|
2007
|
|
|
Hau da, gurera ekarrita: haur eta gazte euskaldunek ez
|
dutela
euskaraz adieraziko euskaraz eman ez zaiena, euskaraz bizi izan ez dutena (izan agurra, ipuina, txistea edo haserrea). Beraz, haur eta gazteen eskolako hizkuntza esperientzia osatzea beharrezkoa da eta Nafarroan babes instituzionala laburrean handituko ez dela jakinda, honako hau izan genuke garbi:
|
|
|
2001eko neurketan 10.00025.000 biztanlekiko udalerrietan ez da adineko hiztunik behatu (5 taula). Honek, noski, ez du erran nahi adineko hiztunek ez
|
dutela
euskara erabilten udalerri horietan. Halere, emaitzen balioa erlatibizatzen du.
|
|
|
Izan ere, euskararen erabilera %11, 3koa da 1993an, %10, 5ekoa 1997an, %8, 9koa 2001ean eta %7, 6koa 2006an. Joera horren arrazoiak anitzak dira, hala nola, ez
|
dutela
euskara eskolan ikasi, ez daukatela eguneroko bizian euskara erabiltzeko aukera handirik geroz eta pertsona gehiago kostaldeko hirietan bizi baitira eta lana zein zerbitzuak bertan aurkitzen direlako, eta ez dutela euskara baliatzeko premiarik, ez lanean, ez administrazioarekiko harremanetan, ezta ere familiarekiko loturetan.
|
|
|
Izan ere, euskararen erabilera %11, 3koa da 1993an, %10, 5ekoa 1997an, %8, 9koa 2001ean eta %7, 6koa 2006an. Joera horren arrazoiak anitzak dira, hala nola, ez dutela euskara eskolan ikasi, ez daukatela eguneroko bizian euskara erabiltzeko aukera handirik geroz eta pertsona gehiago kostaldeko hirietan bizi baitira eta lana zein zerbitzuak bertan aurkitzen direlako, eta ez
|
dutela
euskara baliatzeko premiarik, ez lanean, ez administrazioarekiko harremanetan, ezta ere familiarekiko loturetan.
|
|
|
Joera horren arrazoiak anitzak dira, hala nola, ez
|
dutela
euskara eskolan ikasi, ez daukatela eguneroko bizian euskara erabiltzeko aukera handirik geroz eta pertsona gehiago kostaldeko hirietan bizi baitira eta lana zein zerbitzuak bertan aurkitzen direlako, eta ez dutela euskara baliatzeko premiarik, ez lanean, ez administrazioarekiko harremanetan, ezta ere familiarekiko loturetan. beraien erretiroa ipar Euskal Herrian igarotzeko, bizi kalitatea eta eg... Horietariko frango, Lapurdiko herrietan kokatzen dira, Urruña ala Ziburu adibide direla.
|
|
|
Joera horren arrazoiak anitzak dira, hala nola, ez dutela euskara eskolan ikasi, ez daukatela eguneroko bizian euskara erabiltzeko aukera handirik geroz eta pertsona gehiago kostaldeko hirietan bizi baitira eta lana zein zerbitzuak bertan aurkitzen direlako, eta ez
|
dutela
euskara baliatzeko premiarik, ez lanean, ez administrazioarekiko harremanetan, ezta ere familiarekiko loturetan. beraien erretiroa ipar Euskal Herrian igarotzeko, bizi kalitatea eta eguraldi ederra direla eta. Horietariko frango, Lapurdiko herrietan kokatzen dira, Urruña ala Ziburu adibide direla.
|
|
2008
|
|
|
Orain arte ikusitakoarekin, beraz, argi dago hizkuntza gaitasunak zein etxeko erabilerak zerikusia
|
dutela
euskarazko hedabideak ikusteko eta irakurtzeko orduan. Baina bada egin daitekeen beste galdera bat ere:
|
|
2009
|
|
|
Egitasmo honek, besteak beste, gurasoek hizkuntza transmisioari buruz dituzten uste, sinismen eta portaeren arteko koherentzia lortzea du helburuen artean. Argi dago guraso diren gehienek bat egiten
|
dutela
euskararen berreskurapen nahiarekin. Gainera, beren seme alabak eleanitzak izatea nahi dutela jakina da.
