|
2004
|
|
|
—Gelditzen zaizkigun indarrak enbor horietara iristeko
|
erabili
behar ditugu. Lehenbailehen alde egin beharra daukagu hemendik.
|
|
|
Gau hartako bisitak aurrekoek ez bezalako zalaparta izan zuen. Mendikoek inoiz baino denbora gutxiago
|
erabili
zuten zaldiak kargatzeko, eta ondorenean, beren ohituraz bestera, ez zuten afaltzera gelditzeko asmorik ere azaldu. Despedidarakoan, Bizkarrokerrek oso serio hitz egin zien:
|
|
|
Asmatu egin nuen. Guardiek Balantzategiko argi guztiak piztu zituzten etxearen txokorik txokoena ere aztertzeko, eta dozenaka linterna
|
erabili
zituzten basoan azterketa berdina egiteko. Baina etxeko txokoetan hautsa besterik ez zuten ikusi, eta basokoetan, berriz, zomorroa besterik ez.
|
|
2010
|
|
|
Hemen tolerantziaren eremuan lehen nobedade filosofikoa nabarmendu zen. Tolerantzia erlijioaren batasunaren edo estatuaren orekaren onerako onartu zenean zerbait aurreratu zen, baina arrazoi berberek askotan gauza bat eta kontrakoa defendatzeko balio zezaketen; erlijioaren batasuna eta estatuaren oreka berdin berdin
|
erabili
ahal ziren jazarpenerako.
|
|
|
Filosofia horretara jarri zen. Voltairek eta Lockek, besteak beste, mamizko arrazoiak
|
erabili
ez bazituzten ere, bidea zabalik utzi zuten. Arrazoi praktikoen ondoren, eremuen zatiketa etorri zen.
|
|
|
Puritanoen jarrera berbera erakutsi zuen Tocquevillek, baina arrazoi teologikoen ordez arrazoi politiko praktikoak
|
erabili
zituen. Eliza eremu praktikoan sartuz gero, lehenago edo beranduago kaltetua aterako omen zen.
|
|
|
XX. mendean ezagututako gerrak, genozidioak eta ideologia totalitario guztiak arrazoimenean zegoen konfiantzaren itzalean zabaldu ziren: teknologia azkarrago eta gehiago hiltze aldera
|
erabili
zen, eta sekula ezagutu gabeko gerra makineria populazio zibilaren aurka oldartu ahal izan zen, sailkapen biologiko zientifikoaren ondorioz milioika gizaki izan ziren sarraskituak Goyak Elsueño de la razonproduce monstruos idatzi zuen izen bereko akuafortean. Bertan garaiko ilustratu baten lozorroko ametsak irudikatu zituen zeru sabaian:
|
|
|
gizakiak bi modutara arrazoitzeko ahalmena izan beharra. Honen ondorioz, eremu politikoan litzateke arrazoi metafisiko edo erlijiosorik
|
erabili
. Hortaz, hiritarrak arrazoiketa publiko berezi batera mugatu luke politika egiterakoan.
|
|
|
Argiago dago oraindik teoria filosofiko klasikoek ez dutela muga horren beharrik ikusten. Batek esaten dio materialista historiko bati bere munduaren ikuskera ezin duela argudio politikoetan
|
erabili
! Edo neoliberal bati bere gizakiaren kontzeptu atomista alde batera utzi behar duela besteen beharrak eta eskariak juzgatzerakoan!
|
|
|
Egoera ñabar honen aurrean gutxieneko akordio horretarako giza eskubideak lehen pausua direla pentsa liteke, baina eskubide hauen zailtasunak ikusita, beste kontzeptu zabalago bat
|
erabili
da interes eta eskakizun guztiak nola edo hala kudeatzeko. Elkarren arteko errespetua aurreneko mailan izan liteke.
|
|
|
Arrazoi praktikoa, beraz. Hainbat pentsalarik argudio ekumeniko hau
|
erabili
zuten disidentziaren jarrera onartzeko eta errespetatzeko. Kristautasunaren zatiketari gertakari malapartatua iritzi, eta, atzera, bat egingo zuelako itxaropenak bultzatzen zituen tolerantziaren aldeko pentsalariok.
