|
2000
|
|
|
Joan San Martinen(" Joseba Sarrionandia...", Egan, 1986, 3 alea, 203 or.) iruzkinak liburuaren balorazio orokorra egitera jotzen du. Alde batetik,
|
darabiltzan
gaiak askotarikoak izanik, gure mendeko kezkak sakontzen, aztertzen eta planteatzen dituela esaten du, baina ez direla saio sakonak aurreratzen du, azaletik eginak, subjektibotasunez beteak direla dio eta hausnarketa sakonak baino gehiago, iradokizunak direla esaten du. Gaiek eta ideiek elkartasunik ez dutenez," kuriositatez beteriko liburua" dela esaten du baina zehaztasuna eta sakontasuna falta zaiola gehienetan.
|
|
|
Susako komentariogileak (Susa, 1989, 23, 7 orr.) narrazio honetan Sarrionandiak
|
darabiltzan
osagaiak jasotzen ditu, baloraziorik egin gabe: " Hamlet irakurtzen segitu, zeldarik zelda airean gurutzatzen diren elkarrizketak, oroitzapenak, haurtzaroa, kontzientziaren ernalgarria izan zen Burgosko epaiketa, armetako borroka...
|
|
|
Liburuan
|
darabiltzan
gaiak (euskara, hizkuntza eta kromatismoa, literatura, eta bestelakoak) aipatzean, helburu bat omen du Sarrionandiak, hots, euskal kulturaren osagai tradizionala eta unibertsala dena ezkontzea.
|
|
|
Ezin, aal, biar osagai direnaditz sintagmakgure idazleak nola
|
darabiltzan
aztertuko dugulabur labur.
|
|
|
Dena dela, lantzen gabiltzan beste batzukere ez ditugu baztertu: TILT eredua (Taylor, 1998) eta osagai prosodikoen kuantifikazio bektorialak
|
darabiltzan
beste eredu bat ere bai (Mohler, 1998).
|
|
2001
|
|
|
Alabaina, 100 metroren berritasunaz mintzo garenean, ezin dugu ahaztu nobelaren ekarpen nagusiena ez dagoela euskal nobelan ezezagunak ziren kontamoldeen erabileran. Forma eta edukia ilargi beraren bi aurpegiak direla onartuz, egileak nobelan
|
darabiltzan
baliabide teknikoek lotura hertsia dute bertan kontatzen zaigunarekin. Edozein artelan, eklektikoena delarik ere (J.
|
|
|
Abiapuntu hori onartuta ere, ulergarria da 100 metro nobelaren kontateknika oparotasunak kritikari bat baino gehiago liluratu izana. Egileak historia maila testuratzeko
|
darabiltzan
estrategiak hagitz aberatsak baitira eta hortxe baitauzkagu Frantzian mende honen erdialdera sortu zen Nouveau Romanen ezaugarri nagusiak: ikuspuntu behaviorista; narratzaile oparotasuna (3 eta 2 pertsona narratiboen konbinaketatik sortua); maila narratibo desberdinen konbinaketak; adjektibo antropomorfikoen desagerpena; orainaldiaren nagusitasuna (flash-back teknikaz lehenaldirantz egiten diren erreferentziak salbu); mundu estereotipatu eta faltsua salatu nahi duten hizkera eta errepikapenak (egunkari, gida turistiko,... eta abarretik hartutako pasarteak); kronologiaren etengabeko apurketak (aurrerantz eta atzerantz egiten diren saltuekin); semantikoki adierazkorrak diren izenez soilik definitzen diren pertsonaiak (poliziak, apaizak,)... eta abar.
|
|
|
kondaira Gipuzkoakoa da, Gipuzkoakoak dantzak ere. Bazekien pausoro
|
darabiltzan
euskara eta euskaldunak ez zirela gipuzkoar soilak. Baina ez du berez datorren ondoriorik ateratzen.
|
|
|
hiztegia ez baitute segur aski Dassancegandik jaso3 Hiribarrenek, ordea, fama txarreko hiztegiari egotzi dio Larramendiren zordun agertzea. Eskaldunacen
|
darabiltzan
hitzak ez baititu oker ez banabil, mugaz honunztik bildu4.
|
|
|
Maiteminduen mintzaerari gehiegia izatea, hiperbolezkoa, berez omen dagokio. Horrela Oihenart, usantzari jarraitzeko bada ere, maiz agertzen zaigu" nigarzu" Bilintx erromantiko kumea bezala, eta badu zergatik negarrez egon ahotan
|
darabiltzan
zauriak erretorika hutsa ez badira:
|
|
|
Orain berriro, erdaratikako hitzei ere sarrera zabaltzen hasi gintzaizkien. Azkenean, dialekto nahastea dela, euskaldunek beti ahotan dituzten" erdal hitzak" nahiz dozenatxo bat lagunek
|
darabiltzan
hitz" jatorrak" direla, badaukagu non hauta, gaurko erdaren iturri garbitik  barra barra biltzen hasi garenak, edonongo kultur hitzak eta Garibayren arima bezala ez izango bai izango dabiltzan ghost word herratuak ahaztu gabe.
|
|
|
Ekonomi Lankidetza eta Garapenerako Antolakundeak (OCDE) 1999tik aurrera
|
darabiltzan
datuen arabera, Ezagutzaren inbertsio kopurua hiru zifraren batuketa da, hots, hezkuntza publikoaren aurrekontua, I+G gastua eta software inbertsioa. Datu hauei bagagozkie, ELGAko Estatuen batez besteko Ezagutza inbertsioa BPGren %8 den bitartean (Digitalismo.
