|
2000
|
|
|
Partaide izan zen POTT bandakoen, Bernardo Atxaga, Manu Erzilla, Josemari Iturralde edo Jon Juaristirekin batean izandako hiru urteko bizikizun literarioaren ondarea du hori. Horregatik, liburuaren epilogoan Bernardo Atxagak idatziriko ipuinean Marcel Schowren La cruzada de los niños liburuaren oihartzunak sumatzen dira, eta, nolabait
|
esatearren
, lagunari eginiko begi keinua bezala da epilogo hori, Sarrionandiaren liburuko Durango heresia ri, liburua ixten duen narrazioari, kontrapuntua ematera datorrena.
|
|
|
Kontaketa modua, hala ere, hitz batean esateko, antigoalekoa iruditu zait, dezimononikoa ez
|
esatearren
. Kontalariaren eta pertsonaien baitan dago, nire ustez, antigoalekotasun horren zama nagusia:
|
|
|
Bestalde, Espainiako Autonomien mapan, nolabait
|
esatearren
, herri eusko nafardei genezaiokeen hegoaldeak hartzen duen garrantzi piktografikoa azpimarragarria da.
|
|
|
Inkestek diotenez, badira zenbait ordu telebista kontsumorako aproposagoakdirenak, arrakastatsuagoak direnak, enpresei etekin ekonomiko handiagoak ematendizkietenak, ikusleriaren kontsumoa errazago biltzen baitute. Prime time orduak dirahoriek, urrezkoak zelanbait
|
esatearren
; ordu horiek iluntzekoak izan ohi dira.
|
|
|
Informazioaren garapen teknozientifikoak, informazioa balioa den garaiotan, Internet ekarri du mundura. Eta Internetek iraultza, biribil
|
esatearren
. Hala ere, Internetek ez du bete agindutakoa.
|
|
|
Hemen, honenbestez, emanari edo jasotakoari ukoa dago, ukoa esentziaren eta existentziaren artekoharreman naturalari. Baiezka
|
esatearren
, izen adieradunen sortzea ere badago. Izenok, gainera, berez ez dute zerikusirik bertan gauzatzen den adierarekin.
|
|
|
1999 urtean EGMren arabera, adineko hiritarren %53, 5ek entzun zuen irratia eta kopuru horretatik konbentzionalak %32, 2a hartzen du; irrati formula, ostera, %24, 6rekin geratzen da. Irrati estazioen kopuruari gagozkiola, estatu osoan 1700 estazio zeuden urte berean eta kategoriaka, 1000 pribatuak ziren, 303 gobernu zentralarenak eta 402 gobernu autonomiko eta udalenak nolabait
|
esatearren
. Beraz, panorama anitza eta konplexua irratia ondo ezagutzeko eta aztertzeko.
|
|
|
ez, jakina. Eta gauzak zuzen
|
esatearren
, adieraz dezagun behingoz ez zirela oharkabean pasatu, eta lehen aipatu bezala, aitzakiak eta estrategiak zirela medio, egin zuela aurrera nola edo hala, ahal izan zuen punturaino: belarriak belarriorde ziren; begietan lentilla ilunak ipini zituen; orbaina etxeko istripu baten ondorio zen; aho  tsarena, katarro gogaikarri baten errua; denetarako bazuen erantzuna Brown jaunak, arrazoibide erraza, naturala, sofistikaziorik gabea; eta horrexegatik sinesten zion jendeak, ez zuelako atziperako gogo gaiztorik, erantzuna sano sano botatzen zuelako, zer ezkutaturik ez balu bezala.
|
|
|
Azken atal honetan, hortaz, fondoaz arituko naiz, ez hainbeste formaz. Saiatuko naiz, nolanahi ere, gauzak atsegintasunez kontatzen, eta zuhurtziaz, eta argitasunez, eta, ahal dudan neurrian neketsua gertatuko zaidan arren, ezinezkoa ez
|
esatearren
, irakurlearen sentsibilitate kristalezkoa ez mintzen, edo hobe kristalezkoa den neurrian, ez pitzatzen edo hausten.
|
|
|
Gainerako guztiak elkarrekin baz  kaltzeko geratu dira, tête du tourc den gidaria izan ezik, noski, eta beharbada nabarmen samar gertatu naiz; beharbada, ez ezazu barre egin, ene demifrère hori, Rakelekin ligatu guran nabilela pentsatuko dute... Dâailleurs, arratsaldeko beharra gaitzagoa egin zait eta, egia berdaderoa
|
esatearren
, nahiko lotsagarri sentitu naiz betaurreko beltzak jantzita eta neure burua txitean pitean aldizkari baten atzean ezkutatuz. Ikusten duzunez, gero eta lan sofistikatuagoa egiten ari naiz... ezer ez lortzeko, ze Rakelek hara eta hona ibili besterik ez du egin, unibertsitate inguruan edo zaharkin denda batzuetan.
