|
2001
|
|
|
Azken ondorioetan aitortzen denez, itxaropen handiegia izan da desertizazio arazoentzat izango ziren konponbide teknikoengan eta horretaz ohartzean,
|
azken
urteotan ikusmolde berriak jarri dira lur lehorren degradazioari aurre egiteko.
|
|
|
Aditua da geopolitika eta nazioarteko estrategian eta Le Monde Diplomatique en zuzendari
|
azken
urteotan; argitalpen horrek bere egin du globalizazioaren fenomeno eztabaidatuaren efektuen inguruko gogoeta kritikoa.
|
|
|
Perla muskuilua, adibidez, Mendebaldeko Pirinioetako ur korronteetan egon ohi den moluskua, gogor gutxitu da
|
azken
urteotan.
|
|
|
Espainian,
|
azken
urtean, 250.000 ebakuntza estetiko egin dira, bakoitzaren batez besteko kostua 400.000 pezeta (2.404 E) izanik.
|
|
|
Gehien gehientsuenak frantziar, piriniar edo suediar haritzez eginik daude eskuarki,
|
azken
urte hauetan merkatuak bestelako zur eta kolore batzuei ere ateak zabaldu dizkien arren: pagoa, gerezia, lizarra, astigarra, arkazia edo gaztaina sartu berriak dira horretan.
|
|
|
Ez dago
|
azken
urteetako kontsumoaren historiala jasotzen duen grafikorik.
|
|
|
Funtsezko puntu horien berri izateko, ikastetxeak
|
azken
urteetan izan dituen emaitzen berri jasotzea komeni izaten da (ikasle ohien ibilbidea, unibertsitatera iritsi diren ikasleen kopurua, etapa guztiak ematen badira ikasleek selektibitatean izan duten emaitza etab.
|
|
|
Diskoetxeen eta Napster en arteko borrokak Interneteko gune honetako erabiltzaileen kopurua murrizten du, baina gatazkak ez die eragiten MP3 fitxategien erreproduzitzaileen fabrikatzaileei, salmentak eta eskura dauden produktuen kopurua handitzen baitituzte. MP3 formatuko musika digitalaren sukarraren irabazle batek planeta ekortu badu
|
azken
urteotan, zalantzarik gabe, hau izan da artxibo horiek mahai gaineko ordenagailu estatikoetatik askatu dituzten erreproduzitzaile eramangarrien fabrikatzaileen sektorea. Paradoxikoki, munduko mp3 banatzaile handienaren (Napster, eduki iragazkiak aplikatu aurretik 60 milioi erabiltzaile baino gehiago dituena) eta konpainia diskografikoen arteko legezko borroka areagotu egin denez, erreproduzitzaile eramangarrien fabrikazioa sektoreko inbertsio onenetako bat bihurtu da.
|
|
|
Enpresak edaten du zenbat handitu dezakeen prezioa merkatu kuotari kalterik egin gabe. Markei dagokienez,
|
azken
urteotan hauteman den beste fenomeno bat “marka zuriak” deiturikoen gorakada izan da. Marka horiek ohiko kontsumoko produktuetan erabiltzen dira, hala nola esnean eta kontserbetan, baita fruitu lehorretan, edari freskagarrietan, garagardoetan eta beste batzuetan ere.
|
|
|
Produktu gozagarrien kontsumoak aurrerapen handia izan du
|
azken
urteotan. Dieta mota guztietan barneratzeak, ordea, nutrizio arloko arriskuak dakartza, gehiegi erabiltzeagatik.
|
|
|
Airbag a, magnesiozko bolanteak, gerriko adimendunak eta energia xurgatzeko aparrak dira ibilgailu gehienek urte batzuen buruan seriean eramango dituzten babes osagarri eraginkorrenetako batzuk. Gero eta utilitario seguruagoak egiteko premia hori dela eta, egiturek okupatzaileen eraginaren eta segurtasunaren aurrean duten portaera aztertzea izan da
|
azken
urteotan gehien bultzatu diren gaiak. Valladolideko Centro de Investigación y Desarrollo en Automoción (Cidaut) da ikerketa horietan aurreratuenetako bat.
|
|
|
Udako beroak egokiak dira edari freskagarri gehiago eta, nola ez, ur mineral gehiago kontsumitzeko. Produktu horrek nabarmen egin du gora
|
azken
urteotan. Tradizioz, gatz mineralen edukiari eta ontziratze prozesuari buruzko etiketetan.
|
|
|
Arrautzaren kasuan, erlazio hori onuragarria da odoleko lipidoen mailan duen eraginari dagokionez, hau da, gantz poliasegabearen proportzioa (koipe ona) gantz asea (koipe txarra) baino handiagoa da. Hala ere, kolesterol edukia dela eta, errezelo gehien duen elikagaietako bat da, eta horren kontsumoa nabarmen jaitsi da
|
azken
urteotan. Baina kontrola eta moderazioa elikagai jakin batean zentratzea ez dago justifikatuta.
|
|
|
lanpararen, iratzargailuaren, liburuen edo aldizkarien, agian argazkien edo loreen, apaingarrien eta abarren euskarri izatea. Baina,
|
azken
urteotan, mesillek protagonismo handiagoa hartu dute, logelako dekorazioan argi propioarekin distira egin arte. Gau mahaitxoak erabil daitezke ohearen bi aldeetan, baldin eta gutxienez ezaugarri komun bat badute.
|
|
|
Gomezek aipatu foroan azpimarratu zuen instalazioen ikuskapena berme garrantzitsu bihurtzen dela. Koadro kezkagarria Ondorio horiek gorabehera, Espainian kasu gehiago erregistratu dira
|
azken
urteotan. Kausak guztiz argiak ez diren arren, badirudi metodo diagnostikoak hobetzeak eta hozte sistemak gero eta gehiago erabiltzeak ez dutela beti mantentze egoera hobezinean lagunduko gaixotasuna eragiten duen mikroorganismoaren presentzia handitzen.
|
|
|
Atzo Genevan aurkeztutako Nazio Batuen Erakundeko Europarako Batzorde Ekonomikoak eta Europako Batzordeak egindako azterlan baten arabera, ingurumeneko adituek aztertutako Europako basoen ia laurdena hondatzen ari da. Europako baso masak etengabeko narriadura izan zuen 1986tik 1995era bitartean, eta,
|
azken
urte horretatik aurrera, “kalte maila handi batean egonkortu da”, adierazi du txostenak, eta Kontinente Zaharreko basoetan ingurumen kutsadurak duen eragina aztertzen du. Prozesu hori azkartu duten faktoreen artean daude meteorologikoak muturreko baldintzak, intsektuak eta onddoak eta kutsadura atmosferikoa.
|
|
|
Horri dagokionez, Domínguezek esan zuen gaur egun pertsona batzuk hiltzen ari direla Mendebaldean, infekzio batzuk sendatzeko antibiotiko eraginkorrik ez dagoelako. Amaitzeko, esan zuen
|
azken
urteetan eztabaida bizia izan dela Europako hegoaldeko herrialdeetan erabiltzen diren ekoizpen intentsiboko abeltzaintza sistemen eta Iparraldekoen artean, ez baitituzte botika horiek erabiltzen hazkundea sustatzeko.
