|
2010
|
|
|
Erdarazko zatiak 103 orrialde ditu; ostetik doan euskarazkoak 95 Dirudienez, Beasaingo Leonardo Zunzunegi moldiztegian argitaratu zen. Liburu horren helburua zen erakustea euskal gazteak ezkondu bitartean nola gorde
|
dezakeen
erabateko abstinentzia. Sexu barau hori zaila da, baina ezinezkoa ez.
|
|
|
Bai neurrigabekeria, hain alarma ñimiñoa erabiltzea zure bizitza alda
|
dezakeen
mezua iragartzeko.
|
|
|
Kafe makinaren gela atzean utzita, korridoreko azken hogei metroetan sartu ginen. Roberto pausu seguruz zihoan, baina jerentearen atean jo aurretik buelta erdi eman zuen, Asterix bai gaztelaniaz bai euskaraz irakurri duen edonork primeran uler
|
dezakeen
esaldia botatzeko.
|
|
|
Bidaia arintzeko balio
|
dezakeen
jakin mina da, besterik gabe. Gainera eguna hartzen ari zaigun" epilogo" itxurari erreparatuta, Irantzu, intimitate honek aukera ematen digu" zenbait kontu potolo" gure artean lehen eta, beharbada, azken aldiz haizatzeko.
|
|
|
Mesedez, nola izango da zu bezain ederra! Munduan ez baita nire arrebaren edertasuna pareka
|
dezakeen
emakumerik, Cordovin erresumako andere nagusi hori.
|
|
|
Kontuz baina, gure bizimoduak har
|
dezakeen
bide okerraren funtsa ere bertan ezkutatzen da eta guretzat benetan" hiltzaile" bilaka daiteke hor nonbait dagoen tramankulua, gizon emazte arrotzek asmaturiko mekanismo hidrauliko madarikatuak aurrea hartu baldin bazion Robertorenari.
|
|
|
Helburua argiki azaldu zuten: "... euskal nafar hizkuntza, literatura eta historia zaindu eta zabaltzea, bertako legeria ikertzea eta herrialdearen ongizate moral eta materiala bidera
|
dezakeen
guztietan ahalegintzea". Horretarako Revista Euskara izeneko hilabetekaria argitaratu zuten (1878); lehen aldia zen Herrizaletasunak plaza irekia zuela ikerketak eta lanak azaltzeko.
|
|
|
" Etsenplu txarrik ez eman eta sinesten dena ausardiaz defenditzea da gizabanakoak zinikoen gizarte honetan egin
|
dezakeen
gauza bakarra".
|
|
|
Heldu da polizia, autorea bera, eta elefantea hil behar du. Orduan, polizia hori bere egoeraz eta bere paperaz pentsatzen hasi da, ea besterik erabaki
|
dezakeen
ala polizia kolonialaren papera eta bertakoek espero dutena hori den, bete behar duena. Elefantea nahi eta nahiez hil behar duela konturatu da, bere papera betetzeko, ez duela aukerarik kriterio propiorik aurrera eramateko.
|
|
|
Koldo Mitxelena, eta berarekin euskal linguistika modernoa, nahiko sinesgogorra da euskarak beste hizkuntza batzuekin izan
|
dezakeen
erlazioaz:
|
|
|
[...] Behin eta berriz errepikatuko dugu, botere koloniala halaxe eraikitzen da, etsaiak ez dituen erreminta ofentsiboak erabiliz; horrexetarako da zibilizazio eta tresneria nagusitasuna. Aireplanoa arma bikaina da, ez bakarrik eragin
|
dezakeen
kalte materialagatik, baizik eragin dezakeen ondorio moralagatik". 508
|
|
|
[...] Behin eta berriz errepikatuko dugu, botere koloniala halaxe eraikitzen da, etsaiak ez dituen erreminta ofentsiboak erabiliz; horrexetarako da zibilizazio eta tresneria nagusitasuna. Aireplanoa arma bikaina da, ez bakarrik eragin dezakeen kalte materialagatik, baizik eragin
|
dezakeen
ondorio moralagatik". 508
|
|
|
Gizakiak uka
|
dezakeen
ezaugarria ere bada. Nazionaliteaz galdetzen diotenean, Casablanca filmean, 934 Humprey Bogartek erantzuten du:
|
|
|
Baina alargunak berak, jende xeheak, ez zuen hitz egiteko modurik; subalternoak ez du enuntziazio lekurik. Hala, alarguna ez da iritzia eta borondatea izan
|
dezakeen
subjektua, baizik beste diskurtsoen objektua. Eta, gainera, beste diskurtso horien arteko konfliktoaren objektua da, eta boza kentzeaz gainera beste boz bat, berea ez den boza, egozten zaio diskurtso nagusien errepresentazioan.
|
|
|
Eta ezpain lodien artetik botatzen diote pattarra Mohamedi, edo Iñakiri. Ez edan, ez erantzun ez
|
dezakeen
moroari. Oso ondo, buru ebakitzaileen maila intelektualaren eta gaitasun dialogikoaren erakusgarri.
