|
2000
|
|
|
Behar politikoak eskaturik, norbanako askatasuna eta burujabetza pertsonala babestueta handitu
|
behar ziren
, berrosatutako agintea estatu burujabean zentralizatzeko.Askatasun pertsonalaren ezagutzeak eta horren babesak aginte boteretsu baten beharra sorrarazi zuten.
|
|
|
Gaur egun gutxiengo-egoeran dauden herrien, arazoak?, ezagutzen ditugun moduan, jatorri berrikoak dira historikoki. Esate baterako, Durkheim-ek (1925) nazio-estatubatek bere barnean bizi ziren komunitate eta herrialdeen leialtasunak erakartzekobete
|
behar ziren
ezaugarriak azpimarratu zituen. –Arazo?
|
|
|
Hipotesiak egin ditzakegu.* Teofilori buruzko susmoak eta harekin biziriko esperientziak nahiko durduzagarri etabortitzak ziratekeen auzoentzat, sinbolo azkar baten bidez adierazteko beharra sentizezaten. Mitoak eskaintzen zuen bidea baliatu ahal izateko egin
|
behar ziren
aldaketekez diote irudiari eraginkortasuna galarazten, kasu hartan bederen. Gizonaren sorgintasuna fermuki sinetsia zenean, ezinbestekoa zen sorgin-soinekoa hari janztea, arrasneurrikoa ez bazuen ere.
|
|
|
2 Gai profano, zaileta garaiegiak albora utzi behar zituen predikariak. 3 Sermolarien mintzamoldeak, balio profanoez ez baizik Jainkoaren espirituz landu
|
behar ziren
.
|
|
|
Herentzietan behin eta berriz zatituak, sailak txikiegiak ziren, errentagarritasuna asko murriztuz. Kontzentrazio partzelarioaren beharra zegoen, hau da, partzelak bateratu egin
|
behar ziren
, lantzeko azalera handiagoak sortzeko. Kontzentrazioaren ondoren, baserrien ekonomia hobetu egin zen.
|
|
|
Adibidez, nahiz eta irakaskuntza pribatuan irakaskuntza uniformeari buruzko inongo agindurik ez egon-aldiz, askatasun osoa izango zuten zentro pribatuek, irakaskuntza publikoan gertatzen ez zena-,, las reglas de buena política? nahitaez bete
|
behar ziren
, eta Estatuak bere autoritatea ezarri zuen Konstituzio politikoak onetsitako printzipioen aurkako dotrina subertsiboak irakats ez zitezen134.
|
|
|
Baina, Dávila-k dioskunez,, hasta la ley Moyano de 1857, podemos decir que las escuelas normales no serán concebidas como centros profesionales de formación del magisterio? 227; hots, garai honetara iritsi arte, ez zegoen irakasle-ikasketen inguruko planteamendu globalik, eta, Gil de Zarate-k dioen moduan, urte askotan, irakasle-eskolak sortu arren,, la autoridad suprema carecía de fuerza? 228 1843ko araudian229 ikus daitekeenez, gobernua oinarrizko errealitateaz jabetu zen: irakasle-eskolak sortzea ez zen nahikoa; kontrolatu egin
|
behar ziren
, lan horretaz probintzietako batzordeak arduratuko zirelarik (buru politikoaren begiradaren pean, noski) 230 1845 urterako, oso epe laburrean beraz, estatuko probintzia gehienek beren irakasle-eskolak zituzten (salbuespenen artean Bizkaia eta Gipuzkoarenak nabarmenduko genituzke, Arabak eta Nafarroak berenak zituzten bitartean), prozesu horretan buru politikoak, Estatuko ordezkariak alegia, dinam...
|
|
|
hizkuntza ezberdinek herritarrak bereizten dituzte, edota komunitate ezberdinak-eta hori guztiz arriskutsua da, edo izan daiteke, Estatu-Nazio espainiarraren batasunerako. Horregatik, gizarte-kohesioa sustatzeko nazio espainiarrean sor zitezkeen nortasun-mugak apurtu
|
behar ziren
. Ondorioz, hizkuntza identitate-elementu garrantzitsua den heinean, Estatuaren aldetik jarduera sistematikoa detekta daiteke, besteak beste hezkuntza-sistemaren monopolioaren bidez, herritarrak gaztelaniaren bidez nazio espainiarraren inguruan politikoki soldatzeko (homogeneizatu egiten baititu), Estatu-Nazio espainiarrari identifikazio-oinarri indartsua emango baitzion hizkuntza-homogeneitateak277.
|
|
|
Irakaskuntza publikoaren egoera zein ahula zen ikusteko, oso bitxia da, oinarrizko eskolei dagokienez, legeak egiten zuen bereizketa: legez osoak
|
behar ziren
; posible ez bazen, eskola ez osoak; hau ere posible ez bazen, denboraldiko eskolak.
|
|
|
Hogei urte beteta zituen edozein irakasle tituludunek ireki eta zuzen zezakeen eskola bat (149 art.). Aldiz, bigarren mailako zentroa irekitzeko, baldintza askoz zorrotzagoak bete
|
behar ziren
: Gobernuaren baimena, enpresariaren, fitxa?
|
|
|
Gauza jakina da, edozein hezkuntza-politikak ikuspegi ideologikoari erantzuten diola, eta orduan jokoan zegoena eliteen formazioa zen, gizarte berriaren eraikuntzarako funtsezkoa zen klase nagusiarena hain zuzen. Beste modu batean esanda, Estatu modernoaren eraikuntzaren erronkari erantzuteko, burgesiaren oinarri politiko-ideologikoak finkatu
|
behar ziren
, eta Estatuak kontu handia izan zuen hori horrela gertatu zedin (kontuan izan behar da institutuek Estatuaren aldetik jasotako mimo berezia) 217 Gauza bera esan daiteke goi mailako irakaskuntzari dagokionez, izan ere aurrenekoak, oraintxe bertan genioenez, funtsean zubi-funtzioa betetzen du.
|
|
|
Ez da hau huskeriatzat har daitekeen zerbait, Vilar-ek79 gogoratzen digun bezala, praktika hori XX. mendean jarraipena izan duen haurtzaroaren kutsapen (inpregnazio) abertzalerako tresna izan baita. Hau da, herritar frantsesak fabrikatu
|
behar ziren
, eta, orohar, Iraultza Frantsesak eskolan funtsezko kokagunea aurkituko zuen, aberriarekiko kultu laikoari, hasiera eman ziola esan genezake.
