|
2000
|
|
|
ez zenuen itsasoko arrainik aipatzen, deabru zahar horrek! Alderantziz, noizean behin egurrezko karabana bat
|
etortzen
zen Lahinchera, garai hartako putetxea alegia, eta hantxe izaten zinen zu ere, ilaran, sosak eskuan dantzan zenituela. Eta beno, ez gaitezen inguru minguru ibili:
|
|
|
Eta gainera arrazoi zuen. Arraioa, zelako on aurpegia jartzen duen –Txemak ahapeka–, errezatzeko gogoak
|
etortzen
zaizkio bati, kabendios.
|
|
|
Baina beti gertatzen zait ideiak trumilka
|
etortzen
zaizkidala, eta hara non hasi naizen hodeien inguruan berbetan, beste hamaika mila konturen bueltan hasi aurretik. Ikaragarria da enroilatzeko modu hau.
|
|
|
Geroztik baserrira
|
etortzen
naiz ia arratsaldero. Ez ardien eta ortuen kargu egiteko, ez.
|
|
|
Hori lan gehiegi da. Momentuz, ardiak eta mantentzeko herriko mutil bat
|
etortzen
da. Aitak kontratatu du, aldi baterako behintzat, ez baita aitaren intentzioa ardiak luzaroan baserrian uztea.
|
|
|
Eta oraindik bost urte inguru falta zaizkio, kalkuluak buruz eginda. Beraz, bien bitartean, arratsaldero
|
etortzen
naiz baserria pixka bat atontzera.
|
|
|
Eta artean 18 urte inguru izango nituen, baina txikitatik neraman zerbait zen, zer egingo diogu ba? Eta beno, urtegia egin zutenetik, abuztuero edo sikatearen erruz herria agerian geratzen denero, etxe honetara
|
etortzen
naiz, neska hura noizbait itzuliko delako. Badakit itzuliko dela.
|
|
|
Larregi pentsatzeak inoiz ez dio onik egin arduratzeko motiboren bat duenari, eta hori ondo baino hobeto zekien berak ere, baina zer egingo zuen ba? Holakoetan ez zitzaion pentsamendu positiboegirik
|
etortzen
. Jakin bazekien Eider bat bateko bidaia hura prestatzen ari zela, baina gonbidatu ere ez zuen egin, ezta hitz laurden bat ere, berarekin joan nahi zuen galdetzeko.
|
|
|
Baina ez zuen nahi, ez zuen gertaera hura gogoratu nahi, iraganaren zakuan sartuta mantendu nahi zuen, eta hura dena aspaldi bukatu zela esaten zuen Txemak ahots ozenez, bere buruak entzun zezan edo. Ez zitzaion oroipen hura askotan
|
etortzen
, eta nahiago zuen horrela.
|
|
|
genituen, eta zer esanik ez dago mendiak baino harago harro altxatzen ei ziren hiriak. Arratsero joaten ginen estaziora, eta arratsero bagoi bakarra hutsik
|
etortzen
zen, eta hori zen hiriak existitzen zirela adierazten zigun seinalerik onena. Zeren, nork itzuli behar zuen herrira baldin eta trenaren ibilbidean hiria aurkitu bazuen?
|
|
|
...uruzkoak edo agramondar eta beaumondarrei buruzkoak —etxeko bertze guztiek ahantziak zituztenak, nahiz eta aitona Nikolasek ahantzi nahi eta ezinean zebilela zirudien—, Arkimedesi eta Pitagorasi buruzkoak ez zirenean —haiek ere bertze Historia baten protagonistak zirenez gero, Zientziaren Historiarenak—, arratsaldero emaiten zidan eskolaz baliaturik, zeinetarat gero eta gutiago
|
etortzen
baitzen Mattin, bataz, anaiak studiatzea atsegin ez zuelako eta zernahiren aitzakia egiten zuelako eskola haietarat ez joaiteko, eta, berriz bertzea, aitak erabaki zuelako ezen jaun administratzailearen irakaspenak —jauregiari eta etxeko negozioei lotuak— hagitzez ere inportantagoak eta beharrezkoagoak izanen zitzaizkiola etorkizunean, hura etxeko primua eta herederoa izanik. Baina, handik harat, ez uste ezen osaba mailu bat bezala ibili zitzaidala, bere katixima partikularra irakasten eta egunoroz lezionea hartzen, edo Luthero edo Kalvinen izenak eta haien erranak noiznahi den izaiten zituela ezpainetan.
