|
2000
|
|
|
Eta hori txapelketak ekarri zuen. 59an kantatu genuen Gipuzkoako txapelketa, gero 60an Euskal Herrikoa, eta hortik kutsatu zen herri osora, eta handik aurrera hasi zen festetara bi bertsolari
|
eraman
eta norbait gaia jartzen. Gainera beti sortzen dira gauza berriak:
|
|
|
Garai batean zeinek esango zuen udaletxetik ikurrina zintzilik ikusiko genuenik! 59ko Ordiziko txapelketaren ondorenean Agirre, Azpillaga, Ugarte eta ni Donibane Lohizunera
|
eraman
gintuzten bertsotan egitera eta han ikusi genuen lehenbiziko aldiz ikurriña udaletxetik zintzilik. Denak ginen abertzaleak eta hala ere gure arteko lagun batzuk zalantzan egon ziren:
|
|
|
Orain posible izan ez dena urtarrilean gauza liteke, hala ere. Oso bestelako egoera da Nafarroako Foru Komunitatekoa, non UPN eta PSNren akordioak aurrez
|
eraman
duen oposizioaren ezezkoa.
|
|
|
Guk abesten genuen bizi genuen herria, bizi ginen moldean sentitu eta abesten genuen. Herri honetan biziz gero, bakoitzak herrian bertan bere borroka
|
eraman
behar zuen. Gero, bat edo beste preso izatea, taldeko izan edo ez, gauza horiek normaltzat hartzen genituen.
|
|
|
Hainbat urtetan bizirik eta osasuntsu darrai bere 82 urterekin bizi eta nozitu dituen abenturek, ezustekoek, etsipenek eta desgraziek oro ez dute batere kikildu eta azkenaldi honetan egindako adierazpen batzuetan inoiz baino baikorrago zegoela adierazi zigun Euskal Herriaren egoerari buruzko galdera bati erantzunez, nahiz eta ikusitakoak eta ikasitakoak ziniko samar bilakatu omen duten bere burua. Liburua aho zabalik irakurtzen den horietakoa da, erabat harrituta uzten baikaitu lehen orrietatik, ikusirik zer nolako bizimodu barojianoa
|
eraman
behar izan duen patuak hala nahita noski. Izatez errebeldea eta outsider bat izan da:
|
|
|
Tentsioak gora egingo du datozen hilabeteotan, batez ere Espainiako hauteskundeak arte. Orain arte behinik behin, tentsio une gogor horietatik botoetan gehien
|
eraman
duena PP izan da, eta orain ere horretan ari dira popularrak, beraiek zein eremutan mugitzen diren arin argi erakutsiz. Dagoeneko, hauteskundeen ondorenera biltzen dira begirada gehienak, Madrilen PPk, PSOEk eta indar nazionalistek CiUk eta EAJk zer egingo duten ikusteko.
|
|
|
eta abarrekin. Euskalkietan egon daiteke forma asko jerga horretara
|
eraman
daitezkeenak, baina horretarako gazteak forma hauetara eraman behar dira. Ez da erraza baina hasi egin behar da.
|
|
|
eta abarrekin. Euskalkietan egon daiteke forma asko jerga horretara eraman daitezkeenak, baina horretarako gazteak forma hauetara
|
eraman
behar dira. Ez da erraza baina hasi egin behar da.
|
|
|
Euskaltzaindian, Jagon sailaren egitasmoen artean, badago horretarako lantalde bat sortzeko asmoa. Hori idatzita dago, onartua eta hurrengo hilabeteetan hasiko gara bilerak egiten Euskaltzaindian gai hau nola
|
eraman
daitekeen aztertzeko. Gero hitz egingo dugu hizkuntza politikakoekin eta beste batzuekin.
|
|
|
Minutu bakar batzuk beranduago aurkitu izan balute gaur egun ez zen bizirik egongo. Espetxeaz lekora, Granadara
|
eraman
zuten eta bertako ospitalean egin zioten buru ebakuntza. Egoera delikatuan zegoenez Basaurira ekarri zuten.
|
|
|
ATXILOKETAK egunetik egunera ematen ari dira Ipar Euskal Herrian. Juan Carlos Iglesias Chouzas `Gadafi' eta Kontxi Iglesias Tarnosen (Landak) atxilotu zituen poliziak; beraiekin zegoen lau urteko Julen izeneko haurra Iglesiasen semea zentru berezi batera
|
eraman
zuten. Bestalde, polizia judizialak Iraun Zabaleta batetik (epaitegian bere kabuz aurkeztu ondoren), eta bestetik, Iñaki Ospital, Mirentxu Etxeberri eta Jose Antonio Cau atxilotu zituen Zuraiden eta Baionan hurrenez hurren.
|
|
|
Zortzi astez luzatu zen filmaketara dena xehe mehe prestatua
|
eraman
bazuen ere, bat batekotasunari ez zion muzin egin. Kameren kokapena eta alderdi bisuala franko zaindu ziren, akzio sekuentziak adibidez, hiru kamerekin filmatuz.
