|
2000
|
|
|
Agian, abentura mota gehiegi nahasten da nobelan, agian, zenbait puntu geratu da argitzeke...
|
baina
hala ere, irudimena eta kontatzeko grina ezin zaizkio ukatu egiteko honetan hasi berria den Joxe Belmonteri. (Egunkaria I)
|
|
2002
|
|
|
Autore nekaezin honek gaztelaniaz ere argitaratu ditu eleberriak, haien artean Residencia Rochester (1994) edo Huyendo del pasado (1995) intriga eleberriak eta Carta fatal (1994) espioitza eleberria, denak idazleak berak argitaratuak. Literaturaren eta subliteraturaren arteko muga gero eta labainkorragoa hautematen da produkzio zabal horren atzean,
|
baina
hala eta guztiz ere onespen handia izan zuen euskal irakurleen artean.
|
|
2003
|
|
|
Apur bat galduta, bazter guztietara begira zegoen, ikusten ez zuela. Behin baino gehiagotan joana zen Ainhizeren etxera,
|
baina
hala ere dena hotz egiten zitzaion. Ez zuen oso gogoko, ez zen eroso sentitzen, batez ere Ainhizeren ama etxean egonez gero.
|
|
|
Aspaldian debekatu zion hori bere buruari, eta ordutik ez zuen zalantzarik eduki. Orain ez du bestetara zertan izan,
|
baina
hala ere, arrebak hain azkar igarri zion bezala...
|
|
2009
|
|
|
Kontalariak, narratzaileak, ipuina kontatzean baliabide jakin batzuk erabiltzen ditu, jakinaren gainean edo oharkabean. Ipuin mota bat baino gehiago dagoenez gero, mota bakoitzak efektu ezberdina eragiten du,
|
baina
hala ere, ahozko narrazioek, herritik datozen eta ahoz eta memoriaren bitartez hedatzen diren kontakizunek, orokorrean, euren estilo bereizgarria daukate. Hona labur labur normalean betetzen diren arauetariko batzuk:
|
|
|
Kontuan hartzekoa da taberna guztiak kamino ertzean zeudela, bidaztien begira. Tabernazarre da, kaminoari baino herriari adiago dagoen bakarra,
|
baina
hala eta guztiz ere, bide nagusitik nahiko paraje.
|
|
2012
|
|
|
Barauaren legeak agintzen zuen barau egunetan otordu bakarra egin behar zela,
|
baina
hala eta guzti ere ez zuen debekatzen goizean eta arratsaldean zeozertxo hartzea. Baraua 21 eta 60 urte bitartean zeudenek bete beharrekoa zen, salbuespen batzuk kenduta:
|
|
|
Egun bai egun honek san Juan dirudi ez da san Juan
|
baina
hala lonbra bedi. Goazen san Juanera gaur arratsean etorriko garela bihar goizean.
|
|
2015
|
|
|
Euskal literatura eta kulturaren txikitasunak ezinezko egiten du muntaia handirik, espektakulu handirik egotea,
|
baina
hala ere egon badago logika horren baitan sartzen den esparrurik Atxagaren ustez. Horixe da hain justu Euskadi Ofiziala.
|
|
2018
|
|
|
Akordatzen zen, arnasestuka iristen zirela gailur batera, mundu itogarriaren beste aldean zegoen tontorrera, beretzat sentimendu ederren zirrara sorlekura, eta nola handik begiratuta ikusten zuten mendi tartean zegoen harana, erreka uraren abestiz alaiturik eta ezkongai lorez jantzirik bizi zen bailara. Orain udazkenean itxura goibelagoa ikusten zion Elbak ibarrari,
|
baina
hala ere dotorea.
|
|
|
Bai, bazekien zekiena,
|
baina
hala eta guztiz ere jokoari jarraituko zion berak ere. Nora arte heltzeko ziren, ikusteko zegoela oraindik uste zuen, baina sinetsia zegoen baita ere, ez zuela hain erraz menderatuko.
|
|
|
Arteak hartu ezinik zegoen Elba,
|
baina
hala eta guztiz ere, buruak agintzen zion lasai egoteko, eta zaldiari igurtzika hasi zen negar isil batean. Burua erorita zeukan zaldiak eta alarau larri triste batzuk baizik ez zituen egiten beldurrez, isil isilean, begi ikaratuez.
|
|
|
Haurraren argazkiari begira paratu eta zeruan itxaroteko esan zion, han egingo zutelako kotoizko hodei tartean eurentzako kabitxoa. Bizitzatik at ikusten zuen haurra,
|
baina
hala ere, bizirik bere zain, zisne basati legez, edo beste batzuetan, orduan bezala, bera izan zen modu modukoa. Konsziente zen, hala ere, amets faltsu hura izango zela bere hondamena; baina, jaioaz batera, batzuk arintxoago, beste batzuk geroxeago, tantaka tantaka abiatzen direla gizakiak heriotzaren hatzaparretara argi izatea, garratzegia egiten zitzaion; bere buruarekikoa egiteko modukoa umearekin pentsatuaz batera.
|
|
|
Aldean zeraman zakuto handiari ostera, begi onez eta irribarrez so egin zion, diruz beteta baitzegoen. Augustorekin egindako tratuak medio, dirutzen jabe zen;
|
baina
hala ere, bere herrira bertaratuaz batera jasoko zuenarekin alderatuz, ezer gutxi zela han zeukana ere jakinaren gainean ongi zegoelarik.
