|
2000
|
|
|
Ez, ez. Hemen,
|
gutako
bakoitzak bere proiektua herri honentzat proiektu hoberena dela dio, baina, herri eta nazio ikuspegi komun batetik herri proiektua denon artean asmatu behar dugu. Lehenik aber tzaleon artean.
|
|
|
Objektu behatua aldatugabe, naturak bere bidea nola jarraitzen duen behatzen bazterrean (eraginik izangabe) jardun dezakeen behatzaile independenterik ez dago (Zukav, 1991, or. 123). Teorizazio hauen inguruan sortzen den hausnarketak Bateson enganako itzulerabat eta komunikazioaren teorien berriztatze bat dakar berekin, eta orientaziozientifiko ezberdinetan garatutako jarrera epistemologikoa den Konstruktibismoaren Familia Teoriaren aplikazioa eragiten du. Oinarrizko baieztapenarenarabera, errealitatea ez da existitzen, hura aurkitu nahirik gizabanakoak hurbildukolitzaizkiokeen egia absolutu modura; aitzitik,
|
gutako
bakoitzak eraikitzen du beregizarte testuinguruan. Jadanik alferrikakoa gertatuko den modu batera jokaerasintomatikoa birdefinituko duen errealitate berri bat eraikitzen saiatuko denbatasun bat eratzen dute Familiak eta Terapeutak (Keeney eta Ross, 1987, Watzlawick eta besteak, 1988).
|
|
|
Hasieratik beretik nabari dira bi ezaugarri bere ikuspegi soziolinguistikoarenekarpenean. Txillardegi ez da galduko,
|
gutako
beste asko gal gaitezkeen neurrian, soziolinguistikaren adigai formal abstraktuen formulazioan. Garai hartako hizkuntzalaritzaren ikasbide teorikoak gutxietsi gabe, adibide enpirikoen argitan azaldukodizkigu hizkuntzaren eta gizartearen arteko hartu eman nahasiak.
|
|
|
Hori guztia irakatsi zigun Txillardegi irakasleak,
|
gutako
askok behar bezalaerreparatu ez bagenuen ere. Baina ez da hor ahitzen irakasle honen ekarpen oparoaeuskal soziolinguistikaren baratze xumean.
|
|
|
Hiritar euskaldun anitzek ukan dute hamarkada hauetan irratiaren informazio izaeraren esperientzia zuzena; gainera, esperientzia hori, zenbaitetan, transmititzen den gertakari informatiboarekin bat egiteraino iritsi da. Kasu horietan, une informatiboa gure barne muineraino sartzen da, aldez edo moldez hedabidearen bitartekotza teknikoa bigarren planoan zeharo ostendurik geratuz(
|
gutako
askok dugu gogoan Tejero koronel espainiarraren estatu kolpe ahaleginaren irrati emanaldia, zuzenean egin zena).
|
|
|
—Zaude lasai, andere Graziana. Okerragoa izanen zen, baldin, jaun dukeak erran bezala,
|
gutako
norbaiti zeraren zereko zeretik zera... gertatu izan balitzaio —eta, irri egiten zuelarik, segitu zuen—: Gainerat, sekeretutxo bat kontatuko dizut:
|
|
|
" Fernando". Haren andre Josefina ez bazen,
|
gutako
inork inoiz erabiliko ez zuen deitura. Ezta Kristinak berak ere, lau hilabete lehenago.
|
|
|
Azkenean, San Fantziskon beste egun batzuk pasatzea erabaki du, gero Mexikora joateko. Orain, futxo!,
|
gutako
inor baino hobeto egongo da, gelako ohean luze luze eta zurrungan.
|
|
2001
|
|
|
" Entzute" hitza da esperientzia honetan klabeetako bat eta proposamenaren abiapuntua honakoa da:
|
gutako
bakoitzak, haur bakoitzak, bere berezitasunak ditu eta berezitasun horiek dira, hain justu, entzun behar direnak. Entzuketa da beste batekin elkartu ondoren sortzen den lehen jarrera.
|
|
|
Egia esan,
|
gutako
askok geure irakurle biografiari lotuta dakusagu 100 metro. Norberaz hitz egitea zilegi bada, gogoan dut oraindik nobela hau eskuratu nuen estraineko aldia:
|
|
|
Gaurkoan, Ramon Saizarbitoriaren nobelak ditugu hizpide,
|
gutako
irakurle askorengan betiko geratu diren obrak, hain zuzen. Saio honi jarri diogun izenburuan adierazten denez, mundua erromantizatzeko modu hori begiradan (lehenengo hiru nobeletan) eta oroimenean (azkenengo bietan) oinarritu da, eta hauexek izan dira, jarraian zehaztuko ditugun testu estrategiekin batera, poetika desberdinak testuratzeko egileak eskura izan dituen abiapuntuak.
