|
2003
|
|
|
Hala ere, badira ereduan ikasitako ikasleak oso erraz eta aise euskaraz hitz egiten eta idazten dutenak eta, D edo ereduan ibili arren, idazmenerako zein, bereziki, mintzamenerako zailtasun handiak ere dituztenak. Bada, orain arteko emaitzen arabera, irakaskuntza denborak ez ezik etxeko hizkuntzak, ingurune soziolinguistikoak, hizkuntzen arteko interferentziak, metodologia didaktikoak, irakasleen formazioak eta abarrek
|
badute
euskararen gaitasuna eskuratze horretan eragina.
|
|
2004
|
|
|
Askotan euskeraz izkribatzen dutenak erabiltzen dituzten itz berriak,
|
badute
euskera jatorrean beren kidea; eta idazleak izkuntza bear aña ezagutzen ez dutelako, ontzat emango al ditugu beren utsak?
|
|
2005
|
|
|
Larrinaga, J. Blanco). Era horretan, nerabe euskaldunek fikziorik ikusiko
|
badute
euskaraz, publiko guztientzako saioak ikusi behar dituzte, besterik ez baita ematen: Goenkale, astean lau aldiz; Martin, astean behin, eta Zine Oro, astean behin; hori da fikzio eskaintza guztia ETB1en.
|
|
|
Gure irudikoz, euskarazko erabilerak ez du aurrerapen nabarmenik ezagutuko, baldin eta gizarte multzo handiek, eskolaz gain, ez
|
badute
euskarazko esperientzia luze eta sakonik talde informalen batean, dela talde hori familia den, dela sare horizontaleko talderen bat den. Berezko talde informal horietan garatzen baitira benetan hizkuntzazko erraztasuna, atxikimendua eta ohitura.
|
|
2006
|
|
|
Nafarroan, eskola publikoetan ikasten ari diren ereduko neska mutikoak ditu jomuga, baita gurasoak ere. ereduan ikasi arren, euskara hutsean alegia, Nafarroako hainbat zonaldetan (gehienbat zonalde mixtoan eta ez euskaldunean) ikasleek nahikoa lan
|
badute
euskararekin. Euskara formala ikasten dute eskolan, baina gero komeriak dituzte alor informalean euskaraz aritzeko.
|
|
2007
|
|
|
Gune askea eta ekintzaren izaera ez formala azpimarratu nahi izan dugu eta horren harira hona ekarri nahi dugu Pello Jauregi2 ikerlariak" Gazteak eta euskara Lasarte Orian II" ikerketan plazaratu zuen hausnarketa: " Gure irudikoz, euskarazko erabilerak ez du aurrerapen nabarmenik ezagutuko, baldin eta gizarte multzo handiek, eskolaz gain, ez
|
badute
euskarazko esperientzia luze eta sakonik talde informalen batean, dela talde hori familia den, dela sare horizontaleko talderen bat den. Berezko talde informal horietan garatzen baitira benetan hizkuntzazko erraztasuna, atxikimendua eta ohitura".
|
|
2008
|
|
|
2008an, 240 bat. Horietatik oso gutxi euskara hutsezkoak dira, eta beste 60ek
|
badute
euskaraz zer edo zer. Beste gauza bat da nolako komunikabideak diren eta zenbatek kontsumitzen duten.
|
|
|
Gaitasunak ez dira eskolan bakarrik lortzen. Eskolatik ateratzean, ikasleek ez
|
badute
euskaraz jarduteko modurik, non praktikatuko dute. Eskolak berea egin dezake, baina gizartearen eta kalearen kontra ez du irabaziko.
|
|
2009
|
|
|
Guraso berri batzuek ikastolan jartzen dituzte haurrak, beste batzuek ez dute urrats hori ulertzen. Jendeek ikusten
|
badute
euskaraz idatzia eta, sar liteke errazkiago eguneroko bizian, baina uste dut gero lana egin behar dela familietan. Denek behar dugu egun guztiz indar bat egin, euskaraz aritzeko?.
|
|
|
Ikaragarria eta guztiz erabakigarria da euskararen bizi indarra trinkotzeko ahaleginean aurreratu daitekeena, etxetik euskal hiztun direnek euskara esparru guztietan, eta bereziki ez formaletan, ohikotasunez erabiltzen
|
badute
euskara, gero eta gehiago horrela bakarrik izango baitira euskara adierazkortasun biziz eta naturaltasunez erabiltzen duten hiztunak. Erabakigarria da euskaldun berriek hizkuntzari eman diezaioketen bizi indarra, eskolan nahiz unibertsitatean, zerbitzu publikoetan ez ezik familian eta lagunartean euskara erabiliz.