|
|
2001
|
|
|
ariketaegiteko eskatu genion: bikoteka hitz multzoetan lekuz kanpo dauden hitzakidentifikatu eta, galdetegiaren laguntzaz testua zelakoa izango den asmatzensaiatuko
|
behar ziren
. Bitartean, beste hirurek, irakaslearen laguntzaz,. Gutunosatu gabea?
|
|
|
IX eta X. mendeetan Mendebaldeko Europa osoan etaNafarroan ere garatu zen nekazaritza-hazkundea. Hazkundeari esker, Iruñeko subiranoek eskura izan zituzten beren hedapenerako eta hartutako lur berrien populaketarako
|
behar ziren
baliabideak.
|
|
2002
|
|
|
hazkunde industriala eta hazkunde horren lurralde-oreka. Helburuhori erdiesteko, garapen-polo batzuk definitu ziren, hain zuzen ere industria-mailatxikiko lekuetan, non lurra eskaintzen zitzaien inbertitu nahi zuten enpresei, industriarako
|
behar ziren
oinarrizko azpiegiturekin batera, ura, energia, komunikabideak...?. Gainera, dirulaguntzak eta aldi baterako salbuespen fiskalak ere ematenzitzaizkien polo horietan instalatzen ziren enpresei.
|
|
|
Konpondutako estutze aipagarriena, agian, kanpoko sektoreari zegokiona izanzen. Atzerriko kapitalen sartzeak, emigranteek igorritako diru-kopuruek eta turismoak sorturiko diru-sarrerek aukera eman zuten kanpoko merkataritza-balantzarendefizitak kitatzeko eta, horrenbestez, industria-jarduerarako
|
behar ziren
petrolioaren, ekipo-ondasunen eta lehengaien inportazioa areagotzeko.
|
|
|
Donibane Lohitzune inguruko kontserben industria, Mauleko espartinenprodukzioa eta Baionako gunea; dena den, bertako industria gehienak Landetanzeuden. Azken gune horrek industria aeronautiko, kimiko edo elektrikoak biltzenzituen, bertako ekonomian eragin gutxi zutenak,
|
behar ziren
hornidurak etamerkatuak oso urrun zeudelako.
|
|
|
Higadura horren emaitzanagusia etekin-tasaren jaitsiera izan zen. Etekinen bolumen bera lortu ahal izateko, kapital finkoan
|
behar ziren
inbertsioen gehikuntzak zein kapital-ondasunenprezioen igoerak, inbertsioetan lorturiko etekin-tarteak murriztu zituzten. Batzuetan, etekin-tarteen jaitsialdi horiek prezioen gorakadekin konpentsatu zituzten enpresaburuek, eta horrek inflazio-prozesuak ekarri zituen.
|
|
|
Ikatz begetala egiteko beharrezkoa den egurra erruz edukitzeak, burdin meategiak egoteak, behar den energia mekanikoa emateko ur-laster ugariegoteak eta produkziorako bestelako alternatibak bilatzera bultzatzen zuen nekazaritzaren pobreziak, horiek guztiek burdinolak ezartzea sustatu zuten. Instalaziotxikiak ziren, langile gutxi batzuekin eta lurraldean oso banatuak, betiere mugimendurako
|
behar ziren
ur-lasterrak zeuden lekuetan. Ikatza zenbateraino zen eskuragarria, horren araberako produkzioa eta tamaina zuten burdinolek.
|
|
|
Baina trenbidea intereseko osagarriaizan zen Leongo ikatza sartzeko eta oinarrizko burdinak penintsulako beste gunebatzuetara bidaltzeko ere. Gainera, asko hazten ari zen populazio bati eusteko
|
behar ziren
elikagaien parte handi bat trenbidez sartzen zen: Gaztelako iparraldetik, Arabatik eta Nafarroatik sartzen ziren gari eta irinak, Arabako Errioxako ardoaketa Nafarroako Erriberako kontserba begetalak.
|
|
|
Arestian esan dugunez, lehendabizi, Estatuko aurrekontuak oinarri hartuz, Estatuak bere gain harturiko eskuduntzen gastuak batzen dira, eta hortik %6, 24eta %1, 6 da ordaindu behar dena. 1997an kalkulu hori egin ondoren, EAEkokasuan, 4.690,39 milioi euro ordaindu
|
behar ziren
. Baina ondoren, doikuntzak eta konpentsazioak egin behar dira, Estatuak euskal lurraldeetanjasotzen dituen zergen kontura, eta, kenketa bat egiten da; hau da, aurretikEstatuak kobraturiko partea kentzen da.
|
|
|
Bigarren jarreraren buru Mitxelena izan zen. Bere ustez, euskara unibertsitatean sartzea ez zen une horretako lehentasuna; irakasle euskaldunak oinarrizkoheziketan
|
behar ziren
. «Euskal Herriko Unibertsitateetan,(...) ikas-eta irakas-gaidaiteke euskara:
|
|
|
Plangintzaren azken helburua epe erdira irakasgai guztiak euskaraz ematea zen. Horretarakobost urtetan 295 irakasle berri kontratatu
|
behar ziren
, eta beste 146 birziklikatu, klaseak euskaraz eman zitzaten. Xabier Isasiren ustez, 1990eko plangintzak porrotegin zuen, ez helburuak okerrak zirelako, «behar ziren baliabideak eta bitartekoakaintzat ez hartzea eta lehentasunak eta erritmoak behar beste finkatu ez izatea»-renondorioz baino (Isasi, 1997:
|
|
|
I. Euskara-Plana 1990/ 91 ikasturtean jarri zen indarrean. Aipaturiko bi titulazio horietan lehenengo hiru urteetako.derrigorrezko gaiak euskaraz jarri
|
behar ziren
. Helburu hori bete baino lehenago, 1999/ 00 ikasturtean Euskararako II. Planajarri zen indarrean, eta honako hau da oraingo helburua:
|
|
|
Aipatzekoa da isilpeko Etxe-Eskoletatik aparte ikastolen mugimenduaren sorrera garai horietan hasi zela, 1960ko hamarkadan alegia. Horretarako, andereñoakaurkitu
|
behar ziren
, eta euskal irakasleak izan zitezen, Andereñoen Erresidentziaireki zen 1964 urtean Donostian. Euskal Herriak behar zuen euskarazko irakaskuntzan aritzeko irakasleak prestatzeko asmoarekin sortu zen.