|
|
|
" nobelak, lehenengo eta behin, dibertigarria behar du izan". Dudarik ez dago,
|
gutako
asko" dibertitu" egin garela Ene Jesus (1976) irakurtzen (Joyce eta Becketten nobelek ere dibertitu gaituzten moduan). Baina kasu honetan" dibertitu", hots, ongi pasatzea, irakurketaren plazer estetikoak guregan sortzen duen egoerari dagokio.
|
|
|
Zihur ez duela deus ulertzen euskaraz baina bertan geratzen da zelatan, espioi filmetako espioiaren moduan. Dena dela, guk ez diogu euskarazko lehen ikasgaia ere ematen eta,
|
gutako
batek oharkabean bezala dio: emukatup tab kogaid erug naedlakezta ae neztidnufnok nugud..." (GP, 20)
|
|
|
Gaurkoan, Ramon Saizarbitoriaren nobelak ditugu hizpide,
|
gutako
irakurleaskorengan betiko geratu diren obrak, hain zuzen. Saio honi jarri diogun izenburuan adierazten denez, mundua erromantizatzeko modu hori begiradan (lehenengohiru nobeletan) eta oroimenean (azken bietan) oinarritu da, eta hauexek izan dira, jarraian zehaztuko ditugun testu estrategiekin batera, poetika desberdinak testuratzeko egileak eskura izan dituen abiapuntuak.
|
|
|
Otutzen zait begi lausoz so egiten diogula denari, gure bizimoduaren argitasun eta erabakikortasuna azalekoa dela, eta
|
gutako
bakoitza mundu zarratua dela, parentesi artean bizi garela, nire lagun betikomaitea ia ezezaguna bihurtu baitzait berehalakoan. Eta itolarria sentitu dut, igarriz ez nagoela etxean, ez nagoela portuan, eta naufragoak garela.
|
|
|
Clemente Lopez, galdera beste hiru edo lauri egin ondoren, nork bere ofizioan gure aitek emandako etsenpluaz mintzatu zen, haien postuak gero geuk bete genituela gizartea mantendu eta zibilizazioa bilakatzeko,
|
gutako
bakoitza bere aitaren ordezkoa bihurtuko zela eta, hain zuzen, geure aita hartu genuela duintasun eredutzat.
|
|
|
Noiz joan ginen Petit Maison aldera? Maiatz aldeko gau leun bat izan zen gu hiru mutilok,
|
gutako
bat galtza laburrekin oraindik, putetxera joan ginena.
|
|
|
Baina
|
gutako
hirulau zeuden Emilio eta Goioren artean. Eta Agustin, gure estremoa, haserretu egin zen nirekin:
|
|
|
Erakunde autonomikoen boletinak euskaratzea konkista soziolinguistiko handia izango da akaso. Baina
|
gutako
alfabetatuenek eta euskaltzaleenek erdarazko testura jotzen badugu lege arazoren bat dugun aldiro, nahiago nukeho rretan enplegatzen diren dirutzak beste zerbaitetan enplegatuko balira. Dereduari dagokionez, iruditzen zaithe lburu gisa hartzen dugula sarri.
|
|
2002
|
|
|
Genero pelikula bat bilakatu da, ondo zaharkitu den film bat izateaz gainera. Euskal aktore, teknikari, zuzendari edota produktore askorentzat lehenengo kontaktua izan zen zinemarekin eta
|
gutako
askok orduz geroztik medioarekin kontaktu gehiago izaten jarraitu dugu.
|
|
|
Erabat surrealista zen poliziak buruhandien atzetik korrika nola zebiltzan ikustea (barrez). Dena den, poliziak ez ziren kontu txikitan aritu eta
|
gutako
bat, Loli Astoreka, ospitalera eraman behar izan zuten.
|
|
|
Bien arteko lanari buruz, dena elkarrekin egiten dugu. Bioi gustatu behar zaigu egiten duguna, ez bazaio
|
gutako
bati zerbait gustatzen, inposatu beharrean, zakarrontzira joaten da ideia. Oso gustura egiten dugu lan elkarrekin.
|
|
|
Hemengo pentsamoldearekin doan jende asko kexatu egiten da, zer zikina den hango dena, zer miseria jaten duten… Bertako jendea mespretxatzen dute, eta klase ezberdintasunak jartzen dituzte elkarbizitzan. Guk
|
gutako
bat gehiago bezala hartzen ditugu.
|
|
|
Eta Antton Kazabonek idatzi dituen poesiotan horixe dago:
|
gutako
bakoitzaren barruan adi adi datzan gizatasun egarriaren oihartzuna. Eta orain poesia horrek batzen gaitu Antton Kazabon, zuek, irakurle gazteok, eta ni.
|
|
|
Herrialde aurreratuetako biztanleonak edo herrialdetxiroetan biziraupenaren mugan bizi direnenak? (Kontuan izan, kasurako, herrialdeaurreratuetan, munduko biztanleriaren %25 izanik, baliabide naturalen %80 xahutzen dugula eta hondakinen %75 ekoizten dugula;
|
gutako
bakoitzak herrialdetxiroetako biztanle batek baino hamabost aldiz paper gehiago, hamar aldiz altzairugehiago eta laurogei aldiz energia gehiago darabiltzala; eta New Yorken 2001ekoirailean eraso zituzten World Trade Center eraikinek Afrikako Niger estatuakbaino energia gehiago zerabiltela urtean). Gainera, zer arraio dakigu ondorengo belaunaldien beharrizanei buruz?
