|
2000
|
|
|
Balizko Euskal Herriko komunikazio eremua enpresa aldetik aztertzean, industriaezberdinen dinamika espazial berezituak hartu behar dira aintzat, baina baita, berriroere, Ipar eta Hego Euskal
|
Herrien
arteko banaketa Frantziar eta Espainiar Estatuenartean. Prentsan, merkatuaren zatiketa territoriala handia izan da, bai Frantziar Estatuan zein, bereziki, Espainiarrean.
|
|
|
Hain zuzen ere,
|
Herrien
eskubideak bitan aipatzen dira Nazio Batuen Kartan: 1 artikuluan, antolakuntzaren helburuak proposatzean, eta 55 artikuluan.
|
|
|
Sarrera horietan Txillardegik agertu dituen ideia nagusi eta gehien erabiliak bildu etaaztertu ditu Paulo Agirrebaltzategik, zortzi gaitara ekarriz eta bakoitzari buruzko iritziaknabarmenduz: 1 Euskara eta Euskal Herria (horien bereizi ezina), 2 Euskararennormalkuntza, arazo soziala (norbanakoen jarreretatik harantzago), 3 Soziolinguistikarenpremia (beharrezkoa, euskararen normalkuntza zentzuz aurrera eramateko), 4 Euskararen aldeko herri mugimendu jantzia (mugimenduaren eginkizuna, eta militanteek arazosoziolinguistikoen jabe izan beharra), 5 Beste
|
Herrien
esperientziak ezagutu beharra (etahorietatik ikasi, euskararen normalkuntza egoki gidatzeko), 6 Diglosia eta elebitasunaren aurka (kontzeptu horien analisi kritikoa euskararen normalkuntzari dagokionez), 7.Euskararen normalkuntza, arazo politikoa (euskararen aldeko ahalegin eta borrokariedonolako adiera eta eduki politikoa ukatu nahi lioketenen aurka), 8 Erakunde publikoak: alde positiboak eta negatiboak (horien egitekoa, euskarari buruzko horien politikapraktikoaren balioztapena, aldekoa eta kontrakoa).
|
|
|
harremanetan, sortu izan diren gatazketatik, historikoki Estatuek hiru krimen mota nagusi asmatu dituztela deritzot: lehenengoangenozidioa eta
|
Herrien
txikizioa sar ditzakegu; bigarrenean, Herrien desjabetzepolitikoa, instituzioen ordezkapena eta kolonizazioa; hirugarrenean, Herrien ustiaketa.
|
|
|
harremanetan, sortu izan diren gatazketatik, historikoki Estatuek hiru krimen mota nagusi asmatu dituztela deritzot: lehenengoangenozidioa eta Herrien txikizioa sar ditzakegu; bigarrenean,
|
Herrien
desjabetzepolitikoa, instituzioen ordezkapena eta kolonizazioa; hirugarrenean, Herrien ustiaketa.
|
|
|
harremanetan, sortu izan diren gatazketatik, historikoki Estatuek hiru krimen mota nagusi asmatu dituztela deritzot: lehenengoangenozidioa eta Herrien txikizioa sar ditzakegu; bigarrenean, Herrien desjabetzepolitikoa, instituzioen ordezkapena eta kolonizazioa; hirugarrenean,
|
Herrien
ustiaketa.
|
|
|
|
Herrien
suntsiketarako gerrak
|
|
|
Gerrak beti gertatu izan direla dirudi, edozein baldintza sozialetan; baina gerra motak ez dira beti berdinak izan.
|
Herrien
suntsiketako gerrak, etnozidioa, genozidioaeta txikizioa sortzen dituztenak, ez dira beti izan.
|
|
|
Beraz, konkista
|
Herrien
burujabetza eta autodeterminazio eskubidearen aurkakoada.
|
|
|
Konkistak
|
Herrien
menperaketa sortzen du, demokraziarekin baino totalitarismoarekin antz handiagoa duelarik.
|
|
|
Konkistaren ustiaketa edo ustiaketa nazionala, batik bat, Herrien arteko erlazioetan kokatzen da,
|
Herrien
edo Estatuen arteko kanpoko harremanetan alegia. Halaber, ustiaketa jasaten duen subjektua, herri?
|
|
|
Gertatuz gertatu, badirudi Etika eta Teoria Sozialaren aldetik,
|
Herrien
artekoharremanei axola gutxiago eman ohi zaiela. Kristauen Etika eta gaur egun etika hitzazulertzen dena, pertsonen banakako harremanetarako Etika da, batez ere.
|
|
|
ez kapitalistek, ezkomunistek, gogoratu Sobiet Batasunak eta Txinak konkista arloan eginikoak?, ezdemokratek, ez faxistek, ez protestanteek, ez Erromako Elizak, ez...
|
Herrien
nortasunean edo identitatean ere, munduan zehar. Euskal Herria salbuespenetakoa da, konkistarekiko identifikazioa zeharo zabaldurik ikusten da. Herri gehienak konkistatzaileak izan dira noizbait.
