|
2000
|
|
|
Baina gaurkoa amaitzen duenean... Aiuntamentuak ez ote
|
du
pentsioren bat ordaintzeko dirurik?
|
|
2001
|
|
|
Ekonomikoki,
|
dituzten
pentsioak hobe badaitezke ere, bizitza maila eta aukeren aldetik inoiz baino hobeto daude, nahiz eta oraindik egoera oso ona izan ez eta asko hobetu behar den. Beste alde batetik, zahartzaro atseginari buruzko definizio aproposa hurrengoa izan daiteke, Joaquin Calvo Sotelo akademikoak eskainitakoa:
|
|
|
Zer etorkizun dute? Guk pentsioa izango dugu lana bukatzerakoan, baina aipatutako horietako askok ez
|
dute
pentsiorik izango, baldintza batzuk beteko ez dituztelako. Behin ere ez ditu munduak eduki gaur egun adinako desberdintasunik, behin ere ez!
|
|
|
Baina, keinu honek, nahiz eta gizon eta emakumeen berdintasunerako bidean lortutako aurrerapausoa dirudien, emakumeak nabarmen baztertzen ditu. Senarrak jasotzen zuen pentsioaren %45 jasoko du emakumeak hura hildakoan, eta, aldiz, gizonek emazteak
|
zuen
pentsioaren %100 jasotzen jarraitzen dute.
|
|
|
Ez al gara gero dantza egitera joango? Ez al
|
duk
pentsio polit bat. Ez al hidaan atzo musean irabazi?
|
|
2003
|
|
|
Ildo berean, sustatu egiten da, halaber, borondatezko aurreikuspen sozialeko erakundeetan inbertitzea, zeren gehitu egin baitute horrelako sistema osagarrietan jarritakoaren kenketa, eta tratamendu eskuzabal bera aplikatuko dute aurreikuspeneko plan aseguratuetan. Sindikatu abertzaleko arduradunen ustez, ez da bidezkoa aurreikuspeneko sistemak indartuz dagoeneko etorkizuna bermatua
|
dutenen
pentsio osagarria subentzionatzea eta, bien bitartean, pertsona langabe edo lan prekarioko pertsona ugarik sistema publikoko pentsio kontribuziozkoak jasotzeko biderik ez izatea.
|
|
|
Bizi artean ziurtatua
|
zuten
pentsio ekonomikoari esker eman dituzte ordudanik beste 32 urte, baina joan zen apirilaren 14an Masha bat batean hil egin zen, bihotzeko infartu batek jota. Medikuak gertatuaren berri ezkutatzen saiatu ziren Dashari, koman zegoela esanez, baina 17 orduren barruan, bere ahizparen gorputzaren" deskonposizioak" bihotza pozoitu zion eta bera ere hil egin zen.
|
|
|
Aurreko fasean, 1985etik 1997ra artekoan, lanean emandako eta kotizatutako 8 urteen arabera egiten zen kalkulua. Orain, PPren Gobernuak lan bizitza osoaren araberako kalkulua ezarri nahi
|
du
pentsioetan, Toledoko Itun berrituan.
|
|
|
Maletak bazter batean utzi eta plazako beste aldean zegoen abenidara joan zen Matias. Norbait behar
|
zuen
pentsioa aurkitzeko. Abenidan ere ez zebilen inor; ez behetik, ez goitik.
|
|
|
–Zera, nik... Nik
|
badut
pentsio baten izena eta kale honetan dago baina... Zera, Rakel deitzen da jabea.
|
|
2006
|
|
|
Ez dakit noiz pasatu behar
|
duzun
pentsioa kobratzera; apenas dugu neguko ikatz karga erosteko dirurik, baina zuri berdin zaizu, baita negua hotzez dardarka pasatu behar badugu ere.
|
|
2007
|
|
|
Honek Ipar Euskal Herriari ere eragiten dio. Garraio publiko eta energia sektoreetako langileak, ikasleek babestuta, grebara atera ziren joan den astean, Sarkozyk gogortzeko asmoa
|
duen
pentsioen erregimen berezia salatzeko. Aste honetan bertan, funtzionarioek, zeinak plantilla eta hauen zerbitzuak murriztearen aurka dauden, gauza bera egingo dute.
|
|
2008
|
|
|
Demagun 20.000 euro gordin irabazten ditugula, eta urtean 300 euro sartu nahi
|
ditugula
pentsio plan batean.