|
|
|
nik ere pilula hartzen jarraituko nuen. Egia da sexu harremanetarako guztiz gogogabetua utzi ninduela, baina egia da, halaber, eguneroko pilula ttikiak esperantza doi bat eskaintzen aukera eta posibilitateen mundu oso bat zabaltzen zidala; hitz batean
|
esatearren
: askeago sentiarazten ninduen.
|
|
|
Kristoren pasioan oinarritutako iruditeria eta kontzeptuak darabiltza bere herriaren egoera adierazteko (gerraondoan idazten du), baina herri horrek ez du hil nahi, erromes doa salbazioaren bila, horixe baitu esperantza bakarra, Semearen hildura Amak eztituko du. Azurmendiren beraren hitzetan
|
esatearren
," Euskal Herriaren interpretazio teologiko liturgiko bat" egiten du Salbatore Mitxelenak.
|
|
|
Orixerena deserrotze ontologiko bat da. Galduaren jabe da, edo zehatzago
|
esatearren
, jabego galduaren jabe, galdujabe. Eta horretan finkatzen da, nik uste, gure literatura modernoa.
|
|
|
" Zer nahi duzu esan ‘garbiketa etnikoa’ eta ‘argitze kontzeptuala’ gauza bera direla adierazterakoan?", galdetuko genioke Horkheimerri, 1937an Vienako Zirkuluaren kontrako halako analogia ilunak ezarri zituenean. Dakigunez, Vienako Zirkuluaren partaide gehienak, denak ez
|
esatearren
, hil edo erbesteratu egin zituzten naziek.
|
|
|
Filosofiaren emaitza ez dira ‘perpaus filosofikoak’, perpausen argitzea baizik. Filosofiak argitu eta hertsiki zedarritu behar ditu gogoetak, zeinak, bestela, nolarebait
|
esatearren
, uherrak eta lausotuak baitira.
|
|
|
Nire ustez, argi eta garbi, egungo ohitura modernoaren barruko izaera berez da lazgarrikeria iruditzen zaiguna, eta giza sakrifizioei buruz ezagutzen ditugun gertakariek ohitura ikusteko bidea besterik ez dute erakusten. Ohituraren barruko izaeraz mintzatzen naizenean, ohituraren inguruko gorabehera guztiak adierazten ditut; eta gorabehera hauek ez daude halako jaialdiaren kontaketan sartuta, gorabeherok ez baitira jaia zehazten duten ekintza bereziak, nolabait
|
esatearren
jaialdiaren espiritua baizik. Hau adieraz dezakegu gauza batzuk deskribatuz, adibidez, zer jende motak hartzen duen parte jaialdian, bere portaera beste egoeratan, hots, bere izaera, zer joko motatan aritzen diren gainerantzean.
|
|
|
Ene perpausek zentzu honetan argitzen dute, alegia entelegatzen nauenak zentzugabekeriak bailiran hartzen ditu azkenean, berau, perpaus horiei esker —horien gain—, berorien haraindian igo denean. (Igo ondoren, zurubia bota egin behar du, nolabait
|
esatearren
).
|
|
|
Filosofiak argitu eta hertsiki zedarritu behar ditu gogoetak, zeinak, bestela, nolabait
|
esatearren
, uherrak eta lausotuak baitira (Tractatus Logico Philosophicus 4.111 eta 4.112).
|
|
2001
|
|
|
Parlamentu berak, gai politikoengatik atxilotutako euskal hiritarren auziperatzea Entzutegi Nazionalaren esku utzi zuen ere. Gaur egun tortura kasu gehienak, guztiak ez
|
esatearren
, Legedi Antiterrorista eta Entzutegi Nazionalaren eskuduntzapean ematen dira. Indar politiko guztiek (salbuespenak salbuespen) onartu eta goraipatzen dute Entzutegi Nazionalaren lana, Er tzaintzaren lana, Polizia Nazionalaren lana, Goardia Zibilaren lana.
|
|
|
Hiriko bide batek, lau karril izan eta hiriko saihesbide izan arren, leku bat hartzen du hirian eta, beraz, arriskua dago nolabait
|
esatearren
etxeko istripuak izateko: baloiarekin jolasean ari den haurra, txakurra, intermitente bidez maniobraren berri ematen ez duen gidaria...; horien aurrean, abiadura 50 kilometro orduko baino handiagoa baldin bada, nekez eragotzi ahal izango da gertaera larririk.
|
|
|
Laburbilduz, osaketaz zortzi laginak antzekoak dira eta, osagaiei dagokienez, oliba olio birjina apartekoei Arauak eskatzen dizkien galdekizunak denek betetzen dituzte. Horregatik, lagin batetik bestera dagoen prezioen desberdintasun izugarriaren (%50erainokoa) arrazoia justifika lezaketen kalitateen arteko aldeak ikuspegi gastronomikotik neurtu lirateke (bestela
|
esatearren
, dastapenetan erakutsitako emaitzen arabera). Batetik kontsumitzaileek eta bestetik oliba oliotan aditu direnek egin zituzten dastapenetako puntuazioen batez bestekoa kalkulatuz, Olidor (garestienetako bat, 603 pezeta litroko) nabarmendu zen, denen aurretik, batenaz bestekoan 7,5 puntu erdietsi zituelako.
