|
2002
|
|
|
Laster dogu Jon deuna" ren
|
eguna
be. Amaika bidar ixan yaku egun au atsegin egiten gebazan jayak gaitik.
|
|
|
" Emengo berriyak iñoiz irakurtzen ba" dituzu, bear bada, ez dozuz ulertuko beti.
|
Egunotan
be, gu beroak gagoz; beste zenbait lekutan euri asko egin dau, eta uyoldeak be izan dira. Laterri batean izan arren, ainbateko gora berak!!
|
|
|
Eta gero, Ea" ko Batzokija" ren
|
eguna
be elduko da. Ta ara be juan biarko da orduko eratuko dabezan jayetara.
|
|
|
Hor dagoz euren lanak, zelan halan baliotsuak, hain nabarmen eta zoragarri mailakoak izan ezarren. Arean be, gure, bai intereseko literaturan, hau da, arimen onerako taiutu eta idatzi izan direan liburuetan, bai hutseko edo, diranetan be, maila apalean daukagu gure literatura idatzia, gaur dan
|
egunean
be. Ez gagoz beste iñungo literatura mardo eta gizenakaz erkatzerik ez alderatzerik egiteko moduan.
|
|
|
Larunbatean baxen gixon agertu nai ixango gara. Auts
|
egunian
be. Ta gixontasun ori geuk geurez baldin galtzen ba" dogu ¿ norengana juango gara, gero, ixen onaren eske?
|
|
2003
|
|
|
Zatoz, gaur
|
egunean
be, gure artera, Jesus, eta iragarri zure Barri Ona.
|
|
|
Munduan, jakina, hizkuntza asko eta asko erabili izan dira, eta gaur
|
egunean
be erabilten dira. Itxura baten hain desbardinak izan arren, jakintsuek, gauzak aztertu eta aztertu, hizkuntzarik gehienen artean halako senidetasun batzuk (handiagoak edo txikiagoak, estuagoak edo nasaiagoak) aurkitu dabez.
|
|
|
Euskalzaleentzat euki leiken balioaz batera, uste dogu eleizgizon eta kristinau euskalzaleentzat lagungarri ona izango dala Etxenagusiaren lekukotasuna. Hor dakuskegu argiro, gaur
|
egun
be badirala eleizgizonak, euskal literaturaren tradizinoari egin deutsen ekarri ugaria aberatsago egiteko gai diranak.
|
|
|
%4, 2 zeharo erdaldunduta egozan ordurako, Erribera aldean batez be. d) Harrezkero, zoritxarrez, atzerakada handiak egin ditu euskereak hegoaldetik (iparraldean ez gauza haundirik), batez be Naparroan eta Araban (XVII XIXgarren gizaldietan). Gure
|
egunotan
be, azkenengo gerraostean, ez da gitxi galdu ta makaldu bai inguruetatik, bai barru barrutik gure artean asaba zaharren hizkuntza. Agiri agirian daukagun jazoera negargarria dogu hau.
|
|
|
Gogoan izan daigun, euskerea ez dala izan egungo Euskal Herrian hizkuntza ofizial bat, ez eskoletan, ez eleizan, ez legeetan, ez inon (ezta Naparroako Erregeen aldi haretan be!) Gaur bizirik badirau, herri herriari zor deutso; herriko seme alaba apalok ekarri deuskue, gizaldiz gizaldi. Geure
|
egunotan
be, ez ete doguz herri herrian aurkituten euskerearen maisurik onenak. Holan uste eban gure Juan Antonio Mogelek:
|
|
2006
|
|
|
Eta, Oskar patiora jatsi ez zan
|
eguna
be heldu zan. Egingo neuke egun horretan barruko guztiek borreroaren kalamua saman sentidu ebela.
|
|
2007
|
|
|
Indigenek asko lagundu eutseen hasieran, bertoko eguraldia benetan gogorra da ta. Gaur
|
egun
be, galestarrek ohitura batzuei eutsi deutsee: tea eta gozogintzea; eta galesez be irakasten dabe oraindinokarren.
