|
2000
|
|
|
Hizkuntza gutxitua edo eremu urriko hizkuntza? Gogorra da esatea
|
baina
hala da, euskara" lesser used language" edo hizkuntza ez hain erabilia izatearen errua euskaldunek dute. Aitzakia hutsa da oraindik Francoren zapalkuntzaren ondorioak nozitzen ari garela esatea, hil zenetik mende laurdena pasa da-eta!
|
|
|
Oso interesgarriak dira, hor ikusten delako alde batetik zein asmo, zein gogo eta metodo erabiltzen zituen bere gaztaroan. Diru gutxiago zeukan,
|
baina
hala ere hor sartzen zuen bere diru hori. Liburu ertzetan bere nota asko daude eta papertxo asko ere bai bere iritzi eta pentsaerekin.
|
|
|
Agian, abentura mota gehiegi nahasten da nobelan, agian, zenbait puntu geratu da argitzeke...
|
baina
hala ere, irudimena eta kontatzeko grina ezin zaizkio ukatu egiteko honetan hasi berria den Joxe Belmonteri. (Egunkaria I)
|
|
|
Ondoren datoz TVE2 eta ETB1 eta, askoz ereaudientzia kopuru txikiagoak lortuz, Canal Plus eta telebista lokalak. Emaitza hauekez dira Hego Euskal Herri osoan modu homogeneoan ematen,
|
baina
hala ere populazioaren erditik gora kanal publikoak ditu gustukoen (%53, 7). Kanal pribatu guztienaudientzia pilatuz zenbatu daitekeen kopurua ere ez da makala:
|
|
|
Hurrenez hurren, 8/ 1996 Legea, uztailaren 5ekoa, eta 320/ 1996 Dekretua, urriaren 1ekoa, biakGeneralitatearenak. Arau hauen eraginkortasuna txikia da errealitatean,
|
baina
hala eta guztiz ere baliosinboliko garrantzitsua dute. Garrantzitsuagoa da, horregatik, katalanera bikoiztutako filmak eta telesailakere ematen hasteko, duela gutxi Generalitateak berak martxan diren Plataforma digitalekin (satelitebidezkoak zein lurrazalekoak) eta kable sistemetarako programa hornitzaileekin sinatutako hitzarmena.
|
|
|
Hogeigarren mende honen erdian hasten da, gutxi gorabehera, gaur egungo zientziagintza berria. Ematen diren aldaketak horren handiak direlako justifikatzen da egungozientziagintza berriaz edo egungo zientziagintzaren sorreraz hitz egin ahal izatea.Sorrera hau modu anitzean ulertu ohi da,
|
baina
hala ere nahiko adostasun handia dagohonako ezaugarri mota hauek aipatzerakoan:
|
|
|
Ba partikula markatua da baldintza gisa erabiltzen denean. Beti, baldin, partikularekin batera agertuko balitz, markatutzat jotzea erraza izango litzateke;
|
baina
hala ez denean, ezin bereiz daiteke baieztapenetatik. Era berean,, zuen?
|
|
|
Ehizak tradizio handia izan du betidanik karrantzarren artean; ehiza garaian mugitzen den ehiztari mordoa ikustea besterik ez dago,
|
baina
hala eta guztiz ere, haranean, ez du garrantzi berezirik jarduera ekonomiko modura.
|
|
|
Esan dugunez, Karrantzako tenperaturak leunak eta gorabehera txikikoak dira oro har (haran hondoko batezbesteko tenperatura 11,71 ºC koa da),
|
baina
hala ere, 700 m tik gora tenperatura askoz baxuagoa izaten da (batezbestekoa 8,5 ºC koa, hain zuzen ere). Klima euritsu eta leun honek ahalbidetzen du haranean beti berde dirauten larreak egotea, ganadua larratzeko hain onak direnak alegia.
|
|
|
gazte bat hemen, erosketak egiterakoan goiztiar ibilitako emakume edadetu bat harago, motxila handi bat bizkarrean zuen betaurrekodun despistatua urrunago. Ni azkenetakoa heldu naiz,
|
baina
hala ere beste gehienak baino lehenago irten naiz handik. Besteak begira geratu zaizkit auto elegante batek nire aurrean frenatu duenean, baina ez da nire errua gidariek aukeratzeko posibilitatea badute.
|
|
|
neska bakarti bat egiten ikusten dutenean automatikoki pentsatzen dute neska horrek bidaiatzeko baino beste zerbaiterako gogo gehiago izan behar duela buruan. Ninfomaniatik beherako ezer ez zaie kabitzen astazakil horiei,
|
baina
hala ere lasaitzeko esan dit, oso gutxitan gertatzen dela. Holakoetan serio mantentzea izan da berak erabili duen teknika, hitzik ez egitea eta begirada errepidean galtzea.