|
|
|
Datu horiek Estatu Batuetako Gaixotasunen Prebentzio eta Kontrolerako Zentroek (CDC, ingelesezko sigletan) urtero egiten duten azterketatik ondorioztatzen dira. Espainian ere,
|
azken
urteotan, gora egin du elikagaien bidez transmititzen diren gaixotasunek. Hala erakusten dute Carlos iii.a Osasun Institutuak Madrilen duen Epidemiologiako Zentro Nazionalaren estatistikek.
|
|
|
Programa horretan, zientziaren bidez, metodo eraginkorrak diseinatzen dira eskoletan elikagaien segurtasunari buruzko informazioa transmititzeko eta etorkizuneko kontsumitzaileak oinarri sendoekin prestatzeko. FDAko Elikagaien Segurtasunerako eta Nutrizio Aplikaturako Zentroetako zuzendari Joseph A.Levittek elikagaien segurtasuna sustatu du
|
azken
urteotan lehentasunezko helburu gisa, osasun publikoaren barruan nahitaezko eremua dela uste baitu. Gaur egun, inportazio produktuak arautzea eta urtez urte haztea da bere erronketako bat.
|
|
|
Hala, bada, sorgo eta artatxikia ekoizten duten herrialde askotan, barazkiek, zerealek batez ere, energia eta proteina gehiena ematen dute. Enplegua giza kontsumoan Gizakiaren elikagai gisa egindako artatxikia hazi egin da pixka bat
|
azken
urteotan, beste zereal batzuen kontsumoan izan den hazkunde handiarekin alderatuta. Herrialde guztietan jaitsi egin da per capita artatxikiaren kontsumoa, pertsonako diru sarrerek zenbait maila gainditzen dituztenean, gutxiago kontsumitzen delako.
|
|
|
Garbigarrien eta desinfektatzaileen ondorio toxikoak aldatu egiten dira haien izaera kimikoaren arabera, eta arriskutsuenak kloroaren eta iodoaren deribatuak dira, baina ez dira baztertu behar hesteetako mintzak iragazkortzen dituzten amonio kuaternarioak, eta, horren ondorioz, hesteak infekzioak edo azido perazetikoa edo hidrogeno peroxidoa izan ditzake, besteak beste. Mikotoxinek eragindako kutsadura Mikotoxinak, moho jakin batzuen metabolismoak sortutakoak, oso substantzia toxikoak eta kartzinogenikoak dira gizakiarentzat eta animalientzat; horregatik,
|
azken
urteetan ikerketa sakona egin da horiek detektatzeko eta prebenitzeko. Mikotoxinen artean, aflatoxinak nabarmendu behar dira, oso toxikoak baitira.
|
|
|
Sektoreko ordezkariek esan zuten haragiaren prezioak igotzea beste erremediorik ez dutela; izan ere, Gobernuak baztertu egin du horretarako diru-laguntza publikoak izaten jarraitzea, ekitaldi honetan bezala, behi eroen krisia dela eta. Nekazaritza Ministerioaren proposamena da haragi kilo bakoitzaren azken prezioa bost pezetatan igotzea, hau da, jendearentzako salmentan, kostua kontsumitzaile guztien artean banatzeko eta merkataritza katearen beste muturrera ez joateko, hau da, abeltzainengana,
|
azken
urtean gatazka horrek eragin handiena izan baitu. Ministerioak ministro agindu bat onar lezake, sistema hori ezarriko lukeena, eta, sektoreko iturriek diotenez, zalantza handiak daude haragi salmentari buruzko ezkutuko tasa delako.
|
|
|
Taularen beste muturrean daude Gaztela Mantxa (12,3), Extremadura (14,0), Galizia (14,6) eta Gaztela eta Leon (16,0). Hala ere, Interneteko erabiltzaileak eskualdeka gehitzeari dagokionez, Asturiasek% 12 egin du gora
|
azken
urtean, eta atzetik ditu Euskal Autonomia Erkidegoa (11,1), Murtzia (10,5) eta Kantabria (9,8). Aitzitik, Nafarroa %3, 5 besterik ez zen hazi, eta atzetik Gaztela Mantxa (5) eta Aragoi (5,9) zeuden.
|
|
2002
|
|
|
Zergatik, baina, ADSL garatu behar hori,
|
azken
urteotan biziki goretsia izan den zuntz optikoa sustatu ordez?
|
|
|
Hemendik aurrera, ezin izango dituzte langabezia prestazioak aldi baterako ezintasuneko prestazioei gehitu, lan alta eman ondoren. Espainian aldi baterako kontratuen tasa oso handia denez —soldatapeko biztanleen %32—, formula hori iruzur iturri garrantzitsu bihurtu zen
|
azken
urteotan, Gobernuaren ekimenetik ondoriozta daitekeenez, nahiz eta zenbait iturrik, hala nola UGT sindikatuak, uste duten ez dela hain ohikoa. Orain arte, iruzur prozedura hau zen:
|
|
|
Gaixotasun alergikoen prebalentzia handitu egin da
|
azken
urteotan. Arlo horretako ikerketek argitu nahi dute zer faktorek eragin dezaketen hazkunde hori, eta nola esku har daitekeen garaiz, sentsibilizazioak saihesteko.
|
|
|
Nahiz eta
|
azken
urteotan PVCak lurra hartu hodiak eta husteko eta hustutzeko elementuak egiteko, erresistentzia, malgutasuna eta kobrea manipulatzeko aukera direla eta, iturgintzako lanetan gehien erabiltzen den materiala da. Lan horiek arazorik gabe egiteko bi gako dira ebakitzeko eta tolesteko modua, erabilitako kobre motak funtsezko zeregina duen trebetasuna.
|
|
|
Espainiako Kontsumitzaileen Batasunak (UCE) atzo adierazi zuen kontsumitzaileengan
|
azken
urteotan atzemandako aldaketetako bat bere eszeptizismoa dela, orain askoz zailagoa baita eskaintzen abantailez konbentzitzea. Kontsumitzailearen Nazioarteko Eguna dela eta, UCEk gogoeta batzuk egin ditu kontsumoaren munduan gertatu diren bilakaera eta aldaketei buruz.
|
|
|
Elkarteen eta administrazioaren 20 urtetik gorako lanari esker, kontsumitzaileen eskubideen kontzientziazioa handitu egin dela “zalantzarik gabe” esan zuten. UCEk nabarmendu zuen
|
azken
urteetan izan diren aldaketa garrantzitsuenak kontsumoaren munduan gertatzen ari direla, eta aldaketa horiek berehalakotasuna adierazten duten teknologia berriek eragiten dituztela. “Edozein zerbitzu eta produktu berehala eskuratzeko beharrak (edozein zerbitzu kontratatzea, telefonia, merkataritza elektronikoa, hipotekak, Interneteko aseguruak) kontratazioetan segurtasun juridikoa galtzea dakar”, adierazi zuten.