|
|
|
Abantailez gozatu ahal izateko, zergadunek aurrezteko gaitasuna izan behar dute, eta hori ez dago familia askoren eskura. Urtean zehar beren errenten zati bat gordetzeko gai diren pribilegiatu guztiek jakin behar
|
dute
pentsio plan batean egindako ekarpenek zergaren zerga oinarria murrizten dutela; zerga oinarri hori da, hain zuzen ere, Ogasunari ordaindu behar zaion edo Ogasunak itzuli behar digun jakiteko ondoren kontatzen den zenbatekoa. Beraz, aurrezteko gaitasuna duenak pentsio plan bat sinatzeko edo lehendik kontratatua duenari ekarpenak egiteko aukera baloratu behar du, hurrengo urteko aitorpenean aurrezteko.
|
|
|
Alderantzizko hipoteka deritzonak lege euskarria jaso zuen iaz, hipoteka erreformaren bidez. Hala ere, formula horrek ez du ia inor konbentzitu 65 urtetik gorakoek eta etxe propioa
|
dutenek
pentsioak osatu ahal izateko. Jabetza erregistratzaileen arabera, kontratu horiek “esku bateko hatzak” izan ditzakete gaur egun, eta bankuek onartzen dute “lege garapena falta da oraindik” eta erretiratuek “etxebizitza seme alabentzako ondare nagusitzat hartzen jarraitzen dute”.
|
|
|
Bermatutako pentsio planen antzekoak dira. Hala ere, APBak noiznahi alda daitezke interesa eta kapitala galdu gabe, eta abantaila hori ez
|
dute
pentsio plan bermatuek. Letra txikia eta komisioak Pentsio plan berri bat kontratatzean edo intsuldaketa bat sinatzean, komisioei edo produktuaren inbertsio politikari erreparatu behar zaie, eta ez da utzi behar finantza erakundeak opari gisa eskaintzen duen opariarekin.
|
|
|
Kategoria berean daude gehieneko tasa hori murrizten duten produktuak eta antzeko inbertsio politika duten beste batzuk, tasa txikiagoak eskatzen dituztenak. Komeni da komisio merkeak baina errentagarritasun historiko nahiko erakargarriak
|
dituzten
pentsio planak aukeratzea. Errentagarritasun historikoaren datuak kudeatzailearen gaitasuna baloratzeko balio du.
|
|
2009
|
|
|
Epe finkoko produktua da, eta ez du azken errentagarritasuna murriztu dezakeen komisiorik edo inolako gasturik; erakunde jaulkitzailearekin lotura jakin batzuk dituzten pertsona fisikoek soilik kontrata dezakete (kontu korrontea edo aurrezki libreta, zordunketa edo kreditu txartela, nomina helbideratuta, pentsioa edo autonomoen gizarte aseguruak). Gainera, harpidedunak ekarpen bat egin behar
|
du
pentsio plan batera, edo bizi edo etxe aseguru baten prima ordaindu. Harpidetzeko gehieneko zenbatekoa 20.000 eurokoa da.
|
|
|
Urtero bezala, Fiskalari kontuak emateko ordua iristen da, eta erabiltzaile askok
|
dute
pentsio plan edo funts bat kontratatuta, eta ez dituzte ezagutzen beren ekarpenen onura fiskalak, edo nola ordaintzen dituzten jasotako prestazioak. Arau orokor gisa, 35/ 2006 Legeak ezartzen du partaide berak eta urte berean pentsio plan batera ekarritako zenbatekoek ezin dutela 10.000 euroko muga gainditu.
|
|
|
Miguel Ángel Fernández Ordóñezek azken egunetako tentsioa jaitsi nahi izan zuen, Gizarte Segurantzako defizitak pentsioak arriskuan jartzen ez dituela eta “ez da ezer gertatzen”, behin behineko saldo negatiboak erregistratzen dituelako. Fernández Ordóñezek dio Gizarte Segurantzako defizitak ez
|
dituela
pentsioak arriskuan jartzen Aurreko astean Toledoko Itunaren Batzordearen aurrean egin zuen azalpenean, Fernández Ordóñezek erretiro pentsioaren kalkulua lan bizitza osora zabaltzearen alde agertu zen, edo pentsioak KPI errealaren arabera eguneratu ahal izatearen alde, ez aurreikusitakoaren arabera, eta, beraz, beherantz ere berrikus zitezkeen. Era berean, pentsioaren ehuneko ehun jasotzeko, erretiro adina 67 urtera arte atzeratzeko eta kotizaziopeko pentsioa (15 urte) lortzeko behar den urte kopurua handitzeko aukera aztertzea proposatu zuen.
