|
2000
|
|
|
Jakinadenez, gaur egun Frantzian Eskualdeko Eguneroko Prentsaren tituluak oso nabarmenak dira, dohaineko? sektorean; aldiz,
|
Espainian
eremu hau oso gutxi garatu da.
|
|
|
Egunkari abertzaleetan, ordea, munduan, eta ez
|
Espainian
edo Frantzian, kokatutako egitate baten itxuran agertzen da Euskal Herria.
|
|
|
Kanpotiko ekoizpenari erreparatuta (bai osorik ematen dena bai berton berrekoizten dena, hots,, nahasketatzat? hartu duguna), beste datu esanguratsu bat ageri zaigu:
|
Espainian
ekoitzitako produktuen presentzia ezberdina kanal bietan.
|
|
|
Horren arrazoien artean dago, nola ez, ETB2n kanpoko produkzioak nagusi izatea.
|
Espainian
ekoitziriko produktuen presentzia %17koa da, eta beste tokietakoa %53koa.
|
|
|
Honekin batdator Frantziari egiten zaion axola txikia:
|
Espainian
gertatzen dena ETBrentzat albisteden bitartean, Frantzian gertatzen dena ia inoiz ere ez da aipatzen (nahiz eta IparEuskal Herrian eragina izan dezakeen).
|
|
|
Ipar Euskal Herriaren eta Nafarroaren tratamendua (tratamendu eza, hobeto esanda) berdina da kanal bietan. Ezberdintasunak daude, ordea,
|
Espainian
gertatzen direnalbisteen inguruan: gaztelaniazko albistegiak euskarazkoak baino joera handiagoa duEspainiako gertaeren berri emateko.
|
|
|
Euskal Herrian eta
|
Espainian
|
|
|
|
Espainian
|
|
|
Deiak oso modu argian erakusten du bere helburu integrazionista iragarpenmeteorologikoari buruzko orrialdeetan. Daudela Frantzian edo
|
Espainian
, zazpi lurraldehistorikoak hor agertzen dira batera modu ikusgarrian. Hala eta guztiz ere, EuskalHerri osotuaren irudikapena grafikoa besterik ez da, izan ere, Iparraldeari buruzkoeguraldi berririk ez baita eskaintzen.
|
|
|
Fuhrerprinzip delakora, alegia. Baina hau guztia euskaldun arazoa dela-eta gertatzen denez, salbuespen egoera argi batean oinarritutik hain zuzen, demokrazian funtsezkoa dugun berdintasunaren hastapena urratzeaz gain, nabarmen dago berriro ere eskubideei dagokienez kolonizazio egoerak dakarren ondoriozko asimetria (berez bi motatakoherritarrak daude
|
Espainian
, hau da, euskaldunak eta besteak...); eta, gainera, espainiar erregimen politikoaren ezaugarriak behar bezala antzemateko argigarria suertatzen zaigu. Horregatik, Espainian euskaldunontzat demokraziarik ez dagoela esandezakegu.
|
|
|
Baina hau guztia euskaldun arazoa dela-eta gertatzen denez, salbuespen egoera argi batean oinarritutik hain zuzen, demokrazian funtsezkoa dugun berdintasunaren hastapena urratzeaz gain, nabarmen dago berriro ere eskubideei dagokienez kolonizazio egoerak dakarren ondoriozko asimetria (berez bi motatakoherritarrak daude Espainian, hau da, euskaldunak eta besteak...); eta, gainera, espainiar erregimen politikoaren ezaugarriak behar bezala antzemateko argigarria suertatzen zaigu. Horregatik,
|
Espainian
euskaldunontzat demokraziarik ez dagoela esandezakegu. Eta baita euskal biztanleriarentzako bertako Konstituzioa amarrua etatranpa politikoa besterik ez dela ere.
|
|
|
Nazio gisa ez digute geure buruaren jabe izaten uzten8 Izan ere, magrebiarrenegoera Parisen arazo etnikoa bada, Argeliako borroka antikolonialista gatazkanazionala izan zen, herri jakin batek lurraldearen burujabetasuna aldarrikatu zuenetik. Era berean,
|
Espainian
ijitoekiko arazo etniko kulturalak egon daitezke; bainaeuskaldunekin, berriz, gatazka nazionala dago, eta ez besterik.
|
|
|
–Psikoterapia eta psikoanalisia? aztergaia gaurkotasun europarrak ezarria da.Psikoterapia eta psikoanalisiaz Italian hausnartu da lehenik, mintzagai oparoa izanden lege bat dela-eta, baina Frantzian,
|
Espainian
, Belgikan eta Britainia Handianere pentsatu da. Kongresu eta kolokioen harian benetako eskola lan zabala gertatzen ari da arlo freudiarrean, bereziki Europar Psikoanalisi Eskolan eta KausaFrediarraren Eskolan.
|
|
|
Gestalt Terapia
|
Espainian
70eko hamarkadan zabaldu zen, elkargorik 1982.urtera arte sortu ez bazen ere.
|
|
|
Berandu hasi da Familia Terapia
|
Espainian
. Aurretiko argitalpen batzuk badirenarren (Rios, 1973, 1974, 1975, 1976, 1977, 1978 eta 1979; Vela, 1974; Marti Tusquets, 1975; Rof eta besteak, 1976; Zapata, 1976 eta 1977), laurogeikohamarkadan hasi zen bere benetako garapena, lurralde ezberdinetan (Italia, Suitza, Estatu Batuak) prestaturiko profesional ezberdinak biltzen hasi zirenean, berenesperientziak trukatzeko eta Espainian Familia Terapiaren garapenaren prozesubateratu bat bultzatzeko.
