|
2001
|
|
|
Oraingo iritziei bagagozkie, Humboldtek ez zuen ondore onik atera
|
euskararen bitartez
egin zuen saio nagusian. Argitasunak bildu zituen, haatik, baita Astarloarengandik ere, eta euskararen izaeraz eta egituraz zabalkunde eskerga, zena zelako, egin zuen munduan barrena.
|
|
|
Poliki-poliki hasten da Maisu Juan ikusten âhorrelako zerbait gertatu bide zitzaien Sokratesekin jarduten zuteneiâ erdi ustela zela zuen  jakin ustea. Poliki-poliki dihoakio Peru erakusten ez euskara bakarrik âeuskaltzalea zen Mogel, inor izan bada, baina ez zuen uste euskara berez ezer denik, zerbaitetarako ez badaâ, beste gauza asko baizik
|
euskararen bitartez
: izenak utzi eta barrengo izanari begira dagoen egiazko jakitea, lanbide  berezien neke eta ezkutuak, bizkaitar ez diren euskaldunen euskalduntasuna, benetako kristautasuna eta zinetako gizalegea.
|
|
2004
|
|
|
Ez dago horretarako euskal kultura eta informazio idatziaren eremuan batez besteko euskaldunaren jarduna eta erantzuna apur bat behatzea besterik. Oro har, ahozko kultura gaietan hobeto ibili arren, egungo gizartearen eskakizunetara ez da funtsezko ezertan heltzen euskaldungoa
|
euskararen bitartez
. Ez da heltzen, eta ez dio heltzen.
|
|
2005
|
|
|
ez zitezkeen haien haurrak maiz gertatzen ziren bezain gibelatuak. Frantsesa ere biziki garbiago zuketen
|
euskararen bitartez
ikasiz. Horra egia!
|
|
|
46 Adibidez, zeltiberiar teseretako kortika (Zamanillo-rentzat gortika dena) ez da euskal hitza eta ezin da
|
euskararen bitartez
ulertu, eta seguraski gainera ituna adierazteko erabiliko zen.
|
|
|
Bukatzeko, nahiko historiografia sendoa duen euskara berdin iberiera ekuazioa aipatu beharra dago, hain zuzen ere, harreman hori aztertzea lan honen muina baita. Bien arteko lotura ezartzen saiatu zen lehenengoetarikoa Poza (1587) izan zen, tubalismo teoriaren, edo hobe esanda ideologia politikoaren babespean. beranduago Humboldt-en (1821) proposamen aurrezientifikoekin euskoiberismo delako teoria erabilita iberiera
|
euskararen bitartez
irakurtzen eta ulertzen saiatu ziren.
|
|
|
70ko eta 80ko hamarkadaren hasieran F. J. Oroz-ek euskara berdin iberiera ekuazioa era kritiko batean lantzea posible zela erakutsi zuen. Autore honek oinarri gabeko euskoiberismoa lantzen zutenak gogor kritikatzen zituen bere garaian, adib. 1976ko lanean J. Faus-ek31
|
euskararen bitartez
itzulitako iberierazko inskripzioa baliogabetu zuen. Era berean eta artikulu berean Oroz-ek garaiko euskoiberista frantses batek kaleratutako obra32 goitik behera, eta behetik gora desbaliotu zuen.
|
|
|
5 Bergua-rentzat gutxi gora 2.500 urte dituen iberiera egungo
|
euskararen bitartez
irakur daitekeela argi dago:
|
|
|
-Aditzaren esanahia beti
|
euskararen bitartez
argitzen delako (Bergua, 1994: 109)
|
|
|
Hau da, egileak bere burua ez dauka euskoiberistatzat, baina gutxi gora behera iberiar hitzen% 85a
|
euskararen bitartez
ulertzen ditu eta beste% 15, iberieratik gaztelerara mailegu bezala igaro diren hitzen bitartez, portugaldar gramatikarekin konparatuz, eta beste. Dena den kuriosoa da, autorearentzat, euskara eta iberiera momentu berean eta elkarren alboan egon ziren bi hizkuntza direla, baina iberiera ulertzeko ez duela balio garaikidea izango zen aitzineuskarak.