|
|
|
—hasi zen Djeha azaltzen— Profeta aipatzeko eskatu dizut eta haserretu zara, musulmanak esan
|
dezakeen
hitzik ederrena izanda Profetaren izena. Eskaera hori egin dizudalako, azoteak agindu dituzu.
|
|
2011
|
|
|
Ongi heltzen dira hola egiten dutenak, esne gehiago heldu baitzaie eta hobea. Honetan ere, ikertuz atzemanak izan dira argiak, eta bakoitzak bere begiz ikus
|
dezakeen
gauza da hori. Erranen didazu lan duela, eta bertzerik ere bai, uraren beroarazteak.
|
|
|
behatuz gutiz gehienek zein arta guti duten urdandegiez, uste ukaiteko litzatekeela, anitzen arabera, lohia eta zikina laket dituela urdeak, alde ere bai. Egia dena da, ez baditu ere, ez laket, ez alde, haien erdian dagoela gutiz gehienetan, ez baitakit nola iraun
|
dezakeen
halako lekuan.
|
|
|
Gramma da kiloaren milagarrena. Ez duzu zuk hazta edo izari hori atzeman
|
dezakeen
tresnarik. Galda, beraz, errauts horien saltzaileari eman diezazkizun izari horretan, bi edo hiru egunez emateko behar zenukeena, erran nahi baita, bi edo hiru gramma erdi, berex, zein bere paperean.
|
|
|
Nor bederak ikusten du nola
|
dezakeen
errautsa nahas irin edo zahikiarekin. Hauk urean orhatzen direlarik, aski zaie errautsaren ematea orotan orobat izanen den bezala.
|
|
|
Baina, batzuen arabera gaizki ari dira hotzaren gain ematen dutenak lore horien galtzea. Hotzak egin
|
dezakeen
lana da hori. Baina, loreak galaraz ditzakeen hotza ez da zeinahi, bai ordean samina eta halakoa min oro ohartzen baitzaizkio.
|
|
|
Erran dugu har horiek hartuak direnean eta emendatzen zaizkien ordutik, jaurtikitzen dituztela sabela hustearekin. Horra nondik ikus
|
dezakeen
artzainak, eri duenez bere zakurra.
|
|
|
Har delarik du, beraz, kalterik handiena egiten, orduan baitzaio alha loreari. Gero, hostoetan egin
|
dezakeen
kaltea deus handirik ez da.
|
|
|
Neguan, bada, gauenara hazkurririk gabe da, eta ez du asmorik, ez hego aski azkarrik, egunazko enararekin joateko, itsasoaz haraindirat, hemen atzeman ez
|
dezakeen
jatekoaren bila. Zer bilakatuko da, beraz?
|
|
|
Alegia, jatorrizko zutabeak irakurtzeko aukera zuzena egonik, nire ustez lekuz kanpo gelditzen da usadiozko edizio bat egungo ortografiara moldatua. Nire iritziz, eduki
|
dezakeen
zentzua galdu egiten du neurri batean, eta gainera xarma askoz handiagoa du jatorrizkoak. Horrexegatik pentsatu nuen gehiago urrundu beharra zegoela Eskualduna astekarian argitaratu bertsiotik, eta grafiaz gainera aditza bera ere euskara batuaren paradigmara ekarri behar zela, alde horretatik irakurketa errazagoa plazaratuz.
|
|
|
Enara bezain azkarra, zoria bezain zehatza, nekez adierazi liteke hobeto ohiz kanpoko zaldi batek izan
|
dezakeen
sena eta harrapa lezakeen habaila. Istant batean izoztuta, bere lekutik mugitu gabe, espazioa denbora bihurtu duela ematen du edo, zehatzago, espazioa denbora bihurtu den unea bera egin duela bere.
|
|
|
Barre egitea, esate baterako. Risoterapia ikastaroak atzo goizekoak izanagatik, irri egitea gizakiak egin
|
dezakeen
gauzarik hoberenetakoa dela Aristotelesen garaitik genekien, filosofoak berak errana.
|
|
|
utopiarik gabeko gizartearen utopian sinestaraztea. Horretan tematzea ez da harritzekoa, oso eroso bizi direnetako askok mehatxutzat hartzen baitute gehienen bizimodua hobetu
|
dezakeen
guztia. Tristea litzateke, ordea, utopien aurkakoen utopia garaile ateratzea...
|
|
|
Aurretik eta ondoren datorrena euskal herriko mendebalde eta ekialde muturretako mintzoekin dago girotua, Bizkaia eta Zuberoako hizkera bizien grabaketekin. Mikelen ahotsa," Itsasoa eta lehorra" ren kasuen antzera, gora eta behera dabil, oraingoan beste kontsonante batzuk erabiliz(" N" soil batek eman
|
dezakeen
jokoa!).
|
|
|
Deklarazioa nioen, Ordorikaren hausturak horretarako ahal
|
dezakeen
neurrian, noski: " harriak legez izan nahi dut/ mendea eta segundua gurutzatzen lekua,/ lekua besterik ez izan,/ urrin deritzan aberrian"(" Ene begiek").