|
|
|
Eta, kontatu berri dizkizudan bi kontu horiek buruan nituelako edo, hara zer nolakoa izan zen hereneguneko ametsa: lehenbizikotz, Piarres Oihartzabal kapitaina ikusi nuen, gure aitarentzat aldi batez lan egin zuen gizona, baina batik bat osaba Joanikoten lagun mamia izan zena eta jauregirat noizik behin
|
etortzen
zena, osabarentzat libururen bat zekarrela edo bertze zernahi. Eta ene amets hartan ere halatsu zetorren Piarres, gurdi batean kutxa bat zekarrela, jauregirako bidean.
|
|
|
—Ba al dakizu ezen Axularren prediku bat baino gehiago aditua izan naizela umetan? Zeren eta Urdazubin iragan bainuen nik neure haurtzaroa, Bidarrain jaioa izan arren, eta hura noizik behin
|
etortzen
zen Urdazubirat ere. Eta predikari ezin trebeagoa zen, eta are trebeagoa skribatzaile gisa.
|
|
|
Eta azaletik izerdia eta izerdia zerion, eta ahotik lerdea, eta, noiznahi den, dar dar izugarri haiek
|
etortzen
zitzaizkion, egunez egun areagotzen zitzazkionak eta Mattin itotzeko puntuan jartzen zutenak.
|
|
|
Halaxe erran nion, bai, eta esplikazionea ere eman dizut, baina badakit ezen nik eman esplikazionea motza eta laburra geratzen dela. ...zor ziona hautsi zuen bezala, bertzalde; baina baita halako alegrantzia eta halako satisfazionea ere, bertzetik, ene kezkaren gainetik zegoena mementu hartan, zeren bidaia oso hartan osabaren erranetarat egon bainintzen, sekula erabaki bat hartu gabe, eta zeren hura baitzen, hain zuzen ere, ene lehen deliberamendua, adierazten zidana ezen gizon egiten ari nintzela, zinez... eta zeren noiznahi den
|
etortzen
baitzitzaidan bururat osabaren iduri hura, hark Bolognan ukabila jaso zuenekoa eta nik mehatxu bat bezala sentitu nuena, nik irri egin niolako, lohitan blai ikusi nuenean; izan ere, hargatik atera ote zitzaizkidan hitz haiek, zeren lege naturala baitzen mendekuari mendekuarekin ihardetsi nahi izaitea. Edo, ez al zen arrazoin printzipalena izanen ezen maisu ezin hobea nuela osaba, eta harenganik eta haren injeniotik gero eta gehiago ikasten ari nintzela, zeren eta nik osabari eman ihardespena, osabak berak egina izan baitzitekeen bertze zirkunstantzia batzuetan?
|
|
|
Eta tabakoa erre eta ahotik kea egotzi, ez zuen bertze atseginik ez bertze dibertimendurik... eta don Frantziskorekin xakean aritzea, edo bera bakarrik, hura
|
etortzen
ez zitzaionean. Egun haietarik batean, finean, Villagrandeko dukea etorri baino astebete lehenagoko igandean, aitona Nikolas nehoiz baino eriago eta erreumak joago jaiki zen, halako moldez, non etxeko sehietarik bati manatu baitzion ezen gaztiga ziezaiola, mezatarakoan, don Frantziskori, zeren konfesatu egin nahi baitzuen.
|
|
|
" Ez ahantz, seme, ezen Martin etxerako dugula, eta heu elizarako". Eta, aitari hura aditzen nionean, nik ez zekiat zergatik, baina asaldatu egiten ninduan nahi gabe, hatsik gabe geratuko banintz bezala, hainbat elizgizoni aditurikako sermoi ezin tristeagoak gogorat
|
etortzen
zitzaizkidalako, beharbada, eta sermoi haien hitzek, eliz pareten arteko ilunean, ene arima inguratzen eta kateatzen zutelako, hegaldirako bidean jarri beharrean... Eta nik, aldiz, hegaldatu egin nahi izaiten nian, hori banekian, nahiz eta artean ez nekian norat egin...
|
|
|
Eta, noizik behin, jaun Marcelen iduri hura
|
etortzen
zitzaidan, noiz eta azken aldiz kantatu baitzuen, bere Baionako etxerat itzuli aitzin, kanta hura, Oihenarten poema batean oinarritua zegoena:
|
|
|
Eta gitarra hartu, begiak hertsi, eta bertze kanta bat kantatu zuen. Eta nik ere begiak hertsi nituen, eta hegaldatzerat entseiatu nintzen, baina ezin izan nuen, buruan nerabilelako zer gerta zitekeen eta zer gerta zekidakeen, baldin osaba itzarri, eta eskaileretan beheiti
|
etortzen
bazitzaidan.