|
|
|
Berandu hasi da Familia Terapia Espainian. Aurretiko argitalpen batzuk badirenarren (Rios, 1973, 1974, 1975, 1976, 1977, 1978 eta 1979; Vela, 1974; Marti Tusquets, 1975; Rof eta besteak, 1976; Zapata, 1976 eta 1977), laurogeikohamarkadan hasi zen bere benetako garapena, lurralde ezberdinetan (Italia, Suitza, Estatu Batuak) prestaturiko profesional ezberdinak biltzen hasi zirenean, berenesperientziak trukatzeko eta
|
Espainian
Familia Terapiaren garapenaren prozesubateratu bat bultzatzeko. Erregistraturiko lehen bilera Zaragozan gertatu zen, 1981ean, eta bertan bildu ziren informalki, beste batzuen artean, F. Carrasco, A.Carreras, A. Fernandez, P. Lago, L. Lalucat, C. Martfn, C. Miralles, C.F.
|
|
|
1991n, azkenik, Familia Terapiaren Elkarteen Federazio Espainiarraeratu zen, aipatu elkarteek eratua; handik laster Elkarte Andaluziarra, Galiziarra, Kanariarra, Gaztela Leondarra eta Kantabriarra erantsi zitzaizkion, eta gaur egun850 kide ditu. Familia Terapiaren aldizkako lehen argitalpena 1987ko urtarrileanhasi zen
|
Espainian
, J.A. Rios Cuadernos de Terapia Familiar (Familia TerapiarenKoadernoak) argitaratzen hasi zenean; hori da orain arte agertu den bakarra, etagaur egunera arte 20 zenbaki kaleratu ditu. Gainera, Psikiatriako eta PsikologiaOrokorreko aldizkarien zati handi batek, azken urteotan, Familia Terapiari buruzkoartikuluen kopuru ederra argitaratu du.
|
|
|
Zer kontsentsu mota inposatu nahizaigun ikustea besterik ez dago. Izan ere, espainiar estatuaren gidaritzapean, euskaldunen integrazioa da goitik behera inposatu nahi izan zaigun kontsentsua,
|
Espainian
–eroso, bizitzeko kontsentsua, kultura espainolaren kolonizazioaren kontsentsua, gaztelaniaren inposizioaren kontsentsu linguistikoa, diglosia egoera demokratikokibetikotzeko kontsentsua, demokrazia espainolaren pisu maioritarioaren kontsentsua, zeinean euskaldunok beti ere minoritarioak izango garen?, Espainiako konstituzioaren batasun apurtezin eta sakratuaren barneko kontsentsua...
|
|
|
Egia da, ordea, abenduaren 17ko hura ez zela heldu aurretik saio apalagoren batizan gabe. Gogora daiteke, hamarkada batzuk lehenago, norabide bereko ahaleginikizan zela
|
Espainian
bezala Frantzian (Intxausti 1990: 136).
|
|
|
Bukatzeko,
|
Espainian
konkistaren kultura gaurdaino heldu dela adierazteko, haraduela 63 urte Jose Ma de Areilzak, Bilboko frankismoaren lehen alkateak, ColiseoAlbia aretoan 1937ko uztailaren 8an eginiko hitzaldia. Hierro egunkariak (9) argitaratua eta IPESetik, 18, 1995an jasoa.
|
|
|
Konkistaren inguruko ustiaketa ekonomikoari dagokionez, ezaguna da, adibidez, erromatarrek
|
Espainian
konkistatutako lurraldeetan, nekazaritza ekoizpenetik %20Erromara bidaltzen zutela. Horrela, Erromako hiritarrek ogia dohain jatea izaten zuten.Gainera, hiri konkistatuen buruzagitza erromatarra izaten baitzen, bertakoekerromatarren biziera oparoarentzako lanean aritu behar zuten.
|
|
|
Aburuaren esparruan sarturik, antolatzen diren tertuliak puri purian daude Hego Euskal Herriko irrati estazioetan.
|
Espainian
, arrakasta handia lortu zuen SER 1984an uhinetaratu zuen La Trastienda izeneko tertuliak, eduki politikoak jorratu zituen lehenbiziko irrati tertulia espainiarrak; baina denboraldi bat baino ez zuen iraun (Toral, 1997, 72). Talk Show formatuan horrenbeste ugaldu diren tertuliak Euskal Autonomi Erkidegoko irrati publikoan ere errotu dira entzunaldi zabalena lortzen den ordutegian.
|
|
|
Orain zenbait urte
|
Espainian
joera bat nagusitu zen postmodernismoarekin batera: lokalismoari ateak itxi behar zitzaizkion; kosmopolitismoa omen zen modernitate eta etorkizuna.
|
|
|
Formula aldatu nahian, Roland Faure-k, Radio France ko presidente zuzendariak, Radio 7 itxi eta Radio France Info abiarazi zuen 1980ko hamarkadaren amaieran, informazioan oinarritutako irrati mota horrek entzuleen irritsak eta gustuak irabaz zitzan. Oraindik, tamalez, euskarazko irratien panoraman ez dugu horrelako irratirik, nahiz eta informazioan soilik oinarritutako irratiek Katalunian, Frantzian eta
|
Espainian
nahiko entzule eta arrakasta lortu duten. Francisco J. Montes ek (1990) esan zigun bezala, Radio France irrati publikoaren, vedettea?
|
|
|
DABen lehenbiziko esperientzia zen, eta horrek eragina izango du irrati informatiboan. EAEko Euskal irrati publikoa ez zen egon 1997ko apirilaren 10ean DAB sistema garatzeko
|
Espainian
eratu zen Forumean. Batzarrean 10 irrati kate eta elkarte espainiar egon ziren, tartean RTVE, Kataluniako Irratia, SER eta Radio Popular (Martínez Costa, 1997).