|
|
|
Norbaitek kontrolik gabe arnas hustu eta larritasunez —ez itotzeko— airea ahotik hartzean egiten duen aihena da saiakera horren gakoa. Harrigarria beste behin noraino eraman
|
dezakeen
Laboak elementu bakar eta sinple bat, eta zein ondorenekin!
|
|
|
Zeren bila gabiltza?, xuxurlatu zuen Bobbyk. Kutxa gotor bat, armairu bat..., erantzun zion Giovannik, ez dakit, mapa bat gordetzeko balio
|
dezakeen
edozer. Hara!, esan zuen irlandarrak, hemen badago zerbait.
|
|
|
Badirudi euskaldunek bere buruari buruz besteek egin duten irudikapen hori gogoko dutela eta, horren kariaz, saiatu dira idazle atzerritarrei arrazoia ematen irudi arrotz eta berezi hori landuz, sakonduz eta hobetuz. Horrela, bada, inoren iritziak lehenetsiz, nork bere buruaz izan
|
dezakeen
irudia alde batera utzi dute. Horregatik, Iberia osoko biztanlerik zaharrenak nortzuk ote ziren edo odol garbikoenak eta nobleenak nortzuk ote ziren galderei erantzuteko, euskaldunek bere burua berehala eskaini zuten:
|
|
|
...zirioa irriño zorabiatuz, lehen bahintzen, eta orain bidaia ilunean zer nolako atakak ari ote haizen igarotzen gailurretatik ibarrera daraman bidean behera alderoka, erori eta ezin jeiki itsumutil eta solaslagunik gabe. sosegurik bai ote legoke han, galduen eremuetan edo Virgilio berraragitu batek eramanen ote hinduke ederrenetan argitzen diren egun distiratsuetara salbatuen egoitzetan birreskura
|
dezakeen
hitz arnastuen eresia... hor hago nonbait orain eta guk ezin haugu jarraitu haurtzaro berri horren egonsala urrunetara, baina egun batean guk ere burutuko diagu orain egiten ari haizen ibilbide berbera, gu ere nerabe izanen gaituk eta itzaliko gautuen gauean.
|
|
|
...arrezko koroe duinena umeen jolasekin unibertsoa zilegiztatuz, baselizaren atarian azken arren bat aingeru eroriaren hegalak arretaz tolestatuz betirako bidaia hartara genuen lagundu jainko baten eskuetara haren izpiritua gomendatuz, gero barreiatu ginen halabeharrez egun bakoitzak daramalako bere eginbeharra zoritxarrean eta heriotzean ere eta horrela herriruntz edo nekeruntz nehork erredimi ezin
|
dezakeen
bizitzaren zamarekin hots, hots bizion oinok.
|
|
|
Izan ere, mezu hura desberdina zen. Ziberkaferen batetik bidaliko zuten, eta helbideak ez zuen bidaltzaileari buruzko arrastorik ematen; edonork edozein izenekin ireki
|
dezakeen
web bidezko posta kontu horietako bat zen. Honela zioen:
|
|
|
Osagaiak serora ‘moja’, ‘eliza lanetan laguntzen duen emakumea’, genitiboaren hondarkia eta artikulua dira. Aranon 1645ean eta 1658an honekin zerikusia izan
|
dezakeen
Joanes de Almandoz Cherorea azaltzen da.
|
|
|
Etimologia azalpena: Oinarrian Martitz (lehen lekukoetan), Juan Martine (t) z edo Juan Martin (t) z dugu, hots, zenbaitetan izentako funtziona
|
dezakeen
patronimikoa (Martin (t) z, Martine (t) z kasu honetan, Martin etik) edo izen deiturak (Juan Martine (t) z, Juan Martin (t) z). Ikus Salaberri (2003:
|
|
2012
|
|
|
Hartara kalkuluak egiten dituzte: gaurko etekina biharko galera eta alderantziz ere izan daiteke, bada gure auzi galgarrietan irabazi asko lor
|
dezakeen
hirugarrenik, eta abar. Hobe, beraz, aurrez aurreko borroka eta norgehiagoka zakarra baino, bitartekaritza eta negoziazio zuhurrak.
|
|
|
—Karta on bat daukak, Donatien, jokoa erabaki
|
dezakeen
horietakoa —entzun zuen. Anaia bizkorra zen berriro— Kapitainak ez ziok hau barkatuko Cocori.
|
|
|
Ekidistantzia, oraingoan," simetrikoa" izan beharrean," objektiboa" ere izan daiteke. Distantzia" objektiboak" eman
|
dezakeen
segurtasun zentzuarekin orduan, kanpoko edo azaleko giza errealitateari antzeman dakioke, distortsiorik gabe eta, gainera, norbera giza harreman horietatik guztiz kanpo dagoenaren ilusioari eutsi.
|
|
|
Hortaz, bere poltsan Aragoi eta Nafarroako errege eraztun zigiludunak bilatu ditu, izugarri astunak, marmolezkoak balira bezala, eta besoak
|
dezakeen
indar handienarekin jaurtiki ditu urera. Eta hondoratzen ikusi dituenean, braust eseri da ur bazterrean, sekulako zamaz askatua bezala.
