|
2000
|
|
|
Talde hau Hego Ameriketara zabaltzeko gestioa euskal atariaren esku gera dadila aztertzen ari dira Elosegitarrak. Gaurko egunean 21 langile dauzka plantilan, baina Elosegik
|
berak
eginiko aurreikuspenen arabera, 100dik gora izan daitezke luze gabe. Miramongo Parke Teknologikoan egokitzeko asmoa dute.
|
|
|
eskolan bizitakoak, ezkontza, euskararekiko sentimenduak, irakurtzeko zaletasuna, minak... Bertan jaso dira baita ere
|
berak
egin eta abestutako hainbat bertso, bere idazkeraren lekuko den eskutitza eta baita bizitzako gertakizunak ilustratzeko baliagarri diren marrazkiak ere
|
|
|
Aurrealde biluziaren oinarrian Jorge Oteizaren apostoluak ditugu, arroketan sortzen den izotzarekin jokatuz planteatu zituen hustutako eskultura harrigarriak. Goiko Pietatea ere
|
berak
eginikoa da.
|
|
|
Gauzak honela, espainolismoaren botere politikoa sendotzen ari da, PNVrena, ordea, desegiten. Gaur egun, Oion da PNVk duen udal garrantzitsu bakarra, oraingoz, eta gainerakoetan lehia politikotik erabat alboratuta dago, ez baitaki oposizioa egiten, are gehiago PNVk
|
berak
egindakoaren parekoa gertatzen denean udalen gestiogintza.
|
|
|
200 jantzi baino gehiago taularatu ziren, gehienak lehenengo aldiz jantzi zituzten dantzariek, eta ikusgarria zen hauek saioari eman zioten kolore eta elegantzia. Jostun lanak Claude Iruretagoyenak
|
berak
egin zituen.
|
|
|
Jose Donoso Chileko idazleak zioenez
|
berak
egin zuen halako tailer bat eta utzi egin behar izan zuten, ikasleek esaten ziotelako euren sormenerako bideak murrizten zituela. Horrek esan nahi du haiek muntatutakoa izan dela halako potaje bat... haientzat!
|
|
|
Bai, eta hori ofizioak
|
berak
egiten du, akaso ez da bertsolarien meritua. Gure lana lankidetza da definizioz.
|
|
|
" honekin?". " Honekin ez dut egin nahi, baina
|
berak
egingo lukeena ikusten dut egin behar dela, beraz, neuk sortuko dut paraleloa". Uste dut bide horretan ere eredugarria izan dela bertsolaritza mugimendua.
|
|
|
Joseba Sarrionandiak
|
berak
egiten dituen erreferentzia literario guztiez gain, Jorge Luis Borges idazle argentinarraren eragina aipatu izan dute kritikoek behin eta berriro. Lehenengo aipamenak Jon Kortazarrenak dira(" Gaurko narratiba eta euskal literatura", Jakin, 1982, 25 alea).
|
|
|
Kable bidezko zerbitzuen eragiketa ere emakida edo baimen prozeduraberezi baten menpe dago. Sarea ezarriko den eremu inguruko udaletxeak edoudaletxe multzoak egin behar dio CSAri proiektuaren eta eragilearen proposamena, eta honek, baldintza teknikoak, programatikoak zein finantzieroakegokiak direla ziurtatu eta gero, baimena luzatuko dio proposatutako sozietateari21 Kable sistemaren eragiketa, sozietate batek, elkarte batek zein agintepublikoak
|
berak
egin dezakete.
|
|
|
Terminologiari dagokionez, ikus 36 orrialdeko oin oharra. Dena den, liburuan terminologiahori erabili den arren, artikulu honetan, egileak idatzitako terminoak
|
berak
egindako forman utzi dira, kasu honetan eztabaidarako biderik egokiena, terminologia hori errespetatzea delakoan (zuzentzailearen oharra).
|
|
|
Edo luzaz irauten duten tranpaz beterikoafektibitate menpekotasunak egiten ditugu edo beti menpeko diren leialtasunezkoak.Zail egiten bazait ere, ulertu nahi dut, ezin izan naitekeela neure seme alaben adiskide, neure eskarmentua ez dela haiena, neure ikaskuntzak ez diela balio, ikasi egin beharkodutela, nik egindako oker zuzenak neureak direla eta haiek ere, beren aldetik egingodituztela. Maiz askotan esan ohi dugu ez genu keela nahi geure seme alabek geuk eginditugun hutsegite
|
berak
egitea. Eta horri helduz, leherrenak egiten ditugu bizitzakoadin jakin hori erabidetzen, ohartzeke adin horretan inprobisazioa, aurkikuntza, ausardia, nor izatearen eta identifika tzearen abentura direla nagusi.
|
|
|
Orain dela gutxi arte, ekonomialariek ez zuten lortu moneta definitzea, beraren funtzioen bidez ez bazen. Printzipioz,, moneta,
|
berak
egiten zuena zela, onartu zen.Analisiaren aro horretan, moneta ez zen iritsi zientzia zehatzaren objektu bilakatzera.Gordailu bankuek egindako emisio monetarioen teoriak aro horri amaiera eman dio, ezaguera arlo honetan behar den zehaztasuna hornituz.