|
|
|
Konkista kontzeptua hobeto uler dezagun, hurbil zaizkion kontzeptuakargituko ditugu lehenik. Ondoren, konkistako gertakizuna Estatuen eta
|
Herrien
artekoharremanetan jazotzen den fenomenoa modura kokatuko dugu.
|
|
|
Baldintza sozialen aldaketa nagusienakhauexek izan ziren: nekazaritza, hazkunde demografikoa eta hirietako biltze demografikoa, espezializazioa eta lanaren zatiketa soziala, jabetza pribatua eta estatua sortzea.Baldintza sozialen aldaketa horiekin batera, esklabutza,
|
Herrien
konkista eta patriarkalismoa asmatu zituzten. Europari eta bigarren milurtekoari dagokienez, nire ustez, klaseen berdintasun maila handiena sozialdemokrazietan eskuratu zen 1960 1980bitartean.
|
|
2001
|
|
|
nazioburujabe berriek ere beren aldarrikapen liguistiko zein kultural nahiz literarioakburutuko dituzte[.] ipuin eta kondaira herrikoien bilketak ahozkoa den literaturaidatzizkoa bihurtuko du.
|
Herrien
arima eta jeinuarekiko sinesmenean oinarritutadauden folkloristen lanen ondotik, etnologoenak etorriko dira, zeintzuk baserritargoanoinarritutako herritartasunaren ideiari segida emanez ahozkotasunaren ondareariberezitasunaren eta nazionaltasunaren zigilu zientifikoa emanen baitiote. [.] Herrihorietako intelektualek egin duten aukera nazional eta literarioa, kolonizatzailearen hizkuntza erabili edo benetako literatur eta hizkuntz ondare propioasortu?
|
|
2002
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoko, Nafarroa Garaiko eta Ipar Euskal Herrikoerakunde publikoek bi arazo nagusi izaten dituzte elkarrekin harreman juridikoakformalizatzeko orduan. Arazoetako bat bi estatuen arteko mugak dakar, hots, Hegoeta Ipar Euskal
|
Herrien
arteko lankidetza hitzarmen guztiak, estatuen arteko mugagainditzen dutenez gero, Nazioarteko Zuzenbide Publikoak arautzen ditu. Bigarrenarazoa, bestalde, parte hartzen duten subjektuetan datza:
|
|
|
Lan honetan ikusi denez, XVI eta XVII. mendeetan, batez ere Hego Euskal Herriko itsas enpresek jasaten zuten krisia eta desfasea nolabait konpondu nahian, foru erakundeen eta legeriaren babesa eta Ipar eta Hego Euskal
|
Herrien
arteko harremanak sendotzen zituen ekonomia sistema bat garatu zen. Sistema hori baliagarria izan zedin, nahitaezkoa zen bi lurraldeen artean hitzarmen batzuek sinatzea, eta horiexek dira Conversa izenez ezagutzen direnak.
|
|
2003
|
|
|
Hori dela eta, zenbait autorek (ikus Jameson, 2000) eta beste eragile batzuek (Le MondeDiplomatique kazetak) Estatua indartzea proposatzen dute globalizazio neoliberalari aurre egite aldera. GPA(
|
Herrien
Ekintza Globala) moduko sareek, aldiz, tokian tokiko erabakiguneak, erabakigunehurbilagoak hobestea proposatzen dute, gardentasunaren eta aniztasunaren izenean.
|
|
|
|
Herrien
autodeterminazioari buruzko gaiak, Euskal Herrira etorriz, ingurumenaren egoerarekin eta naturaren defentsarekin du lotura. Joan den mendeko zazpigarren hamarkadatik hona mugimendu ekologista dinamiko bat dago, ekonazionalismo bat sortu duena, beste herri batzuetan. Europako Ekialdeko herrialdeetan, esaterako?
|
|
2006
|
|
|
|
Herrien
izenak euskaraz ematen dira normalean, nahiz eta ez jarraitu Euskaltzaindiaren azken izendegiari159 Edo Euskal Herriaz kanpoko batzuk ere euskaratu egin dira legendan, baina mapan ez160 Hala ere, datetan dauden oharrak ez ziren itzuli lehen argitalpenean (Uharte Arakil edo Etxarri Aranatzen, s., dator, siglo?
|
|
2007
|
|
|
Horregatik, hobea iruditzen zaitherrien Europa estatuena baino.
|
Herrien
Europa hori, ordea, egin egin behar daegin behar denez eta, aldiz, estatuen Europa egina ematen digute egoera horretaninteres propioa babestuta sentitzen dutenek.
|
|
|
Gainera, estaturik gabeko herriak, beraiei entzuten ez zaiela eta, kexati ageri dira.
|
Herrien
Europak, beraz, joko arauen artean ez du oraino tarterik.
