, lortu zuen hari pixka bat hurbiltzea, Pititak ordea, erritmoa moteldu, edo zeramanari eutsi gabe, biziago ekin ote zion. Eta, Xanek hala ere, ahalegin
|
handi
bat eginez, zerbait hurreratzea lortu zuelarik, Pitita itzuli egin zitzaion eta: " Aparteago", esan zuen.
|
|
|
Eta, nora zihoazen...? Henrigana, noski; harekin oroituz, pentsatuz eta laster eta azkenean hura ikusi egingo zuela, Xanek aldi batez bizkorrago ekin zion, luze gabe baina, flakezia
|
handi
batek hartu zuen. Elurretan lerra lerra, geroz eta nabarmenkiago gelditzen ari zen atzean.
|
|
|
Makurtu zelarik berriz, irrist egin zuen, sasietara erori; eta, handik ateratzearren egin zuen ahaleginean, sasitan barrenago joan zen. Madarikazio bat bota zuen, esfortzu
|
handi
bat eginez atera, elurraz ipurdia garbitzen ari zelarik, Pitita une batez ikustea iruditu zitzaion; haren figura baina, berehalaxe elur lainotan ezkutatu zen; uste ote zuen bada hark berak bazekiela bidea. Eta, Xanek bideari berrekin eta handik pixka batera berriz, bidea bitan bereizten baitzen, zalantza egin zuen.
|
|
|
Hanka beti herrestan, puxka batean elur maluta handiek erdi itsututa ibili zen. Pinudi
|
handi
bat igaro eta gero errepide batera iritsi zen, handik eta beheraxeago trenbidera, haren ondoan bazegoen kobertizo bat, zeinaren tximiniatxoari ke pixka bat zerion. Elur izpika ari zuen orain, errepidea kapa lodi batez estalita zegoen.
|
|
|
Artean Henriren anaia mugitu egin zen, gero manten artetik soina atera eta, nagiak ezaxolaz, lotsa gutxiz atera zituen. Mutil
|
handi
, gaztetxo, bizkar konkor, ezpain lodi, bixarguri, Eliri begi kilimusi bat egin zion. Noski lagun onak ziren, ez baziren amanteak, alde batera, mutilaren adina, bere fisikoa, bere xabarkeria kontuan izanik, estonatzekoa zena, eta bestera berriz, Xanentzako mingarri samarra.
|
|
|
Eskua kopetan zuela, motibo aparenterik gabe sukaldean itzuliño bat egin, gero Xanen ondoantsu jarri zen. Kristal lodien atzean begi marroi hitsak, gorrikara masailak, beheko ezpaina pittin bat eroria, soinez
|
handi
delikatua, mutil baldarxka zirudien, ez agian oso kartsua, ero samarra menturaz. Xanek txorizo mutur bat eskaini ziolarik hark, esku palmak erakutsiz retxazatu zuen.
|
|
|
Agur, osaba". Izan ere osaba, eskuan zabor poltsa
|
handi
bat zeramala, irten egin zen sukaldetik. " Ez, utzi", esan zuen Xanek;" nahikoa esan didazu".
|
|
|
Zenbait langile makina
|
handi
baten inguruan, beste zenbait hor eta han lanean ari ziren tailer ilun batera ailegatu ziren. Baziren makina hotsak, baziren boz etenak.
|
|
|
" Handia al da?", galdetu zuen Xanek. Enplegatuak ez oso
|
handi
, ez oso txiki zela esan nahizko karantza egin zuen, gero: " Plazan bada ostatu bat", esan zuen.
|
|
|
Eguzkia zegoen. Esfortzu
|
handi
bat eginez jaiki zen; atzera begiratu gabe, pauso xeheka, mainguka, errepidera heldu zen.
|
|
|
Urrun fabrika batzuk begiztatu zituen. Beragandik hurrago, pareta altuekiko eraikin
|
handi
bat. Hara heldu, pareta haren ondoan zebilela, ja ate nagusira iristen, hantxe, bizkar zorro gorri bat ikusi zuen.
