|
2001
|
|
|
Ez du horrek esan nahi horiek
|
euskaraz
erabili behar ez direnik. Baina bi gauza dira, eta arras bereziak, jakintza irakastea eta jakintza aurreraraztea, edo aurrerarazi nahian ibiltzea, gizon ikasi askojakina eta bilatzailea zeharo ezberdinak diren antzera.
|
|
|
Ezta ere. Esaterako, Altube jaunak
|
euskaraz
darabilen gai berbera darabil erdaraz Aita Villasantek, iritziak bat ez etorri arren. Bati buruz iritzia emateko gauza bada, beraz, gauza ere da besteari buruz mintzatzeko.
|
|
2002
|
|
|
Orain hamabost bat urte jarri zituen martxan Kutxak lehenbiziko kutxazain automatikoak, eta lehen une beretik, hala eskatutako erabiltzaileek aginduak euskaraz ematea posible izan dute. Halaber, txartela nahiz libreta
|
euskaraz
erabiltzeko zenbait kanpaina ere antolatu ditu, Beasain, Lasarte Oria eta Tolosan bezero euskaldunen artean opariak zozketatuz. Lortutako emaitza positiboek kanpaina berriak abiarazteko asmoa sendotu dute.
|
|
|
Ikasleek materiala esku artean behardute, eta bibliografia zabala. Bildutako ikerketa honetan ikusten denez, oso eskasadela
|
euskaraz
erabiltzen den bibliografia eta dokumentazioa. Eta garaia iritsi delahori kontuan edukitzeko.
|
|
|
Eta nolatan orduan ez zen dena ilunpe eta hotzikara, orain ere, hizkuntza artatu eta zaindu nahi dugula eta, Buletin ofizialak euskaraz irakur ditzakegun honetan, eta Windows bera ere
|
euskaraz
erabil dezakegun garai honetan (egin ote du euskarak horiek baino aurrerapen nabarmenagorik?, azkarki aitzinatu gara, bistan denez, programa informatikoak itzuliaz) beldur naiz euskal gaietan gauzak ez diren denak xalo eta laño, bizitzaren tolesgabetasunaren eskutre. Beldur naiz euskara ez den Bartoloren iturri garbi hartako ardotxo txuria, baizik, batzuetan bederen, gure bidexketan zangopean zapaltzen dugun istil beltzaren antzera aspalditik geldirik dagoen ur uherra, Maritxuri bigarren ahapaldira iritsi aitzinetik halako higuin zerbait ez bada, bai kezka bederen, sorraraziko liokeen kalte eta gaitz iturriaren isuria.
|
|
2003
|
|
|
" Euskrz 2zi ny dt" (Euskaraz bizi nahi dut) lemapean, teknologia berriak
|
euskaraz
erabili daitezkeela aldarrikatu nahi du ikastolen festak. Unai Iturriagaren lelo hori ardatz harturik Kilometroak 2003ko abestia egin dute Alaitz eta Maiderrek.
|
|
|
UEU aitzindari izan zen informatika
|
euskaraz
erabiltzen. Argazkiaren ezkerraldean Ander Basaldua ingeniaria.
|
|
|
Nerabeen hizkuntza portaerak familian, ikaskideekin eta lagunartean aztertuta," gaztetxo euskaldunen parte txiki bat soilik da euskal hiztun komunitate trinkoaren partaide; beste nerabe batzuk, gaztetxo euskaldunen erdiak, nagusiki
|
euskaraz
erabiltzen den harreman sareren batean kokatzen dira; azkenik, neska mutil euskaldunen ia heren bat ez dago inongo harreman sare euskaldun iraunkorretan txertaturik63". Gauzak horrela, gazte euskaldunak barreiaturik daude sare erdaldunetan eta euren artean hiztun komunitate ahula osa  tzen dute, komunitate hori ia ia osatu ere egiten ez dutelarik.
|
|
2004
|
|
|
Guztien gainetik, agian, Lecciones de Ortografía del Euskera Bizkaino li burua da Aranaren lanik meritagarriena euskalaritzaren sailean, zeinetan soi nuez eta letren zeinuez ari baita, ortografiaz eta fonetikaz, ordurarte
|
euskaraz
erabili izan diren sistema grafikoez eta euskeralogoek egin dituzten erroreez. Zehatz mehatz aztertzen du euskalkien batasun arazoa, 62 neologismo sortzen ditu, eta euskarazko 123 eta gaztelaniazko 36 hitzen etimologia azaltzen du.
|
|
2006
|
|
|
Konpromiso horixe eskatu die Kontseiluak herritarrei: sakelako, etxeko, zein lantokiko telefonoa
|
euskaraz
erabiltzea. Erantzungailua euskaraz jartzea, sakelakotik mezuak euskaraz bidaltzea, sakelako hizkuntzatzat euskara ezartzea, operadoreei euskaraz hitz egiteko eskatzea...