|
|
|
Ez zen herrikoa,
|
baina
hala eta guztiz ere arratsero joaten zen Txemak lan egiten zuen tabernara. Izkinatxoan jartzen zen, justu bezerorik ez zegoenean Txemak bere txokotzat hartua zuen izkina berean.
|
|
|
Astelehena. Gogorra da abuztuan lan egitea,
|
baina
hala tokatu zait niri. Txemak oporrak ditu, eta esan diot, nahi baldin bazuen behintzat, niri ez zaidala batere inporta bera oporretan joatea.
|
|
|
" IRAren erantzun odoltsua orangisten jai egunari", eta beherago," Bost hildako Lahinchen (Clare konderria) atzo gertatutako tiroketan". Albistea ondo ezagutzen zuen,
|
baina
hala ere osorik irakurtzeko ahalegina egin zuen: " Orange Day a dela-eta, Belfast, Derry eta Newtownards hirietan oraindik unionista eta errepublikarren arteko liskarrak baretu ez direnean, IRAk atentatua burutu zuen atzo arratsaldean bost militante lealistaren kontra.
|
|
|
Izan ere, ongi bai ongi oroitzen dut nola aita Tommék erran zion amari ezen gazte umila eta apala nintzela,
|
baina
hala ote nintzen, zinez?
|
|
|
Ez nekien nondik heldu zen erantzun hori,
|
baina
hala ere ez nintzen kikildu. Galdetzeko franko nuen, eta orain ez zen agituko lehengo larunbatekoa, hark oihu eta ni mutu.
|
|
|
Malkoak agertu zitzaizkion begietara,
|
baina
hala ere ez zituen itxi.
|
|
|
Eskuko herstura laxatzen sumatu nuen,
|
baina
hala ere ez zidan askatu.
|
|
|
Txalo gutxi egin zuten patio karratuan biltzen ziren piztia dagoeneko gaiztotuek, eta, eskasia hura nolabait konpontze aldera, txalo grabatuak ipini zituzten bozgorailuetan. Besaulki dotorera igo zuten Ana Morena, lau titidun
|
baina
hala ere irtirina, eta irribarre nekatu bat egin zion kamerari. Ez zegoen luzaroko emakume orojakile hura.
|
|
|
Azkenean, silaba bakarren erritmo jostalariak barrez jarri zituen hiru aurkezleak; ez, ordea, ikusleak eta teleikusleak, haiek txistuka eta ostikoka eta kazola kolpe ezinago ozenez, zigorra eskatu baitzuten hiena gaizkilearentzat. Gauzak horrela, eta ikusleari kontra egitea baino gauza kaltegarriagorik ez dagoenez, bada zigor arin
|
baina
hala ere exenplugarri bat ezartzea erabaki zuten: hienari gaixotasun bat inokulatzea.
|
|
|
" Zorionak, Zakarias". Jendeak ez zekien kode sekretu bat ote zen, berba horiek mezuren bat ezkututatzen ote zuten edo, beste barik, norbait zorion  tzen ari zen,
|
baina
hala izanda ere, nor zoriontzen zuen, zergatik. Urtetan, X ek eskaini izan dituen hitzaldi edo elkarrizketetan, Zakariasi buruzko galdera ezinbestekoa izaten zen; baina X ek beti berdin erantzuten zuen:
|
|
|
Arches eko ibilaldietan zehar aski bakarti egon naiz. Tarteka, bidelagunei argazkiak atera behar izan dizkiet (Tom ere makinarik gabe etorri da, baina jende gehiena oraindik ez da ausartzen berari eskatzera; bestalde, badirudi orain beti ibiliko dela jeans ak eta unai sonbreiru berri horiekin); eta tarteka, neure harridurarako, Tom eta, batez ere, Ruben eta Karmelo inguratu zaizkit (zertan ote da Adela eta Estherren turismo sexuala?);
|
baina
hala izan denean ere, bero saparen eraginez isilik samar ibili gara. Eta ibilaldietan zehar, oroitzapen freskagarrien harrapaketan aritu naiz:
|
|
|
Gaur egun ere gertatzen hasi da hori. Eta hizkuntzaren alorrean muturreko egoeran bizi diren euskaldunen meritua ez da makala,
|
baina
hala ere, Frantziako Gobernuak ofizialtasuna onartzen ez duen bitartean, esfortzu horren etekina oso murritza da. Departamendua bera ere aipatu izan da hizkuntzaren berpizkunderako bide gisa, baina oraingoz politika eta hizkuntza nahasi dituzte departamenduaren aurkako jarrera dutenek eta bidea ez da arantzarik gabekoa izango.
|
|
|
– Ez, ez zakiat ziur,
|
baina
hala iruditzen zaidak. Errepara iezaiok heuk.
|
|
|
Hori da benetan lorratza uztea, arrasto bizia, eta Lizardi hemen arrastoa utzita joan zen. Zuk utzitako arrastoa, aldiz, barkaidazu horren gordin esatea
|
baina
hala da, zuk utzitako arrastoa hutsaren hurrengoa izan zen, Estepan, hutsaren hurrengoa. Poemak, artikuluak, antzerki lanak...