|
|
|
Alde horretatik, Espainiako kontsumitzaileek produktu bat erostean edo zerbitzu bat kontratatzean zuzeneko harremanaren alde egiten dutela nabarmendu zuten. Era berean, adierazi zuten Kontsumitzaileen Batasunak
|
azken
urteotan atzemandako beste aldaketa bat dela bezero gutxi marka batekiko leialak direla edo marka gutxi direla bezeroak leialtzeko gai. UCEk adierazi zuenez, enpresen arteko bat egite prozesu etengabea da eboluzionatzen ari den beste elementu bat (bankuak, banaketa, farmazia, entretenimendua), sektore batzuetan herrialdeko jarduera ekonomikoaren %20 osatzen baitute.
|
|
|
Internet, txanpon berri bat, euroa. Azken urtean, Espainiako kontsumitzaileek
|
azken
urteotako elikagai eta osasun krisi larrienetako batzuk bizi izan dituzte: “behi eroak”, sukar aftosoa, zerri izurria, bentzopirenoa uxuoliotan, Lipobay botika edo hemodialisiaren eraginpean dauden pazienteen heriotzak.
|
|
|
Eta, azken batean, biologia molekularra, DNA zaharra aztertzeko duen gaitasunarekin, funtsezko tresna bihurtu da gaixotasunen historia naturala ulertzeko. Hala, bada,
|
azken
urteotan asko aldatu da giza gaixotasun infekzioso larri eta hilgarrienetako biren jatorria zuen eskema tradizionala —sifilia eta tuberkulosia— Errazagoa da sifilia Europan egotea Kolon Ameriketatik itzuli aurretik, eta, aldiz, ia seguru dago indigena amerikarrek tuberkulosia izan zutela europarrekin harremanetan jarri aurretik. Sifili epidemia 1500 urtetik aurrera, Kolon Amerikara itzuli berria zenean, Europan sifili epidemia suntsitzailea agertu zen, “gaitz frantsesa” espainiarrentzat eta “gaitz espainiarra” gainerako europarrentzat.
|
|
|
Butano banatzaileen arabera, Ekonomia Ministerioak sektoreko kostuen bilakaera kuantifikatzen du, “inoiz zehaztu gabe” zeintzuk diren. Banatzaileek ziurtatzen dute merkaturatze kostuak “arbitrarioki” finkatu direla
|
azken
urteetan. Alegazioen testuak azpimarratzen duenez, Administrazioak banatzaileei kontsulta eginez gero, “errealitatera egokitutako” merkaturatze kostuak lortuko lituzke.
|
|
|
Kode maltzur hori
|
azken
urteotako arriskutsuenetakoa izan da.
|
|
|
Atzo aurkeztu zuten Madrilen. Ikerketaren arabera, otsoek Duero ibaiaren “muga” historikoa gurutzatu dute Sistema Zentralerantz, eta
|
azken
urteetan ugalketarako lehen taldeak agertu dira Valladoliden hegoaldean, Burgosen, Sorian eta Segovian, Guadalajaran eta Ávilan. Hala ere, adituek ez dute aurkitu karniboro hori Madrilera iritsi izanaren zantzurik, joan den astean animalia talde batek 80 ardi hil baitzituen Colmenar de Arroyo herrian.
|
|
|
“Bisbal en ere kontzentratzen dira gorputz hezkuntzako eskolan sartzeko”, erantsi du. Izan ere,
|
azken
urteotako aldaketa soziologikoa zintzo islatzen da pantaila txikian. Arratsaldeko eskaintza Bartzelonako Unibertsitate Autonomoko irakasle Nuria Garcíak (“Haurrak eta telebista” azterlanaren koordinatzailea) ikusten duenez, eskolaz kanpoko jarduerek protagonismoa kendu diete arratsaldeko haurrentzako guneei.
|
|
|
Ondorio nabarmen bat nabarmentzen du: gutxitu beharrean, gero eta kasu gehiago daude, eta are gehiago
|
azken
urteetan. Kasu askotan, azalaren koloreak markatzen ditu, eta bereziki zaurgarriak dira Espainian egotea irregularra bada.
|
|
|
Etorkin asko abusuen biktima izan daitezke identifikatzeko izapideetan, poliziaren bulegoetan, bidegabeko kanporaketetan, eskubideak etetean eta inkomunikazioetan, baina, AIren, Gobernuaren edo agintari eskudunen iritziz, ez dago kezkarik. Amnistiaren txostenak
|
azken
urteetan zaintzapean egindako 6 heriotza, 5 bortxaketa edo eraso sexual kasu komisarietan, tratu txarrak, legez kanpoko atxiloketak edo adingabeen kanporatze masiboak dokumentatzen ditu. “Argi hitz eginez, ez da egia tratu txarren kasuak bakartuak izatea, baizik eta ohikoak eta Espainiako lurraldean zabalduak izatea”, ziurtatu du Gillian Fleming Ai ko Espainiako ikertzaileak, datu ofizialak eta beste GKE batzuei egindako kontsultak erkatu ondoren.
|
|
|
Testek onarpen handia izan dezakete, batez ere kontuan hartuz hutsunea zegoela horrelako probetan, eta, bestalde, gizonezkoen antzutasuna gero eta arazo handiagoa dela. Azterketa batzuen arabera,
|
azken
urteetan, Europako gizonezkoen batez besteko espermatozoide kopurua %50 jaitsi zen. Antonio Allona doktoreak, Espainiako Urologia Elkarteko (AEU) idazkari nagusiak eta Madrilgo Ramón y Cajal Ospitaleko Urologia Zerbitzuko buruak azaldu duenez, “bi metodo horiek azkarrak dira, errazak, etxearen pribatutasunean egin daitezke eta %98ko eraginkortasuna dute”.
|
|
|
Aste honetan programaren hasieraz hitz egitean, Moskuko eta herrialdeko beste hiri batzuetako klinika eta ospitaleetako funtzionarioek ohartarazi zuten proiektua, aspalditik egiteke dagoena, porrot egiteko arriskua dagoela sektoreko arazo larriak konpontzen ez badira. Osasun sektoreko soldata txikiez gain, herrialde askotan pediatrak eta espezialistak falta dira, batez ere landa eremuetan,
|
azken
urteetan ez baitu funtzionatzen laguntza medikoko zentro espezializaturik. Gobernu programaren arabera, aztertutako haur bakoitzak ordenagailu bidez egindako gutun mediko bat izango du, klinika eta ospitaleen %65ek baliabide informatikorik ez dutenean.
|
|
|
Sharapolovaren arabera, azken bosturtekoan 14 urtetik beherakoen arteko gaixotasunak %24, 4 hazi ziren, eta egoera are larriagoa da nerabeen artean, indize orokorra %31, 4 hazi baitzen. Txostenaren arabera, haurren artean gero eta ugariagoak dira endokrinologiako gaixotasunak, tumoreak, arazo psikikoak, digestio eta arnas aparatuko gaixotasunak,
|
azken
urteotan herrialdearen gainbehera ekonomiko eta ekologikoa dela eta. Duela hamar urte baino gehiagotik, Errusiak krisi demografiko egonkorra du hainbat fenomenoren ondorioz, hala nola hildakoen kopurua handitzearen, jaiotza tasa murriztearen eta immigrazio baxuaren ondorioz.