|
|
|
Gainerakoan, Merkataritza zuzenbidearen barruan Konkurtso zuzenbidea da espezializaziorik gehien eskatzen duen adarra. Horren konplexutasuna eta hedadura kontuan izanda, benazko hausnarketa egin behar izan dugu
|
euskaraz
erabili beharreko terminologiaren inguruan; egin eginean ere, bilduma hau osatzen duten aurreko lanetako esperientzia ez ezik, UZEI bezalako erakundeena ere jorratu dugu, eta, horrez landara, EUSKALTERM datu basea ere erabili dugu, baina horien proposamenak helburu zehatz batekin moldatu eta egokituta: euskaraz berezko testua izatea, irakurlearentzat azkarra eta erabiltzeko erraza dena, baina gaztelaniazko testuaren idazkera eta zentzuari bizkar ematen ez diena.
|
|
|
Hiztegi tekniko berezituen programaren, horiek lantzeko metodologiaren eta lan antolakuntzaren bidez, Euskal Unibertsitateak beharrezkoak dituen oinarrietako hiru batean hartu nahi ditu UZEIk: a) Unibertsitateko euskara bera gaitzea, Zientzia eta Tekniken lexikoa eta hizkera landuz; b) Unibertsitateko irakasleak gaitzea, beren alorreko gaiak
|
euskaraz
erabiltzeko, beraiei dagokien hiztegietan parte harraraziz; c) Euskal Unibertsitateak behar duen oinarrizko material idatzia lantzea, bereziki hiztegiak. Hiru helburu horiei begira, hiztegiek, termino zerrenda hutsak izan beharrean, alor bakoitzeko gaiak landuko zituzten, testuak sortuz, eta horien barruan erabili eta frogatuz termino teknikoak; eta gainera hiztegietako bakoitzean alor bereko Unibertsitateko eta bestelako adituek hartu behar zuten parte, taldean lana eginez, UZEIren koordinazioarekin eta gidaritza linguistikoarekin.y
|
|
|
bat, euskara hizkuntza modernoa da eta erabilera lehentasuna duena da (garaiko elite intelektualentzat erdara zen nagusi; garaiko abertzaletasunean politikaren atzetik zetorren euskara; eta frankismoaren hizkuntza politikak espreski ukatzen zuen euskararen estatus kulturala); hori batetik, eta bestetik hau: kultura modernoa, gai guzti guztiak
|
euskaraz
erabiltzetik dator euskararen salbamendua, bestela esanda, unibertsitatea du amets Jakin ek 60ko hamarkada orduko.
|
|
2007
|
|
|
Esparru juridikoaren adarretatik lan legeria da pisu handia duten horietako bat, gizartean dituen ondoreengatik. Hortaz,
|
euskaraz
erabili beharreko terminologia finkatzeko unean, ezin ahatz daitezke bilduma honetan aurretiaz argitaratutako tituluak, ezta UZEIren moduko erakundeen eskarmentua edota EUSKALTERM terminologia banku publikoaren antzeko tresnak ere. Alabaina, horien guztien proposamenak ñabartu eta egokitu egin behar izan dira, euskarazko testu propioa eratzeko, eta testu hori irakurlearentzat ulerterraza eta erabilgarria izan dadin.
|
|
|
Hau da, informazio hutsa eman beharrean, erabiltzailea web orrialdearen partaide bihurtu behar zuen. Azken batean, aikor.com euskaldunok
|
euskaraz
erabiltzeko web orria da. Atari bizia da.
|
|
2008
|
|
|
Tokian tokiko komunikabideetan erabiltzen da, portzentaje aldakorretan, euskalkia edo azpieuskalkia. Tokian tokiko komunikabideak
|
euskaraz
erabiltzen dutenen laurdena dira, ia ia. Gehienak, euskara hutsezkoak, gainera.
|
|
|
Tokian tokiko komunikabideetan erabiltzen da, portzentaje aldakorretan, euskalkia edo azpieuskalkia. Tokian tokiko komunikabideak
|
euskaraz
erabiltzen dutenen laurdena dira, iaia. Gehienak, euskara hutsezkoak, gainera.
|
|
|
7) Gainerakoan, Merkataritza zuzenbidearen konplexutasuna eta hedadura kontuan izanda, benazko hausnarketa egin behar izan dugu
|
euskaraz
erabili beharreko terminologiaren inguruan; egin eginean ere, bilduma hau osatzen duten aurreko lanetako esperientzia ez ezik, UZEI bezalako erakundeena ere jorratu dugu, eta, horrez landara, EUSKALTERM datu basea ere erabili dugu, baina horien proposamenak helburu zehatz batekin moldatu eta egokituta: euskaraz berezko testua izatea, irakurlearentzat azkarra eta erabiltzeko erraza dena, baina gaztelaniazko testuaren idazkera eta zentzuari bizkar ematen ez diena.
|
|
|
Eta, oraindik ikusgai ez badago ere, euskarazko itzulpena nahiko aurreratuta dago. Gainera, behin izena emanda, erabiltzailearen kontuan Translations aplikazioa gehituta,
|
euskaraz
erabil daiteke Facebook.