|
|
|
Antiperfekzionista sutsua, inongo eduki orohartzailerik ez duen teoria politiko hutsa eraiki nahi luke. Neutraltasun osoz jokatu nahi lukeen teoria politiko horrek liberalismoaren tradiziotik hartutako hainbat bereizketa teoriko
|
erabili
lituzke derrigorrez. Ez komunitateak, ez kulturak, ez lukete inolako pisu normatiborik.
|
|
|
Izate transzendenteren batek ba ote du gizakiarekin zerikusirik, ala izaki immanente soila da? Zein irizpide
|
erabili
aukeren artean bat hobesteko. Ezin bat aurkitu.
|
|
|
Argudioaren gainean eraikiko du eremu politikoa, eta argudio honetan mugak ezarriko dira. Teoria metafisikoetatik hartutako argudioak ezin dira
|
erabili
, arrazoiak besteak onartzeko modukoak izan baitira. Hona hemen Rawlsen balizko arrakastaren gakoa:
|
|
|
Lafitteren idatzizko hirugarren erantzun bat askozaz geroagokoa ekar genezake hona, 1974koa" Mende huntako Euskaldun idazleen pentsa bideak", baina uste dut nahikoa dela orain arte adierazitakoarekin. Edozelan ere, Haeckel i dion ezinikusia Piarres Lafittek darwinismoari berari proiektatu zion, eta gerora Herria astekaria
|
erabili
zuen nolabaiteko kreazionismoa zabaltzeko:
|
|
|
Bost egitate eta hiru inferentzia aipatu ohi dituzte zenbait adituk. Bost egitate horiek nahikoa ezagunak ziren ordurako, eta izatez Alfred Wallacek
|
erabili
zituen ere Darwinek bezalaxe. Datu horiek zeinek bere aldetik ez zuten gauza handirik argitzen, eta testuinguru kontzeptual egokian gardainatu behar ziren," zentzudun" bihur zitezen.
|
|
|
Hau da, Genoan 1871n darwinismoa aintzat hartu zuen, kolkoan ondo gorde, eta lan hipotesi gisa zuen
|
erabili
Txinan zeharreko bere hirugarren ibilaldi handian. Hortaz, Europako egonaldia amaituta, 1872ko urtarrilean Marseillatik Txinarantz abiatu zen atzera ere, indarberrituta eta darwinismoaren ideiaz gogoberrituta.
|
|
|
Vinsonen iritziz euskararen lexikoak egiaztatu egiten ditu bai hizkuntzaren primitibotasuna eta bai euskaldun populuarena ere. Maiz
|
erabili
zuen argudioa da, adibidez, kontzeptu abstraktuak eta ideia orokorrak esateko euskal berben gabeziarena; adibidez, arbola termino generikoa kanpotik hartua litzateke euskaraz, zeren, zuhaitz espezieak banan banan izendatzeko hitzak egon arren, zuhaitzaren kontzeptua bera arrotza bailitzateke eta kanpotik mailegatua, euskararen beste milaka batzuk bezalaxe. Areago, euskal lexiko jatorraren azterketan oinarrituta (egutegia, familia...) Vinsonek berreraiki nahi zuen hizkuntza prehistoriko horrekin asoziaturiko zibilizazio maila, eta iradoki zuen besteak beste euskaldunen gizarte primitiboa poliandrikoa izan zela:
|
|
|
Herrialde hispaniko gehienetan bezala, Uruguain ez ziren eztabaidatu eboluzioaren mekanismo darwindarrak. Horren ordez, Darwin arma gisa
|
erabili
zen elitea banatzen zuten borroka ideologikoetan, halatan non, sektore aurrerazaleek ontzat jotzen baitzuten darwinismoa automatikoki, eta txartzat, ostera, kontserbadoreek. Estatu semikolonial horretako etxagun aberatsek ikuspegi teknologiko batetik irakurri zuten Espezieen jatorria, eta izatez, Darwin izan zen ganaduzale horien artean biztu zen eztabaidaren ardatz nagusia, behi eta ardi arrazen hobekuntza dela-eta.