|
|
|
1922 urtean ere beste emandegi batzuk sortu ziren Montreal go irratia, Mosku-ko Klodinskaia, Radio Lausanne, Buenos Aires ko Radio Argentina eta Sydney-ko 2BL. Belgikan 1923.ean hasi ziren emititzen Radio Belgique tik frantses hizkuntzaz, eta N.V Irratitik nederlanderaz.
|
Espainian
eta Italian 1924 urtean hasi ziren emititzen Radio Ibérica tik (bi urte geroago desagertu zen) eta Irrati Batasun Italiarraren barruan ziren Erroma eta Milan go irratietatik. 1925 urterako Europako 19 estatutan zeuden jada irratiestazioak eta maiztasunez eginiko irratsaioak.
|
|
|
CIES enpresaren metodologia,
|
Espainian
Estudio General de Medios (EGM) deritzonak egiten duen bezala, atzo egindakoa gogoratzean oinarritzen da. Metodo horri lagunduz eta sinesgarritasun handiagoa lortu nahian, entzuleen ohiturak eta datu metatuak ere erabiltzen dituzte.
|
|
|
Cadiz-ko konstituzioa eta gogora dezagun berriro,
|
Espainian
aldarrikatu zen lehenengoa dela hamar ataletan banatzen da, eta horietatik honako hauek azpimarratu nahi genituzke: –1º De la nación española y de los españoles; 2º Del territorio de las Españas,... y gobierno, y de los ciudadanos españoles?.
|
|
|
Lehenik eta behin, nahiz eta Cadiz-ko Konstituzioaren ibilbidea Fernando VII. erregearen itzulerak moztu, guztiz garrantzitsua den errealitatea azpimarratu behar da:
|
Espainian
aldarrikatu zen lehengo konstituzioa dugu 1812koa. Gure ustez, honen inguruan egin litzatekeen irakurketak, zuzenean bat egingo luke Estatu Nazioa sortzeko nahiaren analisiarekin.
|
|
|
|
Espainian
lehenengoa eta hain bizitza luzekoa izan den 1857ko irakaskuntzari buruzko lege honen azterketa zehatza egitea interesgarria izan daitekeelakoan gaude. Mendearen lehenengo erdialdean gertaturikoaren azalpen azkarra egin badugu, mendeko lehenengo berrogeita hamar urteetako zipriztinak azalduz, oraingo honetan hurbilpen sistematikoagoa egitea merezi duela uste dugu.
|
|
2001
|
|
|
|
Espainian
ertaroko arkeologia sortzeko lehen saiakera serioa 1985eko apirilaren 17, 18 eta 19an egin zen. Honela, lehen aldiz kongresu monografiko bateanlandu zen Erdi Aroko arkeologia6, ordura arte nortasun berezitu gabeko ikergaiorokorragoetan aipatzen zena.
|
|
|
Alegia, Barth ek eta bestek adierazi duten moduan, metaliteraturak ematen dio amaiera XX. mendeko erdialderainoko tradizio literarioari. Inguruko herrialdetako literatura gehienetan 60ko hamarkadan gertatu zen hausturak. Tel Quel taldeko P. Sollers eta besterekin Frantzian, edo 68ko belaunaldiaderitzonarekin
|
Espainian
(J. M. Guelbenzu, L. Goytisolo...)?
|
|
|
|
Espainian
betidanik egon da perfume industria garrantzitsua
|
|
|
Adolfo Dominguez diseinagile ospetsueneta rikoa da
|
Espainian
|
|
|
Iazko munduko fakturazioa 2,4 bilioi pezeta inguruan ibili zen;
|
Espainian
100.000 milioi pezeta inguruan kalkulatu da. Beraz, usain berrien sorreran barik, perfumegintza marketingean oinarritutako azoka dela esan daiteke, bertan ametsak, asmoak eta abar salgai egonik.
|
|
|
|
Espainian
Loewe k kaleraturiko Aire perfumea oso ondo saldu da
|
|
2002
|
|
|
Iraultza liberal izenaz ezagutzen denak Euskal Herrian ekarri zituen erakunde aldaketak Frantzian eta
|
Espainian
gertatu zirenen antzekoak izan ziren, lerro nagusietan behintzat. Hala ere, bi zehaztapen egin behar dira horri buruz:
|
|
|
Euskal industriak ez zuen ikerketarik egiten. Ikerketa eta Garapenean (I+G) EAEren gastuak BPGren %0, 069ra ailegatu ziren 1979 urtean;
|
Espainian
%0, 3 ziren, eta Europan askoz garaiagoak. Beraz, teknologia propioaren gabezia zegoeneta kanpoarekiko menpekotasuna puntu horretan.
|
|
|
1959 urtean
|
Espainian
Egonkortze Plana onartu zen. Horrek aurreko autarkiagaindituz, estatuko mugak ireki zituen, Espainiako garapenerako funtsezkoa izanzena.
|
|
|
Ekonomia Ituna sinatu zenean, Estatuak bere gain hartu zituen zergak honako hauek izan ziren: inportazioen gainekomugasarien arauak eta kudeaketa, monopolio fiskalak (zerga bereziak izenarekinere ezagunak direnak, hala nola tabako, hidrokarburoak, etab), alkoholarengaineko zergak, Banka ofizialaren zergak, monopolioak eta
|
Espainian
ez egoiliarrak diren pertsonen gaineko zergak. Hurrengo negoziazioetan, aldiz, zenbait zerga itundu zituzten, eta, 1997ko negoziazioaren ondorioz, batik bat zerga bereziak, alkoholaren gaineko zergak eta pertsona eta enpresa ez egoiliarren gainekozergak itunduak izan ziren2 Dena den, hurrengoak ere Estatuaren esku daude: balio erantsiaren gaineko zergaren zein zerga berezien kasuan inportazioei ezartzenzaizkien zamak, eta monopolio fiskalen bidez biltzen direnak.