|
|
|
Esaterako, gure foru zuzenbideetako zenbait erakunde berezi izendatzeko, euskal izenak erabili izan dira betidanik. Are gehiago, askotan euskal izen horiek ez dute erdarazko parekorik eta, horregatik, erdaraz hitz egin edo idatzi arren,
|
euskaraz
erabili behar dira (ikus, bestela, Euskal Herriko Foru Zuzenbide Zibilari buruzko 3/ 92 Legea, uztailaren 1ekoa). Halako erakunde bereziak dira, besteak beste, hurrengoak:
|
|
|
Bai, ordea, agintea giza talde batzuetatik beste batzuetara iragaten joan dela, eta bakoitzaren helburu eta indarren arabera, aurrera eta atzera eman direla pausoak. Zentzu horretan,
|
euskaraz
darabilgun, iraultza, hitza ez zait egokiena iruditzen. Re Evolution?
|
|
|
Edonola ere, GNOME izango da adibide batzuetan erabiliko duguna. Zorionez biak
|
euskaraz
erabil daitezke.
|
|
|
Mandrake banaketa (8.2 bertsioa) izan zen euskaratu zen lehena 2002an. Software libreak eskaintzen dituen zabaltzeko aukerei eta egindako lokalizazio berriei esker, gaur egun Linuxeko ohiko banaketa gehienak
|
euskaraz
erabil daitezke. Instalatzean euskara hizkuntza lehenetsi gisa hautatzea da biderik onena hori lortzeko.
|
|
|
Beraiek euskaldunak izanik ere, ez dira konturatzen erdaraz «hitz egiten dien» ordenagailua dutela. Batzuek agian jakin ere ez dute jakingo, baina gaur egun ordenagailua
|
euskaraz
erabiltzeko baliabide asko daude eskura. Urtetako lanaren fruitua da orain dagoena, batzuk administrazioak diruz lagunduak eta beste batzuk musu truk eginak.
|
|
|
Artikulu honetan, hainbat sistema eragile euskaraz jartzeko dauden aukerak azalduko ditugu. Sistema eragilea oinarrizko osagaia izaki, lehenengo azalduko dugu nola euskaratu eta ondorengo artikuluetan beste aplikazioak
|
euskaraz
erabiltzeko dauden aukerak azalduko ditugu.
|
|
|
Lan hori EuskalGNU elkarteari zor zaio, hark euskaratu baitu, beste aplikazio asko bezala. Linuxen eta Windowsen aski da sistema eragilea
|
euskaraz
erabiltzea Gimp ere euskaraz erabiltzeko. Izan ere, aplikazioak berak detektatzen du sistema eragilean kargatuta dagoen hizkuntza, eta hizkuntza horretan abiarazten du.
|
|
|
Lan hori EuskalGNU elkarteari zor zaio, hark euskaratu baitu, beste aplikazio asko bezala. Linuxen eta Windowsen aski da sistema eragilea euskaraz erabiltzea Gimp ere
|
euskaraz
erabiltzeko. Izan ere, aplikazioak berak detektatzen du sistema eragilean kargatuta dagoen hizkuntza, eta hizkuntza horretan abiarazten du.
|
|
|
Batere lizentziarik ordaindu gabe, software libreak ematen duen gardentasun eta sendotasunarekin garatutako aukera da Gimp. Eta, gainera,
|
euskaraz
erabiltzeko aukera ematen du. Irudien ediziorako aplikazioetan aukera askea bezain sendoa de Gimp.
|
|
2009
|
|
|
Ikastaroa lan ordutan egin izan da ia beti, eta aprobetxamendu onarekin. Emaitzei buruz, zaila bada neurtzea ahozkoan izan duen eragina, tamalez argi samar dago ez duela eragin handirik izan laneko aplikazioak
|
euskaraz
erabiltzeko orduan. Oraintsu langile gipuzkoarren %5 inguru besterik ez gara konektatzen euskaraz.
|
|
|
Dagoeneko ordenagailua
|
euskaraz
darabilen edonork eskura ditu Xuxen zuzentzailea eta Euskalbar kontsultategia bezalako laguntzaileak, eta segurtasun galanta ematen diote konfiantzaz urri dabilenari. Ba Kutxan aurten prestatuko dugu laguntza sistema oso bat, tresna eta baliabide askorekin, tartean gure itzulpenen memoria eguneratu bat terminologia tekniko guztiarekin.
|
|
|
Hautsen eguna, Garizumako bariku zapatuak, tenporak eta jaiegun jakin batzuen bezperak. Mendebaldeko
|
euskaraz
erabiltzen dugun bariku berba bera, abaribako edo afaribako berbatik eratorria dela dio zenbait adituk. Urteko bariku guztiak bijilia egunak ziren, barauegunak izan ez arren.
|
|
|
Amaitzeko, Merkataritza zuzenbidearen konplexutasuna eta hedadura kontuan izanik, zin zinezko hausnarketa egin behar izan dugu
|
euskaraz
erabili beharreko terminologia aukeratzean; arean ere, bilduma hau osatzen duten aurreko lanetako esperientzia ez ezik, UZEI bezalako erakundeena ere jorratu dugu (Aurrezki kutxan Hiztegia, Ekomia eta Finantzak Hiztegia, Itsas Zuzenbideko Hiztegia), EUSKALTERM datu basea erabili dugu, baita Euskaltzaindiak egindako banku taloien eredua, eta Rodrigo URIAren Derecho mercantil izeneko eskuliburuaren... euskaraz berezko testua izatea, irakurlearentzat azkarra eta erabiltzeko erraza dena, baina, aldi berean, gaztelaniazko testuaren idazkera eta zentzuari bizkar ematen ez diena.