|
|
|
Ez nuen behin ere ikusten hotelean, eta kezka sortu zitzaidan, ez ote zegoen, Jainkoarekin ez ezik, denokin haserretuta, baita nirekin ere udako bisita bakarraren ostean gehiago azaldu ez nintzaiolako. Aitzakia bat
|
erabili
eta Berlinoren gutunak Martinen bitartez lortzea ere pentsatu nuen, grafologia ikasten ari nintzela esanda, adibidez, eta ahalik eta pertsona gehienen letra behar nuela ariketa praktikoak egiteko. Etsitzen hasia nengoenean, Teresa hoteleko aparkalekuan azaldu zitzaidan.
|
|
|
Poliki, herrestan eramanez, marmitak kokatu zituen: komuna bezala
|
erabili
beharrekoa ertz batean, hiru handiak bestean. Eseri bizkarra gordelekuaren horma batean zuela eta jaten hasi zen.
|
|
|
Gure eskuekin hiltzen baditugu, auskalo, agian kontuak eskatuko zizkigutek gero. Eta Frantzian ez zeukaagu babesik." Ez zuen" korsu patentea" esamoldea
|
erabili
, baina hortxe hortxe ibili zen.
|
|
|
Ez zegoen haserre, baina kopeta zimurtu zuen hala balego bezala. " Argi handia sartzen zen leihotik, eta begiak tapatzeko
|
erabili
dut", esan nion. " Ez diat sonbreiruagatik esaten, bazkarira joan ez haizelako esaten diat."" Ez nengoen ondo."" Gaizki ere ez.
|
|
|
Ez zegoen zalantzarik: Agustinek eta bere kideek
|
erabili
egingo zuten marmitetako gasolina.
|
|
|
Orain dela gutxi arazo bat eduki dugu pertsona batekin, eta kapitainak atzemana dauka hor." Hamar bat metrora zegoen jeep bat seinalatu zidan. Jatorrian, retener aditza
|
erabili
zuen berak: " El capitdn lo tiene retenido".
|
|
|
" Pertsegituak salbatzea beste helbururik ez zian izan gordelekuak gutxienez bi mendez. Hik eta hire lagunek, berriz, aurkako helburuarekin
|
erabili
duzue, bahitutako jendea ezkutatzeko". Ahotsa ezagutu nuen.
|
|
|
Galdeketan aipatutako ekintza guztiak nire gain hartu nituen, eta gainera, zorra erabat kitatzeko, Iruaingo gordelekuaren berri eman nion poliziari. Nire kideek ezin izango zuten
|
erabili
aurrerantzean. Eta zalantzak, beste era batekoak, kartzelan jarraitu zuen, zeren hango kolektiboak erorketaren errua egotzi eta traidoretzat hartu baininduen.
|
|
|
Talde iraultzaile armatu batek zer jokaera hartu behar ote zuen Espainian hala moduzko demokrazia bat apailatzen bazuten. Hitz hori
|
erabili
zuen: apailatu.
|
|
|
Eta orduan Davidi erakutsiko diot jotzen. Organista on bat izan daiteke." Nahiz eta bere hitz egiteko modua jasoagoa izan, sobratu aditza
|
erabili
zuen aurreratu ordez, Obabako nekazariek ohi bezala. " Baina oraindik ez didazu erantzunik eman, David.
|
|
|
" Zer egin genezake monsieur Nestor delako izen izugarria munduaren azaletik ezabatzeko?", esan zidan irakasleak bakarrik gelditu ginenean, etxe aurreko petrilean eseriz. Esaldia frantsesez egin zuen, klasean bageunde bezala, eta izugarri ordez
|
erabili
zuen hitza epouvantable izan zen. " Erru guztia nirea da, halere jarraitu zuen— Hotelera iritsi nintzen egunean, Teresa eta Genevieve atera zitzaizkidan agurtzera, eta monsieur Nestor?
|
|
|
Garagardoa ez dela Obabako jendeak edaten duen bezala edan behar, muturretik. Gas guztia barrura joaten da hartara." Erdaraz ari zen orain, eta muturretik esateko nik sekula entzun gabeko esamolde bat
|
erabili
zuen, de gollete.
|
|
|
Boxeolarietako bat euskalduna zen, orain ez naiz gogoratzen izenarekin." Pentsakor geratu zen. " Zaude pixka batean —esan zuen zutituz— Egunotan bere estudioan aritu naiz eta esku artean
|
erabili
dut zuhaitzaren argazkia. Segituan ekarriko dizut."