|
|
|
Olerkaririk maitatu eta ezagunenak Hesiodo, Solon, Arkiloko eta fabulistika izan ziren. Umeak, eskolan buruz ikasitako eta etengabean ahotan
|
darabiltzan
olerkien irakaskuntza honi esker, bere herriaren bertute eta balioak bereganatzen ditu: ausardia, guraso eta jainkoenganako errespetu sakratua, emakumezkoaren umiltasuna...
|
|
|
Badaude beste zenbait fenomeno ez fisiko, gogoak ongi ezagutzen dituenak. Adibidez, kausalitatearen printzipioaren azterketa edo ideia unibertsalena, zientzialari orok ere
|
darabiltzan
kontzeptu unibertsalena. Fenomeno horiek arazo metafisikoen sailean sar ditzakegu.
|
|
|
– Poliziak
|
darabiltzan
auto propaganda bideez hitz egin behar baduk, jakin ezak ondotxo dakidala nolako jukutriak asmatzen dituzuen...
|
|
2002
|
|
|
Zer ote da benetan gogor eta sendoa izatea? Horiek dira emakumeak aukeraketa egiteko
|
darabiltzan
irizpideak.
|
|
|
Telebistan Espainiako erregea eta bandera azaltzen den planoak ematen dio hasiera eta amaiera eleberriari eta flashen modura antolatzen dira iraganeko nahiz orainaldiko eszenak testuan. Narratzaileak
|
darabiltzan
konta teknika modernoak, hala nola, plano alternantzia azkarrak, zehar estilo askean tartekatutako pasarteak... eta 100 metro eleberrian agertzen direnen gisako pasarte elebidunak, egunkariko berrien zatiak edo kameraren begiari jarraiki antolatutako deskribapen objektiboak. Eta baliabide horiekin batera, eleberri beltzetako hainbat elementu ezagun, Mugetan eleberrian marrazten zaigun hiria itogarria baita, giza uholde etsituez osatua (67 or.), hitsa.
|
|
|
Txirotasuna aztertzeko egiten diren hurbilketetan, beraz, bereizi behar dira eskubideak (txirotasuna bazterketa modura) eta kontsumo gaitasuna irizpidetzat
|
darabiltzan
hurbilketa (Zubero, 1998a: 39).
|
|
|
Denbora zirkularraren egiturazko ezaugarriak adierazterakoan, Sánchez Capdequi k arriskuaren gizarteak (modernizazio erreflexiboak) errealitatea margotzeko eta sozialaren marko teoriko esplikatiboa ezartzeko
|
darabiltzan
kategoriak izango ditu hizpide. Bere ustetan, efektu kolateralen kategoria da inork baino hobeto hori guztia azaltzen duena.
|
|
|
Izan ere, indibidualizazioak talde handietako gizarteetako kategoria tradizionalak
|
darabiltzan
pentsamenduaren oinarriak alde batera uztea dakar. Baieztapen hori indartua izango da enplegu ezaren inguruko hausnarketak gaineratuko balira:
|
|
|
Gaiarena garrantzitsua da hedabideen munduan, zeren, azkenean, gizartearen iritzi publikoa produktu mediatikoen temarioari esker eraikitzen baita. Diskurtso mediatikoa tematikoa da, eskuartean
|
darabiltzan
gaiak klasifikaturik darabiltza; genero periodistikoek antolatzen eta klasifikatzen dituzte informazio itemak sekzioen bidez. Gertakaria gai bati lotzeak edo sail batean sartzeak esangura informatibo desberdina dute. Kale istiluak tribu urbanoen arazoa den, gazteprotesta den, erakunde politikoen ekintza den, ordena publikoaren afera den?
|
|
|
Hirurogeita hamarreko urteetan proposatu da teoria hau kontsumitzaileen balizko jarrerak azaltzeko. Estatistiken teknikak erabiliz frogatu ahal izan denez, harreman estu eta zuzena dago hedabideek tratatzen dituzten gai agendaren eta jendeak kalean mintzagai
|
darabiltzan
eguneroko gaien artean.
|
|
|
Oinarri publizitatea publizitate mitikoaren antipodetan dago, eta horren filosofia ukatzen du. Oinarri publizitateak, era berean, baztertu egiten ditu zeharkako publizitateak hain maisuki
|
darabiltzan
ironia, paradoxa eta maltzurkeria. Oinarripublizitateak bere zeregina produktu konkretuan zentratzen du.
|
|
|
tema desberdinen menpekoak dira, gai desberdinen zerbitzuan egon daitezke. Diskurtso mediatikoa tematikoa da, esan gura baita, eskuartean
|
darabiltzan
berriak klasifikaturik darabiltza; hots, genero periodistikoek antolatzen eta klasifikatzen dute informazioa, eredu, profesionalei, jarraituta; komunikatzaile profesionalek identifikatzen dituzte tema batekin edo beste batekin euren belarrietara heltzen diren informazio zantzuak.
|
|
|
Nik, badaezpada ere, nire iritzia eman nahi nuke puntu honetan, eta hizkuntzarekin jostatzea gustatzen zaion Bernardo bezalako bati adiskidetsuki erantzun. Berak
|
darabiltzan
adibideak aipatzeko, hortik pasatu gabe, onar dezagun, hasteko eta behingoz, Euskaltzaindiak ez duela inoiz ere esan, are gutxiago gomendatu edo arautu," ohizko" erabili behar dela, eta ez" ohiko", edo" kanta" idatzi," kantu" ren ordez, edo alderantziz. Ez duela esan, adibidez," partidua" dela hitz egokia eta gero, urte batzuk pasatu eta hobeki pentsatu ondoren," ohiko"," kantu" edo" partida" jarri bere hiztegian beroaldi baten ondoren.