|
|
2010
|
|
|
Egoera antzezteak nolabaiteko formaltasuna eskatzen dielakoan, akaso. Hala bada, ondorioztatu dugu ongi aski lotzen
|
dutela
euskara batua eta nolabaiteko formaltasuna. 5 urte dituzte, eta inork ez die gisako azalpenik eman ziur asko.
|
|
|
4 Honek adierazi nahi du prezio aldaketek askoz ere eragin gutxiago
|
dutela
euskarazko produktuen kasuan, kontsumo finko bat mantentzea errazagoa izanik, eta gaztelerazko produktuen eskarian, berriz, prezioen aldaketek eskatutako kopuruan eragin handiagoa dutela.
|
|
2011
|
|
|
" Eskorbuto"," Subversión X"," Rip" edo" The Clash" taldeetan berriz ia ez dago horiek aukeratu dituen neskarik. Badirudi, neskek askoz gehiago entzuten
|
dutela
euskarazko musika. Bestalde 16 talde hauetatik 4 talde baino ez dira musika guztia euskaraz egiten dutenak eta beste bat da ia dena euskaraz egin duena.
|
|
|
X. Nik uste dut hor obsesio moduko zerbait dagoela. gazteek ez dute gizartean ikusten ez dutena egingo. guk beti pentsatzen dugu gazteek eta haurrek normalizatuko
|
dutela
euskara, heziketa tartean dela-eta. Beste hainbat gairekin gertatzen den bezala, esate baterako gizon eta emakumeen arteko berdintasun gaiak, trafikorako heziketa eta abar. dena heziketak konponduko duelakoan gaude. zama handiegia da hori eskolarentzat!
|
|
2012
|
|
|
...haurrarekin euskaraz ere jolasteko gai dela erakustea. oso positiboa izan daiteke haurrarentzat eskolatik kanpo ere bere guraso (edo aitona amonekin) euskaraz jolastu daitekeela ikustea eta, halaber, oso positiboa izan daiteke euskaraz jakin bai, baina euren artean erdaraz mintzo diren gurasoak elkarrekin euskaraz jolasten jartzea, betiere kontuan hartu delako bai guraso bai aitona amona askok ez
|
dutela
euskaraz jakingo.
|
|
|
artifiziala da euren inguruko mundua (umwelt delako hori bezala) eta artifiziala da haren euskaltasuna. esan genezake, euskaldun transgenikoak direla halakoak. Berez baino, beren erabaki ondo pentsatuaz direla euskaldun,
|
dutela
euskaraz hitz egiten, zaiela euskara gustatzen... halako euskaldunari meta euskalduna iritziko diot, edo Nietzscherena kopiatuz, gain euskalduna. esplikatuko dut zergatik: Modernitatean erdaraz egin da euskararen gaineko lana, euskararen aferak ebazteko gunea erdara izan da, beregain izan nahi duen euskalduna, bere ahalmenaz jabetu delarik, subjektu izaten hasten da meta euskalduna den neurrian, hau da, euskarari buruz euskaraz pentsatzen eta erabakitzen hasten den neurrian eta horrela, euskarari buruaskitasuna aitortzen dion neurrian.
|
|
2013
|
|
|
Alabaina, Senpere eta Mauleko pertsonek diote euskara batua beharrezkoa dela ulermenerako, aldiz Baigorrikoak dio ez dela beharrezkoa. Bestalde, Senpere eta Mauleko pertsonek diote beharrezkoa ikusten
|
dutela
euskara batua izatea, eta Baigorrikoak ez daki galdera honi erantzuten. Beste galderetan, hiru pertsonek erantzun berdinak eman dituzte.
|
|
|
Halere, inkesta honetan lekukoekin hitz eginez, konturatu gara zuberotarrek" manexak" (Behe nafarrak) ulertzen dituztela arazorik gabe, bai eta ere Hego Euskal Herriko jendea gutxi gora behera, nahiz eta besteek zuberotarrak ulertzeko zailtasun handiak dituzten. Orduan, baliteke horregatik ere zuberotar askok pentsatzen
|
dutela
euskara batua ez dela beharrezkoa elkar ulertzeko.