|
|
|
Eta orduan atsegin izaiten nuen, baina atsegin hark atsekabetzen ninduen segidan, zeren eta iduri lizun haietaz gozatzea lizunkeriazko bekatua izan baitzitekeen, eta lizunkeriazko bekatua zen. Eta, neure buruarekin borrokan, zalantzak
|
etortzen
zitzaizkidan, mementu haietan bekatu egin nuen ala ez, zeren eta ez bainekien nehoiz ere borroka haietan behar hainbat borrokatzen nintzen ala ez.
|
|
|
Baina osaba konbentzitzeko gai ote nintzen eta ene argumentuak hain pisuak ote ziren? Zeren, hasteko, bazkalorduan —hantxe genituen egun hartan osaba Joanikot eta Pedro Huizi ere, zeinak, bertze nonbait erran dizudan bezala, haserre antzean baitzebiltzan sasoin hartan, eta zeinak, egun hartan ez ezik, bertze anitzetan ere
|
etortzen
baitziren bazkaltzerat, aitak hala nahi izaiten zuelako, hura etxean egoiten zenean—; bazkalordu hartan, bada, ez zen bertze mintzagairik izan, Mattin eta Elbiraren artean gertatua baizen. Baina, aitak, amak eta aita Bartolomek ateratzen zituzten arrazoinen aitzinean, osaba, ohi ez bezala, isil isilik egon zen denbora guztian, atsekabetua eta desgogara.
|
|
|
Zeren eta gero eta konbentzituago bainengoen ezen ene erabakia zuzena izan zela, eta Jainkoak zeharka bideratua. Eta neure konbentzimenduen fintkatzeko eta sendotzeko, hitz eta iduri berriak
|
etortzen
zitzaizkidan laguntzerat: aitaren hitz haiek, konparazione, noiz eta Mattinen alde atera baitzen, hura hartzaren ehizan zebilelako, gogortki eta ostinatuki:
|
|
|
Eta zer izan zen, bada, haren keinua, noiz eta ezpainak hurbildu bainizkion, hark ere bere ezpainak hurbiltzen zizkidala, nahiz eta musu hura ez zen bere osoan biribildu...? Halarik ere, ezinezkoa iduritzen zitzaidan arren, behin eta berriro
|
etortzen
zitzaidan bururat hil edo biziko galdera hura, burmuinetan iltzaturik banu bezala: egia ote zen, bada, anaiak errana...?
|
|
|
Gero, ordea, zalantzak
|
etortzen
zitzaizkion, erraiten zuela:
|
|
|
zaldiak, astoak, mandoak eta indiar horiak... hauetarik hainbat eta hainbat biharamunean salgai jarriko zituztenak, zeren esklaboak baitziren eta esklabo gisa saltzen baitzituzten, beltzak eta bertze jende miserable batzuk bezala; eta bortz gizon haiek herriko bertze ostaturantz zihoazen, zeina baitzen Octavio Hernando zeritzan gaztelau batena. ...a Zamoratik—, aberasteko edo kargu inportant baten erdiesteko asmotan, nahiz eta azkenean fortunak bere lekurat ekarri zituen eta, halatan, xede apalagoetarat etsi behar izan zuten —Joxe Aberasturik ere egin zuen bezala, itxura guztien arabera—, zeren kapataz gisa trabailatzen baitziren, bazter haietako jauntxo boteretsu batzuen lurretan; eta jakin genuen, halaber, ezen aldian behin
|
etortzen
zirela, bai jendearekin eta bai balizko erosleekin hainbat tratu egiteko, zeinetarik gehienak beren etxaldeetako ganaduarekin loturik baitzeuden, bai jan edanen eta bertze hornizoin batzuen erosteko eta beren nagusien etxalekuetarat garraiatzeko... baita kalapitaren bat sortzeko ere hainbatetan, zeren guztiak ere baitziren, ostatatzen gintuen gizonaren erranetan, gizon gaitzak eta ondikozkoak, ge... Eta, nahiz eta bigarrentsuak ziren, goraki mintzatzen ziren beren buruez, klar eta ozen, eta lau haizeetarat kanpatzen eta famatzen zituzten beren bertuteak eta bertutezko obrak, zeren zaldun zalduntzat eta kontu kontuzkotzat baitzituzten beren buruak, halako moldez, non bi hitz haiek enplegatzen baitzituzten noiznahi den, bertzeen aitzinean:
|
|
|
Izan ere, azken bi urteotan Eneko
|
etortzen
zait Urbiaindik bere astoan, ho netan eta hartan laguntzerat, erreal batzuen truke.