|
|
|
Biren arteko tratua da. . Gure artean euskaraz egingo dugu?,?
|
gutako
bat erdaraz aritu arren, besteak euskaraz erantzungo dio?,, orduerditxo bat euskaraz arituko gara?, horrelako formulazio sinpleetan oinarritulitezke tratuok. Hau ere, noski, borondatezkoa da, eta tratuan nahi adinañabardura, salbuespen eta xehetasun jar litezke.
|
|
|
Batetik, komunikaziorako (joan etortzeko eta teleharremanetarako) aukeraberriei esker, campus ezberdinetan burutu lezake ikasle, irakasle edo ikertzaile, bat berak bere jardun unibertsitarioa edota, urte gutxi barru, gaur egungo mundukobibliotekarik handienak adina liburu izango dugu eskura
|
gutako
edozeinen etxetik, informazioaren digitalizazioari esker. Campusa ez da izango nagusi, tempusa baizik.
|
|
|
–Gure kontuak. Gero, gainera,
|
gutako
bakoitzak ere –keinu bat egin zuen esku batekin, gelako guztiak hartzen zituela adieraziz– bere aldetik egin zuen. Lana, unibertsitatea, lagun berriak...
|
|
|
Askoz sinesgarriagoa duk. Haietako baten batek
|
gutako
baten batekin nahi dik –oso poliki eta hitz bakoitza azpimarratuz– Horregatik zeudean han. Capicci?
|
|
|
–Auskalo –hausnartu zuen– Agian norberak bere bidea jorratzen dik, edo agian patu mugatu bat zaukak
|
gutako
bakoitzak, eta, orduan, egiten dugun edozein gauza ondo zagok. Akatsik ez horrela –eskua uretan sartu zuen, pentsakor.
|
|
|
Nire eserlekua Anaia Dabiten pareko pupitre ilararen sakonean zegoen, atzeko horma jotzen hain justu, eta beste bi ilarako tarteak bereizten zuen kanpoko ateaz. Eskolako sartu irtenaldietan jendea pasilloan pilatzen zenean, atzekoak trabatuak eta mugiezinik geratzen ginen, eta
|
gutako
batzuk, aurreko aldea libratu arte ez itxarotearren, pupitre gainetik salto egitera bizkortzen ginen. Nire eserlekuaren kokagunea oso atsegin zitzaidan, batik bat neure burua ezkutatzeko aurkitzen nituen erraztasunengatik.
|
|
|
Urteak pasatuko ziren, eta luze gabe aste barruko sakabanaketaren ondorioak igartzen hasiko ginen. Egun batetik bestera,
|
gutako
askok noiznahi bizitokiz aldatzeari ekingo zion, lagun berriak egiteari, lehengo ikasketak utzi eta bestetan matrikulatzeari, eta hala, hasierako giro komuna nahastu egingo zen. Hainbesteraino nahastu ere non, lehen ez bezala, jadanik ez baikenekien ziur nor non bizi zen, norekin, zer kurtsotan zebilen, zertan ematen zuen denbora astean zehar.
|
|
|
Bitan banaturik dago mundua; beharbada, bi zatietako bakoitza beste bi zatitan bana liteke, eta horietako bakoitza beste bitan; beharbada,
|
gutako
bakoitza ere bitan banaturik dago: batzuetan pozik dago, eta beste batzuetan triste samar; batzuetan norbaitek zapaldua sentitzen da, eta aldika hori bai, oharkabean beste baten gainean ipintzen du hanka.
|
|
|
Laster aurkitu genuen lo egiteko lekua: igarri ezineko etniako lagun batek(
|
gutako
batzuek asiarra zela pentsatzen zuten, beste ba  tzuek aldiz, indioa; geroago berak azaldu zigun Alaskatik etorritako eskimala zela) kudeatzen zuen aterpea, alegia.
|
|
|
Horri irabaztea ezinezkoa da, Bizkaiko txapelduna da hiru urtetan segidan eta iaz ia irabazi egin zion Espainiako txapeldunari. Zarandonaren kontra galtzea ere ohorea izango da
|
gutako
edonorentzat.
|
|
2003
|
|
|
Urrutira joan gabe hor dugu kurduen kontra egindako erasoa. Hori hala da, eta ez dugu inolaz ere ezkutatu behar, nahiz eta
|
gutako
bakoitzak arrazoi franko izan Bush jaunak dituen gerrarako grinen aurka. Huseinek ez du gure elkartasuna merezi, ezta ere bere erregimena babesten duen armadak eta poliziak.