|
|
|
«Aktoreek euskara klaseak hartu zituzten, bidenabar Ana eta Ernestoren azentuek euskal doinua har zezaten. Jorge Oteizarengana ere
|
eraman
nituen, Euskal Herria ulertzen erakuts ziezaien»
|
|
|
ETAk berriro armak hartzea atzerapauso ikaragarria da, presoen egoera, den larria jakinda, jarduera politikoaren ardatz bihurtzea ez da jokamolderik egokiena, greba orokorrak deitzea, alde bakarreko lehengo kontuak dira. Hauteskunde espainiarretara ez aurkeztea, nahiz eta guk errespetatu, ez da gure herriaren interesak defenditzeko modurik eraginkorrena, herriaren zati garrantzitsu bat ez dagoelako ordezkatua, eta ordezkapen hori besteek ezin dutelako
|
eraman
. Eta jarrera boluntaristagoa gehiago delako, praktikan errealista baino.
|
|
|
Baina ez bat, agian lau: «nire andreari zerbait
|
eraman
behar diot», eta nik txintxo txintxo erosi, eta «zure andreari zer gustatzen zaio?». Eta han joaten nintzen Ramblara erostera.
|
|
|
80 milioi pezetako (3.200.000 libera inguru) aurrekontua du museo honek. Horietarik 50 bat egokitze lanetara bideratu dituzte, 13 museoaren proiektura eta indusketa lanek beste 6
|
eraman
dituzte parrokiaren beharretarako erositako egoitzarentzat 15 milioi eman dira. Aurrekontuaren gehiengoa Zarauzko Udalak berak bere gain hartu badu ere, Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Eusko Jaurlaritzak diruz lagundu dute proiektua
|
|
|
Espainiako Konstituzioaren arabera ez behintzat. Bestela, ez dut ulertzen zergatik inork ez dituen Epaitegi Konstutizionalera
|
eraman
Kataluniako 1981 eta 1993ko legeak. Areago, kontuan hartuz EAEn duela hamar urte onartu zen Euskal Kultur Ondareari buruzko legean (7/ 1990) espreski sortu zirela Agirigordetegi, Liburutegi eta Erakustetxeetako Nazio Mailako Erapidetzak (hots, Sistemas Nacionales de Archivos, Bibliotecas y Museos).
|
|
|
Bestetik, azken egunotan alderdiek sortu duten kuoten inguruko eztabaida genuke, zeintzuk emakumeon presentzia kontuari lehentasun gehiago eman dioten, bizi dugun zapalkuntza gainditzeko bidean eman liratekeen pauso eta lan ildo politikoei baino. Nahiz eta egia izan ere, emakumeok oso presentzia txikia dugula zuzendaritza postuetan, eta horren aurrean partaidetza politikak
|
eraman
diren, baina guztiz garrantzitsua iruditzen zait emakumeon presentzia hutsak emakumeen aldeko borroka bermatzen ez duela azpimarratzea.
|
|
|
Dirurik ez zen, gure etxean behintzat, eta nonbaitetik pezeta batzuk irabazi nahi izaten ziren... Orain sinistu ere ez luke egingo askok, guk zer bizimodu
|
eraman
genuen!
|
|
|
artoa
|
eraman
da
|
|
|
Eskual Etxeko lehen lehendakaria izan zen. 1975ean utzi zuen, baina erretretara pasa ondoren, 1994an, berriz ere, lehendakaritzara
|
eraman
zuten. Bere ordezkoa eskatzen du alta.
|
|
|
Hasiera batean 5 milioi pezetatik gorako sarrera dutenei aitorpena egiteko betebeharra ezartzea aurreikusi zen. Hala eta guztiz ere, taularen behin betiko egiturak
|
eraman
du hasiera batean aitorpena nahitaez egiteko zehaztutako 5 milioiko kopurua 3 milioitan uztea. 1,2 milioi pezetakoa da Espainiako Estatuko beste lurraldeetan zehaztutako muga.
|
|
|
Zergatik
|
eraman
duzu nobela Irlandara?
|
|
|
Guraso batzuek zailtasunak dituzte beren seme alabak sare publikoan gaztelaniaz hezitzeko, kasu askotan behartuta daude ekimen pribatura joateko. Edonola ere, PSE EEren aldetik ez dago inolako asmorik hezkuntz politika, eskolako ituna sustengatzera
|
eraman
zuen politika, alegia, berbideratzeko. Botere publikoetatik erritmo eta eskubideak errespetatu daitezen bermatu nahi dugu.
|
|
|
Alderdi sozialista oso kritikoa izan da TVEk
|
eraman
duen informazioaren kudeaketarekin, sarritan publikoki salatu dugu. Alderdi bakoitzaren proiektuak alderdi bakoitzaren hedabideen bitartez garatu behar dira.
|
|
|
Euskadiko eta Kataluniako gehiengoak Estatuaren marko juridiko politikoa onartzen du. Egia da, EAEn oraindik minoria bat ez dago gustura oraingo marko honetan; minoria honek EAJ herrestan
|
eraman
du azkenaldi honetan eta beste marko juridiko politiko bat exijitzen du. Espainiako Gobernu batek (konbentzitua nago PPko Gobernuak egingo duena) oraingo marko juridiko eta politikoa defendituko du, edozein kasuan.