|
|
|
Aipatu ditugun lau liburuetatik 1996ko lanak egitura orekatuena du. Liburuaren lehenengo sei kapituluetan gairako hurbilpena planteatzen da, hau da, iberierak zein euskarak dituzten ustezko hitz komunak agertzen dira eta horri esker, egilea konturatzen da iberiera
|
euskararen bitartez
ulertzea eta itzultzea posible dela. Bigarren momentu batean iberierazko zenbait testuren itzulpena egiten du:
|
|
|
Liria-ko zeramika batzuk, hilarrietako inskripzioak, Serreta d' Alcoi-ko berunak,... eta hurrengo momentu batean (233 orrialdetik aurrera) tartesierazko testuen itzulpena argitara ematen ditu. Bestalde mundu ez-indoeuropar eta indoeuroparraren arteko bereizketarik ez omen dagoenez, zeltiberiera izenez ezagutzen den hizkuntzaren existentzia ukatu egiten du, eta
|
euskararen bitartez
Botorrita-ko brontzea itzultzen du (aurreko euskoiberisten lanak kontutan hartu gabe). Azkenik bere hurrengo lanetan agertzen ez den iberieraren morfologia eta sintaxiari dedikatutako atal bat aurki daiteke.
|
|
|
Alonso-rena ezin esan daiteke metodoa denik, metodo horrek beti emaitza berdina duelako: iberiera
|
euskararen bitartez
ulertu eta itzul daitekeela. Ez du ardura iberiera eta gaur eguneko euskararen artean 2.500 urteko tartea igarotzea, tarte horretan euskara ez baita aldatu(, la fosilización del habla euskera, que apenas ha evolucionado en veinte siglos?).
|
|
|
Beraz, metodorik ez darabilelako, iberieraren gramatika eta sintaxiari buruz ezin esan dezakeela ezer (itzultzeko gai den arren) eta atal honetan aipatu ditugun beste zenbait akatsengatik Alonso-ren iberiera
|
euskararen bitartez
ulertzeko saiakera ez zaigu proposamen sinesgarria iruditzen. Halaber etruskoa eta minoeraren deszifratzea are sinestezinagoa egiten zaigu, berriro ere erabilitako metodoa, iturri, eta beste, iberiera-euskararekin erabiltzen dituen berberak direlako.
|
|
|
Baina Roman del Cerro-k zergatik uste du parekagarriak direla bertako toponimoak euskararekin? Agian egileak iberiera
|
euskararen bitartez
aztertzeko ezaguna den lege unibertsalari jarraitzen dio: edozer euskara da.
|
|
|
3 Gai honi buruz liburu bakarra kaleratzea nahikoa ez zelakoan,. Juan L. Roman del Cerro espainiar hizkuntzalariak berriki iragarri du iberiar testuak
|
euskararen bitartez
osoki irakurtzea erdietsi duela eta, gainera, iberiera euskaratik ia bereiztezina dela aurkitu duela? (Trask, 1998; 93).
|
|
2006
|
|
|
Jakina, frogatzat zer hartzen dugun. Esaterako, euskara eta iberikoaren arteko harremana frogatzeko zenbait testu
|
euskararen bitartez
itzultzeko lana hartu du zenbait" ikerlarik". Baita itzuli ere.
|
|
2009
|
|
|
Agosti Xaho Kultur Elkartearen xedea euskara eta euskal kultura sustatzea da. Ipar Euskal Herriko errealitateari begirune bereziaz erreparatze aldera, Lapurdiko, Nafarroa Behereko eta Zuberoako idazleek eta euskaltzaleek egiten duten lana zabaldu nahi du, bai eta mugaz bi aldeen arteko loturak sendotu ere, beti ere kultura eta
|
euskararen bitartez
. Urtero, beste ekitaldi batzuen artean, Agosti Xaho saria banatzen du, Zuberoako Zohardia Kultur elkartearekin batera.
|
|
2011
|
|
|
Atsekabera baino, atseginera jotzen duen aberea baita gizakia. Gaur eta hemen, gazteek ez dute euren kontsumo beharra osorik
|
euskararen bitartez
bizitzeko aukerarik, musika, moda, internet... Liluragarri suertatzen zaizkien gauzarik gehienak, beste hizkuntzetan jaso beharrean aurkitzen dira, euskararen industria ez baita gauza globalizazioaren uholdeari aurre egiteko.