|
|
|
Unibertsitate ofizial osoa, bere barruti eta guzti: barruti legeakalda daitezke
|
Espainian
(distrito universitario, izenez eta izanez, Frantziako ressortacademiq.ue tik mailebatua da), baina, lehengoan dirauteino, hor aurkitu dugureak ere bere bizilekua. Behar bezala jokatzen badugu, ez da Unibertsitate ofizialhau orain dugun bezain etsai izango, makurrenean ere.
|
|
|
|
Espainian
, Unibertsitateen eta Zentroen sorrera eta aintzat hartzea, indarreandauden 11/ 1983 Lege Organikoak eta bere menpeko 557/ 1991 Errege Dekretuaketa 485/ 1995 EDak arautzen dute1 Alabaina, 2000 VH EspainiakoKongresuko Aldizkari Ofizialak Unibertsitateen Lege Organikoaren Proiektuberria argitaratu zuen, proiektu horretan esprcsuki 11/ 1983 LOa iiidurgabeluz.Datozen ataletan oraindik indarrean dauden...
|
|
|
Orain egokitzapen fasean gaude, beraz.
|
Espainian
bi fasetan egingo da prozesua: Lehenean, hiru puntu garatuko dira:
|
|
|
Kongresu hau egin ostean eta komunikazio hau argitaratu bitartean, unibertsitate lege berriaonartu dute
|
Espainian
, hemen aipatzen diren portzentajeak aldatuz. Dena den, ez da komunikazioarenmuina aldatzen, eta gainera, sistema funtzionarialaren ezaugarriak bere horretan iraungo dute, areespainiartuago.
|
|
|
Interesgarria deritzot, Estatu Espainiarreko egoerarekin alderaketa egiteari. Arestian argitaratutako lan historiografiko batean, Jose A. Garcia deCortazar mediebalistak zioenez,
|
Espainian
, 1968tik aurrera argitaratu da historiaz egindako ikerlanen %95 eta agiri bildumen %80 Geure lurretara begiratzen badugu, mutatis mutandis, Hego Euskal Herrian, behintzat, gauzakoso antzera gertatu dira. Zerrenda bibliografiko bat begiratzearekin nahikoa duguhazkunde prozesu horretaz jabetzeko1 Beraz, nik neuk, zuhurki jokatuz, izenburuak berak dioen bezala, hobeto ezagutzen ditudan alderdi eta alor tematikobatzuetara mugatzea nahiago izan dut.
|
|
|
oraindik zehazgabetasun garrantzitsuak gelditzen dira, eta hori neurri handi batean kontzeptu teorikomarxisten aplikazio mekanikoaren ondorioa besterik ez da. Testuinguru honetan, Gramsci ren idazlanetan oinarrituz Tuñon de Lara k
|
Espainian
ezagutarazitako, burgesia ez monopolistaren, kontzeptua aipatu behar dugu.
|
|
|
buruzko polemikarekin lotuz, Espainiako historia garaikidea ere, bide berezi, modura aztertu dut. Izan ere, XIX. mendeko Europan nazio estatuek bilakaera arrakastatsua ezagutzen zuten bitartean, eta inperialismoak munduaestatu horien artean banatzen zuen unean,
|
Espainian
kontrakoa gertatu zen: inoiz nazioarte mailan estaturik indartsuena izan zena, krisi, ahulezia, legitimitaterik eza eta barneko zatiketak markatutako krisi latzean zegoen.Krisi horren ondoriotako bat nazionalismo periferikoen sorrera izan zen (Mees, 2000a). Halere, aipatutako ekarpen horiek guztiak beharrezkotzatjotzen dudan azterketa zabalago baten hastapenak baino ez dira.
|
|
|
Ukatu ere ukatu da, garai hartan euskalhistoriarik zegoenik. XIX. mendera jauzia eginez,
|
Espainian
nazio politiko bakarrazegoela adierazteko ekin zioten historia nazionalak idazteari, eta XIX. mende bukaeran Canovas del Castillo-k bultzatu zuen halako proiektua. Egon ziren bestelako asmoak ere, adibidez, Pi i Margall ek idatziak, Espainiaren ikuspegi askotarikoa eta federala azpimarratzen zutenak.
|
|
|
Bertan, gehiegizko baikortasunaren aurreanarreta jarri behar zela azpimarratzen zuen EHUko katedradunak. Hauek ziren, beraren ustez, euskal ikerketa produkzioaren gabezia eta hutsune agerikoenak:
|
Espainian
zeuden eztabaida historiografikoetan euskal ekarpenik ez egotea, berrikuntza metodologikoa motel eta, kasu batzuetan, berandu egitea, eta zenbaitgaik (abertzaletasuna, foruzaletasuna) eta garaik (Errepublika, Berrezarkuntza, Gerra Zibila) ikertzaileen interesa kontzentratzen zuten bitartean, beste batzuetanhutsune nabarmenak egotea. Luengo k berak idatzi zuen 1999an hausnarketa berribat Huarte de San Juan aldizkarian20 Bertan historiografiaren ohiko errepasoaegiteaz gain, hurrengo atalean jorratuko dugun auzi bat lantzen zuen, hots, historianazional eta nazionalistarik eza Euskal Herrian.