|
|
|
Herriko apezak —epailearena egiten du nonbait— nor den esateko eskatu dio bidaiariari, ezin baitu imajinatu ere egin nor duen parez pare, erregegaiak, segurtasunagatik, ez daramalakoz bere nortasunaren berri eman
|
dezakeen
ezkutu edo dokumenturik. Baina frantsak ohol txikian irakurri duenez gero bere kontrarioak izen bitxi eta ahoskatzen zaila duela, Filipek, ahapeka, galdera bat egin dio Nafarroako erregina izanen denari, askoz ere jantziagoa baita Nafarroako gauzetan:
|
|
2013
|
|
|
Barack Obamak ezkutatu egiten zuela bere biografiaren alde bat, zeinek Estatu Batuetako pribilegiatuen artean kokatuko zukeen, eta ez, berak aditzera ematen zuen bezala, mito amerikarraren lerroan: " Hain da ona Estatu Batuetako sistema, non ume beltz behartsu batek presidente izatea lor
|
dezakeen
".
|
|
|
Esadazu nondik mintzatzen diren zure zauriak, xuxurlatuko niokeen, Esadazu gune sekretu horien kokapena eta nire ezpainek miatuko dituzte, baina azkenik eskutik elkarri helduta bi haur bilakatuak ginen, eta ez, pedante itxura ematearen beldur ez nion Virgilioren lerroa errezitatu, desegokia izateak nahiz pedante itxura emateak poeta amorostu bat geldiaraz
|
dezakeen
izu bakarra baita.
|
|
|
" Neurri batean bakarrik imajina dezakegu Padre haien bizitzen bakardade mortua mugako misioetan. Baina gure irudimenak marraztu
|
dezakeen
ezer baino askoz okerragoa izan behar zuen errealitateak. Fraide horiek hezibide oneko gizonak ziren, kasu askotan eskolatuak; hiriko bizimoduaren zalapartara ohitu gabeak edo haren beharrik gabeak, baina konpainia adimenduna eguneroko janaria bezainbat behar zutenak". 222
|
|
|
Inurritegi bakoitzean, anbulategi bat egon ohi da, hizkera arruntean KOLETI deitua, (Komunitate Osasuna+ Lan Etekina+ Talde Integrazioa) non inurri bakoitzak, laguntza behar izanez gero, sendagile batekin egoteko txanda har
|
dezakeen
. Egiatan, maiz, txanda heltzen zaionerako, inurri eskatzailea hilda egon ohi da; baina horrek ez du eragozten zerbitzuak gero eta eskaera gehiago jasotzeko, eta inurritegiko agintariek asko baloratzen dute hori.
|
|
|
Mende bat beranduago modernotasunaren prestigioa higatu egin da apur bat, eta indigenatasuna, antzinatasuna edo ‘autentikotasuna’ bezalako ezaugarriek altuxeago kotizatzen dute balio marketin sozialaren merkatuan. Euskarak apurtxo bat bolada hori aprobetxatu
|
dezakeen
hamarkadetan, orain, ezin omen da aipatu euskararen antzinatasuna. Orain esan behar omen da, eta hala irakasten da filologia fakultatean, euskara ez dela beste hizkuntzak baino zaharragoa.
|
|
|
Badu abantaila bat euskalgintzaren giza-multzoak: berariaz ereite estrategia bat has
|
dezakeen
multzo bakarretakoa dela. Eta badu aukera bat honi lotua.
|
|
|
Galdera hau ez da aurreko ataleko normalizator estuaren eremukoa. Bere desabantaila eta anormaltasunean euskarak izan
|
dezakeen
balio erantsiaren galdera da. Balio erantsia ekonomiaren arloko kontzeptua da, edozertara analogiaz hedatu dena.
|
|
|
Modernitatea, aurrerapena, zientzia, politika, erlijioetako tradizio espiritualak, etika... baztertutakoa eta goretsitakoa, dena mahai gainera berrikusia izatera dator, eta irekita egoteko garaiak datoz. Erregai fosil merkeen aroaren amaierak ekar
|
dezakeen
inarrosaldian, adibidez, baliteke garapenzaleen eta trantsiziogileen artekoa izatea tentsio funtsezko berria.
|
|
|
Bestetik, errealitatea humanitzatzeko bideetan herri honek egin eta aporta lezakeena, bere humanizazio potentziala. Mende berriko humanizazio bide prekarioetan egin
|
dezakeen
bidea eta egin ditzakeen ekarpenak. Horretan nire bularpea gizateriarekin hunkitzen da, ez du interes berezirik herri baten edo bestearen ongizate handiagoan.
|
|
|
Badakit oraindik inertziak handiak direla, eta meloi hori zabaltzearen aurrean, interes laboral eta gainerakoez gain, ezagutzen dugunarekiko atxikimenduak nahiz kalkulu politikoak aktibatzen direla oharkabean. Sentsibilitate politiko bakoitzak badu joera kalkulatzeko ze espaziotan nork izan
|
dezakeen
abantaila, edo kokapen hobea. Inor ez da inozoa hedabideen gaian (errezeloei irudimenarekin zirri eginez, irudikatu liteke ezker abertzaleak kudeatutako telebista autonomiko bat ere, eta berarentzat deserosoa izaten hasi den herri ekimeneko telebista bat alboan).