|
|
|
Eta, handik gutirat, are gutiago sinetsi nion, zeren eta, anaia errekarat eraman nuenean, zaurien txukuntzeko eta garbitzeko, istantean ohartu bainintzen ezen zauri haiek Mattinek
|
berak
eginak zirela, bere burua azazkalka urratu zuenean, behin eta berriro, desesperatuki.
|
|
|
Eta beti izan zen horrelakoa, bertzalde, nahiz eta disposizione edo predisposizione hura gero eta errotikoagoa egin zitzaion, batik bat nitaz erditu zenetik, ni Indietarik itzuliz gero amak
|
berak
egin zidan aitorraren arabera, zeina liburuaren hondarrean jakiterat emanen baitizut modu hagitzez ere zehatzago eta zabalagoan.
|
|
|
Anitzetan galdetzen diot neure buruari nola atera zitzaizkidan hitz haiek, eta oraino ere neke eta gaitz egiten zait bertze argibide baten edireitea... baina bai erraiten ahal dizudala ezen, hitz haiek trenkatu orduko, bi sentimendu errotu zitzaizkidala, biak ere kontrakarrean zeudenak, zeren sentitu bainuen, batetik, halako kezka bat, osabari modu hartan trufa egiteagatik eta zor nion begirunearen hausteagatik, berak napolitarrari zor ziona hautsi zuen bezala, bertzalde; baina baita halako alegrantzia eta halako satisfazionea ere, bertzetik, ene kezkaren gainetik zegoena mementu hartan, zeren bidaia oso hartan osabaren erranetarat egon bainintzen, sekula erabaki bat hartu gabe, eta zeren hura baitzen, hain zuzen ere, ene lehen deliberamendua, adierazten zidana ezen gizon egiten ari nintzela, zinez... eta zeren noiznahi den etortzen baitzitzaidan bururat osabaren iduri hura, hark Bolognan ukabila jaso zuenekoa eta nik mehatxu bat bezala sentitu nuena, nik irri egin niolako, lohitan blai ikusi nuenean; izan ere, hargatik atera ote zitzaizkidan hitz haiek, zeren lege naturala baitzen mendekuari mendekuarekin ihardetsi nahi izaitea? Edo, ez al zen arrazoin printzipalena izanen ezen maisu ezin hobea nuela osaba, eta harenganik eta haren injeniotik gero eta gehiago ikasten ari nintzela, zeren eta nik osabari eman ihardespena, osabak
|
berak
egina izan baitzitekeen bertze zirkunstantzia batzuetan. Edo arrazoin haiek guztiak baterat ote zeuden ene ateraldi ausart haren ifrentzuan?
|
|
|
—Soria hilik ez diagu inoiz zuzen jakinen zein zen haren jokoa. Ez duk hain aldrebeskeria handia pentsatzea berak ere antzeko planak zituela Ripodasendako —Potzoloren ahoak jaurtitako galleta puska beratza niganaino ailegatu zen kasik— Laguna etorrita, gauzak moldatu nahiko zitian, zuen hilketa Ripodasek
|
berak
egin zezan edo, horretara ezin makurtua bazuen, bai gutienez haren armaz egin zedin. Neke handirik gabeko afera izanen zuan, bertzalde:
|
|
|
begi berri haiek onez eraman zezaketen letra multzo bakarra eta ez ordu laurden batez baino denbora gehiagoz kirol egunkarietakoa zen, eta hizki larriak soil soilik. ...a txirotze hari bai iritzi zion benetan tristea eta penagarria, eta analfabetismoaren atarian sentitzeak seko hondoratu zituen haren animo lehen ere ajetuak, eta halaxe, beste zereginik gabe eta oharkabean, negarrari eman zitzaion luzaroan, eta, halako batean, artean ordu txikietan, besaulkitik jaiki, eta, ordura arte sekula egin ez bezala, telebista piztu zuen; han ikusi zituenak eta hura ikusten
|
berak
egin zituenak geldi bitez geure artean, ez dira-eta lau haizetara barreiatzekoak.
|
|
|
" Gizon guztiak bezala, hau ere egoista hutsa". Ni prest nago zuri nahi bezainbat denbora emateko jarraitu du, oraingoan isilunea
|
berak
egiten zuela, baina zuk ere eskain iezadazu niri tartetxo bat: joango al gara norabait afaltzera?; lasaiago hitz egin dezakegu.
|
|
|
Gaur goizean ere, fardelak eta kargatzeko bildu garenean, begien bistakoa izan da gure arteko tentsioa eta, bide batez, gaur elkartu zaigun bidaiari berriaren euforia zeren, banan banan ahots handian agurtu gaituenean, aski lekuz kanpo geratu baita. Bestalde, nabarmen samar jantzirik egoteaz gain zapata eta galtzerdi txuriak, fraka motzak doi doian agerian uzten zituen alkandora hawaiar koloretsu bat eta begiak ikusezin egiten zizkioten eguzkitako betaurreko ispiludunak,
|
berak
egin du kopilotu lana (gaur inork ez zuen Danen alboan joan nahi). Eta bidaian zehar Tomek, horixe baita bidaiari berriaren izena, behin baino gehiagotan ohartarazi dio Dani hain agudo ez joateko, estatu honetako poliziak oso zorrotzak direla eta isunak, berriz, oso handiak.