|
|
|
Zeren harat agertzen zitzaigùn pertsona bakarretarik apeza baitzen, don Lu zio, aldian behin
|
etortzen
zitzaiguna, ez ene bekatuen kontua hartzeko, baina enekin ehizaz mintzatzeko. Eta nik, ehiza zalea ez nintzen arren, nekiena erraiten nion, eta, ez nekienean, jakin iduri egiten nuen eta asmatu egiten nuen, eta batean erraiten nion ezen Indietako oihanetan zentauro bat ikusi nuela, eta bertzean, amazona bat, eta, noiz eta don Luziok galdegin baitzidan egia zenetz amazonek bular bakarra zutela, nik, ezin seriosago, ihardetsi nion:
|
|
|
Jaun administratzaileak erakutsia zidan orduko nola zihoazen etxeko kontuak eta gure aita izan zenaren negozioak, eta, nola zure faltan nihaur bainintzen jauregiaren eta ondasun guztien heredero, manatu nion ezen diru segura nahi nuela eta ez zedila egiteko arriskutsuetan bentura, zeren soberatuki bizi baikintezkeen dirutza haren interesetarik, zeinetarik ehuneko hamarra elizarentzat gorde baikenezakeen eta bertze suma bat miserikordiazko obrentzat. Eta pentsatu eta deliberatu nuen ezen ez zegoela pertsona egokiagorik, suma honen administratzeko, aita Bartolome bera baino, zeina baitzen aldi hartan Iruñako ospizioko kaperau... eta zeina, ondorez, urtean bizpahiru aldiz
|
etortzen
hasi baitzen jauregirat, suma haren jasotzerat, eta ene aitorraren entzuterat, bide batez. Eta hala joan zitzaizkigun urte batzuk bakean, harik eta bertze urte batean bertze izurrite baten haize bortitzak inarrosi gintuen arte.
|
|
|
Eta anitzetan
|
etortzen
zitzaidan, bertzalde, iduri hura —Antonio Ibarbia gipuzkoarra kaimanaren aho zabalaren aitzinean—, zeina baitzen galdegite izugarri bat —zergatik permiti zezakeen Jainko guztiahaldunak hura? —, mihi mutuuzten ninduena, esperantzarik gabeko esperantzan, eta zeina baitzen, halatan, lurrikara bat, segurantza ororen erdian...
|
|
|
Eta, nahi gabe, Urbiainen gertatuak
|
etortzen
zitzaizkidan bururat, zeren urbiaindarrak ere bertze tigre baten beldur baitziren —eta ‘bertze’ diot, ez bakarrik Indietako tigre hura bertze tigre bat zelako, bertze mota eta bertze molde batekoa zelako ere bai, handiagoa eta piztiagoa—, noiz eta hark Urbiaingo basoetarat ihes egin baitzuen, eta zeren baitzirudien ezen urbiaindarrak eta indiar gorriak, guztiak ere beldur bera... munduaren punta batean eta bertzean orduan ere berdin!
|
|
|
Konbertsazioneak, batzuetan, guztion artekoak izaiten ziren, baina bertze batzuetan ez, eta orduan multzo tipitan elkartzen ginen: multzo bat zen aitak, jaun administratzaileak eta Mattinek osatzen zutena, etxeko negozioez edo ehizaz mintzatzeko; bertze bat zen don Frantziskok eta aitona Nikolasek osatzen zutena, biak ere mahaiaren bi aldeetarat ipintzen zirela, xakean aritzeko... nahiz eta apeza, bere prezeptore lanak utzi zituenetik, gero eta gutiago
|
etortzen
zen, eta osaba Joanikotek edo nihaurk bete behar izaiten genuen orduan jaun apezak utzi lekua; bazter batean, berriz, ama egoiten zen, adatsa maiz sare edo mantelina batez bildua, alboan bere ohorezko dama eta laguntzaile leiala zuela, Hipolita, biak ere solasean, mota bateko zein bertzeko beztimendak eta oihalak brodatzen zituzten bitartean, titarea hatzean sarturik; eta, finean, jaun Marcel, os...
|
|
|
MATTINEK hiru urte egin zituen Madrilen, baina urtero
|
etortzen
zen Urbiainerat, uden iragaiterat. Eta nola oroitzen zen aita bere seme kuttun hartaz, hura kanpoan zegoenean!, mihian mila erran erabiltzen zituela:
|
|
|
Ez dakit. Baina, hori hala bada, egia da, halaber, ezen, lehen abiaduraren eta lehen apoderaren ondotik, gauza bakoitza bere neurrirat
|
etortzen
dela, eta, neurri hartan, neurri gabeko sentimendua nagusitu zitzaidala, handik gutirat, Lutheroren alde.