|
|
|
Suedia (108 istripu) eta Britainia Handia (istripu gutxien biltzen dituen herrialdea) (73 istripu) itxi dituzte. Kopuru horiek gorabehera, Espainiako ezbeharren estatistikak bilakaera positiboa izan du
|
azken
urteotan, lan istripu gehien erregistratzen ziren herrialdea izateari utzi baitio, Espainiako Lan Ministerioak atzo jakinarazi zuenez.
|
|
|
Esklerosi anizkoitzeko espezialista nagusiak Vélez Málagan bilduko dira gaur, larunbatean, gaixotasun horren datu deskribatzaileak eta analitikoak eguneratzeko beharraz eztabaidatzeko,
|
azken
urteetan kasu gehiago izan baitira. Ikerketa neurologikoaren arloko azken urteotako gertakizun nagusietako bat da topaketa, eta bat etorriko da gaixotasuna tratatzeko Espainiako lehen egoitza lagundua eraikitzen hastearekin.
|
|
|
Esklerosi anizkoitzeko espezialista nagusiak Vélez Málagan bilduko dira gaur, larunbatean, gaixotasun horren datu deskribatzaileak eta analitikoak eguneratzeko beharraz eztabaidatzeko, azken urteetan kasu gehiago izan baitira. Ikerketa neurologikoaren arloko
|
azken
urteotako gertakizun nagusietako bat da topaketa, eta bat etorriko da gaixotasuna tratatzeko Espainiako lehen egoitza lagundua eraikitzen hastearekin. Espainiako gaixotasun horri buruzko lehen azterketa epidemiologikoa egin eta hamarkada bat geroago, Axarkian (Malaga), komunitate zientifikoak egoki deritzo gaixotasunaren egungo bilakaera zehatz mehatz islatzen ez duten datuak eguneratzeari.
|
|
|
Osagai hori egunero eta kantitate jakin batean hartuz gero, organismoarentzat onura batzuk lortzen dira. Zerrenda horretan hartzigarriak, mineralak, zerealak, zuntza eta
|
azken
urteotan omega edo bifidus aktiboa bezain ezagun egin diren substantzien izenak ageri dira. Hain modan dauden elikagai horien guztien ekoizpena haien ondorio errealei buruzko ikerketa baino askoz azkarragoa da.
|
|
|
Polioa desagerraraztea OMEren urteko batzarrak ministroak, osasun agintariak eta hainbat elkartetako aditu publiko eta pribatuak biltzen ditu, eta garatze bidean dauden herrialdeetako biztanleak mehatxatzen dituzten gaixotasunekin lotutako arazoak aztertzea aurreikusten du. Ildo horretatik, erakunde horretako zuzendari nagusiak adierazi zuenez, “oso aurreratuta gaude poliomielitisa desagerrarazteko bidean,
|
azken
urtean atzemandako kasuen kopurua izugarri murriztuta”. Hiesaren, tuberkulosiaren eta paludismoaren aurka borrokatzeko helburuak eta estrategiak ezarri direla ere nabarmendu zuen.
|
|
|
Malagako itsas hondoak, duela hirurogei urte, fanerogamoen (sustraiak dituzten landareak) benetako baratzeak ziren. Hala ere,
|
azken
urteotan, landare horiek gero eta gehiago degradatu dira itsasertzean, eta, horren ondorioz, hondo aberatsak gero eta espezie gehiago bihurtu dira, bizitzarik gabeko eremu hareatsu handiak. Itsas biologiako eta zoologiako aditu talde batek Foresmaren inguruan egiten du lan.
|
|
|
400 hegazti sarraskijale hil dira Andaluzian
|
azken
urteotan.
|
|
|
Era berean, enpresei kostuak murriztea eta haien lehiakortasuna handitzea eta beste modu batzuetatik (bereziki errepidearena) zirkulazioa aldatzea lortu nahi dute. Merkantzien itsas garraioak, gaur egun, Ebko barruko merkataritza trukeen% 41 besterik ez du xurgatzen, baina
|
azken
urteetan errepidekoa bezainbeste hazi den garraiobide bakarra da; izan ere, 90eko hamarkadan% 27ko hazkundea izan zuen. Europako Batasuneko Garraioaren Liburu Zuriaren datuen arabera, 2010 urtera arte sektore horretako politika komunitarioa finkatu zen, eta, horren arabera, itsas kabotajea izeneko merkantzia bolumena 2,8rekin biderkatu zen 1978tik, guztizko bolumenaren% 44 eta Europako Batasunaren barruan garraiatutako merkantzien guztizko balioaren% 23 Ebren helburua da itsas garraioko zerbitzuen erabilera sustatzea, batez ere errepideko garraioaren pilaketa puntuak saihesteko aukera ematen dutenak, hala nola Alpeetan eta Pirinioetan erregistratzen direnak.
|
|
|
Bestalde, bidaien deialdi honekin turismo sektorean enplegua sortzea edo mantentzea lortzen da, batez ere hoteletan, behe denboraldian, eta horrek neurri handi batean sektore horri hainbeste eragiten dion turismoaren urtarokotasuna arintzea lortzen du. Adinekoentzako oporrak klima epeleko eremuetan eskaintzen dira, nahiz eta
|
azken
urteotan ere kultura zirkuituak sartu diren interes turistikoko leku eta bideetatik, baita aisialdiko jarduerak egitea ere natura turismoaren bidez. Jarduerak Imsersoren opor programak hiru jarduera mota hartzen ditu barne: oporretako txandak penintsulako eta uharteko hoteletako hoteletan; kultura zirkuituak…, Imsersoren opor programak, hain zuzen ere, Imsersoren opor programak barne hartzen ditu, batetik, turismo jarduerak eta kontenplazio jarduerak egiteko, eta, bestetik, ahalegin handiko turismo aktiboa egiteko, eta, azkenik, nazioarteko trukeak egiteko.
|
|
|
Bizitzaren zientziei buruzkoa da, eta animalia bioteknologian espezializatua. Estatu Batuetako Nekazaritza Sailaren (USDA, ingelesezko sigletan) zifrek erakusten dutenez, animalien ikerketa bioteknologikoa nabarmen hazten ari da
|
azken
urteotan. Adituek diotenez, kontsumitzaileei eskaintzen zaizkien elikagaien ekoizpena askoz eraginkorragoa eta kalitatezkoa izan dadin bideratu behar da ikerketaren helburua.
|
|
|
Bere ondorio nabarmenenen artean, enpresek adierazi zuten «kontsumitzaileen galderei erantzuten diela», «entzule gehienengana iristen ez diren argudio teknikoak direla eta», adierazi zuen Alfredo Ruizek, Latinoamerikan «Crop Life» eko arduradunak. Ruizek dioenez, industriak ahaleginak egin behar ditu
|
azken
urteotan garapen bidean dauden herrialdeetan proiektu garrantzitsuak egin direla hedatzeko, horietako asko Latinoamerikan, fitosanitarioen erabilera arduratsua sustatzeko, hala nola ontzien kudeaketa edo iraungitako produktuen bilketa. «Industriak bere berrikuntzak kontsumitzaileengandik hurbilago dagoen hizkuntza batekin defendatu behar ditu», gehitu zuen.