|
|
|
Lubis hurbildu zitzaigun. " Etzazu David estutu —esan zion Ubanberi—, bera ez da gu bezalako salastrajo bat." Kalifikatzaile hori
|
erabili
zuen, salastrajo. Iraganeko jendearen hitzak jasotzen dituzten hiztegietan ere ez da azaltzen.
|
|
|
Ez zizun esan, hortaz." Ostera ere ezetz egin nion. " Nik uste nuen zuen paseoetan gai guztiak harrotu zenituztela." Mary Annek burlati hitz egin nahi izan zuen, Daviden eta beraren artean maiz
|
erabili
bide zuten tonuan, baina ez zitzaion erabat atera. " Denbora gehiena gazte garaietako kontuekin aritu ginen.
|
|
|
Bolada luze xamar batez edozein aukera
|
erabili
zuen gehiegi zein azkarregi edateko, harik eta herrira bueltatu gabe luzaro izan zen arte.
|
|
|
Alabak arretaz begiratu dit instant batez, zorionez txikiegia da eta senak ezin dio argitu zertarako
|
erabili
nahi duen aitak.
|
|
|
Ez zuen etorri behar inolaz ere, baina azkenean etorri egin zen
|
erabili
nuen trikimailu bati esker, gure afarirako hitzordua ez baikenuen etxean jarri kalean baizik. Irantzu agertu zenerako jada supergizonarekin nengoen eta gurekin ziren beste lagun batzuk ere.
|
|
|
Eskerrak gutxienez emazteak amatasun baja hartu ahal izan zuen kiroldegian. Lanpostua berea izanik soldatatxoa jasotzen genuen hilero, bestela urte batzuk lehenago ikusitako eskalearen teknika
|
erabili
nuen, hain nengoen desesperazioak jota.
|
|
|
Supergizonaren etxean bildu ziren gonbidatuen artean herriko ezagun ugari genituen eta nire kuttuna denentzat izan zen gaueko izarra. Pentsa nezake estratejia ona
|
erabili
nuela, baina argi dago oso gaizki irten zitzaidala.
|
|
|
Harrezkero teknika berbera
|
erabili
nuen bezero denen aurrean eta ondorengo hilabeteetan sekulako emaitzak lortu nituen, azkar ailegatuz enpresako lehen saltzaile izatera.
|
|
|
Atzera ere segundo erdi
|
erabili
dut kontrakoa bigarrengoz erabakitzeko, orain garrantzitsuena dela Irantzu nire pisu handiegirako eskailerak mantso igotzen egotea.
|
|
|
Funtsean ETErekin negoziatzea, itxuraz onartuz erakundeak
|
erabili
ohi dituen kontzeptu nagusiak, adibidez konpromisoarena. Gero guk erabakiko genuke praktikan jarri ala ez.
|
|
|
Robertok serio begiratu zidan erantzun aurretik. Beharbada ez ziren bere gustukoak izango
|
erabili
nituen hitzok. Tira, une hartan ez nengoen" nire gure" txolinkerietarako.
|
|
|
Ugarte jerenteak oso hitz adierazgarriekin egin zidan harrera, bilbotar hitza betidanik iraintzat
|
erabili
izan delako gure herrian. Niri begira antzeman nuen Irantzu ere, inongo aztoramendurik adierazi gabe jerente ahaltsuaren itzalpean.
|
|
|
Negozio hitza aipatu dut, gure kooperatiban negozio izendapena
|
erabili
izan dugulako beti, baina zentzu horretan gaurko bilera berezia da. Zuon aurrean aurkeztera gatozena ez delako oraindik negozio bilakatu, eta baliteke inoiz ez gertatzea.
|
|
|
Badaukagu autobusa ia inork
|
erabili
ez arren, lanera denok autoz joaten garelako eta parkina beti egoten da lepo. Zoritxarrez ez nekien garbi non hartzen zen autobusa eta guztiz lotsagarria zitzaidan norbaiti galdetu behar izatea kalean.
|
|
|
Langaren gainetik pasatzeko bere ardatzaren inguruan buelta osoa ematekogure kolunpioak erabiltzen duen sistema hidraulikoa lehenago ere
|
erabili
izan da beste kolunpio batzuetan eta sistema hori aspaldi dago patentaturik, nahiz zera dugun gure alde; geroztik beste modu batez garatu dugula kooperatiban.