|
|
|
Bigarren
|
egunean
be hondartzara. Eguna trankil igaroteko behar dodan guztia daukat:
|
|
2008
|
|
|
|
Egunez
be izango eben etxe azpiko arto sailak ongarritzeko astia. Artoa oraindik txiki samarra eta ondo makurtu beharra ei egoan ezkutuko eginkizunetarako.
|
|
|
" Gaur
|
egun
be, edozein motiborengaitik urduri edo nekatuta nagoanean, gomuta horreek jolas eta solas emonek eta uraren hotsak bihurtzen nabe neure onera".
|
|
|
Artopilak be labakada berean egiten ziran askotan. Gero ogi handi biribilak kaxa baten gordeten ziran eta hamabosgarren
|
egunean
be onak egoten ziran. Handik gora lizundu egiten ziran eta barriro be labako sua egin behar.
|
|
|
Ganera, askotan pobre pobre ikusten ebazanei ez eutsiela ezer kobretan eta holako kontuak. Egokia zala uste dot gaur
|
egun
be.
|
|
|
Holako gatxari umorea deitzen eutsien orduan. Gaur
|
egun
be bai, jatorrizko izena horixe dau eta: buenos humores y malos humores.
|
|
|
Bueltako bidea errebueltatsua, kontizu, eta aldapa gogorra edonon. Gero, hurrengo
|
egunetan
be, kaxkarreko mina. Anisaren mozkor luzea eta zitala.
|
|
|
Hurrengo
|
egunetan
be ez ziran agertu. Mendexako baserri haretako gizona joan zan gure etxaburutik zapatu haretan Markinako feriara eta harek esan eurenean egozala biak.
|
|
|
Gaur
|
egun
be, edozein motibogaitik urduri edo nekatuta nagoanean, gomuta horrek eta uraren hotsak bihurtzen nabe neure onera.
|
|
|
Bigarren urtean egon nintzan han. Gaur
|
egun
be hantxe dago udaleku hori, apur bat aldatuta.
|
|
|
Barkera ez eze, Miloiko kofradia be deitzen geuntsan auzoari. Urtarrilaren 17an, behintzat, egiten eben urteroko batzarra auzoko baserritarrek; ermiteari dautsala, hantxe dago gaur
|
egun
be batzar gela eta zazpi metroko batzar mahaia. Hantxe egiten zituen kofradiako urteko kontuak, kopau bat Zozobentako edo Aixerdiko tabernan eta, bide batez, ermandadeko diru kontuen barri emon edo zehaztu.
|
|
2009
|
|
|
Hurrengo
|
egunean
be, ostera, nahi ta Petronilaren ahotik mila erregu entzun, oiloak ez eutsan arrautza bat besterik ipini. Eta hurrengoan be bardin, eta hurrengoan be bai...
|
|
|
Baina halako baten ez eutsan emon, ba, buruak
|
egunez
be lantzean behin urten behar ebala hegazkada batzuk egitera. Eta urten be egin eban.
|
|
2010
|
|
|
Bi gertaera, gure historia ezin hobeto laburbil dezaketenak, gaua eta
|
eguna
bez 1
|
|
2011
|
|
|
San Juan bezperan, gaur
|
egun
be, sanjuanadea egiten da. batzuk San Juan bezpereari (bagilaren hogeita hirua) eta San Juan egunari loturik. Bezperan sanjuanadea egiten zan; erregarritzat sasi, ira, adar, egur zati edo etxeko traste eta erropa zaharrak erabilten ziran.
|
|
|
Hori San Juan bezperan egiten zan? San Juan besperan da ainbako
|
egunetan
be bai. Posik umiek antxe, imiñi irek eta antxe sertzen, lo ta... beste batzuk arbolapetan eta...".
|
|
|
Orratz burubaltzakaz josten eben ulean painelua. Lehenagoko andrazkoen erropen artean atorra be badago; goitik beherako alkondareari esateko erabilten da gaur
|
egun
be.
