|
2008
|
|
|
edo errorerik eginez gero, ez dago atzera jotzerik, ez da esaldia aldatzerik. Holakoetan hiztunak derrigorrez aurrera egin
|
beharra
du. Ikus daitekeenez, enuntzia ziora bertara jo beharra dago.
|
|
|
Gure inguruko hizkuntzetako ikerketak gogoan izanik, gure hizkuntzaren kasuan zer gertatzen ari den itauntzea zilegi bekit. Gureko estandarizatze lanetan norantz goazen eta zein abiaduretan itaundu
|
beharra
dugu, nor edo nork kontrolatzen duen edo inork kontrolatzen ez duen edonora ote goazen.
|
|
|
Izan ere gurean erabiltzen diren terminoak eta kanpoan erabiltzen direnak ez bat. Gurean erabiltzen direnak etxean ibiltzeko egokiak izan daitezkeen arren, kanpokoak ere irakurtzeko
|
beharra
dugunontzako ere egokiak izan daitezen aldaketatxo batzuk egin beharrean gaude. Nazioartean lau mailatan sailkatzen da hizkuntza kontinuuma:
|
|
|
Euskarak erronka luzea du lege eta administrazio barrunbean. Mendeetan urrunegi ibili da horretatik, eta arrapaladan eta arineketan denbora berreskuratu
|
beharra
du. Ez nolanahi, zentzuz eta taxuz baino.
|
|
|
4) Bakarrik jardun ordez, badakigu euskalgintzan dihardutenen laguntzaren
|
beharra
dugula. Horregatik antolatu ditugu lantaldeak, lagun diezaguten erabakitzen, irakaskuntzan, administrazioan eta zuzenbidean, edo komunikabideetan erabiltzen dituzten hitzetatik zein diren 45.000 sarrera inguruko Hiztegi Batuan normalizatu beharrekoak.
|
|
|
Testuak mintza jardunaren bide erakusle harturik aritu ohi gara hiztunak. Testuen moldatze moduen galbahetik pasarazi
|
beharra
dugularik gure jardunean, jokoan dauden testu legeak eta mugak ezagutzeak badu bere garrantzia gure ustez.
|
|
|
Hortaz, badugu zale bere sintagmak islatzeko gai den izenondo hiztegi sarrera, izaki mailako predikatua (isuria, jaidura, norbaiten/ zerbaiten aldekoa, jarraitzailea), baina izenondo honek ez du erabilera erabat askea: zeren zalea den zehazten duen argumentu osagarri baten
|
beharra
du. Osagarri hori lexikoan (batez ere) eta sintaxian ase daiteke.
|
|
|
Hala gertatzen da behintzat nazioartean forma estandarra duten hitzekin. Egia da bereizi
|
beharra
dugula espezialitateko testua (espezialistak, hots arauzko ikaskuntza burutu duen mediku edo erizainak sortua) eta osasun gaia darabilen espezializatu gabeko testua (kazetaritzakoak: Etxeparerenak esate baterako), nahiz eta bietan erreferentea osasun gaia den.
|
|
|
Arazo nagusiena izendapena eta nomenklatura biltzen direnean gertatzen da. Izan ere, eritasunen izenak adibidetzat harturik, badirudi espezializazio mailan (bestela gertatzen da lagunartean edo erabilera arruntean, baina gogora dezagun bi arlo horien arteko muga gero eta zailagoa dela zehazten, zientziaren zabalkundea eta hiritar arrunten formazioa direla eta) eritasun bakoitza ongi bereizi eta izendatu
|
beharra
dugula. Horrela, besteak beste, nazioarteko estatistika ikerketak eta epidemiologia ekimenak errazago bidera daitezke.
|
|
|
Itzaldiak, > Euskal> Esnalea). Baina formazioa erdaraz jaso duten idazleak ditugu eta nolabait erantzun
|
beharra
dute espezialitateko hiztegiaren aurrean. Izan ere, oraingo nahiz lehenagoko edozein medikuntza testuk adieraziko digu elgorriaren (azaleko gorritasuna edo exantema sorrarazten duen gaitzetako bat
|
|
|
Osasun arloa espezialitateko arloa bada ere, era askotako komunikazioa bideratzen da arlo horretako hiztun eta partaideen artean (mediku eta gaixoaren artean, administrazioaren eta hiritarraren artean, ikertzaileen artean?) eta arloko euskararen azterketak egoera konplexu hori kontuan hartu
|
beharra
du testuak nahiz lexikoa lantzeko eta erabakitzeko orduan.