|
|
|
Espezialistek diotenez, atsedena ez da bizkarreko minari aurre egiteko irtenbide egokiena, askok uste zuten bezala. Ohean lunbaroari aurre egitea akats bat da, medikuek diotenez,
|
azken
urteotan hainbat arrazoi aurkitu baitituzte medikuntza tradizionalak beti defenditu izan duenaren aurka argudiatzeko. Atsedenean, minak okerrera egiten du, hezurrak eta muskuluak ahultzen dira, pazienteak malgutasuna galtzen du, deprimitu egiten da, eta ohean igarotzen den egunetik gero eta zailagoa izango zaio ohiko jarduerara itzultzea.
|
|
|
Gironako Osasun Ordezkaritzak adierazi duenez, ospitaleratutako gehienak datozen egunetan alta emanda egotea aurreikusten da. Eduard Rius Kataluniako Osasun sailburuak onartu du Katalunian
|
azken
urteotan detektatutako elikadura intoxikazio ugarienetakoa dela. Hala, ziurtatu du La Bisbal d’Empordà (Baix Empordà) guardiako epaitegiari duen informazioa emango duela, osasun publikoaren aurkako delituren bat egin den ala ez zehazteko.
|
|
|
Osasun Publikoa Babesteko Elkarteen Federazioak (FADP) 7.550.000 euroko diru poltsa beltza salatu du Valentziako Erkidegoan, botika generikoek farmazialariei aldizka egiten dizkieten eskaintzen bidez. FADPPen kalkuluen arabera, Ogasunak ez zuen zuzenean sartu behar izan
|
azken
urtean 300.000 euro baino gehiago erkidego horretan, produktu horiei dagokien Bezaren% 4ko zenbatekoarekin; 2002ko lehen lau hilabeteetan, berriz, 3.150.000 euro. Federazioak emaitza horiek lortu ditu, Espainian saltzen diren hiru sendagai generikoetatik bat oparitzen dela uste baitu; beraz, sektore horretako fakturazioaren herena (Beza barne) diru beltz bihurtzen da.
|
|
|
Helburu nagusia Fidencia Iglesiasek esan zuen «Macaronesia 2000» ren helburu nagusia «artxipelago makaronesikoen errealitate biogeografikoaren ezagutza zorrotza» dela, eta bere kidetasunak eta desberdintasunak bilatzea, Kanariar Uharteetan, bereziki zaurgarrietan eta babesa behar duten espezieak babesten saiatzeko. Gainera, azpimarratu zuen proiektu hori oraindik amaitu ez dela eta
|
azken
urteetan 160.000 euro inguru inbertitu dituztela, «gure lurraldea eta ingurumena kontserbatzeko» lanean jarraitzeko. Biodibertsitatea galtzea Kanarietako artxipelagoko biodibertsitatearen egungo egoerari dagokionez, Bakailaoak azpimarratu zuen gero eta «gutxiago» doala, «garapen neurrigabea eta hazkunde demografikoa lurraldearen konkistan eragina duelako», eta, beraz, zenbait naturgune suntsitzen ari direla.
|
|
|
Goi tentsioko dorreek, telefonia mugikorrek edo etxetresna elektrikoek sortutako uhin elektromagnetikoz inguratuta bizi den mundu honetan, energia elektromagnetikoaren organismoan edozein eragin kaltegarria osasun publikoko arazo larria bihur daiteke. Hala ere, ondorio errealak neurtzeko
|
azken
urteetan gertatu diren azterketak lasaigarriak dira oraingoz. El Escorial en egindako eremu elektromagnetikoen egoerari buruzko ikastaroan, aditu talde batek azken ikerketen balantzea egin du, telefonia mugikorra gaixotasun zuzena edo zeharkakoa izan daitekeen argitzeko.
|
|
|
Santanderko Menéndez eta Pelayo Nazioarteko Unibertsitateko udako ikastaroen barruan garatzen ari den «Organo eta zelula abdominalen transplanteak» izeneko espezialista honek gogorarazi zuen aurtengo ekainaren amaieran urteko tasa 2.044 giltzurrun transplante, 1.000 hepatiko, 342 bihotzeko, 145 biriketako eta 63 pankreako transplantea zela. Kopuru horiek aurreko urtean izandakoekiko igoera adierazten dute, eta bihotz transplanteak berreskuratzen dira
|
azken
urteetako beherakadaren aurrean. Hala ere, Mirandak esan zuen Espainian 4.014 pertsona daudela transplantearen zain, eta horietatik 165 giltzurrun, 92 gibel eta 119 birika zain daudela.
|
|
|
Araudiak ezartzen duenez, 100.000 eurorainoko isunak daude gazte kanpamenduetan eta aterpetxeetan, eta beste zigor batzuk ere ekar ditzakete, hala nola instalazioak kautelaz edo behin betiko ixtea edo langileak lau urtera arteko desgaitzea. Arduragabekeria horiek istripuak eragin dituzte
|
azken
urteotan. Joan den urteko maiatzean, 9 eta 10 urteko bi haur hil ziren tirolina batetik Merléko errieraren eztarrian (Bartzelona) irristatu ziren bitartean.
|
|
|
Gizakiengandik askoz hurbilago dauden animaliek, txakurrek, katuek eta txoriek ere lagundu dezakete jokabide jakin batzuk zuzentzen, herabetasuna gainditzen edo irribarrea pertsona deprimitu bati itzultzen. Zentro espezializatuek eta kabinete psikologikoek esperientzia ugari garatu dituzte
|
azken
urteetan animaliekin egindako terapiei buruz, bereziki, Kataluniako eremuan. «Ez dugu esaten autista bat edo Down en sindromea izateari utziko dionik, animaliekin terapia bat egin behar duelako.
|
|
|
Ehuneko horiek Espainia tarteko posizioan jartzen dute Europako herrialdeen artean, esan zuen medikuak. Kontuz olioarekin Bestalde, Monereeo doktoreak gogorarazi zuenez, zenbait ikerketak frogatu dute
|
azken
urteotan janari kopurua ez dela handitu; espainiarren dietan kaloria dentsitatea handitu da, eta gizentasuna areagotzeari lagundu dio. Ildo horretan, azaldu zuen ohitura okerrak sustatu direla Espainian, dieta mediterraneoaren kasuan bezala.
|
|
|
«Langabezia arrisku faktore bihurtu da, bai helduengan, bai lanik gabeko gazteen artean», ziurtatu zuen Martinek. Azterlanaren ondorioetako bat da lan biztanleriaren %90, 4 erre, edan edo drogaren bat hartu duela
|
azken
urtean; eta %83, 5 azken hilabetean. Erretzaileen bikoitza dago populazio aktiboan besteetan baino, nahiz eta erdiek ohitura utzi nahi duten.
|
|
|
Sedentarismoak eta aisialdiko orduek besaulkian eta telebistaren aurrean eragin erabakigarria dute, eguneroko dietan gantz gutxiago hartzearen gainetik. Nafarroako Unibertsitateko endokrinologoek egindako ikerketa batean eta Medikuntza Klinikoa aldizkarian argitaratutako azterlan batean azpimarratzen da Espainiako biztanleen artean gantz gutxiago hartu arren,
|
azken
urteetan obesitatearen batez besteko portzentajea handitu egin dela. Azterketa honetan egiaztatu da denbora gehiago ematen dutenek telebista ikusten dutela gehien telebista ikusten dutenak, eta sarritan izaten direla ordu artean asko ziztatzeko ohitura dutenak.