|
|
|
• Ikastolatik pasa diren guztiek edo familia Ikastolan dutenek euskara batua hobeto ulertzen dute. Askok diote haien haurrak edo haur txikiak Ikastolan direnez, haien bidez ikasten
|
dutela
euskara batu pixka bat, batez ere hiztegia.
|
|
2014
|
|
|
Lagin orokorrari dagokionez, esan daiteke ikasleek batez ere eskolan erabiltzen
|
dutela
euskara (%51, 2), eta erabilera hori jaitsi egiten da eskolatik urruntzean garen heinean, eta espainieraren erabilera nabarmen igotzen da; %96, 2k eskolako atarian espainieraz egiten du, familian %85, 8k espainieraz eta %93, 9k lagunartean espainieraz.
|
|
|
Baina ildo honetan ere, gazteen aniztasuna gogora ekarriz aipatu beharra dago denek ez
|
dutela
euskararekiko bizi esperientzia berdina. Elkarrizketetan ikusi dugun bezala, euskararekiko inork ez du gorrotorik adierazi (gazteen artean halakorik egongo bada ere).
|
|
|
1 Ikerketa honetako gaietara bueltatuz, batetik Azpeitiko gazteen herriko hizkuntzekiko lotura afektiboa, eta bestetik Azpeitiko gazteen hizkuntza erabilpena esan daiteke ikasle gazte hauen gehiengo esanguratsuak lotura afektibo handia eta positiboa
|
dutela
euskararekiko, eta, batik bat, euren herri hizkerarekiko. Erabilerari dagokionez ere, gehiengoak euskara darabil bere ahotan egunerokoan, bai eskolan eta baita kalean lagun artean ere.
|
|
|
Familiek etxean euskaraz hitz egiteko duten ohiturari dagokionez, emaitzek diote %62ak erabiltzen
|
dutela
euskara 3 artean. Ama hizkuntzari erreferentzia egiten dioten datuekin alderatuta, berdintsu mantentzen da kopurua, nahiz eta erabilera maila ezberdinetan gauzatzen dela kontuan hartu behar den (3tik 5 era).
|
|
|
Lau kolore erabili ditut euskal kulturaren transmisioan duten papera adierazteko. Kontuan hartu behar da koloreek ez
|
dutela
euskararen erabilera edo aldeko jarrera adierazten, baizik eta euskal kultura zenbateraino sortzen eta ematen den.
|
|
2015
|
|
|
Gasteizen garaitik hona, euskarak izan duen euskararen bilakaeraren inguruko testigantzak eta hizkuntza galtzeko zorian egon beste hainbatetan. Batzuk euskararen irakaskuntzan engaiatu dira eta ohartzen dira euskara belarritik ikasten dutela askok eta etorkinek prestutasun handiagoa
|
dutela
euskaraz ikasteko, hemengoekin alderatuz gero.
|
|
|
Ba al da nolabaiteko logikarik hain bilakaera kontrajarriak azaltzeko orduan? Udalerri eta eskualdekako datuak ikusita, intuitiboki edo, argi nabari da gehien euskaldundu direnak eskualde eta udalerri erdaldunagoak izan direla eta, aitzitik, zonalde euskaldunagoek gutxiago aurreratu dutela edo atzera egin
|
dutela
euskarazko hizkuntza gaitasunean eta etxeko erabileran.
|
|
|
publizitatea, idazki/ inprimakiak eta informazio telematikoa bi eletan bidaltzen dira nagusiki edo bestela euskaraz. Sailen batek aipatu du gora egin
|
dutela
euskaraz bakarrik bidalitako mezuek.
|
|
|
publizitatea, idazki/ inprimakiak eta informazio telematikoa bi eletan bidaltzen dira nagusiki edo bestela euskaraz. Sailen batek aipatu du gora egin
|
dutela
euskaraz bakarrik bidalitako mezuek.
|
|
|
— Irakasleen iritziak, baita hainbat aurreiritzi ere, kezkak eta pertzepzioak (esate baterako, ikasleek ez
|
dutela
euskaraz egiten, euskaraz egiten dutena modu ez egokian edo traketsean dela).