|
|
|
NUPeko Gobemu-Batzordeak eskatzen zuenez, euskal talde bat osatzeko 18ikasle
|
behar ziren
gutxienez eta, hala ere, taldeak ezin ziren edonola osatu, titulazio bakoitzean ezin baitziren euskaraz 18 kreditu baino gehiago eskaini. Erabakihoriek euskarari izugarrizko kaltea ekarri zioten, 2000/ 01 ikasturtean Irakasletzaren Diplomaturaz kanpoko titulazioetan 8 irakasgai besterik ez baitziren eman ahalizan.
|
|
|
Foru Parlamentuan, ordea, sozialistekNafarroak bere unibertsitatea behar zuela defenditu zuten. Gehiengo absolutualortu zutenean, sozialistak bere plangintza gauzatzen hasi ziren,
|
behar ziren
legeaketa tresna politikoak sortuz. Talde eskuindarrek ez zuten unibertsitate berriarensorrera begi onez ikusi, Nafarroan beste unibertsitate bat baitzegoen eta kaltegarrigerta baitzekiekeen.
|
|
|
Ekintzen aldetik ere ikasketa bakoitzean plan orokorra ezarri zen, etalehenengo ereduko ikasketetan ertaineko planifikazioa ipini zen, hau da, behinikusi ondoren zein gai eta zein ikasturtetan ipini
|
behar ziren
euskaraz, ikasturtezikasturte zer eta nola sartu behar zen zehaztu genuen, irakasleak ere horren araberaprestatzeko. Oso zehatz egin zen lan hori.
|
|
|
Ekintzen aldetik ere ikasketa bakoitzean plan orokorra ezarri zen, etalehenengo ereduko ikasketetan ertaineko planifikazioa ipini zen, hau da, behinikusi ondoren zein gai eta zein ikasturtetan ipini
|
behar ziren
euskaraz, ikasturtezikasturte zer eta nola sartu behar zen zehaztu genuen, irakasleak ere horren araberaprestatzeko. Oso zehatz egin zen lan hori.
|
|
|
Amorebieta-Etxanoko Udal Euskaltegiaren neurriraketa kontuan izanik, bost irakasle (zuzendaria barne)? antolaketaren aldetik, ikasturtean zehar 9talde eta udakoak
|
behar ziren
.
|
|
|
Material honetako geruza-metaketak sarritan azaleratzen dira gure mendietakogailurretan eta hegietan, eta, gainera, maiz puskatuta edo pitzadurekin. Horrek askoerrazten zuen
|
behar ziren
harkoskoak eta harlauzak erauztea, ganbera txukunak etahandiak eraikitzeko (erraldoiak izatera heldu gabe, noski), edo harlauzak nahikoondo antolatuta dituzten tumuluak metatzeko (Praalata, Igartza Mendebaldea, etab.). Euskal Herriko trikuharri ikusgarrienak (Biasteri inguruko Chabola de laHechicera, San Martin, El Sotillo, La Hechicera, Layaza...; Arabako Mendebaldeko La Mina; Kuartangoko San Sebastian, Gurpide Hegoa; Ziraukiko Txarrakadia... edo harlauza zulatudun hilerriak. Artaxonako Portillo de Eneriz eta La Mina deFarangortea, eta Bianako Longar?) bertako litologian hareharriak nagusi direnlurraldeetan egin dira, eta horretan zerikusi handia izan dezake berak eskaintzenduen harri-formatuak (handiak eta bigunak landu nahi izanez gero) eta azaleramenduen ezaugarriek.
|
|
|
Karrera burokratikoan parte hartzeko, garrantzizko elementuak bete
|
behar ziren
: familia-lotura onak izatea eta senidetasun-erlazioak izatea pertsona famatuenartean edo klientela-sareetan portaera ona izan zutenekin.
|
|
|
Beste era batera esanda, aktore historiko haiek ziurtasunez eta asmamenez zuzendu zuten garapenaren prozesua. Beraz, gizaki haiekgainditzen jakin izan zituzten oztopoak izango balira bezala erakusten zituztentestuinguru historiko ezberdinak; ondorioz, prozesu historikoak ulertu ahal izateko, ahalik eta azkarren ikertu
|
behar ziren
aktore famatu haien biografiak.
|
|
|
Lan hori gizartearenpatroiek bete behar zuten, matxinada izango ez bazen. Bake sozialaren garrantziazkonturatu
|
behar ziren
agintariak; alegia, bake soziala neurririk gabeko etekinakateratzea baino premia handiagokoa zela onartu behar zuten agintariek. Thompson-ekonartzen du hori ez zela aski jende guztia aberastasunean bizitzeko; baina oreka etaelkarren arteko loturarik ez zegoenean, gosea azaltzen zen.
|
|
|
Une horretan, agiriek haiei buruz jasotzen duten ikuspuntua hiribilduekemandakoa da. Horrela, XIV. mendearen bukaeratik aurrera, beraien portaera bizikizigortua izan zen; are gehiago, tiranotzat ere hartu zituzten5 Hortaz, gizarte-ereduberriek beren baztertu bereziak sortu zituzten; gizartean ez zen edozein onartzen, gutxieneko baldintzak beter
|
behar ziren
.
|
|
|
Jauzia emanez, XVII. mendean, historiografian, egiak eta gezurrak kezka bihurtu ziren, eta eszeptikoak ugaldu. Frogak
|
behar ziren
, eta ez uste erdi ustelak. Giro horretan, bazirudien egia eta ezagutza objektiboaketa errefusaezinak azaltzeko gai zela geometria (Pirre Daniel Huet); eta, hortik, eskoziar teologoak (John Craig) eta, besteak beste, Isaac Newton ere, iraganarenikuspegiak aztertzeko historiaren ebidentziak aurkitzeko metodoetan eta arauetansaiatu ziren.
|
|
|
Plangintza horren arabera, Uhin Ertaineko (AMko) eta Uhin Laburreko (LWeko) maiztasunak estatuaren esku geratzen ziren, eta, gainerakoak, berriz, Maiztasun Modulatuan (FMn) kokatu
|
behar ziren
; hala ere, Mugimenduko emisorei Uhin Ertainean emandako kontzesioak errespetatzea erabaki zen. Elizari, berriz, FMko maiztasunak egokitu zitzaizkion.
|
|
|
Monopolio publikoa nagusi izan zen estatu frantseseko irratigintzan 1980ko hamarkadaren erdialdera bitartean, eta kate pribatuak, periferikoak izendatuak? estatu-esparrutik kanpo kokatu
|
behar ziren
, barruan jartzea debekaturik baitzegoen. ORTFk, lehen, eta Radio France delakoak, ondoren, oso berandu hartu zuten programazioa deszentralizatzeko erabakia; beraz, 1945az geroztik, eta ia berrogei urtez, ez zen tokiko edo eskualdeko irratirik egon Ipar Euskal Herrian.