|
|
|
Oroit, Joanikot, ezen ene saindu patroinaren egunean hil zituztela Frantzian milaka higanot...!" Eta gogoratzen al duk haren gorrotozko behakoa? Ez harritu, bada, egunen batean Ofizio Saindukoak
|
etortzen
bazaizkit, zeren zernahi gerta baitaiteke, baldin aita jesuitak bere neurrigabeko gorrotoari leku emaiten badio —baina, konbentzimenduak zalantzen gainetik jartzen zituela, erran zuen—: Ordea, ezin eman nioan txakurra, zeren Luthero zuan ene libertatearen izena, eta ez nikek libertaterik gabe bizi nahi...
|
|
|
Hain urrun sentitzen nintzen, non ez baitzitzaidan alhatzen kontzientzia gaixtoa, bere aldi bateko boz akusatzaile harekin eta bere zaunka harekin: " Kontuz, kontuz eta kontuz..."; aitzitik, bertze hitz haiek
|
etortzen
zitzaizkidan bururat, Lutherok Melanchtoni bere gutunetarik batean arteztuak, erraiten zionean: Pecca fortiter, sed fortius fide et gaude in Christo... 23 zeren eta seigarren manamendua urkabilur bat bihur baitzitekeen, libertatearen lepoaren inguruan, eta ni ez nengoen, mementu haietan, libertatearen ukatzeko ez urkatzeko prest, are gutiago osaba Joanikotek bizia libertatearen alde eman zuenetik.
|
|
|
" Putakumea da, baina gure putakumea". Zernahiri atxikitzen zatzaizkio, begi bistako egia gezurtatzeko baliagarria bada, eta, aldiz, zure baitatik kasatzen duzu zoritxarreko deskubrimendua sendotzera
|
etortzen
ahal den guztia.
|
|
|
" Ximurra", bai. Hire betiko taldekoa," Luxeko" partidetara
|
etortzen
zirenetarik —itxi zuen libreta— Dena zuzen jaso diat?
|
|
|
Galdera andana prest neukan, esku artean korapilaturik neraman aferarekin ikusteko zuzenik ez zutenak: " noiz hasi zinen lan honetan?"," zer motatako bezeroak
|
etortzen
zaizkizu?" eta gisakoak. Interesatzen zitzaidana lortu ezean, gutienez ere ez nuen alfer bidaia egin nahi.
|
|
|
—Maiz
|
etortzen
haiz hona?
|
|
|
Ximurrak ez zuen igarle gisa sobera balio. Ez ezkontzaren, ez seme alaben, ez erranaren borobila baiestera
|
etortzen
ahal zen bertze deusen berri ailegatu zen gure belarri erneetara. Dendaz jabetu zenez geroztik emazteki bat baino gehiago ikusi genion inguruan, baina ez zirudien haientzat lehenagokoentzat baino egitasmo serioagorik zeukanik.
|
|
|
—Ez uste, lehia gogorra zagok orain sektorean, eta bezeroa ez duk hain aise
|
etortzen
.
|
|
|
Fraideeneko azken ikasturtean berean, zigarro truk saltzen zituen kalifikazioen emaitzen aurrerapenak. Bertze ikastetxeetako neska maiteminduei, berriz, opariak onartzen zizkien —liburuak eta, gehiagorik ez— gure ikaskide honen edo horren bihotzaren jabe beraiek ote ziren jakin nahirik edo haien portreten eske
|
etortzen
zitzaizkionean. Unibertsitate garaian ekin zion tarifapean lan egiteari.
|
|
|
Dena den, sasiko habian sortuek halako mesfidantza pizten didate: bertzeek adina balio dutela erakutsi beharrak joak izaten dira maizko, eta horrek ondorio gaiztoak ekartzen ditu nagusi baten bulegoa squattatzera
|
etortzen
direnean, bi egunetarako baizik ez bazen ere, abuztuko larunbat horretan bezala: dena kontrolpean eduki gura, eta denetan agindu nahi, baita ez dakizkitenetan ere.
|
|
|
Ez zen lehen urtea praktiketako norbaitekin halako giro berezia lortzen nuela. Uztailaren hasieran
|
etortzen
dira egunkarira, ikasturte hondarreko azterketetan botatako izerdia oraino larru-azalean itsatsia daramatela. Lerro bat ere ez dakite zuzen idazten, eta orduan, zuzendariak —lehengoak edo oraingoak, berdin du—, urtero hutsik egin gabe, niri egozten dizkit hasierako egunetan.