|
|
|
Mendigurenek esaten zigunez, badirudi Piarres Xarriton eta Beñat Oihartzabal euskaltzain lapurtarrek aipaturiko lau lagunak hartu eta bazkaltzera Baigorriko Bixentaenera
|
eraman
zituztela. Pantzo Hirigaraik bazkari ederra prestatu omen zien, eta ondoren, miraria gertatu zen.
|
|
|
Hona hemen bada nire aholkua Iparraldeko ABko Richar Irazustari. Otoi, har itzazu Joseba Egibar, Gorka Knor eta Arnaldo Otegi, eta baita ahal baduzu Mikel Antza bera ere, eta
|
eraman
itzazu Baigorriko Bixentaenera bazkaltzera. Eta Pantzo Hirigarai baldin bada sukaldaria, askoz hobeto.
|
|
|
Hor dugu gaixo sendaezinen kasua, edota irletan eta Afrikan barreiaturik zeuden presoak, edo azkeneko" 105 presoen mugimendua". Bai, nahiz eta PPko gobernuak etsipenera
|
eraman
nahi gaituen diskurtsoa erabili (ez dugu presiorik onartuko, egiten dena alferrikakoa izanen da...), Euskal Herritik eragiten zaion presioa eraginkorra da.
|
|
|
Ama berriz, Iparraldekoa zuen. Danielek 14 urte zituela Arte Ederrak ikastera
|
eraman
zuen aitak. Hasi eta segituan, bertako Madrazo irakasleak esan zion bere semeari ezin ziotela deus gehiago erakutsi, kultura baino ez zuela behar.
|
|
|
EUSKO Treneko kabina baten aurkako erasoaren epaiketatik aterako da kale borrokarekin lotutako ekintzak, aurrerantzean Entzutegi Nazionalean edo lurralde auzitegietan epaituak izango diren. Iñigo Iruin abokatuak
|
eraman
du kasua, eta Entzutegi Nazionala bertan epaitzearen aldekoa agertzen bada, kasua Auzitegi Gorenera eramango duela iragarri du.
|
|
|
Orain arte SPRIk hainbat agente izan du Europako Ekialdean, bereziki Polonian, Txekiar Errepublikan, Hungarian, Eslovenian eta Errumanian, baina agente hauek ez zuten esklusiban Eusko Jaurlaritzaren menpeko Industria Elkartearentzat lan egiten. Asmoak burura
|
eraman
eta Polonian euskal ordezkaritza bat kokatzen bada, askoz ere handiagoa izango da euskal enpresek berriro ere Europako Ekialdeko merkatu horietan muturra sartzeko izango duten aukera, biztanle kopuru handia kontuan izanik lehen mailako merkatuak izan baitaitezke.
|
|
|
Eta historiari dagokionez, eskolarteko txapelketa izan da bertsolaritza tabernetako maisuengandik eskola umeengana
|
eraman
duena. Bertsolari jaio gabe ikasi egin zuten umeei bertsotan karrera ateratzeko lehen aukera txapelketak eman baitzien, bertso eskolen hasierako garai haietan.
|
|
|
Guk ez dugu pertzepzio hori. Modu egokienean aurrera egiteko modua da abertzaleen artean ituna egin eta definitzea Euskal Herria norantz
|
eraman
nahi dugun, oraingo zatiketa gainditu eta Euskal Herri subiranoa egiteko. Biolentziarena aitzakia da.
|
|
|
" PSEk, UAk, Benegasek... horiek EAJ Ajuria Eneko garaiko marko batera
|
eraman
nahi dute beren proposamenekin, eta guk aldiz, abertzaleen arteko trantsizio bide batean abiatzea nahi dugu; biak, ordea, bateraezinak dira". Hori al da gaur egun HBk buruan duena?
|
|
|
Kontraesana dirudi, baina horrela da. Tren bat pasatzen da, igotzen zara eta
|
eraman
egiten zaituzte. Eta orduan hasten zara heldutasun apur bat hartzen idazle moduan.
|
|
|
Biztanleen artean, badirudi" the Petrofs" (edo horrelako deiturakoak) direla hizkuntza eslaviarrari egun ere atxiki diotenak, bestela ingelesak ia erabat ordezkatu arren. Aldiz, Europako ekialdeko kutsuko dantzak eta festa jantziak," Macarena" k eta Elvis-ek ez dituzte ahanzturara
|
eraman
; alta, Sitkan gordetako koreografiak ezezagunak zaizkie errusiar bisitari petoei. " Ulu" deritzan inuiten aiztoa, oparigai tipikoa, han ere badaukate.