|
|
|
Eta Baionako epaitegiko erabilera plana bego irribarre ironikorako. Beharbada ez da egokia esatea zerk itxaron
|
dezakeen
. Kontua da indar mugatuak dituzula.
|
|
|
—Ea zertarako balio
|
dezakeen
ospeak diozue. Ez da galdera erraza, alajaina...
|
|
2014
|
|
|
Kaixo eta agur betirako, berriz ikusiko ez dudan pareko andre eder hori, pentsatu du, istant horretan orojakintzaren dohaina izan baitut; zeren mota zehatz baten abaildurak eman
|
dezakeen
segundo bateko orojakintza ez baita arrunt arraroa.
|
|
|
Botere ekintza da. Politikari batek ukan
|
dezakeen
kalitate handiena ingurua deitzen da hemen gaindi, kinka txarretan ateratzeko ahala, hau inperadore erromatarren numen horren ekibalente da. Bere heinean.
|
|
|
Eta egia da, lekuko izan naiz, baina ulertzen da bertsolarien laxatze bat bezala, juerga bukaera, ez horien egiazko lana. Gogoan ditut une/ adibide batzuk, berant da, bertsolariak akituak, bertsoak emekiago jalgitzen, eta bertsolari bikoteak baizik uler ez
|
dezakeen
alusio bat ateratzen du batek erdi desafioz, arrazoi txarrez, gaitzitua ematen du besteak, erantzuten eta entzuten da zale bat orduan: " hor ari dituk...".
|
|
|
Hildakoen eta bizidunen ekonomian, iraganera eta etorkizunera luzatzen diren orainak. Denbora denboran sartu, akaso espazioa sor
|
dezakeen
denboran sartu eta atereaz. Hitz potoloak dira.
|
|
|
Erresonantzia horietan bat egin dezake sortzailearen sentsibilitateak eta hartzailearenak, gauzak non hasi eta non amaitzen diren jakitea zaila den gune lauso horretan. Eta performatibitateak une honetan idazten ari naizen honek sor
|
dezakeen
desplazamenduarekin zerikusia dauka. Lehenengoa atzeraka mugitzen da eta bigarrengoa aurreraka.
|
|
|
Enpresak aditu bat bidaliko du etxeren batera produktu guztiak erakutsi, horien erabilera azaldu eta bestelako zalantzaren bat argitzeko. Trukean, bertan bildutako emakumeen artean bidaia konpentsa
|
dezakeen
erosketaren bat egin behar du. Besterik ez.
|
|
|
Dogmatismoaren aurrean indartuz doaz aniztasuna eta erlatibotasuna; jada ez dago bide egoki eta bakarrik, ez dago zuzentasuna edo egokitasuna zehaztu eta finkatu
|
dezakeen
ideia handirik. Jada ez dago maiuskulaz idazten den Etikarik, etika mordoa baizik.
|
|
|
Krisia eufemismo edo metaforetan ezkutatzen ez den hitz horietariko bat da, hutsik ez dagoen hitz ezaguna, mailukada batez bere etorrera iragartzen duen mamu beldurgarria. Krisia norberaren mundua hankaz gora jar
|
dezakeen
gertakizun katastrofikoa da, oso gutxik desiratu dezaketena.
|
|
|
Haserretu da gehiengoa eta, hala eta guztiz ere, ezgai izaten jarraitzen du, ez baitaki zer egin
|
dezakeen
egoera alderanzteko. Hortxe dago, izan ere, oligarkiaren arrakasta.
|
|
|
Arroila batetan bilatu zuen babesa, larruzko zamarra buruan. Hori kontatzen zuen, arroila batek ze babes eman
|
dezakeen
sekula ulertu ez badut ere.
|
|
2015
|
|
|
Adierazle huts bat, nonbait, bere hartan ezer finkoa ez dena, baina artikulatzen omen duen eremu osoaren adierazletzat har dezakeguna. Adierazle hutsak ez du, beraz, adiera partikular propiorik, ez du ezta une batean artikula
|
dezakeen
bilduma osoa adierazten, hori bainoago, artikulatze prozesu (antagoniko) aren adierazle edo adierazpidea da, frontearen izena.
|
|
|
Hurrena, subjektu batek atzeman duen identitatea. Atzemate horren oinarria subjektuak bere buruarekin berdindu
|
dezakeen
narrazioa da, narrazioan gertaerek zentzua hartzen dute, eta hala nork beretasunik lortzen du. Paul Ricouer, Soi meme comme un autre, Le Seuil, Paris, 1990.
|
|
|
Anomalia ez da Egituraren ukapen hutsa, baina horretara murriztearen arriskua du. Hartara, ohikoa da anomaliaren zentzu artikulazioetan (berme ontologiko izan
|
dezakeen
horretan) barne anomaliak biziaraztea. Bide hartatik, diskurtsoz eta praktikaz, zinez izateko behar omen den kohesio falta egozten zaio anomaliari.