|
|
|
Egun hartan inoiz baino beharrezkoagoa egin zitzaidan Dabiden presentzia, baina orduan bizkartzain" luxuzko ertzain", beraren hitzetan izateko ikastaro bat egiten ari zen, eta etxera itzuli zen arte ez nuen nire amorrazioa askatzerik izan. Arratsalde beranduan, Dabid heldu, eta dena kontatu nionean, berehala deitu zuen autobus konpainiara (orduan ere, nire ordez
|
berak
egin zituen egin beharrekoak).
|
|
|
Vienara itzultzerakoan komunista izatea leporatu zioten; hori izan zela-eta, Holandara abiatu zen, eta bertan Ikus hezkuntzarako Nazioarteko Fundazioa izeneko erakundea ordurako eraikita aurkitu zuen. Fundazio honetan
|
berak
egindako ikerketaren emaitza ISOTYPE sistema izan zen (Errepresentazio Tipografikoen bitarteko Hezkuntzaren Nazioarteko Sistema), bere emazteak ipinitako izena, berau baitzen sistemaren garapena sutsuki defendatu zuena, ikusmenarekin arazoak zituelako47.
|
|
|
Eta, ondorioak berak atera ahal baldin baditu, nola hunkitu ahal izango dute bera ondorioek? Bera hunkitzen duena
|
berak
egin ez duena izango da! Akaso azaldutako (berak edo beste batek azaldutako) hipotesiak hunkitzen du bera, ala hipotesira eramaten duen materialak?
|
|
2001
|
|
|
Enpresako Ikerketa eta Garapen sailak ere zeregin garrantzitsua du jardueraren sustapenean. Horri esker, une honetan, Gamesa Eolicaren aerosorgailuak %100
|
berak
eginak dira.
|
|
|
Gidaliburua, euskaraz eta gazteleraz idatzia da, bata bestearen ondoan dauden bi zutabetan, eta egileak
|
berak
egindako zein artxibategitatik ateratako hainbat argazki du. Ibilbidearen mapa orokorra (1: 50.000 eskalakoa) eta zati bakoitzeko planoak ere badira.
|
|
|
Bada, jakin min hori guztia asetzen saiatu da Marikita Tambourin baigorriarra, horretarako hiru iturriz baliatu delarik: Jean Baptiste Orpustanek Iparraldeko etxe izenez egin zuen tesiaz, Philippe Oyhamburuk argitaratutako" Euskal Deituren Hiztegia" deitutakoaren hiru tomoz, eta egileak
|
berak
egindako" Etxea eta bere izena Baigorrin, Erdi Arotik orain arte" izenburua duen ikerketaz.
|
|
|
Pertsonalki ere ezagutzen dut. Mago askok eredutzat hartzen dute, eta
|
berak
egiten duena errepikatu egiten dute. Jarrera, txistea, kolpeak...
|
|
|
Askoz errazagoa da emakume bat erditik zatitzea, denen aurrean karta joko bat egitea baino. Askoz abilezia gehiago behar da kartekin, emakumeak,
|
berak
egiten du ikuskizunaren erdia.
|
|
|
Liburuaren egitura zehaztu ondoren, edukia lantzen hasten dira: protagonista izango denari galdera sorta eta grabagailua ematen dizkiote, eta
|
berak
egiten du dokumentazio lana, pixkanaka erantzunak grabatuz. Baina maiz, norberak ez du jakiten grabagailuari nola hitz egin eta nahi izanez gero, edo behar izanez gero, idazleak lagun diezaioke.
|
|
|
Horregatik ez da obra ugariko pintorea eta enkarguak eta erritmo finkoak ez zituen oso gogoko. Salbuespenak badira ordea, «Euskadi sioux» aldizkariaren diseinua
|
berak
egin baitzuen eta 70eko hamarkada amaieran «Zeruko Argia»ko hainbat azalen egile ere izan zen.
|
|
|
Baudelaire-k adierazi zuen moduan, edertasuna elementu aldaezinez, eternoez eta kalitate neurgaitzezkoz egina dago, baina era berean badu alde erlatibo, garaiko, uneko nahi izanez gero, garaiari, moralari, grinari dagokiona. Alde eternala, adierazkaitza, eta puntuko alde bien artean kokatzen da Sarrionandiaren poesia, errealitateaz
|
berak
egiten duen joera kontuan hartuta, badu alde objektiboa, eta era berean idazlearen existentziak ematen dio bere marka berezia. Liburu honetan, zalantzarik ez, badira poema panfletarioak, politika baten gorespena direnak, eta badira ere alde intimora begira daudenak.
|
|
|
1834an, 21 urte zituela, ospe handia lortua zuen aristokraten eta filarmonikoen artean. Baina Verdi konformagaitza izaki, beste asmo handi batzuk zituen buruan, musika ikastetik musika egitera pasa nahi baitzuen,
|
berak
egindako opera bat estreinatzea zuen amets. Horretarako, batera eta bestera mugitu beharra zuen, antzokietako arduradunak bereganatzeko.
|
|
|
Lamelak ez zuen onartu duela hilabete gutxi arte “ustelkeria edo iruzur orokorra” egon izana behi azienda elikatzeko animalia jatorriko pentsuen erabileran. Miguel Arias Cañetek zuzentzen duen sailak
|
berak
egindako txosten baten arabera, “behi eroen” krisian “ahalik eta egoera okerrenean” gaude, baina idazkariordeak arriskuak minimizatu zituen. Joan den astelehenean Lamelak nekazaritza erakundeetako ordezkariei eman zien azterlan batean esaten zen esne ustiategiek eta zezenketako abeltzaintzek haragi irinekin pentsuak erabili dituztela, 1994az geroztik debekatuta daudenak eta prioia transmititzen dutenak, BSE eragiten duena.