|
|
|
Atentatuak hasi ahala, egoera politikoa oso zaila bilakatu da eraberritze prozesu batean diharduen EA bezalako alderdi batentzat. Esaterako, Gasteizko Gobernuan egonik aurrera
|
eraman
nahi genuen hainbat ekimen eramaten eragozten digu indarkeriak berriz ere. Alegia, indarkeriaren arazoari irtenbide eman nahian betebehar eta denbora gehiegi eskaintzen dio gaurko zeregin politikoak.
|
|
|
ETAk su etena haustea erabaki zuenean, orduko gobernuaren Josep Pique bozeramaileak esan zuena dut gogoan: " ETAren treguaren amaiera gobernu honek
|
eraman
' eragozpen estrategia' ren ondorio zuzena da". Horregatik oraindik ez dugu ulertu ETA nola demontre erori izan den PPren estrategiaren menpe.
|
|
|
Gu ez gara autonomistazale izan, aurrera egiten laguntzen digun neurrian ez bada. Hau da, kontua ez da sei lurralde bilduko dituen hauteskundeak burutzea, baizik eta egoera horretara
|
eraman
gaitzakeen bidea aurkitzea. EHk proposatzen dituen hausteskunde nazionalak ezin dira lege dekretuz gauzatu.
|
|
|
Etika, politika, zuzenbidea... naturatik, behar naturaletik askatzeko ihesbide gizatiarrak, gizartezkoak ditugu gehitxotan tranpetan erortzea
|
eraman
bagaituzte ere. Antinatura da etika/ politika berez, askatasuna lortzeko denez.
|
|
|
Zergatik da arriskugarria? Legeak agintzen du, baina hor ari den arkeologoak txosten zorrotz bat egiten badu, aparkalekua txikiagoa egin behar duela edo beste leku batera
|
eraman
duela esaten badu, konstruktore horrek ez dio sekula arkeologo horri gehiago deituko. Zer gertatzen ari da?
|
|
|
Gainera, burdina Ingalaterrara
|
eraman
beharrak merkataritza eta ontziterian eragin zuen. Bizkaiko portuetatik Ingalaterrara 21 untzi irteten zen astero.
|
|
|
EAJn argi dugu burujabetzaren bidea gizartearekin bat eginda landu behar dela. Euskal gizartea bere osotasunean
|
eraman
behar dugu aurrera, hiru lurraldetakoa bada, bada hiru lurraldeetakoa; Nafarroan Nafarroako gizarteak ados egon behar du; eta berdin Iparraldean. Planteamenduak irabazteko egin behar ditugu, eta horrek abiadura bat onartzea dakar.
|
|
|
mahai bat osatzearen aldekoak direla baina mahai horretan PP egon behar dela eta PP egon ezik beraiek ere ez direla egongo. Horrexegatik diogu, mahai horretan ez dela aurrebaldintzarik jarri behar, norberak bere edukiak
|
eraman
behar dituela eta askatasun osoz eztabaidari ekin.
|
|
|
Azaleko gaitzak sendatzeko ahalmena omen du santu honen urak. Sumusuako Maria Luisak kontatu zigunez," bertako ura etxera
|
eraman
eta bederatzi egunez harekin behar duzu garbitu. Esaten dute sinistea behar dela..."
|
|
|
Medikuntza enpirikoaren bultzada berriak lagunduta, cannabisa sendabide gisa berreskuratu zen. Napoleonek Egipton buruturiko kanpainek eta, bereziki, ingelesen Indiako kolonizazioak kalamua eta bere deribatuak europar farmakopeara
|
eraman
zituzten.
|
|
|
Zarauzko udalekoTurismo bulegoak bideratu du dena, eta Elkarlanean argitaletxea izan da liburuaren argitalpena aurrera
|
eraman
duena. Hau idaztea noiz bururatu zitzaidan?
|
|
|
" Chile-ko auteskundeen ondoren bide egokiak oso mugatuak daudela ikusten baldin bada ere(...), bi gauz nabarmentzen dira. Batetik, Frei ren eta kristau demokraten aldakuntza saioa areago
|
eraman
nahi duela Chile-ko herriak eta bestetik, sozialista joerak herriaren zati handi baten begi ona aurkitu duala inperialismoaren indarkeria puskatxo bat arintzeko".
|
|
|
Ziurrenera, aldez aurretik beste kasu askotan bezala. Izan ere, ez ditzagun eskuak burura gai honekin bakarrik
|
eraman
. Euskal Herria euskara ez dakiten euskaltzaleez gainezka dago, eta, kuanto, baita erdalzale diren euskaldun askoz ere.
|
|
|
Konposaketa lana etxeko sofan egiten dut maiz gitarra baliatuz. Emaitza gustukoa badut, estudiora
|
eraman
eta soinu egokiak probatzen hasten naiz, gero denborak, sekuentziak eta intentzioak egokitzeko. Izan ere, musika filmaren zerbitzura jartzen dut.
|
|
|
Soldadutza egitera Marokora
|
eraman
zuten (1942)
|
|
|
Paris eta Madril prest dira behar den momentua heriotzera
|
eraman
gaitzakeen birusa behin eta berriro txertatzeko.