|
|
|
Etxetik euskal hiztun direnek ez
|
badute
euskara beren hizkuntza afektibo eta ohiko jarduera arrunteko lehen hizkuntzatzat gordetzen, nork bereganatuko du erabilera akademiko eta formaletatik harantzagoko, edo, hobeto esanda, honantzagoko, funtzioetarako euskara?
|
|
2010
|
|
|
Zinemaldian banatzen diren sariek ere
|
badute
euskarazko itzulpena. Hartara, gogoratu zein diren:
|
|
|
mintzajarduna eta, horren bidez, mintzamena bera. Ahozko jardunaz gainera idazmen irakurmenak ere landu egin behar dira, ordea, bihar etziko gazteek zuzen eta erraz egingo
|
badute
euskaraz. Beharrizan hori kontuan izanik Urruzuno eta Barriola sariak eratu ziren batetik; EIE (Euskal Idazleak Eskolara) programarekiko lankidetza sortu zen bestetik:
|
|
|
Hemen bizi diren horiek euskara hitz bat ere ez jakiteko eskubide osoa dute maila pertsonalean. Baina uste
|
badute
euskaraz diren gauzetan ere deus galdu gabe ulertuko dutela dena, bat laidoa da eta bigarrenik kolonialismo hutsa. Zer ekartzen du bertso baten itzultzeak, auzoa nonbait han jakinean atxikitzea ez bada.
|
|
2012
|
|
|
Berak parrez ala dio: " ¡ Manexak ez
|
badute
euskera bein ere bear bezela ikasiko!". Biaramonean etortzeko esaten digu baiña galderak idatzita uzteko.
|
|
|
Ohikoa da eremu erdaldunetan. Askotan
|
badute
euskaraz hitz egiteko gaitasuna, baina hala egiteko ohiturarik ez. Hala ere, erdal giroan egindako saioek xarma badutela uste du, eta Bizkaiko Igorreko eta Santurtziko ikuskizunekin gogoratu da:
|
|
|
Hizkuntza politikara noa berriro, ez da interesatu, ez da asmatu, inolako beharrik ez da sortu hiritarra kezkatuta egoteko. Jende askok kezka dauka hizkuntzak ikasteko; ingelesa ikasten da, alemana ikasten da, ez da merkea, baina
|
badute
euskarari eman ez zaion prestigioa. Azken urteetan gainbehera egin du ikaragarri.
|
|
|
... Gure irudikoz, euskarazko erabilerak ez du aurrerapen nabarmenik ezagutuko, baldin eta gizarte multzo handiek, eskolaz gain, ez
|
badute
euskarazko esperientzia luze eta sakonik talde informalen batean, dela talde hori familia den, dela sare horizontaleko talderen bat den. Berezko talde informal horietan garatzen baitira benetan hizkuntzazko erraztasuna, atxikimendua eta ohiturak...
|
|
2013
|
|
|
" Haurrek, azken batean, inguruan ikusten duten horixe egiten dute dio Mallonak: helduek ez
|
badute
euskara harremantzeko erabiltzen, zergatik erabili behar dute eurek. Helduek gaztelaniari ematen diote prestigioa, euskaraz jakin arren erdara aukeratzen badute".
|
|
2014
|
|
|
Elebitasuna emaitza okerragoekin lotzen bada, arrazoia ematen zaie gaztelania eskolako irakas hizkuntza izatea (hizkuntza behikularra) eskatzen dutenei (izan ere, horrelako hipotesiak behin mahai gainean jarrita, inork gutxik pentsatuko du nagusi den hizkuntza dela oztopoa; aitzitik, hizkuntza txikia, gutxiagotua, bihurtzen da galga). Azterketa guztiek agerian utzi
|
badute
euskarazko murgiltze ereduko ikasleek lortzen dituztela emaitzarik onenak konpetentzia guztietan, nola iradoki daiteke kontrakoa. Migrazioa, bestalde, iritzi publikoaren aurrean arazo moduan identifikatzea eta familia migratzaile jakin batzuen seme alabak dituzten eskolak porrotarekin edo kalitate faltarekin lotzea arduragabekeria galanta da.
|
|
2015
|
|
|
Modu horretan, eskolara egokitutako plangintza bat egiten da baina herriarekin lotura ere egiten da: eragile diren gazte horiek, eskolako ibilbidea amaitzean, dagoeneko
|
badute
euskara elkartearekin lotura eta herri mailan eragile izatera pasa daitezke.