|
|
|
Gaur egun bitxia gertatuko zaigu, baina, Garate-k gogo rarazi duenez, gerraondo hartan baserri eta herrisketako jende heldu asko zegoen gerrateko larrialdietan. Arantzazurako promesa? egindakorik, eta kontzientzia lasaitzeko promesa hura bete
|
beharra
zuenik (frontetik itzuliak, preso ohiak, etxean estu eta larri egondakoak, etab.).
|
|
|
Diruzain urtebete eskas egon banintzen ere berarekin, euskaltzainburutzako urte guztietan eta buruordetzako gehienetan, idazkariorde, edota, idazkariorde kudeatzaile gisa kargualdi biotako lekukotasuna eman dezaket. Atal honetan Euskaltzainburua izandako urteetako ekintza garrantzitsu batzuetara bakarrik mugatu
|
beharra
dut, ez gehiegi luzatzearren eta behar haina material aztertzerik ez dudalako orain. Luza gabe norbaiti agindu diogu Euskaltzaindiaren eta euskaltzainen historia egitea eta ordu hori heltzen denean, historiagile horri edota horiei laguntza emateko prest nagoelarik, lankide izateko ere, hasi R.
|
|
2009
|
|
|
PilartxoEtxeberriarenlanean (1998) aurkigenezakebierritmo libremota hauenerabileraesplikatzeko abiapuntua.Jakina, horretarakohizketarenpro sodiak kantaerarenerritmoaneragin dezakeela ontzat eman
|
beharra
dugu, orainarteanegindugunbezala.Etxeberriak, doinugorabeherak (altueramelo dikoak) etaindarrak (ozentasunak) euskalhizketa prosodiarenegitura erri tmikoan duten pisueskasaren ondorioz, silabeniraupen banaketan ezartzen
|
|
|
Psikologoek garbierakutsidigutegurejokabideak batezerebizipenafektibo emozionalekgidatzen dituztela. Hor dago, bada, koxka: haurrak txiki txiki tandik hizkuntzaafektiboaren
|
beharra
du, beraren behar nagusiak asetzeko hizkuntzaafektiboaeskainibeharzaiobatezere.Etahizkuntzaafektibohori mendeetan zeharbildurik, onduriketasustraiturikdaukapoesiak, halapoesia herrikoiaknolajasoak.
|
|
|
Bere ahalaren arabera jarduten du Euskaltzaindiak, eta ez, beti, bere nahiaren arabera. Kontuan hartu, bizimodua aurrera ateratzeko, euskaltzainok, oro har, nork bere lanbidean jardun
|
beharra
dugula, eta horrek asko mugatzen du Euskaltzaindiari eta euskarari eskain diezaiokegun denbora. Diru eta giza baliabideak ere mugatuak ditugu.
|
|
|
Kontseiluak gutxienez hilean behin egin behar du batzarra. Urtearen bukaeran, egindako lanaren txostena egin
|
beharra
du Kontseiluak, urtean zehar emandako hizkuntza irizpide eta gomendio guztiak barne.
|
|
2010
|
|
|
praktika testual eta diskurtsibo gisa zer tasun izatezko zituen zedarritzea. Horretarako eta ISDaren aldeko hautua egina genuenez, deskribatu
|
beharra
genituen, batetik, eredu> bertikala, > eta, bestetik, eredu>. Bestela esanda, uztartu beharra genuen arestian aipatu dugun aktibitate sozialetik eta erakundetik eratortzen den mintzaira moldea (Voloshinoven hitzetan esateko, begirada deszendente edo goitik beherakoa baliatuz 1992 [1929]); eta, bestetik, eredu horizontalean, sermoiaren unitateen eta kategorien deskripzioari ekin behar zitzaion.
|
|
|
Horretarako eta ISDaren aldeko hautua egina genuenez, deskribatu beharra genituen, batetik, eredu> bertikala, > eta, bestetik, eredu>. Bestela esanda, uztartu
|
beharra
genuen arestian aipatu dugun aktibitate sozialetik eta erakundetik eratortzen den mintzaira moldea (Voloshinoven hitzetan esateko, begirada deszendente edo goitik beherakoa baliatuz 1992 [1929]); eta, bestetik, eredu horizontalean, sermoiaren unitateen eta kategorien deskripzioari ekin behar zitzaion. Ez zen samurra metodologiaren hautua.