|
|
|
" Asumiendo como intimo/ lo bastardo y lo legitimo". Uste dut
|
gutako
batzuei badagokigula erdara barru barruko eta gure bezala onartzea, nahiz eta jakin bortxaketa baten ondorio izan dela.
|
|
|
Asko,
|
gutako
bakoitzak ukiezinen ditugun usteak Jainkoa bezala proletargoa, Euskadiren historia, iraultza, CIAko agenteak, bizitza, heriotza, maitasuna eta beste hainbat jartzen dira bertan kolokan, eta hortik dator nobelako ironia.
|
|
|
Hitzak alde batera itxita, egintzak eta ekintza behar ditugu. Herriak eta Eleizeak guztion beharrizana daukela ta,
|
gutako
bakotxak, Jaunaren aurrean bihotza zabal zabalik, hauxe esan behar deutsagu: " Jauna, nik zer egitea nahi dozu?" Hauxe izan zan Pauloren galdera, zalditik botata Jaungoikoagana bihurtu zanean.
|
|
|
– Bai erreserba bai kontratazioa eskuragarriak eta egiteko errazak dira, eta hori ere positiboa da. – Erreserba bertan behera uzteko aukerari dagokionez, oso gutxitan agertzen da informazio hori, eta, hala egiten badu, ingelesez eta/ edo laburdura teknikoekin etorri ohi da, eta
|
gutako
gehienek ez ditugu ezagutzen. Puntu hori hobetu egin behar da.
|
|
|
Sukaldeko liburuen errezetak irakurtzean, askotan sukaldaritzako termino teknikoak aurkitzen ditugu,
|
gutako
askorentzat ezezagunak direnak eta barazkien eta fruten ebakiei ematen zaizkien izenak izendatzen dituztenak. Bereizten jakiteak errezeta asko hobeto prestatzen lagunduko digu.
|
|
|
" EHNAren bitartez euskal herritarrak izateko gure borondatea adierazten dugu,
|
gutako
bakoitzak egiten duen baieztapena da, ekimen pertsonala da eta aldi berean kolektiboa, pertsona bakoitzaren borondatea besteenekin batera elkartzen delako. Herritarrok herria osatzen dugu", adierazi dute.
|
|
|
Hori entzun bezain laster, Patxi altxatu zen, gero Pello Oilarra, Kepa, eta atzetik
|
gutako
gehienak, ama eta ni ere bai. Eta elizatik alde egin genuen, eliza erdi hutsik uzten genuela.
|
|
|
Trikornio txiro tristeak. . Eta guri errepikarazi egiten zigun, eta barre egiten zuen
|
gutako
norbait trabatzen zenean. Noizbait pipa atera ere bai.
|
|
|
Seguruenik bai. Denboraren poderioz,
|
gutako
gehienok bezala. Eta beharbada horrexegatik etorri zitzaidan behin etorri zitzaidan gisara.
|
|
|
Une hartantxe, pentsatu nuen polita izango zela jakitea zer hiru gauza eramango genukeen
|
gutako
bakoitzak uharte galdu batera, eta nire proposamentxoa azaldu nion tribuari. Iradokitzaile iruditu zitzaien jolasa, eta segituan paper mutur bana banatu nuen taldekideen artean, beren hiru lehentasunak edo aukera kuttunak idatz zitzaten.
|
|
|
Horren ondoren, nire keinu baten esanera, itsasorantz begiratu genuen berriro; hantxe jarraitzen zuen bainuzale ikaratuak, besoak zinez desesperatuki mugituz, baina garrasirik jaulki gabe, bere salbatzailearen etorrera loriazkoaren zain. Ikuskizun hark ostera ere konturarazi gintuen
|
gutako
inork ez zuela han begiralerik edo salbamendu patruilarik ikusi, baina bai, eta ez gutxi, Polizia Nazionalaren eta Guardia Zibilaren eta Udaltzaingoaren furgonetak eta automobilak eta motozikletak, hala nola uniforme dotorez jantzitako agenteak, hondartzako etorbide ebokatzailean barrena patruilatzen.
|
|
|
Euskarazko esparru komunikatibo osotua eraikitzeko, sarea betetzeko, beharrezkoa dugu guk geuk kudeatutako albiste agentzia; euskaldunek euskaldunei hitz egiteko, euskaldunek erdaldunei hitz egiteko. Besteen produkzioa (informatiboa nahiz kulturala) gure eskuetara normal antzera heltzen da; izan ere,
|
gutako
gehienak elebidun gara, gero eta gehiago eleanitzak. Ikuspuntu horretatik, besteek egindakora erraz heltzen gara, erraz kontsumi dezakegulako euren kultur produkzioa, zuzenean nahiz hedabideen aipuen bitartez.
|
|
|
Bestalde, helburuak eta diskurtsoak argitzeko asmotan, beharbeharrezkoa da terminologian ere adostasun puntuak aurkitzea. Edo, adostasuna ezinezkoa izatekotan, gutxienez
|
gutako
bakoitzak termino bakoitzarekin zer esan nahi duen argitzea (aitortu behar dut, terminologiaren zehaztasunak duen garrantziaz Mikel Zalbidek ohartarazi ninduela; mila esker, Mikel).