|
|
|
Euskaraz eta gaztelaniaz egongo da. Hala ere, euskaraz jarriko dituzte errotuluetako hitzek antzeko grafia
|
badute
euskaraz eta erdaraz, edo mezu idatziaz gainera piktograma bat badago.Izenak. Diputazioko proiektuen eta ekintzen izendapena euskaraz sortuko dute, eta izendapen baliokidea izango dute gaztelaniaz.Erakundeak.
|
|
2016
|
|
|
Pentsa: euskaldunek beraiek harremanetarako ez
|
badute
euskara behar, zergatik konplikatu lukete beraiek bizitza. Jarri belarria tabernetan, kalean… Geniona: je vous salue, Zizurkil.
|
|
2017
|
|
|
Jendea zahartu egin da, hil, eta lehen berezko zena, indarrez egin behar da, militantziaz. Hala ere, gaur egun neska mutikoen artean euskaraz aritzea normalagoa da gure sasoian baino.Esperantza bada, orduan, neska mutikoek zuen garaian baino normaltasun handiagoz hitz egiten
|
badute
euskaraz. Euskarak lotsa galdu du, hori bai, baina egoerak eraginda gaztelaniara jo ohi da. Eibarren, hasteko, plan bat asmatu dute, euskara sustatzeko:
|
|
2018
|
|
|
Bisita berria izaki, erakarriko duen jende kopuruaren zalantzaz Zumaiako turismo bulegora hurbildu, eta hara, ia hamabost pertsona ate ondoan zain. Haietako batzuk
|
badute
euskararen aditzea, baita gutxien gutxieneko ezagutza ere. Hala erakutsi dute minutu batzuk geroago gidariak euskarazko hitzak esateko eskatu dienean:
|
|
|
Hizkuntza normalizaziorako prozesuak dakartzan zeregin tekniko espezifikoak behar bezala bete daitezen, Osakidetzak (maila korporatiboan) eta zerbitzu erakunde guztiek
|
badute
euskara zerbitzu tekniko bat, Arabako Errioxako ESIn eta Giza Ehunen Euskal Zentroan izan ezik.
|
|
|
18) Euskal hiztunek asmatu baldin
|
badute
euskararentzat tokirik bilatzen, izan da euskarak beren beharrizan komunikatiboak, hainbat alorretan bederen, betetzen zizkietelako.
|
|
2019
|
|
|
Egia erran, ez dago atxikimendu handirik, oportunitatez egiten den hautua da, bistan da, ez duzu hor atzemanen publiko militante bat. Funtsean, eskolan
|
badute
euskararekiko lotura, baina kanpoan ez dute segidarik ematen.
|
|
|
euskararen egoera osasuntsua da interneten (internetetik kanpo duen egoerarekin alderatuta, behintzat) eta komunitate aktiboa du. Sare sozialetan euskara badago (bizitza errealean bezainbeste); bizitza errealeko hizkuntza ohiturak sarera eramatea tarteko, software irekiak badu euskara; komunitatearen borondateari nahiz Ikt garapen jakintzari esker (eta zenbait software itxik ere
|
badute
euskara), badaude sarean euskara erabiltzearen aldeko ekimenak(. eus fundazioa da adierazgarriena) eta wikipedian osasun bikaina du hizkuntzak. hortaz, euskara iritsi da Iktetara eta hori onuragarria izan da hizkuntzarentzat euskarak interneten baduelako bere arnasgunea eta sendotzeko aukera. hala ere, oraindik bide luzea egin du euskarak Iktetan, teknologiaren garaiaren hasieran gaude eta.... Aipatu bezala, euskarak trantsizioa egin du aro digitalera, eta hurrengo erronkatzat bere egoera hobetzea nahiz etorkizuneko erronka berrietara moldatzea izango du.
|
|
|
Instituzioek herriaren nahiak bildu eta egikaritu dituzte. Zertarako balio digu bada, alderdi ezberdinek, Legebiltzarrak, diputazioek, hautetsiek… lekukoa hartzen badute baina gero ez
|
badute
euskararen aldeko benetako apustua egiten, kontrakoa ez denean. Zertarako KORRIKAn agertu hurrengo egunean inauguratuko dituzten eraikinen/ ekimenen izenak BEC (Bilbao Exhibition Center), Itzulia Basque Country, Urdaibai Bird Center, Basque Culinary Center, Basque Fest, Bermeo Tuna World Capital, Bizkaia Silver Week… bezalakoak badira?