|
|
|
Horrez ganera, domeketako jateko bera edo antzekoa izaten zan herriko jaietakoa. Besigua eta makailaoa be janari estimaduak izan dira; egun berezietan jaten ziran, baita jaunartze eta ezkontza
|
egunetan
be. Horren aurretik garbantzu saldea hartzen zan sarri.
|
|
|
Egun berezien artean sartu beharrekoak dira, bide batez, Garizuma eta Aste Santuko barau eta bijili
|
egunak
be. Barau egunetan gitxi jan behar izaten zan eta bijili egunetan okelea jatea galarazota egoan.
|
|
|
Arrietara eta Bermeoko Demiku ermita inguruko barrutietara eroaten ebezan ardiak, baina ez urrunago. Gaur
|
egun
be bada artzain bat, Jose Antonio Olano Rigan deritxona, artaldeagaz eta gaztaigintzan diharduana, Iturbeko landa inguruko bidetik, Zurbituagako harriaren aldamenetik, udabarrian ardiak Arrietara eroaten izan dituana. Mendi bizkarretako etxeetatik (Atxiriketatik, esaterako), itsaso ondoko bedarlekuetara jaisten ebezan ardiak neguan.
|
|
|
Jateko balio ez dauen txirleari txarri txirlie esaten jako. Gaur
|
egun
be, bertako edadeko jentea hondartzara doanean, txirla bila hasten ei da. Eurek dinoenez, ezin dabe hare ganean etxunda luzaroan geldian egon, gaurko gazteak lez.
|
|
|
Gaur
|
egun
be okelatarako abeltzaintzak zeozelango presentzia badauka hondino Goierri eta Barezi inguruan, azken hamarkadetan igarri igarrian behera egin badau be.
|
|
|
Argi egiteko orduan kurtzulu, farol edo zuziak erabilten ziran, eta halakoakaz zuhur ibili ezik, erraza izaten ei zan etxea suak hartzea. 1989 urtean hasi Unbetik eta Solluberaino zabaldu ziran suteak eta sekulako bildurra berpiztu ei zan Busturiko goierrietan; eta gaur
|
egun
be tentu handiz ibilten dira Busturiko mendialdeko biztanleak.
|
|
|
Bagilaren hogeta hiruan, Doniane bezperan, Gaztelugatxera joateko ohitura handia euki dabe busturiarrek. Barezitarrak, San Inazio
|
egunez
be joaten ziran, Arrietakoakaz batera, letanian. Etxetik urrun egoala eta, euretariko gehienak ez ziran urtero joaten, baina noz edo noz egon izan dirala autortu deuskue lekuko guztiek.
|
|
|
Lekukoen esanean, santua Euskal Herrira heldu aurretik, Mari Anbotokoari egiten ei jakozan eskeintzak egun horretan. Ganadu ermandadeak urtarrilaren 17ko San Antonio Abad
|
egunean
be batzartu ohi ziran.
|
|
|
San Juan sua aurreko urteko leizar kargileagaz biztuten da gaur
|
egun
be. Ba tzuek Erramu egunez eta beste batzuek San Juan egun berean eleizara eroanda bedeinkatzen eben kargillie.
|
|
|
" Erramu
|
egunien
be prosesiñue, Erramu egunien palmerakiñ, eta guk seragas, sera... ereiñotza. Guk eruten ixen du ereiñotza.
|
|
|
Busturiko ermita guztiek, bakotxak bere jaieguna dauka, eta auzo nagusiek jai handia, batzuetan inguruko egunakaz batera. San Kristobalen Aingeru Guardakoaren
|
eguna
be ospatzen da, esaterako.
|
|
|
Beheko auzoetan gitxiago erabilten izan da, Mundakan eta Bermeon eta kostalde guztian erabilten izan ez dan moduan. Halanda be, gaur
|
egun
be euren artean hika egiten daben lekukoak badira itsasadar bazterrean. Edozelan be, gure lekuko askok ondo ez dakigu zergaitik, hitanoa Durangaldeagaz lotzen dau, urrunagoko paraje bategaz.