|
|
|
Internet
|
euskaraz
darabilten erabiltzaileak izango dira hitzarmen honen onuradun nagusiak. Hemendik aurrera, euskarazko edukiak topatzeko kalitate handiko bilaketak ahalbidetuko ditu Googlek.
|
|
|
Hemendik aurrera, euskarazko edukiak topatzeko kalitate handiko bilaketak ahalbidetuko ditu Googlek. Gainera, posta elektronikoa eta bulegotika aplikazioak ere
|
euskaraz
erabiliko dituzte enpresek.
|
|
|
Euskal Herritik kanpoko izenak, bereziki toponimoan, ikertzea, aztertzea eta normalizatzea da Exonomastika batzordearen egitekoa. Alde batetik, historian zehar, batez ere inguruko, baina, baita ere urruneko herrialde, hiri eta portuekin izandako harremanengatik,
|
euskaraz
erabili diren izenak eta, bestetik, alboko hizkuntzak eta nazioarteko usadioak ezagutuz. Norentzat, ordea?
|
|
|
Atal honetan, horiei dagokien ISO: 1992 (E) araua
|
euskaraz
erabiltzeko egokitzapenaz arituko gara. Arau horren izenburua honako hau da:
|
|
|
Hori egin izan da, aspaldidanik, ingurukoen izenekin, mundu osoan, hizkuntza guztietan. Patxi Salaberri Zaratiegik (Uxue, Nafarroa, 1959)
|
euskaraz
erabiltzen zirenak eta orain entzuten direnak bildu ditu liburu baten: Izen ttipiak euskaraz. Durangon (Bizkaia) Euskaltzaindiak antolatutako toponimia ikastaroan aurkeztu du Onomasticon Vasconiae bildumako 26 zenbakia.
|
|
|
Baina oraindik beste galdera bat geratzen da airean: ondo dago" de" hori
|
euskaraz
erabiltzea. Nik esango nuke ez dagoela gaizki, berak ere makina bat aldiz horrela erabili baitzuen, baina badagoela modu dotoreago eta zuzenago bat idazteko, euskarazko modu klasikoa deituko genukeena:
|
|
2010
|
|
|
Beste arazo batek ere euskararekin du zerikusia eta hau bai dela denok kontuan hartzekoa. Eguneroko bizitzari buruzko gaiak
|
euskaraz
erabiltzea ez da horren zaila euskaldun zaharrontzat batez ere. Baina nola kontatu, jende gehienak ulertzeko moduan, kultura, zientziak, politika edo ekonomiarekin zerikusia duten gaiak?
|
|
2011
|
|
|
Euskara ez zen bakarrik zerbait sinbolikoa. Beste garaiko rock talde gehienek hitz batzuk
|
euskaraz
erabiliz, edo gaztelaniaz egin arren euskal ortografia erabiliz gaztelaniaren mundutik aldendu nahi zuen mugimendu kontrakulturala egin nahi zuten. Negu Gorriak, ordea, kontziente zen euskal gazteentzat betetzen zuen eredu funtzioaz, horiek janzkerari, erabiltzen duten hizkuntzari edo laguntzen dituzten kausei ematen zieten zentzuaren inguruan.
|
|
|
Euskal hiztun eta erabiltzaile orok
|
euskaraz
erabili ahal izango ditu aurrerantzean hainbat erreminta informatiko. Izan ere, Microsoft Office 2010, Microsoft SharePoint 2010, Microsoft Dynamics CRM 2011 eta CRM Online erremintak euskaraz ditugu dagoneko, Sarean.
|
|
|
Hau da, apaizek eta erlijiosoek egunero otoitzaldiak egiterakoan
|
euskaraz
erabiltzeko salmo eta kantika liburua. Euskara jator eta txukunean antolatuta argitaratu zen.
|
|
|
Ikastaroak prestatu beharra dago, gai batzuk
|
euskaraz
erabiltzeko ez bait dugu ohiturarik; pentsa dezagun, esate baterako, terminologiaz, fotosintesiaz, mugimendu uniformeki azeleratuaz edo aplikazio elkar bakunez mintzatzeko ez dela aski gaia bera menderatzea; hiztegi standard batzuez jabetu beharra ez da etzirako utz dezakegun eginkizunak, ahalik azkarren egitekoa baizik (1)/(...)
|
|
|
Bestetik, mugarria izan zen edukitan, Modernoak euskara gaztelania (eta alderantzizko) baliokideez gain, hitzen jatorri eta bilakaeraren gaineko informazio osagarria ematen zuelako, eta alde horretatik oso erabilgarria, eta entrenegarria suertatzen zen369?. Gainera, izenburuak zioen moduan, bizitza modernoan erabiltzeko hiztegia izan nahi zuen eta ordura arte
|
euskaraz
erabili gabeko arloetarako hainbat hitz proposatzen zituen. Tabu izandako hitzak ere agertzen ziren hiztegian, eta ondokoa jakinarazten zen:
|
|
2012
|
|
|
Teknologiako kasu batzuetan zalantzak ere sortzen dira
|
euskaraz
erabili beharreko atzizkiaz; batzuetan ohiturak idazle bakoitzaren araberakoak izan daitezke, hala nola adiera instrumentaleko kasu hauetan:
|
|
|
IRAGAN hilean atal honetan jaso genuenez, bere interfazea euskaratzeko aukera zabaldu zuen Twitterrek, eta horretarako erabiltzaileen laguntza eskatu zuen. Orain iragarri dutenez, uztailaren 5etik aurrera izango da Twitter
|
euskaraz
erabiltzeko aukera, baldin eta ordurako itzulpen guztiak amaituta badaude. Hala izan ezean, itzulpena bukatutakoan gehituko du aukera hori.