|
|
2003
|
|
|
Maurice Strong kanadarrak Stockholmeko eta Rioko biltzarren presidenteakzioenez, Brasilgo batzarrean Brudtland Txostenaren proposamenak praktikarapasarazi
|
behar ziren
. Une politikoa ezin aproposagoa zen.
|
|
|
Konpromisohoni tarifikazioa deitu izan zaio eta berehala sartu zen indarrean. Arantzelak ezziren babes-neurriak baliokideak ziren arantzelekin ordezkatu
|
behar ziren
. Herrialdeek (batez ere Iparraldekoak) baliokidetza zehazteko prozedurak sarritan nahitapuztu zituzten, arantzel berriaren bitartez aurreko babes-neurriak baino maila garaiagoan babestuz barne-produkzioa.
|
|
|
Lehenengo puntuak UEUren helburuak zituen hausnarketa -gai, bigarrenak helburu horiek lortzeko bideak eta hirugarrenak UEUren kokapena eta egitura. Ekarpenak UEUren bulegora bidali
|
behar ziren
irailaren 20rako. Ekarpen bakarra gorde da UEUren agiritegian, Txillardegik txosten ofizialei egindako ñabardurekin bidalitakoa.
|
|
|
Gizarte-presioa sortu behar zen unibertsitatea euskalduntzeko eta, lan horretan, ikasleek, irakasleek eta euskara-batzordeek emandako sakakadaz gain, UEU bera presio-taldea izan behar zen. Eskakizunak eta kritikak ez ziren mugatu behar euskalduntze-prozesura, LRUk zekarren unibertsitate-eredura ere zabaldu
|
behar ziren
.
|
|
|
Euskal Unibertsitatea lortzeko ezinbestekoa da oinarrizko materiala euskaraz egotea, nahiz eta beste hizkuntza zientifikoak ezagutu eta erabili behar diren. Liburuez gain, bideoak ere landu
|
behar ziren
. UEUk, lan asko eginda izan arren, bide luzea zuen aurretik helburu horretara iristeko.
|
|
|
Bi, UEUren ekitaldiak Euskal Herri osora zabaldu. Bide horretan, Iruñeko ikastaroez gain, Ipar Euskal Herrian antolatu
|
behar ziren
berriro; Nafarroan bertan urtean zehar irakasleen prestaketarako ikastaro bat antolatu nahi zen eta antzeko zerbait egin behar zen EAEn. Ekintza horietaz gain, bildutako batzuek beharrezkotzat hartu zuten Euskal Unibertsitatearen kontra egindako kritikak salatzea; eta, horretarako, agiri bat idazteaz gain, batzorde bat sortu behar zen unibertsitateetako zuzendaritzekin hitz egiteko.
|
|
|
Azkeneko bi atalek lotura zuzena zuten UEUren antolaketarekin. Zeuden sailak sendotu eta berriak sortu
|
behar ziren
; zientzia espezializazioan oinarritzen zelako, baina beraien arteko komunikazioa itxi gabe, diziplinartekotasuna bilatu behar zen, ahal zen neurrian. Beste atal batzuetan azpimarratu zen moduan, hemen ere, sailen irekitasuna eskatzen zen, eta hori lortze aldera, euskaraz lanean ari zen ahalik eta jende gehien biltzea izan behar zuten jomuga.
|
|
|
Hazten ari zen erakundea zen UEU, eta horrek kudeaketa-eredu egokia eskatzen zuen, azkeneko urteetan ikusitako zenbait hutsune eta gabezia konpontzeko. Egindako proposamenaren arabera, administrazioa eta irakaskuntza bereizi
|
behar ziren
. Sailburuak arduratuko ziren irakaskuntzaz, eta administrazio-batzordea sortu behar zen UEU-ren azpiegitura finkatzeko eta eraginkorrago egiteko.
|
|
|
Hirugarren puntuaren eztabaida, UEUren kokapena eta egitura, ezinbestean, aurreko bi atalekin nahastu zen. UEUk erakunde ofizialekiko (politikoak zein unibertsitarioak) autonomia gorde behar zuen, baina garaiko legeek eskaintzen zituzten aukerak baliatu
|
behar ziren
. UEUren instituzionalizaziorako bide egokiena institutu interunibertsitarioa bilakatzea zen, kontuan harturik UEUren espiritua eta funtzionatzeko modua unibertsitarioa eta publikoa zela.
|
|
|
Horretarako, harremanen azpi-batzordea sortu behar zen, Baleren Bakaikoa, Koldo Gorostiaga eta Joseba Agirreazkuenaga izan ziren horko kideak. Edozein kasutan, UEUk egokitze juridikoa landu behar zuen eta horretarako beharrezkoak ziren estatutuak eta memoriak prestatu
|
behar ziren
.
|
|
|
Anaitasuna-n Jose Ramon Etxebarriak idatzi zuen. Haren iritziz, UEUren honako hutsune hauek nabarmendu
|
behar ziren
:
|
|
|
UEUren etorkizunari buruz galdetuta, zenbaitek herritar arruntengana hurbildu beharra azpimarratu zuten; horretarako, ikastaroak udatik atera
|
behar ziren
eta beste toki batean egin. Gehiago ziren, UEUren etorkizuna unibertsitate ofizialarekin harremanetan ikusten zutenak, nahiz eta modu desberdinetan irudikatu.
|
|
|
Horien artean proposamen desberdinak egon ziren. Itziar Eizagirreren iritziz, loturak indartu
|
behar ziren
, unibertsitate publikora, elebitasuna eta «UEUren izpiritua (Uztaritzeko manifestuaren arabera) eramateko». Patxi Uribarrenek unibertsitate ofiziala salatu zuen, ez ziolako tokirik ematen ez euskarari, ezta euskal kulturari ere; baina, era berean, batzar handi bat egin behar zela uste zuen, dei pertsonal batekin, «UEU eta Euskal Herriko Unibertsitatea nola bide batera ekarri ikusteko».
|
|
|
Bilerako gaia UEUren Kontseilua osatzea zen. Bertan bildutakoen iritziz, izen-zerrenda luzea egin ordez, UEUren premien araberako lan-batzordeak osatu
|
behar ziren
eta batzordeetako kide guztiek osatuko zuten Kontseilua. Batzorde bakoitzak ordezkari bat izendatuko zuen eta ordezkariek, idazkariarekin batera, Batzorde Koordinatzailea osatuko zuten.