|
|
|
Ezagunak dira, esate baterako, irakasleen estrategia bereziak haur hiztun berrien hizkuntzaren ikaskuntza bideratzeko (Mard, 1995). Halaber, badakigu haur hezkuntzatik lehen hezkuntza bukatu arte hiztun berriek euskararen ekoizpenean garapen argia egiten
|
dutela
euskararen alderdi diskurtsibo eta gramatikal askotan (Manterola eta beste, 2013). Baina era berean, argudiatu izan dugu haur hezkuntzako curriculumetako eta hainbat material didaktikotako jarraibide eta proposamen didaktikoetan badagoela zer zehaztua eta hobetua haur hiztun berrien euskararen erabileraren ikaskuntza eraginkorragoa izateko (Manterola, 2011).
|
|
2016
|
|
|
Euskaldunek ulertu behar dute pertsona askok ezin
|
dutela
euskara ikasi (oso edo nahikoa ados %80). (Euskararen Aholku Batzordea 2016:
|
|
|
Aurretik ere euskaraz ikasten aritu ziren gehien bat eskolako haurrak ikasturte ingurutik; artean irakasleen borondatearen esku, hein batean. Horrek esan nahi du gaur egun 40 urte pasatxo dituzten gehienek izan
|
dutela
euskaraz oinarrizko hezkuntza.
|
|
|
• 1.2.1Gazteek beste adin taldeetakoek baino gutxiago egiten
|
dutela
euskaraz, beste adin tarteetakoek baino irekiago daudelako informazio eta komunikazio teknologia horiek eskaintzen duten eremura eta gehiago mugitzen direlako.
|
|
|
Oso nabarmena da haurrek ia erabat egiten
|
dutela
euskaraz, eta haiekin ari direnean ere helduek gehiago egiten dutela argi dago: haurrak eta helduak elkarrekin ari diren saioetan %78 dira euskaraz.
|
|
|
Bosgarren hipotesia bete dela esango nuke, haurrak tartean direneko elkarrizketen %72n egiten delako euskaraz, eta haurrik gabekoetan, %61en. Datuen analisian azaldu legez, oso nabarmena da haurrek ia erabat egiten
|
dutela
euskaraz, eta haiekin ari direnean ere helduek gehiago egiten dutela argi dago: haurrak eta helduak elkarrekin ari diren saioetan %78 dira euskaraz.
|
|
|
Gauzak horrela, Aren eraginkortasun indizea 75ekoa izango da eta Brena, berriz, 16,7koa. Alde horrek adierazten du An euskaldunek joera handia
|
dutela
euskaraz egiteko, Bko euskaldunek baino askoz handiagoa.
|
|
2017
|
|
|
inkestatuek erantzuteko errealitateari buruzko iritzi bat eraiki behar dute eta iritzi hartan nahiak, usteak eta halakoak sartzen dira (amonarriz eta Joly, 2007); euskara jakitea oso desberdina da herri euskaldun bateko edo erdaldun bateko hiztunentzat, oso bizipen desberdinak izango dituzte euskararen erabileran (Joly, 2012: 108). azken puntu honi jarraikiz, oso agerikoa da inkesta Soziolinguistikoetan hiztunek ez
|
dutela
euskararen erabilera espazio orokor batean neurtzen (hau da, ez dute erreferentzia espazio bera), ez dituzte parametro berberak erabiltzen, ezta neurtzeko sistema berbera ere. gutxienez, kontuan hartuko genuke zein den euren inguruan hautematen eta bizitzen duten egoera soziolinguistikoa. zein den, esaterako, bizi inguruan duten euskara erabilera.