|
|
2010
|
|
|
Askok ez
|
dute
pentsio eskubiderik izango, bikotearen elkarbizitza epeetan aldaketak izango direlako. Alegia, epea laburra bada, kalte ordaina jasoko dute, baina ez pentsiorik.
|
|
|
Horretarako aldaketak handinahia izan behar du, erretiro adina luzatuz. Haren iritziz, pentsiodunek eskerrak eman behar
|
dituzte
pentsioak izoztuta eduki arren gutxituko ez zaizkielako: Guztia murrizten ari delarik, kontzesio garrantzitsua da pentsioei dauden moduan eustea.
|
|
|
Euskal herritarrak nazio subiranotasunik gabe bizi gara, eta zuzenean eragingo digute Espainiako eta Frantziako gobernuek eztabaidatu eta azkenean onartutako bi pentsio erreformek. Iparraldeko herritarrak, mobilizazio eta greba guztiak gorabehera, jadanik onartuta dagoen erreformaren ondorioak pairatzen hasi dira.Euskal herritarrek gaur egun ez
|
dute
pentsio sistema publiko propiorik nahiz eta hala eskatzen duten sindikatu eta alderdi abertzaleek, ez dutelako nazio subiranotasunik eta Madrilen eta Parisen erabakitzen denaren mende daudelako. Horrela, Iparraldeko euskaldunak, mobilizazioak eta grebak egin arren, Asanblea Nazionaletik eta Senatutik igaro ostean Frantziako Gobernuak jadanik onartu duen pentsio erreforma baten ondorioak pairatzen hasi dira.
|
|
|
Madrilgo Kongresuak urtarrilaren 25ean eztabaidatuko du Toledoko Itunaren dokumentua. Espainiako Gobernuak hilaren 28a baino lehenago onartu nahi
|
du
pentsio sistemaren erreforma.
|
|
|
Madrilgo Kongresuak urtarrilaren 25ean eztabaidatuko du Toledoko Itunaren dokumentua. Espainiako Gobernuak hilaren 28a baino lehenago onartu nahi
|
du
pentsio sistemaren erreforma.
|
|
|
Horren harira, Emilioi Olabarria EAJren ordezkariak esan du Gobernuak dagoeneko idatzia
|
duela
pentsioen erreformarako lege proiektua.
|
|
|
ELAren buruzagia oso kritiko agertu da pentsioak kalkulatzeko epea luzatzeko aukerarekin, pentsioa izateko 20 urteko kotizazioa eskatuko dutelako. Kontratu prekarioak dituztenak bidetik kenduko dituzte, lanean hastea zailduko dute jende gutxiago nahi
|
dutelako
pentsioarekin eta pentsioaren baldintzak ere okertu egingo dituzte, salatu du.
|
|
|
LABen buruzagi nagusiak uste
|
du
pentsioak direla gizarte ereduaren zutabea. Etxaideren esanetan, eredu soziala hankaz gora jarri nahi dute, baina Euskal Herrian ez dute lortuko, greba orokorra egingo dugu eta ez da arduradun politikorik geratuko pentsioen erreforma babesteko zilegitasuna duena.
|
|
|
Ondorioa? ez
|
dut
pentsiorik? (E 8:
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoa eta Nafarroa barne hartzen ez dituen azterketa 2007ko PFEZren azken datuetatik eta Biztanleria Aktiboaren Inkestatik (HHI) abiatuta egin da. Bertan jasotzen denez, gaur egun Espainiako 4,5 milioi pertsonak bakarrik
|
dituzte
pentsio publikoaren osagarri gisa aurrezki eta inbertsio produktu horiek. Guztira, pentsio planetarako ekarpenak 6.783 milioi eurokoak izan ziren urtean, 1.500 euro baino ez batez beste langile bakoitzeko.