|
|
|
Bigarren jarreraren defendatzaile nagusia Koldo Mitxelena zen. Haren ustez, euskara unibertsitatean sartzea ez zen une hartako lehentasuna; oinarrizko heziketan
|
behar ziren
irakasle euskaldunak.
|
|
|
1966an, Patxi Altuna jesulagunak euskara irakaskuntzaren maila guztietara zabaldu beharra defendatu zuen, baita unibertsitatean ere. Horretarako bi baldintza
|
behar ziren
: «euskararen jabe bikain eta trebe diren irakasleak» eta «euskaraz dakiten ikasleak»12.
|
|
|
Euskal Unibertsitatea eta euskal lurraldeko unibertsitatea bereizten ziren txostenean; Francoren diktadurak iraun bitartean ezinezkoa zen lehena abian jartzea, baina bai bigarrena, eta horren aldeko apostua egin behar zen, unibertsitate-faltaren hutsuneak betetzeko. Erakunde ofizialetatik kanpo eman
|
behar ziren
euskarazko klaseak eta euskara egokitu egin behar zen garaiko kulturak eta teknikak eskatzen zuten mailara. Heziketa-prozesuko garaiaren arabera, euskalkien alde edo euskara batuaren erabileraren alde agertzen zen orduko ETA; eta lurraldea, aldi baterako, eremu euskaldun eta erdaldunean banatzen zuen.
|
|
|
Izan ere, Euskal Unibertsitateak etengabea eta iraunkorra izan behar zuen, eta ez zen muga-tu behar 12 egunez Donibanen elkartzera. Horretarako, urtean zehar arituko ziren taldeak osatu
|
behar ziren
. Bide horretan, Ekonomia Sailekoek hiztegia finkatzeko bi hilabetean behin biltzeko ahalegina iragarri zuten, eta Hizkuntzalaritzan, euskara ikasteko metodo berri bat moldatzeko taldea osatu zen.
|
|
|
Batzar Nagusia abenduaren 26an bildu zen Donostiako EUTGn; osteguna izanik, goizeko 10ak ez zirudien ordurik egokiena UEUk erakarri nahi zituen langileak biltzeko, bai, aldiz, Gabonetako oporretan zeuden ikasleak eta irakasleak. Han bildutako berrogei lagunen artean sailetako arduradunak, idazkaritzakoak eta UEUn parte hartutako ikasle eta irakasle ugari zegoen72 Bertan, besteak beste, udarako tokia eta egunak erabaki
|
behar ziren
, eta «behar bada, lo dagoen talde batzu bultzatu...». Zabaldutako informazioaren arabera, sail batzuk ikastaroak prestatzen hasita zeuden, baina gehienak ez.
|
|
|
Era horretan, Kataluniako kultura-komunitatera zuzen-dutakoak katalana erabili behar zuen, gaiak Kataluniako eremuarekin lotuta zeudenean gauza bera egin behar zen, baina ingelesezko laburpenarekin. Zientzia -gaiak, azkenik, ingelesez argitaratu
|
behar ziren
, katalanez idatzitako laburpenarekin batera. Zeruko Argia 620, 1975-1-19. Katalana zientzia hizkuntza?.
|
|
|
1 Hizkuntza (glotodidaktika eta itzulpengintza), 2 Irakasleen prestaketa, erabakirik hartu urtarrileko bilerara arte151 Batzarrak jorratu zuen azken puntua irakasleriarena izan zen, eta honako hau erabaki zen: berez hurbildutako irakasleez gain,
|
behar ziren
irakasleak bilatu eta animatu egin behar zirela, «orain arteko jokabidea aldatuz».
|
|
|
onartu zituen. Horien arabera, herri-mugimenduen artean bi eratakoak bereizi
|
behar ziren
, ENAMen dinamikan integratu gabeko taldeak eta integratutakoak. Azken horien artean zeuden Amnistiaren Aldeko Batzordeak eta euskararen inguruko taldeak.
|
|
|
Lehena, Kepa Altonaga biologoarena86 Altonagaren ustez, UEUren funtzioa hazitegi izatea zen, irakasle euskaldunak sortzeko ingurune egokian murgilduz. Beste era batera esanda, Euskal Herriko Unibertsitatearen osagarri izan behar zen UEU eta, osagarri izanez gero, nolabaiteko harremanak izan beharko zituzketen bi erakundeek eta, ondorioz, lotura posibleak aztertu
|
behar ziren
:
|
|
|
Zer egin? EHUk eskaintzen zituen aukerak erabili
|
behar ziren
, erakunde horren jokaera konpetitiboak kritikatuz UEUn.
|
|
2005
|
|
|
Beraz, Alardeen pribatizazioa gertatu zen. Baina beste epaibatek Alardeen izaera publikoa aldarrikatzen zuen, eta beraz ikuskizun publikoenlegearen arabera arautu
|
behar ziren
, bertan ikuskizun diskriminatzailerik ezin delaizan aitortuz. Testuinguru horretan, emakumeek edozein Alardetan parte hartzekoeskubidea dutela dirudi.
|
|
|
Bitartean, maiatzean emakumearen parte-hartzea planteatzen duen udalbatzarra egiten da, bertan PSOE, PNV eta PPk aurkeztutako mozioa onartzen da. Mozio horretanesaten zenaren arabera, erresoluzio judizialak akatatu
|
behar ziren
eta irmoak izanarte hiritarren gehiengoaren jarrera errespetatu behar zen. Era berean, udalakelkarguneak topatzeko konpromisoa hartu zuen.
|
|
|
Plaka-tektonikaren teoria definitu ostean, aurretik zeuden hipotesi eta eredu ugari birplanteatu beharra zegoen. Mendikateen sorrera, sumendien bilakaera, lurralde bateko lurrikaren ezaugarriak eta beste prozesu geologiko guztiak orain plaka-tektonika izeneko teoria bateratzailearen barnean azaldu
|
behar ziren
. Horrela, plaka-tektonikarekin lotura zuzena duten ingurune geodinamiko berriak sortu edo berrantolatu beharra zegoen.
|
|
2006
|
|
|
Egile horrek dioenez, altzairua273 egiten zuten burdinolak ziren masuquerak eta haien maisuak maestros masuqueros deitzen ziren, olagizonak izan beharrean, behintzat berak Arrasaten XV. eta XVI. mendean ikertutakoaren arabera. Izan ere, desberdindu
|
behar ziren
burdinola motak masuquera eta tiradera ziren, altzairuaren produkzioari zegokionez. Masuquera izenekoak burdin mea lehen altzairu ez guztiz garbia bihurtzen zuen; eta tiradera edo olatxo deituan, ostera, masuqueran ateratako altzairua landu eta altzairu garbia eta kalitatekoa bihurtzen zen, tenaceroen edo kurrika-erabiltzaileen eskutik, beren lanaren garrantziagatik altzairuaren salmentan eragiten zutenak?.