|
|
|
Edo izan daitekeena, litekeena, izan litzatekeena. Zentzu honetan, guk beste bereizkuntza bat egin
|
beharra
dugu.
|
|
|
Diskurtsoaren modaliteateari buruz, sermoia ahotsen gatazkan eta berformulazioan oinarritzen da. Izan ere, diskurtsoa etengabe luzatzeko eta errepikatzeko
|
beharra
du sermoigintzak. Oposizio binarioa eskaintzen du sermoiak.
|
|
|
Baita Jesukristoren justiziaren mehatxua, betiko su eta garren presentzia eta izaera formulistikoa, zigorraren irudia berrituz diskurtsoan? Infernuaren deskripzioak, apokalispia (Bederatziurrenetan agertzen dira bereziki horrelako elementuak, sugestioak gora egin
|
beharra
du konfesioa eragiteko). Sermoiek, aleka gehiago, beldurra eta ikara sortzen dute.
|
|
|
hala dio ama hizkuntzaren printzipioaren bigarren formulazioak. Ama hizkuntzaren printzipioak
|
beharra
du bigarren adiera horretan, ez eskubidea, formulazioaren muin. Horren arabera, esate baterako, EAEko haur erdaldun (etxetik ama hizkuntza erdara duten haur) guztiek erdara izan behar lukete, nahi eta ez, beren eskola hizkuntza bakar edo nagusi.
|
|
|
Aski neurri fragmentario eta oro har periferikoan izanik ere, leku bat eskuratzen ari da euskara kontestu berri horretan. Horrekin guztiarekin kontatu
|
beharra
du eskolak, lekuz kanpo gelditu nahi ez badu.
|
|
|
Eredu bezala, aberatsagoa zela. Beraz, guk gure eredua finkatu
|
beharra
genuen; iniziatiba hartu behar genuen guk geuk, ez politikoek?.
|
|
|
Hezkuntza Sailak, Ikastolen Konfederazioak, Kristau Eskolak eta Sortzen Ikasbatuazek zuzendurikoa, eta eskola publikoko beste sektoreak egindakoa. Bata edo bestea aukeratu
|
beharra
zuen Hezkuntza sailburuak, baina erabakia ez zen erraza: Camposek ezin zuen desbideratu hainbat urtez aurrera eramandako lana, eta ezin zuen, era berean, eskola publikoko sektorearen aurrean beste taldeak egindako lanari ofizialtasuna eman.
|
|
2012
|
|
|
97), agerian jartzen baititu jatorrizkoan esaten ez ziren baina bere dimentsio poetikoan gordeta zeuden ahultasun, konbentzio eta arrunkeriak. Gainera, jatorrizko testua itzuli ahal izateak berak frogatzen du jatorrizkoa ez dela unitate itxi eta bukatua, itzulpenaren
|
beharra
duen eta beraz itzulpenaren menpeko den zerbait baizik.
|
|
|
Zapalduek badute arrengura edo kexua, baina beren lengoaiak ez du oihartzunik, eredu ofizialekiko bazter abots bat besterik ez da. Solasa boteretsuaren lege eta maneretan formulatzen da beti, halako egoera normala, naturala, errealitate soila balitz bezala, eta guziek onartu
|
beharra
dute nolabait. «Zibilizazioa eraman genuen herri atzeratuetara» esaten dute herri handiek, kolonialismoaren espolio ekonomikoa eta miseria soziokulturala ezkutatzeko.
|
|
|
Laburtuz, beraz, esan dezakegu Sarrionandiarentzat edozein literatura lan irekita utzitako galdera moduko bat dela, irakurlearen interpretazioaren
|
beharra
duena inolako zentzurik izango badu. Eta edozein itzulpen, azken batean, literatura lan ireki bati emango zaion erantzun posibleetako bat besterik ez da izango, beste mila interpretazio edo itzulpen posible egon litezkeela onartzen duena eta aldi berean beste itzulpen edo irakurketa edo birsorkuntza batzuen zain geldituko dena, etengabe osatua eta birmoldatua izan dadin.
