|
2000
|
|
|
Autoreak, Hego Amerikako nobela korrontearen eraginari nolabait jarraituz, bi plano desberdinetan eman digu fikzioa, bi espazio eta bi denbora desberdinetan, baina bi alderdiak elkarren osagarri gertatzen direnak. Bata Loitzu herrian eta gudu garaian ematen diren gertakariak, bizpahiru hilabeteren buruan eta bestea, gure garaitsuko
|
egunetan
ematen dena, hainbat aldiz erabilitako tren geltoki batean. Bigarrena, lehenengoaren ondorio gisara ezarria dago, neure iduriz errealismo eta egiantzekotasun haundiz.
|
|
|
Narrazioaren haria gogoetek bideratzen dutenez, hiru
|
egunetan
egituraturiko narrazio honetan linealtasun eza da nagusi: " denboran zeharkako jauziek iragana nahasten dute orainaldiarekin, gogoeta batzuk beste oroitzapen batzuekin..." (Egan 49) Beraz, kanpo analepsi ugari egiten ditu narrazioan zehar.
|
|
2001
|
|
|
Dirudienez, margolari prerrafaelitek modeloei eskatzen zieten itxura argal, zurbil eta heriotzezkoa lortzeko itzelezko baraualdiak egitera, gerruntzea estutzera edo ozpina edatera behartzen zituzten. Nobelan bertan esaten denez, Ophelia izeneko koadroa margotzeko, esaterako,
|
egunetan
uretan sartuta egotera behartu zuten Siddal (125). Eta Siddal aipatu dugunez, esan dezagun garaiko emakume viktoriarraren patu tristea sufritzera kondenatuta egon zela emakume hau.
|
|
2002
|
|
|
Espainiako espetxe batean 18 urte preso egon eta Goierriko bere etxera itzultzeko ordua iritsi zaion ETAkide baten istorioa. Protagonistak, Joxe Garmendia" Marmitte" k bi igoera egiten ditu hiru
|
egunetan
, eleberri hasieran bata, bukaeran bestea, itzulera horretan: lehenengoan, protagonista nagusia bere baserrira igotzen da, eta bigarren igoeran, amaieran, Txindokira.
|
|
|
gizona eta bere bakardadea. Eleberria 1982ko ekainaren 28an hasten da, eta ekintza hurrengo 5
|
egunetan
gertatzen da, Munduko Futbol Txapelketan. Zehaztapen kronologiko honi akzioa garatzen den leku kopuru mugatuak gaineratu behar zaizkio (ekintzaile ohiek Bartzelonatik 50 kilometrora duten hotela, eta hotel inguruak:
|
|
|
Baina hariaren bi fokuek, hau da, batetik protagonistaren barne bakardadearen mamitzea eta bestetik terroristen ihesaldiaren inguruko intriga, Gizona bere bakardadean eleberri psikologikoa edo thriller bat dela esatera eraman bagintzakete ere, haren edukia sinplifikatzeko arriskua ekar lezake horrek. Egia da suspense eleberria dela, eta, ildo horretatik jarraituz, narrazioaren erritmoak irakurlearen jakin minarekin jolasten du, lehen lau
|
egunetan
mantsoa baita, analepsiaren bidez, eta azken egunean, berriz, azkarragoa, atzera kontaketaren bidez. Baina intrigaren bilakaerari protagonistaren baitako mundua kontatzeko orduan erabilitako sakontasuna gaineratu behar zaio. Nahiz hirugarren pertsonan kontatuta egon (narratzaile estradiegetikoa), Carlosengan ezarritako foku narratiboak gidatzen du kontakizuna hasieratik amaierara, eta ezaugarri horrek, hari nagusiaren amaierak pizten duen interesarekin batera, betearazten dizkio eleberriari Henry James idazle iparramerikarraren arabera eleberri interesgarri orok bete beharreko baldintzak:
|
|
|
Zeru horiek eleberrian murriztu egin dira ia erabat osagai kronotopikoak: protagonistak bidaia egiten duen autobusa da eleberriko espazio nagusia, eta narrazioa espetxetik irten osteko lehen bi
|
egunetan
garatzen da. 86 orrialdea arte ez dugu ikasten protagonistaren izena, eta haren deskribapena ezaugarri xume baina esanguratsuez egiten da:
|
|
|
Noizean behin argi diztira mehe motelez deutsaz gizonari bideak eta kaleak argitzen. Goraldia dauan
|
egunetan
teilaturik teilatu doa eta katuak barriketan jarten ditu; miau erdiragarriak egiten ditue, ni lotan egon eta iratzarri egiten nabe. ...