|
|
|
Ez dago garbi haien jatorria non dagoen. Gartzea Salazarrek bere Bienandanzas e Fortunas liburuan jasotzen duen tradizioaren arabera (Rodríguez Herrero, 1984), prozesioetan kandela-eskaintzak nola eraman
|
behar ziren
eztabaida izan zen zatiketaren arrazoia. Batzuek uste zuten kandelak behetik eraman behar zirela (oinetan, beraz, oñaztarrek) eta besteek goian (ganboatarrek), baina hau ipuina baino ez da.
|
|
|
Bosgarren lekuan esaten zen handik aurrera hiribilduak hogeita bost diputatu edo ahaldun izango zituela, haietatik zazpi kale bakoitzeko bana kontzejuan egon
|
behar ziren
, ofizialen hautaketa egiteko eta errexidoreek eskatzen zieten gauza guztietan; eta haiek ere zin egin behar zuten errexidoreek bezala. Gainera, pertsonatzeko izan daitezela, eta bandorik gabe aukeratuak ere bai eta, buenas personas?
|
|
|
Gainera, pertsonatzeko izan daitezela, eta bandorik gabe aukeratuak ere bai eta, buenas personas? egokiak hautatu
|
behar ziren
diputatu izateko, bandoetakoak izan gabe ere eta ofizioetarako esan zen moduan. Eta beste hemezortzi diputatuak justiziari lagun391 errege-erreginak zerbitzatzeko; azken hemezortzi diputatu horiek alkate, errexidore eta fidelek hautatuak izan behar ziren, bi eskribauekin eta beste ofizioak hautatuak ziren garaian.
|
|
|
egokiak hautatu behar ziren diputatu izateko, bandoetakoak izan gabe ere eta ofizioetarako esan zen moduan. Eta beste hemezortzi diputatuak justiziari lagun391 errege-erreginak zerbitzatzeko; azken hemezortzi diputatu horiek alkate, errexidore eta fidelek hautatuak izan
|
behar ziren
, bi eskribauekin eta beste ofizioak hautatuak ziren garaian.
|
|
|
Horren ondorioz, istilu ugari izaten zirenez Bilbon, zalantzarik izan ez zedin, hiribilduko alkateak eta beste justiziek errebaletan edo hiribilduaren jurisdikzioan zebilen edonor erbestera zezaketen, hiribildutik nahiz Bizkaiko konderritik (egindako kaltearen arabera). Gainera, erbestera zitzaketen Alaman zerbitza zezaten (musulmanen aurka) edo beste mugetako gaztelu batean392 Eta erbesteratze hauek hausten zituztenak zigortuak izan
|
behar ziren
eta, beharrezkoa bazen, errege-erreginek konfirmatzea eskatu ahal izango zuten edo korrexidorearengana bidali ahal izango zituzten. Gainera, Bizkaiko ermandadeak eta Bilboko hiribilduko justiziek eskatuta, beste edozein lekutako justiziek preso hartu behar zituzten, ondasunak bahitu eta preso bidali Bilbora (gastuak erbesteratuaren kontura edo ez bazegoen nondik kobratu, kontzejuaren kontura).
|
|
|
Ofizioak, ustez, antzinako pribilegioan zetorren moduan hautatu
|
behar ziren
, bandoek desegin zutena berrezarriz. Horrela, bandoen iruzurra kentzen zen, haien arabera ez zutenez egiten hautaketa.
|
|
|
Esan dugu lehendabiziko frankfurtiarrak ez zirela izan honelako edo antzeko utopia positiboen zale. Historiaren gaineko aginpidea berreskuratzeko saihestu egin
|
behar ziren
utopia positiboen sirena-kantuak. Utopia horiek arrazoiadagoenarekin konformatzera daramatelako, bake soziala sinatzera, indarrean dagoenetik ezin baita funtsean ezberdina izango den ezer atera.
|
|
2007
|
|
|
Bigarren aldi edo aroan, berriz, gogoz kontrolatu behar zena gizartea berazen. Hobe esan, jendea eta jendartea menderatu
|
behar ziren
, lehendabiziko aroanbezala, baina oraingo honetan menderatze-objektu berariazkoena izaki. Gurekoadroan Modernitateari egotzi diogu prozesu hau, baina argi dago hainbat lekutanlehenago eta modu ugaritan errotuta dagoen fenomenoa dela.
|
|
|
deitu ahaldiogu) gizarte osoaren irudizko parekotasuna gauzatzeko tresna. Naziokideak berdindu
|
behar ziren
norbanakotasun homogeneo baten ereduaren arabera. Eredu horigobernua errazteko eta legitimatzeko bezainbat, jendea estatuari lotzeko bidea izanda.
|
|
|
Kooperatibaren mozkinen gaineko zerga-tasa bat bakarra baldin bada, kooperatibaren kontuak erraztu egiten dira alde batetik, kontabilitate bat eramatea nahikoa delako eta, bestetik, presio fiskala arindu. Lehen, EAEren legediaren arabera bi kontabilitate eraman
|
behar ziren
eta horrela jarraitzen dute lurralde komunean: bat eragiketa kooperatiboentzat eta bestea eragiketa ez-kooperatiboentzat.
|
|
2008
|
|
|
sei, cuarto, ko zergak ordaintzen ziren: bi gastu normaletarako, beste bi, errege-bidearen eraikuntzarako; beste bat, erosi
|
behar ziren
garau edo aleak ordaintzeko; eta azkena erregeari ordaintzen zitzaion, alcabala fogueral, a biltzeko (Mugica, 1990: 224).
|
|
|
1824ko urrian, Fernando VII.ak udal-karguen hautaketa arautzen zuen zedula bat eman zuen, udal-karguak izendatzeko orduan auzokide hautagaiek zeukaten autonomia murriztu eta elementu liberalen infiltrazioa ekiditeko helburuarekin. Bere bidez, udalkideak zuzenean aukeratu beharrean, kargu bakoitzerako hiru hautagai proposatzera mugatu zen udal-auzokideen gaitasuna; eta horrez gain, udalkarguetarako aukeratua izateko bete
|
behar ziren
baldintza ekonomikoak zeharo igo zituen, hautatua izateko gozatu behar zen errenta kopurua urteroko 1.000 pesotan ezarriz. Diputazioak, bere aldetik, udal-karguak monarkikoen eskuetan gordetzeko argibide zehatzak zabaldu zituen,«?