|
|
|
Prozesua nik atzekoz aurrera ikusten dut: parodia gaia bihurtzen dute simulaziotzat jo duten hori, horrela, izan
|
dezakeen
bizitasun, zentzu eta atxikimendu oro ezabatuko diotelakoan. Baina, hartarako asmorik gabe ere, anomalien gaineko exoparodiek ezinbestez erakutsi behar dute, pornografikoki, zein artifizial den anomalien simulazioa.
|
|
|
Unibertsaltasun hori, bai praktiketan, bai diskurtsoan, urrun dabil totalizatze eta homogeneizatzetik. Erabateko hegemoniarekin baino zerikusi handiagoa du zentzu biziarekin, eta zentzu bizi hark heterogeneotasuna artikulatzeko ukan
|
dezakeen
ahalmenarekin. Anomalien unibertsala askotarikoa artikulatzean ernatzen da, eta ez askotasuna forma zehatz eta bakar batera makurtzean.
|
|
|
Bestetik, egin behar denaren ezagutza da: norberarengandik zer espero behar duten besteek eta norberak besteengandik zer espero
|
dezakeen
... Hitz batean, joko sozialaren arauak zein diren jakitea eta taxuz eta arauz jokatzen jakitea, egokitu zaigun eran.
|
|
|
Horrenbestez, identitatea, egitura antzean ere, produktu sozial debaluatu bat da konfigurazio hipermoderno batean, vintage estiloak apenas duindu
|
dezakeen
zaharkina. Baina irakurketa kritiko bat eginez, nik esango nuke aurreiritzi klasista bat dagoela tartean, hautazkotasunezko subjektu hutsal eta hegazkor hori batzuen kapital bereizgarria izaki, besteentzat menderakuntza tresna bilakatu delako.
|
|
|
Anomalia eta diferentziaren arteko tirabiran dago, alabaina, Olentzeroren biziraupena, anomalia izatea galduko balu, Identitate (estatal edo global) baten aldaera azalekora mugatuko litzateke. Anomalia den bitartean, diferentzia gisa eduki
|
dezakeen
eginkizun normalizatuari bestelako bizitasun eta zentzuz egingo dio aurre. Konfigurazioak aldatzeko askatasun egurats horretatik at, lehengoan hauta eginez ildo bat edo beste berregiten duenaren lan sortzaile esplizitu hartatik kanpora, urrun baino urrunago, ikonoak ixten eta tradizioak nahiz ordenu sozialak objektibatzen dabilena dugu.
|
|
|
Baina, ez horren agerikoak izan ohi dira horrela artikulatzeak dituen eragin eta ondorioak. Thomasen printzipioak argitzen digu zein den artikulazioaren ariketak eta edukiak artikulatzailearengan izan
|
dezakeen
efektua, gure kasurako: zenbat eta gehiago sinetsi euskal Zeraren bereizgarri nagusia jarraitutasuna dela, orduan eta jarraituagoa izango da euskal Zera.
|
|
|
besteren gozamena, edo identitateari buruzko bertsioan, besteren identifikazioa bahitzeko eta komertzializatzeko. Horregatik esan daiteke identitateen irudikapen eta antzezpen hipererreal guztia pornografikoa dela, pornoak bahitzen duelako jendeak identifikazio eta subjektu kolektiboak artikulatzeko ukan
|
dezakeen
ahalmena. Horren ordez pasibo jokatzera gonbidatzen du eta eredu edo molde hipernormatibo eta lortezin bat eman.
|
|
|
Hemen beraz, politika/ etnos banaketa desagertu egiten da eta euskal Zera zabal eta definigaitzaren gizarte jardunez edo praktikez arituko da Apodaka. Alde horretatik autorea oso da kontziente liburuak zein historiari erantzuten dion eta bere ekarpenak zer eragin izan
|
dezakeen
.
|
|
|
Nire buruari galdetzen nion nola halako gizaki arruntek halako giza ehizari ekin diezaioketen. Nolako nahasketak bultza
|
dezakeen
gizaki arrunt bat giza-uxaldi batean parte hartzera, imajina daitekeen kirol nazkagarrienean lehiatzera, hain zuzen. Honako hauek izan litezke bultzagarri batzuk:
|
|
|
Inoiz ez dut hainbeste jakinen jaio nintzen etxebizitzatik garrasika atera zen tren langileaz. Gizon haren bagajeari buruzko lekukotza txikienik eman
|
dezakeen
deus ez dago. Ele bat, dokumentu bat, egitasmoren bat, burututakoa edo gabe.
|
|
|
Haur bat dirudi erretxineroak belaunari begira geratzen denean, burua aldeetara biratuz ibili bitartean; badu haurretik zerbait, osatu gabeko heldutik zer edo zer, kartzelaldiak kentzea lortu ez ziona. Zergatik dagoen hemen ez ulertzeko bere modu hori, zergatik jagole batek egin
|
dezakeen
barre gure bizkarren gainean makila bat hausten duelarik. Haur baten eran galdetzen dit zergatik, erantzunaren zain geratzen baita.