|
|
|
Martin Biskailuzek, tamalez, ez zituen berdintasun ideiak AEBetako jatorrizko herrientzat
|
erabili
, ale batean agerian utzi zuen bezala:
|
|
|
Elizak herri hizkuntzak
|
erabili
behar zituen zabaltzekotan eta hala egin zuen, baina Latinaren ofizialtasunak mintzaira erromanikoen aldeko lana egiten zuen, nahi ala ez.
|
|
|
Mende horietan Herrian bizitzeko Euskaraz jakiteko beharra Gebara (A) herriko juduek erakutsi zuten,
|
erabili
zutela ezaguna baita.
|
|
|
Baina euskal hitz honek irakurlea harritu ez dezan, jakinarazten dut bidenabar, garai haietako Nafarroako erregeek Euskara
|
erabili
zutela berezko eta jatorrizko hizkuntzatzat; eta Errioxako alde hauetan hain zabaldurik zegoen, non ez den toki, mendi edo leku euskal izenik ez duenik, nahiz eta dagoeneko asko desitxuratu egin dira eta batzuk osoki bestelakatu".
|
|
|
Historian zehar euskaldunak aipatzeko izen desberdinak
|
erabili
dira gure Herritik kanpo: baskoiak, bizkaitarrak, nafarrak.
|
|
|
" Nere bidaideak ezin hobeki zuen Espainolez; nik bezala, bazekien hizkuntza honek ez zuela inolako zerikusirik Bizkaitarrenarekin; baina guk ezin idurika genezakeen aspaldidanik Espainiaren menpe zegoen probintzia batean ez zela inolaz ere Subiranoaren mintzaira ezagutzen: hizkuntza primitiboa
|
erabili
behar izan genuen."
|
|
|
Hala ere, herriak erdaraz ikasi eta
|
erabili
zuen, Konbentzio gerrako bertso honetan ageri denez:
|
|
|
XVIII. mendean Frantziako eta Espainiako monarkiak beren mintzairen aldeko politika zorrotzagoa egiten hasi ziren. Horren arabera, agindupean zituzten lurralde guztietako biztanleek ezagutu eta
|
erabili
behar zuten Frantsesa ala Espainola, beren hizkuntzen kaltetan,"... que se extingan los diferentes idiomas de que se usa en esos dominios, y solo se hable el castellano" (1770) Ameriketako kargudunei Espainiako erregeak agindutakoaren ildotik. Penintsula barnerako politikak bide bera segitu zuen eta, dudarik ez zedin izan, eskoletan erdara bakarrik erabiltzeko agindua eman zen:
|
|
|
Une hartan, adibidez, hilak lurperatzeko trikuharriak erabiltzen hasi ziren. Dirudienez, penintsulako hegoaldetik etorri zen teknika eta moda hau; edozein kasutan ere, bi mila urtez (3.200 urteen artean K. a.)
|
erabili
ziren.
|
|
|
Hauxe zen XX. mende hasierako Iruñerriko biztanleen hizkeraren kasua, Candido Testaut Arako idazleak argitaratzen zituen artikuluetan ageri den bezala. Nahas mahas hau irri eginarazteko
|
erabili
zuen. Hona adibide bat:
|
|
|
Ondoren hain erabiliak izan behar ziren suntsiketa teknika berriak Euskararen Herrian
|
erabili
ziren lehenengoz munduan, gizakiaren ankerkeria mugagabea dela begi bistan utziz guztien harridurarako.
|
|
|
Lehenengo unean, muga gaindituz, Iparraldera ihes egin zuen jende askok. Muga Francoren nazionalisten eskuetan egon zenetik, itsasoko portuak
|
erabili
ziren Iparraldera edo Frantziara joateko, geroago Ameriketara abiatzeko asmoz kasu askotan.