|
|
|
Oso agerikoa da Inkesta Soziolinguistikoe tan hiztunek ez
|
dutela
euskararen erabilera espazio orokor batean neurtzen (hau da, ez dute erreferentziaespazio bera), ez dituzte parametro berberak erabiltzen, ezta neurtzeko sistema berbera ere. badirudi beharrezkoa dela aitortzailearen disposizioak eta bizi ingurua abstraditzea baliokideen serieak sortzeko. baina ez dugu ziurtatzerik gauza bera neurtzen ari garenik, ezta neurtze sistema bera erabiltzen ari garenik.... Jakina, amateurren irudikapenak ikertzea ez da ikerketa horien helburua; baina haietan oinarritzen dira15 auto azterketaren gorabeherez gain, esan dugun bezala, ikerketa bera aitortzaileak bere burua aurkezteko jokoa bihur daiteke. horrela, estrategikoki erakutsi edo aurkeztu ahal ditu eskaintzen zaizkion aukeretan hobesten dituenak edo egoera hartarako balioesten dituenak. hori dena oso begi bistakoa da kategorien erabileran (kategoriei dagokienez, Mapetan ikusi duguna errepikatzen da inkestetan). labur esan, aitortzaileek ematen dute euren gaitasunen berri, horrekin ikerlariek tipoak eraikitzen dituzte, eta inoiz ere, tipo horiek kategoria praktikoekin guruorietatik hizkuntza praktiken erregistroetara:
|
|
|
Zein toki du euskarak ikasleen eguneroko bizitzan eta zeintzuk dira euren hizkuntza ohiturak? ...ndo dakitela aitortu dute (%81) eta gehiengoaren lagunek ere hala egiten dutela. hala ere, erabileran datuak apaldu egiten dira, eta ingurunekoek euskaraz jakinda ere, gaztelaniaz aritzen dira gehienetan. eztabaida taldean parte hartu duten zazpi ikasleetatik, bostek aitortu dute lagunekin gaztelaniaz aritzen direla maizago. hiru ikaslek aipatu dute ikaskideekin lagunekin baino sarriago erabiltzen
|
dutela
euskara, eta huhezira etorri direnetik euskararen erabilera ere nabarmen handitu dutela. galdetegi kuantitatiboan jasotako erantzunekin ere bat dator ideia hori; izan ere, ikasleen ia %66k egiten du ikaskideekin euskaraz gazteleraz baino gehiago edo beti euskaraz eta datu hori ia %37ra jaisten da lagunen arteko solasaldietan. interneten ere nekez erabiltzen dute euskara, %11, k erabiltzen du what...
|
|
|
Baieztatu da EAEko gazteek beste taldeek baino kontzientzia gutxiago
|
dutela
euskararen eta gaztelaniaren egoeraren inguruan. Bi hizkuntzen diskurtsoa nagusitzen da hautatzen duten transmisioereduen artean, etorkizunean seme alabek" bi hizkuntza ondo ikas ditzaten". arteko harremanetan, euskal hizkuntzaren auzia euskal identitatearen auziari subordinatu izan zaio gaur egun arte. hizkuntza identitatearekiko eta identitatea hizkuntzarekiko, bi erlazio hauek bereizten ditu. lehenengoaren kasuan, identitatea eztabaidaren muinean jartzen du, eta euskal herriko hiru hizkuntzak baliokide bihurtzen direla dio, horrek praktikan euskararen ezagutza eta erabilera hautu pertsonal izatera subordinatzen du. bigarrenean, ordea, euskaraz egiten duen taldearen identitatearen normalizazioa hobesten du, hortxe baitago hizkuntzaidentitateari subordinatu gabeko bidea (iztueta, 2016).
|
|
|
...eta zer axola gabekoa. deustuko unibertsitateak bizkaiako Foru aldundiarekin batera argitaratu du euskal hiztun berriei buruzko ikerketa azken urtean. gazteen inguruko hausnarketari atal bat eskaini diote eta, beste hainbat ideien artean, deigarria da euskararen atxikimendu mailaren inguruan gazteen diskurtso landugabea. oro har, baieztatu da eaeko gazteek beste taldeek baino kontzientzia gutxiago
|
dutela
euskararen eta gaztelaniaren egoeraren inguruan. bi hizkuntzen diskurtsoa nagusitzen da hautatzen duten transmisio ereduen artean, etorkizunean seme alabek" bi hizkuntza ondo ikas ditzaten" (ortega eta bestek, 2016: 251).
|
|
2018
|
|
|
Izan ere, azkenengo Kale Neurketetan agertzen ari den joera argi bat aztertu dute: alegia, emakumezkoek gizonezkoek baina gehiago egiten
|
dutela
euskaraz ikusi ahal izan da, nahiz eta aldea ez den osooso handia. Nolanahi ere, adinekoen tartean izan ezik, gainerako tarte guztietan antzeman da emakumezkoen erabilera handiago bat.