|
|
|
Ikusezina, entzunezina eta ukiezina izango ote nintzen ba ni ezagutzen nindutenentzat, Lauaxeta Jean Haritxelhar, Jon Kortazar eta abarrentzat bezala? Hori pentsatzea ergelkeria absurdua zela esan nion neure buruari,
|
baina
hala ere ez nintzen aurrera jarraitzeko gauza izan. Lauaxetarengana itzuli nintzen eta mendira jo genuen.
|
|
2001
|
|
|
Bakoitzak ahal duen bezala hustutzen du bere barrua. Nik uste Pio Baroja konfunditu egin zela,
|
baina
hala eta guztiz gogokoa dut!
|
|
|
Bizitzarako behar dan minimoa baino gutxiago irabazten dute, alegia. Hau ere harritzekoa da
|
baina
hala da".
|
|
|
Pertsona bat ezin da egon politikatik bizitzen bere bizitza osoa, hori burokrata bat bihurtuko da, hori moztu egin behar da. GKEetan dabiltzan askok alderdietan eta bere sinesmena galdu du,
|
baina
hala ere beren ekarpena egin nahi du eta horregatik egiten da solidaritatea. Ez dut esango mundu horretan denak gari garbia direnik, baina asko bai.
|
|
|
Eta herri honek bere erabakia hartzea erabaki zuen. Barkatu errepikapenak,
|
baina
hala da: erabaki nahi duela erabaki dute herritarrek.
|
|
|
Ez duzue Hossegorren parte hartzerik izan,
|
baina
hala ere joan egin zarete. Zer helbururekin?
|
|
|
Amerikako ekonomian zeresan handia dutenen hitzetan, hala nola Erreserba Federalen Lehendakari Alan Grespanek dioenez, krisialdiak" ondorio esanguratsuak izan ditzake epe laburrean, etorkizunaren gaineko zalantzak areagotzen badira",
|
baina
hala ere, espero duenez," gure onera etorriko gara eta iraganeko oparotasuna berreskuratuko dugu". Europako Banku Zentrala are baikorragoa da oraindik eta, dioenez," ekonomiaren moteltzea oso epe laburrekoa izango da".
|
|
|
ez izan arren;
|
baina
hala ere haren mira dugu.
|
|
|
TOMAS MIREN dela konturatu da,
|
baina
hala ere ez dio begia paperari kentzen.
|
|
|
Nik orduan txanda bederatzietan amaitzen nuela erantzuten nion, eta mutil eder pila bat izaten nuela nire zain irteten nintzenerako,
|
baina
hala nahi izanez gero bera ere saia zitekeela nire faboreak irabazten. Berak orduan irribarre batez ordulariari begiratu eta bale leun batez erantzuten zidan, bederatzietarako ez zela asko falta eta itxarongo zuela.
|
|
|
Kanpora irten ginen. Nire etxetik gertu antzean,
|
baina
hala ere begirada guztietatik aparte geratzen zen zelai batean aparkatu zuen autoa Aitzolek. Erreka apal baten ondoan.
|
|
|
Ohetik salto egin eta Lucasengana joan zen. Hitz estuz kontatu zion Lucasek arnasa nekez hartzen zuela eta hitz egitean lasaitu egiten zela, horrexegatik ari zela etengabe hitz egiten, eta on handia egin ziola Marcos ikusteak, arnasestua erabat joan zitzaiolako, trankildu egin zelako erabat,
|
baina
hala ere nahiago zuela hitz egiten jarraitzea, eta halaxe egotea: hitz egiten eta Marcos ikusten, gustura zegoela halaxe.
|
|
|
Neskato polit bat izan genuen orain dela hiru aste. Polita dela esan eta gero ez duzu sinistuko neure antza duela esanez gero,
|
baina
hala diote denek. On hutsa da gainera eta loti samarra.
|
|
|
Presiopean idazten da eta behar baino txartoago argitaratzen da, lauzpabost urte argitaratu gabe egon den idazlea komunikabideetako parriletatik kentzen baita. Hor konpon, esan dute egileek, eta askotxok esaten dute,
|
baina
hala ere ez da arintzen presioa.
|
|
|
Egia da bi estatu horien gobernuek Hizkuntza Gutxituen Europako Ituna onartu zutela, eta baita Espainiakoak —Frantziakoak ez bezala— berretsi duela ere; horrezaz gain, Europako Kontseiluko Asanblada Parlamentarioak bere kideei hizkuntza gutxituak babesteko eta sustatzeko eskatu zien, hau da, Europako herrialde guztietako kideei;
|
baina
hala eta guztiz ere aldarrikapen eta gomendio horiek errealitatean gauzatzetik oso urrun daude.