|
|
|
Duela hilabete batzuk, Ezkabako ihesaldiari buruz informazioa biltzen hasten ari nintzela, hamasei urteko mutil bat etxera etorri zen, gure alaba helduenak ikasten duen institutuaren aldizkarirako poema baten eske, hain zuzen. Ikasleari eman nion poeman 36ko gerraren gaia jorratzen nuen; hobe esanda, halako gerra batek gerra bera bizi ez zutenen memorian utz
|
dezakeen
zantzuaren gaia. Aldizkariaren irakurleen adina kontuan hartuta, gazte haiek artean memoria egiteko egoeran ez zeudela gogatu nuen; izan bazuten, ordea, memoriaren berriren bat jasotzeko adina; hots, memoriaren ariketa ri buruzkoa zer edo zer jakiten hasteko.
|
|
|
Eta amaieran edo galdetu bezala egin nahi nuke ba ote duen bizitzak ezer berririk oraindik, ezer berririk ekarri ote
|
dezakeen
, ezer gehiago kendu ote dakiokeen.
|
|
|
Eta baita New York Timeseko orri nagusian ere irakur zitekeen: " New Yorkera iritsi da ukabilkada batez Brooklyngo zubia suntsitu
|
dezakeen
gizona".
|
|
|
Ring horretan, Boliviako La Paz hirian, amaitu zuen bere boxeolari karrera Isidoro Gaztañaga pugil euskaldunak, zeini buruz egun batean New York Times egunkariak adierazi baitzuen: " New Yorkera iritsi da ukabilkada batez Brooklyngo zubia suntsitu
|
dezakeen
gizona".
|
|
|
Euskalduna bainoago, alemaniarra irudi du; gai da, batetik, intelektualki sakontzeko zientziaren hondo intrinkatuenetan, eta aldi berean ere, nafartarren bihotzean harramazka egin
|
dezakeen
sentimental bat da, Pedro Marin bezala, Blancos y Negros en, Ttunttuneroa n. Zerebrala eta sentimentala, erran zidaten ez zezakeela huts egin Wagner-en urteroko zikloari Beiruten.
|
|
|
595. " Harropuzkeriarik gabe, akatsak onartuz, inork alde batera ezin utz
|
dezakeen
gertakari objetibo bat da. Ezta ELAren analisi berak ere.
|
|
|
" Espazio hori (hirugarren gunea) ez dut gauza erreal gisa ikusten. Somatzen den izpiritu berri honek sor
|
dezakeen
bidea deituko nuke hirugarren espazioa. Baina bide hori egin gabe dago, hirugarren espazioak ez du esistitzen, ez dago horren proiektu politikorik".
|
|
|
ELAk argi du errebindikaziozko ereduak sindikatuko egitura guztien engaiamendua behar duela, eta ez du onartuko inork, bere kasa, erabakitako arau eta erreferentzietatik kanpo joka dezan, horrek arduradun eta sail sindikal bat baino gehiagorekin arazoak ekarriko dizkion arren: 1086 ELA ez da" norberak bere erara erabil
|
dezakeen
frankizia edo marka bat, ezta lasai bizitzeko itzal goxoa ere". 1087
|
|
|
ELA harrokeria eta lotsarik gabe joan da bere lekua egiten kide duten nazioarteko erakundeetan, jakinda bere txikitasunean ezin duela oihartzun edo influentzia handirik gura izan, baina, aldi berean, denaren eta ordezkatzen duenaren jakitun, eta bere ikuspegi sozial zein nazionala behar den lekuan azaltzeko aske; gainera, Europan maskaltze bidean doan mugimendu sindikalaren ondoan aurkeztu
|
dezakeen
egoera positiboagoak ELAren alde jokatzen du.1159
|
|
|
ELAk argi du parte hartzerako erakundeetan arautegi seguruak behar dituela —sindikatuaren gehiengoa eta autonomia bermatuko dituztenak— bere burua" elkarrizketa soziala" 393 deritzanaren sareetan harrapatua ikusi nahi ez badu. ELArentzat, Espainiako —eta Nafarroako— elkarrizketa sozialak politika antisozialak zuritzeko baino ez du balio, kontsentsu itxura egiten baitu egoeraren gordinak kontsentsurako inolako aukerarik ematen ez duen arren; 394 horregatik ELAk uko egiten dio" alde bakarrak ezarri eta nahierara alda
|
dezakeen
" kontratu sozial" berri baten itxurakerian parte hartzeari, estatus politiko eroso samar baten truke". 395
|
|
|
Gerora begira, sindikalgintza abertzalearen nagusitasuna handitzen joango dela uste du 2OOOrako sindikalismoa txostenak, nahiz eta zalantzak izan LABek hartu
|
dezakeen
norabideaz: horren harira, inolako hipotesirik egiteko oinarririk ez dagoela onartu arren, edozein sindikalista abertzalerentzat erakunde bakarra eduki ahal izateak izango lukeen garrantziaz hausnartzera ausartzen da agiria.