|
|
|
Desoreka hori konpentsatu egiten da Gizarte Segurantzaren kontuak finkatzearekin, eta horrek zenbait urte daramatza superabita erabilita. Testuinguru horretan, udalek, autonomiek edo
|
azken
urteetan sortu diren sozietate instrumentalen amalgamak beren kontuen araberako orekara moldatuko ez balira, zero defizitaren kalkulu osoa gal liteke. Hori dela eta, onartutako dekretuak zehatz mehatz arautzen ditu tokiko korporazioek egin ditzaketen zorraren jaulkipenak eta defizitetan izan daitezkeen baldintzak.
|
|
|
Zenbait autonomia erkidegotan, hala nola Aragoin, Nafarroan, Valentzian, Murtzian eta Katalunian «piercing» eta tatuaje establezimenduak arautzeko araudiak garatu dira
|
azken
urteotan. Bere bizitzako uneren batean «piercing» bat zintzilikatu edo azalean marrazki bat grabatu izanaz damutuz gero, bere bizitzako uneren batean «piercing» bat jarri izana damutu ahal izateko dekretu bat egin duen azken erkidegoa izan da Balearrak.
|
|
|
Penintsulako txufa laborantza erdi aroan sartu zuten arabiarrek, Levanteko kostan, zehazki. Harrezkero, txufazko hortxata egiten ikusi da, edari freskagarri eta elikagarria,
|
azken
urteotan ospe handia lortu duena, ez bakarrik Espainian, baita nazioartean ere. Egiteko prozesua:
|
|
|
Osteoporosia hezur masa murriztean hezurren hauskortasuna handitu egiten da, eta, ondorioz, haustura espontaneoak gertatzen dira. Patologia honen profilaxiak
|
azken
urteotan hartu duen garrantzia hausturek osasun sistementzat duten kostu ikaragarriari zor zaio, bai eta eragiten duten hilkortasun eta ezgaitasun handiari ere, minak eragiten dien eragina ahaztu gabe. Kalkulatu da munduan 200 milioi pertsona inguru daudela osteoporosia dutenak.
|
|
|
Ontzi garbigailua garbitzea Irudia: Art Everson Ontzi garbigailua etxetresna elektriko bat da, eta asko irabazi du
|
azken
urteotan Espainiako etxeetan. Haien erabilera benetako laguntza da, batez ere pertsona bat baino gehiago bizi diren etxeetan, eta are gehiago bi otordu gogor (edo gehiago) egiten dituztenean.
|
|
|
Interes falta eta asperdura dira eskola porrotaren arrazoi nagusiak, ikasketak uzten dituzten gazteen arabera. Hala ere, gehienek uste dute lana aurkitzeko aukera asko dituela, atzo aurkeztu zuten azterlan baten arabera, Espainian
|
azken
urteetan hezkuntza maila hobetu dela azpimarratzen baitu. Álvaro Marchesi Hezkuntzako estatu idazkari ohiak Espainiako Modernizaziorako Fundazioaren Eskola porrota eta lan mundurako trantsizioa ikerlanaren emaitzak aurkeztu zituen, Lankidetzarako eta Garapen Ekonomikorako Antolakundeko Hezkuntza eta Prestakuntza Dibisioko (ELGA) Richard Sweet irakaslearekin batera.
|
|
|
Erakundeak erakunde horren barruan dituen ezaugarri bereziak azaldu zituen. Biek esan zuten Espainiako hezkuntza maila hobetu egin dela
|
azken
urteetan, baina Sweetek gogorarazi zuen Espainia dela gazteen langabezia tasa handiena duen herrialdea (ELGEko herrialdeetako batezbestekoa halako bi), eta gazteek denbora gehiago behar dutela enplegu egonkorra aurkitzeko, bost urte. Horregatik, Sweet irakasleak interesgarritzat jo zuen Kalitateari buruzko Legeari buruzko eztabaida.
|
|
|
Hala ere, kaudimengabeziagatiko horniduren pisu handiena kontsumorako maileguetan espezializatuta dauden kredituko finantza establezimenduetan dago, aktiboen %2, 16 baitira, eta guztira 807 milioi euroko bolumena dute. Hurrengo taulan kaudimengabeziagatiko horniduren bilakaera eta horiek aktiboetan, banketxeetan, kutxetan eta kooperatibetan duten pisua ageri dira, bai
|
azken
urteetan bai 2002ko lehen seihilekoan.
|
|
|
Elkarteak salatu duenez, Erdialdeko Europako ardo merkeek gero eta ospe handiagoa dute, batez ere Hungariatik eta Bulgariatik datozenek, Beaujolais ardoeskariak behera egin baitu. Produktu horien merkatu nagusiak Erresuma Batua, AEB, Japonia eta Suedia dira,
|
azken
urteotan Frantziako ardoaren eskaria handitu egin baitute. Arazoak arazo, Beaujolais inguruko mahastizainek ez dute neurri berezirik hartu.
|
|
|
Europako Batzordea (EB) ari da aztertzen ea txertoa jar daitekeen sukar aftosoa duen fokuren bat detektatzen denean. Planteamendu horrek erreakzioak eragin ditu abeltzaintza sektorearen artean, bereziki britainiarraren artean,
|
azken
urteotan epizootia horrek gehien eragin duenetako bat izan baitu.
|
|
|
Osasun Ministerioak eta Segurtasun Publikokoak hasi dira dagoeneko elikadura arloko intoxikazioaren jatorria zehazteko lanak. La Vanguardiak dioenez,
|
azken
urteotan Txinan izan den pozoitze kasurik okerrenetako bat da. Iaz, intoxikazio mota horrek 146 pertsona hil zituen, eta 15.000 bat pertsonari eragin zien, kopuru ofizialen arabera.
|
|
|
Gainera, 35 urte bitarteko gazteak dira lesio mota horrek gehien eragiten dituenak, paraplegia edo tetraplegia eragiten baitute. Haren larritasuna ezkutatzerik ez dagoen arren,
|
azken
urteotan aurrerapenak egin dira, eta, horiei esker, gure herrialdean 35.000 pertsona ukituko dira. Zientzialariek ireki dituzten itxaropen bideetako bat zelula amekin egindako ikerketa da.
|
|
|
Haur askori eragiten dien gaixotasuna da, eta
|
azken
urteotan nabarmen handitu da haren maiztasuna.
|
|
|
Zergatik gutxitu da txantxarra, oro har? Odontologoek iradokitzen dutenez, etxeko produktu fluoratu gehiago kontsumitzeagatik eta ahoko higienea hobetzeagatik,
|
azken
urteetan 70eko hamarkadan baino azukre gutxiago kontsumitzen da. Egoera orokorra ez da hain ona periodontitisaz hitz egiten denean, gaixotasun garrantzitsu hori piezen galerarekin amai baitaiteke.