|
|
|
Erakundeen Kontseilua, Euskal Herrian Euskaraz, Udalbiltza, EAJ PNV, EA eta Batasuna, Euskal Herri osoan. Baliteke izenen bat ahaztu izana,
|
baina
hala balitz ere gauzak ez lirateke asko aldatuko: egunaren oihartzuna soilik entzun zen konpromisoa betidanik hartuta dutenengan; edo, beste ikuspuntu batetik begiratuta, kulturalki eta politikoki euskal izate eta nortasunaren alde daudenengan baino ez.
|
|
|
Bilkura hasi aitzin, ostatu zoko hartara gonbidatu ninduzun kafe baten edatera. Ez nuen gogorik
|
baina
hala ere, hotzak gatibatzen zuen ostatuan zure hatzetarik sartu nintzen. Kafeak noski zainak inarrosi zizkidan, oilo larrua denetan hedatuz; zure mintzamoldeak halaber.
|
|
|
Putoa beltza zen, Vladimir deitzen zen, ez dakit izen artistikoa izango ote zen baina. Jakina, zuk orain uste duzu mandingoak kristoren zuztarra zeukala esango dudala,
|
baina
hala uste baduzu, ez dakizu zer den sexu adultoa. Vladimirrek aparailuak zeuzkan, aparailu elektrikoak ez ezik zafran eta, orokorrean, azukrearen industrian erabiltzen diren tresna tradizionalak, eta aparailuak eta tresnak bakarrik ez, botikak, jesarleku bereziak, errobotak, belarrak, pilulak eta ukenduak ere bai, halako moldez non, etxera iritsi eta parafernalia guztia hedatu zuenean, edozeinek sinetsiko zukeen dentista zela, ezen ez puto.
|
|
|
Ilusio guztia galdurik, izarpeak niretzat gordetzen zuen tokia zein zen ezin kausiturik, une kritikora iritsi nintzen: suizidatzeko tentazioak eduki nituen,
|
baina
hala edo nola, aldi latza gainditu nuen. Lana, emaztea, adiskideak, hiria, hots, bizimodua errotik aldatzea erabaki nuen; oihan honetara etorri nintzen, oihan osoa elektrifikatu eta Mark Knopfflerren kantak etengabe entzunarazteko asmoa duen konpainia batentzat lan egitekotan, elektrika jartzen laguntzeko.
|
|
2002
|
|
|
Eta orain plazaratzen ditudan bi nobelatxootan horixe egin dut, bi errealitate ziztrin irudikatu. Bi balizko gizarte ia ezinezko
|
baina
hala ere oso hurbil eta beldurgarriak sortu. Batean, heriotza, zigorra, torturak eta drogak dira nagusi.
|
|
|
Hego Euskal Herriko Nekazaritza eskoletako ikasleek mobilizazio ugari egin zituzten joan den ostegunean, hilak 7, «Nekazaritza euskaraz, orain» lelopean. Hegoaldean dauden bost nekazaritza eskoletatik (Murgia, Derio, Arkauti, Fraisoro Zizurkil eta Txantrea) bakar batek, Fraisorok, eskaintzen ditu euskarazko eskolak,
|
baina
hala ere, ezin dira ikasketa guztiak euskaraz egin. Eskola hauetako ikasle gehienak euskaldunak dira ordea.
|
|
|
Gainera, estatuko iritzi publikoa ere alde du, eta, Batasunaz gain, PSOE bera ilegalizatzekotan dabilela dirudi. Ez dakit nork eta nola markatzen duen PPren estrategia,
|
baina
hala Espainiari nola Euskal Herriari neurria hartua die. Eta luzerako dagoz.
|
|
|
Hala da, bai. Ez dut daturik operatibo hori ETArena zela eta Ertzaintzaren aurkakoa zela esateko,
|
baina
hala balitz berdin esango nuke egun hori tristea litzatekeela Euskal Herriarentzat, azken finean, euskaldunak euskaldunen aurkako borroka norabide batean jartzen gaituelako. Goazen saihestera bata eta bestea, burujabetzaren bidera jauzia elkarrekin egiteko aukera objektiboak ditugu eta.
|
|
|
Neurri batean, Bergaminen pertsonaiak berreskuratu nahi izan ditut, baina harantzago eramanaz. Hau da, Bergamin, oso komunista, errepublikazalea eta kristaua izan da,
|
baina
hala ere, emakumearen gainean berak zuen ikuspegia eta egungoa ez datoz bat. Orduan, Medea izango da hori aurpegiratuko diona.
|
|
|
Autore nekaezin honek gaztelaniaz ere argitaratu ditu eleberriak, haien artean Residencia Rochester (1994) edo Huyendo del pasado (1995) intriga eleberriak eta Carta fatal (1994) espioitza eleberria, denak idazleak berak argitaratuak. Literaturaren eta subliteraturaren arteko muga gero eta labainkorragoa hautematen da produkzio zabal horren atzean,
|
baina
hala eta guztiz ere onespen handia izan zuen euskal irakurleen artean.