|
|
|
Eta zuek ere iritzi berekoak bazarete, hitzaldietan nahid ko denbora pasa izango genuke. Izan ere
|
gutako
bakoitzak Maitasunaren gorespen hitzaldi bat esan lukeela uste dut, ahal duen ederren, eta ezkerretik hasita, Fedrotik alegia, aurrena etzanda dagoelako eta aldi berean hitzaldiaren aita delako.
|
|
|
Baina badirudi ez dela hori edozer ederki gorestea, gaiari handienak eta ederree nak eranstea baizik, hala izan ala ez. Eta gezurrezkoak badira, batere axolarik ez, dirudienez
|
gutako
bakoitzak Maitasuna goresteko itxura egitea proposatu baitzen, eta ez gorestea. Horregatik, nik uste, edozein hitz erabilita Maitasunari eransten diozue, horrelakoa dela eta hainbeste onuren sorburu dela diozue ahal den ederren eta hoberen iruditzeko, ez da199 kitenei noski, dakitenei inola ere ez behintzat.
|
|
|
Ziur asko
|
gutako
inork ez du uste bizitza errealeko zientzialariak, bere jardunean, ideal hori arrakasta osoz betetzen duenik. Norberaren ezagupenek, Sir Charles Snow ren eleberriek edo zientziaren historiaren azaleko irakurketa batek aurkako ebidentzia ugari eskaintzen digute.
|
|
2004
|
|
|
Has gaitezen egietatik, adibidez: 1) hemen euskara ez da oraingoz beharrezko; 2)
|
gutako
askorentzat gaztelania ere gure hizkuntza da (sentimenduz askorentzat, teknikoki askoz gehiagorentzat ziurrenik).
|
|
|
Gaiak argitaletxeko aditu talde batek psikoanalisiaren teoria eta praktika aztertuz osatu duen liburu honen izenburu zehatza Zer da psikoanalisia? Inkontzientea, Super nia, Libidoa, Terapiak da, eta
|
gutako
bakoitzaren barnean dagoen inkontzientea aztertzetik hasiz, super ni kontzientearen eta inkontzientearen nondik norakoak agertu eta gizakiaren garapenean eta bizitza psikikoan psikoanalisiarentzat hain funtsezkoa den sexualitateari buruzko azalpenak eman eta gero, sendabide psikoanalitikoaren gaiari heltzen zaio bertan. Ondoren, XX. mendearen erdialdeaz geroztik Freuden lana berrikusi eta alditan bazterrera ere utzi zuten teoria eta ikuspegi psikoterapeutikoen berri ere ematen da liburuan.
|
|
|
Urduri jartzen gaituzten" umeen gauza" horiek ez genituzke gillotinatu. Eta amaitzeko,
|
gutako
bakoitzak duen anbiziorik handiena »egiaz asetzen gaituena» ez al da gure berezko gaitasunak ahalik eta gehien garatzea. Ea loteria hori tokatzen zaigun!
|
|
|
Une historiko honetan ez dago datu objektiborik behin betiko mapa politikoa osatzeko. Horregatik,
|
gutako
batzuek EAJrekin koalizioan joan beharra aldarrikatzen dugu. Baina horrek ez du esan nahi etorkizunean beste planteamendu batzuk egingo ez ditugunik.
|
|
|
Are gehiago, gerta liteke
|
gutako
batzuk beren jarrerarekin bat etortzea, eta jarri hori adieraztea eskertzea.
|
|
|
Historiazko interpretazioetan subjektibotasuna ahalmen handiko zirrikitua baldin bada, gauza bertsua gertatuko zaigu seguru aski egungoa ebaluatzerakoan. Zirrikitu horretan barrena interes eta helburu ezberdinak sartuko zaizkigu, ezarian ezarian sartuko ere,
|
gutako
bakoitza, pentsaerari dagokionez bezainbatean, izaera ideologikoaren mirabe baikara nahitaez.
|
|
|
Badago zer hartu eta zer kendua bietatik. (...) Mikroek eguneroko konpromisoa eskatzen dute
|
gutako
bakoitzarengandik; baina aldi berean, gutxietsi egiten dute legeen eta estatuaren garrantzi ukaezina. Beraz, zergatik ez jo sintesira??. 329
|
|
|
Erakunde autonomikoen boletinak euskaratzea konkista soziolinguistiko handia izango da akaso. Baina
|
gutako
alfabetatuenek eta euskaltzaleenek erdarazko testura jotzen badugu lege arazoren bat dugun aldiro, nahiago nuke horretan enplegatzen diren dirutzak beste zerbaitetan enplegatuko balira?. 355
|
|
|
Alde horretatik, argigarria da Zuberogoitiaren testuak ezarri digun marra, marra horren jirabiran baitabiltza gure interpretazioen oinarri teorikoak:
|
gutako
batzuek azpiko botere egituren logikaren hari ezkutuetan atzeman uste dugu behar dugun azalpen argia; aldiz, giza jokaeraren eguneroko gorabehera xumeetan datza giltzarriaren giltza, beste batzuen irudiko. Holismoa etnometodologiaren aurka?