|
|
|
Gaur egungo euskal gizarteak, Mendebaldeko kultur eremuan kokaturik dagoenak, erro grekolatindarretatik eta ondorengo mendeetan haietatik abiatuz gure egunotara arte izan duen aberaste filosofiko eta zientifikotik hartzen du bere bizi-iraina. Euskal kulturak, bere ahalbide apalen arabera, altxor horri noizean behin bere ekarpenak egin izan dizkionak, bere ingurunearekiko harreman jariakorrik lortzen ez badu, ez gaztelania eta frantsesaren bidez bakarrik, baita
|
euskararen bitartez
ere, ezin izango die etorkizuneko erronkei behar bezala erantzun, eta zimeldu eta ilauntzea beste irtenbiderik ez du izango datozen hamarkadetan. http://www.klasikoak.com/Formularios /Sarrera_e.htm | Azken kontsulta: 2010-08-21 |
|
|
2012
|
|
|
musulmanak, kristauak, juduak... Horrenbeste kultura
|
euskararen bitartez
lotzen da. Euskal Herriko etorkizuneko memoria finkatzeko, ondo dago halako emanaldiak prestatzea.
|
|
2013
|
|
|
Azken motibazioa, definitzen zailena izan daitekeena, nik motibazio utopikoa deituko nuke: jende askok mundu hobe baterako pausoak eman nahi ditu, eta jasangarriagoa, ekologikoagoa eta berdinzaleagoa izango den gizarte horretarako bidea
|
euskararen bitartez
egin nahi du. Lau motibazio, mila motibo!
|
|
2015
|
|
|
Datozen lerroetan irakurriko dituzun olerkiak bitxiak iduritzen bazaizkizu, hobe! Hauxe izan baita ene xedea, zure muinak nolazpait eztandan ezartzea eta
|
euskararen bitartez
konbentzionalismotik urrun ibiltzea, batzutan montgolfierrez hegaldakan, besteetan Noeren zurezko arkaren gainean bogan, erreportailari gisa, edo noizean behin Darwinen ximinoen zuhaitzetik zintzilka, homo erectusetik urrunduz, homo sapiensera hurbilduz, edo hobe, desapiensera. Fedeak eta fedegaizkeriak dakarzketen aurkaritzak aipaturik, desoreka orekatuarenganik ainitz ikasten da eta beste hainbeste, desorekaren maisuek dakarzkiguten desorden antolatuenganik.
|
|
|
" Irakurriko dituzun olerkiak bitxiak iduritzen bazaizkizu, hobe! Hauxe izan baita ene xedea, zure muinak nolazpait eztandan ezartzea eta
|
euskararen bitartez
konbentzionalismotik urrun ibiltzea, batzutan montgolfiierrez hegaldakan, besteetan Noeren zurezko arkaren gainean bogan, erreportailari gisa, edo noizean behin Darwinen ximinoen zuhaitzetik zintzilka, homo erectusetik urrunduz, homo sapiensera hurbilduz, edo hobe, desapiensera".
|
|
2016
|
|
|
Bilbora bueltatu eta Euskararen alde hasi lanean. «Euskal Herrian Euskaraz, nahi dugu hitz eta jolas?», eta
|
euskararen bitartez
oholtza batera igo nintzen lehenengo aldiz: Gau Eskola batean hasi nintzen euskara klaseak ematen.
|
|
|
Bonifazio fraideak onartu Origen de la nacion bascongada y de su lengua, de que han dimanado las monarquias Española y Francia y la npublica de Venecia que existe en el presente. Tubalista amorratua, euskararen geografia Iberiar penintsulaz haratago aisa gainditzen zuen; izaniko lanbidea zela eta, Europa gehiena sobera kurritua zuen, eta Espainian, Frantzian, Italian, Grezian, Asiako Iberian, Germanian, zein Norvegian aditutako toponimo ugarien esanahia
|
euskararen bitartez
azaltzen ahalegindu zen; alabaina, etimologien argitzaile moduan zeharo mesfidagarri agitzen da, eta hortxe dugu eskuara hitzarena diogunaren erakusgarri: " Escuara viene de ascogara, bay asco gara".