|
|
|
Erdi Aroan izengoitiak ere
|
erabili
ziren, zenbaitetan deitura bihurtuz. Hauek dira XI XIV. mendeetako Nafarroan bildutako batzuk:
|
|
|
Horregatik, izkiriatzeko unean, grafia" asmatu" behar izan zuen eta Euskararen soinuak, hotsak, paperean emateko erdaran erabiltzen ziren letrez baliatu zen, apeza izanik bai baitzekien erdaraz idazten. Horrela, hauek dira
|
erabili
zituenak gaurko grafiarekin konparatuta: ka, ko, ku ze, zi ke, ki, ka
|
|
|
Ez zen bakarra izan. Nahiz beste batzuk, euskaldunago zirenez, Euskara ere
|
erabili
izan: Pello Kirten, Peru Txiki...
|
|
|
Euskarak mugak al ditu? honetarako
|
erabili
daiteke eta beste gauza hartarako ez. Ez, ez dugu zuek bezala pentsatzen.
|
|
|
Hori ezin diteke inolaz ere, euskararen aurka joatea izan. Euskara beste hizkuntza guztiak bezala erabiltzeko da, eta gure iritziz zernahitan
|
erabili
behar da. A! baina zuek barkaezinezko pekatu bat egin duzute, gitarra joaz euskaraz abestu.".
|
|
|
—Eta, zure zerak
|
erabili
dituzula-eta, ez zaitez arranguratu: zure adinean, zer zerbitzu egingo zizuten ba?
|
|
|
Berri ona jakin eta biharamunean, gau osoan burua jirabiraka
|
erabili
ondoan, Kristoforo printzearekin hitz egin nahi zuela adierazi zuen Chiarak. " Bakarka", erantsi zuen.
|
|
|
Espainia frankistari ez zitzaion ez bertakorik ez marokoarrik salatzea komeni, interes asko zuelako Marokon. Orduan, komunismoaren mamua
|
erabili
zen berriro: banda inkontrolatu haiek frantsesez eta gaztelaniaz hitz egiten zuten agente sobietikoen agindupean omen zebiltzan.
|
|
|
864. Axularrek Erroma eta Kartago dela eta
|
erabili
zuen esaera, Gvero liburuko lehenbiziko kapituluan: " Izan zutenean Erromatarrek, desiratzen zuten abantailla eta garaitia Kartagotarren gaiñean, sarthu ziren konseilluan Erromatarrak, ea zer eginen zuten Kartagoko hiri hartzaz (Vide August. lib. de civitate Dei cap.
|
|
|
903. Hala ere, Koldo Elizaldek eztabaida zakarrak sostengatu zituen, Julio Urquijo eta Arturo Campionen kontra, hitz garbien alde. Adibidez, eliza erdaratik zetorrela eta txadon
|
erabili
behar zela esaten zuen, etxe eta done hitzez asmatua, bigarren hori ere latinetik ekarri arren. Julio Urquijok eliza hitza egokiagoa zela esaten zuen.
|
|
|
Intsurrekzioaren harrapaezina eta izugarria nabarmentzeko
|
erabili
zuen gasaren metafora. Gainerakoan, harrigarria da orduko eta oraingo egoeren antza:
|
|
|
San Agustinek estatuaz eta justiziaz hitz egiteko
|
erabili
zuen etsenplua. Ezin da bortizkeriaren neurria izan bandidismoa eta estatua bereizten dituena, baizik eta justiziaren neurria:
|
|
|
" legezko agindua"," legezko ahalmena", eta" bidezkoa" edo" justua". Euskaldunen kasuan, oraingoz, hirugarren zentzuan baizik ezin da
|
erabili
.
|
|
|
1000. Ilungarritarako ere
|
erabili
da, hala ere. 80ko hamarkadan, autodeterminazio eskubidea programa politikoetatik eraisten zuten alderdi politikoek erabili zuten, eguneroko plebiszituaren ideia abstraktua, autodeterminazio erabaki momentu eta gune konkretuak ahazteko.
|
|
|
1000. Ilungarritarako ere erabili da, hala ere. 80ko hamarkadan, autodeterminazio eskubidea programa politikoetatik eraisten zuten alderdi politikoek
|
erabili
zuten, eguneroko plebiszituaren ideia abstraktua, autodeterminazio erabaki momentu eta gune konkretuak ahazteko. Eguneroko autodeterminazioaren ideia dotorea ez da egun bakarreko autodeterminazioa gaitzetsiz egiten, baizik autodeterminazio egunak eta guneak multiplikatuz.