|
|
|
Zentzu horretan, alde bateko tesiak dakarren antitesiari, sintesiaren aterabidea zabaldu nahi lioke Zuberogoitiak: . Mikroek eguneroko konpromisoa eskatzen dute
|
gutako
bakoitzarengandik; baina aldi berean, gutxietsi egiten dute legeen eta estatuaren garrantzi ukaezina. Beraz, zergatik ez jo sintesira?
|
|
|
Horretarako, baina, euskal literatura erdarara irauli behar, erdal irakurlearekin etxe zahar bera parteka dezagun. . Etxean espainieraz idazten duen euskal idazle ugari dugu. Jokin Muñoz mintzo?, batzuk
|
gutako
askoren unibertso eta geografia literario berekoak, gainera, eta euskarazko idazleok zertan ari garen jakiteko amorratzen dagoen makina bat euskal irakurle espainieradun ere bai. Ez gaituzte ikusten, ordea; Bernardo, Anjel, Ramon eta, oraindik orain, Unairen bidez gure berri jakin duten arren.
|
|
|
Soziolinguistikaren jakintza-gaietan begi zorrotzik inork izan badu, begi hori Katalunia aldetik etorri zitzaigun. Begi hori izan zen, gainera,
|
gutako
batzuen kultura soziolinguistikoa oinarrizko kontzeptuz hornitu zuena. Zorretan gaude orduko Aracil harekin, oraingoaren ibileretan sartu gabe.
|
|
|
Zergatik? Ezin da
|
gutako
bat izan, ala. Ni, adibidez?
|
|
|
Energia elektrikoaren hornidura sorgailuak alokatzea, fluidoa mozten bada, baita edateko urarena ere. Neurri horiek osatzeko, 112 larrialdietarako telefono zenbakia eta
|
gutako
bakoitzak hartzen dituen neurriak hartuko dira. Babes Zibileko Zuzendaritza Nagusiak aholku hau eman du:
|
|
|
–Gehiegi eskatzen diete mutilei –sartu zen kankailuaren ama– Oraindik haurrak besterik ez dira eta! Eta
|
gutako
anitzek ezin izan genien ikasketa handirik eman, badakizu. Haren aitak, zeruan bego, beti erraten zuen...
|
|
|
Gogoeta batzuetan polemika inplizitu bat sumatuko duzu: nola pentsatu
|
gutako
bakoitzaren banakotar, herritar eta mundutartasuna. Progreenek abertzaletasun nazionalistari unibertsaltasuna kontrajarri izan diote.
|
|
|
Sarajevoko bibliotekaren suntsipena aipatzen du autoreak ondoren. Irakekoaz ere gogoratuko da
|
gutako
bat baino gehiago. Zer esan, jaio ere jaiotzen utzi nahi ez duten gure balizko biblioteka nazionalari buruz?
|
|
2005
|
|
|
Berehala Sasiako putzura iritsi gara. Izoztuta dago ur azala eta
|
gutako
harroxkoenak ez dio putzuaren gainean ibiltzeko tentazioari eutsi. Horrelakoetan teleserie amerikarrek irakatsi zigutena gogoratu behar da, badakizue:
|
|
|
A. Agirre. Mikel, entzuten duzunez, festa oso gauza bizia da, eta
|
gutako
bakoitzak festaren bere ikuspuntua daukagu. Eta eseri baino lehen bagenekien, ezagutzen baitugu elkar.
|
|
|
Bada garaia, nik uste,
|
gutako
bakoitza ari garen lanean (kultur produkzioan, sormenean, hedapenean edo kudeaketan) serioak izaten saiatzen hastekoa.
|
|
|
Hain zuzen,
|
gutako
bakoitzaren baitan, kimera indar amaigabe bat dago, hots, oroimena, munstro beldurgarria; ez du lehen gertatutakoaren errainu argirik ematen, hauts bihurturiko apurrik ere ez du berpizten.
|
|
|
Senekak Luziliori idatziriko XLI. gutunean dioenez, espiritu sakratu bat, jainko bat, bizi da
|
gutako
bakoitzaren baitan, kalteetatik babestuz eta mesedeak eskuratuz. Zein jainko?
|
|
|
Beharbada jainko horrek gidatzen gaitu barrutik, zuzen ibil gaitezen, herrenik egin gabe. Jainko hori ez da beti onbera eta errukitsua; alta, batzuetan, kontrako indar bihurtzen da, Akilimarro bat, Marroren barruan bizi zen jainko deabrua bezalakoa, eta
|
gutako
bakoitzaren baitan agertzen da noizbehinka.