|
|
|
Bai eta ez. Ukaezina da, ia dena bezala, sedukzio kontua dela hau ere, eta irakurle baten arreta erakar dezakeela zutabe batek, leiho horrek
|
eraman
dezakeela irakurlea zure etxera sartu eta zure liburu bat irakurtzera. Kontrakoa egiten duenik ere bada ordea:
|
|
|
ESPAINIAKO Hezkuntza Sailak aurrera
|
eraman
nahi du ertaineko ikasgai gutxienekoen erreforma. Erreformak Matematika, Historia eta Gaztelania ikasgaien edukiak eta gutxieneko ikas orduak gehitu nahi ditu.
|
|
|
Bai eta ez. Ukaezina da, ia dena bezala, sedukzio kontua dela hau ere, eta irakurle baten arreta erakar dezakeela zutabe batek, leiho horrek
|
eraman
dezakeela irakurlea zure etxera sartu eta zure liburu bat irakurtzera. Kontrakoa egiten duenik ere bada ordea:
|
|
|
Hori ez du egiten estrukturari bueltak eman ez dizkionak, hori landuta dago. Ez dut esan nahi hori etxetik
|
eraman
zuenik, baina landu egin du.
|
|
|
Franco hil ostean herri honetan ilusio berrien garai bat bizi izan zen eta bertsolaritzan ere bai. Baita euskaran ere, eta euskararen biziberritze nahi horrek bertsolaritza prestigio maila oso handira
|
eraman
zuen, halako mitifikazio moduko zerbait ematen da. Bertsogintzako ekarpenaz aparte, Amurizaren ekarpen garrantzitsuetako bat, mugimendu sozial bat artikulatzen hasteko ekarpenak egitea izan zen:
|
|
|
batetik, zer gizarte eredu, zer estetika eredu, zer pauta dominante ari zaizkigun sartzen eguneroko bizitzan, eta bestetik elkartetik nola bermatu dugun bertsolaritzaren transmisioa bertso eskoletan eta abar. Bertso saio antolatzaileen artean ere, oso nabaria da gure egunetako irudiaren eta batez ere telebistaren eragina, eta bertsolarien espektakulua bideokliparen terrenora
|
eraman
nahi da. Bertso saio antolatzaileek geroz eta gehiago eskatzen dute:
|
|
|
80ko eta 90eko hamarkadetan landu izan den metodologia, oso gutxi aldatu da metodologia zaharretik. Ahozko transmisio naturaleko metodologia
|
eraman
da bertso eskoletara. Ez da gehiago ikertu nola landu behar den, nola sekuentziatu gauzak, zer eduki diren ezinbestekoak gazte batek bertsogintza ezagutzeko... eta hala ere, emaitzak oso positiboak izan dira.
|
|
|
Zerk
|
eraman
zintuen denbora eta espaziorik gabeko istorioa kontatzera?
|
|
|
" Carla" ko pertsonaiak ere eromenean bukatzen du: zoramen hori azken muturreraino
|
eraman
nuen liburuan, sortzailea bere pertsonaiekin identifikatzerainoko prozesua islatzearren.
|
|
|
Haurrek gelan euskara maila ona lortzen omen zuten baina atea gurutzatu bezain pronto, erdaraz jarduten zuten. Alde batetik tutoreek hainbat kanpaina jarri dute abian ikastetxe barruan, eskolaz kanpoko jardueretako monitore euskaldunak lortu dituzte, jangelako langile guztiak ere euskaldunak dira gaur, lehen ez bezala; gurasoekin motibazio kanpainak
|
eraman
dira aurrera, Jolas Parkeak eta Olinpidiak ere antolatu dira... " Gure ekintza eremua zabaltzen joan da" dio Arizkon plangintza honetaz arduratzen den Ixabel Asuak.
|
|
|
Koldo Zuazok gogorarazten digu euskara batua ez zela asmatu euskalkiak ezgauza zirelako, zazpi herrialdeetako euskaldunek batak besteari eroso ulertzeko baizik. Baina uste oker horrek, bere aburuz, norberaren euskaran konfiantza galtzera, eta gurasoen eta seme alaben arteko hizkuntza loturaren etenera, hots, hizkuntza sena garatua ez izatera
|
eraman
gaitu. Honetaz guztiaz dihardu" Euskararen sendabelarrak" saioak, non, besteak beste, Zuazok islatzen dituen gaur egun darabilgun euskarak dauzkan zenbait akats," Marteko" hizkera, euskara sasiletratua eta orotariko euskara bezala izendatzen dituen ataletan bereiziz.
|
|
|
Gainera, larrean ibiltzen den behi batek ongi gizentzeko hiru urte behar baditu," haragijale" bihurtutako behiak 20 hilabete besterik ez ditu behar, eta bere esne ekoizpena ere askoz handiagoa da. Negozio biribila zirudien, baina gertatutakoa ikusita industria osoa hondamendira
|
eraman
lezakeen esperimentu arriskutsua suertatu da.