|
|
|
Errege-zedulak zioenez, hirukoteen proposamenak Fernando VII.ak propio eratu zituen Lurralde Entzutegira?. Audiencia Territorial?? bidali
|
behar ziren
, baina erakunde berri horren sorkuntzak diputazioaren gaitasunak murrizten zituenez, lehia piztu zen bi botereon artean. Horrez gain, udal-karguen hautaketaren, edo hobe esanda, proposamenaren?
|
|
|
hiru alkatearen proposamena egiteko, hiru sindikoarena egiteko, beste lau bi errejidorerentzat, hiru herri-sindikoarentzat eta azken hirurak herri-diputatuentzat. Berez, 21 aukeratu
|
behar ziren
(udal-karguak zazpi zirelako). Herri-diputatuaren proposamena faltatzea normalagoa da, bi urtetarako izendatzen baitziren, eta urte bakoitzean bakarra hautatuta nahikoa zelako.
|
|
|
Gehienak pertsonaia ezezagunak ditugu, orain arte datu-basean ez genituenak. Beraz oso gazteak izan
|
behar ziren
. Beste batzuek zaharregiak dirudite, 1842ko zergan agertzen direlako, eta berri legez sartu ditut.
|
|
|
1859ra arte udal liberala zortzi kidek osatu zuten, eta handik aurrera udalkideen kopurua 13ra igo zen. 1859ko udal-hauteskundeen beste berrikuntza bat izan zen Eibarko udalerria bi hauteskunde-barrutitan banatzea1020, eta hautatu
|
behar ziren
zazpi zinegotziak ezin zirenez bi barrutitan banatu, udaletxeko barrutiari egokitu zitzaion lau zinegotzi izendatzea, zozketaz1021 Aurrerantzean ez dugu udalhauteskundeen emaitzen aztarnarik aurkituko akta-liburuan, baina 1859ko urtarrilaren bateko aktak argitzen digunez, udalkideak gobernadore zibilak izendatu zituen1022 Bake-epaileak ere agintaldi honetan izendatu ziren, estreinakoz, Ramón Las... Datu bitxi legez, udal-hauteskunde hauek udalerrian nafarreriaren izurritea zabalduta zegoela egin ziren1023.
|
|
|
Herri-diputatuak eta herri-sindikoa ez ziren zuzenean izendatuko, zeharka baizik. Lehenik eta behin 24 hautesle izendatu
|
behar ziren
. Biztanle xumeek eskubide politikoak zituztela onartzen zen lehen aldia zen, 24 hautesleen artean auzokideak egon bazitezkeen ere:
|
|
|
armen egurrezko piezak egiten zituzten, kulatak, gehienbat; eta aparejuginen?, aparejeros?? lana zen, armak muntatzeko
|
behar ziren
pieza txikiak egiteaz gain, beste gremioek fabrikatutako atalak batu eta muntatzea. Behin armak muntatuta, Soraluzeko Errege Etxera22 bidaltzen ziren, eta erregearen maisu aztertzaileek ikuskatzen zituzten.
|
|
|
Lege Zaharrean udal-partaideak auzokide kategoria zeukaten biztanleen ordezkariak ziren, ez herriko biztanle guztienak. Auzokidea izateko bi baldintza bete
|
behar ziren
: kaparetasuna frogatzea eta gutxieneko jabetza bat izatea25 Bi mekanismo horiekin, auzokideak bi eratako etsaiengandik babesten ziren.
|
|
|
Kanpora begira, euskal lurraldeetan jaioak ez zirenen partaidetza zeharo mugatzen zen, odol-garbitaketen herritarrak. Jabetza horiek gainera higiezinak izan
|
behar ziren
, udalkideek besuna frogatzeak prozesu luzea eta edozeinen poltsikoak kudeatu ezinezko gastua suposatzen baitzuen. Barrura begira, auzokide izateko exijitzen zen gutxieneko jabetzak udal-gobernutik kanpo uzten zituen biztanle gehienak, hain zuzen ere (1766ko matxinadarekin gertatu zen bezala) jauntxoen boterea zalantzan jar zezaren ondasunekin erantzuten zutelako udal-kudeaketan izandako iruzurren aurrean26 1754an Cano Mucientes korrejidoreak udal-hauteskundeetarako emandako eta euskaratutako araudi edo ordenantzek udalkideei buruz ziotenez,«?
|
|
|
Izan ere, alkatearen eginkizuna zen eibartarren artean sortzen ziren auziei buruzko lehen epaia ematea33, baita kanpotik etorritako beste botere judizial batzuetatik herritarrak babestea ere34 Elgoibarko udal-ordenantzek diotenez, ahozko epaiketetan alkateak alde biak deitzen zituen eta bat-bateko erantzuna ematen zuen. Alkate izateko baldintza hauek bete
|
behar ziren
: «?
|
|
|
Udal-erregimen berriaren arabera, errejidoreak bi urtez aritzen ziren udalean, eta alkateak urtero aldatu
|
behar ziren
. Guk dakigula hautaketan ez zen inolako istilurik gertatu509 Ondorengo taulan 1821eko udalkideak agertzen dira.
|
|
|
Udal-hauteskundeak sufragio orokorrez egiten ziren, baina zeharkakoa; hau da, udalkideak zuzenean hautatu beharrean, bederatzi hautesle aukeratzen ziren zeregin horretarako. Buruzagi Politikoak emandako aginduen arabera, hauteskundeak abenduko lehen igandean egin
|
behar ziren
, baina Eibarko apaiza tronpatu egin zen, eta hauteskundeak bigarren igandean egingo zirela iragarri zuen pulpitutik,«, cuya equibocacion fue causa de haver acudido pocos ciudadanos a la que se celebro el primer Domingo(?) y esta circunstancia que la habia previsto sin duda la faccion que se ha formado en esta villa con el obgeto de hacer la eleccion de indibiduos de ayuntamiento en sugetos designados por la misma»542 1821eko udalkide guztiek sinatutako idatzi horretan salatzen zenez, taldetxo horretako kideek txartelak banatu zituzten, idazten eta irakurtzen ez zekiten hautesleen artean,«?
