|
2010
|
|
|
" Egoera edo ekintza gertakari objektibo bezala ez baizik gogoan desirazko, iritzizko edo emoziozko gisa sortu den zerbait aurkezten duen aditz modua. Euskaraz,* edin edo*
|
ezan
aditz laguntzaileen bidez eratutako eta n atzizkiaz amaitutako adizki perifrastikoek osatzen dute (zenbait adizki trinko zahar ere badira)".
|
|
|
" —Jauna, deabrua orroka ari zait buru barrenean —erran zion neskatxa batek Oman go Sultan Abu Mohamet ibn Nabhan i, zein bihozbera baitzen izariz gora— Sultanek —joan hadi eta ohil
|
ezan
heure baitarik— eman zion arrapostu.
|
|
2011
|
|
|
—Pentsa
|
ezan
famatzen ari dela, eta musikari handi bat dela.
|
|
|
Urte bete geroago eta proiektu beraren segida gisa, Jo
|
ezan
etorriko zen, are eta arrotzagoa oraingo belarrientzat. Bertan garaiko jazz rock sinfonikoaren presentzia nabarmentzen da.
|
|
|
Ez nuke gogoeta hau Imanolen lehen kantak entzute hutsetik aterako, ez banitu, nik ere, garai haiek nire modura igaro haren keinu eta jarreretatik nahiko urruti. Baina suertatu zitzaidan distantzia bat; aipatutako Sentimentuen hauspoz eta Jo
|
ezan
nahasi haiekin hasi bainintzen Imanol estimatzen, eta geroago ezagutu nituen bere aurreko lana eta ibilbidea: 1977ko Lau haizetara baina, batez ere, 1972ko Orain borrokarenean eta 1976ko Herriak ez du barkatuko.
|
|
|
" amaren bularrak ebaki zituen kutxiloaren ertzak erdibitu egiten du semearen bihotza ere erdibituriko bihotzetatik sortzen dira dere sehaskak zapuztuko dituzten hauster txoriak zapuztu diren sehasketan bizi dira dere kutxilo zorroztaileak begira
|
ezan
begere oinazearen urek landa hura ere estaltzen dinate aldare oro erori den erore belaunaldiak lore beltzez katiatuz birkatiatuz lore beltzez eta iltzez lore".
|
|
2012
|
|
|
" Abil, eta so egin
|
ezan
gizonik denez ageri".
|
|
2013
|
|
|
—Bai zera, neska! Hago isilik eta ez
|
ezan
ergelkeriarik esan, oraindik hilerrian gauden eta.
|
|
|
oihu eta garrasi egiten zioten beste gazteek zalapartaka neskatxa lodikote eta irribarretsuari. Irents
|
ezan
, irents ezan, heurea dun eta algara handiak botatzen zituztelarik.
|
|
|
oihu eta garrasi egiten zioten beste gazteek zalapartaka neskatxa lodikote eta irribarretsuari. Irents ezan, irents
|
ezan
, heurea dun eta algara handiak botatzen zituztelarik.
|
|
|
Apoinora bidalitako neska zelatari ohiak txundituta jarri du entzuleria osoa hasiera hasieratik, dena ahaztuta zeukala-eta negarrari eman baitio samintasun sakona adieraziz. " Itxaron
|
ezan
, itxaron ezan pixka batean, neska" laguntzen ahalegindu zaizkio batzuen batzuk, baina berak ezetz, eta aurrera jarraitu nahi izan du malko, zotin eta hasperenen artean. Ozenki errepikatu du bart egindako eta gertatutako gauzarik gehien gehienak ahaztu egin zaizkiola, baina oraintsu hasi omen da zer edo zertaz oroitzen.
|
|
|
Apoinora bidalitako neska zelatari ohiak txundituta jarri du entzuleria osoa hasiera hasieratik, dena ahaztuta zeukala-eta negarrari eman baitio samintasun sakona adieraziz. " Itxaron ezan, itxaron
|
ezan
pixka batean, neska" laguntzen ahalegindu zaizkio batzuen batzuk, baina berak ezetz, eta aurrera jarraitu nahi izan du malko, zotin eta hasperenen artean. Ozenki errepikatu du bart egindako eta gertatutako gauzarik gehien gehienak ahaztu egin zaizkiola, baina oraintsu hasi omen da zer edo zertaz oroitzen.