|
|
|
Bestela
|
esatearren
, seme alaben oinarrizko eskolarako materiala erostera bideratuko zuten 31.625 pezeta hartatik, azkenean, 40.500 pezetaraino iritsi behar izan zuten.
|
|
|
Esan nahi duguna hauxe da, alegia, mintzaideek ez dutela, oro har, beren mezuetarako, hedatze estrategiarik, erabiltzen, eransketarakoak (zabaletarakoak) baino. Adibidez
|
esatearren
, M 75:
|
|
|
Aurkeztu berri dugun ereduan oinarrituz, lau jarduera mota diseina daitezke: esanahiari begirakoak (INPUTean indarra jartzen dutenak), komunikazio estrategiak lantzekoak (INTAKEean indarra jartzen dutenak), diskurtsoa lantzekoak (OUTPUTean indarra jartzen dutenak) eta formari begirakoak. Hauexek osatukolukete ikasgelako negoziazio markoa, nolabait
|
esatearren
.
|
|
|
– Jarduerari amaiera egokia emango diogu, hots, ez dugu bat batean bukatuko; nolabait
|
esatearren
, biribildu egingo dugu, eta joaten utziko.
|
|
|
Horretarako, nolabait
|
esatearren
, ikaslearen ezagutza metakognitiboa areagotu nahi genuen: ikas prozesuari buruz dakiena aktibatu eta horri buruzko gogoetabultzatu.
|
|
|
Liburu gehienetan, guztietan ez
|
esatearren
, autoreak eskerrak eman ohi dizkie liburua idazten lagundu diotenei. Eskertze hori, nire kasuan, erritua edo ohitura baino gehiago, nahitaezko ekintza dela esan behar dut, lagunen laguntzarik gabe sekula ez bainintzateke gai izango liburua amaitzeko.
|
|
|
Aspaldiko berriak, Zinema paperak eta Galdari nator izenekoak. Bestalde, edizio honetan agertzen diren oin ohar asko (gehienak ez
|
esatearren
) testuingurua argitzea dute helburu, artikuluetan aipatzen diren gertakariak gaur egungo irakurle baten eskura jartzea xede.
|
|
|
Nolabait
|
esatearren
, toponimiak, bide seinaleak, errotuluak, kartelak izango lirateke normalkuntzaren bisajea edo aurpegia. Hauek dira normalkuntzaren kanpo ezaugarriak.
|
|
|
ekintza, txoroa bailitzan; eta gogoeta, antzua. Premiazkoa da gogoetazaleen eta ekintzazaleen (nolabait
|
esatearren
), bi jarrera hauen ekarpenek lehenbailehen bata bestea elikatzen hastea. Orain da unea, seguruenik.
|
|
|
Hala ere, lore bakoitzak konplexutasun handiko elaborazioa behar du eraginkorra izateko. Nolabait
|
esatearren
, formula beste sei formularen bitartez lortzen da. Bat bakarra faltako balitz ezin gauzatuko litzateke...
|
|
2002
|
|
|
Kontzertuak ere deskontzertu bihurtu zaizkigun honetan, euskaldunon aberria eraikitzeko jaio bide zen alderdiak bi probintzietara murrizten ditu bere domeinuak, eta era defentsiboan kokatzen du bere jokabidea Estatu ahaldunen aurrean, menpean ez
|
esatearren
. Ez dago gure lurraldea elkarlotzen duen garraio eta komunikabide egokirik; unibertsitatea lotsa da euskaldun hitza bera ere hartzeko; bost arautegi bereizturen menpe jarri digute euskara, eta beste hainbeste erdal telebistaren azpian.
|
|
|
Departamenduaren eskaera mito bat bihurtu da hemen, nolabait
|
esatearren
. Bi mendeko historia luzean, aldian aldian agertzen da eskaera hau, zenbait alditan azkarki eskatu da, eta beste alditan inork ez du aipatu ere egin.
|
|
|
Sarritan esan dut profesionala izateko behe mailako antzerki bat behar dela, amateurra nolabait
|
esatearren
. Ikastetxeetan antzerkia sartzea ezinbestekoa dela.
|
|
|
Ondoko traktorearen burrunbak biziarazi du gure abiadura; ibilbideko aldaparik malkartsuena zerbait
|
esatearren
ziztu bizian igo dugu. Aberingo lurrak zeharkatuta, Oteitzako eremuetan gaude berriro, Baigorriko eraikin eroriak begi bistan.
|
|
|
Beste ildoan, ildo politikoan, argi dago Txinak eta Islamaren munduak, adibidez, ez dutela demokraziarik; baina gaitasun zibiko batzuk antolatzen dituen planteamendu politiko bati erantzuten diote, demokrazia liberaletakoaren aldean ezberdinak, baina era batera edo bestera adostasun bat dago azpian nolabait
|
esatearren
, eskubideen titular gizon emakumeak direla dioena.