|
|
|
Gora begiratu zuen, garita batetik soldadu bat hoska ari zitzaion. Argi
|
handi
bat ikusi zuen.
|
|
|
" on egin dizula", esan zuen Xanek eta, trenbidea kruzatuz, errepide zuriari jarraitu zion. Errebuelta
|
handi
bat egin eta gero, auzo txiki batera heldu zen. Auzo zaharra, etxeak erdi botata zeuden.
|
|
2001
|
|
|
Gauza bera erran daiteke, bistan dena, urdeaz eta ostrukaz, Euskal Herriko beste bi abere suerte nagusiez. Ni baino idazle
|
handi
eta sariztatuagorik hurbiletik eta arrakastaz interesatu zaionez gero, ez dut hemen behirik, are gutxiago euskal behi erorik aipatuko. Erantsi nahi nuke ordea, ardiarekin arazo bat gertatzen ahal dela:
|
|
|
Bortuko jendeak zirela egiazki agertzeko, horma artifizialez atxikiarazi biloak zut zuta zituzten, haizeak buhatzean bezala karmuza buruaren gibel aldera bermatua. Ikusleen arima emozio
|
handi
batek gatibatu zuen, bederazka, kaiolar mutzituetako giro poetikoa itxuratzen zutela. Duda muda bulta baten ondotik Joanes Mentasun hasi zen, papera daldaraka.
|
|
|
Geltokian aurkitu nintzenean, emaztearen soan berriz landatu nituen pentsamenduak: ez nintzen ezer, euskalduna are gutxiago, nortasun ezpalak ezabatzen ziren bat batean eta huts
|
handi
horretan aldi berean dena nintzen, iragana eta geroa, azala eta mamia, haragia eta hezurrak, gasna eta azken egoitzako har malatsak. Zergatik behar nuen derrigorrez, besteetarik bortxaz eta indarrez bereizten ninduen identitate finko partikularista bat, hizkuntza ezpainetan neukan ber?
|
|
|
amodioa, elkartasuna, umiltasuna, jendeen arteko harremanak, denak izenik ez duen gerla batean xitxifrikatuak. Ohorea eta urguiluari esker irauten diten borroka anitzek, eskuak negoziatzen zikindu beldurrez, buruzagiek heroi
|
handi
atera gogo dutelarik. Ohorea itxuraren mundua dun.
|
|
|
Hautetsiek eta hauen mutilek errepikatzen ziguten orduan, ahoak eman ahala, Euskal Herria ez zela nasaiki sustatu eta apurren moltsen onerako metodikoki planifikatu Turismorik Gabe Bizitzen Ahal. Kuia buru, tripa
|
handi
, bixar moxtun gizon ospetsuek gero, ezpainak irekitzen zituzten, gazia eta azukrea biltzen zuten petits fours eztien arraposki zintzurreratzeko, arrada bete ricard basoari fermuki zetxezkiola. Gizon haien edari estimatua hurrupatzearen eta nehoiz sekula deusetara helduko ez ginen gure oinarrizko militante nahasketa likitsen sabeleratzeko ohitura zakarraren arteko arroila, kolonialismoz azpatua zen.
|
|
|
bizkarreko mina, homosexualitatea, haragi kutsatuak, behi eroa, bikote mistoak, emigrazioa edo lo egiteko arazoak dabiltza aipamen, lekukoak eta medikuak, zenbaitetan jendeez mintzatzeko beterinarioak gonbidatzen dituztela. Ene lankideak ez dira gohaina salbu, hiri
|
handi
galduetako desbideratze moraltzat daukaten homosexualitateaz biziki axola; zitziari dagokionez, etxekoa izan edo auzokoa hormonarik eta abere irinik gabekoa jaten dute, ahalaz supermerkatuko ataletan Eusko Label urguilutsua erakusten duena; bikote mistoena aspaldian sartu zitzaien ohituretan, euskaldun neskak biarnes mutikoekin eta viceversa, frantsesez ezkontzen hasi zirenetik zehazki. Bizkarrezurrak purruskatzen dizkien doloreaz eta lo ezinaz diren emankizunak bizkitartean ttattit eta mutu segitzen dituzte telebistan, biharamunetan ausarki komentatzeko.