|
|
|
San Migelera
|
eraman
gaituen bidetik, elizara iritsi aurretik (300 metro lehenago) eskuinean beherantz doan bide bat ikusiko zenuten. Seinalizaturik ez dagoen arren, hormigoizko plakez egindako bide horretxek zuzenduko gaitu Uharte Arakilera.
|
|
|
Egia da, Espainiako iritzi publikoak eskatzen du erantzun penal gogorrago bat, baina iritzi publikoa ere berotu egiten da. Orain gutxi," El Mundo" egunkariak aktualitateko ez zen heriotz zigorraren gaia
|
eraman
zuen bere editorialera. Aste bat pasa eta egunkari berak inkesta bat ekarri zuen jendeak gai horri buruz eskatzen zuena azalduz.
|
|
|
Orain arteko Nafarroako Gobernuek halako" laisser faire" politika kontrolatua
|
eraman
dute, oro har, Hizkuntza Politika Zuzendaritzaren ekimen ugarirekiko eta euskal mugimendu guziarekiko. Hemendik aurrera badakigu konplizitate horiek bukatu direla eta Hizkuntza Politikak berak euskararen garapenerako kaltean jokatuko duela modu aktibo eta eraginkorrean.
|
|
|
Obra honetan egileak erakusten duen talaiari dagokionez, G. Markuletaren iritziz, beti bezain zorrotz dihardu zientziari dagokionez, baina jarrera jostalaria, ironikoa, alderdi harrigarri eta uste gabekoaren bila dabilena da. Talai horren adierazgarri egokienak" Ekibokazioa" deritzana eta liburuko izenburu bera daramanaz batera," Haizeak
|
eraman
dezala" delakoak dira. Lopez Gaseniren iritziz, liburu honetako Sarrionandiaren literaturan" negu gorri askoren euri eta haizeek herdoildutako literatura, jadanik sekula xaloa izango ez den jarduera literarioa ikusten da nahitaez".
|
|
|
Euskal letren esparru ezagunean daramatzan hogeitsu urte hauetako emaitza oparoa da dagoeneko. Literaturaren arloan eskaini duen obrak gure garaiko euskal sortzaileen artean leku berezia izatera
|
eraman
du, hala kalitatez, kritikoen iritziz, nola irakurle kopuru eta salmenta kopuruei dagokienez.
|
|
|
Tonuari dagokionez berriz, Sarrionandiaren liburu honetako poemak aurrekoetakoak bezala, modernismoaren hizketaz sortuak direla diosku Kortazarrek," bizikizun pertsonalez bilbatuak eta errealismoz osatuak" (Lurra eta Luma, 106 or.). Oraingo poema hauek Bertold Brecht-en poesia gogoratzera
|
eraman
dute, gertakizun objektibo baten narrazioa da korapiloa sarritan eta eszenaren zentzuaren eta barne kontraesanen inguruko hausnarketa hari nagusia.
|
|
|
Erzillaren lana zehazteko datu bat jakitea komeni da: Federiko Krutwigek sortu eta gidatzen zuen Jakintza Baitha taldeko kidea dela (edo zela; ez dakit sortzailea hilez geroztik taldeak jarraitzen duen); horrek gutxienez hizkuntza modu jakin bat hautatzera
|
eraman
du: hizkuntza kultua, periodo luzeetakoa, mailegu anitz darabiltzana, zehaztasun lexikal eta sintaktikoaren onetan, euskara batuaren arauak betez nolanahi ere.
|
|
|
Eta Vienan gaudenez, mende hasieran Habsburgotarren dekadentzia bizi izan zuen hirian, ulergarria da L. Wittgenstein aipatzea. Bera izan zen adierazpide artistiko desberdinetan hedatuz zihoazen aire berritzaileak hizkuntzaren filosofiaren eremura
|
eraman
zituena. (Egunkaria III)
|
|
|
Amodiozko harreman bitxiez idatzi nahi duelarik, txistearen mugara
|
eraman
gaitu. Nire ustez, idazleak gainera nahiko ondo daki honelako joku batean sartu dela, libururaren izenburua lekuko.
|
|
|
Azkenengo atalean (hamazazpigarrenean) historia biek bat egiten dute, eta eleberriaren askaera eskaintzen zaigu; ordurako, ordea, irakurleak narrazioaren berreraikitze prozesu propioa
|
eraman
behar izan du aurrera, atal batzuetan eta besteetan Egañak tantaka eskaini dion informazioa bilbatuz. (Zaldua, Iban:
|
|
|
Aurrekoaren ildotik, ekintza Euskal Herrian garatu du autoreak; oraingo honetan, ostera, denboran atzera egin eta XIX. mendearen bukaerara
|
eraman
ditu hirurehun orrialde baino gehiagoko bizitza izango duten pertsonaiak. (Grandes, Leticia:
|
|
|
Halaber, hiriaren agerpenarekin batera tabernen giroa
|
eraman
da liburuetara: beraz, narrazio hauetan musikarekin batera etengabea da droga ezberdinen aipamena:
|
|
|
–oui? (bai) esan arte zigorrez behartu zituzten eta zigorraren ondotik sutan errez heriotzara
|
eraman
. Gezurra badirudi ere, hala gertatu zen.