|
|
|
Oinak herrestaka, etxe aldera eraman zuten, dena hartu nahian. Gaixoa, ohartu zen
|
berak
eginiko zozokeriarengatik, gizon tropa hura aberastuko zela. Bizkor berritz itzuliak ziren pozik portura, etxeko ondasun guziak ebatsiz eta familia premia beltzenean utzita.
|
|
|
Galderak
|
berak
egiten zituen beti. Ni mutu geratzen nintzen.
|
|
|
Denak mahai inguruan eseri dira. Arrautza nahi duenak
|
berak
egitea dauka, oihukatu du Patxik, txistorra eta patata frijituak zartaginetik bi azpil handitara pasatuz. Arrillagak basoak atera ditu eta baita bi litroko kokakola botila bat ere.
|
|
|
Mani Ratnam film zuzendari arrakastatsuari gangsterrek bonba bat jaurti zioten beraren Madrasko etxean,
|
berak
egindako film batean musulman neska bat hindu batekin ezkontzen zelako.
|
|
|
Etxean bada, amak atonduko du afaria. Bestela,
|
berak
egin behar. Afaria arroza eta dal:
|
|
|
" etxeko zapatilak mahaitxopean eta kulero zikinak gela iluneko  palankanan!". Mezatara joateko mantila, ondo tolestuta, mahaitxoko tiraderan mutilari
|
berak
egingo dio ohea.
|
|
|
voces facultativas direlakoak ez dituela kontutan hartu, sail horretan alde eta aldi guztietan zilegi delako eta zilegi izan delako sortu ahala sortzea. Bestek bestetan usatu duen lizentziaz baliatzea baino ez du
|
berak
egin.
|
|
|
Egileak hartu duen dokumentazio lana zabala eta eskertzekoa da, noski, baina ez du ondo kudeatzen, eta eleberria rentzatzama bihurtzen du, berriro ere (alor horretan, bestalde, trama konspiratiboak bereziki atsegin dituela argi uzten du). Fikzioan ondo txertatu ezean, kronika edo kronologia historiko batean (edo lan zientifikoen gehigarri dokumentaletan) onargarriak diren estilo eta xehetasunak soberan leudeke hau bezalako liburu batean, eleberria literatur artefaktu eraginkorra bihurtu gura bada behintzat; are gehiago narrazioa protagonistak
|
berak
egiten badu, lehenengo pertsonan, irakurlearen aurreanorojakileegiadelaemateko arriskua hartzen baitu, eleberriaren une batzuetan kazetari lanak egiten baditu ere (mota horretako informazioa —askotan gertakari berberak aipatzen dira—, segu ruenik, ugariagoa da Paz en la guerr a n, baina Unamunok narrazioaren jarioan modu naturalagoan integratu zuelakoan nago). Eleberri historikoaren dilemetako bat da, ezbairik gabe:
|
|
|
Dena den, gehiengoek beti dute azken hitza, baina norainoko eskubidea dute gobernuek gutxiengoen beharrak baztertzeko?, eta Nafarroako Gobernuak
|
berak
egindako ikerketa soziolinguistikoak zenbateraino hartzen dira aintzakotzat benetako hizkuntza politika burutzeko? , aipatutako ikerketak zergatik pasatzen dira oharkabean eta sarritan fidagarritasun eskasa dutela sumatzen da?
|
|
|
Platonen arabera, ezagutza bat zientzia gisa onartzeko, ezagutza modu honek bi baldintza bete behar ditu: errealitatearen egiazko edukiarekin bat egitea, hau da, munduaren gaineko hipotesi bat ez izatea; eta
|
berak
eginiko baieztapenak azaldu eta justifikatu ahal izatea. Iritzia, ordea, ezagutza modu bat da, egiazko ala faltsua, baina bere baieztapenak justifikatzeko orduan ahalgea.
|
|
|
Aisa egin zuten tratua. Don Estebanek berak bidaliko zituen paperak Iruñera,
|
berak
eginiko informearekin, eta, zuzenbidez, eguberri alderako etorriko zen baimena. Aita eta osaba, lajaiari7 eskerrak eta berriz ere muin eman, aitaren egin eta etxera bueltatu ziren, harro eta kontent, Vatikanoko Aita Santuarekin berarekin egon balira bezala.
|
|
|
Ni sartzeaz bat deblauki esnatu eta hitzik egiteko astirik eman gabe, lepotik heldu, mahaiaren aurrean eserarazi eta, konturatu orduko, edalontzia eskuan neukan. Patxarana
|
berak
egindakoa zen eta aditu baten iritzia nahi omen zuen. Bina basokada edan genituen honetaz eta hartaz, aspaldiko eta orduko kontuez hitz aspertu bat egiten genuen bitartean.
|
|
|
– Hitzordu haren azken arrazoia ez dinagu sekula jakingo, Louisek berarekin eraman baitzuen. Agian dena kontatu nahi zionan Jokini... zera,
|
berak
egindakoa, badakin, barrena lasaitu, zama arindu... Baina baliteken Jokinez inolako susmorik izatea.