|
|
2012
|
|
|
Batetik, ugariak dira Aramaio Bizkaiari loturik bizi izan zala agertzen deuskuezan hizkuntza arloko datuak. Aramaion, Debarro osoan zehar dan modura, gaur
|
egun
be bizkaieraz egiten dogu berba. Gehiago be esan daikegu:
|
|
|
Gaur
|
egun
be ez da falta hierarkiaren aurkako errebelderik, Michele Birch Conery eta beste 9 andra iparamerikarrek Vaticanori desafiatu eutsien 2005ean eta abadetu ziren Kanadako paraje zoragarri batean.
|
|
2013
|
|
|
Inuzente eguna. Egun horretan libre izan da gaur
|
egun
be indarrean dagoan txantxa eguna hondino auzoari, ezagunari edo beharlagunari ziria sartzca: guzur handiren bat esan, negargarrizko jazoera txarren bat aitzen emon, okerreria edo behar ez danen bat egin eta halakoak.
|
|
|
Egun horretan bedeinkatzen ziran etxeko abereak eta ganaduak be. Gaur
|
egun
be meOgi bedeinkatua banatzen. Urkiola, 2009 zatan ogia bedeinkatzen da, janaria eta ortuak egiten dirala adierazoteko.
|
|
|
Jokoa plazan lehen egiten zanaren bardintsu egiten da gaur
|
egun
be, oilar bat jartzen dabe kutxa baten barruan. Alde bakarra dago, nabarmena:
|
|
|
Lemoatxen, San Antolin be egun handia da, han eguna pasau eta gero Lemoara joiazan erromerira. Bizkargira Santa Kruz
|
egunean
be urtero joaten ziran. Ikurrinea galarazota egoanean, egun hori seinaladu zan aterateko.
|
|
|
Gaur
|
egun
be, eguna zabaldu orduko hor doaz kazariak. Paseari leku jakinetan itxaroten deutsie, geldi geldi;
|
|
|
Gaur
|
egun
be, txirrindularitzarako zaletasuna egon badago herrian; eta jaietan, kasurako, beti egin izan da karrerea.
|
|
|
Gaur
|
egun
be gaztaina erreak estimadu dagoz. Jose Luis Etxebarria eta Jesus Ma Bilbao, 2012.
|
|
|
Umeek ikasi arte, hainbat berba hotsitzen bitartez adierazten jakez, bai gaur
|
egun
be. Hiztegi berezi bat da, oso adierazgarria, gero berez berez handitzen joan ahala, helduen berbakaz ordezkatzen dabena.
|
|
|
Bedian Asentsioz egin da beti komuninoa, baita gaur
|
egun
be, domekara igarota egon arren. Komuninoa egin aurretik umeei prestakuntza berezia emoten jaken, abadeak berak emoten eutsen dotrinea.
|
|
|
Kandelok hodeia, trumoia egoanean izetuteko izaten ziran, Santa Barbarak etxea jagoteko eskatuz. Santa Barbara
|
egunean
be biztuten ebezan.
|
|
|
Asentzio egun handia izan da gure herrian inguruan moduan. Herriko umeek egun horretan egiten izan dabe Lehenengo Jaunartzea, baita gaur
|
egun
be.
|
|
|
Gorpuzti
|
egunean
be prozesinoa egiten izan da Santisimoagaz. Orduan abadea eta alkatea palioaren azpian joaten zirala gogoan dauka jenteak.
|
|
2015
|
|
|
Lehenengo zarratu zarratu, segundurik segundura, tartean astiroago; eta amaitzeko barriro arinago. Enterru
|
egunean
be joten ziran, eguerdiko hamabietan, jentea abisetako.
|
|
|
Idiek zenbat pisau, bata ala bestea ipinten jaken, eta pisu gehiago behar izan ezkero, harea zakuakaz kargetan ziran harriak. Gaur
|
egun
be hondino egiten dira idi probak.