|
|
|
Eta nik Italiarekin konpara dezaket egoera; txirrindularitzarako zaletasun handia dago Italian (futbolaren atzetik, txirrindularitza da zale gehien mugitzen duen kirola),
|
baina
hala ere, errepidetan errespeturik eza erabatekoa da.
|
|
|
Ferrer ez da pertsonaia historiko sentitzen,
|
baina
hala ere, bere obrak, bere proiektu itzelak denboran zehar irautea du amets.
|
|
|
Lurraren zati batek dena eskuetan dauka,
|
baina
hala ere, sufritzen dago planetaren armonia falta globalagatik.
|
|
|
Hori dela eta, hurrengo orrialdeetan sektorearen bilakaera aztertzeko egingodugun deskribapenean, batez ere aldagai kuantitatiboak kontuan hartu ditugun arren, gogoan izan behar dugu badaudela beste aldagai kualitatibo batzuk ere, neurtzekozailtasunak erakusten dituztenak,
|
baina
hala ere garrantzitsuak direnak.
|
|
|
Honela, 1975etik 1985era bitartean enplegu galera izugarria izan zen. 1985etik 1990era, hazkunde ekonomikoaren eskutik, enplegu sorrera berreskuratu zen,
|
baina
hala etaguztiz ere, langabeziak tasa altuetan iraun duela azpimarratu behar da, EuropakoBatasuneko tasak bikoiztuz hain zuzen.
|
|
|
Borroka asko egin izan behar genuen,
|
baina
hala eta guztiz Madrileko ministeritzan ez genuen, aita pontekorik, izan, eta aldiz, bai etsaia eta orduan hau ixtea erabaki zuten.
|
|
|
|
baina
hala ere tunikarekin estaltzeko borrokan ahaleginak egiten zituen hark;
|
|
|
Hurrengo urratsa azkoinen junturak jartzea izango da. Eredu batzuetan jarrita daude,
|
baina
hala ez bada, txorrotak ahokatu eta azkoinak eskuz estutu egiten dira, eta beti modu alternatiboan. Amaitzeko, flexoa jarri behar da, gomazko juntura behar bezala jarrita duela ziurtatzeko, eta dutxa on bat edo bainugela eroso bat besterik ez da falta.
|
|
|
Alexek barre egin zuen. Eztula eragin zion barreak,
|
baina
hala ere karkaraz jarraitu zuen.
|
|
|
Imanolen aurpegia erditzalean ezkutatzen zen,
|
baina
hala eta guztiz agerikoa izan zen bat batean hartu zuen gorri bizia. Mesalinaren ukituak nerbio guztiak tentetu zizkion.
|
|
|
Ez zaizu idurituko zuri,
|
baina
hala den uste dut, eta ez naiz bakarra, hori, edo holako zerbait, izan baita zenbait idazlek mahai gainean jarri duten arazoa. Atxagak berak esan zuen aitzin horretan euskara gaizki dabilela, etorkizun beltza duela, ez dezagula gure burua engaina, uste baino askoz ere kopuru txikiagoa dela euskaldunena.
|
|
|
– Gimnasioan jende gehienak daki Algortakoa. Ez dakit zelan,
|
baina
hala da. Min egin zidan konturen bat ere entzun behar izan nuen, aita zure txotxongilo hutsa besterik ez dela.
|
|
2003
|
|
|
Batzuetan irabazteko gogor ahalegindu arren, lan horrek ez du ordain saririk emango, eta hain zuzen ere hori da kirol honek erakusten duena, hots, jolasteko aukera anitz daudela eta ez dela sekula etsi behar. Profesional mailakoak ez direnek, gutxitan dute irabazteko helburua,
|
baina
hala ez izanda ere jokalariak laster konturatzen dira joko honen xedea ez dela garaile izatea, baizik gizabanakoaren jarduera hobetzen saiatzea.
|
|
|
Jendea telebistari begira dago, eliteko kirolariak ikusten ditu, proba gogorrak ikusten ditu… gero eta proba gogorragoak prestatzen dira. Aizkorri Zegamako mendi maratoia dut gogoan… ez da edozeinentzako,
|
baina
hala ere, herrikoitasuna bilatzen da, hau da, ia edonork parte har lezakeela zabaldu nahi da. Aizkorri inguruan 40 kilometro korrika… oinez ere asko iruditzen zait.
|
|
|
Lehen aipatu du Arratibelek inkestetan erantzundakoa gauza bat dela eta bestea gero nola aktuatzen den. Jendeak osasunagatik egiten duela kirola dio,
|
baina
hala da. Zein dira benetan bere helburuak?
|
|
|
Champourcineko Ernestina ez omen zen erabat feminista,
|
baina
hala ere beti borrokatu omen zuen emakumearen duintasunaren alde. 1926an Maria de Maeztuk eta Concha Mendez poetek martxan jarri zuten Club Lyceum beste batzuk Lizeo Feminista izendatzen dute elkarteko partaide egin zen, eta hango Literatura saileko arduradun.