|
|
|
Inork be ez. Zuek jai
|
egunetan
mendietara zoazenean, nahi ta ez arbolaren bat jo ta eratsi eta etxera ekarten ete dozue. Ba nik be, itsasoan ibili arren, ez arrainik ostu, ez galdu, ez ito.
|
|
|
Etxe
|
egunetan
mutikoak frontoirako zaletasun apurra agertzen eban. Bere adineko mutikoakaz jarduten ebanean, horraitio, hutsak egiten zituan sarri.
|
|
|
Egunetan eta
|
egunetan
horrelan jaso zan. Domeka baten, han kortzelean alkar aurkitu eta ontziko patroiak Sabas amuginari esan eutsan:
|
|
|
Sabas! Joan diran
|
egunetan
hiru lagunegaz berba egin dot. Horren ostean naiatortzu.
|
|
|
Nun ibili zara hainbeste
|
egunetan
, tunantetzar hori?
|
|
|
Ganeko
|
egunetan
lehengo antzean jarraitu eben gauzak, GOL zikina, okerra ta lorrina eskuratzea ezer ez zala.
|
|
|
Gau haretan eta biharamon goizean be, GOL lotuta eroan eban mutilak kalera," Baltza" zintzoa aske joian bitartean. Hainbat
|
egunetan
honelan jardun eben eta GOL barriro garbi eta zerbait gizenduta jarri eben.
|
|
|
PERIJIA. Larunbatean izango da ilero izan doiana. Azkenengo idazkijan abindu genduanez, igazko perija
|
egunetan
aterri zenbat izan dirian esan biar dogu: erdijak euritsu, erdijak aterri.
|
|
|
Udaletxean lau bat
|
egunetan
, Azkue" tarren lanen erakusketa egon da. Iruzpalau mai idaztiz eta liburuz beterik:
|
|
|
VIII Euzko Olerti Eguna antolatua dogu, buztarria ezarri nai dauzkuen
|
egunetan
azkatasuna goratu daigun. eragile eta zuzpertzaileak soñez gugatik urruti ditugu, ordea.
|
|
|
Igarian ari zala, nagi ta hagi somatu zuan bere gorputza. Urrengo
|
egunetan
, areago. Aphasia omen zan, gorputzaren zerak pixkanaka galtzenago jarriko zizkion eri ta gaitza.
|
|
|
Baiña illuntasun ori, gure
|
egunetan
, sarri askotan, bildurrak eragiten dau.
|
|
|
Arroita eta Marari (Popitto) karlista asperreziñak, Iparragirrerekin solasaldi gozoa izan zuten. Egun artan eta gaiñeko
|
egunetan
, alegia. Eta Bittor-ek jan eta edan galanki eman zion giputz ibiltariari.
|
|
|
Eta TV? Errazionamentuko
|
egunetan
100 gramoko zatitxuak lez jasoten dogu euskerea TV bakarrean.
|
|
|
Gure
|
egunetan
, ezkontzen zireanei erretratuak ataretan eutsezan, senar emazteai, ain zuzen bere. Eztegura joaten zireanak be, iñoiz, guztiak urteten eben argazkietan," fotoetan".