|
|
2013
|
|
|
«Ez gaude lo. Ari gara webguneak, blogak, mezulariak eta nabigatzaileak euskalduntzen eta
|
euskaraz
erabiltzen. Garaia da munduak jakin dezan euskaldunok bagabiltzala eta badihardugula Interneten».
|
|
|
Orrialdearen goiko aldean lotura bat dago hizkuntza hautatzeko(
|
euskaraz
erabiltzeko aukerarik ez du ematen oraindik).
|
|
2014
|
|
|
Euskalerria.org webguneak, 80.000 erabiltzaile baino gehiago eduki zituenak, itxi egin du. 2001ean jarri zuten martxan, posta elektronikoa
|
euskaraz
erabili ahal izateko eta euskara gainontzeko hizkuntzen pare jartzeko. Gaur egun atari nagusiek eskaintzen dituzten aukera teknikoen aldean lehiatu ezinik geratu da.
|
|
2015
|
|
|
Horrekin, euskaldunei euskararen erabilera erraztea izan du asmo Aldundiak, eta bere zerbitzuak
|
euskaraz
erabiltzeko eragozpenak eta trabak kentzea; azken finean, koherentzia handiagoa erakustea, gizartearen eta administrazioaren artean.
|
|
|
Serieak, ikusi bezala, euskara bizi bat nola lortu galdegiten zuen, neurri batean hizkuntza literarioari lotua, zeren" idazleak ere, kexu dira argot bat aurkitu ezinean". Baina bizia IIIn, bada, ahozko
|
euskaraz
erabiltzen ziren zenbait birao, lokuzio, herri esaera, eta abar aztertzen ziren. Ziur aski Izagirrerena zen; alde batetik, ematen ziren erreferentziengatik (Pasaia eta ingurutik dezente), eta bestetik eta batez ere, ezagun delako
|
|
|
Batetik, aukera berdintasunean: «Zerbitzuak
|
euskaraz
erabiltzeko eragozpenak kendu egingo dira». Bestetik, jendaurrean euskara lehenetsiz:
|
|
|
hizkuntza hobeto eta sakonago ezagutzera behartuko ninduen ikasketa hark beste ezer edo ezerk baino ge hiago, eta horixe nuen nik beharrena, arrazaren haria benetan berreskuratuko banuen. Oraintxe bertan eus karaz ari naiz idazten gogoeta eta oroitzapenok, buruan
|
euskaraz
erabili eta ahalik txukunen paperean jartzen; nire hamasei hamazazpi urtetan, berriz, nuen halakorik egin.
|
|
2016
|
|
|
Kide euskaldunari ohartarazi egin behar zaio
|
euskaraz
erabiltzen duenean kide erdaldunengan sentsazio positiboak sortzen dituela, eta beraz, zenbat eta gehiagotan luzatu egoera, kide erdaldunentzako sentimendu positiboagoak.
|
|
|
Helduleku horri oratu genioke transmisioan aurrerapauso praktikoak emate aldera. Kide euskaldunari ohartarazi egin behar zaio
|
euskaraz
erabiltzen duenean kide erdaldunengan sentsazio positiboak sortzen dituela, eta beraz, zenbat eta gehiagotan luzatu egoera, kide erdaldunentzako sentimendu positiboagoak, deserosotasunak deserosotasun. Zelan?
|
|
|
Gure solasak
|
euskaraz
erabili ditugu. Errepublikako prefetek hain gustukok dauzkaten eskola legeak izana gaitik, ohartuko zarete frantsesa doi doia baizik ez zutela lardaskatzen.
|
|
|
Nahiz badituzten mamu edo mamo deitzen dituzten batzu. Mamu horrek deus ikustekorik ez bixtan da
|
euskaraz
erabiltzen dugun hitz berarekin... Mamuak dituzte nolazpait beren apezak.
|
|
2017
|
|
|
Marko hori honako hau dela esan genezake: euskarazko eredu batean ikasten ari denak hizkuntza gaitasunak lortuko ditu, euskaraz dakienak
|
euskaraz
erabiliko du hartarako motibazio nahikoa badu, motibazioa euskaldunen arau pragmatiko nagusiak
|
|
|
Seguru aski, prestigiodun eta oihartzun zabala duten jurista euskaldunek Zuzenbidea
|
euskaraz
erabiltzea euskara juridikoa prestigiatzeko tresna oso eraginkorra izango litzateke.