|
|
|
EHUren bilakerarekin oso kritikoa dugun Jose Ramon Etxebarriarentzat «Atsegin etasatisfazioz esan dezakegu, letrari dagokionez bederen, UPV/EHUko estatutuek duten atal onargarriena (onargarri bakarra ez
|
esatearren
), VIII. atal hori dela» (Etxebarria, 1991: 33).
|
|
|
Irakurleak, irakurtzen duena ulertarazteko, beste ezer baino lehen, prestaketa lana egin behar du: testua aurkeztuko duentestuingurua, testuaren forma eta edukien analisia, eta baita ahoskerari dagozkionaukerak ere; hau da, testuaren interpretazioa, nolabait
|
esatearren
. Irakurlea da testuaren eta entzulearen arteko zubia, eta bere egitekoa transmisioa ahalik eta ondoen ziurtatzea da.
|
|
|
Etengabeko elkarrekintza egonik kaltearen iturburu guztien artean, zientzialariek diote kalte indibidual bati kausa indibidual bat leporatu. Ondorioz, modu adierazgarri batean
|
esatearren
: «zenbat eta gehiago kutsatu, orduan eta kutsadura edo kutsatzaile gutxiago» (ikus, Beck 1998b:
|
|
|
elkartasuna ez dira gizarte garaikideetan nabarmentzen. Ez
|
esatearren
, Estatu sozialista lehenik eta komunismoa ostean aurreikusten zuten mundu ikuspegia.
|
|
|
Botere harreman berriak ere sortzen dira, lan hitzarmen eta lan merkatuaren harremanak lehertzearekin. Toki jakin batean kokatutako lan ekoizpen prozesuaren zatikatzearekin eta lan denbora eta zikloen harreman egonkorraren hausturarekin, langileei automatikoa izan zaien nortasun komuna, elkartasuna eta bizitzeko forma homogeneoak eratzea zaildu egiten zaie, ezinezko bilakatzen dela ez
|
esatearren
(ikus: Offe, 1993).
|
|
|
25). Nolabait
|
esatearren
, logika bakoitza, aberastasunaren logika eta arriskuaren logika, modernizazio prozesuan, garai jakin batean jazotzen dira.
|
|
|
Nolabait
|
esatearren
, guztiek galtzen dute aurrezarriak izan daitezkeen ezaugarri gardenekiko lotura estua. Mugak ezartzeko orain arteko irizpide sinplistak antzuak bilakatzen dira.
|
|
|
Aurrerapenak ezer auzitan jartzea ekiditen du. Nolabait
|
esatearren
, ezezagunak diren emaitzaren eta ondorioen aurretiazko onarpen edo baimen politikoa eman da.
|
|
|
Industria gizarteak bere gaineko irudiaren bihurdura bat jasaten du erakundeetan, zaharkituak geratu diren ziurtasun eta ideia normatiboak mantentzen baititu testuinguru horretatik arras aldentzen den errealitateari aurre egiteko. Nolabait
|
esatearren
, gatazkak erakundeen baitan ematen dira, erakunde politiken garapenerako alternatiba eta printzipioen artean. Erakundeak berak daude kinkan.
|
|
|
Iragarkigintza mitikoa eta zeharkakoa elkarren lagun dira; zelanbait
|
esatearren
, publizitate aipatzaile lehorraren aurka ari dira biak. Zeharkako publizitateak argi utzi du ezen, publizitate erreferentzialaren postulatuen kontra, paradoxa eta ironiaren laguntzaz, zentzua ez dagoela balizko errealitatearen erreinuan eta zentzua eraiki egin behar dela.
|
|
|
– Zeharkako publizitateak iragarkia interpretatzean partizipazioa, zuzena, eskatzen dio ikusle/ balizko erosleari; jolastu egiten du beragaz, zelanbait
|
esatearren
.
|
|
|
Giza komunikazioaren eragina ez da berehalakotasunean bilatu behar, teoria honen aldekoek diotenez. Produktu mediatuak ez du berehala eragiten hartzailearen portaeran, eragin hori epe luzekoa da, alegia, zelanbait
|
esatearren
, hartzailearen burmuinean, mezuaren iraunkortasunagatik, mezuaren jarraikortasunagatik, akumulatu egiten dira estimulu desberdinak, zeintzuek azkenean jarrera aldaketa lortzen baitute. Epe luzeko bakunazio kanpainaren antza hartzen du teoria honek.
|
|
|
Zelanbait
|
esatearren
, eratxikitura ezabaketaren kontrakoa da. Beraren helburua, egon, izan edo existitzen ez dena aurkeztea da.
|
|
|
Latin literaturaren antologia ortodoxoa ere ez da, beraz. Nolabait
|
esatearren
, latin literaturarako sarbidea erakutsi nahi izan dugu. Ikasleentzat eta munduko literaturetan interesaturik den irakurle ororentzat.