|
|
|
Hala ere, galdera horiek etsipenera edo harridurara eraman ez gaitzaten, bihoa besterikezean, guztion Europa eraikitzeko partekatzen ditugun balioen gaineko azterketanimiño bat. Oraino, behar hainbesteko zehaztasunik gabe,
|
Herrien
Europa izenburupean biltzen dena litzateke, nire ustez, baliagarri zaigun eredua. Herrien kulturgaitasunak bizkortu eta aberastuko lukeen marko europar baterantz jotzen du.
|
|
|
Oraino, behar hainbesteko zehaztasunik gabe, Herrien Europa izenburupean biltzen dena litzateke, nire ustez, baliagarri zaigun eredua.
|
Herrien
kulturgaitasunak bizkortu eta aberastuko lukeen marko europar baterantz jotzen du.
|
|
|
Bestalde, Europa sozialismoaren sehaskaizan zen.
|
Herrien
eskubideen inguruko kezkaren piztea orduan hasi zen.Herrien eskubideak aldarrikatuko zituen teorizatzailerik ere bazen. Baliohoriek guztiak, gehiegikeriaz edo hutsunez, bizi eta defendatu izan dira.Horixe da gai nagusia.
|
|
|
4
|
Herrien
lurraldetasunaz
|
|
|
|
Herrien
kasuan atxikimenduak (1) eta erabilerak (2), antropologikoki, jabetzajuridikoak baino garrantzi handiagoa dute. Antropologikoki diot, nazioarteko araudien arabera ez baitira nahikoa izaten herri batek bere esistentzia aitorpena beraere beregana dezan.
|
|
|
Horiek horrela, EBk eta bertako herriek Lisboan eredutzat hartutako AEBkoberrikuntza ereduaren aurretik Ipar Europako
|
Herrien
eredua aintzat hartzeaeskatzen du. Batetik, herri horiek gizartearen aurrerapenean egiten duten ahaleginerabakigarria dago.
|
|
|
|
Herrien
karakterearen «zientziaren» iturri nagusiak, egia da, praktikan bi izan direla: beste nazioen irainak eta norberaren harrokeria.
|
|
|
Are, ia Montesquieu-ren maneran (eta Herder-ek inoiz hainbeste egingo ez duen bezala), legeak eta ohiturak berak Fénelon ek herriaren karaktereagaz harremanduak ikusten ditu («les lois et les coutumes de son pays, le rapport qu, elles ont avec le tempérament des peuples») 994 Poesia eta erretorikan: «Les nations qui vivent sous un ciel tempéré goûtent moins que les peuples des pays chauds les métaphores dures et hardies»995
|
Herrien
izaera horiek ez dira platonikoki eternal eta aldaezinak, historikotasunaren kontzientzia garbia du Fénelon ek («Zeitgeist») 996 Alabaina, zuhaitzak orain bi mila urteko berak diren legez997, gizon emakumeak beti berdinak izan dira, eta nazio bakoitzak beti bere gorputza dizu, bere jeinua eta bere ohiturak998, eta bere hizkuntza (nazioaren baliokide gisa aipatua: «Une poësie qui fasse honneur à notre nation et à notre langue»999, etab.).
|
|
2011
|
|
|
Hizkara klassikoetatiko elheak nahiago ukhaitekotz bertze zio handi bat ere ba dugu.
|
Herrien
kultur bideak hizkuntzak dira, iakintsunek, herriari demaioten kultura alde askoetatik harrtzen dute, hizkararik askoz dathorrz eta itzultzekotz kultur terminak, zigurrak izan beharr dute.
|
|
2012
|
|
|
Erresuma 1 (2001),
|
Herrien
askatasun eskubidea.
|
|
|
2 Euskal
|
Herrien
independentzia politikoaz haratago, independentzia ekonomiko, sozial eta indibiduala aldarrikatzen dugu, hau da, independentziaosoa.
|
|
|
2 Euskal
|
Herrien
independentzia politikoaz haratago, independentzia ekonomiko, sozial eta indibiduala aldarrikatzen dugu, hau da, independentziaosoa.
|
|
|
Estataltasun propioarenlorpena bideragarriagoa izango da baldin eta Europako herriak eta langile klaseakEuropa demokratiko, sozialista eta antiinperialista eraikitzearen alde borrokatzenbadira, hau da, borroka horren testuinguruan. Bere langile klaseen zerbitzuanjarritako Europa sozialista bat, eta
|
Herrien
Europa bat, non kultura eta nazio guztiekgarapen aukera berak dituzten.
|
|
2013
|
|
|
Hortaz, nahiz eta etxebizitza politika Estatuaren ardura nagusi bihurtu, ez ziren beharrezkoak ziren etxeak eraiki.
|
Herrien
etengabeko hazkundeak, edozein motatako errekurtsoen gabeziak, krisialdi kronikoak eta instituzioek garatutako politikak ez zuten horretan lagundu. Beraz, ekimen pribatuak eraikitako etxeak,, gehienak Estatuaren diru-laguntzekin?, eta instituzio publikoek egindakoak, ez ziren garaiko gabeziari aurreko egiteko nahikoak izan.
|