|
|
|
hutsune batzuk. Berrezarkuntzaren kasuan, euskal lurraldeak
|
Espainian
integratzeko prozesua 1876an burututzat jotzenda, tentsiorik gabe, armadaren papera eta gerra egoera ahaztuta. Zenbait lanetan, gainera, lupa erabili behar da, euskaldunen hizkuntza zein zen eta liberalismoarengaraian horren bilakaera eta zapalkuntza zein izan ziren jakin ahal izateko.
|
|
|
Horretaz jabetzeko, bada euskal historiografiaren aztertzaileek jorratuez duten ikuspegia bat; hots, zein den horren eragina hurbileko historiografian eta, zehazkiago, Espainiako Berrezarkuntzari buruzko historialarien artean. Ikuspuntuhori lantzeko, azken hamarkadan
|
Espainian
argitaratu diren zenbait hausnarketaarakatu ditut, eta emaitzak ezin adierazgarriagoak izan dira:
|
|
|
Europako beste herrialde batzuetan, zabaltzen hasi zen migrazio fenomenoak 80ko hamarkadan bortizkeria arrazistaren adierazpenak sortu izana aitzakiatzat hartuta, etorkinen inguruko lege zorrotzak hartuko dira.
|
Espainian
, ordea, prozesua nolabait alderantzizkoa izango da. Bazterketa adierazpenen aurretik, lege murriztaileen ezarpena emango da, eta ondoren ekingo zaio etorkina modu ezkor batean irudikatzeari.
|
|
|
Kasuistika zabala da. Gure kasu hurbilean, euskarak badu bere espazio geolinguistiko eta kulturala, lurralde fisiko administratiboetatik at. Urrunera joan barik, euskarak badu espazio bat
|
Espainian
eta Frantzian: Nafarroako Foru Erkidegoan, Pirinio Atlantikoetan eta Euskal Autonomia Erkidegoan; baina urrunera ere jo dezake euskarak:
|
|
|
Beste kontu bat da Estatu batzuetan beste hizkuntza batzuk toleratuak izatea ala ez administrazio partikularizatuetan.
|
Espainian
, esate baterako, gaztelania da hizkuntza ofizial bakarra; beste kontu bat da, adibidez, katalaniera koofiziala izatea Katalunian edo euskara berezko hizkuntza izatea Euskal Autonomia Erkidegoan; baina Espainia, estatu moduan, elebakarra da: gaztelaniaz hitz egiten da.
|
|
|
Adibide hurbilagorik eta berriagorik gura izanez gero, beste batzuen artean, aipagarria da Correo ABC enpresa taldeek 2001 urtean burutu duten elkartzea.
|
Espainian
, komunikazio enpresa berri horrek hogeiren bat egunkari biltzen ditu bere magalean, horien artean, El Correo, Diario Vasco eta ABC?, eta guztira 860.000 ale jartzen ditu salgai kioskoetan, egunero. Konpainia berria 811 milioi euroko aktiboarekin jaio zen; zazpi negozio atalekin:
|
|
|
Urrunera joan barik ere, gure artean. Euskal Herrian? eta inguru hurbilean?
|
Espainian
eta Frantzian, borroka politikoak hildako ugari utzi ditu bidebazterrean azken urteotan.
|
|
|
Kontsentsuzko kultura aldarrikatzen dute, kulturak kontsentsuaren beharra balu bezala. Zer kontsentsuatu behar dute euskaldunek
|
Espainian
–Euskaldun izateko eskubidea?
|
|
|
Esate baterako, frankismo garaiko
|
Espainian
, Informazio Ministerioak kapitalaren laurdena bere eskuetan uztea eskatu zien hedabide espainiarrei.
|
|
|
Administrazioek euren kazetari eskola edo fakultateak sortu ohi dituzte etorkizuneko komunikazio profesionalak fidelak izan daitezen.
|
Espainian
sortutako lehen kazetari eskolan sartzeko, esate baterako, ikasleek FE de las JONS erakundeko militante txartela eduki behar zuen bere esku. Sobietar Batasuna izan zenekoan, militantzia komunistaren agiria behar izaten zuen ikaslegaiak kazetari eskolan sartzeko.
|
|
|
Estatuek superetnia bat sortzen dute zilegitasun kulturala eta linguistikoa bermatzeko: Alemanian alemaniarra, Frantzian frantsesa eta
|
Espainian
espainiarra. Eta superetnia horrek ditu, eduki, zilegitasun kulturala eta linguistikoa, legeak eta armadak horretarako bermea ematen baitiote.
|
|
|
Horrela jokatzeak arriskuan jartzen du, oinarri oinarrietatik, kultura aniztasuna: ez baitira onartzen Alemanian alemaniar izate desberdinak, Frantzian frantses izate desberdinak,
|
Espainian
espainiar izate desberdinak. Talde hegemonikoa, superetnikoak?
|
|
2003
|
|
|
Transgenikoen ikerketekin ez dago kontrolik. Gure eskubidea da jakitea froga horiek non aridiren egiten
|
eta
Espainian ez dago informazio publikorik. Seguru gaude ikerketakari direla gertatzen kontrol publikorik gabe.
|
|
|
El Paisen, 2001eko uztailaren 4an) mundu osoko tokiantokiko kulturen iratzartzeaz egindako oharra zen, ohartarazten zuena berrezarpenhorrek fundamentalismo mota berri eta gogor bat ekar lezakeela, dibertsitatearenberpizkundea ekar lezakeen erraztasun berberarekin. Eta horri beste hau eranstenzion esandakoari?
|
Espainian
, Katalunia eta Euskal Herriak lurralderik gabekoEuropan beren kultura ondareari eusteko ahaleginetan dabiltza. Bigarrenen kasuan, kultura nortasuna galtzeak sortutako zapuzketak biolentzia eta hilketa politikoakareagotzea eta ikara nagusitzea ekarri ditu?.