|
|
2002
|
|
|
Onddo hiltzailearekin borrokan dirauen zumarraren loria. Zumar horrek
|
berak
egin zion agur, beste batean, galga guztiak kixkalita Aduna pareko zuloan familia bat txirtxilatzera kontrolik gabe amildu zen kamioi hari ere. (Eta ondoren diputazioak bidegurutzea hobetu egin zuen).
|
|
|
Mikela igel txiki eta lotsatiaren abenturak kontatzen dituen bilduma hau bitik sei urtera bitarteko haurrei eskaintzen die Ibaizabal argitaletxeak. Merce Aranegak idatzi du ipuina, eta
|
berak
eginak dira, baita ere, testu horren lagungarri agertzen diren koloretako margo politak. Euskarazko moldaketa, berriz, Patxi Zubizarretari zor zaio.
|
|
|
Euskalgintza Elkarlanean Fundazioak ematen duen Joseba Jaka literatur beka irabazi zuen Koldo Izagirrek 1999an «Agirre zaharraren kartzelaldi berriak» izenburua zuen nobelarekin, eta hain zuzen ere idazlan horren laugarren edizioa oinarri harturik idazle
|
berak
egindako gaztelerazko bertsioa da orain Ttarttalo argitaletxeak eskaintzen duen «Nuevas prisiones del viejo Agirre» hau. Jatorrizkoan bezala, Agirre zaharra espetxeko horma artean aurkituko dugu, euskal preso gaztez eta funtzionarioz ingururaturik.
|
|
|
Familiak atxilotuaren eskubideak urratuta daudela ikusten badu eskatu dezake, baina oso da berezia, eta epailearen aginduz egiten da. Paradoxikoki, eskaera hau atxilotua polizien eskuetatik pasatzeko baimena eman duen epaile
|
berak
egiten du, eta logikoki, berak ez du onartzen eskakizuna: «Berdin dio bost egun edo hamabost egun atxilotua egoteak.
|
|
|
Joan den astean zendu zen Donostiako bere etxean Eduardo Txillida; aspalditik pairatzen zuen alzheimerrak eraman du. Hemen geratu dira ordea,
|
berak
eginiko galderak. Horien fruitu dira Illarik izeneko bere burdinezko lehen obra (1951), Parisko Unescoren egoitzan dagoen Haizearen Orrazia IV (1969), Donostiako Haizeen Orrazia (1977), Gernikako Gure aitaren etxea (1987) edota bere lanak biltzen dituen Hernaniko Txillida Leku Museoa.
|
|
|
Horretan ere ados biak. Idazleak jakin egin behar du nork epaituko duen
|
berak
egindako lana, noren esku egongo den erabakia, nork hartzen duen bere gain horren erantzukizuna.
|
|
|
Abentura kirolak oso modan daude, eta jendeak edozertarako ematen du izena. Mendizaleak zeharo ezberdinak dira, nahiz eta gauza
|
berak
egin eta bide berean joan. Uste dut beraiek ez dutela mendia sentitzen guk bezala.
|
|
|
Ellison eta bere The Invisible Man (1952), baina batez ere J. Baldwin, gizaki beltzak gizarte iparramerikarrean jasaten duen bazterkeria islatzen saiatu zen idazlea. If Beale Street Could Talk (1974) haren eleberri ezagunean, Baldwinek Fannyren istorioa kontatzen zigun,
|
berak
egin ez duen delituaz bidegabeki akusatzen duten gazte beltzaren istorioa. Epaltzak autore iparramerikar horri egiten dion gorazarrea agerian gelditzen da Ur uherrak eleberriko atalei ipintzen dizkien izenetan:
|
|
|
Arrigarria da gizon arek egindako lana, guztia
|
berak
egin, guztia berak zuzendu. Gizonen lanak obetugarriak oi dira ta, arenak bere ba ditue, jakiña, utsune ta okerrak.
|
|
|
Oihan beltzean, naturak
|
berak
egiten du kimaketa: bertan landare indartsuenek, tantaienek, osasuntsuenek bakarrik iraungo dute bizirik.
|
|
|
– Kooperatiba bateko bazkideak bere bazkidetza uztekotan, dagozkion fondoak
|
berak
egindako ekarpenen arabera kalkulatzen dira, horri egokituzaizkion mozkinak gehituz eta izan dituen galerak kenduz.
|
|
|
Gaiari helduz, hasieran Mikel Aizpuruk
|
berak
egindako historiaren errepasolaburrean, argi geratu da urte hauetan UEUren aldetik eginiko ekarpenak zein izandiren, eta ildo horretatik joko dut azalpenak ematerakoan UEUren ikuspegitik.
|
|
|
Gaiari helduz, hasieran Mikel Aizpuruk
|
berak
egindako historiaren errepasolaburrean, argi geratu da urte hauetan UEUren aldetik eginiko ekarpenak zein izandiren, eta ildo horretatik joko dut azalpenak ematerakoan UEUren ikuspegitik.
|
|
|
Jaioko dira berriak, jakina, baina gizarte guztiek, herri guztiek, gutxieneko ezaugarri moraletan oinarritu behar dute beren izatea etairaupena, eta moralak ematen du arrazoibidearen abiapuntua. Ernest Lluch ek, katalana izan arren, aspaldidanik ikasi eta aztertu zuen euskal historia; 1974anjadanik, gogoeta zorrotzak argitaratu zituen, eta laster batean idatzi daeuskal historiografiara
|
berak
egindako ekarpenaz.