|
|
|
Gaur egun, gama ertain eta altuko ia ibilgailu guztiek dute seriekoa. Sistema arrakastatsua izan denez, kostuak murriztu egin dira
|
azken
urteotan, eta oso aukera interesgarria da gama baxuko ereduetan. Autoaren trakzioa kontrolatzen duten gailu berriekin harritzen segitzen du elektronikak.
|
|
|
Hirugarren Munduan desnutrizioaren ondoriozko heriotza tasa %25etik %5era jaitsi da
|
azken
urteetan, 1950ean zeuden zifrekin alderatuta, ikertzaileek eta GKEek produktu terapeutiko berrietan egindako ikerketei eta horien administrazio protokoloei esker. Halaxe erakusten du Acción contra el Hambreren “Evaluación y tratamientos de la desnutrizen situación de crisis” liburuak.
|
|
|
Beraz, ez dira iberiar iberiko purutzat hartzen. Sektorearen erregulaziorik ezak eta iberiar penintsulatzat hartu behar zena argi mugatzeak eztabaida handiak eragin ditu
|
azken
urteotan sektorean. Nahiz eta legez kanpoko erabilera jakin batzuk ezin izan ziren inola ere aintzat hartu, ekoizle batzuk hazkuntza eta ekoizpen estandar batzuetara ez egokitzea, azken urteotan babesgabetasun eta lehia desleialaren ondorio izan da ekoizle arduratsuenentzat.
|
|
|
Sektorearen erregulaziorik ezak eta iberiar penintsulatzat hartu behar zena argi mugatzeak eztabaida handiak eragin ditu azken urteotan sektorean. Nahiz eta legez kanpoko erabilera jakin batzuk ezin izan ziren inola ere aintzat hartu, ekoizle batzuk hazkuntza eta ekoizpen estandar batzuetara ez egokitzea,
|
azken
urteotan babesgabetasun eta lehia desleialaren ondorio izan da ekoizle arduratsuenentzat. Aurrekariak Txerri iberikoaren produktuak hartzen ditu arauak Kalitate araua onartu aurretik, hainbat sektorek iruzur etengabetzat hartzen zena salatu zuten, ez baitzegoen jatorrizko deituraren babespean ez zeuden txerri iberikoaren produktuen kalitateari buruzko berariazko arauketarik.
|
|
|
Talde honen barruan, Osasun Publikoarentzat duten arriskuagatik garrantzitsuenak eta interesgarrienak elikagaien transmisio arazoei lotutakoak dira. Espainian,
|
azken
urteotan, handitu egin da elikagaien bidez transmititzen diren gaixotasunen eragina. Hala erakusten dute Madrilgo Carlos iii.a Osasun Institutuko Epidemiologiako Zentro Nazionalaren estatistikek.
|
|
|
“Albaitaritzan antibiotikoak erabiltzea ez da berehalako arriskutzat hartzen; transgenikoak baztertzea, berriz, nahiko orokorra da, elikaduraren etorkizuna neurri batean horiengandik igaroko denean”. Administrazioari egindako kritikak Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Erakundea oso kritiko ageri da
|
azken
urteetan izan diren elikadura krisiei dagokienez koltza, behi eroak, dioxinak, sukar aftosoa eta zerri izurritea–, eta, batez ere, administrazio publikoek kudeatu dituzten moduei dagokienez, herritarrak “haurrak balira bezala” tratatzen baitituzte. Nazkatuta gaude haurren elkarrizketa horrekin”.
|
|
|
Alterazio hori gene bakar batean kokatzen den genea, halako moldez non gene horrek sortu behar zuen entzima edo proteina ezohikoa den edo ez den gertatzen. Horrelako gaixotasunetan bide bat irekitzen ari da
|
azken
urteotan etorkizuneko tratamenduetarako, eta horren adibide da, hain zuzen ere, Pomperen gaixotasuna”. Kasu horietan, falta den entzima identifikatzen denean, aldatutako genea aldatzen saia daiteke, edo pazienteak fabrikatu ezin duen entzima osatzen.
|
|
|
Eskualdean 320 hektareako azalera dago. J.O.ko lehendakaria azaldu zuen azafrai laborantza
|
azken
urteetan galduz joan den arren, orain berriro berreskuratzen ari dela. Antonio Garcíak azaldu zuenez, azafrai irandarraren kasu batzuk atzeman dira, espainiar gisa saltzen zirenak, eta kasu horiek eskualdeko iruzurraren batzordean gertatu dira.
|
|
|
Inbertsio hori sendabelarren ikerketan oinarritzen da, bai Gobernu zentralaren bai Gaztela eta Leongo Juntaren laguntzei esker. Proiektu berritzaile honen aurrekontua 2 milioi eurotik gorakoa da, eta Gaztela eta Leongo Garapen Ekonomikoko Agentziaren (ADE) eta Zientzia eta Teknologia Ministerioaren diru-laguntzak ditu, PROFIT programaren bidez. Gainera, Lamelak azaldu zuen erreferentzia zentro bat dela, bai Espainian bai Europar Batasunean, eta Soria Naturalen
|
azken
urteotako enpresa ahalegina 300 lanpostu, zortzi ordezkaritza eta nazioarteko hiru sukurtsal sortuz frogatu dela. Aipatzekoa da, halaber, ekitaldi horretan Juan Chozas Enpleguko idazkari nagusiak zorionak eman zizkiola Soria Naturali, «garapen iraunkorraren eta ikerketaren aldeko apustua» delako, «baliabide naturalen bidez eta ingurumena errespetatuz garapena, aberastasuna eta enplegua lortu dituen enpresa».
|
|
|
Mirandak UIMPren" Organo eta zelula abdominalen transplanteak" mintegian parte hartu zuen, eta gogorarazi zuen aurtengo ekainaren amaieran giltzurruneko 2.044 transplante, 1.000 hepatiko, 342 bihotz, 145 birika eta 63 pankrea zeudela. Nabarmendu zuen, kasu guztietan, aurreko urteko tasarekin alderatuta, igo egin dela, eta bihotz transplanteak suspertu egin direla,
|
azken
urteetako beherakadarekin alderatuta. Hala ere, adierazi zuen Espainian 4.014 pertsona daudela transplante baten zain; horietatik, 165 giltzurrunaren zain daude, 92 gibel baten zain eta 119 birikena.
|
|
|
Hala ere, adierazi zuen Espainian 4.014 pertsona daudela transplante baten zain; horietatik, 165 giltzurrunaren zain daude, 92 gibel baten zain eta 119 birikena. Espainian urtero egiten diren bihotz transplanteen kopurua egonkortu egin da
|
azken
urteotan, batez beste 350 operaziotan. Transplantatutako gaixoaren batez besteko profil klinikoa gizon batena da (kasuen %82), 48 urtekoa, A edo 0 odol taldea duena, eta kardiopatia iskemikoak edo miokardiopatia dilatatu idiopatikoak eragiten dio.