|
|
|
Camembert helburu (1998) eta Euskal karma (2001) saiakeraren eta eleberriaren arteko ezkontzaren eredu dira (lehenengoa biribilagoa den arren: Euskal karmak, pasarte benetan jostagarriak dituen arren, ez du gainditzen gai berberetsuak
|
darabiltzan
Agur, Darwin, molde  klasikoagoko saiakera liburua... hibridazioa ez da beti pagotxa). Joera hau ez da berria literaturan, eta burura datozkit, esaterako, Claudio Magrisen Danubioa edo Milan Kunderaren zenbait lan (Hilezkortasuna kasu).
|
|
|
Halatan bada, iritzi jakintsuoi jarraiki, zer espero daiteke neurri anker honetatik, presoak tormentu alferrikakora jausiz, horien erreforma erabatekoa aldentzea baino? Neurri anker hori egokia dateke, agian, espiritu maltzur eta erreboltari bat senda dadin egun batzuetarako ohi baino zigor handiagora makurrarazteko; baina, agi denez, ez da komeni zigorra gehiegi luzatzea, elikatzeko premia duenak ere kina eta antimonioa luzaroan ez
|
darabiltzan
bezalaxe.
|
|
2003
|
|
|
Hamarkada honen azken aldian Fermin Iraolagoitia, Ibaizabal argitaletxearen zuzendaria bihurtu zen Oskillaso29 Elaberrian bidaia hori zeharbidez aipatua da. ren editore. Eta aipatu azken liburuotan bizkaiera literarioa landu zuen agian argitaletxeak zuen merkatuari eta zituen bezeruei, Bizkaikoei, hobeto erantzuteko, nahiz eta dialogoetan gaztelania zein euskalki desberdinetako ahozko antzeko erregistroak
|
darabiltzan
, gainerakoetan ohi duenez.
|
|
|
Elkartu egin ditugu autoreak gidoiaz
|
darabiltzan
zenbait konposatu eredu.
|
|
|
Postposizioekin
|
darabiltzan
kasuan, hala alde, gaine, oste eta beste batzuk: eskuma alde> eskuma alde; mahai gainean> mahai gainean; bazkal-ostean> bazkal ostean.
|
|
|
Era bitara
|
darabiltzan
hitzak gaur ohi den erara ipini ditugu. Hala:
|
|
|
Didaktikotasun hau ezagun da zenbait ezaugarritan. Kapitulu bakoitzari hiztegitxoa erantsi dio ondoren, testuan
|
darabiltzan
zenbait hitzen ordezkoak ematen dizkigula, euskaraz hauek ere. Hitz batzuk eredu literariorako hautatu dituenak dira, eta euron esanahiak aldaera edo sinonimo bidez adierazten ditu.
|
|
|
Dialogoetako tokian tokiko berbetan gertatzen diren laburduretan
|
darabiltzan
kakotxoak, ostera, utzi egian ditugu. Hala:
|
|
|
(Bizitza samintzeko artea) (Herder, 1989, Bartzelona) liburuan, egoera jakin batzuen aurrean geure estilo pertsonala identifikatzen laguntzen gaituelarik, bizitza zorigaiztokoa pixkanaka osatzeko pertsonak
|
darabiltzan
prozeduren gogoeta egin dezagun parada ezin ederragoa ematen digu.
|
|
|
esaten zaio sarri ikuspuntu hertsiegia, etaitsuegia? izateari, norberak eguneroko langintzan
|
darabiltzan
parametroetatikaparteko gertaerak baztertzera eta arbuiatzera eramaten gaituena. Guztiok izatendugu horretarako joera, ia ia konturatu gabea, eta ez dator gaizki behin edo behinbesteen lanen balioari erreparatzea, eta batzuetan bizi garen ulertezintasunetik ihesegitea.
|
|
|
Orain, adinean gora noala, ikasiznoa poliki poliki beste arloetakoen ekimenak askoz errespetu handiagoaz hartzeneta ekimen horiek barnean duten zientziatasuna ere aintzatesten. Gainera, konturatuta nago ezen, batzuetan, arlo desberdinetako adituen arteko ulertezintasuna, zeinek bere arloan
|
darabiltzan
hitzen adiera hertsi eta estuegietatik etortzen dela, uste izaten baitugu geuk darabilguna dela adiera bakarra, eta zer esanik ez, zientzia, zehatzen, arloan gabiltzanon kasuan?
|
|
|
Ordu batez tabako kea edukitzea hiru zigarro erretzearen parekoa da, eta hori garrantzitsua da kontuan hartzen bada, Tabakismoari Aurrea Hartzeko Batzorde Nazionalak
|
darabiltzan
azterketa estatistikoen arabera, ohitura hori ez duten espainiarren %40k gutxienez ordu bat hartzen duela egunean, eta %12k duela zortzi ordu arte. Arazo horren ondorioz, urtero 700 pertsona hiltzen dira Espainian, nahiz eta kalkulu batzuen arabera 3.000 pertsona ere hiltzen diren.