|
|
|
Horretaz, hona hemen U. Eco k inoiz emandako adibide ilustratzaile bat: Jack heste ateratzaileak inoiz esango baligu ezen
|
berak
egindakoa Lukas-ek idatzitako ebanjelioaren interpretazio batek gidaturik egin zuela, literatura kritikari askok eta askok esango zuketen, seguru asko, Jack en irakurketa hura oso modu bitxian, nabarmenean, extrabagantean eta sozializaezinean egina zela. Interpretazioak badu bere muga, jakina.
|
|
|
Denek nahi dute, Galion anaia, zorionean bizi, baina bizitza zerk egiten duen zoriontsu zehazterakoan, lausotu egiten zaizkie begiak; ez da, beraz, erraza bizitza zoriontsua eskuratzea, zeren eta, hartara bidea galduz gero, zenbat eta lehiatsukiago harantz jo, hainbat eta handik urrutiago aurkituko baita norbera; eta kontrakoa bada hartu den bidea, abiadurak
|
berak
egingo du bidetartea gero eta zabalago.
|
|
|
Mi. . Ez dago ezer ezjakina baino zuzengabeagorik,
|
berak
egin duena baino ez baitu zuzentzat hartzen.
|
|
|
Inxight enpresaren bitartez merkaturatu du Xeroxek tresna hauekin garatutako hainbat prozesadore linguistiko inguruko hizkuntza hedatuenentzat, eta tresna horren bitartez garatu du IXA taldeak euskararako prozesadore morfologikoaren 2 bertsioa (lehena IXA taldeak
|
berak
egindako programan oinarritzen zen). Antzeko tresnen bitartez garatzen dituzte prozesadore morfologikoak ere arloko bi enpresa garrantzitsuk:
|
|
|
Gestoria Notarioak, erosleak eta saltzaileak eskriturak egin ondoren, Ogasuneko bulegoan utzi behar dituzte, kopia eta zergekin batera, eta Jabetza Erregistroan inskribatu. Notarioaren esku hartzea nahitaezkoa bada, kudeatzailearena ez da nahitaezkoa, eta izapide horiek erosleak
|
berak
egin ditzake. Kontuan hartuta erosle gehienek ez dakitela horrelako' paperak' egiten, edo nahiago dutela izapide batzuetan gogaikarriak egin gabe gehiago ez alde egin, gehienek kudeatzailearen zerbitzuak kontratatzea erabaki dute, eta, gainera, mailegua kontratatu den bankuak proposatu ohi du.
|
|
|
Opening kondenatu dute finantza erakundearen aurrean izapideak egitera, auzi jartzaileen aurkako ordainagiri gehiago egin ez ditzan eta bi ikasleen datuak jaso dituzten zordunen fitxategi guztietatik desager dadin eta epaimahaiaren aurrean ziurta dezan. Egiten ez badu, Epaitegiak
|
berak
eginen du, ofizioz. Epai garrantzitsua Roberto Serrano UCE Extremadurako arduradunaren arabera, epai hori “oso garrantzitsua da, finantzazio kontratua ingelesaren irakaskuntza zerbitzua ematearekin lotzen duelako; beraz, hori egiten ez bada, desagertu egiten da kontratatutako hilekoak ordaintzeko betebeharra.
|
|
|
Marka guztiak hautsi ditu. Hobeki mintzatera, ordea,
|
berak
egin dituen markengatik baino, berari egin dizkioten markengatik da txapeldun. Marka asko eta mingarriak, gainera.
|
|
|
Handik aurrera, noiznahi etortzen zitzaidan Leire Ekainek asmatutako ipuinen batekin. Edo Ekainen ipuinaren inguruan
|
berak
egindako marrazkiekin.
|
|
|
Ez dugu hizkuntza sormen egokirik. Eta dohain hori falta zaigunez gero, beste norbaiti eskatzen diogu etengabe gu egiteko gai ez garena
|
berak
egin dezan: Euskaltzaindiari, hain zuzen ere.
|
|
|
Dena dela, ez dakit nik horrek harritu behar gaituen: behin baino gehiagotan ikusia nago nola Euskaltzaindiak
|
berak
egiten dituen bileretan, herrietan egiten dituen bileretan, entzuleen artean goxo goxoan nabarmentzen den aldika espainola edo frantsesa, gauzarik naturalena izango balitz bezala, inolako kezka aurpegirik ikusi gabe. Hala ere, ohart zaitez, funtsean, haiei gertatzen zaiena gertatzen zaizuela zuei ere, ez dela hor gauza berririk:
|
|
|
Eta eremu horietan bereizten ditu, batetik" nazioko euskara batua" (orain arte" euskara batua", besterik gabe, deitu izan duguna litzateke hau)," eskualdeko batua" eta" herrialdeko batua". Eta bereizketa hori dela-eta,
|
berak
egiten duen proposamen orokorra honela labur daiteke: has gaitezen azpitik, noiz, non eta zertako erabiltzen dugun hizkuntza eta hori egon dadila ahalik eta lotuen herrialdeko hizkerarekin.