|
|
|
Aztertu beharreko alderditzat jotzen dugu, baina azterketa honetan gure mugak zein diren aldez aurretik garbi azaldu
|
beharra
dugu; izan ere, lan honetako gure jomuga ez da ironia bere luze zabalean aztertzea, enuntziatu parentetikoak esatariaren intentzio ironikoaren ispilu diren heinean soilik izango ditugu azterkizun. Gure azterresparrua, beraz, mugatuagoa da, ez da ironiaren baso zabalera zabaltzen:
|
|
|
Baina ez da aski izango. Arau horietakoren bat urratu
|
beharra
duenean, kortesiaren erabileraz justifikatzen saiatuko da, edo, esatariak, berariaz, beste interpretazio bat, inplikatu, nahi duelako egingo du.
|
|
|
Honenbestez, sintaxi mailako lotura izan edo ez izateaz gain, esatariaren intentzio komunikatiboari erreparatu behar diogu: aurretik esandakoaren iruzkin edo komentario gisa, testu plangintzaren bigarren une batean bezala tartekatzen duen edo ez ikusi eta aztertu
|
beharra
dugu. Beraz, enuntziatu mota honek komunikazioan duen eginkizuna eta diskurtsoaren antolabidean betetzen duen maila zein den ere aintzat hartuko dituen muga irizpideak behar ditugu.
|
|
|
24 Gogoan izan Enuntziazioaren teoriaren ikuspegitik, esana dugunez, perpausa gramatikako egitura abstraktua dela, eta egitura abstraktu hori enuntziatu edo komunikazio ekintza bihurtu ahal izateko, hau da, baldintza komunikatibo zehatzetan esatari batek norentzako bati aditzera ematen dion zerbait izatera iristeko, modalizazioaren eta enuntziazioaren
|
beharra
duela.
|
|
2013
|
|
|
Frantziak diruaren
|
beharra
zuela behin eta berriz errepikatu zuen Eskualduna k. Irakurleei beren dirua emateko dei egin zuen.
|
|
|
Hameka gogoeta egiten dugu. Hoinbertze egun deusik egin gabe hemen iragaitea, Eskual Herrian gure
|
beharra
dutelarik, latz iduritzen zaiku.1331
|
|
|
Saint Pierrek, adibidez, artikulu batean aipatu zuen «azkenean» ukan zuela permisionea. Horrek erakustera ematen du atseden horren
|
beharra
bazuela eta berantetsia zuela. Horren ondotik permisioneen mekanismoa nolakoa zen xeheki esplikatu zuen, eta lerroen artetik gerlaren gogortasuna eta pausa horien beharra azpimarratu zituen.
|
|
|
Beldurraren eta fedearen arteko loturaz mintzo da Jacques Fontana. Haren ustez, lubakietako borrokek eta guduen bortizkeriak erakutsi zien gizona zinez gauza txikia zela, eta Jainkoaren
|
beharra
zutela indarren hartzeko. Zenbait urte geroago ere, 1917an Craonnen izan ziren gudu batzuetatik landa, Baionako apezpikuaren espantuak aipatu zituen Blaise Adémak, baizik eta euskaldunek kartsuki otoitz egiten zutela eta biziki giristino ageri zirela.
|
|
|
Lau hilabete geroago, ogia uste baino gutxiago zegoela aitortu zuen eta ogi guti jateko eskaera egin. Ogia Amerikatik ekarri
|
beharra
zuten, baina etsaiek ontzi batzuk botatzen zituzten. Eta ontziak behar zituzten soldaduak ekartzeko ere, beraz berantzen ari zirela esplikatu zuen Blaise Adémak.
|
|
|
Hots, janaria eta edaria gerlako penen ahanzteko funtsezko elementu gisa aurkeztu zituen, eta horien presentziak erakustera eman zuen soldaduek zenbateko
|
beharra
zuten gogortasun horren eztitzeko. Edatearen aipamena beraz, gerlako egoera bortitzaren nolabaiteko aitorpena zen.
|
|
|
Azken bi esaldi horiek ez zuten zinezko damutze bat agertzen, alderantziz baizik, umorezko tonuan idatziak baitziren. Ageri zen lau euskaldun horiek une goxo bat iragan zutela, beren gisako besta ttipia egina zutela eta, Zerbitzari k ez bazuen horrela idatzi ere, horren
|
beharra
bazutela. Eta funtsean, François Cochetekarnoak gerlan zuen famaz dioenak bat egiten du Saint Pierrek eta Zerbitzari k erakutsi duten jarrera horrekin.