|
|
|
–Bai, lasai. Badakizue
|
euskaraz
erabiltzen diren letrak hogeita bi direla, ezta. Orduan, letra horietako bakoitzari ordenaren araberako zenbaki bat jarriz berak koadernoan zuena erakutsi zigun?, horrela geratzen da:
|
|
2018
|
|
|
Bilbon euskara ari du. Urte luzez, tantaz tanta, euskalgintzan lanean aritu diren ehunka bilbotarren lan handiari esker, egunero, atmosfera erdaldunean lehenengo hitza beti
|
euskaraz
darabilenei esker. Aspalditik egon dira Bilbon milaka Ahobizi eta Belarriprest.
|
|
|
Belaunaldi gazte honek, aurreko belaunaldi euskaldunen aldean oso ezaugarri bereziak ditu: gehienek ereduan ikasi dute, jatorriz erdaldunak dira, euskaraz alfabetatuak, batuarekin eta euskal telebistarekin jaio dira, askok ez dute euskalkirik, euskararen erabilera ofiziala ezagutu dute (hala den eremuetan), sare sozialak eta Internet
|
euskaraz
erabiltzeko aukera izan dute... baina denok dakigun bezala, askorentzat euskara ikasgela barruko edo erabilera sinboliko ofizialetako hizkuntza da.
|
|
|
" Lehendabiziko hiztun osoen belaunaldia da. Belaunaldi gazte honek,... gehienek ereduan ikasi dute, jatorriz erdaldunak dira, euskaraz alfabetatuak, batuarekin eta euskal telebistarekin jaio dira, askok ez dute euskalkirik, euskararen erabilera ofiziala ezagutu dute (hala den eremuetan), sare sozialak eta Internet
|
euskaraz
erabiltzeko aukera izan dute... baina denok dakigun bezala, askorentzat euskara ikasgela barruko edo erabilera sinboliko ofizialetako hizkuntza da" diozu.
|
|
|
Hizkuntzaren normalizazio prozesuan etapa aldaketa baten erdian gaudela esango nuke, eta horren adierazpiderik nagusiena" lehendabiziko hiztun osoen belaunaldia" da. Gazte hauetako gehienek ereduan ikasi dute, jatorriz erdaldunak dira, euskara batuarekin eta euskal telebistarekin jaio dira, euskararen erabilera ofiziala ezagutu dute (hala den eremuetan), sare sozialak eta Internet
|
euskaraz
erabiltzeko aukera izan dute...
|
|
|
Facebook, Google eta beste sare sozial zein web zerbitzu ezagunetako asko (Firefox nabigatzailea, Wordpress plataforma, Moodle LMSa…)
|
euskaraz
erabiltzeko aukera dago.
|
|
|
20 Erranaldi hau gaztelaniaz eta
|
euskaraz
erabili ohi da. nik berrogeita hamar urte baditut. Sinets nazazu, Kristinaren jeneral hauek guziak azeri zaharrak dira.
|
|
2019
|
|
|
sare horiek erabiltzea aukera bat izan daiteke komunitatea trinkotzeko, baita arnasgunetik kanpora dagoenean ere biztanleria, horretarako aldiz lan handia egin behar da eta euskararen presentziak, arnasgunean eta egunerokoan, oso altua izan behar du. Neurri batean arnasgunean euskara erabiltzea arau soziolinguistikoa bada lortu litzateke arnasguneko biztanleria gizarte sareetan, haien artean, sare horiek
|
euskaraz
erabiltzeko. eskaintza eta eskaintzaren erakargarritasuna, aldiz, beste hizkuntzetan dago gehien bat.
|
|
|
— Facebook, Google eta beste sare sozial zein web zerbitzu ezagunetako asko (Firefox nabigatzailea, Wordpress plataforma, Moodle LMSa...)
|
euskaraz
erabiltzeko aukera dago.
|
|
|
Eta hiztun kopuru horrek, zineman, ikus entzunezkoen esparruan, eremu digitalean edo kulturaren beste alor batzuetan, ekoizpen aukera interesgarriak eskaintzen ditu, baina mugatuak. Serie, film edo bideo-joko asko
|
euskaraz
erabili ahal izango ditugu bikoiztuta edo azpidatzita, baina ez gara inoiz iritsiko hainbat produktu mota sortu ahal izatera. Game of Thrones en parekorik dugu inoiz euskaraz sortu
|
|
|
– Euskal Herritik kanpo ekoizten den teknologia eta produktu ugari
|
euskaraz
erabil dezakegu. Adiskide batek aipatu zidan Estrasburgon bizi den bere alaba IKEAko testuak euskaratzen ari dela.
|
|
|
Zenbaki hutsak, soilik euskararen historia irudikatzeko. Hortaz, puntua mutur batean, ezker aldean, jarriko dugu
|
euskaraz
erabilitako lehenengo hitzak seinalatzeko; eta eskuinera joan ahala, zenbakiak gora. 25 zenbakia jarriko dugu eskuin aldean.
|
|
|
Oso interesgarriak, eta gure ikerketarako apartak, dira min hartu bezalako aditz esapideak, batez ere, kontuan hartzen baldin baditugu
|
euskaraz
erabiltzen diren aditz lokuzio hauek: lo egin, negar egin, barre egin, su eman, musu eman, min hartu... eta horrelakoak aspaldikoak izan behar dira.