|
|
|
Gune soziolinguistiko honetan sexuari erreparatuz gero, ondorioa da adin talde guztietan emakumezkoek gizonezkoek baino zertxobait gehiago hitz egiten
|
dutela
euskaraz. Alde handiena haurretan eta gazteetan antzeman dugu.
|
|
|
Gogoratu behar da, hori bazegoela lehen ere, baina, orain, halakoen kopurua nabarmenki handiagoa da. Eta argi xamar ikusten da euren bizitzetan ez
|
dutela
euskara erabiltzeko asmorik.
|
|
|
Eta argi xamar ikusten da euren bizitzetan ez
|
dutela
euskara erabiltzeko asmorik.
|
|
|
Erabilera 1 unetik Erabilera 3 unera, batez beste, %29, 1etik %40, 1era pasa da erabilera hori, 11 puntuko igoera, beraz. Kontuan hartzen badugu, esperientzia hauetan erabileraren igoera orokorra 10,6 puntukoa izan dela, ikusten dugu kategoria honetako lankideek besteek adina aurreratu
|
dutela
euskarazko erabileran (eta igoera horiek portzentajeetan neurtzen baditugu berriz, batez bestekoa baino igoera nabarmen handiagoa).
|
|
|
Nolanahi ere, aipagarria da euskal adarretako ikasleen hizkuntza joerek ere larriagotzen
|
dutela
euskararen egoera osasungintzako eremu batzuetan. Adibidez, gertatu izan da BAMEko euskarazko eskaintzetan ikaslerik ez joatea.
|
|
|
Esan liteke analisien emaitzek erakusten
|
dutela
euskararen gaitasuna ebaluatzen duen EGAren proba idatziaren eredua, lehen hizkuntzaren arabera bereizi diren hiru taldeetan (euskara, euskara/ gaztelania eta gaztelania) erabil daitekeela, nahiz eta, espero bezala, lehen hizkuntza euskara duten taldeko izangaiek batez besteko kalifikazio altuagoa lortu gainerakoek baino. idazmeneko bi atazak lotura dutela ikusi ondoren, inbariantzaren azterketak...
|
|
|
Laburbilduz, esan liteke analisien emaitzek erakusten
|
dutela
euskararen gaitasuna ebaluatzen duen EGAren proba idatziaren eredua, lehen hizkuntzaren arabera bereizi diren hiru taldeetan (euskara, euskara/ gaztelania eta gaztelania) erabil daitekeela, nahiz eta, espero bezala, lehen hizkuntza euskara duten taldeko izangaiek batez besteko kalifikazio altuagoa lortu gainerakoek baino.
|
|
2019
|
|
|
5.3 Lexikoaren erabilera dagoeneko aurreko ataletan aipatu dugu erderetako lexiko ugari hartzen
|
dutela
euskara ekartzeko, eta moldatu gabe edo euskarara moldatuta erabiltzen dituzte.
|
|
|
➞ Errealitatea eta pertzepzioa ez datoz bat. kalean baino 8,7 puntu apalagoa da euskararen erabilera sare sozialetan, baina gogor eusten dio nagusitasunari. hala ere, errealitatea eta nerabeen pertzepzioa ez datoz bat: uste dute darabiltena baino gutxiago erabiltzen
|
dutela
euskara sare sozialetan.
|
|
|
Lehenengo inkestan galdetuta, ikasleek uste dute kalean baino dezente gutxiago erabiltzen
|
dutela
euskara sare sozialetan: 26 puntu gutxiago whatsappen, eta 21 puntu gutxiago Instagramen.
|
|
|
4 hizkuntzen hiztun kopuruen datuak aipatutako wikipediaren estatistika datuetatik datoz, eta hiztun kopuruak hizkuntza bakoitzaren ingelesezko wikipedia sarrerari jarraiki hartutakoak dira. Beraz, euskara 635,000 biztanlerekin ageri da, baina aipatu beharra dago azken inkesta soziolinguistikoko datuek (eusko Jaurlaritza, 2016) adierazten
|
dutela
euskarak 750,000 bat hiztun euskaldun dituela.