|
|
|
por vía de donativo». Hasiera batean, 550 karabina, 1.100 pistola eta beste horrenbeste ezpata fabrikatu
|
behar ziren
, eta eskaintza horrek bai, armagintza-jarduera benetan suspertzeko ahalmena zuen. Arma bakoitzaren kostua, zatika zehaztuta agertzen zaigu hurrengo taulan485:
|
|
|
pero puede hacerse muy dificil su complemento por la desconfianza que causa semejante atraso no solamente en los operarios pero tambien en lasles. Haviendo pues llegado el descontento hasta los prestamistas de dichos articulos empiezan ya estos a rehusar hacerles mas adelantamientos» varias clases que influien en ella(?) fiandoseles o prestandoseles viveres y materia488 Izan ere, finantzaketa-arazo izugarria zegoen, eta armaginek ezin zuten beren patriketatik aurreratu hainbeste pieza egiteko
|
behar ziren
lehengaien kostua, diputazioaren ordainketak noiz gauzatuko zain. Hurrengo urtean arazoa zuzendu beharrean, okertu egin zen, eta langile xumeenek pairatu zituzten ondorio larrienak.
|
|
|
Ezpaten fabrikazioaren inguruan ere sortu zen iskanbilarik. Ezpaten xaflak Toledon fabrikatu
|
behar ziren
, eta SEAFen kirtenak eta bainak baino ez. Soraluzen burututako errematean, Gabriel Benito Ibarzabalekin lehian, Jose Urisarrik eskuratu zuen enkargua,?«?
|
|
|
Iraultza liberalak lanik gabe utzi zituen herri armaginak, gobernuaren ordainketak eten egin baitziren562 1821eko martxoan armaginek bizi zuten egoera latzaren berri eman zieten Madrileko Gorteei563; ekainean langabeziari aurre egiteko 1820ko abenduaren 11n emandako agindua ez zela betetzen salatu zuten. Agindu horren arabera, ezarri
|
behar ziren
aduanek ematen zutenaren erdia SEAFen inbertitu behar zen, eta ez zenez betetzen herritarrak haserre zeuden«, siendo ya muy frecuentes los clamores tanto de los mismos operarios, como tambien de los ayuntamientos constitucionales de Placencia y Eibar, que recordando la real orden de 11 de diciembre, piden con el mayor interes su cumplimiento, para alivio de los utiles fabricantes, no puedo desentenderme de unas reclamaciones tan justas y fundadas que simultaneamente se dirigen al bien general, y a la ocupacion de tanto brazo en particular».
|
|
|
Ibarzabaldarrek Madrilen zeukaten influentziaren adibide garbia ikusi dugu aurreko kapituluan, Erregearen Zaintza pertsonaleko soldaduentzat egin
|
behar ziren
armen inguruan, José Urisarrirekin eduki zuen eztabaidan.
|
|
|
Bilera horietan parte hartzen zuten auzokideen kopurua oso aldakorra zenez, agertzen ez zirenei isunak ezartzea proposatu zuen Muruak abuztuan700 Horrez gain, auzokide hautagaien proposamenak zirela-eta, eguneko aztergaien zerrendatik kanpo azaltzen ziren gai garrantzitsuak eztabaidatzeko joera moztea erabaki zuen udalak abenduan701 Erabaki horrek, arlo praktikoan, errejimentuaren, hau da, udalkideen? esku uzten zuen auzokide hautagaien batzarrean erabili
|
behar ziren
gaien aukeraketa. Egitasmo horrek errejimentuaren boterea indartzen zuen neurri berean murrizten zituen auzokideen eskuduntzak, eta protestatu zuenik falta ez bazen ere, udala aurrerantzean sistema hau erabiltzearen alde agertu zen702.
|
|
|
Bi hilabeteren buruan Napoleonek armada aliatua sakabanatu zuen eta ingelesen atzetik zihoan, Galizia alderantz; testuinguru hartan konstituzioaren edo tiraniaren artean aukeratzera eman zion espainiar herriari385 Urtarrilean bere anaia Madrileko tronoan berrezarri zuen, baina Frantziara itzuli behar izan zuen beste kontu batzuez arduratzeko. Napoleonen estrategia militarrak ordura arte jarraituriko eskemak apurtu zituen386, baina horretarako milaka soldadu behar zituen, eta horietatik gehienak Gipuzkoatik igaro
|
behar ziren
. Zama astuna zen, eta segituan sortu ziren Gipuzkoan soldadu frantziarrekin lehen tirabirak.
|
|
|
XVIII. mendearen bukaeran erabiltzen zen sistemaren arabera, agintaldia bukatzen zuen alkateak hiru hautesle izendatzen zituen, eta hiru hautesle horiek, aparteko gela batean bilduta, hurrengo urterako proposamenak txartel banatan idatzita, pitxer batean sartzen zituzten. Hautesle izateko, udal-kargu izateko bezala, baldintza zehatzak bete
|
behar ziren
, horien artean udaleko horniketen errematatzaile ez izatea, ezta errematatzaileen fidatzailea ere. Kontua da 1797ko alkateak, hau da, Laskurainen koinatuak. Andres Aretak?
|
|
|
Frantziar armadari buruzko lehen aipamena maiatzekoa dugu. Diputazioak, estu eta larri, 4.504 erreal eskatu zizkion Eibarri, herrialde mailan bildu
|
behar ziren
200.000 errealetatik zegokiona, hain zuzen371 Udalak, Eibarri eskatutako erreal kopurua gehiegizkoa zela-eta protestatu arren, ordaintzea erabaki zuen, maileguak lortuz eta premiazkoa ikusiz gero, udal-lurrak salduz. Inorenganatutako herri-lurren balioa eta erosleak zeintzuk izan ziren beste atal batean aztertuko dugu.
|
|
|
deiturikoa sortzea adostu zuten Oreretako Batzar Orokorrek (1793ko uztaila), 750 soldaduk osatua. Akordio horren arabera, Eibarri zazpi soldadu ematea egokitu zitzaion, eta bai laster bidali ere158 Dirudienez, beste herri batzuek ez zuten hain arin erantzun, irailaren 29an 360 boluntario baino ez zeuden-eta; eta bildu
|
behar ziren
100.000 pesotik, 20.000 besterik ez (Uriarte, 1998: 248).
|
|
|
Araudiaren arabera, saldu beharreko lurrak herritarrak ez ziren peritu bik tasatu behar zituzten428 Tasazioaren prezioa ezin zen izan produzitzen zuten errenta 18gatik biderkatuta baino txikiagoa, eta errematearena, tasazioaren bi herenak baino txikiagoa. Eta nahitaez enkante publikoan saldu
|
behar ziren
. Baina ustelkeria egon, bazegoen429.
|