|
|
|
Puntu horretatik hurbil, Txoritokietarako bideari ekinez gero eta Zamalbiderakoa atzean utzita, bada eskuin aldera zelai zabal bat: aeromodelozaleen biltokia da, nolabait
|
esatearren
. Sarreran iragarki bat dago, letra gorriz pintatutako ohol zuri batean:
|
|
|
Bere buruarekin konfiantza hartuz baitzihoan, eta gutxieneko indarrarekin sentitzen baitzen hartarako. Izan ere, antsiolitikoen eta antidepresiboen pilula dosia ordurako erdira jaitsia zuen arren –edo gutxiagora, beharbada–, ongi erantzuten ari zitzaion tratamenduari, sorgortasunetik ernetasuneranzko bere barne bidaia hartan, nolabait
|
esatearren
. Gogogabetasunetik bizigogorantz.
|
|
|
Ikusi al duk pankarta? galdetu zion Manueli azkenean, zerbait
|
esatearren
, aurreko supermerkatuaren goiko aldera seinalatuz. Eta galdera jaulki bezain laster, barregarri sentitu zen.
|
|
|
Ez dakit hau tesi berria den, edo aurrekoen ondorioa, hobeki
|
esatearren
. Ondorio hori aldarrikatu nahi dut hemen, oroz gain, egoera kontuez ari bainaiz.
|
|
|
hippyen garaiak, jazz jaialdi ospetsuak, Jimi Hendrix en kontzertu historiko hura... Beraz, zapuztu antzean geratu nintzen gaur egungo Monterrey turistikoegia, garestiegia eta, nolabait
|
esatearren
," garbiegia" zela ikustean. Gainera, ailegatu ginenean motorzaleen topaketak ospatzen ari ziren, eta herrian ez zen giro:
|
|
|
Bai zorionez, eta ez gutxi, lorturiko guztiak hondalanaren, hau da, ereiteko aurrelanen mailakoak izan badira ere: aurrena, eta nire gustuko garrantzitsuena, euskal arazoarennazioartekoratzea dugu, edo Elkarriren berbekin
|
esatearren
," nazioarteko sarea [ren sortzea] bake prozesua errazteko eta babesteko". Honek, bide batez, are ageriagoan uzten du euskal diasporarekin egin beharreko lanaren behar ezin utzizkoa.
|
|
|
...uz edo, esango nuke baldintza akademikoak direla gehien hobetu direnak; unibertsitate maila itxurosoa izateraino ausartuko nintzateke esatera; baldintza sozialek trantsizio garaiko urteetan bezalatsu irauten dutela ematen du; orduan sinisten zuten kapa sozial berdintsuek sinisten dute orain ere euskal unibertsitatearen ahalbideetan; baldintza juridiko eta politikoak berdintsuak dira, okerragoak ez
|
esatearren
; eta beste baldintza batzuk, ekonomikoak kasu, planteatu ere ez dira egin.
|
|
|
Zentzu honetan, utilitate printzipioari jarraiki, lege bat ona izango da gizaki kopuru handi baten zoriontasunean eragiten badu, eta zenbat eta jende gehiagoren onura bilatu, orduan eta hobea. Beste hitz batzuekin
|
esatearren
, utilitarismoarentzat komunki interes orokorra deitzen den hori da garrantzitsua.
|
|
2003
|
|
|
Ez da samurra Victor Hugorengana hurbiltzea... Entziklopedikoa da nolabait
|
esatearren
, eta horrek nekatu ere egiten du. Gero, genero guztietan asko eta luzaz idatzi zuen, ia XIX. mende osoa hartzen duela.
|
|
|
Zeozer
|
esatearren
esan dut. Asmodeoren esakera bat da esan zuan ajolagabe itxurak harturik.
|
|
|
Osatu da ondo? galdetu zion Txominek zerbait
|
esatearren
.
|
|
|
Elikaduraren historia gutxi landutako gai bat da, eta Euskalerria ez da salbuespen bat (arazoa okertua dagoela ez
|
esatearren
). Hala ere, badirudi azken aldian ateratzen hasi direla zenbait lan honen inguruan.
|
|
|
Diseinu berria izango du, modernoagoa izango da eta, bai, argazki ugari izango ditu, argazki handiak. Zelanbait
|
esatearren
, ikusgarriagoa egiten saiatuko gara. Bestalde, kronika asko jasoko ditugu eta kroniketan argazkiek garrantzia handia izango dute.
|
|
|
Eta haserre. Nolabait
|
esatearren
, Zaharretatik bidali egin zuten 87 urteko amona.
|
|
|
–Bost minutu izango dira –esan zion komisarioak zerbait
|
esatearren
, esku batarekin ateari eutsi eta bestearekin adeitsu Monikari ukondotik helduz. Niri bigunegia edo apaizkoia iruditu izan zait imintzio hori, baina Monikak onartu egin zion, kordoka sentitzen zelako edo kolpetik indarrik gabe, saminak nekea ematen baitu, eta pasilloan barrena ikusi nituen, Monika komisarioaren besoaren kontra babes hartuz, ezkutatzen.