|
|
|
Hala ere azpimarratzekoa da parte hartze elektorala ikertzerakoan ikusten dugula OTANen inguruko erreferendumak (kontsulta tematiko bat, erabaki zehatz bat eskatzen duena) ehuneko ia baxuenaduela (%59, 42) bitarteko serie elektoralean, 1989ko europar hauteskundeek soilik parte hartze baxuagoa eduki zuten (Astorki Hualde, 1994). Bai
|
Espainian
, bai EAEn, jarduera politiko eta elektoralen inguruan dauden erreferentziazkoikerketetan ez dago datu nahikorik (kontsultak gertatu ez direlako) erreferendumetan ematen den parte hartzeari buruz mintzatzeko (Castillo, 1994; Llera, 1994).
|
|
|
Europar Batasunaren Energy Outlook ikerketaren arabera, 2020 urtera arte energiarenkontsumoa %40 igoko da. Alemanian eta Suedian soilik %25 baina Grezia, Irlanda, Portugal eta
|
Espainian
%60 eta gehiago. Nork eta nondik ipiniko dio zintzarria katuari?
|
|
2006
|
|
|
Aitaren eta amaren arteko parekatzeari gagozkiola, lehenik eta behin, Alpa k (1993: 262) legeria italiarrari buruz dioen bezala, esan beharra dago,
|
Espainian
ere, familiaren babesaren aurrean banakoen eskubideen babesa hedatzearen ondorioz, familien gaineko esku hartze publikoa areagotu egin dela. Aitzitik, eta paradoxikoa bada ere, erakundeen babes politikak berak, babestutako familia?
|
|
|
Gure ordenamenduko legegintzanerreformak sartzearen alde egindako borroka galdutzat abortua legeztatzeareninguruko gatazka jo dezakegu (Konstituzio Auzitegiaren Epaia, 53/ 1985): gureinguruko herrialdeetan ez bezala,
|
Espainian
ez zen libreki abortatzeko eskubideaaitortu. Laurogeiko hamarkadako erreforma horiek guztiak, Konstituzioko printzipioetara egokitzeko jarduera modura ikus daitezke.
|
|
|
Konstituzioak berak aurreikusten ditu zein forma juridiko joko dituen arautzat (zuzenbide iturriak deituak) etanola eratu behar diren. Ondorioz, parlamentu batek esana ez den ezer ez da zuzenbidea
|
Espainian
(legeak garatzeko Administrazioak egiten dituen erregelamenduakkanpo, eta horiek betiere garatzen duten legearen esanetara). Hitz batean, zuzenbidearen izate instituzionala eta arau erlijiosoak konstituzionalki ezin dira uztartu.
|
|
|
Kalkulatzen da
|
Espainian
gizona seropositiboa duten 60.000 bikote daudela.Nahiz eta bikote hauek antzuak ez izan, preserbatiboaren erabilerak ernalketaoztopatzen du. Kasu hauetan egin daitekeena da hazia zentrifugatzea, swim up teknikaren bidez birusik ez duten espermatozoideak aukeratzea eta enbrioia ezarriaurreko diagnosia erabiltzea.
|
|
|
Kasu hauetan egin daitekeena da hazia zentrifugatzea, swim up teknikaren bidez birusik ez duten espermatozoideak aukeratzea eta enbrioia ezarriaurreko diagnosia erabiltzea. Italian, Suitzan, Suedian, Britainia Handian eta
|
Espainian
saiakerak burutu dira, eta 3.000 gizon tratatu dira amak kutsatu gabe.
|
|
|
Estatu Batuetan eta Ingalaterran baimena emana dago ezarri aurreko diagnosia erabiltzeko gaixorik dagoen haurride baten (leuzemiaz, esate baterako) bizitzasalbatzeko.
|
Espainian
, 1988ko erregulazioak zioen diagnostikoaren onuradunajaiotzeke dagoenak izan behar zuela; lege berriak, aldiz, enbrioia ezarri aurrekoproba genetikoak, jaiotzekoaren gaixotasunak iragartzeko erabiltzeaz gain, nebaarreben arteko histokonpatibilitatea neurtzeko ere erabiltzea baimentzen du.
|
|
|
Dena den, Europan ere, Britainia Handian batez ere, family balancing edofamilia orekatzeko umeen sexua aukeratzeko eskubiderik ez ote dagoen galdetzenhasiak dira.
|
Espainian
bertan, doktrinaren zati bat jaiotzeke daudenen sexua aukeratzeko debekua kentzearen alde mintzo da, debekatzeko arrazoia, alegia, generoagatiko bazterketa, berdintasun formala errespetatzen duten gizarte garatuetanigartzen ez delakoan. Litekeena da, beraz, hemendik gutxira Europako zenbaitEstatuk teknika horri bide ematea.
|
|
|
Izan ere, zenbaitek, Jokin Muñozek kasurako, defendituko du atzerrikogenero eta literatur moldeen mimetismorik egin gabe, biolentzia politikodun giroanbizitzeak euskal gizartean eragindako mundu ikuskera islatzen duen heineanizango duela partikulartasunik euskal literaturak, eta hori papereratzen duenneurrian sortuko duela gure letrekiko interesa atzerrian. Bordak ere Gizona berebakardadean lanak atzerrian, batik bat
|
Espainian
, izan zuen oihartzuna hizpidehartuta egiten du gogoeta atzerrian, salgarria, denaren gainean.
|
|
|
Abertzaleen eta borroka armatua sostengatzen dutenen mundua erabatkanbiatu ez baldin bada ere, betikotasunaren lehian?, ingurukoa aldatu delaerraz antzeman daiteke.