|
|
2019
|
|
|
aurkezpenak, koloreak, zenbakiak, egunak... euskaltegietako irakasle-ikasle eskemetatik haratago, herritarrak biltzeko tokia, harremanak egosten diren eltzekaria. honek ez du esan nahi euskaltegien konpetentzia direnik, baizik eta elkar osagarri izan daitezke. euskaltegietan ikasi daiteke, Auzokon harremanak garatu euskararen baitan, modu ludiko eta jostagarrian. ez da ekimenik ahaltsuena euskara ikasteko, ikuspegi kuantitatibo batetik ez ditu sekulako zifrak izango. Baina prisma kualitatibo batetik, potentzial handiko ekimena da, jatorri desberdinetako herritarrak harremanetan jartzen dituelako, ikusezin diren herritar askori bizipen, emozio eta istorioak jartzeko toki delako, herritartasuna sentitzeko espazioa, eta honekin batera, mugimendu ugari sortzen dituena, aurrerago ikusiko dugun moduan. eta hau dena,
|
euskararen bitartez
gertatzen da. euskarara gerturatzea da, belarriprest izateko ibilbidea eta giltza sekretua aurkitzeko modua.
|
|
|
Auzokoko dinamizatzaileek ikusten dituzte mugimendu bereziak, non
|
euskararen bitartez
harremanak elikatzen diren:
|
|
2021
|
|
|
nik sinetsi nahi nuke, jakina, baina horretarako mahaigaineratu diren baino froga sendoagoak behar nituzke, zeren Aran ipar isurialdekoa eta Obarra Huescakoa alde batera utziz gero, euskaratikakotzat har daitezkeen zenbat toponimo ditugu azken probintzia horretatik sortaldera? Eta euskaratikako diodanean, Lafonek, Mitxelenak eta Gorrotxategik Akitanian egin zuten eta duten moduan,
|
euskararen bitartez
era batera edo bestera esplika daitezkeen onimoez ari naiz, gure hizkuntzatik abiaturik azal daitezkeen hitzez edo erroez. Egun, lehen falta genuen hiztegi etimologiko hauta daukagu (EHHE) helmenean, zenbait lilura eta irudipen alde batera uztera lagunduko diguna.
|
|
|
Ez... bakarrik,... baizik: Poliki poliki dihoakio Peru erakusten ez euskara bakarrik,[...], beste gauza asko baizik
|
euskararen bitartez
(Mitxelena).
|
|
2022
|
|
|
Unibertsitate mailako garapena
|
euskararen bitartez
egiten du, horretarako terminologia zientifikoa definitzeko eta euskararentzat hetsi ateak idekitzeko helburuarekin. Euskaraz sortzen, antolatzen eta gauzatzen ditu aktibitate guziak.
|
|
|
Bigarrenik, sailkatuak direnak probintzia mailako kanporaketa jokatuko dute martxoaren hastapenean, eta azkenik, finala nazionala Zornotzan. Gerard Urrutiak, Euskal Herriko Mus Federazioko kideak azaldu digunez," Euskal Herria musari buruz ere batu zitekeela sinetsita" hasi ziren antolatzen," musa eta
|
euskararen bitartez
". Eta urteen poderioz indartzen joan den ekimena izanik, gaur egun 2.500 bikote elkartzen dira urtero.
|
|
|
" Poliki-poliki dihoakio Peru erakusten [Maisu Joani] ez euskara bakarrik, euskaltzalea zen Mogel, inor izan bada, baina ez zuen uste euskara berez ezer denik, zerbaitetarako ez bada?, beste gauza asko baizik
|
euskararen bitartez
: izenak utzi eta izanari begira dagoen egiazko jakitatea[...], Bizkaitar ez diren euskaldunen euskalduntasuna, benetako kristautasuna eta zinetako gizalegea".
|
|
2023
|
|
|
Euskara atzean utzi nahi zuten mundu zaharra (diktadura, pobrezia, erlijio-arauak...) ordezkatzeko bokazioz agertzen zitzaien (askatasun politikoa, bertako nortasuna, eraldaketa soziala...). Beraz, euskaraz hitz egin nahi izatean integrazioa euskal kulturaren eta
|
euskararen bitartez
izan behar zuela barneratu zuten eta, hala, euskal munduan integratzea harrotasunez bizi izan zuten.
|