|
|
|
Azpil nahaspilak, nolabait
|
esatearren
, Zuberoako pastoralen antzeko ekitaldiak ziren, baina bere ñabardura propioak zituztenak, Zuberoan zuriak definitzen baitu aingeruen mundua, eta Azpilen, berriz, urdinak, besteak beste. Hau ez da, ordea, estudio antropologiko bat egiteko lekua, eta derradan, labur zurrean, azpildarrek Luziferren hondamena ospatzen zutela jaialdi haietan, aingeru urdinek deabru gorriak behin eta berriro barregarri utzirik.
|
|
|
Torturan eutsi eta ez errenditzeko eskatzea ez da humanoa, eta hala ere naturaltasun handiz onartzen genuen. Ez zen, zehatz
|
esatearren
, kanpotik zetorren eskakizuna, geure buruari ezarritakoa baizik. Nik neuk ere ez nuen beste irtenbiderik ikusten:
|
|
|
XX. mendearen erdialdera arte, gutxienez, argi eta garbi zegoen euskaldun onak lehenik eta behin fededuna izan behar zuela, edo, zehatzago
|
esatearren
: katoliko zorrotza eta eliz  koia.
|
|
|
Gehixeago zehaztearren, nire iritziz aipatu beharradago New Yorkeko Zientzien Akademia —New York Academy of Sciences— hedatzen ari den pentsamendu ildoa, eta zehatzago
|
esatearren
, Akademiaren Urteliburuetan, 925 liburukian, agertutako lan multzoa. Honatx hemen:
|
|
|
Eta epeletik gora jo behar lukete erakundeek. Epela izan bait zen, hotza ez
|
esatearren
, herri hontako erakundeek Egunkariari egin zioten harrera. Orain dute sekula baino aukera hobea, eta premia ere bai neurri handi batean saltsaren saltsan sartu dituztelako, epeletik gora egiteko (Egunero, otsailak 22).
|
|
|
%84, 2 Baina, egia esateko, hemen ere bada aitortu gabeko itzulpenik, seguru. Usaimenak esaten digu, esaterako, administrazio publikoak argitara ematen dituen liburu asko, gehienak ez
|
esatearren
, erdaraz pentsatu eta idatzi eta agertzen direla. Baina liburuan bertan ez da inon agertzen itzulpena denik.
|
|
|
Preso jausiz gero fusilatu egingo zituzten. Ia ziur, erabat ziur ez
|
esatearren
.
|
|
|
–Oraindino ez didazu kontatu Nabarra boutik nola alde egin zenuen –zerbait
|
esatearren
bota zidala uste dut.
|
|
2004
|
|
|
Butroeko gaztelua Gatika udalerri txikian dago, Butroe auzoan, hain zuzen. Autoa duzu hara joateko modurik onena, ia bakarra ez
|
esatearren
. Larrabasterratik abiatuta, Sopelako erdigunera doan errepidea (BI) hartu behar da, herri hori eta Urduliz zeharkatuz; Urdulizen, alde batetik Plentziara eta bestetik Bilbora doan bidegurutzea dago.
|
|
|
Nik uste askoz gehiago jarraituko lukeela jendeak, zeren eta gaur egun iruditzen zait bertsozale asko urruntzen dela lehiakortasun eza hori ikusita. Oso jende gutxi dago, Mendiluze bakarrik dela ez
|
esatearren
, jaialdietako bakarkako gaietan beti saiatzen dena kaña ematen. Nik zazpi puntuko edo bederatziko oso gutxi bota dut jaialdi normal batean.
|
|
|
Ezaguna denez, izen abizenak dira osagairik esanguratsuenak, gizabanakoaren izate eta nortasuna moldatzeko tenorean. Horiek identifikatzen dute pertsona, eta horiek dira, nolabait
|
esatearren
, nortasun agiririk ziurrenak eta zabalenak.
|
|
|
Hala ere, Gazatik Israelera pasatzeko mugimendua oso eskasa zen, hutsa ez
|
esatearren
. Bigarren Intifada lehertu zenetik ia ez zegoen mugimendurik; ez zegoen merkantzia trafikorik, ez zegoen bizien zaratarik; blokeoak eragin handia zeukan, zigor bat zen; palestinarrak ezin dira Israelera euren lanetara joan, eta dena zegoen belztasun trinko, itogarri baten murgilduta bezala.
|
|
|
Unibertsalismoa partikularismoaren garapen natural bezala sortu behar da. Bestela
|
esatearren
, unibertsalismoa inposatu nahi izatea partikularismo sektarioan erortzen da. Eta honetan asko daki Euskal Herrian bere burua, oroz gainetik, demokratatzat erakusteko seta hartu duen sektore sasi progre batek?. 128
|
|
|
Horregatik, nik uste,. Frantziako Iraultza Euskal Herrian? gisa zuzendu litzateke puntu hori (edo nahiago bada, eta esplizituago
|
esatearren
,. Frantziako Iraultza Ipar Euskal Herrian eta bere ondorioak Hegoaldean?).
|
|
|
Baita 2 urtekoentzako ikasgela jartzeko ere. " Hutsa ez
|
esatearren
, eskasa da A ereduan azken urteotako eskaera. Ikasturte bat talde bat erlazioa mantentzeko aukera emango liguke horrek.