|
|
2020
|
|
|
Posible liratekeen hainbat gauza ez ditugu. Hein batean teknikoki beste hizkuntzen parera hurbiltzen egon arren gizarteak ez duelako oraindik teknologia
|
euskaraz
erabiltzea balioetsi.
|
|
|
Hartu dugun hizkera filosofikoaren kritika adibidea hizkuntza gutxiagotu batera ekarrita: iluna, esoterikoa, nahasgarria edota egokia ote da egun
|
euskaraz
erabiltzen den hizkera filosofikoa. Euskaraz idazten duten filosofoek gai horretaz hausnarketa egin ondoren egiten dute hautua, edo maizegi ibilitako bideetan barrena abiatu ohi dira hausnarketa egin gabe?
|
|
|
Iluna, esoterikoa, nahasgarria edo egokia ote da egun
|
euskaraz
erabiltzen den hizkera filosofikoa. Euskaraz idazten duten filosofoek gai horretaz hausnarketa egin ondoren egiten dute hautua?
|
|
|
Hartu dugun hizkera filosofikoaren kritika adibidea hizkuntza gutxiagotu batera ekarrita: iluna, esoterikoa, nahasgarria edota egokia ote da egun
|
euskaraz
erabiltzen den hizkera filosofikoa. Euskaraz idazten duten filosofoek gai horretaz hausnarketa egin ondoren egiten dute hautua, edo maizegi ibilitako bideetan barrena abiatu ohi dira hausnarketa egin gabe?
|
|
2021
|
|
|
Irungo auzo historikoetako bat da Landetxa, hiritik fisikoki aldenduta dagoena; zehatz mehatz, 3,5 kilometrora. Haren izenik zaharrena eta ofizial bakarra gaztelerazko Ventas da, eta
|
euskaraz
erabiltzen den lehenengo izena Katea. Hala ere, esan daiteke jende gehienak Katea moduan ezagutzen duela gure auzoa; baserrietakoek eta inguruko herrietako jendeak, adibidez.
|
|
|
Orain artean, proba gisa, ludoteketako bazkideek baliatu ahal izan dute zerbitzua, eta ongi funtzionatu duela ikusita, herritar denengana zabalduko dute. Euskararen erabilera sustatzea ere badu helburutzat mailegutzak, jolas guztiak
|
euskaraz
erabili daitezkeelako. Gainera, nahi eta ahal izatera, herriko dendetan eros daitezkeen jostailuak dira guztiak.
|
|
|
Gainera, egoera zibileko dokumentuetan eskualdeko hizkuntzan diakritiko guziak onartuko dira. Hau da adibidez, bretoieraz eta
|
euskaraz
erabiltzen den tilde onartzea.
|
|
|
Salaberrik (2009: 186) deritzo pertsona izenak eratzeko
|
euskaraz
erabilitako so, xo, Akitaniako inskripzioetan azaltzen den xo, xso atzizkiarekin aldera datekeela. Berebat, azpimarratzen du xo, xso hori se (n) ekin aldizkatzen dela, oinarri berari eratxikirik ageri direla, alegia.
|
|
|
Esan dezagun, hasteko, atzizki hori hartzen duten hitzak ez direla gehiegi, kontrakoa ematen badu ere,
|
euskaraz
erabiltzen ditugun gainerako hitzen agerraldi kopuruekin erkatuz gero. Gaurko euskaran, dun hitz horien artean, maizen ageri dena euskaldun da, eta ondotik datoz, erabilerari dagokionez, arduradun, zaldun, txapeldun, haurdun, errudun, eledun, ahaldun, bizidun eta fededun.
|
|
|
Komunikazio hizkuntza euskara ez bada ere, familia laguna euskarara gerturatzeko hainbat praktika lantzen dituzte. Adibidez, agurrak eta hitz solteak
|
euskaraz
erabiltzen hasten dira. Sarri kudeatu behar izan duten egoera ezaguna ere kontatu du Mikeok:
|
|
|
Esate baterako, euskara hizkuntza modernoa dela uste zuten arnasguneetako gazte batzuek, XXI. mendera egokituta dagoelako, baina, hauetako beste batzuen ustez, hizkuntza zaharra da. Eremu mistokoen esanetan, alde batetik euskara ez da modernoa muletilak gaztelaniaz erabiltzen direlako baina, beste alde batetik, modernizatuta dago teknologia
|
euskaraz
erabil dezakegulako. Honela, aukera badagoela baina ez dela erabiltzen adierazi zuten.
|
|
|
Liburu kanoniko eta apokrifoetako literaturak hainbat maila edo ordenatan banatzen ditu aingeruak. Gaur egun
|
euskaraz
erabiltzen den sailkapena aingeru eta goiaingeru soil batera mugatzen bada ere, aingerulogian gehien aipatzen den hierarkizazioaren arabera, hiru triadako bederatzi ordenatan banatzen dira aingeruak Pseudo Areopagita edo Pseudo Dionisiok V. mendearen inguruan De Hierarchia Celesti liburuan egindako banaketaren arabera:
|
|
|
1 Beltzarana. Gaztelaniazko hitza da baina
|
euskaraz
erabilia. Euskarazko baliokidea Beltza da.