|
|
|
Ez hizkuntza politika ofizialaren arduradaukatenen aldetik, ez herri mailako politikagintzan dihardutenen aldetik. Lehendabizikoen baikorkeriak bere burua zuritzeko
|
darabiltzan
argudioen amarruaz ohartzeko ez da behar adimen soziolinguistiko zorrotzik. Horretarako nahikoa da euskararen normalizazioaren parametro nagusitzat zer darabilten erreparatzea; hori eginez gero, izan ere, euskaltzalea berehala jabetuko da argudio andanaren logika amarru baten gainean eraikia dagoela.
|
|
2004
|
|
|
Gaur egun hainbat programa informatiko daude euskara bakarka ikasteko, horietako batzuk HABEk berak sortuak. Hala dira, esaterako, AEK k
|
darabiltzan
Boga eta Hezinet. Zelangura, Andoni Tolosak halako programek daukaten malgutasun eskasa salatzen du:
|
|
|
Bertan, ordenagailua lanean
|
darabiltzan
datuak biltzen dira.
|
|
|
Ez diot Irati maite dudala esan. Ez dakit zer burutazio klase
|
darabiltzan
bere buruan.
|
|
|
Guztiarekin ere, ordea, hortik aurrera dioenari buruz iradokizun batzuk egin nahi nituzke hemen. Lehenik eta behin, euskaldunaren izaera baldintzak zedarriztatzeko orduan indibidualismo metodologikoaren irizpideak erabiltzen badira, Oñederrak
|
darabiltzan
gisa, ez dago zer esanik: nork bere bidea hautatzen du pentsabideetan barrena.
|
|
|
Oso liburubitxia da, puntuazio numeriko bidez ordenatutako aforismo laburretan dago idatzita.Russeilek eta Fregek hizkuntzaz duten ikuspegiaren antzckoa azaltzcn du liburuan, hau da, helburutzat errealitatea deskribatzca duen hizkuntz eredua darabil. Baina aurreko bickbaino harago joko du Wittgensteinek, hizkuntzaren egiteko hori (parean duen errealitateadeskribatzea) muga bihurtuko baitu.Wittgensteinek Tractatusean
|
darabiltzan
oinarrien arabera, giza adimenak enealitateaerreprescntatzen du, erreahtatcaren hala holako isla bat da. Errealitatcaren ezagutza intemohori (pentsamenduen edukia) esplizitu egitcko bidea da hiz.kuntza; beraz. errealitatea, pentsamendua eta hizkuntza bereizi ezinezko erlazioan azakzen zaizkigu, Wittgensteinenarabera, hori horrela izan dadin, nahitaezkoa da errealitateak, pentsamenduak eta hizkuntzak forma bcra izatea, isomorfia erlazioan egotea.
|
|
|
Lurra eta emakumea, beraz, hertsiki loturik agertzen dira, biak zer sakratu eta misteriotsu baten moduan. Mitologikoki eta sinbolikoki naturaren arketipoak femeninoak dira (Ortiz Oses 1988, 47 or.), eta lotura horren adierazpena dira poetak
|
darabiltzan
izenlagun edo epitetoak, emakumearen kasuan bezala, intimitate, epeltasun, biguntasun eta hezetasunarekin erlazionatuak: lur mehe eta gizena, heze eta beroa, lur mardo eta idorra, bustia eta zuku a, basa eta hezia, emanko rr a, sabel mardo eta idor (GA, 58 or.), lur busti epela (BP, 27 or.).
|
|
|
Ez dira, ez, hauek Descartesek berak
|
darabiltzan
argudioak, baina tankerakoak bai. Berak zalantza egingo du oso arruntak eta zalantzarik gabekoak egingo zaizkigun gauzei buruz arrazoimenaren nagusitasuna ezartzeko asmoz.
|
|
2005
|
|
|
Gure ustez, Li Baik
|
darabiltzan
gaiak grina unibertsalei lotuak daude: aldiaren iragaiteari, adiskidetasunari, banatzearen saminari, gerratearen doilorkeriari, naturaren kontenplazioari, horditzearen onurei...
|
|
|
Hizkuntzan ere bada askatasunez jokatzeko asmoa. Hala ere, gaurko ikuspegitik ikusita, bere idazkerari ematen dion ipar kutsuak zerikusi handiagoa du idazkera kulturistarekin eta ez
|
darabiltzan
gaiekin.
|
|
|
Fabula sinpleak izan arren, emateko modu aberatsa izango da ipuin hauen alderik interesgarriena, Arestik
|
darabiltzan
estrategia narratiboak hain zuzen. Kontatzen dena baino, inportanteagoa izango da zelan kontatzen den.
|
|
|
Sustatzaileek ziurtatzen dute teknologia berrietatik urrunen dauden sektoreetan jarriko dutela arreta, hala nola etxekoandreetan, etorkinetan, langabetuetan edo erretiratuetan. Erakundeak
|
darabiltzan
datuen arabera, une honetan 190.000 pertsona daude erregistratuta KZgunen eta 274 zentro daude zabalik 249 euskal udalerritan. 50.000 lagunek baino gehiagok eman dute izena zentro horiek antolatutako ikastaroetan.
|
|
|
Madoka aulki altu batean jesarri da, nekatuta. Ez hainbeste ekarri duen pisuagatik, buruan bueltaka
|
darabiltzan
ideia mehatxagarriengatik baizik. Tetsuoren ondora itzuli behar du ezer gertatu ez balitz legez?
|
|
|
Ez zen diruagatik egin idazle, eta euskal idazlea" orri zikintzailea" baino gehiago da. Begira Aristik ze hitz
|
darabiltzan
idazlea dela berresteko: idazteko denbora sakratua da; sakrifizioa behar da.