|
|
|
Txostenak bi akats aurpegiratzen dizkio Confebaski: 203 ahuldadea da lehena, ez baita gauza, ez lurraldetako patronalak arrastoan sartzeko, ezta CEOErekiko duen mendekotasuna astintzeko ere; bigarren akatsa, autogobernuarekiko anbiguotasunarena da, administrazioetatik jaso
|
dezakeen
ahalik eta laguntza gehiena jasotzen baino ez baita arduratzen, hortik haragoko edozein konpromisori muzin egiten diolarik.
|
|
|
Dena dela, ELAk badaki hutsaren hurrengoa dela hain kide ezberdinek osatutako erakunde erraldoian izan
|
dezakeen
eragina, eta bitariko harremanei emango die lehentasuna, apurka bada ere, erreibindikaziozko sindikalismoaren sarea hedatzen laguntzeko.
|
|
|
Dena den, bake prozesuari eta, berau errazteko balio
|
dezakeen
neurrian, bi errailen ereduari ere babesa adierazten dion arren, ELAk egiten duen azterketa politikoak gezurtatu egiten ditu Ezker Abertzaleak alderdien mahaian jarritako espektatibak. Izan ere, Ezker Abertzaleak gatazka armatuaren eta gatazka politikoaren konponbidea ezinbestean prozesu berean gauzatu behar direla baiesten duen bitartean, 917 ELAk uste du gauza bat dela bake prozesua eta beste bat prozesu soberanista, eta, desiragarria izan arren, ez du modurik ikusten bi prozesuak batera garatzeko, batak eta besteak aktore eta izaera diferenteak baitituzte:
|
|
|
2000 urtea trantsiziokoa izango da sindikatuen esparruan ere. Aliantzei dagokionean, ELAk ez du ildo aldaketarik aurreikusten hurrengo urterako prestatzen ari den Kongresurako; Mallabiko hurbilpen saioaren porrotak konbergentzia estrategikorako aukera zeharo kamustu badu ere, ELAk badaki hartu duen norabidean LAB dela —beste sindikatu txikiagoekin batera— aurki
|
dezakeen
bidelagun bakarra. Dena den, LABek Lizarra Garaziren aroan eraman duen jokabidea ikusi ondoren, ELAk hobeto ezagutzen du sozioa, helburu apalagoak jarriko dizkio elkarlanari eta tentu handiagoz aztertuko ditu haren proposamenak.
|
|
|
ELAkoek EAJrantz lerratuegi dakusate, ohi bezala, Ezker Abertzalea: 893 ELA berari prozesu hartan eskatzen zaion inplikazioa, hein handian, EAJren eremuan izan
|
dezakeen
eraginari begirakoa dela iruditzen zaie, jeltzaleen autonomismoranzko ziaboga eragozten laguntzeko, 894 alderdiaren baseko jendearen artean duen sinesgarritasuna baliatuz. Bitxia bada ere, sasoi berean EAJren mesedetan aritu izana aurpegiratzen zion ETAk ELAri, Ezker Abertzalea nahasteko ahaleginean.895
|
|
|
Zirriborro honen ontasun eskala oreka erlatibo batean dago: eragin
|
dezakeen
eraldaketaren tamaina eta onartua izateko aukera koiunturala konbinatzeko gaitasunean. Langa oso goian jartzen saiatu gara, ikusiko dugu.
|
|
|
Egungo baten tenpusaren eta irudi kopuruaren kanonak bortxatzen ditu, arriskatua da bere luzera eta errekurtsoen soiltasuna. Euskal Herrian izan
|
dezakeen
funtzioaz gain, beste bazter hauetan nola ikusiko ote zen jakin nahi nuen. Edo banuen susmo ona, bertso arriskatu bat botatzen duzunean bezala:
|
|
|
Norberak taxututako hitzei txera berezia izan ohi zaie, eta baliteke oker egotea, baina uste dut mamia duela berba horrek, bi arrazoirengatik. Euskaraz eratze terminoak har
|
dezakeen
zabaltasunean, autoeraketaren kontzeptuak bere baitan bil ditzake autodeterminazioa, autogobernua, autoantolaketa eta autokudeaketa edo autogestioa. Autonomiaz sortu eta jardutearen mailakatze edo une desberdinak (sortzerakoan, determinatzerakoan, antolatzerakoan eta gero egunero kudeatzerakoan) batu ditzake, multzo handiago batean.
|
|
|
Kiton kitxuerazko klaseak ematen ari zen Kichwa Estudio elkarteko kide zela ezagutu nuen duela bi urte, ekimen eta analisi gaitasun handiko gizon gaztea. Graduondoan erakutsi zuen kitxueraren garapenean zer esana izan
|
dezakeen
elementua dela. Mugimendu indigenaren parte sentitzen da nolabait, ezagupide handiak ditu bertan, eta hiriburuan hizkuntzaren hariekin zerbait josi nahian ari da.
|
|
|
Txikia litzateke, baina hizkuntzaren aldeko apustua serio har
|
dezakeen
lehen egitura da reasentamentu honetan.
|