|
Espainian
demokraziaren itzulerak eta 1981eko Frantziako, iraultza ezkertiarrak, mugimendua lagundu zuten.
|
|
|
1976an alaina diktadura erori berria zen
|
Espainian
eta uste komunaren arabera, sinesten zen ETAk errausketa hori lagundu zuela. Beraz erakundeak sinpatiakapital bat beretzen zuen orduan.
|
|
|
Biolentziarekiko disgustua ere bada nolabait, jendetzaren zati handi batean. Euskal Herrian nola, hala
|
Espainian
eta Europan.
|
|
|
Euskal gatazkari buruz artez eta zuzen idazteko denborapasatu behar dela aipatu izan da, ez dagoela gertaerak suertatzen diren aldi bereanidazterik, gertatzen ari diren gauzekiko perspektiba behar dela, areago gertatzenden hori mingarria bada. Hori horrela izan daiteke neurri batean, ikusi besterik ezdago
|
Espainian
zenbat liburu agertzen ari diren Gerra Zibilari buruz: zenbait idazle, euren egia argitaratzeko, protagonistak hiltzeko zain egon balira bezala.
|
|
|
Oparia.
|
Espainian
kate bakarra dago, txuribeltzean noski, eta eguerditik gauerdira soilik emititzen du. Urte batzuk geroagobigarren katea jarriko dute, gaurko. La 2?, orduan, el UHF?
|
|
|
|
Espainian
, adibidez, Franco azkenik hilotz bilakatu zenean, eta demokraziaren hasierarekin batera, literaturaren alorrean testimonio literatura, literaturaautobiografikoa etab. nagusitu zen. Atzean bazegoen zer kontatua, eta halakobatean, une egokia ikusi zuten idazleek horretarako.
|
|
|
Publizitatearen autorregulazioa
|
Espainian
231
|
|
|
|
Espainian
, Auzitegi Gorenak zein Auzitegi Konstituzionalak diote Konstituzioaren 20 artikuluak ez duela balio merkataritza publizitaterako13 Hala, 1988kozioaren 20 artikuluan oinarrizko eskubide gisa jasota datorren jarduera batean ari irailaren 23ko epaian (JR, 1988/ 7252), Auzitegi Gorenak hauxe baieztatzen du: «Publizitateak, bezeroen erakartze bide moduan, ez dakar Espainiako Konstitutzea, ez baita pentsamendu baten, ideien edo iritzien adierazpena soilik gauzatzen, hitzaren bitartez, idatziz edo beste edozein erreprodukzio bideren bitartez; aldiz, jarduera profesional bat gauzatzen da etekin material bat lortzeko asmoarekin».
|
|
|
Edozein kasutan, eskubide edo askatasun orori esparru zehatza ezartzen dieten zenbait legezko mugaz gain, berezko konstituzio esparruaren barnean, argi dago merkataritza informazioa zenbait filtro juridiko, sozial, estetiko eta etikoren menpe dagoela. Azken zentzu horretan,
|
Espainian
, konponbide judiziala saihestu nahi izan dute publizistek, iragarleek eta hedabideek berek arretazko zenbait prozeduraren bitartez, eta horretarako kode etikoak eta autokontrol organo bat sortu dituzte. Dena den, Lege arruntek dakarten mugarekin aurrez aurre topo egiten du publizitate jartsumitzaileen eta Erabiltzaileen Babeserako Lege Orokorrak, publizitatearen noraiduerak, baina batez ere kontsumitzaileen zuzenbide berriarekin.
|
|
|
|
Espainian
publizitate konparatiboa hainbat parametrotan zedarritu eta onartu zenean, merkatu gardentasuna ekarri zuen eta, gainera, kontsumitzaileari informazio zabalagoa ematen zitzaion. Halere, 97/ 55/ EB Zuzentaraua interpretatzean batik bat, kritikak eta eztabaidak ere izan ziren; zuzentarau horrek publizitatekonparatiboaren inguruan antzeko irizpideak ezarri arren, ezin da esan desberdintasunik ez zegoenik (Acosta, 1989a:
|
|
|
Hori dela eta, gaur egun
|
Espainian
publizitate jarduera bi legetan arautuko da lehiaketaren arloari dagokionez (PLOn eta LDLn). Bien artean interpretazio arazorik gertatuko balitz, LDLren printzipioak eta irizpideak erabiliz konponduko dira, nahiz eta PLOren artikuluak aplikatu146.
|
|
|
198).
|
Espainian
, hasieran enpresaburu baten jarduera beste lehiakideenetatik desberdindu nahi izan bazen ere, geroago, legegileak publizitate konparatiboak merkatuari ekar diezazkiokeen abantailak (eman lezakeen informazioa, alegia) ontzat hartu zituen eta 1964ko Estatutuan jasotzen zuen publizitate konparatiboa. Ikuspegi bera jaso zuen PLOk (6.c. artikulua) eta baita Europar Batasuneko araudia Espainiako barne legedira egokitzeko urriaren 28ko 39/ 2002 Legeak.
|
|
|
|
Espainian
ez bezala, europar eremuan, desleialtzat jo ohi dute publizitate konparatiboa, publizitate iraingarria delakoan; ikuspegi oker hori merkataritza lehiaketaz zuten uste zahar batean oinarritu da. Dena den, Europako Ekonomia Elkartea sortu zenean, publizitate konparatiboak merkataritzako lehiaketan zuen garrantzi eta eraginaz jabetu ziren, eta Estatu Batuetako eta Europako hainbat estatutako ereduari jarraitu zioten.