|
|
2006
|
|
|
Itsasoa utzi eta lurrera joko dugu, lanabesak bikain
|
darabiltzan
animaliaren bila.
|
|
|
Publizitate hedapenaren kontzeptu legalak gardentasuna eskatzen du publizitate tarifetan, «aurretik finkaturiko tarifez» hitz egiten baita. Badirudi legeak
|
darabiltzan
berbek salneurrien negoziazio eta transakzio bakoitzerako hitzarturiko tarifak baztertzen dituztela. Aitzitik, hedabideekin egindako negoziazioetan, gardentasun eza gertatu da gehienbat erosketen banaguneen kasuan, zeren espazioak erosterakoan tarifetan agertzen den baino baldintza hobeak lortzen baitituzte.
|
|
2007
|
|
|
Gizakiak
|
darabiltzan
tresna, lanabes eta armen ingurukoak: ezpata (spatham), mailu (malleum), katea (catenam), makila (bacillam), makulu (baculum), akulu/ akuilu (aculeum).
|
|
|
Ohiko kontua da erabiltzaileak hainbat zerbitzutan
|
darabiltzan
klabeak postako kontukoa, adibidez asmatzeko gauza diren robot programak ziber gaizkileek baliatzea.
|
|
|
a) Jabetza eskubide berezi eta esklusiboa, behar beste mugatuta dagoen eta modu independentean aprobetxa daitekeen espazioaren gainean, espazio horren mugen barruan dauden eta jabeak modu esklusiboan
|
darabiltzan
osagai arkitektoniko eta instalazioen gainean, horiek edozein motatakoak izanik eta begi bistan egon zein egon ez, bai eta tituluan beren beregi aipatutako eranskinen gainean ere, nahiz eta eranskinok espazio mugatutik kanpo egon.
|
|
|
Herder-ek politikatik kulturara oro har ekarri du herri gogoa. Herder-en herriaren izpiritua (edo herriaren arima, herriaren jeinua, edo aiurria, karaktere nazionala, denak nahaski berak
|
darabiltzan
moduan esateko) Montesquieu-ren bera da, agian gehi denboraren izpiritua (historikotasuna): bakarrik izpiritu hori, hertsiki politikan edo jurisprudentzian gabe, zabal zabalago, batetik historiako gertakari inportante guztietan, bestetik kulturan oro har, eta bereziki hizkuntza eta literaturan (herri kanta, ipuin eta sagetan, mitologian) manifestatzen da, gero hauek atzera herri gogoan eragin daragitela.
|
|
|
Vanessa, zestoarra jatorriz, Lucy rekin ibili da hainbat urtez elkar harturik, zaldiak hezteko
|
darabiltzan
teknika eraginkorrak ikasi nahaian.
|
|
|
• Pitagoras: metempsikosiaren teoriarekin lekua irabazten du filosofoen artean19, teoria hori ez baita dogma kamutsa, oinarri enpirikoak
|
darabiltzan
eta zorroztasunez esplikatzen duen teoria razional bat baizik20: psyche an kokatzen du giza kontzientzia eta nortasuna21.
|
|
2008
|
|
|
Orain Lizarragak
|
darabiltzan
errepikapenetako batzuk ikusiko ditugu: Aisa aisa, apal apala, arin arin, bam bam bam> («Bitarteo> ezkildorre kaskoan> zego> kontino> > zuzi> edo> antortxa> andi> bat> bam bam bam, > turditu> gabe> argia> batere> elurketa> guziareki», JMESB, 441, «ta> itxekirik> [labea] > bam bam > bam>, HGN1, 329), bat banaka, bat batean, beiti beitia, berla berla, berri berritan, bete betea, dar dar dar, dal dal dal> («asi> ze> ika > ratzen>, JMESB, 136), dei> ta> dei, doi doia, dra dra dra> («ikus > teunte> > direla> nausia> ta> mutila> > kamelloetan>, ibid., 361), dre dre dre> («eta> erraten> zuela> guzia> dre dre dre> utsin> gabe», ibid., 182), epel > epela, ertxi ertxia, eske>, flore florea> («gizagendearen> flore florea», HGN2, 612), geldi geldia, gilin gilin> (joarearen soinua; Iraizotz, 1978b:
|
|
|
Jarraian Elkanokoak
|
darabiltzan
esamolde, erranairu eta, oro har, fraseo logiaren munduan sar daitezkeen itemak aipatuko ditut. Mundu zabala da, eta aberatsa kasu honetan, gure idazleak maizxko ibiltzen dituelako, anitz aldiz aitzinean duen gaztelaniazko ereduari jarraikiz.
|
|
|
Lehen gradu pluralean
|
darabiltzan
formak, absolutiboan geur> eta
|
|
|
Ongi azaltzen daki, pedagogikoa da; laborariari zuzentzen zaio, hiz keta estiloa erabiliz, irakatsi nahi baitio. Zuzen idazten du haste hastetik (nahiz nor nork nori adizkien ordez nor nork motakoak
|
darabiltzan
), euska ra duinean. Ortografia aski modernoa darabil; joskera eta hiztegian ezagun da eredu idatziak hein bat ezagutzen zituela.
|
|
|
Liburu eta artikuluen konputuak egitean, diskriminazio batzuk egin ditu, hala nola musika liburuak ez kontatzea, ezta liburuxkak ere. Horregatik berak
|
darabiltzan
kopuruak eta nik eskura ditudanak ez dira osoki berdinak. Hala ere, erreferentzia gisa oso baliagarriak dira, batez ere beste autore batzuekin alderatzen dituelako.