|
|
2020
|
|
|
Urrats berriak egin behar ditugu, eta urratsak ez ezik, jauzia eman behar dugu, bi esparrutan batik bat: bata, eremu ez formala da; hau da, eskolatik kanpo, haur eta gazteek duten mundua, dela eskolorduz kanpoko jarduerak, ikus entzunezkoen kontsumoa eta krisi honetan garbi ikusi dugu horrek zer garrantzi duen, eta lan mundua, izan ere, zertarako ari dira euskaraz ikasten, gero
|
badute
euskaraz ere lan egin. Txostenean diogunez, aipatu bi esparru horietan jauzia emateko baldintzak ditugu.
|
|
|
Eta pentsatu behar da inguruan eduki dezakegun eraginean: ingurukoek ikusten
|
badute
euskaraz egiten dudala arazorik gabe bestearekin, agian haiek ere animatuko dira. Batzuetan probatzeak ez du esan nahi arrakasta izatea, baina bai ez zaudela geldi.
|
|
2021
|
|
|
Horien artean euskara dagoela jakinarazi du Kimok, Irola irratiko kideak: “Euskararen aldarria zaintzen saiatzen gara, baita eduki gehiago euskaraz egiten, baina parte hartu nahi dutenei ez diegu atea ixten ez
|
badute
euskaraz egiten”. Musika baliatzen dute haien aldarrikapenak egiteko, “batez ere bazterrean geratzen dena:
|
|
|
Ume eta nerabe guztiek aukera berdin berdinak dituztela esan ohi duten arren, aukera berdintasun hori ez da hasieran bermatzen, helmugan jarri baita, ukatzen omen den uniformizazioa gauzatuz. Sinpleki esanda, ikasle guztiek hasieratik ez
|
badute
euskara maila bera, ikasle batzuek beste batzuek baino hobeto hitz egiten eta idazten baldin badute, jaitsi dezagun maila beheraino desberdinkeria bidegabe horrekin bukatzeko. Berdin fisikarekin, historiarekin, biologiarekin edota bestelako ikasgairen batekin, guztietan gertatu baita" piloaren" txikitze bera, desberdinkeria horrek lekukoa pasa diezaion aipatu uniformizazioari.
|
|
2022
|
|
|
Datorren ikasturtean euskarazko lerroa desagertuko da, eta gaztelania hutsezko eredua izanen dute. «Donibaneko familiek argi
|
badute
euskaraz ikasi nahi dutela, oso urrun joan dira edo pribatura jo», esan du Lekunberrik.
|
|
2023
|
|
|
Auzoko haurrek, eskolatik aterata,
|
badute
euskaraz non eta norekin egin, arlo ez formalean eta modu ludikoan. Gainera, gurasoek seme alabei kalitatezko denbora tartea eskaintzen diete, elkarrekin ongi pasatzeko eta gozatzeko.
|
|
|
22). Gazte hizkerak eraikitzeko zorua ahozkotasuna denez, zaila dirudi gazte erregistro eta kode berriak ikasteko eta sortzeko gaitasuna izatea ahozko gaitasun nahikoa izan gabe; eta ezin dugu inoiz ahaztu, gazteek hizkuntzari eskatzen dioten bereizketa eta identifikazio funtzio bikoitz hori ez
|
badute
euskaraz lortzen, badutela beste karta sorta bat oso osorik erabiltzeko, gaztelaniarena edo frantsesarena, bizitokiaren arabera.
|
|
|
Irulegi, Aiherra, Lehuntze, Bidarrai... " Ez da bakarrik euskarara sartzen ditugula umeak, euskal kulturara sartzen ditugu, mundu batera, sustraietatik
|
badute
euskara". Gainera, ondotik ikastola edota irakaskuntza elebidunean sartu ohi dituzte gurasoek, eta Arinek badaki zein den emaitza:
|
|
|
Hain zuzen, gazteen artean nabari da ezagutza datuen igoera progresibo handiena. Hala, 1986an euskaldunak ziren 14 urtetik beherakoen %11, 8, eta euskaldun hartzaileak, berriz, %3, 7 Azken txostenean, berriz, euskaldunak dira %26, 7 eta euskaldun hartzaileak, berriz, %21, 4 Nafarroako haurren ia erdiek, beraz,
|
badute
euskarazko ezagutzaren bat.
|
|
|
– Baina nola gauzatu ahal izanen dute euskaldunek eskubide hori herrietara joaten diren apezek ez
|
badute
euskaraz egiteko gaitasunik, hots, seminarioko ikasketa guziak latinez eta erdaraz egin badituzte, euskara ez badakite edo, jakinda ere, hizkuntza bera eta euskal kultura eta literatura landu ez badituzte?
|