|
|
|
Utsa!... Or dakusazun ori, arrantzuan ari izaten da jai
|
egunetan
eta, larunbat arratsetan eta.
|
|
|
Harek?... Hori... ezin leitekio inori edonoiz esan, edozein
|
egunetan
.
|
|
|
Trumon
|
egunetan
bakarrik. Beste gauzak orduan esatekoak dira.
|
|
|
Emakume horrek be, bere albistak ekarten zituan. Dendatara be bialtzen eban, bera etxean geratzen zan
|
egunetan
.
|
|
|
Lehenago umeak, be bai. ezkondu zireanik harrezkero, senar emazteak eurak bakarrik jateko, emakume hori agertzen ez jaken
|
egunetan
.
|
|
|
Garaiz ez ixiltzea arriskutsua dalako. Eta edozein
|
egunetan
, edozein tokitan edozeini galde egiten deutsagu. Geure gurasoek esan beharrekoa, kanpoko batek esaten deusku.
|
|
|
ORRI BALTZA. Igaziriko
|
egunetan
hil dira.
|
|
|
Bere bixitzako ogeitalaugarren urtian, lur ori lotuta euken lokarrijak apurturik, egazka uso zurija bai litzan egazka juan da aren gogua. Betirauneko toki bardinbagera, an amaibako
|
egunetan
bixiteko. Autsagaz egiñiko etxia jausikoa ixanik, aren goguak ez eban nai bixi goiz edo belutxuago jausi eta apurtu biarko zan bixileku aretan.
|
|
|
Ta gero," preskura" ederragaz auteskunde
|
egunetan
izlarijak esan dagijoela entzuliei: " Ez gatoz boto bila, bijotz billa baño"...
|
|
|
Orra: ainbeste
|
egunetan
juan ez, eta juan diranian, arraña urri ta eskas. Bakar bakarrik, gosia ta itza ugari.
|
|
2003
|
|
|
Beste
|
egunetan
pelotaka jokatzera joaten zan beste colaboradore batzuekin Universitariako pelotatoki batera, bainan ostiraletan eta larunbatetan etzuan arkitzen etsairik. Ez bestetan baino hobeto jokatzen zualako, besteak beste tokiren batzuetara joaten ziralako baizik.
|
|
|
bildurraren dardarea, alkarren arteko aitu ezinak, bata besteaganako berba garratz eta zorrotzak, nahiz ta atzo bertan errukiaren argi izpi batek gure bihotzetan poza ta itxaropena biztu. Ez da, ez, gauza erreza, honango
|
egunetan
zuzen, argi, zintzo, egoki, berba egitea, ezta entzutea be. Parkatu, ba, aurretiaz, guztion gogoko ez banaz.
|
|
|
Ez ete dogu, ba, beste horrenbeste egiten geure eguneroko bizitzan? Bilbon bertan, zenbatek eta zenbatek, jai
|
egunetan
keaz eta zarataz beteriko kale ilun zikin honeetatik alde egiten daben, mendietarantz, ta hango gailurretatik hainbeste gauza eder ikusirik, ez ete jake bihotza barriztatzen, bizitza maitagarriago agertzen, beti goruntz ekiteko gogo bizi bat sortuten?
|
|
|
Holan deritxe, batez be, eske kantai, edo eskale kantai (hau da, Gabonetan, Santa Agedaz, San Juanetan eta beste honango
|
egunetan
, etxerik etxe eskean ibiliaz, buruz kantetan diran bertsoai). Jakina, gaur buruz bota arren, norbaitek bertsolariren batek nozbait bat batean asmatutakoak edo dira.
|
|
|
" Urtero lez, hemen batu gara, aurten be, Bilboko euskaldunok, geure zeruko Amari Bederatziurren hau eskaintzeko. Bederatzi
|
egunetan
bertan batuta, Jaungoikoak Mariagan egindako mirariak hausnartu ta goratuko doguz; eta, euren argitara, ispilurik garbienean lez, geure eginbeharrak be argi agertuko jakuz, Eleiza amaren misterioan".