|
|
|
Sekulako kalapita izan zuen nagusiarekin... Eta bazen bertze bat, maiz
|
etortzen
zena... —Bai?
|
|
|
—Kontu horrexekin
|
etortzen
zait larunbatero, ez dakit zenbat denboraz geroztik. Aspertu dela mundu honetaz eta pilula bat emateko, behin betikoz lokarrarazten dutenetarik.
|
|
|
Lehenbizi, Ximurrarekin mintzatzen da, eta gero erraten dit" Taldearen" bilera duela. Orduan, Maite
|
etortzen
da eta nirekin gelditzen da gauaz, baina niri ez zait inporta, Maiterekin kukuketan aritzen ahal naizelako eta amak ez duelako inoiz horretarako gogorik izaten.
|
|
|
Unibertsitateko ikasketak edo lana medio, ehundaka jenderekin egin ditut joan etorriak, eta harreman horietatik bada multzo bat gehiegikeriarik gabe lagun edo dei ditzakedanak: Patxi argazkilaria, Tomas" Kondea"... baita bertze batzuk ere, orain burura
|
etortzen
ez zaizkidanak. Aldiz, adiskideei bagagozkie —adiskide adiskideei gero— neure egin izan dut harako Audrey Hepburn hark harako Cary Grant hari erran ziona:
|
|
2001
|
|
|
Eta kanelaren eta arrozaren usaina sukaldean zehar hedatzea gustatzen zait orain. Txikia nintzeneko garaia
|
etortzen
zait burura. Baina hasi, hasi nahi duzunean.
|
|
|
Lur jota nengoen. Herminio astean behin
|
etortzen
zitzaidan bisitan. Zeinen guapo zegoen!
|
|
|
Azken aldian tabernara sarri antzean
|
etortzen
den mutil horri begira aritu naiz gaur. Ez da bereziki guapoa, kokots irtena du eta ilea eskasten hasia, baina ez dakit, ezohiko zerbait daukala iruditzen zait, erakargarria egiten duena nolabait.
|
|
|
Izan ere, hain berezia dirudi. Bakarrik
|
etortzen
da beti. Pauso lasaiz barrara hurbildu eta ezer esan gabe itxaroten du berarengana etorri arte.
|
|
|
Gari, izatez, jende guztiaren laguna zen. Tabernara
|
etortzen
ziren denak ezagutzen zituen. Tipo irribarretsua baitzen, beti denei zirika zebilena.
|
|
|
–Gaur egun ordea –jarraitu du Jonek–, masailekoak ematea ezta pentsatu ere! Eta zigorren bat jarriz gero ere, ez pentsa, guraso asko beren seme alabak horrela edukitzeko eskubiderik ez dagoela kexatuz
|
etortzen
dituk. Dios!
|
|
|
Alboko eserlekuan, ohartu naiz bat batean, azken aldian tabernara hainbeste
|
etortzen
den beste mutil arraro hori dago, pena aurpegiz haurrari begira bera ere. Hummm.
|
|
|
Lauretarako txipa aldatu behar izan du hala ere. Ordu horretan jotzen baitute bere atea matematikako klase partikularrak jasotzera
|
etortzen
diren ikastolako umeek. Hiru bostak bitartean eta beste hainbeste bostetatik seietara.
|
|
|
Bezerorik ez da kasik hurreratzen garai honetan izan ere, bazkaltzen edo lanean edo auskalo zertan arituko diren. Baina apenas
|
etortzen
da txikitero pare bat, ezinbesteko ardo dosiaren bila. Tabernako ohiko biztanle bakanak ere bai, muztio batekin beren txokoan iluntzea arte irauten dutenak.
|
|
|
–Ez, Miren, ez... hik ez al dakin gu hona hi ikustera
|
etortzen
garela?
|
|
|
Eta horixe: oroitzapenak
|
etortzen
zaizkit burura. Aitarenak asko; bestelakoak ere bai.
|
|
|
Batetik polita da Lucasen gaixotasuna ikustea baina, bestetik, sasoiko nahiko nuke; nire adineko, esaterako. Dena dela, lasaiago dago Lucas Roma sarri samar
|
etortzen
denetik. Painalak aldatzen dizkiogu eta horrek esanahi dramatikoa eduki dezake –pertsona dramatikoa bazara, notarioak bezala– Baina guk barre egiten diegu painalei, Lucas bezain umeak garelako kasik.
|
|
|
Berak dioenez, Vikasen aita gizon ezkondu bat da. Maiz
|
etortzen
omen da eta haurraren gastuen puska bat berak ordaintzen omen du. Vikas noizbehinka harenera joaten omen da, bisita egitera.