|
|
|
Hala, espainiarren %17, 6 pentsio planen abantaila fiskalen %65 da. Autonomia erkidegoei dagokienez, Andaluziak
|
du
pentsio plan pribatu gutxien, biztanleria aktiboaren arabera. Txostenean ageri denez, guztizkoaren %16k bakarrik du produktu hori kontratatua.
|
|
|
Bestela, biztanleria segmentu handi eta babestuak aurkituko ditugu. “Pentsio sistema publikoaren erreformarekin batera, sistema pribatuak indartu behar dira doikuntzak konpentsatzeko” Kudeaketa hobetu, komisioak jaitsi… ala uste
|
duzu
pentsio planetan gutxi aurreztearen arazoa espainiarrek Estatuan gehiegizko konfiantza izatearen ondorio dela. Enplegu pentsioen planen kudeaketa batzordeak oso txikiak dira gure herrialdean.
|
|
|
Exekutibo zentralak espero
|
du
pentsioen erreformarako lege proiektua, erretirorako kalkulu aldia igotzea proposa dezakeena, urtea amaitu baino lehen prest egotea. Hala adierazi zuen Elena Salgado ekonomia lehendakariordeak, Ekonomia Gaietarako Ordezko Batzordearen ondoren.
|
|
2011
|
|
|
Ezker Abertzalearen iritziz, PSOE, PP eta EAJk \" euren eredu sozio-ekonomikoa inposatu\" nahi dute: \" Krisi ekonomikoaz baliatzen dira langileon aurkako neurri basati eta lotsagarriak adostu eta onartzeko eta eredu horri jarraituz, zerbitzu publikoen murrizketarekin urrats berri bat eman nahi
|
dute
pentsioen erreforma pribatizatuz\".
|
|
|
67 urterekin erretiratzeko 37 urte, eta 65ekin erretiratzeko 38 urte eta erdi. Bestalde, 25 urtez kotizatu ez
|
dutenei
pentsio askoz murritzagoa ordainduko zaiela nabarmendu du sindikatuak.Amaia Muñoa ELAko ordezkariaren esanetan, «neurri denak langileon eskubideen kontrakoak dira, patronalaren tesiak eta interesak defendatzen dituzte». Gobernuak erreforma CCOO eta UGT lagun dituela egin duela salatu du Muñoak.
|
|
|
Ispiluaren atzetik barrez ari zaidana, burla haizez hartzen nauena, zein da, neu naiz? ...beste zerbait zela uste zuena, zeu zara. Beinke, sekula ez zara zeu, haizearen meneko orbela zara, egunero arrisku bizian zaudela esaten dizu telebistako albistegiak, kontuz ibili beharra dagoela, dena da orain lapurreta hilketa bortxaketa, nahikoa da kolpe txar bat, ezbehar bat, istripu tonto batek dena bota dezake kareletik, badakizu, ezerk ez du irauten, ongizateak ere ez du asko iraungo, hobe
|
zenuke
pentsio plana hartu, aseguru bat egin, diru bat gorde biharko egunerako, hobe zenuke ustekabeei aurre hartzen hastea, oraindik ondo zaude, baina kolesterolak ez du abisatzen, hobe duzu zaintzen hastea, danacol hartuta sendatuko zara.Beinke, sekula ez zara zeu, besteren begietan bilatzen duzu aterpe, besteren hitzetan kulunkatzen zara, besteren besoetan hartzen zaitu lo gozoak. Besteak dira zeu.
|
|
|
Aste honetan, Hego Euskal Herrian greba orokorra deitu dute Espainiako Gobernuak egin nahi
|
duen
pentsio sistemaren erreformaren kontra, bai eta euskal erkidego eta foru administrazioen murrizketa sozialen kontra ere. Euskal gehiengo sindikalak, ELA, LAB, STEE EILAS, EHNE eta HIRUk, urtarrilaren 27an greba orokorra egiteko deia luzatu du.
|
|
|
Nola lor dezakete pentsio minimo bat gutxienez 40 urte baino gehiagoko kotizazioa eskatuko bada? Espainiako Gobernuak, EAJren laguntzaz egin nahi
|
duen
pentsioen erreformak, pobrezia eta bazterketa sozialera jaurtiko ditu ezinbestean.
|
|
|
Zentsu hartzaileak ezin
|
du
pentsioaren barkamenik edo urripenik eskatu, finka aldi baterako agorra izateagatik, ezta fruituak galtzeagatik ere.