|
|
|
Azken
|
egunetan
ez zuten erarik aurkitu elkar ikusteko. Horregatik hain ezustean harrapatu du Idaren deiak.
|
|
|
Laguna, bestalde, ez da top lessetik igaro, bular oparoetan bikiniak egun pare baten utzitako hiruki zuriak ezabatzeko. Aurreko
|
egunetan
lagunekin joatera beharturik egon ziren, ondoko hondartzara, eta orduan, jakina, guztia ostendu behar zen.
|
|
|
Itsas naietan surfzale pare bat, taula inoiz uzten ez duten horietarikoak, eta ur ertzetik ibiltzen jubilaturen bat, txakur bat, olatuei haginka egiten saiatu eta ahoa bitsez beteta zaunka egiten ziharduena. Ertzaintzaren helikopteroa birritan edo ikusi zuten ortzia zeharkatzen, holako
|
egunetan
, artean, sorosleen faltan, itsasaldea jagoten zutela.
|
|
2004
|
|
|
" Zenbat gizon ezagutu dudan nire
|
egunetan
! Hura hotza ta laiotza guztien bihotzetan!
|
|
|
Idazten berandu hasi zelako agian, arin eta urrun heldu nahiaren presiopean idazten zuela zirudien: Hil aurreko
|
egunetan
, amarenean zegoenean, bere gogo makalaldi eta guzti, idazteko eta argitaratzeko zeukan sukarraren erremin harekin, honelaxe ziotson gaur egun Bilboko gotzain den Karmelo Etxenagusiari: " Lau liburu daukadaz ia amaituta, ta beste hogeiren bat, bai, erdi egosita buruan".
|
|
2005
|
|
|
Liburu zorroa hartu eta han abiatu nintzan poz pozik herrentxuaren babesle izango ziran neba arrebakaz batera. Hasierako
|
egunetan
, barrien barriz danak liluratzen ninduanez eta jakingura ase gurean maistrari adi adi nengoenez, ez neban beste ezertarako astirik be, eta ia ia herrena nintzana be ahaztu egin jatan, etxera bueltan, eskolara bidean bezalaxe, poz pozik eta ia hegaz, lurrik ikutu barik ninoian eta.
|
|
|
Bertara heldu eta geroko lehen
|
egunetan
uriko egunkarietako iragarpen sailak begiratzeari ekin eutsan, lan eta, batez be, bizileku bila. Uri handi samarra izanik erraza izango litxakiola uste eban baina, bateko, lan eskaintza urria eta, besteko, etxebizitza garestia beste batzuekaz banandu beharra zirala eta, hainbat egun emon ebazan harik eta gustukoa aurkitu arte.
|
|
|
aita amek, biek badute doktore diploma zenbait32 Beren hazia salduz ogiaren gaineko erreximetaren doia egiten dute gure top girl politek. Hilabeteko azken
|
egunetan
ere dirua behar baita! Ardien arraza Urdiñarbeko zentroan hobetzen baitute, gizonaren arrazari ez ote zaio zor, gutienez, ardiei ematen zaiena?
|
|
|
Biak bat izatea, zorion
|
egunetan
, bai eta zoritxar egunetan, ezkontzako otoitzetan errana den bezala. Egun arraroetan bai eta arruntetan.
|
|
|
Biak bat izatea, zorion egunetan, bai eta zoritxar
|
egunetan
, ezkontzako otoitzetan errana den bezala. Egun arraroetan bai eta arruntetan.
|
|
2006
|
|
|
Norteko haizeak joten dauenean, afruntu
|
egunetan
, olatuek astintzen dabez eta inguruko bazter guztiak akordeoien orroa eta soinuez beteten dira idien deskontsolamendurako. Orduan, halango egunetan trenbideko beharginak paretan dira moila zaharraren gainean itsasora begira bertatik ailegetan jakezan soinuai adi.