|
|
|
Noizik eta behin gurasoak engainatuak izaten dira. Kanpotar edo ezagunen bat
|
etortzen
zaie alabentzako lana eskainiz. Alfonbra lantegietan edo etxeko lanetan jardungo omen dute alabatxook.
|
|
|
Sheelak zazpi urte ditu. Iluntzean
|
etortzen
da hona, espaloian globoak saltzera. Merkatariek beren seme alabatxoentzat erosten dizkiote.
|
|
|
Ama pozik. Autobusetan eta trenetan saltzen zuen loteria, eta batzuetan Bangaloreraino
|
etortzen
zen. Diru aski irabazten zuen eta, amari ematen zionaz gainera, eskumuturreko erlojua erosteko adina sakelaratu zuen.
|
|
|
Billete kontrolaria edo polizia
|
etortzen
bazitzaizkion, honelaxe esan ohi zien: " Jauna, oinetakoak garbituko dizkizut".
|
|
|
Noiz edo behin etxera gutun egiteko gogoa
|
etortzen
zaio. Berak ordea, kannada hizkuntzaz bakarrik daki idazten eta postan hizkuntza horretaz idatzitako eskutitzik etxera ez dela iritsiko esaten diote.
|
|
|
Nik Deustun geure baratzetxoan jaso ditudan hiru dorretxoetara eta batzuetan ia nire zangoetaraino, aurren aurrenak bospasei txantxangorri
|
etortzen
dira. Txori apala, goxoa, adiskidetsua txantxangorria!
|
|
|
Animalia polit eta jatorra katagorria! Baditut nik bizpahiru Deustun, geure baratzetxoan, oso adiskide, egunero
|
etortzen
zaizkidanak. Intxaurrak ematen dizkiet.
|
|
|
Landan, baratzeetan, erreketan, zuhaitzetan, kalean. Hoteletan ere, ez harritu arrastari begiargi horietako bat agur egitera
|
etortzen
bazaizu.
|
|
|
Indian montzoi denean, burruntziak talde izugarrietan
|
etortzen
dira. Ranchin eta Kalkutan ikusi nuenez, milaka eta milaka batzuetan.
|
|
|
Maiz ondorio latzak
|
etortzen
zaizkie, ordea. Sabeleko minak, ahultasuna, ondoeza, osasun txarra.
|
|
|
Badiri samurdura ere nabari zaio kontakizunaren zenbait unetan. Burura
|
etortzen
baitzaio senarra lasai bizi dela, berriro ezkonduta.
|
|
|
Himenoplastia deritzo operazio horri. Indiatik bertatik ez ezik, Ekialde Erditik ere
|
etortzen
dira, erabat etsita. Maitaleren bat izan dute eta azkenean maitaleak zapuztu.
|
|
|
Mozkortu egiten zen oso sarri eta emaztea jotzen. Batzuetan etxetik alde egiten zuen baina atzera
|
etortzen
, harrapatzen zuen guztia saldu eta ardotan gastatzeko.
|
|
|
Bati eman eta samaldaka
|
etortzen
zitzaizkidan, ordea, eta gelditu egin behar.
|
|
|
Ez badiete ematen, etxekoak garbitu egiten dituzte. Gero polizia
|
etortzen
da eta abertzaleen laguntzaile direla-eta giltzapean sartzen dituzte. Giltzapean sartzeak, ordea, ebain ebain egitea, xehatzea, oinazaraztea esan nahi du.
|
|
|
Errekatik txalupetan etorri eta ukiezinak bizi ziren txaboletara hurbildu ziren, armak gerturik zituztela. Ukiezin gizonek goi kastakoak
|
etortzen
ikusi orduko, ihes egin zuten arroz alorretara.
|
|
|
Managuako gure lehen egunetako ogiak eta arrozak arrautzekin
|
etortzen
zaizkit gogora. Ogia labetik ateratzeko joaten zen Josu sukaldera eta ploz ploz ploz itzultzen zen berehala ohera.
|
|
|
Baserrian, ezkaratzeko ate ostean, bere hazkundearen markak zeuden, biloba
|
etortzen
zen bakoitzean atearen kontra ipinarazi eta aittittek labanaz egiten zituenak. Ederto hazi da gure mutila gero, esaten zuen azkeneko marka eta aurrekoa konparatuz.