|
|
|
Eguneko ordu bederak lehertzen duen laneko lagunei ez diet salatzen neurri
|
handi
batean onanismo gastronomiko soila baino gehiago den ene bizioa: bilkuretarik etxerakoan mahairatzen naiz, Xiberoko Botza irratia piztu ondoan, hozkailutik gasna peza gottorra ilkirik desiraren ausiki ozenez gauaren hondarki ilunak irensten ditut.
|
|
|
Egiazko laborari semea. Guztiek, txiki edo
|
handi
, Joanes erraten genion, nahiz euskaltzain izanez ostatuetan zein bilkura ondoko aparkaleku zurpail desolatuetan haren gurutzatzeko arrisku gutxi geneukan. Hargatik, astekari aberatsetan elkarrizketa mamitsuak irakurtzen genizkion, batez ere" euskarazko erroaren sakoneko polimorfema irekien bilakaera baldintzatuaz" mintzo zela.
|
|
|
Paretaren kontra ere ez, hiru detenituak ihes eginak ziren. Hontz
|
handi
bat pasa zen hegaka falanjisten gainean. Lainezek bota nahi izan zuen, baina pistola trabatu zitzaion eta hegaztia galdu zen Urrabiaren gainetik Alkasoro aldera.
|
|
|
Goiz batean, trenetik ardo fudrea nola deskargatzen zuten ikusi zuen. Zentraleko langileek lagundu zioten Martin Joxeri barrika
|
handi
hura lurrera jausten. Campo de Criptanatik bidaltzen zuten, Hermanos Tollar izeneko etxetik.
|
|
|
Segur aski kulpa osoa ez zen bi maiteminduena izanen, baina kontua da trinketean guttitan bezalako animazioa jarri zela. Barandalla ohartu zen aziendak ezin zituela gobernatu, eta portugesak" Primo de Rivera!!!" garrasi egin ondotik, multzo
|
handi
batek, trumoia bezala," Fuera!!!" erran zuenean, aski zela iruditu zitzaion eta kanpora bidali zuen bazterrak nahasi zituen pareja," Fuera, bai! Orain fuera zuek biak!
|
|
|
Trenetik jautsi ondotik, muga aldera abiatu ziren. Estazioan militar itxurako kanpotar bati eman zioten begia, maleta
|
handi
batzuk eskuetan eta eskopeta gordetzeko moduko poltsa luze bat lepotik baitzituen. Hagitz xuabe egiten zuen solas," Querría xegar hasta Alkasoro, si ustedes tuvieran la amabilidad...".
|
|
|
Ixabel izitua bezala zegoen, bere tokian geldirik. Margaritari begiak
|
handi
handiak jarri zitzaizkion eta gorritu zen, lepotik kopetaraino. Kristoren beroa sumatzen zuen bere baitan.
|
|
|
Etxeberriko atso zaharra bakarrik etorri zen. Kopetan ubeldu
|
handi
bat zuen. Batek daki norekin aritu ote zen mutur joka bezperan, afalondoko xurrupa egin ondotik.
|
|
|
karratu
|
handi
eta txikientzat
|
|
|
ez zuen gar
|
handi
haiek baretzerik lortu
|
|
|
Nik arrazoi batzuk uler ditzaket, besterik ez. Puzzle
|
handi
baten piezak gara, eta Ministro xume batek dozena erdi pieza baizik ez ditu ikusten ahal. Nire logikak men egiten dio Gurpil Handiaren logikari, baina biak –nire logika eta Gurpil Handiarena, alegia–, ez dira bat eta bera.
|
|
|
Esaterako, Jainkoak bere irudiaren eta izaeraren araberako egin bagintuen, ez al da Jainkoa agure txotxoloa, edo haurra, edo, okerrago litzatekeena, ero ankerra? Esaterako, ez al da egia izango, Leibnizbarrutiak iradoki eta behialako poeta indiar batek esan zuen moduan, gizon
|
handi
bat dela mundua eta mundu txiki bat dela gizona, hau da, gizon guztiak, finean, gizon berbera garela. Horretaz guztiaz ari ninteke ahalegin handirik gabe, baina dagoeneko hori guztia topiko bat da.