|
|
|
Ausardia eta jakituria behar baita era horretako lan kritikoa egitearren. Saiatu ere egin naiz pentsatzen
|
berak
egindako egile hautapenean zenbat ez nukeen nik aukeratuko, eta konturatu naiz %85 bat natorrela. 40 izenetan, bostetik gora ez nukeela nik neuk bestela aukeratuko.
|
|
|
Ausardia eta jakituria behar baita era horretako lan kritikoa egitearren. Saiatu ere egin naiz pentsatzen
|
berak
egindako egile hautapenean zenbat ez nukeen nik aukeratuko, eta konturatu naiz %85 bat natorrela. 40 izenetan, bostetik gora ez nukeela nik neuk bestela aukeratuko.
|
|
|
Jaiki egin zen eta gelaz bestaldeko ateraino lagundu zuen. Atea zabaldu ere
|
berak
egin zuen, Antoniak eskuak hartuta zeuzkalako erratza batean eta baldea bestean. Ohean jesarri zen eite automatikoz, atzera begiratu barik, altzari hartarako distantzia neurtu beharrik ez balu legez.
|
|
2003
|
|
|
Jauzia emateko garaia da: hizkuntzak
|
berak
egin behar du eztanda, barre estandarrak lortze aldera
|
|
|
Juan Garzia Garmendiak itzuli du oraingoan euskarara William Shakespeareren «Hamlet Danimarkako Printzea», eta honakoxea utzi nahi izan du garbi
|
berak
eginiko lana aurkezterakoan: «Hau Hamlet da, Shakespearerena:
|
|
|
Goiko galdera horiek
|
berak
egin zizkion bere buruari Legazpiko Udaleko Euskara Batzordeak, eta erantzunak jaso nahian, hitzaldi hausnarketa antolatu zuen, bertaratu nahi zuten udal langileekin, artikulua sinatzen duen honen laguntzaz. Inma Urzelai euskara teknikariaren ustez," langilea motibatuta dagoenean gusturago ematen ditu eman beharreko aurrerapausoak, motibaziorik ez dagoenean langileak zama bat bezala hartzen du betidanik gaztelaniaz egin duena orain euskaraz egin beharra.
|
|
|
Beste kontu bat da lortuko duten ala ez. Jendeak ulertzen du lehendakariaren proposamena guztiz bat datorrela
|
berak
egindako promesa elektoralarekin, gatazka gainditzera zuzendutako proposamen eraginkor eta ausarta dela. PPk eta PSOEk proposamen independentista dela diote, Espainia apurtzen duen proposamena, euskal gizartea bitan banatuko duena.
|
|
|
Hasteko, «arazo eta irtenbide»aren logikaren aurka, besteek arazoa sortu dutela eta guk irtenbidea daukagula erraten duena. Onartuko bagenu, ondorioztatuko genuke gauza
|
berak
egiten baditugu ere leku bakoitzean esanahi desberdina daukatela, eta irizpide moral unibertsala ukatuko genuke.
|
|
|
Herriko idazleen lanen bitartez irakurzaletasuna suspertzeko asmo sendoa du Santurtziko udal liburutegi sareak, eta apirilaren 23an izan ohi den Liburuaren Eguna ospatzeko argitaratu eta banatu zituen, doan, Andolin Eguzkitzaren hamabi olerki euskaraz eta gazteleraz biltzen dituen" Lore koroa neure herriari" liburuxkaren 2.500 ale. Olerkiotatik batzuk inoiz argitara eman gabeak dira, eta itzulpena egileak
|
berak
egina izan da. Literatur alorrean eleberria, poesia eta itzulpengintza landu ditu Andolin Eguzkitzak.
|
|
|
1970ean
|
berak
eginiko antologia bat hasi zen kaleratzen. " Dios en la poesia actual" izenburua badu ere, Gabriela Mistral, Dulce Maria Loynaz, Concha Mendez edo Gloria Fuertes bezalako beste hamaika emakume poeten lanak jasotzeaz gainera, berdin agertzen ditu hartan Unamuno, Miguel Hernandez, Lorca, Blas de Otero, Cesar Vallejo edo Rafael Alberti bezalakoen poemak, eta hitzaurrean garbi uzten du zergatia.
|
|
|
Orain alderantziz pasatzen da: hain daude pilota bizkorrak, tanto asko ez direla pilotariak
|
berak
eginak, hormak eta abailak eginak baizik. Oraingo kirolariarengan gimnasioko pilotaria izatea hobesten da, pilotari teknikoa izatea baino.
|
|
|
Idazleak bere eskuz eginiko marrazki bikainak dira liburuaren taiukera didaktikoaren beste ezaugarrietariko bat. Arte plastikoetan zuen ezaguera eta trebeziaz baliatu zen, ez bakarrik koadroak pintatu edo eskulturak egiteko, baita
|
berak
eginiko liburuak ilustratzeko ere. Eta gure artistak, testua sortzerakoan duen umorea marrazkietan ere berdintsu islatzen daki.
|
|
|
Oskillasoren hamarkada horretako literaturgintza eta euskalgintza Kurl elaberria argitaratzeak irekitzen badu, aldikada hori EuskaltzainKurloiak nobelaren azala, egileak
|
berak
egina. 1962 diaren Arantzazuko kongresuak (1968) zarratzen duela esan dezakegu.