|
|
2015
|
|
|
Aita hil egin zain, onar
|
ezan
.
|
|
|
Onar
|
ezan
, horregatixe ez haizela akordatzen non dagoen hurrengo restop a bertan negarrez lehertzeko gogoa izan arren.
|
|
|
Eta, onar
|
ezan
, behingoz, autoan negar egiten duen emakume hori haizela, bideak eraman arren arrastoa galdu duena.
|
|
|
—Ahaztu
|
ezan
, Uzkudun hori txotxolo ergel bat besterik ez dun, garbi zegon.
|
|
|
—Tira, neska, ahaztu
|
ezan
behingoz! Gizonezko mordoa zegon edonon.
|
|
|
—Ez
|
ezan
negarrik egin, Rosarito, ez dun hainbesterako. Paulino arintasunez makurtu zen neskak nahita erortzen utzitako painelua jasotzera.
|
|
2017
|
|
|
" Bizitzeko burrukan egia bada struggle for lifeindartzuak bakarrik irabastendue, gorazaizte zuen biotzak joh Eskaldunak! eskerrak emateko Jaungoikoari eman duelako gure arraza zarrari indartazun andia, eta
|
ezan
lur inguru guztietan: " Fenizio eta Kartaginesakin, Erromano eta Godoakin, Vandalo eta Frantzezakin, Sarrazeno eta Mauritanokin burrunkatu duten erriak gelditu gaberik eunko askotan bere libertadea, bere lege zarrak, oitura onak eta beren aitaren izkuntza gordeteko esekigobagea edo dierritar eskalduna berriro izatea.
|
|
|
Irlanda, Erin berdea (Erri berde a) bere zañetan gure odola daukana Aita Henao-k
|
ezan
eban, dabiltza bizkor urtetzeko libertadean eun urtian amar milloi seme tragaduen leoinabarraren atzaparrartetik, eta bialtzen dute beren ekautuak Parlamento Britanico ra esateko errege Eduardo-ri, erse n izkuntzan ez duela nai sufritu gehiago kampotarraren bidagerak eta opa dutela arpeztu esekigobagea. Eta Inglaterra ko bazter baten sartuta bizidiren Galensak itz eta izkribitu egiten dabe gurasoaren izkuntza zarrean, eta zelatan dagos begira ergaiz mugontian eskuteko bere libertadea.
|
|
|
Kultur erreferentzien continuum ean, nahasketa bitxia da lauko txiki hori: batetik, hor dago aspaldiko bertsolarien adar-jotzeen espiritu burlatia, eta bestetik, hortxe baita ere hardcore mugimenduaren" do it yourself" (herorrek egin
|
ezan
/ k!) auto antolaketarako deia. Artean gaztetxerik eskuratu ez duen Andoaingo gazteriarentzako mezua da, argi eta garbi.
|
|
2019
|
|
|
—Etzan holakorik egin. Hik segi
|
ezan
hor. Mutikoa ondo zegon gurekin.
|
|
|
Marxek garatutako teorian eta bertan atzematen den askatasun
|
ezan
eta askatasuna berreskuratzeko deian, lanaren kontzeptuak ezinbesteko lekua dauka. Manuscritos economicos y filosoficos obran (Marx, 1979) ekonomia politikoa mugatua dagoela argi esan zuen:
|
|
|
Hiru aditz modu hauek beren eraketan, desberdintasunak desberdintasun, nahiko iduritsuak dira: aditz nagusian hirurek aditzoina erabiltzen dute; eta aditz laguntzailean hirurek ere, aditz iragangaitzetan eta iragankorretan,* edin eta*
|
ezan
hizkiak dauzkate. Beraz, hiru aditz modu hauek, laguntzailearen formari dagokionez, elkarrengandik oso hurbil daude.
|
|
|
Aditz perifrastikoetan bedi eta beza paradigmetan ikusten da orain arte azaldu duguna: lehenengoan* edin eta bigarrenean*
|
ezan
laguntzaileak, taldearen ikur direnak, bistaratzen ditugu; eta, horiekin batera, bhizkia da adizki hauetan lehenengo aldiz agertu zaiguna.