|
|
|
Apaizaren sotoan biltzen ginenok urrun samar geunden Kixoteren irakaspen hartatik; hara joaten ginenon artean, ez zegoen bat bakarrik ere aberats bidean, ezen, hasteko,
|
gutako
inor ez zegoen erregea zerbitzatzeko, errepublikazaleak eta iraultzaile ohiak baikinen gehienok; dena dela, gutxi batzuek baino ez zuten jarraitzen" ez dira pasatuko" aldarriarekin tematurik, zapalgailu zilindroa gainetik pasatua zitzaiela jabetu ere gabe. Zera ziruditen:
|
|
|
Garbi zegoen, beraz, ez zela
|
gutako
inor aberastuko; bestalde, salerosketaren maisu ere ez ginen, merkataririk ez zen-eta gure artean. Azkenik, Elizarena geratzen zen; horretan, apaiza zen mailaz igotzeko aukera zeukan bakarra, baina ez zeraman bide onik, ateo eta agnostiko andanarekin bat eginda; izan ere, gurekin ez zuen doktrinamendu handirik aterako; argi zegoen iraultzaile ohiok batere lotsarik gabe baliatzen genituela Elizaren" aberastasunak", inolako fede helbururik gabe, eta batere etika zalantzarik gabe, uste baikenuen hura guztia herriaren izerdiarekin eraikia zela.
|
|
|
Gaur egun, 1,5 hektarea daude pertsonako. Garbi ikus dezakegu
|
gutako
bakoitzari dagokigun lur ekologikoki produktiboa izugarri murriztu dela. Murrizte hori ekarri duten faktore garrantzitsuenak hazkunde demografikoa, desertifikazioa eta lurzoruen higadura dira.
|
|
|
Ohar hauen guztien helburua, azken finean, Humboldten ustetan hizkuntzak gizakiaren humanizazioan, formazioan edota hezkuntzan betetzen duen funtzioa antzematea eta agerian jartzea izan da. Lehen une batean, hizkuntzak garapen intelektualean edo kognitiboan duen paperaz aritu gara eta, honela, hark
|
gutako
bakoitzaren mundu ikuskera propioa zabaltzeko duen gaitasunaz jabetu gara. Jarraian, hizkuntza horrek aldi berean gizakiaren garapen pertsonalean edo etiko moralean duen zeregina aztertu dugu eta, honen eskutik, giza-formazioa bere osotasunean hobeto ulertzen saiatu gara.
|
|
|
– Eta
|
gutako
baindo geiyo umieindako, zeinti gu bizimodua ata dau bai, ta guai umieindako ondasuna ta osasuna ta bakia.
|
|
|
Guk ez genuen inoiz ezer sumatu. Ez zuen
|
gutako
inork sumatu. Aitonaren arreba baten eskutitz hura baino ez zegoen.
|
|
|
Gutako inork ez zuen ordura arte sekula pentsatu Esteban hain fededuna zenik. Juxtu kontrakoa esango genuen
|
gutako
askok, ni tartean nintzela. Egia zen, beraz, Richardek esandakoa.
|
|
|
Oso ondo oroitzen dut, ni izan nintzelako jantokira sartzen lehena. Eta urte asko pasa badira ere, gerra hark
|
gutako
asko lurrarekin berdinduta utzi bazituen ere, bizitasun berezi batekin oroitzen dut oraindik une hura, espero ez ditugun ezusteko ederrak bezala epel, bizitzarekin berradiskidetzeko une bat bezala samur, sasien garratzenean masusta izpi gozo. Jantoki gisara antolatutako oihaletxeko errezela zeharkatzen lehena izan nintzen, bai, eta ohartu nintzen kanpai ez zen kanpai haren zintzarri hots xaxtar hark bazuela zerbait berezia, ez zela ohiko hots xaxtarra, izan hots xaxtarra izaten jarraitzen zuen arren, ez zela ohikoa.
|
|
2006
|
|
|
Bai,
|
gutako
batzuk animalietatik gatoz.
|
|
|
Emakume talde bat gara, eta gogo handiz eta seriotasun handiz lan egiteaz gain, telemarketing hurbila egiten dugu, hau da, plataforma handietan, dei zentro erraldoietan, ba 300 edo 400 mahai daude bakoitza bere sistema informatikoarekin, eta hor jende pilo bat dago mezuak hona eta hara bidaltzen, modu bereizgabean. Guk, ordea, telemarketing mota zuzenagoa egiten dugu;
|
gutako
bat harremanetan jartzen da balizko bezeroarekin eta bien arteko harreman pertsonala sortzen da. Beraz, enpresa batzuek horretxegatik aukeratzen gaituzte, mezu pertsonalizatu bat bilatzen dutelako.
|
|
|
Lan profesionala izango da urkoarekiko maitasunaren seinalea. Mundu honetan
|
gutako
bakoitzak bere eginbeharrak betetzea, horixe da Jainkoa goresteko eta bere onespena jasotzeko bidea. Luteroren eta Erreformaren ekarpenik garrantzitsuenetakoa bizitza profesionalaren balorazio etiko berria izan zen.