|
|
|
Amaren berbak, Maite behar duzu Andres, Amak ekarria zara zu, seme maite maitea, gogaikarriak egiten zitzaizkion Goiori, amultsuak baziren batez ere. Andres ia egunero
|
etortzen
zen, gainera. Armairu zaharrak, irratiaren hotsa, bazen etxean zerbait jasan ezin zuena, gauza guztien gainean egunero pausatzen zen hautsa edo lixiba usaina, eta kalera alde egiten zuen.
|
|
|
‘Gauez, hauts kale ilunean zinea zegoen eta autoak
|
etortzen
ziren. Horma zulotik proiektoreak jaurtiriko argi irakinaren urruma entzuten zen eta koloreak pantailan dirdiraka zabaltzen ziren, eta han egoten ginen ilunetik argiari begira gu, jende bakartia, isila, denak elkarrekin bilduta, baina bakoitza bere isolazioan... ’
|
|
|
Atertu arte ez dago aterik, Erdu etxera atoan agintzen zion amak ordura arte. Gizona etxera
|
etortzen
hasi zenetik Goio libreagoa zen nahinora joateko, Zoaz kalera gura baduzu lakoak entzuten zituen estreinakoz.
|
|
|
Eta zarpaila dirudien txalupa zuria
|
etortzen
omen da hildakoaren arimaren bila. Arima, gorputzeko hobia utzi eta hegan omen doa itsasorantz oihu eginez:
|
|
|
Goio hiruretako zinera
|
etortzen
zen ia beti. Amak bost ogerleko ematen zion.
|
|
|
‘March tenientea naiz, ’ esango dizue militarretako batek. ‘Ontzian
|
etortzen
ahalegindu gara, izotza apurtuz, baina ezin izan dugu... ’
|
|
2002
|
|
|
–Bueno. Ba, hobeto orduan
|
etortzen
direnentzat, ezta?
|
|
|
" Hauekin ez zagok ezer". Horregatik ez dituk
|
etortzen
–hausnartu zuen Julenek. Burua saurio erraldoia balitz bezala mugitu zuen, atzera eta aurrera.
|
|
|
–Gurekin
|
etortzen
ez al dinate uzten? –harritu zen Arantxa.
|
|
|
–Hau duk hau beroa eta itomena –azaldu zuen Haritzek, garrasika, eta betaurrekoak berriro lurrunduta– Nolatan
|
etortzen
da jendea honelako lekuetara. Julen...?
|
|
|
Gaueko ezorduetan norbait unibertsitatean sartzen bada (gehienok garai horretan Deustuko zubitik
|
etortzen
gara eta Komertzialeko sarrerara jotzen dugu), berehalaxe ohartzen dira.
|
|
|
Gure unibertsitateko baratzetxora inguruetan inongo jaberik gabe bizi diren zazpiren bat katu
|
etortzen
dira. Egunero ematen diet jaten.
|
|
|
Baratzetxo horretan bertan txoriei ere egunero ematen diet jaten, horretarako eraikiak ditudan hiru dorretxoetan. Ehunka
|
etortzen
dira.
|
|
|
Zakur guztiek maite dutela. Ez pentsa, gero, Frank arrazista denik eta zakur batzuekin besteekin baino hobeki
|
etortzen
denik. Mota askotako zakurrek egin diote haginka:
|
|
|
Jabeei gaztigatu egiten diete, beraien zakurrak agertu direla. Pozik
|
etortzen
dira. Zakurrak zaurituak ikusita, ordea, jota gelditzen dira.
|
|
|
Ongi oroitzen naiz. Gu ume koxkor ginela, betizuekin batera Lasturko jabea
|
etortzen
zen, gizon ttipi, mehar bat, hirurogei kilo izango ez zena. Betizuen ondoan kilkerra ematen zuen.
|
|
|
Maiz, ihes egiteko zuloren bat aurkitu eta bi edo hiru egunez unibertsitatean agertu gabe egoten zen. Beti
|
etortzen
zen atzera, ordea; goseak eraginda, seguru asko.
|
|
|
Batzuetan, eguraldi ona denean, jantzi eta kanpusera joaten naiz. Ni ikusi orduko, jauzika
|
etortzen
zaizkit zakurrak, pozik baino pozikago.
|
|
|
Dorretxo gainean bazka ipintzen nuen egunero, burdinazko plater zabal baten gainean. Besteak beste neguan arabazozoak ehunka
|
etortzen
dira.
|
|
|
Errukiturik, okela puskak eta beste hondar batzuk ipintzen nizkion lurrean, ohol baten gainean. Zakurra egunero
|
etortzen
zen. Lanak izan nituen adiskidetzen.
|
|
|
Arras kezkatu ziren. Etxetik kanpora irten zirenean, haurra trenbidean lo eta trena
|
etortzen
ikusi zuten.
|