|
|
|
Hau ere bi atal nagusitan dago taxutua, baina oraingoan biltzen den informazio guztia hizkuntzazkoa da eta ez keinuzkoa. Lehen atalean haurrak
|
darabiltzan
hitzei buruzko informazioa jasotzen da; bigarrenean, ostera, gramatika markei eta esaldiei buruzkoa.
|
|
|
Harrigarria bada ere, Bolibarren gertatzen denaren kontrako fenomenoa gertatzen da Etxebarriko hiztunen arteko hizkera bariazioan; hau da, Etxebarriko gazteak Bolibarko helduak
|
darabiltzan
formak ematen ditu. Badirudi adina ez dela beti faktore pisutsua izaten, kasu hau horren froga garbia baita.
|
|
|
Pertsona bat Espainian muga gisa gaituta ez dauden lanpostuetatik sartzen saiatzen denean erabiltzen den irudia. Lau irudi horiek kontuan hartuz gero, Herrizaingo Sailak
|
darabiltzan
zifrek erakusten dute 2007an 55.938 aberriratze gertatu zirela. Hau da, “Espainian iritsi edo antzemandako legez kanpoko 100 etorkinetatik 92 baino gehiago aberriratzen dira”, azpimarratu du Ministerioak egindako balantzeak.
|
|
|
Irudia: CONSUMER EROSKI Hauek dira Richard Ellis CB aholkularitza enpresak
|
darabiltzan
aurreikuspenak, eta atzo jakinarazi zituen Eduardo Fernández Cuesta Espainiako enpresako lehendakariak. Hark esan zuen oraindik ere pisu eskaria dagoela.
|
|
2009
|
|
|
Galdera horri erantzuten saiatu da Pedro Prieto ingeniaria Crisis Energetica gunean. Munduko hedabideetan usu aipatzen dira argindarrak
|
darabiltzan
autoen xehetasunak. Crisis Energetican bertan berrikitan plazaratu dira Los limites de la tecnologia de almacenamiento de energia, geroxeago Evo Morales busca inversores en Rusia y Francia para explotar el filon del litio eta El coche electrico como reemplazo y sus limites.
|
|
|
Pharmacritiquen irakurleak aurki dezake medikuen erabakiak baldintzatzeko industriak
|
darabiltzan
martingalen informazioa. Baina horretara jarrita, familiako medikuak berak esplikatuko lioke nola funtzionatzen duen kateak.
|
|
|
Iniciativa Internacionalistak atzo Donostian egin zuen prentsaurrekoan bermatu zuen datorren ekainaren 7an izango diren hauteskunde europarretan egongo direla, izan ere, Alfredo Perez Rubalcaba Barne ministroak kriminalizatzeko, gizartean baztertzeko eta ukatzeko
|
darabiltzan
eskuliburuko teknikek ez baitute balioko.
|
|
|
(E, 18 zenb.; ik. orobat 3 zenb.). Bikain marrazten du 16 zenbakiak negu arratsalde hotzeko elorri hondarra,, gorri ta ikaratu,/ betiko samin zaar?, malkorrean: . Iru lau, ostro bako,/ otzak
|
darabiltzan
,/ sasi aien mingarri/ daukaz adarretan?, bihurritzen du, elorriaren sustraiak legez, hiperbaton gongoratarrean esaldia. Udaberrian, baina, ikusi ez duenak, ezin dezake jakin, zer nolako loratze eztanda zuria den malkorrean elorria lore lorean.
|
|
|
// Intsektu guztiek dute pilotu automatiko bat buruan, ondo gidatzeko. // Baliteke beraz, noizbait, hori garatzea eta gizakiak
|
darabiltzan
ibilgailu guztietan instalatu ahal izatea. Ikusmenean oinarritutako pilotu automatikoa harrigarria litzateke.
|
|
|
Hau Masan lantegia da. Artisautzateknikak
|
darabiltzan
enpresa honetan produktu iberikoak eraldatu eta saltzen dihardute. Masan Zaratamon dago eta 1986 urtean sortu zen, txarkuteria tradizionalakaldaketa asko behar zituen garai batean.
|
|
|
Zer ekoiztenduen, alegia, zein zerbitzu eta ondasun. Nola ekoizten duen, alegia, zer nolakoteknologia eta baliabideak
|
darabiltzan
, zer nolako kapital eta lanaren antolaketa, zein energia iturri. Eta norentzat ekoizten den, alegia, kontsumitzaileak, helburua, hartzaileak nortzuk diren.
|
|
|
Japoniak, berriz, %4, 4ko langabezia maila izan zuen otsailean, eta Kanadak %8koa. Bestalde, ELGAk
|
darabiltzan
aurreikuspenek munduko zazpi ekonomia handietan “moteltze sakona” adierazten jarraitzen dute, nahiz eta inguruko herrialde batzuetan hobekuntza posiblearen seinaleak antzematen hasi. Erakundeak dioenez, hazkunde aukerak «ahulak» dira Estatu Batuetan, Kanadan eta Japonian.
|
|
|
Atzo egin zen Esklerodermiaren Europako I. Eguna. Gaixotasun arraroa da, eta, Espainiako Esklerodermia Elkarteak
|
darabiltzan
datuen arabera, 10.000 pertsonatik hiruri eragiten die. Gainera, kopuru hori handituz doa.