|
|
|
" euskaldunon problema da, beti pentsatu izan diagu kanpotik etorri eta munduko gauzarik normalena dela euskara ikastea... eta guk alfabetatzea egin dugu? Zenbatek esaten dute ezin
|
dutela
euskaraz irakurri edota idatzi. Ze ahalegin egiten dugu ba guk?", pentsatzen jarri gaitu dinamizatzaile baten hausnarketak.
|
|
2020
|
|
|
Nabarmenduko genuke hizkuntzen begikotasunaren inguruan jasotako datuek adierazten
|
dutela
euskararen prestigioaren edo harekiko atxikimenduaren jaitsiera moduko bat, batez ereingelesaren eta gaztelaniaren aldean. Euskarari eta ingelesari dizkieten begikotasunei buruz aitortu dutena alderatuz, bi ikasmailetan joera argi bat ikusten da:
|
|
2021
|
|
|
Elkarrizketatutako biztanleek zein hizkuntzatan hitz egiten duten identifikatzea ere nahi izan da, batez ere, aurrez hipotesi mailan egindako hurbilketa baieztatzen den ikusteko. adierazi digute ulertzen
|
dutela
euskara erabiltzea, eta egoera komunikatiboak beraiek ez baleude gertatuko liratekeen moduan jarraitzearen aldekoak dira, hizkuntza aldaketarik eragin gabe". (Eizagirre, Urrestarazu, eta Zubiria 2020, 98–99).
|
|
|
...tez ikasi dute, esate baterako, jatorri atzerritarreko biztanleekin lan egiten duten elkarteek burutako programen bitartez; ikasketa prozesua hasi dutenentzat oso esperientzia positiboa izan dela adierazi dute, baina garbi dute, haur edo gazte ez izateak eta sozializatzeko sareen gabeziak nabarmen zailtzen duela euskaraz hitz egiten ikastea, eta, beraz, motibazio gehigarri eta indartsua beharrezko
|
dutela
euskaraz hitz egiten ikasteko.
|
|
|
Dena den, familiako eta hezkuntzako hizkuntza praktika edozein delarik ere, ikusi dugu esparru horiek eragin mugatua dutela gazteen unibertsoan. Argi dago familiak eta eskolak oinarri sendoa ezartzen
|
dutela
euskararen ikasketarako eta erabilerarako, behar beharrezkoa den oinarria, baina batzuetan eten handia dago bestelako eremuetara igarotzean. Esate baterako, aurkitu ditugu familia euskaldunetako gazteak etxetik kanpo gaztelaniaz baino mintzo ez direnak, eta, alderantziz, familia ez euskaldunetan hazi, eta euskaraz aritzeko hautua egin dutenak.
|
|
|
Hala ere, aipagarria da, egunerokoan erabiltzeari dagokionez, parte hartzaileen gehiengoak euskara erabiltzen zuela, baita espedizio aurretik ere. Horixe ikus daiteke 2018ko datuak islatzen dituen 9 grafikoan, nahiz eta aipagarria den askok gehienbat irakasleekin bakarrik egiten
|
dutela
euskaraz.
|
|
|
Honela, parte hartzaileen euskararen erabileraren igoeran espedizioak eragina duela ikusiko dugu, baita honi dagokion arduran ere. Horrez gain, datuek erakutsiko digute gaitasunari nahiz jarrerei dagokien ezaugarri batzuek ere eragina
|
dutela
euskararen erabileran. Gainera, ikusiko dugu espedizioa bukatu eta urte erdira oraindik EuskarAbenturaren eragina mantentzen dela.
|
|
2022
|
|
|
Lan honetan ikusi dugu gazte hauek, ez
|
dutela
euskara asko erabiltzen beraien herrian eta, aurreikusi bezala, euskararen erabileraren bilakaeran askotariko ibilbideak daudela. Hain zuzen ere, unibertsitatera joateak parte hartzaileen euskara erabileraren bilakaera baldintzatu du, honi esker hasi baitira euskara erabiltzen eta, batzuen kasuan, unibertsitateko klaseak bukatu eta gero berriro euskara gutxiago erabiltzen hasi baitira.