|
|
|
15. Espainolen santu gerlaria Santiago izan bada, Saint Denis izan da frantsesena. Estatua batzeko
|
erabili
izan dira Gurutzea eta Ezpata, eta gurtza nazionalistaren apostolu izan dira han hemen beste santu armatu asko: San Jordi, San Migel...
|
|
|
44. Deus Absconditus edo ‘jainko ezkutuaren’ kontzeptua
|
erabili
zuten Tomas Akinokoak, Martin Luterok edo Blaise Pascalek, Jainkoaren urruntasuna eta misterioa azaltzeko.
|
|
|
Essaouira. Mogador deitzen zuten Erdi Aroko marinel portugesek eta hauxe izan zen gero kolonialismo espainolak
|
erabili
zuen izena.
|
|
|
Horixe izan zen espainolek
|
erabili
zuten aitzakia, independentziako orduan, Tarfaia aldea Marokori ez entregatzeko.
|
|
|
Quartier Generalean zuen lagun batek pasatzen zituen gutunak idazmakinaz, eta Armadaren papera hartzen zuten. Baimen ofizialen beharrik ez izateko, Aljer hirian argitaratzen zen beste euskal aldizkari baten izena
|
erabili
zuten. 1958ko urrian abisatu zitzaien papera ez zitzaiela gehiago dohainik emanen.
|
|
|
Gerrillari talde handiak agertu ziren Tiliuin, Tamutxa, Tenin, Tabelkut, Tiugsa, El Mesi eta halako lekuetan. Espainolek Heinkel He hegazkinak
|
erabili
behar izan zituzten marokoar bandak bonbardatzeko. Ejertzito espainolak Ifniko territorio gehiena abandonatu, eta Sidi Ifni hiriburuaren inguruan antolatu zuen defentsa.
|
|
|
Hegazkin eskoadrek samaldakako bonbardaketak egin zituzten mortuan gerrillari taldeen gainera: 130 hegazkin
|
erabili
ziren guzira, 70 frantsesak eta 60 espainolak. Lurrez, 9.000 soldadu espainol eta 5.000 frantses ibili ziren.
|
|
|
Laborantza produkzioa ahuldurik, fosfato esportazioa zuen, baina Nazioarteko Diru Funtsarekin zituen zorrak handituz joan ziren. Monarkiaren sostenguak ahulak zirelarik, errege berriak bortxa
|
erabili
behar izan zuen botereari eusteko. Estatuaren inposizio eta larderia aldi horri" berun urteak" deitzen zaie Marokon.
|
|
|
Aurrez aurreko borrokarik sostengatu ezin duenez, eraso taktika" irregularrak"
|
erabili
behar ditu, propaganda aparatu inperialistek" terrorismo" deituko dutena. Inperialismoaren aldetik ere ez dago gerla" erregularra" egiterik, etsaiaren lurralde osoa kontrolpean dagoelako, orduan errepresio operazio polizial zabalak antolatzen dira okupaturiko territorio horretan.
|
|
|
Aukera itxien bortxaren kontra, bakezaletasunak onberatasun azalpen eta ekintza ludikoa baino zerbait gehiago izan behar du. Malcolm Xk komunikazioaren metafora
|
erabili
zuen:
|
|
|
510. Iperita: yperite, frantsesez, Ipres hiriaren izenagatik, Yper flandeseraz, hantxe
|
erabili
baitzuten lehenengoz 1917ko uztailean alemanek frantziar eta aljeriar soldaduen aurka. ‘Ziape gasa’ ere deitzen da, duen usainagatik.
|
|
|
Sudan, Zimbabwe eta abar. George Bush presidenteak" Axis of Evil" edo Zitalkeriaren Ardatza kontzeptua ere
|
erabili
du. William Blumen ustez, ostera, gaur eguneko munduan Estatu Batuak eta Israel har daitezke benetako gaiztakeriaren ardaztzat:
|
|
|
Botere hitza adiera zehaztu gabe
|
erabili
da saiakera honetan, boterea zer den ikertu beharrez. Oraingoan, Niklas Luhmannek ematen dion zentzuan konprenitu behar da doi doi:
|
|
|
Asia eta Afrika arteko muga Suezeko istmoan edo Nilo ibaian ezarririk. Europako Erdi Aroko geografoek hiruko banaketa hori
|
erabili
zuten. Europak bazuen zibilizazio greko latindar eta judu kristau bat nolabaiteko batasuna ematen ziona, baina Asia eta Afrikan ez zegoen halakorik...