|
|
|
Ez dira heroiak, ez dut esango kontrakoak direnik, baina heroiak behintzat ez dira. Bat, Donostiako Alde Zaharreko zulo batean dago ezkutaturik, beste bat mendian galdurik, eta hirugarrena Bilbon, frontean, batailoi bateko arduradun,
|
baina
hala eta guztiz ere bakardadea sentitzen du, gerraren ondorioak eta krudeltasun guztia.
|
|
|
Duela gutxi jakin dut, gure etxeko auzoan, gugandik bi metrora bizi zen adineko emakumea zendu egin zela duela hamabost egun. Nik zoritxarra gertatu eta hamabost egunetara jakin dut bere heriotzaz. Gaixo zegoela bai, eta noizbehinka seme baten etxean egoten zela ere bai,
|
baina
hala ere... Eta neure buruari galdetu diot:
|
|
|
Gehienez ere eskailera buruan, edo etxebizitzako atarian. Eta gu zortzi bizilagun baino ez ginen,
|
baina
hala ere, ezer gutxi nekien berari buruz, Mari Carmeni buruz, duela gutxi zendu zen emakume hari buruz. Ia ezer ez, igogailua jarri ziguten egunetik aurrera.
|
|
|
Apur bat galduta, bazter guztietara begira zegoen, ikusten ez zuela. Behin baino gehiagotan joana zen Ainhizeren etxera,
|
baina
hala ere dena hotz egiten zitzaion. Ez zuen oso gogoko, ez zen eroso sentitzen, batez ere Ainhizeren ama etxean egonez gero.
|
|
|
Aspaldian debekatu zion hori bere buruari, eta ordutik ez zuen zalantzarik eduki. Orain ez du bestetara zertan izan,
|
baina
hala ere, arrebak hain azkar igarri zion bezala...
|
|
|
Datu horiek guztiek, gaiari buruz dagoen legediarekin batera, espainiar hiritarrek gertuko pertsona maite baten heriotzaren aurrean duten izaera solidarioa eta eskuzabala erakusten dute,
|
baina
hala eta guztiz ere, hori guztia kontuan izanik ere, egoera hobe daiteke, are gehiago, hobetu beharrean da.
|
|
|
Argitaratu gabeko beste bi liburu ere utzi zituen (euskaraz eta frantsesarekin batera). Egiategi ez zen historialaria eta ez zuen bere burua halakotzat (baizik filosofotzat),
|
baina
hala ere bere lanean hainbat erreferentzia egin zizkion historiari. Aurreko hainbat euskal idazleren berri ere bazuen (Leizarraga, Axular, Etxeberri Sarakoa, Oihenart, Larramendi,...) eta haien segidan kokatzen zuen bere burua49 Beraz euskarazko narratibaren baitan.
|
|
|
Gaztelaniaz baina karaktere grekoz idatzia zuen Agurtzanek bere atxilotze aldiaren lehen bertsioa: α, β, γ, δ.. amak koadernoa deskubrituta ere bere minaren handiaz ez ikaratzeko; ez zezala inork ikus,
|
baina
hala ere idatzi egin behar... Sentipen bikoitz berbera dago liburuko pasarte zirraragarrienetako batean:
|
|
|
Eta horretaz orain ari dela ohartzen. Bai, badakit zer esan zizun eta zer deitu zizun,
|
baina
hala ere...
|
|
|
Badakit ez duzula berriketarako gogo handirik izango,
|
baina
hala ere eskutitz hau idaztera ausartu naiz. Idaztera eta zuri bidaltzera.
|
|
|
Halako galderak erruz egin dizkigute estreno egunetik hona eta liburuarekin pasatu zen bezala, orain ere jende klase zeharo desberdinari gustatzen zaio emanaldia: Bilboko Zorroza auzo  ko euskaltegiko 20 urteko ikasleari, 55 urteko frontoi  gizon ilehoriz tintatutako purudun ipurdia aterea duen euskaldun zaharrari...
|
baina
hala ere, polittena, herrietako oilalokak oilategitik ateraraztea izan da, eta" ama, ixilduko altzea faborez?" entzun gabe, beste 500 ikuslerekin batera nola barre suelto egiten duten ikustea.
|
|
|
Prentsa elebidun garaikidearen eskutik abiatuta Â" ezin da euskarak ezinbesteko duen komunikazio esparru auto zentraturik sortu, eredu horretan euskara ez baita garatu ez kuantitatiboki ez kualitatiboki joan deneko mende laurden luzean34". Gogorra,
|
baina
hala da. Edozein kioskotara joatea nahikoa du euskaldunak marrazki ilun hori bere begien aurrean edukitzeko.