|
|
|
Norteko haizeak joten dauenean, afruntu egunetan, olatuek astintzen dabez eta inguruko bazter guztiak akordeoien orroa eta soinuez beteten dira idien deskontsolamendurako. Orduan, halango
|
egunetan
trenbideko beharginak paretan dira moila zaharraren gainean itsasora begira bertatik ailegetan jakezan soinuai adi. Bertan dagozanean bakarrik ixten deutsie negar egiteari.
|
|
|
Bilborainoko zatiari lar garesti eritxanez, handik arinago joan arren, ez eban sekula autopistea hartzen, beti kamino nagusitik joian. Artean, goizeko ordu horretan ez zan trafiko handirik ikusten, beharbada oporraldia zalako aurreko
|
egunetan
baino ibilgailu gitxiago ibilten zan. Holan, Iñigok, egunak ekarren sargoria ahal eban moduan saihestuz, oin lasaixeago etxetik kanpo, patxada ederrean eroian autoa.
|
|
2007
|
|
|
Ingalaterrako bi, Belgikako bat, Herbeheretako bat, Alemaniako bat, nebea eta biok. Danok prest gagoz hurrengo lau
|
egunetan
inguruez gozetako. Izan be, ezagutu izan doguzan bidaiariek hau Hego Ameriketako parajerik ederrena edo ederrenetarikoa dala esan deuskue.
|
|
|
izozkiak, gaztaia, txurroak... Gurariari ezin izan deutsagu ezetz esan, eta hondartzan emon doguzan
|
egunetan
danetarik probau dogu.
|
|
|
Zoragarria izan da beragaz batetik bestera ibiltea, eta asko ikasi dot. Azken
|
egunetan
Bolsonen gure biajeak bestelako norabidea hartu dau. Zeozer amaitzen danean, zarratu beharra dago, eta horretan ibili gara.
|
|
|
Hori bai, lanean dagoanean, gogor ekiten deutso: hamabi ordu asteko zazpi
|
egunetan
.
|
|
|
Arriskutsua. Baina esan behar dot hamar
|
egunetan
ez nazela inoz sentidu ahul edo babes barik. Ez dot izan ezelango problemarik.
|
|
2008
|
|
|
Beste gaubela batek arrasto handia laga eban gugan. Eskolako lagun bi, bata ni baino urtebete gazteagoa eta haren 6 urteko anaia hil ziran bi
|
egunetan
, bata bestearen atzetik. Patxik 9 urte ebazan.
|
|
|
Bueltako bidea errebueltatsua, kontizu, eta aldapa gogorra edonon. Gero, hurrengo
|
egunetan
be, kaxkarreko mina. Anisaren mozkor luzea eta zitala.
|
|
|
Lehenengo
|
egunetan
, nahi beste jateko eta edateko, baina gerora, goseak eta egarriak amorratzen askotan. Ez geunkan txakurra katean lotuta izateko ohiturarik eta, ardurak zehaztu ezik, holakoak gertatu leikez.
|
|
|
Hurrengo
|
egunetan
be ez ziran agertu. Mendexako baserri haretako gizona joan zan gure etxaburutik zapatu haretan Markinako feriara eta harek esan eurenean egozala biak.
|
|
|
Aitak kontetan ebanez, azken tragoa bertsorik txarrena botaten ebanak ordaintzen ei eban. Hori jakinda, entrenamentu gogorra egiten ei eben aurreko
|
egunetan
. Batez be asmetan trakets samarrak ziranek.
|
|
2009
|
|
|
Auzolanak gehienetan udagoienean egiten ziren. Baina ustekabeko zer edo zer jazotzen zenean, urteko edozein
|
egunetan
egin zitekeen auzolanerako deialdia. Dena dela, baziren urteko sasoi ezberdinetan egin beharreko auzolanak, esaterako, bogada egiteko harriak neguko euriteen ostean euren lekura bueltatzea udaberriko auzolana izaten zen.