|
|
|
Bertan, enpresek euskara euren estrategietan kokatzeko interes taldeen aktibazioak duen garrantzia azpimarratu dute; Enpresen Gizarte Erantzukizunaren (EGE) plangintzan, haien beharrak eta itxaropenak identifikatzea izan daiteke gakoa. Hau da, pentsatzekoa da interes taldeek euskara zerbitzu edo lan hizkuntza izan dadin eskatzen badiete enpresei, haiek beraien kudeaketa estrategian eta jardueran txertatuko
|
dutela
euskara. Beraz, horien aktibazioan egon daiteke enpresetan euskararen erabileran aurrera egiteko gako bat.
|
|
|
Helduekin gertatu bezala, adinekoen artean ere badago jaitsiera adinkideen arteko solasaldietan, baina galera apalagoa da, bi puntukoa(% 51tik% 49ra). Hortik zera ondoriozta daiteke, haurren inpaktua txikiagoa dela adinekoen hizkuntza erabileran, eta, adinkideen solasaldiak harturik, adinekoek gehiago egiten
|
dutela
euskaraz heldu nagusiek baino. Ez da hori Euskal Herriko joera orokorra; izan ere, Euskal Herrian adinekoek egiten dute euskaraz gutxien, batez ere beren artean.
|
|
|
Elkarrizketak sexuaren arabera bereiziz ikusten da emakumezkoen arteko solasaldietan gehiago hitz egiten
|
dutela
euskaraz gizonezkoen arteko solasaldietan baino; hori horrela da lau adin taldetan salbuespen bakarra adinekoen multzoa izanik (Altuna et al., 2022b: 61):
|
|
|
Gaur egun, gaztelaniaz gain, ingelesaren erabilera modernitatearekin eta kalitatezko kultura adierazpenekin identifikatzen da. Etorkizunari begira narrazioak biltzeko prozesu horren alderdirik esanguratsuena da gaur egun gazteek hezkuntza sistemarekin eta funtzio publikoari lotutako lanbide jakin batzuekin identifikatzen
|
dutela
euskararen erabilera. Diktadura frankistaren amaieran, euskara gizarte eraldaketarekin lotzen da; gaur egun, berriz, finkatutako status quo birsortzeko betebehar eta funtsezko tresna gisa identifikatzen da.
|
|
2023
|
|
|
Nahiz eta Gipuzkoako hiriburuan euskararen ezagutza% 46koa izan, askok ziurtatu dute Donostiara doazenean ez
|
dutela
euskara erabiltzen" han ez dakitelako".
|
|
|
Ez da gauza bera gertatzen, ordea, Donostiarekin, hiria gaztelaniarekin lotzen baitute erabat ikerketa subjektuek. Nahiz eta Gipuzkoako hiriburuan euskararen ezagutza% 46koa izan (Eustat, 2022), askok ziurtatu dute Donostiara doazenean ez
|
dutela
euskara erabiltzen (herriko lagun edo senideekin ez badoaz, behinik behin)," han ez dakitelako". Hurrengo elkarrizketa zatia estres linguistikoaren erakusgarri8:
|
|
|
Esan daiteke, beraz, galdetegia erantzun duten bailarako langileen gehienek adierazten
|
dutela
euskararen aldeko jarrera eta ekimen horietan parte hartzeko gogoa.
|
|
|
Gainera, euskaraz hitz egiten ikasi ez arren, hitz batzuk esateak (esate baterako agur hitzak) integrazio kultural horretan gerturatze bat adierazten du, esate baterako, euren jatorrizko lurraldeetako familiakideen aurrean. Kasu batzuetan, gainera, aitortzen dute ondo ikasi ez badute ere, euren hizkuntzatzat
|
dutela
euskara.
|
|
|
Datuak sexuaren arabera aztertuta ikus daiteke neskek mutilek baino nabarmen gehiago egiten
|
dutela
euskaraz Zumaian. Elkarrizketetan parte hartzen zuten nesken% 80 euskarazko elkarrizketetan ari zen; mutilen artean, aldiz,% 71,2koa zen euskararen erabilera.
|