|
|
|
Oro har, artelanak ongi antolatuta eta girotuta aurkituko ditu bisitariak museoan, atmosfera koloretsu eta fantasiatsuan murgiltzea lortzen baita. Lanei dagokienez, aipagarriak dira bereziki eskultura lanetan Murakamik
|
darabiltzan
tonu kopuru izugarriak eta horien xehetasun eta akabera bikaina, pintura lanen indar estetikoa eta bi areto ilunetan proiektatzen diren bideo animazioak.
|
|
|
Ez dira biran
|
darabiltzan
kantu bakarrak. Bederatzi urtean iraupen luzeko hiru disko eta lau EP plazaratu baititu, 40 kantu baino gehiago.
|
|
|
Hiru dira Planet Kurdistan espazioak zutabetzat
|
darabiltzan
gaiak: hizkuntza, identitatea eta muga.
|
|
|
Hortxe garatzen ditu Estatuko politikak eta dialektikak bere programak eta helburuak, eta horretarako
|
darabiltzan
organoek dena ezinago lotuta uzten dute.
|
|
|
Folkloristak, alor honetan, abestien bilketak egitera mugatu dira, tokian tokiko irizpide batekin, edo, gehienez ere, jolas edo kantu jakinen baten mundu klasikoko arrasto batzuen bila. Baina jolas eta abesti horietan bizirik dagoen haur mundua; mundu horrek espresatzeko
|
darabiltzan
berezitasun fonetiko sintaktikoak; Haur Kantutegi horrek duen harremana gure Kantutegi Tradizionalarekin, gure Erromantze bildumarekin eta gure Errefrau bildumarekin; haur munduaren eta mundu herrikoiaren mugen auzia gure tradizio poetikoan; hitzen eta keinuen arteko harremana, eta abar: horrek guztiak ez du izan arreta sakrifikatu eta aztertzailerik.
|
|
|
heriotzak
|
darabiltzan
estrategia sinpleak
|
|
2010
|
|
|
Niri ez zaizkit ulergarri egiten gaiarekiko Aralarrek
|
darabiltzan
parametroak. Patxi Zabaletak dio Nafarroan baldintzak ematen direla abertzaleon ekimen bateratu bat aurrera eramateko, eta EAEn ez?
|
|
|
ez ahazteko obligazioa dugu, nik uste, euskararen aurrerapauso bakoitzak, oraindik ere, euskaltzaleon neurriz kanpoko zerga, izerdia nahi adina, eta malkoak ere ez gutxi? baitu ordain; etsaiak
|
darabiltzan
trabak eta oztopoak sofistikatuagoak dira, badakizu, nabarmenak eta ezin makurragoak ere bai, aldian behin?, baina, nola nire asmoa ez den euskararen egoerari buruzko estudio bat egitea, sentimendu bat agertzea baizik, horretan geratu ginen, ezta??, Bernardino maisuaren hitzak transkribatuko dizkizut, sentimenduaren nondik norakoak finkatzeko lagungarri izango zaizkidalakoan: –Hasta ahora os he pedido el anillo una vez a la semana.
|
|
|
Jesus lagunek erlijioari funtzio pedagogikoa emateko bidea egina zuten, eta Agirre, bai horiei, eta bai Zarauzko frantziskotarren ildoei, jarraituko zitzaizkien. Harreman horiek ispilatzen dira hala
|
darabiltzan
iturrietan, nola testamentuan: Agirre hiltzean, Zarauzko frantziskotarrei utzi zien Berak liburutegia euskarazko predikazioaren inguruan erakutsitako ardura eta konpromisoagatik (ohar ordurako itzuliak zirela erbestetik jesus lagunak, 1815ean, zehazki).
|
|
|
igorleari testua taiutzen lagunduko liokete, eta hartzaileari mezua jarraitzen (makro-egituren berri jasoko bailuke). Horrela gauzak, entzuleek balukete gaitasuna esatariak
|
darabiltzan
mekanismoen funtzioak ulertzeko, eta beraz, entzuleek, sermoia entzunda, jakingo zuketen non zeuden: hasieran, erdialdean edo bukaera aldean.
|
|
|
Alderantzizkoa ere gertatzen da, ia bestea adina, non helduak ondare zaharreko berbak
|
darabiltzan
(mainder, burruntzali, orratz, aitaordeko eta, kilima, errita (egin), bere burua il edo bere buruaz eginsabana, kazo, alfiler, padrino, koskiya, bronka (bota), suizidatu) eta gazteak, aldiz, maileguak().
|
|
|
Hartara, heziketa moduko bat da alfabetizazio mediatikoa eta, bere zentzurik demokratikoenean, ahalbidetu lioke herritarrari nahikoa trebetasun eta abilezia komunikatzailea, egun munduak
|
darabiltzan
media formatu guztietan, modu egokian igorle nahiz hartzaile papera bereganatzeko.
|
|
|
Eijafjalla sumendi islandiarretik eratorritako errauts bolkanikoen hodeiak Europako aire espazioa ixteak eragindako galerak 1.500 eta 2.500 milioi euro artekoak dira, Europako Batzordeko lehendakariorde eta Garraioetako arduradun Siim Kallasen kalkuluen arabera. Bruselak
|
darabiltzan
datuek erakusten dutenez, krisiak 100.00 hegaldi baino gehiago bertan behera utzi eta 10 milioi bidaiari baino gehiago lehorrean utzi zituen. Galera horiek konpentsatzeko, Erkidegoko Gobernuak jakinarazi zuen estatu kideei baimena emango diela hegazkin konpainiei diru-laguntza publikoak emateko, airelineei aire kontroleko tasen ordainketa atzeratzeko, eta aldi baterako kenduko dituela trafiko murrizketa batzuk, hala nola gaueko hegaldiek galarazten dituztenak.