|
|
2015
|
|
|
Jarrai zitezkeen, besterik gabe, ikertzaile adituek egindako egokitzapenak. Batetik, ordea, oraingoz, ez da azaldu,
|
beharra
duten testu guztietarako, bertsio egokiturik. Bestetik, gainera, aztertzaileok helburu eta irizpide desberdinez jokatzen dutenez, ez dute beti egokitzapen molde eta maila bera jarraitzen.
|
|
|
4) Testuen erabilerak, testuaren eta irakurlearen arteko elkarkomunikazioa, elkarrekintza, eskatzen du. Irakurleak testuarekin hizketan jardun
|
beharra
du. Testua da, hitz, egitura, adierazle, adierazi eta abarren bidez, abiapuntua; irakurlearengan, ideia, fikzio mundu, irudi, sentimen eta abarren eragilea, pizgarria.
|
|
2016
|
|
|
Piarres Lafittek berritzearen
|
beharra
du nagusiki azaltzen, gazteen ardura aitzinean emanez.
|
|
|
Tradizionalista zela erran daiteke, baina berrikuntzan gizarte aldaketa horietan partaide izan nahi zuela azaltzen du euskaltasuna goratuz. Garai hartako antzerkigintzaren kritika egin nahi zuen, antzerki zahartuak erreberritu behar zirela, euskaraz antzerkiak idatziak izateagatik ez zirela euskaldunaren goratzaileak eta publikoak irakaspen
|
beharra
bazuela, hauxe zen eskatzen zuena.
|
|
2019
|
|
|
Bilera horietan beste eragin esparru eta bestelako beharrak jaso ditu gure dinamizatzaileak. Ordutik aurrera IGEek proposatutako zenbait eskolaz kanpokoetan ere eragin genezakeela ikusi genuen eta IGEek gure
|
beharra
zutela haien zenbait helburu betetzeko. Hartara, IGEek haien eskolaz kanpokoak euskaraz egiteko pertsona euskaldun baten bila ibili direnean gure laguntza izan dute.
|
|
|
euskara zerbitzuena soilik da euskara sustatzeko lanen ardura? Ala, ardura hala izanik ere, lana banatu
|
beharra
dute euskara zerbitzuek?
|
|
|
Hurrengo urteetan ibilbide ezberdineko ekimen euskaltzale interesgarri ugari jarri ziren abian, GEU elkartea eta GEU> Gasteiz> aldizkaria, adibidez. Horrez gain, euskal herrietan sortzen ari ziren kulturgune euskaltzaleen antzeko baten beharra sumatzen hasi zen Gasteizko euskaltzaleen artean, eta hemen bertan Kafe Antzoki bat egiteko lehen ahaleginak egin ziren 1998an, baina ez zuten aurrera egiterik izan, oraindik ere Gasteizko lurrak ongarri
|
beharra
baitzuen.
|
|
|
Hain zuzen ere, Arabako Alea bezalako proiektuak zentzu horretan eragiteko asmoz sortutako egitasmoak dira. Prentsa kontsumitzeko orduan hizkuntza ohiturak aldatzea bilatzen dugu, eta horretarako euskarri erakargarriak sortzen asmatu
|
beharra
dugu derrigor. Bide horretatik izango baitugu eragina hizkuntzaren normalizazioan, hedabideoi dagokigun arloan bederen.
|
|
|
Eskura ditugun baliabideak ondo erabiltzen asmatu, eta gure txikitasunetik, aurrera begira konplexurik gabe jarduten ikasi
|
beharra
dugu. Egungo ahuleziak, abagune bezala ikusi eta egitura zurrunagoek baliatu ezin dezaketen malgutasunez jokatzea da euskal hedabide txikien parada.
|
|
|
Zenbait kasutan, bi kasuistika horien arteko dikotomia sortzen da, eta egoera hori kudeatzeko zailtasunak gaindituz, ez da beti lan erraza izaten proiektuaren onerako erabakiak hartzen asmatzea. Hedabideok kritiko izaten ikasi
|
beharra
dugu ezinbestean; ingurukoen laguntza eskertu (eta bilatu) bai, baina beti denon atseginekoak izango ez garela barneratuta.
|
|
|
Zentzu horretan, galbahe lana egiten asmatu
|
beharra
dugu derrigor, eta zenbait kasutan ezezkoa ematen ere ikasi dugu. Bide horretatik bakarrik lortuko dugu herritarren aitortza, eta, ondorioz, gure hizkuntzaren erabilera mailan hedapena.