|
|
|
Eta*
|
ezan
hizkia ere gurekin geratuko da, momentuz.
|
|
|
Adizki hauen morfologia ikusita, garbi daukagu gure aztarnategian holako adizkiak eramaten dituzten esaldiak kanpoko geruzetan baino ez ditugula topatuko: * edin eta*
|
ezan
+ ke hizkien uztardura baita talde honetako adizkietan erabiltzen dena.
|
|
|
Ahalezko paradigma hauetan berezkoak diren hizkiak: *
|
ezan
, NORK adizkietan, eta ke. Ez dago bertzerik.
|
|
|
Ez dirudi berria denik; baina, n atzizkiarekin uztarturik, subjuntiboaren ikurra osatzen du. Hizki honi*
|
ezan
laguntzailea deitzen zaio. d3 pertsonaren marka. Ez ote da hirugarren pertsonaren ikurra izanen?
|
|
|
deta zu bere horretan jarraituko dute NOR NORK paradigma berrian. Subjuntiboa denez n atzizkia mantenduko dugu eta*
|
ezan
laguntzailea ezamarka hartuko du. Hauxe izanen dugu:
|
|
|
Konpara itzazu diezaiozun eta dezazun adizkiak: d ieza io zu n paradigmatik iokenduz eta*
|
ezan
marka egokituz gero, emaitza bera lortuko duzu.
|
|
|
Subjuntibozko paradigmetan erabilitako elementu guztiak banan banan azterturik, onartu behar dugu ez dagoela deus ere berririk; denak lehenago erabili izanak direla ez dago dudarik: aditzoina eta partizipioa, aditz nagusian; pertsona markak, pluralgileak,*
|
ezan
eta* edin hizkiak, eta n atzizkia, laguntzailean. Hor ez dago ekarpen berririk.
|
|
|
Aipatu ere, aipatu, ahalera eta agintera esaldietan aditz laguntzaileek, aditz pertsonen markak aparte, hainbat hizki subjuntiboarekin konpartitzen dituztela: * edin eta*
|
ezan
dira, hain justu, hiru aditz modu horietan azaltzen direnak; eta, halaber, bertze batzuk elkarren artean bereizten direnak: aginteran, 0; subjuntiboan, n; eta ahalezkoan, ke.
|
|
|
Azken hauek dira, hain zuzen ere, atentzioa erakartzen dutenak: erran genezake subjuntiboa eta ahalera izan zirela aginteratik bereizi behar zirenak; hau da,* edin eta*
|
ezan
hizkiak izan zirela aginteran lehenago erabili zituztenak, eta, gero, bertze biak bereganatu zituztela. Aurrerago izanen dugu hau hobeki aztertzeko parada.
|
|
|
Dudan utziko dugu hizkien esanahia eta forma: (i)
|
ezan
hizkiak esanahirik izan ote du inoiz. Ez zaigu iruditzen beharrezkoa denik, baina...
|
|
2021
|
|
|
Joan eta opa ezazu/ ezak/
|
ezan
|
|
|
(Har
|
ezan
bahe hori eta jalgi itzan alubiak!)
|
|
|
Harrapa ezak/
|
ezan
/ ezazu orain Kanta ezak/ ezan/ ezazu orain
|
|
|
Harrapa ezak/ ezan/ ezazu orain Kanta ezak/
|
ezan
/ ezazu orain
|
|
|
(Alde egin
|
ezan
nire ondotik, galdugordegabeko txar hori!)
|
|
|
(Hoa —joan hadi— dendara eta ekar
|
ezan
kilo bat azukre.)
|
|
|
(Hago —egon hadi— isil isila eta alde egin
|
ezan
hemendik!)
|
|
|
—Harrapa
|
ezan
! —erantzun du Gilidek— Hori zuen kontua dun, neska gazteena.
|
|
2022
|
|
|
—Itziar, jator askoa dun hire gizona, neska! Ahaztu
|
ezan
hasi ere ez zunan erlazio hura! —Luisak, zuzena zer den dakien irmotasunez.
|