|
|
|
Agian sail honen barruan sar genitzake karta jokoak. Nagusiek ere erabili arren, umeen denbora pasa ziren eguraldi euritsuko
|
egunetan
. Briskan olgatzen zuten, eta galtzaileak kakahueteak erosi behar izaten zituen.
|
|
|
Herriko jaietan, egun seinalatuetan, edo norgehiagoka hutsak ezarritako
|
egunetan
, herritarrak batzen zituzten kirol ekitaldiak egoten ziren. Herritarrek euren arteko lehiarako sarrien antolatzen zituzten joko eta kirolak eguneroko beharrarekin lotuta zeuden.
|
|
|
Orretarako ixete (n) siren. Ta tenporala daunen bere ni (k) beti esetu dot, trugoi
|
egunetan
. Truboia egoanean, zer egiten zan?
|
|
|
Hori azaltzeko artzainek erabiltzen duten esalegea: San Jose ezkero edozein
|
egunetan
antzuk.
|
|
|
Garizumako berrogei
|
egunetan
barau egin behar izaten zen, eta horrez gainera, eguazten, bariku eta zapatuetan, baraua eta abstinentzia. Ondorioz, jatordu bakarra egin zezaketen egunero, eta eguazten, bariku eta zapatuetan, horrez gain, ezin zuten okelarik jan.
|
|
|
Garizumako eguazten eta zapatuetan okela jateko eskubidea erosten zuten. Gutxi balitz, bariku, zapatu eta eguaztenak kenduta, garaitiko
|
egunetan
normal jateko eskubidea erosten zuten buldaren bidez. Buldak pezeta bat balio zuen, gure lekukoen gurasoek erosten zuten sasoian.
|
|
|
Andra Mariaren egunean ez ezik, urteko edozein
|
egunetan
joaten ziren erromesaldian Begoñara. Bertan etxekoen hildakoei meza atera eta oinez itzultzea izaten zen ohikoena.
|
|
|
Hizkuntza olgetak etxetik irteteko eguraldirik ez zegoen
|
egunetan
egiten ziren batez ere. Eskoletako atarian edo elizatean, etxeko egongelan, suetean edo beste edozein aterpetan olgatzen izan dira.
|
|
|
Halako
|
egunetan
, batez ere lantzarretan belarra ebakitzen ibili behar izanez gero, galtzerdi lodiak janztea izaten zen ohiko gomendioa. Hala ere, ospitalera albait arinen joatea izan da haginkadarik jaso dutenen jokabidea.
|
|
|
Orkatila, eskumuturra edo bihurtutako gorputz atala, bendaturik mantentzen zen hainbat
|
egunetan
. Bederatzi egun izaten ei ziren, adinekoen esanetan.
|
|
|
Ostera, ezberdintasun handi bat adierazten dute lekukoek santutegi horren inguruan. Izan ere, aurretik aipatu ditugun santutegietara edozein
|
egunetan
joaten ei zen jendea promesa betetzera. Baina Gaztelugatxera, santutegiaren jaiegunetan bakarrik.
|
|
|
Umea begiak itxita jaiotzen zen, eta horregatik lehenengo
|
egunetan
leku ilunean edukitzen zuten. Egunak igaro ahala, begiak zabaltzen hasten zen umea, eta amak poz handia hartzen ei zuen.
|
|
|
Umearen ama ez zen bataiora joaten;
|
egunetan
ohean egoten zen. Aldi hartan ezin izaten zuen etxetik irten, harik eta garbikuntza erritua bete arte.
|
|
|
, etxe barruan ematen zituen
|
egunetan
, ikustaldiak izaten zituen. Beraren ama izaten zen lehenengoetarikoa, senitarteko eta auzoko andreak ere opariekin etortzen zitzaizkion.