|
|
|
Gauzak horrela, Liberen azalpenak modu harrigarrian zaildu ziren. Esan nahi zion pentsatzeko kanguruetan edo koaletan, haiek ere antzera eramaten dituztelako umeak, zakuan alegia, baina gidatu, zelanbait
|
esatearren
, kanguru amak gidatzen duela, eta umeak edozertan egon daitezkeela zaku barruan. Ba, sidecarra zuten motorrekin berdin gertatzen zela.
|
|
|
–Mireiaren ideia interesgarria da. Ez da fusioa, zehazki, haren barruko zerbait baizik, nolabait
|
esatearren
. Erresonantzia erabiltzeaz gain, lurrun burbuilen bitartez jarraitzea proposatzen du.
|
|
|
Eta zenbat eta neure burua nahaste borraste psikologiko hartan sartuago ikusi, orduan eta irrika handiagoz so egiten nion iragarkiari. Niretzat ez baitzen gutxiago citroëneko neskaren agerraldia, katoliko ortodoxoentzat Ama Birjinarena baino, nolabait
|
esatearren
... hantxe Lourdes, hantxe Fatima... eta hantxe Ezkio, bai, nire neurrira egokitutako bertsioan!
|
|
|
Apala, azkenik, fedean ere. Ziurtasun harrorik gabe (erlijioa –Freuden neurosi kolektibo hori–, aspaldian filosofiak, soziologiak, psikoanalisiak, ikerketa historiko kritikoak, nobelak berak, eta zerk ez, nahiko arakatu kritikatua dago, kasi bibisekzionatua, eta erlatibizatua, besterik ez
|
esatearren
, inor oraindik seguruegi sentitzeko horrekin), berak bere buruari ematen dion konfiantzatxoaz bakarrik afrontatzen du heriotza. Beti joan eta joan denboraren itsaso ertzgabean(" izatearen poza/ izangoaren kezkaz/ gazi gozatuz"), nora goaz?
|
|
|
2 Bitxia iruditu arren, errepresentazioaren berezko nozioa filosofiarena baldin bada, Euskal Herriko idazle garrantzitsuenetako batek, garrantzitsuenak ez
|
esatearren
," gaur fenomenorik erabakiorrena eta garrantzitsuena errepresentazioarena" dela zioen 2001ean (IkusArgi a, 1834 zka.: 25), zeren egun" errepresentazioak toki guztietatik sartzen zaizkigu(...) oihan bat da".
|
|
|
Biologikotasuna, beraz, ez da" gainditzen", idealismo batek pentsatu edo iradoki duen bezala. Egitura razionalak, psikikoak edota soziologikoak, nolabait
|
esatearren
, ez dute egitura biologikoa ezabatzen ez eta bigarren mailako bilakarazten. Gizakiaren baitan, gorago esan dugunez, egitura biologikoak bere substantibitatea galdu egiten du baina horrek ez du inolaz ere esan nahi ezaugarri biologikoek beren berezkotasunak galtzen dituztenik.
|
|
|
giza subjektua (pertsona) ez da subjektu ez pertsona izango bere egitura biologikoari uko egiten bazaio. Eta ifrentzutik begiratuz, nolabait
|
esatearren
: giza egitura biologikoa ez da agortzen bere animalitatean, giza subjektua pertsona izaten laguntzea baitu helburu, subjektuaren substantibitatean konstitutiboki integratuz.24
|
|
|
endelegatzen nauenak zentzugabekeriak bailiran hartzen ditu azkenean, perpaus horiei esker —horien gainetik— berorietatik kanpo atera denean. (Igo ondoren zurubia bota egin behar du, nolabait
|
esatearren
). / Perpausok gainditu egin behar ditu, orduan ikusiko du zuzen mundua" (6.54).
|
|
|
Arrazoimen hutsaren kritika n Kantek egin zuen iraultza metodologiko eta epistemologikoa etikaren alorrera aplikatzen ahalegindu zen, mutatis mutandis, nolabait
|
esatearren
. Kantek ezagutzaren ahaltasun baldintzak bilatu eta idoro uste zituen bezala, jokabide moralaren ahaltasun baldintzak xerkatu ere zituen eta moraltasunaren printzipio gorena ediren zuela sinetsi zuen, Azturen metafisika baten zimentarria izeneko obra garrantzitsuan aitortu zuenez.
|
|
|
Wittgensteinen solipsismoarekin bat etorri gabe, subjektu metafisikoaren errealitatea eta honek duen berealdiko munta azpimarratu beharra daude. Bat gatoz gure filosofoarekin ni filosofikoa eta subjektu metafisikoa identifikatzen dituenean eta adierazten —ulertarazten bederen— duenean subjektu metafisikoak mundua kontenplatzen duela munduaren" mugatik", nolabait
|
esatearren
. Baina gure ustez oker zegoen Wittgenstein baieztatzen zuenean ni filosofikoa (subjektu metafisikoa) ez dela munduaren parte bat, munduaren muga baizik.