|
|
|
Aitzitik, errealitatea eraldatzea (eraldatze partziala ala orokorra) bilatzen duten mugimendu, erakunde eta talde berriak agertu dira. Eragile berriez gain, pertsona bakoitzak bere autobiografia propioa eraikitzea du asmo,
|
gutako
bakoitzak geure burua ere, giza agentzia, gisa ulertuz.
|
|
|
Jukutria honen kontrako erantzunik onena fanzinea berriro kaleratzen saiatzea dela badakigu, baina une honetan ez gara hori egiteko gauza sentitzen. Berriro zerotik hastea nekoso samarra da, eta
|
gutako
batzuk datozen hiletan lanez gainezka ibiliko direla aurreikus dezakegu, beti ere Del Olmo eta bere laguntxoen graziari esker. Erreta samar gaudela, alegia.
|
|
|
Norberak ikusi behar, ni behintzat ez nintzen sartuko puska batean, eta
|
gutako
gehienak ere ez, ziur nengoen horretaz. Herriko zinegotziek eta beren lagunek joan nahi bazuten joatea asko zuten, baita gero denak Hankapaloren ohera sartzen baziren ere.
|
|
|
Kontalari trebea baina ez kontakatilu berritsua. Hiruzpalau lagun konfiantzazko geratu arte itxaroten zuen, tartean andrerik ez, eta halakoetan nahikoa izaten zen
|
gutako
batek amua botatzea, beita handirik jarri beharrik gabe: " Ta?
|
|
|
–Atzo zer afaldu huen? –galdetuko zion
|
gutako
batek, bestela baitakoan.
|
|
|
Aspaldian genuen plana egina gelako lau neskak: gainditu edo ez –baina hobe gaindituz gero–Europan barrena ibiliko ginela bi edo hiru astez,
|
gutako
baten nebak utzitako furgonetan, oheak ere bertan baitzeuzkan prestatuak. Azkenean, furgonetaren arduraduna bera izan zen dena gainditu ez zuen bakarra baina, gure poza ez zapuztearren, eutsi egin zion hasierako asmoari, nahiz eta barrutik, seguru asko, festarako gogo handirik izan ez.
|
|
|
" Beste nonbait izan balitz –esan zuen, gero, Inukitsupalukek–, lera gainean jarri eta herrestan eramango genuen, aurreko egunetan izotzetan egin genuen bezala, baina lurralde hartan zorua tontortxo eta zulo zen dena, eta gizon hura bizkarrean eramatea zen bide bakarra. Baina
|
gutako
inor ez zen gai horretarako. Sustraiak eta belarrak bildu genituen eta ohe antzeko bat osatu genuen haitz baten babesean.
|
|
|
–Horregatik ez gara konformatzen erretaguardia antolatzearekin. Irailean, Bidasoako batailan,
|
gutako
hainbat hil ziren.
|
|
|
Zapata dendara iritsi baino lehen, dirua jarri genuen denon artean eta
|
gutako
bi taberna batean sartu ziren garagardo batzuk erostera. Botila muturretik edanez egin genuen dendarainoko bidea.
|
|
|
Eta nago, nahitaez euskarari ahaidea aurkitu nahi diotenak asko diren arren, bakardade hori eztitsua dela
|
gutako
askorentzat; alegia, bitxia eta deigarria iruditzen zaigula eta kontent gaudela egoera horretan. Nago, baita ere, bakardade sentimendu hori deuseztatuko baligute euskaldun askoren bihotzari eta gogoari urratu txiki bat eginen lioketela.
|
|
|
Hain zuzen ere, euskarak idatzizko produkziorik handiena egin duen aldian, XX. mendean. Osagai desiratu bihurtu gaituzte atze horretan; izan ere,
|
gutako
zein agertuko den jakin ezean, esaldi luzeetako informazioarekin zer egin ez dakiela gelditzen da askotan irakurlea, urduri, ezinegonean, pilatzen ari den informazio horren guztiaren etorkizuna zein izanen den jakiteko irrikatan. Guk ematen baitugu hori askotan.
|
|
|
Jardunaldietan aipatutakoetara bueltatuz, errukiarena da beste estrategia" ez egoki" horietako bat. Bertan bildutakoei galdetu zigun ea
|
gutako
zenbatek erosiko genukeen zerbait pareko dendan, bere eslogana erosi hemen, bestela denda itxi dut moduko zerbait balitz. Publikoaren erantzuna:
|
|
|
Bi adieratan da irekia taldea: batetik,
|
gutako
bakoitza euskalgintza edo kulturgintzako esparru gehiagotan egon garelako; eta bestetik, taldez kanpoko jendearekin batera egin dugulako lan lehen ordutik hona.
|
|
2007
|
|
|
1984 irakurri edo ez,
|
gutako
gehienok ondo gogoratzen dugu haren argudioetako bat: Anaia Handia guri begira dago, nonahi, noiznahi.
|