|
|
|
Gurasoek ez zuten begi onez ikusten, mutil gazteak euren alabak gorteiatzera joatea. Era horretako errondak asteko edozein
|
egunetan
egiten ziren.
|
|
|
Ezpabere, bere etxean edukitzen zuen. Batzuetan, ezkontza aurreko
|
egunetan
arreoa erakustea egiten zuen. Halakoetan, jendea neskatilaren etxera joaten zen arreorako prestatu zuena ikusten.
|
|
|
Mungian ere antzinatik dago feria hamabostean behin, hilearen lehenengo eta hirugarren domekan. Sanantontxutan feria nagusia egoten zen eta ganadu gehiago ekartzen zuten garaitiko
|
egunetan
baino. Aste batean Basurtora joaten ziren eta hurrengoan Mungiara, Basurtoko feria Zorrotzara aldatu zen arte.
|
|
|
Honen zeregina, egungo notario baten antzekoa zen, zeozelan esateko. Ermandadeko gorabeheren gaineko akta altxatzen zuen, eta batzar
|
egunetan
, edo urtean behingo abereen bilkuran, gertakizunen berri ematen zuen.
|
|
|
Neurketa hori egiteko, gure lekukoen sasoian, ezkondu bako gizon bat igo ohi zen Santakurtze mendira. Hiru tenpora
|
egunetan
, goizez eta gauez, Santakurtzen, gari txola altxatzen zuen eta horretara igartzen zuen nondik jotzen zuen haizeak, eta hiru egunetakoak leku beretik joz gero, baita hurrengo hilabeteetan nondik joko zuen ere. Beste gizon batzuek, etxeko portalean gaueko hamabietan kandela isiotuta igartzen zuten haizearen norabidea.
|
|
|
Barikun esta ixen tenporarik iños. Ta gero orretan
|
egunetan
orrek iru illebeterako ixeten dires. Orretan iru egunetan an akabuko sapatuen gaueko amabietan nondik aixe dabillen, arek iru illebetetan aixe ibilko da, ordun aixe nondik dabillen...
|
|
|
Ta gero orretan egunetan orrek iru illebeterako ixeten dires. Orretan iru
|
egunetan
an akabuko sapatuen gaueko amabietan nondik aixe dabillen, arek iru illebetetan aixe ibilko da, ordun aixe nondik dabillen... Ta naiko ondo asertaten deure e!"
|
|
|
Artxoaren salmenta herri egutegiaren menpe zegoen. Elikaduraren gaineko atalean ikusi dugun eran, artxoa jateko ohitura zegoen hainbat jai
|
egunetan
.
|
|
|
" Artegi guk Andrakara eroten gendun negun, ille bien Andrakan, eneron egunek emonta erote (n) gendusen, amasortzi ogei, orretan
|
egunetan
eroan, eta ekarri San Jose egunen. Se ya gero jentek esaun gure ixetan barrutirik emon ardientzako.
|
|
|
San Jose ezkeronen edozein
|
egunetan
antzuk dio gure lekukoen ardien gaineko esalegeak. San Jose egunetik aurrera lotuta dagoen ganadua askatu behar zela esaten ei zuten gure lekukoen arbasoek.
|
|
|
Etxea garbi edukitzeko beharren artean bereiztuko ditugu egunerokotasunaren barruan sar genitzakeenak eta bereziak edo apartekoak. Azkeneko horiek urtean behin egiten ziren, etxetik kanpoko senitartekoak gonbidatu eta elkarrekin bazkaltzeko ohitura zegoen herriko jaien aurreko
|
egunetan
. Eta etxearen kanpoko aldeari garrantzi berezia ematen zitzaion.
|
|
|
Eta etxearen kanpoko aldeari garrantzi berezia ematen zitzaion. San Lorentzo abuztuaren 10ean ospatzen da eta aurreko
|
egunetan
egiten zen garbiketa berezia etxe gehienetan. Baina Goieta auzoan, elizaz Lemoiz diren etxeetan, abuztuaren 15aren aurreko egunetan egiten zen, Andra Mari egunaren inguruan.