|
|
|
Batzuen errua guztiei hedatuz, zaku berean sarturik dena, helburuak eta metodoak nahisirik, xede batzuen kointzidentziari erreparatuz, hortik konnibentzia edo konplazentzia ren ustera igaro, azkenik konplizitatearen estigmama rraztu digute kopetan. Zuzengabekeria da, oker egindako identifikazio prozesua, zentzugabekoa,
|
baina
hala da. Indarkeria zein punturaino den elementu baldintzatzailea ulertzeko ahaleginik aski ez du egin euskalgintzak, mugimendu gisa ez bederen; eta are gutxiago estigma hori gainetik kentzeko.
|
|
|
Hor dago koxka. Koxka handia, zaila,
|
baina
hala ere gaindi daitekeena. Euskal Herriak euskaraz hizketan hasi behar du horretarako.
|
|
|
Hauxe gertatzen zen adibidez armadan eta flotan agintzen zuten hamar estrategen kasuan. Beraien artean lehendakari bat aukeratzen zuten,
|
baina
hala ere denak ziren erantzule eklesiaren aurrean; horrela eklesiak zeukan subiranotasuna baina hizlari trebe batek eklesia manipulatu zezakeen bere alde. Boterea eskuratu eta gordetzeko oratoriaren garrantzia Atenasko ezaugarri kulturaletako bat bilakatuko zen.
|
|
|
–Herriko parrokoa jelkideen aldekoa omen zen,
|
baina
hala ere herrian geratu zen –beste paper bat erakutsi zidan bisitariak mahukan karta bat baino gehiago gordetzen zuela erakutsiz– Bera errugabea zela, eta ez ziotela ezein kalterik egingo, eta hori dena.
|
|
2004
|
|
|
Musika talde bat sortzea erabakita, Txus baxu jolea kontratatzen dute, jatetxeetan musika komertziala jotzeko. " Baster eta Txusek putakeriak egiten dizkiote protagonistari,
|
baina
hala ere maite dute. Lagun minak dira hiruak.
|
|
|
78 hautestontzi elektroniko paratu ziren EHUko Gipuzkoa, Araba eta Bizkaiko campusetan eta guztira bi milioi boto txartel egin ziren. Demotek sistemak ondo funtzionatu zuen,
|
baina
hala ere hainbat kritika jaso zuen. Haserre handiena lehen itzulian hirugarren lekuan geratu zen Francisco Doñate hautagaiak erakutsi zuen.
|
|
|
Yado hasta tado dristi, Yado dristi tado mana, Yado mana tado bhava, Yado bhava tado rhasa; «eskua duzun lekuan han duzu begirada, begirada duzun lekuan han duzu sentimendua, sentimendua duzun lekuan han duzu emozioa, emozioa duzun lekuan han duzu adierazpena», Natyashastraren hitzak kantatzen dizkit Kalamandalam Haridasan kathakali antzerki dantzako guruak; itzalak uxatzen trebea da nire maisua; eta gainera, euskaraz bezala berdin berdin, aitxa, ama, aitxitxe, amuma errepikatzen dio nire amari malayalam hizkuntzan; denbora asko pasa dugu elkarrekin, eta lagun handiak izateaz aparte poliglotak ere bagara, berak euskal ingelesa daki eta nik ingeles indioa; Aryunaren tenplu txikiaren aurrean dagoen zuhaitzak ederki abesten du, eta gure herriak haritz zaharrari kantatzen dio. Ordu asko sartu nituen txikitan Ezpata dantza, Xemeingo dantza eta abarrak ikasten,
|
baina
hala ere, maisuak ez ninduen sekula biluztu, ez ukitu, ezta gerripeko soil batekin dantzan jarri, Indiako Kalaripayattuan bezala. Patetikoa naizela eta patetikoak garela onartzea ez da erraza.
|
|
|
Gatazkaren gainditze bidean, azaroaren 14an garrantzi handia izango duen proposamena egingo duela iragarri du Batasunak. Asko dira Batasuna edo bere aitzindariek egindako gisa horretako iragarpenak,
|
baina
hala ere, jadanik lortu du komunikabideak eta klase politikoa egun horretan Donostiako Belodromoan egingo duen ekitaldirantz begira izatea. Deia egunkariak aurreratu duenez, Batasunak balizko herri kontsultan erabiliko lukeen galdera aurkeztuko du.
|
|
|
Txantxetan zirudien,
|
baina
hala ere serioski jardun zuen nire burua aztertzen. Zerrenda kendu zidan, buruko zauriaz arduratu eta behar zen sendagaia jarri zidan zaurian, baina estali barik utzi zuen.
|
|
|
Uste dut, hemen bizita, euskara jakiteak normalena izan behar lukeela. Badakit euskarak zer eman didan (lagunak, lana, beste mundu bat),
|
baina
hala ere badakit ni beti erdalduna izango naizela, bihotzez. Elebitasuna existituko da, baina ez da nire kasua?. 671
|
|
|
Baroja ez zen Euskal Herrian bizi, Pio Baroja Berako etxean egin zen euskaltzale, kruzadatatik itzultzen den jauntxo feudal baten antzera. Unamonotaz zera esaten da, unibertsal izateagatik utzi ziola euskaldun izateari,
|
baina
hala ere absurdo samarra dirudi unibertsal izateko Salamancara joan beharra, makina bat salamankar Bilbora bizitzera etorri direnean?. 724
|
|
|
Oso ona, oso garestia, eta gutxitan jan ahal izango dugu,
|
baina
hala ere, ez du merezi hola ibiltzea.