|
|
|
(Bigarren pisuan, Rogas igogailutik atera zenean lau ateetako bat ireki zen. Kotoi arraiatuzko jaka zeraman otseinak (polizia, zalantzarik gabe, edo, adina kontuan hartuta, agian polizia ohia) liburutegi
|
handi
eta ordenatu batera sarrarazi zuen. Hondoan, besaulki belarridunean jarririk, kezko laino urdinkararen atzean, lehendakaria zegoen.
|
|
|
Ikusten biribilean zabaltzen den hau? –esaten zidan, titiburuaren inguruan ernatzen eta gero eta handiagoa egiten zen biribil
|
handi
bat seinalatuz– Kixotea da. Eta beste hau?
|
|
|
Erabilitako hizkera pare parean zegokion bere jantziari. Amaia antzezle handia zen; bazekien zein paper komeni zitzaion antzeztea eta berau, izar
|
handi
baten gisara antzezten zuen.
|
|
|
Mugimendu bakoitza dastatuz eta doi neurtuz, arriskuaren xarmaz plazera emendatuz. Gure barrenak askatutako txilioak Bilboren betiereko marmarrean galdu egiten ziren, edo agian mamutzar
|
handi
horrek irensten zituen gupidagabe bere burua elikatuz. Juliaren ilargi erdiko zintzilikarioa dilindan ari zen bere lepotik behera, plazeraren mugagabeko horizontetik irristan legez.
|
|
|
Bizilagun batzuk eskailerara atera ziren asaldaturik. Haietako batekin, gizon gilbor
|
handi
moxtaka batekin, estropezu egin eta behera erori nintzen. Zutitu baino lehen gora begiratzeko denbora hartu nuen:
|
|
|
Har itzazu nire doluminak. Besarkada
|
handi
bat:
|
|
|
Sarrerako hesietako bat jo eta pareta baten kontra bota zuen. Pablo eta biok zabor-ontzi
|
handi
batzuen atzean babestu ginen; hamaika kirats nardagarri gure sudur eztarritan erantsita geratzen zitzaizkigun. Pistola atera nuen galtzarbetik eta tiro egiteko posturan jarri nintzen.
|
|
|
Bi bristada baino ez. Lehena, Julia nigana korrika zetorrela; ondorengoa, gizakote astapotro hura, pitxer
|
handi
bat eskuan zuela. Brastakoan nire burmuinak lehertzen zirela sentitu nuen; ondoren, gorputza astun bihurtu, ikusmena lausotu eta iluntasuna nagusitu zitzaidan.
|
|
|
Mesfidantzak hartuta zeukan begirada eta egin aurretik hiltzen den irribarre horietako bat erakutsi zidan. Tentsio
|
handi
baten pean zegoen guztiz.
|
|
|
Tabernaren barruan bero ustela egiten zuen. Sabaitik behera haizegailu
|
handi
bat astun eta nagiki biratzen zen. Beste pitxer bana eskatu eta zerbitzariak desgogara atera zizkigun; gero egunkaria hartu eta gurutzegrama egiteari ekin zion.
|
|
|
Nik dakidala behintzat hori eragozten didan legerik ez zagok, azken finean muturra sartzea nire lana duk; horretarako ordaintzen zidatek, zeuei bezalaxe. Orain, ipurdi
|
handi
hori mugitu eta egin behar duana egintzak! Aske utzi behar banauk lehenbailehen izan dadila, hire morroiaren hats nardagarriak erabat zorabiatu baino lehen bederen.
|
|
|
Haiez gain ez zegoen jende asko. Bizpahiru andre xahar eta kuxkuxean inguratutako arlote gilbor
|
handi
bat. Bazterrean, gehiegi nabarmendu gabe, pisu astunetan txapeldun berria den Mantxola ukabil latza, noski.