|
|
|
Mundua ez dago subjektu metafisikoarengandik kanpo. Subjektuak mundua (gauzak, bere burua, beste gizakideak) begien aurrean jar dezake, nolabait
|
esatearren
, hura hobeki edo modu berezi batez objektibatzeko, baina munduaren parte izateari utzi gabe, bere mundua baita. " Bere mundua" diogu, subjektuak berak —beste subjektu guztiekin batera— egin/ egiten baitu mundu bere errealitatea.
|
|
|
—Hogeigarren mendea da, lagun, edo zehatzago
|
esatearren
, 1940 urtea, baina hau Euskal Herria da, eta Euskal Herria gerra batean ibili da orain dela gutxi arte, eta gose asko dago, pobrezia handia, jende gutxi basoak garbitzeko, eta hotsa dabil, otsoz beteta daudela mendiak.
|
|
2005
|
|
|
Egia esan, badira argitalpenen artean ipuinak baino ez dituztenak, baina gutxiegi benetako ipuingileen aurrean gaudenentz esan ahal izateko. Adierazgarria Patxi Iturregiren kasua, guztietan generoarekiko leialtasuna aldarrikatu duten bakanetakoa, bakarra ez
|
esatearren
, eta, hala ere, zazpigarren urtegarrenean bigarren bilduma argitaratu duenean, Behi eroak (Elkar, 2003), ez du zerikusirik, ezta urrundik ere, 1996an argitaratu zuen Haize kontra bildumarekin. Horretan ere ezin dugu esan egile horrek traiektoriarik garatu duenik, are gehiago, berarengandik espero zitekeena ez da bete.
|
|
|
Horiek dira behin edo behin itsasoarekin harremana izan dutenak edota kostaldeko herria osatzen duen lehorreko gizartea, bere historia eta gorabeherekin. Egia
|
esatearren
, xume xumea da itsasoa eta lehorra banatzen dituen muga. Mugarik ez dagoela esan liteke, izan ere, bai itsasoan dabiltzanentzat bai lehorrean bizi direnentzat itsasoa heriotza eremua da, ez da ilusioz edo desiraz betetzen den lekua, itsasoak lehia dakar eta bere lege zorrotzak ezartzen ditu.
|
|
|
–Askotan esan izan dizut, ama: Inesen aurrean hitz egokiagoak erabili zenituzke, politikoki zuzenagoak nolabait
|
esatearren
–
|
|
|
â?. Galeaâ?, frantsesetik dator; â?, labarraâ?? esan nahi du (â?. Si non e vero, e ben trovatoâ?, gauza gordinagoren bat ez
|
esatearren
). Zorionez, paseorako ibilbide ikusgarri hau eraikuntzaren espekulaziotik salbu geratu da eta birikak itsasoko aire garbiz betetzeko aukera paregabea eman ez ezik Abrako ikuspegirik politenaz gozatzeko aukera ere eskaintzen digu.
|
|
|
(1.300 °C ko isograda) azaletik gertu dago riftaren ardatzaren azpitik, edo beste era batera
|
esatearren
, riftaren ardatzaren azpitik litosfera mehetuta dago erabat. Beraz, lurraldeko tenperatura handitzean arroken dentsitatea murriztu egingo da eta oreka isostatikoa mantentzearren lurraldeak gorakada bat jasango du.
|
|
|
– Riftaren osteko sedimentazioak, nolabait
|
esatearren
, leundu egiten du egitura tektonikoek inposaturiko geometria. Kontinenteen erliebearen morfologia baldintzatzen duen higadurak ez du garrantzi bera uraren azpitik, baina ez da arbuiatu behar, plataforman eta ezpondan lokalki eragin nabarmena izan dezakeelako.
|
|
|
Guztira hogei bat laguneko taldea aritu gara Urrestillako jaiak antolatzen. Lau edo bost lagunek hartu dute gidaritza nolabait
|
esatearren
, baina talde polita ibili gara. Gainera, aurreko urtean ibili zirenek ere asko lagundu digute.
|
|
|
Eta horrekin ez dut esan nahi ez dudala miresten OICko lagunaren irmotasuna, baizik eta yogari buruzko ikuspegi hori zirkuko fakirismo hutsa dela, hori baino ez. Yoga, batik bat, barruko filosofia da, bakoitzarena batez ere, nolabait
|
esatearren
, eta ez ahalmen fisiko bat. Dena dela, zirkua ere gizakiaren behar eta joera da, eta edozein egoeratan agertzen da; frontoiko batzar horiek badute zirkutik, eskolak ere badu zirkutik, eta elizak nahiz estatuak ere badute zirkutik; ikusiko duzu, bestalde, zer nolako zirkua izango den erregimena erortzen denean, ez zaio-eta askorik falta; orduan jakingo duzu zer den politikaren zirkua, eta ikusiko dituzu, halaber, gaurko iraultzaile asko modako trajea jantzita, poltsikoari estuago helduz ideien eskuliburuari baino.
|