|
|
|
293. Sidi: ohorezko titulua zen, xerfekin eta halako jende ohoretsuarekin
|
erabili
beharreko errespetu tratamendua. Gaztelerazko Don bezalakoa.
|
|
|
294. Behin eta berriro agertuko den irudia da, Marokoko gerlan, buru ebakiena. Moroen gupida gabeziaren erakusgarritzat
|
erabili
da, moroen eskuetan agertzen direlako sarritan. Estatu Batuetan, Sartaldea konkistatzen, buruko ile larrua ebakitzen zen, eta hori ere indioaren zakarkeriaren frogatzat erabiliko zen.
|
|
|
Antzinateko geografo arabeengandik zetorren, Auguste Moulieras eta Gonzalo de Reparaz bezalako jendeak zabaldu zuen. Mendietako burdinagatik Arrif parean marinelek bruxularik ezin zutela
|
erabili
esaten zuten batzuek, Ait Uariageleko Jebal Hamam mendia urrezkoa edo zilarrezkoa zela barrutik beste batzuek. XX. mendearen hasieran, mea enpresarien arteko karrera bat gertatu zen, Arrif beste Calfornia edo beste Transvaal bat izango zelakoan.
|
|
|
Nahiko zuzen sartuko zen auzira. Aldegunderen ustez, Esteban Ibañezek Pedro H. Sarrionandiaren ondarea
|
erabili
zuenez gero bien izenarekin sinatu behar zuen hiztegia. Hala ere, hura iraganeko kontua zen, beraz, artean geratzen zenaz galdetuko zuen:
|
|
|
Hugo Schuchardtek, bere aldetik, iberiarren hizkuntza berreraikitzeko zereginean euskara
|
erabili
zuen baliabidetzat, iberiar deklinazioa euskararen antzekoa zela imajinatu zuen. Kamitikotzat hartu zuen euskara eta, gainera, nubiera proposatu zuen ahaidetzat.735
|
|
|
Andre Basseten kritikari idatzitako erantzunean, amazigerazko aditz denborak azaltzeko gramatikan
|
erabili
duen eskema, ez ezjakintasunagatik, baizik apropos egin zuela esplikatuko zuen, berberearen eta euskararen egiturak alor horretan antzekoak iruditu zitzaizkiolako:
|
|
|
Atal honetan zehar haritzat
|
erabili
den hizkuntzen arteko ahaidegoaren gai guzia erlatibizatu beharra dago, gainera. Familia linguistikoena metafora bat da.
|
|
|
Hizkuntza irlaren irudia. Baina" irla"," autoktono"," bertako" eta halako terminoak
|
erabili
diren lekuetan, sarritan," erreserbak" antolatu dira gero.
|
|
|
Auzokoekin egiten delako hizkuntza: " egin" horrek bi zentzu ditu," sortu" eta"
|
erabili
", eta ez da batere anbiguoa.
|
|
|
Amazigeraz heltzen den kanpotarrak, berdin, amazigen abegi ona irabaziko du berehala. Ange Kollerrek Essai sur l’esprit du berbere marocain206 saiakeran azaldu zuen, amazigengana hurbiltzeko haien hizkuntza
|
erabili
behar dela. Haien hizkuntzaz mintzatuz gero, segituan bihurtuko da arrotza etxeko, jarrera itxia zeharo aldatuko da eta begiradan ere abegi ona azalduko zaie.
|
|
|
Kanpaina meza ospatu zen Gazteluko plazan Diario de Navarraren ekimenez. " Gurutzada" hitza Marcelino Olaechea Iruñeko apezpikuak
|
erabili
zuen lehenengoz, 36ko abuztuak 23 zituela; gorrien, masoien, ateo eta infidelen kontra gerla izango baitzen.
|
|
|
Afrikan, erresistentzia suntsitu ondoren," pazifikazioa" hasi zen. Kabiletako armak jasotzeko
|
erabili
zituzten metodoak, tortura barru, izugarriak izan ziren. Espainiapeko protekturatuan, bakegintza Legioaren jokabideekin eraman zen aurrera, mendekua eta zigorra ezarriz nahinon.
|