|
|
|
gugaz hobeto ezinean jokatu ebala. Berak urten euskun aireportura, gotzain etxean emon euskun ostatua, eta, hainbeste arduratan itota egon arren, ataraten eban astirik gugaz egoteko, guretzat" txurraskoa"
|
berak
egiteko. Ez ekian gugaitik zer egin.
|
|
|
gotzain honek Bizkaiko herri euskerea ulertu egiten eban, baina berba egiteko eragozpen handiak aurkitzen ebazan. Orduan, euskal herrietan berba egin behar ebanetarako, testu batzuk zuzendu eustazan, erderaz
|
berak
eginak, nik euskeratzeko. Horregaitik sarritan esaten eustan umerotsu:
|
|
|
Ez euskun irakurri egin; banan banan bere ondora dei egin eta bakotxari eskura emon euskun bere hitzaldi horren kopia bana. Deia
|
berak
egiten eban, bakotxaren izen deiturak esaten zituala. Eta badator D. Ambrosio Etxebarria zeberiotarraren txandea (hau, orduan, Barbastroko gotzaina zan, Aragoiko lurraldean).
|
|
|
Xabier Peñarena, baina ikasgai laburrago ta ugariagotan zatituta. Oker ez banago, samurtze ta errezpide lan hau Montianok
|
berak
egina zan, ikasleentzat mesedegarri zalakoan. Nondik edo handik diru-laguntzak be lortu zituan alkarteak (bazkideen harpidetzaz ganera), eta horra hor Ikas.
|
|
|
Ander adiskidearen gogoa beteteko, eta baita neure barruko eskabide bati erantzuteko be, hasi naiten lehenengo lehenengotik, nire memoria makalak lagaten deustan neurrian, behintzat. Anderrek
|
berak
egingo deustaz itaunak, eta nik erantzun (guzti hau, jakina, asmazino hutsa da, gaia bere haritik argiago eroan ahal izateko baino ez). Anderrek eta biok alkarri" to" egin izan deutsagu beti, baina hemen nire amesetako alkarrizketok lotsa gehiagoz egingo dodaz," hika" hori alde batera itxi eta" zuka" erabiliaz.
|
|
|
Sermoia, bai, euskera hutsean izan zan, baina ez neuk egina. Ni Seminariora eroan ninduan abadeak
|
berak
egin eustan sermoia, Ibarragangeluko semea dan Don Domingo Zuluagak. Parrokiako koroak Bizente Goikoetxearen meza ederra abestu eban (lehenengo aldiz gure parrokian), eta gero, azkenean, eskumunean," Te Deum" luze ederra.
|
|
|
Eta
|
berak
egindako lana zelanbait izentau ahal baledi, apala eta isilekoa izan dala esango genduke. Nekez ikusiko da haren izenik alfabetatzearen historia apainetan, edota autore eta idazle handien artean.
|
|
|
Lehenengo Kirikiñogaz hasi ei zan, eta apurka apurka beste batzuk, bizkaiera arlokoak batez be hasieran, halantxe igarri barik mordotxua batu arte. Hortik sortu ei ziran
|
berak
egindako testu antologia edo lorategiak. Latin ikasteko erabili ohi ziran lehenagoko florilegioen antzera.
|
|
|
Euskerazaleak sortu aurretik be, Bilboko euskaltzaleak izartzen eta alkartzen hasita egozan. Zarata handi barik, baina ekin ta ekin, han ziharduan Xabier Peña tolosarrak euskerazko eskolak emoten,
|
berak
eginiko metodoa lagun ebala (kiputx batek bizkaieraz egina, hau miraria!). Mikel Arruza be ezin ahaztuta itxi.
|
|
|
Ez, ez. Euskerazko zatia be
|
berak
eginda egoan, baina neuk ikustea eta zuzendu beharrekoak zuzentzea nahi izan eban.
|
|
|
Ez jako ezer inposatu behar, berak aukeratu behar dauz bere balioak eta bere morala hitz hori entzunda irria marraztu zitzaion ezpainetan. Gatxa da, baina
|
berak
eginiko aukerea balioko dala erakusten bajako eta norberari be ardura deutsala ikusten badau, etsipen barik haziko da.
|
|
|
Gure amak be askotan erosten deuskuz holakoak, baina goxoagoak ziran
|
berak
egiten ebazanak, gu umemokoak baino ez gintzazala. Orduan etxe aurrean egoan dendatxuan erosten genduan esnea, hango andreak baserrian eratsi barria, eta gero etxean egosita kipur guztia kendu, ze pilo batek urteten eban, eta amak gorde egiten eban opilak egiteko.
|
|
|
Eginkizun hau saltzaileak
|
berak
egin izan du, beste norbaiten izenean.
|
|
|
Instalazio erraz errazekoa: argibideei jarraiki, erabiltzaileak
|
berak
egiteko modukoa.
|
|
|
(berak duen bihotz handi eta esku zabal aitortu behar diote gainontzekoek baina, horrekin batera,
|
berak
eginiko guztiaren faktura pasatzen digu) eta
|
|
|
Eta izaitez, Platonek Sokratesekin hartu bideari jarraikiz, Zizeronek asmatu zuen, Atenasen gaztaroan
|
berak
egin egonaldian, Eszipion Emiliano famatuarekin elkarrizketatu zirela aitzindari handiaren adineko hiruzpalau adiskide eta beste horrenbeste lagun gazte, erromatar idazlea bera zutela tartean lekuko.
|