|
|
|
Esnearen deribatuei dagokienez, jogurta da elikagai gozoa, ondoren gazta, izozkiak, gurina eta irabiakiak, azken horiek. Txostenaren arabera,
|
azken
urteotan esnekien kontsumoa jaitsi egin da. “Arrazoi aipatuena elikadura ohiturak aldatzea izan zen(% 33); horren ondoren, beste elikagai mota batzuk erabiltzea(% 19) eta gehiegizko gantza edo gizentzea(% 15).
|
|
|
Oro har, “egitura biribilduko birus txikiak” (small round structured viruses) deitu zitzaien, mikroskopio elektronikoari itxura ematen baitzioten. Talde biral hori ezagutzea zaila izan zen, laborategian ezin baitira landu birologian erabili ohi diren metodoen bidez. Zenbait teknika molekular agertzeak, hala nola sekuentziazioa eta polimerasaren kate erreakzioa (PCR), agente horiek karakterizatzeko aukera eman du
|
azken
urteotan. Hala, NLV generoko birusen artean aldakortasun handia dagoela frogatu da, eta hiru genotalde ezberdin deskribatu dira.
|
|
|
Hala, NLV generoko birusen artean aldakortasun handia dagoela frogatu da, eta hiru genotalde ezberdin deskribatu dira. Genotaldeen prebalentzia aldatu egiten da, baina badirudi
|
azken
urteotan II. genotaldea dela nagusi. NLV generoko birusek eragindako gastroenteritisarekin lotutako sintomak hauek dira:
|
|
|
Moluskuak kontsumitu ondoren birus enterikoek eragindako gaixotasun agerraldiak arrisku handia dira osasun publikoarentzat mundu mailan. Norwalk taldearen birusak, eragin handia dutelako, eta A hepatitisarenak, sortzen duen gaixotasunaren seriotasunagatik,
|
azken
urteotan arreta gehien jaso dutenak dira. Kontsumorako moluskuen kontrol birologikoak birus enteriko horien transmisioa elikaduraren bidez minimizatzen lagun dezake.
|
|
|
Espainiarrek gero eta elikagai osasuntsu, natural eta prestatzen errazak nahiago dituzte, eta erosketa saskian ere pisua hartzen dute banakako formatuek, Taylor Nelson Sofres (TNS) aholkularitza enpresak egindako azterlan baten arabera. Azterketak erakusten duenez, osasungarria kontzeptua indartu egin da
|
azken
urteotako elikagai krisien ondoren, hala nola dioxinak edo “behi eroak”. Izan ere, kontsumitzaileen %80k baino gehiagok esan du dieta osasungarria egitea gustatzen zaiola.
|
|
|
Azken urteko prezioen igoerak (bost hamarreko igoera izan zuen
|
azken
urtean urrian) Espainia jarri du euroguneko herrialde inflazionistenen buruan, eta prezioen diferentziala bere bazkide monetarioen batez bestekoaren aldean, balio historiko handienean, 1,7 puntu. Espainia urrian izan zen, eta urtetik urterako inflazio tasa %4koa izan zen, aurreko hilekoa baino bost hamarren handiagoa, Ekonomia eta Moneta Batasunean (UEM) prezio igoerarik handiena izan zuen herrialdea.
|
|
|
Aldi berean, urritik urrira, euroguneko inflazio tasa ez zen aldatu, %2, 3an. Espainiako hazkundearen garrantzia argi ikusten da kontuan hartzen bada
|
azken
urtean prezioak gehien igo ziren bi herrialdeetan, Luxenburgon eta Danimarkan, zortzi eta zazpi hamarrenetan igo zirela, hurrenez hurren. Urtetik urterako jaitsiera garrantzitsuenak Erresuma Batuan (%2, 9tik %1, 7ra, 1,2 puntu gutxiago), Alemanian (%2tik %1, 3ra, zazpi hamarren) eta Belgikan (%1, 9tik %1, 3ra, sei hamarren) izan ziren.
|
|
|
Merkatu fotovoltaiko globala %30 hazi da, batez beste,
|
azken
urteotan.
|
|
|
Txosten horretatik ondorioztatzen da Espainiak 2001ean energia mota horretako sorgailuen %9 ekoitzi zuela mundu osoan, “eguzki izpiak dira horien erregaia, datozen bost mila milioi urteetan mugarik gabe erabil daitezkeenak”, eta ekoizpenaren %95 baino gehiago esportatzen duela. Agiri horren arabera,
|
azken
urteotan merkatu fotovoltaiko globalak %30 egin du gora, batez beste, eta hurrengo urteetan hazkunde horri eutsiz gero, aurreikuspenen arabera, 2020an urtean 165 milioi tona karbono dioxido gutxiago isuriko dira, hau da, 44 milioi auto gutxiago. Hala ere, ASIFen arabera, Espainian hazkundea nahi baino txikiagoa da, eta horrek “enplegua sortzeko eta sorkuntza garbiko teknologia bat finkatzeko aukera paregabea galtzea” ekar lezake.
|
|
|
Kezka hori Europako legerian eta munduko beste herrialde batzuetakoan islatzen da, eta produktuaren kalitatea eta hori lortzeko erabilitako prozesua bermatzeaz gain, ingurumena edo pertsonen edo animalien osasuna urrunetik aldatu edo kaltetzeko edozein aukera baztertzen du. Aipatutako gogoetak zalantzan jartzen dituzten ondorio kaltegarriak mugatzeko kezken katalogoan,
|
azken
urteotan, GEOek elikagaiek alergia motaren bat eragiteko duten arriskuaren azterketa gehitu da. Hori horrela balitz, produktua ez litzateke interesatuko ikuspegi komertzialetik kontsumitzailearen ukatze probableago horren aurrean.
|
|
|
Hain zuzen ere, nekazaritzako edo abeltzaintzako jarduerak eta ohiko landetxe baten funtzionamendua ezezagunak dira, ez bakarrik helduentzat, baita txikienentzat ere. Ezagutza hutsunea, hezkuntza arloko benetako arazo gisa ikusita,
|
azken
urteotan haurrak landa ingurunera hurbilduko dituzten ekimenak abian jarriz konpontzen saiatu da. Baserri eskolako etxaldeen eta antzeko beste ekimen batzuen erakargarri nagusi bihurtu dira mendiko bizitzaren alderdi zehatzak erakustea eta inguru horretako animalia bereizgarrienekin nolabaiteko harremana izatea.
|
|
|
Espainiarrek urtean 35.000 tona turroi baino gehiago kontsumitzen dituzte, eta horietatik %85, ia 30.000 tona, Eguberri aurreko garaian jaten dira, Turroi eta Mazapanen Fabrikatzaileen Espainiako Elkarteak (TUMA) emandako datuen arabera. Kontsumitzaileen gustu nagusia turroi bigun eta gogorrak dira, nahiz eta
|
azken
urteotan gero eta gehiago onartu diren txokolate kurruskariko turroiak, hainbat zaporetako trufatu eta pralineak eta hainbat turroi. Zifrei dagokienez, gehien saltzen dena turroi gogorra da, urteko salmenta bolumen osoaren %24, eta, ondoren, trufatuak eta pralineak (%23); bigunak (%22), askotariko turroien portzentaje bera; txokolate kurruskaria, berriz, salmenta guztien %8 Turroiak 500 urte baino gehiago ditu.
|