|
|
|
Gure jokabideok aurrera
|
eraman
ahal izateko, oroi bide ziur bezain zehatzak eskaintzen dizkigula dagoeneko aipatu dugun Leah Levin en Giza eskubideak: galde erantzunak (1999) liburuak.
|
|
|
Horrek
|
eraman
zituen, XII. mendearen azken aldera, bakebiderako marka erabakitzera, 1179 urtean elkarren artean hitzarmen bat onartuz, Karolingioen erara; hau da, lehenagoko Marka Hispanikoaren antzera jarri zuten muga. Inter Bizcahiam et Ipuzcuam?; Itziartik Durangoraino eta Araba barnera arte. Tarte muga horretatik zetorkigun Markina izena Debarroaren barrenaldeko eta Artibai ibarreko herriek osatzen zuten barrutiarentzat:
|
|
|
Nafarroa osoak elebiduna izan behar luke, hizkuntzari buruzkoan bertako biztanleek eskudide berdinak izango badituzte. Bestela, ezin dezakete aurrera
|
eraman
Nafarroako Gobernuak sortu zuen Ley Foral del Vascuence delakoa.
|
|
|
Inperio hark hizkuntzarik gehienak suntsitu zituen. Gureak ere bide hori
|
eraman
zezakeen, baina hara hor suspertu eta indarberrituz gure herriak nola berreskuratu zuen.
|
|
|
Seme alabak eskolatu nahi zituzten gurasoek ordea, ezin ba kexatu, beren haurrak ikasketarik gabe geldituko ziren beldurrez. Jokaera horren lehen lekukoetariko bat dugu, nik dakidanez behintzat, Nafarroako Galipentzu herriko maisua, 1730 urtean era horretan haurrak zigortzen zituena, Jose Mateo zeritzan galipentzuarrak urte horretako irailaren 14an Orreagako artxiboan utzi zuen lekukotasunak dioenez; Bernardo Estornés Lasak bere liburuetariko batera oso ongi
|
eraman
zituen euskarak historian zehar izan dituen gertakariak, Canto y cantares de Euskalerria. Poemario nacional vasco (1994) delakoan.
|
|
|
Bereziki, Frantziak zekarren aldakuntzan oinarritzen nintzen. Baina ondotiko politikariek gauzak ez dituzte behar bezala
|
eraman
giza eskubideei dagozkienetan. Jaramon gutxi egin zaio Dei xionne legeari, eten eta deuseztu dituzte lege horren arabera A. Chamson, M. Legris eta P. Sérant jaunek erakutsi zizkiguten itxaropen bikainak, eta jaramon gutxiago egin diote 1953ko Unescoren gomendiozko L, emploi des langues vernaculaires dans l, ensei gnement delakoari.
|
|
|
Ondoren, historian zehar gure Lingua Navarrorum zeritzanak izan duen zoritxarra noiztik eta nola izan duen eta jarraian Araban euskara, zigorpeturik, zerk eta nola
|
eraman
zuen atzeraka. Guztion jakinerako, lekukoak hor daude.
|
|
|
Frai Bartolomek dioskukabildokojaunakgaraizarduratuzirela, hauda, hondamendi handiabaino lehen, Karmengoelizakoerretaulaketaaldare mahaiakateratzeaz: 12erretaulaeta11mahai
|
eraman
zituztenXemeingoAndreMariarenparrokielizara, etaMesedetakoelizara; biSan AndresEtxebarrikoraeramanzituzten; eta honakohaueranstendupredikariak:. Guztiakelizetanerabiliakizanziren, herriak deboziohandiaziela?. GeroagoKarmengoelizarakoberreskuratzealortuzuten. EtakontalariakdioelizangeratuzirenaldarenagusikoerretaulabaliotsuaetaSan JoseetaSanJoanGurutzekoarenerretaulek, sua, kea etaegurginak izanziren arren, ezzutela, hondamenikizanetahaiengainekourreztadurakereezzuelainolakokalterikizan?.
|
|
|
Liburuhaunoizidatziadenzehatz mehatzezdakigu; argibideurribatzukditugusoiliknahikohurbileko datara
|
eraman
gaitzaketenak.Goragoadierazidugunola ProbintziakoDefinitorioak, FraiBartolomekzentsoreenoharreierantzunondoren,
|
|
|
Zerrendahauegin, etaakatsbatzuetanMujikarentestuarekinbatdatorrela ikustenda.BainaezinduguziurtasunosozateraAltunaknondikhartuzuenbere testua; 1816kotestuanahizfaksimilaerabil zezakeen. Badafaksimilaerabiliko zuelapentsarazten duenarrazoirik, bainabaitakontrakoapentsaraztera
|
eraman
gaitzakeenikere.Esaterako, 139.orrialdeko9.lerroandaviltzagerida; halaere,
|
|
|
EUSKALDUNON EGUNKARIAk proiektu politiko zehatzekin izan ditzakeenharremanak lausoagoak dira, bistan da. Baina bere atzetik hizkuntza egitasmoa agertzeak, zalantzarik gabe Euskal Herria beste modu batean ikustera
|
eraman
du, ez hainbeste sistema politikoek egituratzen duten parametroetan oinarrituta, hizkuntzarenerrealitatean oinarrituta baizik. Berea, neurri batean, hizkuntza komunitatean oinarritutako erreferentzia eremua da, nahiz eta ez den horretara mugatzen, eta nahiz etahizkuntza egitasmoak eta egitasmo politikoak zirt zart bereizterik ez dagoen.