|
|
|
97 artikuluarekin bat etorriz ordaindu behar
|
duen
pentsioa zehaztu behar da.
|
|
|
Lastima ematen zidan haien bizibideak, herria utzi eta Portura etorkin heldu zirenetik hasi, eta, behin erretiratuta, atzera hango giro lehorrerako itzuli saihestezina osatu zuten arte. Ez zitzaidan asko kostatzen imajinatzea nola erreparatuko zieten gureei, zeharka, koadrilako askoren guraso baskoek, nola irudikatuko zituzten panaz jantzitako maketo belarrimotz iritsi berriak, kartoizko maletak zintzilik zituztela, tren geltokian; jakin gabe maletak ez, baizik maleta bakarra
|
zutela
pentsioko koarto ziztrinean, ohe gainean utzia, eta artean zabaldu ere gabe, zertarako?
|
|
|
Aldaketaren eta instalazioaren kostuak aldatu egiten dira bezeroaren tipologiaren arabera, baina leialtasuna gailentzen da: eskura ordaintzeak 1.750 euroko kostu osoa
|
du
pentsioa helbideratuta duten bezeroentzat eta erakundearekin kontratatutako asegurua dutenentzat, pentsioa helbideratuta duten pertsonek 1.850 euro ordaindu dituzte eta gainerako bezeroek 1.950 euro. Berritze hori hileko kuoten bidez ere ordain daiteke, 72,92 eta 81,25 euro artean, kasu horietako bakoitzerako, eta gehienez ere 24 hilabeteko amortizazio epea dago.
|
|
|
Erretiroagatiko pentsioari dagokionez, LAk dio erregimen orokorraren eta autonomoen arteko aldeak aurreko urtean bezala mantentzen direla; izan ere, erregimen orokorretik datorren erretiratu batek jasotzen duen pentsioa 1.132,11 eurokoa da, eta autonomoen araubideko erretiratu batek jasotzen duena, berriz, 621,54 eurokoa, %45 txikiagoa. ATA sindikatuak uste
|
du
pentsio sistemaren erreformarekin lortu behar dela autonomoak 42 urtetik aurrera (orain arte 50 urtera zen) kontzientziatzea eta kotizazio oinarriak gehitzea, erretiro pentsioa kalkulatzeko epea 15 urtetik 25 urtera luzatuko baita. “Erregimen orokorreko pentsioen eta autonomo baten pentsioen arteko zenbatekoan dagoen alde handi horren azalpena da hamar autonomotatik zortzik gutxieneko oinarriagatik kotizatzen dutela”, adierazi du Lorenzo Amor LAAko lehendakariak, “Egizu zugatik” kanpaina egin dutela gogorarazi ondoren, kolektibo hori kontzientziatzeko zer garrantzitsua den kotizazio oinarria diru sarreretara egokitzea.
|
|
|
Gainera, erretiro aurreratua hartzen zuten erretiratuen pentsioaren murrizketa aldatu egin da. Orain arte, pentsio aurreratuak pixkanaka murrizteko kalkuluek ezin
|
zuten
pentsio osoaren %40 gainditu, eta hemendik aurrera ez dute %42 baino handiagoa izan behar. Onura berriak Erreforma berriaren ondoren erretiroa hartzeko denbora gehiago itxaron behar izateaz eta kalkulu berriek langileen poltsikoetan diru gutxiago ekarri behar izateaz gain, pentsio sistema berriak aldaketa onuragarri batzuk ditu kasu batzuetan.
|
|
|
... 1995ean 2010erako arazo ekonomiko eta jasangarritasunik eza izan behar
|
zuten
pentsio publikoek egun superabita dutelako; beraz, ez dago behar ekonomiko errealik pentsioen sistema publikoa aldatzeko. Orduan ezkerreko gobernuak zergatik egiten du erreforma hau?
|
|
2012
|
|
|
Abertzaleek ez
|
ditugu
pentsioak kenduko, hobeto kudeatuko ditugu, adierazi du EAJko lehendakarigaiak. Horretarako, Gizarte Segurtzaren eskumena Euskadira ekartzea defendatu du.