|
|
|
San Lorentzo abuztuaren 10ean ospatzen da eta aurreko egunetan egiten zen garbiketa berezia etxe gehienetan. Baina Goieta auzoan, elizaz Lemoiz diren etxeetan, abuztuaren 15aren aurreko
|
egunetan
egiten zen, Andra Mari egunaren inguruan.
|
|
|
Garbiketa orokorra egiten zen herriko patroiaren aurreko
|
egunetan
, ostera, deskribatzeko moduko zenbait behar egiten ziren. Esaterako, egun horietako beharra izaten zen etxeko hormak kareaz, letxadeagaz, zuritzea.
|
|
|
Hain zuzen ere, zenbat eta itsasorago belarra gozoagoa eta mineral gehiagokoa da eta, kresalaren eraginez. Berriemaileek akorduan dituzte denborale
|
egunetan
itsasotik heldu eta landak bete bete egiten zituzten harako globotxo gaziak.
|
|
|
Bertan batez ere lapatan egiten zuten, kontuan izanda erdarazko erredun hilabeteetan baino ezin zirela hartu. Lapak eta hamarratzak hartzen zituzten bijili
|
egunetan
jateko. Lapak ardo eta ogiarekin jaten zituzten.
|
|
|
Bariku Guren egunez prestatu ohi zen jatordu ohikoenetakoa, entsalada modura atondutako indaba zuriak ziren. Beste alde batetik, Aste Santuko garaitiko
|
egunetan
sano ohikoa zen patatak saltsa berdean jatea, perrexil eta tipularekin ipinita eta arrain apur batekin lagunduta.
|
|
|
Txerria hil aurreko
|
egunetan
, odolesteak egiteko erabiltzen zituzten ortuariak prestatzen zituzten: kinpulak txikertu, porruak txikertu...
|
|
|
Egun berezietan (domeka, herriko jaiak, ezkontzak...) arropa dotore eta koloretsuagoak janzten zituzten gizonek behar
|
egunetan
baino.
|
|
|
Adibiderako, aipa dezagun gari jotzea, galautsa azaletik, sudur zuloetatik eta eztarritik kentzeko behargin guztiak errekara abiatzen ziren. Bestetik, uda partean, neska mutilek erreketan bainatzeko ohitura zeukaten sargori
|
egunetan
. Garbiketarekin ez ezik, olgeta munduarekin lotuta ageri dira uda sasoiko erreka eta putzuak.
|
|
|
Etxeetan goiza emango zuen etxeko andreak bazkaria beheko suan prestatzen, lapikoa trebera gainean ipinita. Indaba gorriak, tolosar deituraz ezagunak direnak, izan dira lapikoko nagusia, makina bat
|
egunetan
, ahoz beterik zeuden mahai inguruei jaten eman dietenak. Baina porrusalda, arroza, garbantzuak, fideo salda, patata tortilla... ere jaten zituzten
|
|
|
Andreek, domeketan, jaiegunetan edo dotore agertzeko
|
egunetan
, soinekoa janzten zuten. Garbi jantzita ateratzen ziren eta beharrerako sekula erabiltzen ez zituzten ondo gordetako arropak ipintzen zituzten.
|
|
|
Mahaia oholezkoa izaten zen, bertan egiten ziren jatorduak bereziak ez ziren
|
egunetan
, eta etxe batzuetan hormara biltzeko burdinazko bisagra erabiltzen zuten. Horretara, beste zereginetarako espazioa irabazteko.
|
|
|
Lukihandi, koru bazterrean jesarrita, bere gisako beste lagun bategaz berbetan egoan, noizik behinean barre purrustada batzuk eginaz. Ziur ziur nago joandako
|
egunetan
Don Paulinori egin eutsana kontetan egokona.
|