|
|
|
Izengoititegian dauden hitz guztiak euskarazkoak dira edo egoteko, bederen,
|
euskaraz
erabiliak izan dira. Bi motatako izengoitiak eskuratu ditugu lan honetan:
|
|
|
Eskaintzen diren argibide horietako asko lagungarriak izan daitezke gizartearen egunerokoan. Izan ere, deiturak, pertsona izenak eta leku izenak
|
euskaraz
erabiltzean, zalantzak sortzen dira maiz. Eta EODAn eskaintzen den informazioa etengabeko ikerketaren ondorio da.
|
|
2022
|
|
|
Erdarakadak sarri sarri etortzen diren zaparrada kanpotar horien aurrean, zer egin? Hainbat kasutan, gaia
|
euskaraz
erabiltzea beharrezkoa da, eta aurrera joan behar. Hortxe dago koxka eta kezka.
|
|
|
● Zubiak eraiki behar ditugu lantokien eta hezkuntza zentroen artean, harremanetarako eta elkarren berri izateko kanalak. Enpresa batzuek ahalegin handia egiten dute euskarazko baliabideak ezartzeko, baina gero lanera etortzen diren gazteak batzuetan ez datoz behar bezala trebatuta erreminta horiek
|
euskaraz
erabiltzeko, ikasketa garaian horiek beste hizkuntzaren batean (gaztelaniaz edo ingelesez, gehienetan) erabiltzen ikasi zutelako. Komunikazioa ziurtatu behar da eta euskarari bidea leundu eta erraztu behar zaio ikastegien eta lantegien artean, elkarren berri izan, bakoitzak zer behar dauzkan eta horiek nola ase daitezkeen jakiteko.
|
|
|
Euskaraldiaz gain, Kutxabankek Euskararen aldeko lana egiten du urte osoan. Egunerokoan, bezeroek bezala langileek ere, hizkuntza hobetsia hautatzeko aukera tarteko, euskaraz jarduteko aukera bermatuta dute, goizero, lanpostura euskaraz konektatzeko aukerari esker, eta, ondorioz, lan egiteko tresna gehienak
|
euskaraz
erabil ditzakete.
|
|
|
Halaber, txapa zein identifikagarria jasotzeaz gain, Euskaraldiarekin herritarrek dituzten erronkak pilatu nahi dituzte gune horretan," egunerokotasunean gure hizkuntza ohitura aldatzeko aldaketa txikiak izango direnak, alegia". Tabernan edo dendan euskaraz eskatzea, lagun edo familiako batekin euskaraz hitz egitea edota Internet
|
euskaraz
erabiltzea izan daitezke horietako batzuk. " Bakoitzak bere erronka pentsatu eta etor dadila bertara idaztera, erronka horiek guztiak Euskaraldiaren muralaren parte izango baitira".
|
|
|
Guk, hasiera batean, euskaraz hartzen ditugu bezero guztiak, horixe delako natural ateratzen zaiguna; eta bai, ahalegintzen gara euskaraz dakitenek errenta aitorpena eta bestelako gestioak euskaraz egin ditzaten. Egia da gure lan esparruari lotutako zenbait hitz
|
euskaraz
erabiltzea oraindik ere kosta egiten zaigula; tarteka erdarakadaren bat botatzen dugu, edo mezu elektronikoak idazterakoan eta, sarritan euskarazkoaren ondoan hitz hori gaztelaniaz nola den jarri behar izaten dugu. Dena dela, errenta aitorpena egiteko orduan ez da horrelako arazorik izaten, erabat normaldutako zerbait delako.
|
|
|
Aitak eta amak amabortze eta aitabortzerekin mantendu zuten hizkuntza, baina gainerakoek euskara arrunt galdu genuen, beldurraren beldurraz". Bere solaskeran, hala ere, aunitz dira
|
euskaraz
erabiltzen dituen hitzak elkarrizketan zehar: aita, ama, amabortze, aitabortze, etxakoa, teilaterbia, morkila, etzontzi, keleta...
|
|
2023
|
|
|
Administrazioen zerbitzu telematikoetan ere ipini dute arreta, herritarrek gero eta maizago erabiltzen dituztelako gaur egun. Gaubekaren esanetan, oraindik hainbat webgune eta sail daude
|
euskaraz
erabili ezin direnak: «Nafarroako Gobernuko tramite telematikoen %68 inguru oraindik ezin dira euskaraz egin».
|
|
|
Ikaratu? (...) Ziur naz, gai horiek
|
euskaraz
erabiliko balira, milaka eta milakari sarraraziko geniokeela euskara». Eta alde batzuk, kontra bestetzuk.
|
|
|
Spotify
|
euskaraz
erabili ahal da aste honetatik aurrera. Musika plataformak berak iragarri du:
|
|
|
Nolanahi delarik ere, badira ele anitz
|
euskaraz
erabiltzen dituztenak: esaterako, haizeen eremuan, haize basa, mendebaldekoa; haize egoa, hego haizea; itxasoko haizea, mendebaldekoa; euriarenean, euritxarra euri xehea da, aro bidaiariak aditu gabea, eta euri zaparrada uharra da, eskualdeko herri anitzetan gisan.
|