|
|
|
»Gizarteak, oro har, eta belaunaldi berriek, partikularki, batuaren
|
beharra
zuten eta batuaren alde jokatu zuten.
|
|
2021
|
|
|
Hola sortzen da hortaz bada, elkar indartzen duten bi ondoriozko DM elkartuz sortua: Gainera, langileek hartu
|
beharra
zuten beren soldata eguberriko sari berexi batekin. Hortaz bada, goiz guzia igaro zuten lan horretan (Izeta); Hortaz bada, hemendik aurrera lan egingo duzu, zure kopetako izerdiz irabaziko duzu ogia (Montorio).
|
|
|
Izenek ez dute berez osagarriak hartzeko gaitasunik eta ez dira adberbioekin bateragarriak. pen atzizki izengilearekin eratorritako izenek, adibidez, osagarriak hartu ahal izateko, genitiboaren
|
beharra
dute(* manifestua/ manifestuaren aldarrikapena) eta adberbioen ordez, adjektiboek edo izenlagunek modifikatzen dituzte(* bat batean/ bat bateko aldarrikapena).
|
|
|
‘Partizipioa+ beharra dago’ egituran, berriz (adierazi beharra dago, esan beharra dago, etab.), formalki behar mugatzailearekin azaldu arren, balioan ez du alde handirik ‘partizipioa+ behar da’ aditz egiturarekin. Beste horrenbeste esan daiteke Euskal Herritik kanpora bizi
|
beharra
du eta antzeko egiturez. z, n postposizio atzizkiak ere har ditzakete:
|
|
|
Parekoak dira zebratik zaldira edo izurdetik mazopara bezalako adibideak, denak literaturatik bilduak. Ez dugu esaten euskaraz* Anttonitik edo antzeko zerbait, baina zalditik jaisteko
|
beharra
dugu denok lehenik zaldira igotzen bagara (egungo literaturan zaldira igo/ igan ageri da, edo zaldira pasatu; holako adibide asko dira). Eta gripeak hartuz gero, medikura edo medikuarenera joaten gara, nahiz ez den lehenbiziko aldia umea medikuarengana eraman dugula.
|
|
|
Tebasko gerratearen eta Troiako galmenaren aurretik (X. Amuriza); Unibertsoaren hastapeneko beroaldian (Segurola); Peruko limoi eta mango ekoizpenaren %40 Tambogrande eta San Lorenzo bailaretan ekoizten da (Berria); San Diegoko eliza berriaren bedeinkapena egin zenean ere, 1781eko abuztuan (A. Garikano); Joan den igandean, aldiz, Ortzaizen, lau herritar gaztek dute Fedearen Aitormenaren besta ospatu (Herria); Norbanakoak bere burua sakrifikatu
|
beharra
du kolektibitate baten salbamenerako, baina hau ez da aritmetika ergel bat (J. Zabaleta).
|
|
|
elkarbanatu, elkarbide, elkargainka, elkarbildu, elkarganatu, elkargo, elkargune, elkarkidetza, elkarkidetasun, elkarkuntza, elkarlan, elkarleku, elkarlotu, elkarlotura, elkarneurgarritasun, elkarretaratu, elkarrizketa, elkarrizketatu, elkartasun, elkarteburu eta abar ageri dira egungo testuetan. Hizkuntzak holako hitzen
|
beharra
du, baina batzuetan ez dirudi modu egokian eratuak direnik.
|
|
|
Hotz bazara, berogailua piztuko dut, baldintza arrunta genuke; ordea, ondore perpausean ahalezko modalitateari doakion forma bat erabiliz galtzen da logika lotura, berogailuaren pizteko ‘ahala’ ez baitaiteke solaskidea hotz egotearen ondorioa izan. Halere, ondorioak seinalatzen duenarekin solaskideak badaki, nahiz ez den hitzetan agerian adierazia, berak
|
beharra
badu edo eskatzen badio, esalea prest dagoela berogailua pizteko. Beraz, hemen ere, solasak bideratzeko diren kooperazio eta solaskidetza printzipioetan oinarritua da lotura.
|
|
|
34.3.5d Ikus dezagun orain beste hau: Axularrek ‘Gero’ idatzi bazuen, orduko irakurtzaileek holako liburuen
|
beharra
zutelakoan egin zuen.