|
|
|
Barruan langile batzuk zeuden kafea eta kopa hartzen. Paretari erantsita zegoen telebista
|
handi
batean film pornografikoa eskaintzen ari ziren. Barraren kontra zeuden gehienek noizbehinka bakarrik –plazerezko txilioak areagotzen zirenean– begiratzen zuten zeharka telebistara; beste bi, berriz, aurre aurrean zeuden eserita begira, barre antzean.
|
|
|
– Antonio Rico izenak ezer esaten al dik? Venezuelako mafioso handienetako bat duk; Caracaseko negozio zikin gehienak berak kontrolatzen dizkik, baita hein
|
handi
batean polizia eta bertako politika bera ere. Peterrek, bere semeak, bere azukre koxkorra bilatzeko esan zidanean, egundoko pagotxa iruditu zitzaidaan.
|
|
|
Ezagun zen ez zegoela ohiturik deus ere debalde ematen. Une batez tximino
|
handi
bat begitandu zitzaidan; Tximinoen planeta filmetik ateratako tximino zahar eta sasi-jakintsu haietako bat.
|
|
|
Zarata
|
handi
bat entzun da. Izutu egin dira oinezkoak.
|
|
2002
|
|
|
Xehetasun
|
handi
barik kontatu zion ordura arte pentsatuta zeukana, amarruzko operazioa antolatzea otu zitzaiola, urte batzuk lehenagokoen antzekoren bat, itsasontzi bidezko kontrabandoa emango zuen zerbait, txakurrek gezurretako amukiari heldu ziezaioten.
|
|
|
Agindutako orduan azaldu zen Santos. Gerriaz bultzatu zuen atea, eskuak zurezko bilgu
|
handi
batekin hartuak zeuzkan eta. Biltegira joan ziren elkarrekin.
|
|
|
Gauaren itxiak eta ertzetan piztutako fokuek erreka zatiari barruko lokal baten inpresioa kutsatzen zioten. Eskumako eszenategian hirugarreneko txandan jokatu behar zuen Joseluk bere lehenengo borroka, eta ibai ertzean ankilatutako ontzi
|
handi
batetik ari zen begira, artilezko txabusinak ematen zion babesari larregizkoa eritzita. Ibaiaren erdian gabarra batzuen gainean paratuta zeuden ring ak eta ikusleak hiru bazterretan pilatuta:
|
|
|
Galego zaharra fidatzekoa zitzaion kontu horietan. Arazo
|
handi
barik itzul zitekeen botika beharretara, baina Antonia trankilago egongo zen Mentxu Bilbo aldean zebilela jakinda. Poz aurpegiaz igo zuen tranbiaren eskailera maila parea.
|
|
|
– Jainkoa ematen du zomorroak, begi
|
handi
bakar horrekin, fuselaje biribilaren ordez triangelu bat bakarrik falta zaio.
|
|
|
Zezenzaleen buletinetik erauzitako orria eman zion, zetorren udako ikuskizunen iragarpena egiten zuena. Argazki
|
handi
bat zekarren, aurreko abuztuko zezenketa batean autoritateen palkoa hartzen zuena. Mentxuk gonako zirrikitu batean ezkutatu zuen.
|
|
|
Sagutxoak. Gerra txikia gerra
|
handi
baten aurrekaria baino ez zela. Alemania zela handia.
|
|
2003
|
|
|
Hobe zutela hura saldu eta etxebizitza bat hartzea Donostiako zentro aldean. Itotzen ari zela horma
|
handi
haien artean. Kaka zaharra eta kaka zaharra.
|
|
|
Hori ere ezin entzun izan du Damianek dagoen tokitik, soto ondoko geletako batetik. Izozkailu
|
handi
bat ireki du eta arkume birika bi atera ditu bertatik. Izozturik.
|
|
|
Izerditan dago eta ozta ozta asmatzen du errepideko bidegurutzeetan. Polloeko gorputegira bidean trafikoa
|
handi
dabil, hiriaren ertzetan. Biribilgune eta semaforoek irteera guztiak dituzte mendean udaberriaren hasiera egunean ere.
|
|
|
Ezin izan diote aurrez behatu ikuskizunari. Hormetako afixa
|
handi
batzuetan dituzte begiradak ezarriak. Eta goregi dauden leiho txikietan ere bai.
|