|
|
|
Lurraldetasuna, gai zentrala izan da, eta gaur ere bada, nazio eraikuntzetan.Nazioek, herriek eta estatuek argiro erakutsi dute beren historiaren joan etorrian, territorio baten jabe izatea zenbat baloratzen den: maiz izan dira borroka latzak, mapetako marrak harago edo honago
|
eraman
edo ekartzeagatik. Lurraren eta lurraldearen gainetik dagoen kontzeptu politiko eta sozial garrantzitsua da lurraldetasuna.Lurraldetasunak medio fisikoarekin harreman zuzena duen arren, batez ere, eremufisiko batean bizi den jendearekin du harreman zuzena:
|
|
|
Azken batean, gure asmo politiko horiekbilduko dituen konstituzioaz ari naiz: gure herria, inperioen hondar hauen aldean, konstituzionalismoaren proiektu politikoa berme osoz aurrera
|
eraman
dezakeensubjektu politikoa delako. Argi geratzen ari baita, gatazka nazionalak bere baitanmantentzen dituzten estatuek nekez gaindi ditzaketela zuzenbidearen filosofiarenazpian erortzen diren teoria nagusiak eraikitzeko erabiltzen diren irizpideak.
|
|
|
Kapitalismoaren barnean berezkoa den indar produktiboaren sozializazioaren prozesuak, internazionalizaziora?
|
eraman
gaitu, gaur egungo prozesu produktiboareninterdependentziaren hazkundea nabarmenduz. Internazionalizazio prozesua hiruarlotan gauzatzen da bereziki:
|
|
|
Kanadak bezala, Australiak eta beste herri garatu batzuek ere antzeko txostenak enkargatu dizkiete beren adituei, helburu berberarekin: estatu handiek zein politika
|
eraman
behar duten argitzea, sareen bidez beste estatuek duten eragina ekiditeko. Horrela, estatu boteretsuekiko daukaten, burujabetasun erlatiboa?
|
|
|
Gainera, funtsezko eragiketa ekonomikoak bi pertsonaren arteko trukeak (kanbio erlatiboak) badira, orduan burujabetza ekonomikoaren jatorrizko ingurumariteorikoak gizabanakoaren erabakiaren inguruan kokatu ditugu (banakakoeskariaren eta eskaintzaren teoria). Horixe da gaur egun gailendu den ikuspegi teorikoa, sasi liberalismoa muturrera
|
eraman
nahi omen duena. Mota guztietako kolektiboak sobera leudeke amesgaizto ultraliberal horretan...
|
|
|
Arestian esan dugun moduan, prozesu historiko sozialek
|
eraman
dituzte gutxiengo egoeran dauden taldeak, batzuek estatuarekin identifikatzera, horrela asimilazio estrategia erabilirik, beren talde autoestima areagotzeko, eta beste batzuek, aldiz, estatuarekiko identifikazioaren aurrean beren taldeko identitatea areagotzera,, horrela bereizte estrategia erabilirik, beren talde autoestima areagotzeko?.
|
|
|
1885ean hasi ziren tirabirak.Norvegiarrek bi helburu zeuzkaten: 1) kanpo harremanak zuzenean
|
eraman
nahizituzten Christiania tik (1925ean. Oslo, izenaz bataiatua); 2) arazo kontsularrakzuzenean eraman nahi zituzten, Stockholm-etik pasatu gabe.
|
|
|
1) kanpo harremanak zuzenean eraman nahizituzten Christiania tik (1925ean. Oslo? izenaz bataiatua); 2) arazo kontsularrakzuzenean
|
eraman
nahi zituzten, Stockholm-etik pasatu gabe. Interes ekonomikoakzaintzen zituzten, beraz, gordin gordinki.
|
|
|
Zergatik ez du Gasteizko Legebiltzarrak subirano deklaratzen bere burua? Esandiezaiogun PPri hori egiteko prest gaudela, eta
|
eraman
dezagun gatazka konstituzional hori nazioarteko mailara.
|
|
|
Halaber, nazio eskubideen aldarrikapen hutsa egitetik haiek gauzatzera jauzi egiteko garai aproposean gaudela irizten diote. Baina, nola aurreikusten du bakoitzak, oraingoz bederen, autodeterminatzera
|
eraman
gaitzakeen prozesua?
|
|
|
Argitalpen hau antolatzerakoan, arrazoi ezberdinek
|
eraman
gintuztenpsikoterapiaren gaia aukeratzera. Batetik, esparru zabal horretan euskarazbibliografia gutxi dagoelako.
|