|
|
|
Arto soloa ereiten zan
|
egunean
be alkarri laguntzen eutseen: lau bost gizon paretan ziran arto zuloetan atxurraz ilarea artez artez egiteko, beste bat ereiten artoa eta indabea biak batera koiuten ziran eta atzetik joiazanak tapetan.
|
|
|
Erregen
|
egunean
be errondan urteten eben umeek auzoan. Umeekkantau, eta emoten eutseenabatzen eben:
|
|
|
Jainkoak Jesu Kristogan esandako hitzak badauko indarrik eta eraginik asko euskal hizkuntzan eta kulturan errotutako gizon emakumeei salbamena eskeintzeko. Eta hori eginkizun eder be badogu, gure kultur balioenganako leialtasunean, Jesu Kristoren ebanjelioaren betiko maminak gaur
|
egun
be daukan balioa adierazteko erantzukizuna jaso dogun guztiok. Bizkaieraz eskeinitako Jainkoaren berba hau kristau alkartea sortzen eta bizibarritzen joango ahal da, holan sinismenean, itxaropenean eta maitasunean Jainkoagandiko salbamena iragarriko dauan, sakramentu?
|
|
2017
|
|
|
Nagusiak ala Helduak zein ipini? Azkenean Nagusiak aukeratu zan eta gaur
|
egun
be jarraitzen dau. Bilboko Pelota kalean ditu bere lokalak.
|
|
|
Han egoan ostatu baten. Ni beragaz oso ondo konpontzen nintzan eta gaur
|
egun
be familikoekin hartu emon ona daukat. Hasieran, bere anaieari neure bizikletea be eskeini neutsan Valentinek erabilteko, gura izan ezkero.
|
|
|
Beranduago Bar Felixera pasau ginan. Gernika inguruko eta kostaldeko lasterketak antolatzen genduzan, Pedalaren
|
Eguna
be bai (adin guztietako mutikoekin lasterketa mordo bat egun guztian zehar). Baita Solluben 59an, 63an eta 66an egin ziran Espainiako Mendi txapelketak be.
|
|
|
Ere. Gaur
|
egun
be esaten da lekurik gehienetan. Aldaera zaharra (bere) Bizkaiko sartaldean gorde da:
|
|
|
“Herritar lelook ez dakizue zer gura dozuen, ezin dozue zuzen erabagi, beraz neuk erabagiko dot zeuen ordez” dineuskue. Ikaragarria eta ez sinistekoa gaur
|
egun
be, boterea galtzeko bildurrez, herritarrei erabagiteko gaitasuna eta heldutasuna ukatzea, gizarterik aurreratu eta prestatuena gareala dineuskuen bitartean. Eta holan da izan be:
|
|
2018
|
|
|
Eguazten eta barikuetan bisitaldi gidatuak egongo dira. Ganera, ganerako
|
egunetan
be egin leiteke bisitaldi gidatua, aurretik eskaria egin eta museoagaz adostu ezkero.
|
|
2019
|
|
|
arbolak sartzea, bideak konpontzea, ermitea zaintzea, ganadu ermandadea eroatea... Gaur
|
egun
be auzotarrek lehengo ohitura eta usadioak mantentzen ditue.
|
|
|
Mezearen ostean, auzoko ezpata dantzariek eta hilanderek erakustaldi aparta egin eta agintarien aurrean aurreskua dantzatzen eben. Holantxe egiten dabe dantzariek gaur
|
egun
be.
|
|
|
Orain arte, berrogeita hamarretik gora dira, munduko matematikaririk onenetakoa legez Nazinoarteko Kongreso berezietan emon dituan hitzaldi bereziak: Finlandia, Niza, Paris, Hong Kong… Ikerlari aparta, Plan Nazionaleko proiektu nagusienetan ikerlari nagusia bera izan da eta gaur
|
egun
be holan da: Madrileko SIMUMAT proiektuaren koordinatzaile; nazinoarteko hainbat proiektutan Espainiatik bialdutako erantzule nagusi (Europa Alkartearen Tempus, Alfa, Science…).