|
|
|
Bi jenderi pentsatzen zuen: lehenik Antoniori, sukal dari ona, jelos zen Elenaz, zeren emaztea sukaldari hobea zen eta usu kexatzen ziren; beste pertsona aldiz... ikaragarria zen bera zela pentsatzea, egia... azken denbora haietan Kittok entzun zuen Elena rekin kexatzen,
|
baina
hala ere... pertsona hori Ongidan jauna zen. Bai, Kittoren aitaordea...
|
|
|
Dena ongi pasatu zen. Eguerditan jantokira joan zen eta ohartu zen joan zen eguneko gizon bitxia han zela, urduri
|
baina
hala ere, lasaiago. kitto hasi zen jo tzen aire triste bat. Bukatuta, gizon bitxiak erran zion:
|
|
|
Eta Oubron gehiago hurbildu zen, eta Stoepel ikusi zuen, Kurt Stoepel, 1932ko Tourrean bigarren geratu zena eta mila ihesalditan kide izandakoa. Eta badakit, dio Ginok, badakit betiko istorioa dela, derrigor etsaitutako pertsonen kontu hori,
|
baina
hala izan zen edo hala kontatu zidaten niri, dio.
|
|
|
10) De Groeeningek aurpegira begiratu ziola, bai, baina segituan Romanen soinera begiratu zuela, maillotaren koloreak zeintzuk zituen jakin nahian, nor ote zen ziklista hura, ze selekziotakoa, baina maillotaren partez alkandora zahar bat ikusi zuela eta, orduan, De Groeeningek onartu behar izan zuela alboan zeraman hura ez zela ziklista,
|
baina
hala ere bazihoala aurrera nola edo hala, lau burdinaz egindako bizikleta harekin, alkandora urratuarekin eta praka labur lohi haiekin, Télégraphe mendian gora, 15 urteko mutil hura.
|
|
|
Kamioian jarrita, eguzkiaz gozatzea, epel aurpegian. Zientziak ez du oraindik sakon aztertu zergatik gerrarik gabeko lekuetan eguzkiak epelago jotzen duen,
|
baina
hala izaten da, edo hori pentsatzen dute gerratik ihes egindakoek, eta egia izango da eurek badiote.
|
|
|
Oscarrek ezetz egin du buruarekin, ez dela akordatzen,
|
baina
hala izango dela, selekzio hartako kide batek badio.
|
|
|
–Del Vallek diskoak aliritzira hartu eta kartoizko azalak irakurtzen zituen. Tutik ere ez zekien jende alu hari guztiari buruz,
|
baina
hala ere estasian bezala aipatzen zituen haien izenak– Hara! Karajan, nire musikagile gustukoenetako bat!
|
|
|
Eta askotan esan dio semeari gehiago etorri behar direla, ilobak hazten ikusi nahi dituela, eta Josebak ere esaten dio," bai, etorri genuke gehiago... Ea lanean egun batzuk eskatzen ditugun..." Baina egunak aurrera doaz, eta gazteei egunak azkar joaten zaizkiela badaki Luisak, eta ulertzen du,
|
baina
hala eta guztiz ere faltan botatzen du Joseba, eta ilobak, Oihana eta Asier.
|
|
|
Izatea, esentzien zeru platonikoan da betirautea, existentziaren mundu honetan ezirautea da, iragatea. Eta, b) denborazkotasunak, batetik, izatearen hutsaltasuna adierazten du (hutsaltasun natural bat, axanpa unamunotarrik gabe), jaio den ororen hil beharra – tragikoa sentitu daitekeena,
|
baina
hala sentitu beharrik ez dagoena, apaltasun pixka batekin ere onar daitekeena, doi batez ere apika, errealitate ihestezin sinplea nolanahi ere:
|
|
|
Orain arte esandako guztia leku pribilegiatu batean islatzen da, emisioetan eta programazioetan hain zuzen ere, telebista lokala sintonizatzean pantailan ikusten ditugun edukietan, alegia. Telebista bakoitzak berezko ezaugarri propioak ditu, jakina, ezberdina egiten dutena beste edozeinekiko,
|
baina
hala eta guztiz ere Euskal Herrian bost telebista lokal eredu bereiz daitezkeela uste dugu nahiko erraz, emisioen maiztasuna, emanaldien osaera, programaziotaularen eraikuntza, programen jatorria, difusioa ren izaera (originala, errepikapena) eta euskararenerabilera konbinatzen dituzten moduaren arabera.
|