|
|
|
Epaimahaia erreklamazio baten muinean sartu ahal izango da, erreklamazio hori publizitate pieza bati buruzkoa baldin bada. Funtzionamendu araudiak ezartzen duenez, erreklamazioa aurkeztu baino hamabi hilabete lehenago
|
Espainian
iragarki jakinen aurka aurkeztutako erreklamazioak besterik ez ditu aztertuko epaimahaiak. Erreklamazioa ez da kontuan izango erreklamazioa jaso duenak erreklamazio hori onartzen badu eta zalantzan jarritako publizitatea behin betiko eteteko konpromisoa idatziz adierazten badu.
|
|
|
Txosten horrek dioenez, egunkaria maizago irakurtzen da Europako ipar eta erdi aldean (Suedia, Finlandia, Danimarka eta Alemanian) hegoaldean baino; Europako Mediterraneoko lurraldeetan, berriz, telebista maizago ikusten da, bereziki, Italian, Grezian,
|
Espainian
eta Portugalen.
|
|
2007
|
|
|
Markari dagokionez, bakoitzak bere estrategiak izangoditu. Marka bera den arren
|
Espainian
, Frantzian edo Polonian, marka horrengaineko komunikazioa zehazterakoan (zer komunikatu nahi den, zein denmezua, jendeak zer ikus dezan nahi den...), definizioa, bat bera izango da bainakomunikazio horren inplementazioa edo gauzatzea, sail bakoitzak beremarkarena egingo du.
|
|
|
Zer nahi dugun, nola esan, zer pertsonalitate, zer balio... Izaera korporatibo hori bat eta bakarraizango da,
|
Espainian
, Frantzian zein Polonian. Irudi korporatiboa hiru sailengainetik egongo da.
|
|
|
Hori zehaztuta dagoenean eta egitura edo sail guztiek dakitenean, marka horimerkatuan nola azaldu behar dugun aztertzen hasi dugu; esaterako,
|
Espainian
, telebista oso garrantzitsua da, baina Polonian, berriz, ez hainbeste.Hori dela eta, Polonian beste bide batzuk landuko dira, banaketa, adibidez.Ekintza horiek, lurralde bakoitzean erabakiko dira, egitura edo sail bakoitzakberea, nork bere ezaugarrien arabera. Baina betiere oso garbi edukita marka zerden, zer nolakoa izan duen, eta zer transmititu behar duen.
|
|
|
saltzen genuen. Oso ideia zaila zen guretzatzeren eta
|
Espainian
Fagor betiko marka bezala ikusten baitzen, belaunaldizbelaunaldi pasatutako marka gisa. Zaila zen, beraz, gauetik goizera, nire amonarena izandako marka hura, niretzat etorkizunekoa izan daitekeela erakustea.Zerbait lortu da, baina ez nahi zen guztia.
|
|
|
|
Espainian
batasun hori lortzea ez da hain zaila, baina Frantziako kulturarekin, adibidez, talka egiten du, bere garaian Poloniarekin talka egin zuen bezalaxe.Baina denbora pasatuz doa eta emaitzak, poliki poliki, lortuz doaz, taldemailako pertsonalitate horretara egokituz. Egokitze fase horretan, batzuetan, zuk eman behar duzu eta, besteetan, eurek onartu.
|
|
|
Gure komunikazio sailak 2007rako dituen helburuak dira posizionamendua% 10ean hobetzea eta
|
Espainian
eta Portugalen erreferentzia bulego bilakatzea.
|
|
|
Gainerako marka erregionalak, alegia, Brandt, Edesa, SanGiorgio eta Mastercook ez ditugu alde batera utziko, noski. Edesa
|
Espainian
bosgarren marka da, Polonian Mastercook markak zer nolako garrantzia daukan aipatu dugu jada, Frantzian Brandt liderra da, eta SanGiorgio Italian erabiltzen dugu. Ez da hain garrantzitsua baina Italia, gaur egun, Europan laugarren salmenta merkatua dela kontuanizanik, garrantzitsua da.
|
|
|
Gero eta joera handiagoa dator, batez ere, Txina, Asia, Turkia etaabarretatik, oso prezio baxuko markak erostekoa. Aspes marka ere, adibidez,
|
Espainian
erreputazio ona daukana, taktikoki erabili nahi dugu kanpotik datozenmarka berri horiekin borrokatzeko. Nola?
|
|
|
Zer esan nahi duen horrek? Fagor Elektrotresnak, gaur egun, oso enpresaezaguna dela
|
Espainian
. Eta ez bakarrik estatuan, Europan eta leku garrantzitsuaskotan ere bai.
|
|
|
Gaur egun, hiru sail nagusik osatzen dute Fagor. Sail bat
|
Espainian
kokatuta dago, Fagor Elektrotresnak deiturikoa; bigarrena, Fagor Brandt, Frantzian dagoena; etahirugarrena, Fagor Mastercook, Polonian kokatuta dagoena. Sail bakoitzak berezuzendari orokorra, bere egitura komertziala eta bere marketin egitura ditu.
|
|
|
Gure filosofia izan dena, azken 50 urteetan izan duguna eta oso jorratuta egondena, Euskal Herrian eta esango nuke baita
|
Espainian
ere, beste lekuetan gauzaezezagun eta berria da. Azken urteotan, globalizazioa dela eta, areagotzen joan daeta ezohiko egoera batera eraman gaitu.
|
|
|
Zazpi hilabeteko hausnarketa fase honetan, komunikazio korporatiboaren garrantziaz jabetu gara. Adibidez,
|
Espainian
Fagor markarekin jarraitzea posible izangolitzateke, baina Fagor Brandt edo Fagor Mastercook ek ez dauzkate aukera berdinak, nahiz eta Fagor marka paneuroparra izan. Fagor ez da Polonian egongo, testigantza huts gisa bakarrik, Mastercook ezagunagoa delako.
|