|
|
2020
|
|
|
Bide batez, Alkarteak jakitera emon dau Tanta zozketearen
|
eguna
be atzeratu egin dabela, urriaren 21era, parte hartzeko txartelak eskuratu nahi dituen guztiakana heltzeko. Euskal Herriko ikastolen eta euskal hezkuntza sistema propio baten alde egingo dabe zozketea.
|
|
2021
|
|
|
Santiago eguna garagarrilaren 25ean da eta San Inazio eguna, hile bereko 31an. Ba, San Inazio
|
egunerako
be, deialdi bat eginda egoan Gorbeiako Egiriñaoko Ama Birjinearen inguruan dagozan pagadietara. Ni ez nintzan joan, baina badakit oso emonkorra izan zala.
|
|
|
Beobideko Iturrikoa baserriaren aurrean egozan iturripeko askak. Gaur
|
egun
be ordukoxe moduan dagoz. alargun gazte gelditu zan, ama zergaitik falta zan lau ume txikiri zelan azaldu ez ekiala. Guk olgetan jarraitu genduan.
|
|
|
Hirurogeta hamarreko hamarkadan, Undurragaren eta Zeanuriko plazearen bitartean egoan Alkiber auzunea desagertu egin eben, urpresea egiteko. Gaur
|
egun
be hantxe ikusten da. Eta errepide barria egin eben alboragotik, presearen ezker aldetik.
|
|
2022
|
|
|
Eguraldiak txarrera egin dau atzen egunotan Manaslu partean. Hurrengo
|
egunetarako
be, iragarpenak ez dira onak, haize bolada gogorrak eta edur asko jaustea espero da. Holan, espedizinoaren segurtasunagatik, taldea Nepaleko uriburura bajatu da atzenean.
|
|
2023
|
|
|
Hil eta gero, eleiz kanpaiek emoten eben heriotzearen barri; eta, umea zanean, aingeru kanpai txikia erabilten zan. Gaur
|
egun
be hil kanpaiak edo tokadak egiten dira, hiletaeleizkizuna iragarteko.
|
|
|
Herriko jai nagusiez gainera, ermitetakoak be egiten dira; ermitarik gehienetan, gaur
|
egun
be egiten da zer edo zer. Maiatzaren 15ean ospatzen da San Isidro eguna, San Tomas eleizan eta Belendizen.
|
|
|
Ordura arte familia gehienak lurretik eta abeltzaintzatik bizi baziran be, apurka apurka galtzen joan zan bizibide hori. Ortuak luzaroago iraun eban, eta gaur
|
egun
be egiten dabe batzuk, edo zaletasunez, edo Gernikako plazara eroateko. Baina abererik ez dago honezkero Arratzuko etxeetan.
|
|
|
Eleizara eroan han bedeinkatuteko, eta gero soloetan ipinten zan. Bardin Pazko
|
egunean
be, eleizan bedeinkatutako ura etxerako hartzen zan urte osorako eukiteko. Soloetan, kortan, sabaian, etxeko atean erramakaz egindako kurtzeak ipini, ur bedeinkatua ganean egin eta kredo bat errezetan zan.
|
|
|
Ondoetorriak izaten ziran lehen jaiok, solo eta kortako behar gogorretatik atseden hartzeko. Gaur
|
egun
be pozik ospatzen dira, baina beste era batera.
|
|
|
Familiaren errastua Arratzun agiri agirikoa da gaur
|
egun
be. Plazan familiako etxe dotorea dago, orain beste batzuk bizi badira be.
|
|
|
San Juan bagileko, zapoak eta sugeak erreteko artoak eta gariak gordeteko, San Juan bagileko. egiten zan, eta batzuek salto egiten eben gainetik. Soloetan gaur
|
egun
be egiten dira sanjuan suak, eta herriko plazan be sanjuanadea egiten da, musikeagaz eta jatekoagaz, erromeriaeguna eginaz.
|
|
|
Honako honeek kantetan dira gaur
|
egun
be suaren bueltan:
|