|
|
|
Aipatu dizkizut hizkuntzak, bai, berriro, eta ez harritu... euskararen egoera bururatzen zaidanean, Martinicoren irudia etortzen baitzait burura, halabeharrez etortzen ere, berehala ulertuko duzu zergatik; izan ere, beste garai batzuk ziren haiek, bai, baina euskararen etsaiek —zure laguntxoek, alegia— argudiorik maltzurrenak erabiltzen dituzte egun ere —oraindik bada intelektual gezurterorik, euskara ez zutela zapaldu dioenik! — guri aurka egiteko, eta hori ere jakin genuke; beste garai batzuk dira, zinez, gaur egun ez baitago maisurik ikasleei eraztuna jartzen dienik euskaraz egiteagatik, baina ona da iragana ez ahaztea; are gehiago: ez ahazteko obligazioa dugu, nik uste, euskararen aurrerapauso bakoitzak, oraindik ere, euskaltzaleon neurriz kanpoko zerga —izerdia nahi adina, eta malkoak ere ez gutxi— baitu ordain; etsaiak
|
darabiltzan
trabak eta oztopoak sofistikatuagoak dira, badakizu —nabarmenak eta ezin makurragoak ere bai, aldian behin—, baina, nola nire asmoa ez den euskararen egoerari buruzko estudio bat egitea, sentimendu bat agertzea baizik —horretan geratu ginen, ezta? —, Bernardino maisuaren hitzak transkribatuko dizkizut, sentimenduaren nondik norakoak finkatzeko lagungarri izango zaizkidalakoan: " Hasta ahora os he pedido el anillo una vez a la semana.
|
|
|
Bestearekiko hurbiltasuna aldarrikatzen du, baina baldintza gogorrak ezartzen ditu. Kosmopolitismoak diferentziak ezabatzera jotzen du sarritan, nork bere burua ikusteko
|
darabiltzan
diferentziak, hain zuzen ere. Hauek aintzat hartu nahi ez izateaz gainera, uniformizatzeko ahaleginak ere egin izan ditu.
|
|
2011
|
|
|
Eta lortu genuen». Epaia sakon aztertzeko eskatu du, «jakiteko zein hitz
|
darabiltzan
eta zertaz ari den zehazki».Espainiako Gobernuak «makilakada bat» jaso du, PPko eledun Soraya Saenz de Santamariaren hitzetan: «Auzitan geratu da gobernuaren hitza, eta, beste behin, haren sinesgarritasuna».
|
|
|
Ene mihia, gesalak busti eta uhinek erabilia, urertzean altxatzen da airean gora, zurrumurruen alde, mareak
|
darabiltzan
botila huts, zuhaitz adar zahar eta kazeta orri hautsien gainean.
|
|
|
bezalako bat xuxurlatzen dit, bizirautearen, lotsa?,, zama? (erruaren ordez
|
darabiltzan
hitzak dira biok) (or. 64)?
|
|
|
soilak ere baditu bere hutsune larriak. Hainbaten moral aratzak hitzetik hortzera
|
darabiltzan
helburuak izen abizenok ditu: giza eskubideak. Eskubide horien aplikazioa dute helmuga, eskubide horien eskutik gauza daitekeen politika hezurmamituta hizkuntz gutxiengoen zoria hobetuko delakoan.
|
|
|
Tentsiopeko lanak: langileak gorputz atalen bat edo
|
darabiltzan
tresna, ekipamendu, gailu edo materialak tentsiodun elementuekin kontaktuan jarrita edo arriskugunean sartuta egiten dituen lanak. Ez dira tentsiopeko lantzat jotzen instalazioa ondo dabilen jakitearren zehaztapen edo baldintza teknikoak edo segurtasunekoak aztertzeko egiten diren maniobrak, neurketak, saiakuntzak eta egiaztapenak.
|
|
|
Heziketa moduko bat da alfabetizazio mediatiko deitu dioguna eta, bere zentzurik demokratikoenean, ahalbidetu lioke herritarrari nahikoa trebetasun eta abilezia komunikatzaile, egun munduak
|
darabiltzan
media formatu guztietan, modu egokian igorle nahiz hartzaile gisa era arrakastatsuan jarduteko.
|
|
|
Adibidez, lana galtzeari buruzko kezka izatea lan egiten den enpresa gaizki doalako, kezka erreal bat da eta ez obsesioa. Obsesioen edukiek ez dute bizitza errealeko gertakariekin loturarik izaten, pertsonak berak buruan
|
darabiltzan
ideiek zentzurik ez dutela onartzen du. Adibidez, pelukeroaren orraziak HIESaren gaixotasuna transmititzen duela pentsatzea edota, zentral nuklear batetik ehunka kilometroetara bizi arren, eta istripu nuklearrik gertatu ez arren, erradiazioak kutsatuko ote duen kezka izatea.
|
|
|
Plaza bakarti batean, zementuzko zoru zartatuan, hego haizeak hara hona zoroan
|
darabiltzan
litxarrerien plastikoak eta paperak, hostoak, hautsa. Bero zakar itogarria gero eta gaitzagoa egiten ari da, eta eguzki kolpe erresuminak plaza kiskaltzen du.
|