|
|
|
Adibide honetan, perpaus nagusiak baldintzazko perpauseko proposizio edukia berriz hartzen du (egin zuen= ‘Gero’ idatzi zuen), eta galdegai gisa agertzen den informazio bat gaineratzen du, kausazko perpaus gisa agerrarazirik (orduko irakurtzaileek holako liburuen
|
beharra
zutelakoan). Kasu horretan esaleak, bai eta haren solaskideek ere, baitakite Axularrek Gero idatzi zuela, ez da hipotesirik egiten baldintzazko perpausean, eta ez da perpaus nagusian esana denari buruz kausarik adierazten.
|
|
|
Lasaigarri bakarra dauka: ...o aldaketak gertatzen ari diren (Zubizarreta); Orduan heriotza zen zu protagonista bihurtzea eta jendeak zutaz gauza txarrik ezin esatea (Urrutikoetxea); Zorigaitz osoa eta perfektua, ordea, ez da besterik, Jainkoa ezin ikustea, ezin maitatzea eta ezin gozatzea baizik, sentsuen betiko gaztigua pairatuz beste gaitz mota guztiekin (Azpilkueta eta Xarriton); Askotan gertatzen zitzaion zerbait kontatu
|
beharra
zuenean nondik hasi ezin asmatzea (Saizarbitoria).
|
|
|
31.4.4.6a Lehenik erran
|
beharra
dugu hemengo erlatiboetan argi direla egitura kontuak: zein erlatiboak beti agertzen dira aurrekaria gorpuzten duen sintagmatik kanpo1, aposiziozko perpaus moduan.
|
|
|
ergatiboa, absolutiboa eta datiboa en genitiboz ‘janzten’ dira, eta denak ere egiturazko kasuak direla esango dugu. Aldiz, perpaus mailan inesiboak, adlatiboak, ablatiboak, instrumentalak eta abarrek IS baten barruan lan egin behar dutenean koren
|
beharra
dute: mendi (ra) ko, hemengo, egun honetako, zure ondorengo...
|
|
|
Atzo goiz osoan alde batetik bestera ibiltzea; Saiatuko naiz [lanak garaiz amaitzen]; Azkenean utzi dio [zigarroak erretzeari], baina [puruak erretzen] jarraitzen du; [Eguneroko gimnasia saioa egitetik] nator... Adibide horietan predikazio baten buru dira ibili, hasi, egin (agatik), ibiltzea, amaitzen, erretzeari, edo egitetik; baina predikazio horiek, perpaus horiek ez dira beregainak, beste baten
|
beharra
dute. Horregatik adibide horiek ezin ditugu bere horretan erabili, osatu egin behar ditugu.
|
|
|
Gaztelaniaz ezina da. Gaztelaniak beste itzuli batera jo
|
beharra
du. Gure kasuan:
|
|
|
Mendeko perpausak erraz eman ditzakegu adizkiaren ondoren. Kontu korapilatsua da, azterketa gehiagoren
|
beharra
duena. Dena den, subjektua, objektua, zehar objektua eta aditza dira hizkuntza batean ordena kanonikoa nolakoa den aztertzeko kontuan hartzen diren osagaiak.
|
|
2023
|
|
|
Biek zuten erregearen belarria, biek sare zabalak zituzten. Margaritak herra itzela zuen dukearekiko, baina harremanetan jarraitu zuen dukearen bazterketa arte, haren
|
beharra
baitzuen, bere ingurukoak estatuaren ardura nagusietan kokatzeko. Eragina horre la irabazten zen.
|
|
|
Horiek funtzio ofizialagoa zuten, agintearekin harre man zuzenagoa baliatzen zuten. Aginteak haiengana joko zukeen gai bat plazaratzeko
|
beharra
zuketelarik. Dibertsiorako tresna gisa balia zezaketen eta baita ere beste helburu batzuekin, behar izanez gero.
|
|
|
Gure helburua irakasleak prestatzea baldin bazen eta bada, ikasleen ahozko komunikazio gaitasuna lantzeko, zer nolako bidea egin behar genuen zehazten hasi
|
beharra
genuen, eta horretan hasi ginen. Beharrezkoa zen, gure ustez, irakasleei tresna eta prestakuntza aproposak eskaintzea, premia gorria baitzegoen ikasleen ahozko komunikazio gaitasuna zein atxikimendua lantzeko.
|