|
|
|
Hizketaren atarian apur bat leun aritu nahi izan bazuen ere, nahiz eta esango ziona esan beharrak min handia ematen zion, eta ongi jakin arren berari Elbari zer min emango zion esango zionak,
|
baina
hala ere nahi eta nahi ez esan beharrean aurkitzen zela esanez, azkenik, braust! bota zion kontatu behar ziona.
|
|
|
" Eguzki galdatan zimelduriko lorea antzematen du. Orain hilda dago,
|
baina
hala ere, berriro jaioko da neure txikitxo laztana; euri lanbroak lore zimeldua berpizten duen gisara berpiztuko du egunsentiko argiak lotan datzana", bere artean eginez.
|
|
|
Izan ere, baten ziren idorrak intxaurrondoaren hostoak!, bere artean hasperen sakona eginez;
|
baina
hala ere, zuhaitzadar sendoak zituelako jarri ziola zuhurtzia handiz, ziurtasun osoz zegoen ama, etxatzeko intxaurrondoan, egurrezko jarleku eta guzti, soka luze luzeekin egindako txinboa.
|
|
|
Banekien jakin, inor ez zitzaidala etorriko askatzen, ez eta salbatzen; orain arte inguratu zaizkidanak ere, ikusi denez, putz egitera baizik ez dira hurreratu;
|
baina
hala ere, beti gelditzen da esperantza txikiren bat norbere baitan.
|
|
|
Ontzi hagan gora, alkondarak ere gorantz egin ziolarik, sabel buelta ilegabea eta azal leun emea jarri zitzaizkion ageririk. Zilbot pitin bat bazeukan eduki,
|
baina
hala ere, gustagarria egiten zen. Gogoak itota, hil behar nuela sentitzen hasi nintzen.
|
|
|
Frantsesari begirik gainetik ezin kendurik, ez nintzelarik ezerekin jabetzen, ezeri ere gusturik hartu ez niolarik;
|
baina
hala ere, behin eseri eta gero, jataldiak egin genituela ongi dakidalarik. Hasteko, izkira tortillak, ganba gorriak eta nekorak izan ziren nahi hainbat; txangurroa gero, eta muxarra gatzetan hurren, nahi adina jan genuen.
|
|
|
Baina lotsa zen, sentipen eta pentsaera haiek lizun, zantar eta lohiak topatzen zituelako. Arras sinetsia zegoen, azkenean eromenera eramango zutela;
|
baina
hala ere, berak ezin menderatuz, udaberri beroa aurrera zihoan heinean, gizonenganako atxikimendua eta haien gorputzenganako mirespena gartsuki handiagotuz zihoazkion, adrenalinaz betez.
|
|
2019
|
|
|
" Tampoco me emociona mucho publicar, más bien me da apuro" [12:22: 40]. Beraz, Saizarbitoriak ez bide du interes edota anbizio bereziki handirik merkatuan,
|
baina
hala ere, berak idatzitako obrek duten kalitateagatik, merkatuan mantentzen jakin du eta hori oso idazle gutxiren pribilegio edota abantaila da. Gai zabala da euskal literaturaren sistemarengan Espainiakoak eta nazioartekoak eragiten duen indarraren bektoreetan Saizarbitoriaren lanek hartzen duten interpretazioa eta zentzua.
|
|
|
Emakumeak hor daude behar denerako, eta erruduntzat joko dira ez badute hala egiten. Emakumeak eskurakoi ez badira, ez dira egokiak,
|
baina
hala egin arren, beraien lana gutxietsi edo ez ikusi egiten zaio. Bihotz bi.
|
|
2021
|
|
|
Bide beretik, haien ikastetxeetan ere irakurketarako sistematizatutako espazioak zabaltzen direla esaten dute (IE3, HIR1, AIR1, BIR1), eta egunero edo ia egunero irakurketarako irakurketa libreaz hitz egiten dute tarteak txertatu dituztela haien egutegietan eta ikastetxeko antolaketan. Arratsaldero 1530 bat minutuko tartea dutela DBHko maila guztietan ikasleek nahi dutena euskaraz irakurtzeko adibidetzen dute HIR1 ek eta AIR1 ek,
|
baina
hala ere, argi uzten dute irakurmena eta irakurzaletasunaren lanketa eta sustatzeak bestelako urratsak eta egituraketa eskatzen dituztela. Dena den, hau oraindik beharrezkoago ikusten da murgiltze eredurik ez duten ikastetxeetan eta, halaber, euskararen egoera soziolinguistikoa indartsu ez dagoen testuinguruetan; Ipar Euskal Herriko ikastetxe askotan, esaterako:
|
|
|
" Ni ikasketaburua naiz eta egunero dei asko jasotzen ditut haserre dauden gurasoengandik" (IE3). Egoera hau ezin dela orokortu eta lekuan leku eta garaian garai joera desberdinak egon daitezkeela aitortzen du,
|
baina
hala ere, arretagune aldaketa gertatu dela iruditzen zaio eta, bere iritziz, ikaslea izatetik ikastetxea izatera igaro dela ohartarazten du.
|