|
|
|
Saria
|
duten
pentsio planak
|
|
|
Enpleguko eta Gizarte Segurantzako ministro Fátima Báñezek jakinarazi du Gobernuak asmoa
|
duela
pentsioen erreformari buruzko 27/ 2011 Legean kotizaziopeko erretiro pentsioaren oinarri arautzailea kalkulatzeko ezartzen den kotizazio hutsuneen integrazioaren erregulazioa zuzentzeko. Enplegu eta Gizarte Segurantza Ministerioak ziurtatu du neurri horren helburua dela kotizatu ez duenari laguntzea kotizatu ez duenari, kotizatu zuenari, eta, horretarako, gutxieneko oinarriaren araberako kotizazioaren egungo formulari eutsiko dio.
|
|
|
Aurrezki aseguruek eta inbertsio funtsek gero eta jarraitzaile gehiago
|
dituzte
pentsio planekin alderatuta, likidezia handiagoa ematen dutelako
|
|
|
Muga hori 0,5 aldiz igoko da bizirik atera denarekin bizi den umezurtz pentsiorako eskubidea duen seme alaba komun bakoitzeko gutxieneko soldataren zenbatekoa. Izatezko bikoteek ezkontzek baino baldintza gehiago bete behar
|
dituzte
pentsioa jasotzeko Kasu batzuetan, baldintza horietako bat betetzen ez duenez, bizirik geratu dena ezin da alargun pentsioaren onuradun izan, nahiz eta hildakoarekin urteetan bizi izan. Adibidez, seme alaba baten jaiotzaren ondorioz lortutako Familia Liburu baten bidez egiaztatu nahi bada bizikidetza, baliteke pentsioa kobratzea ukatzea, ez baita horretarako legezko formuletako bat.
|
|
|
Bikote batzuek bizitza osoa daramate senar emazte gisa, legez ezkonduta daudela uste baitute. Horietako bat hiltzen denean, bizirik atera dena konturatu da ezin
|
duela
pentsioa kobratu. Hori da erritu batzuen kasua, ijitoena kasu.
|
|
2013
|
|
|
Erreforma berri hau inposatu nahi dutenak bankuak dira BBVA eta Santander batez ere, euren aseguru etxeen bidez. Ez da kasualitatea Mapfre, Aviva eta BBVA gisako aseguru etxeetako ordezkariek osatzea" adituen batzordea" delakoa. Eurek jadanik bermatuta
|
dituzte
pentsio pribatuentzako plan gozoak.
|
|
|
Ainhoa Etxaide LABeko idazkari nagusia «Gehiengo handia gizarte honen motorra gara, aberastasuna sortzen dugunak. Eskubideak ditugu, eta iraunkortasun faktoreak esan nahi du ez
|
dugula
pentsiorako eskubiderik, aukera bat izango dela». Unai Sordo Euskadiko CCOOko idazkari nagusia «Gobernuak aurrez aurre izango gaitu pentsio sistema elkarrizketarik gabe aldatu nahi badu.
|
|
|
Halaber, erreformaren bidez emakumeei lagundu nahi diela esan du Hollanden gobernuak. Orain artean, hiru seme alaba
|
zituztenek
pentsioa %10 handitzeko aukera zuten. Pizgarri hori desagertu egingo da, gizonezkoek batez beste pentsioa handiagoak dituztenez, haiei mesede handiagoa egiten ziela iritzita.
|
|
|
Gure Gizarte Segurantzak arazoak
|
ditu
pentsioak ordaintzeko, langabezia tasa %26koa delako, eta pentsioak, jakina, langileek ordaintzen dituzte.
|
|
|
Baina ez da horrela izango. Sindikatuok badakigu egun bateko grebek ez
|
dituztela
pentsioen erreformak aldatuko, ez digutela berriz ere negoziazio kolektiborako dugun eskubidea bere horretan itzuliko. Baina erabat konbentzituta nago, greba egin, egin behar dugula.
|
|
2014
|
|
|
Horregatik, ahal duenak (gaur egun ez dira asko Espainiako Estatuan) gauzak planifikatu eta aurreztu egin behar
|
luke
pentsioak osatzeko.
|
|
|
–Hementxe
|
du
pentsioa, eta hementxe eginen du Mamadouk lo! Nire ohean eginen du, gainera, zer demontre?!
|
|
|
INGek berriki egindako azterketa baten arabera, espainiarren %55 kezkatuta daude erretiroko egoera ekonomikoagatik. Baina askok ez
|
dute
pentsio plan bat kontratatua, beren urte gorrituak hobetu ahal izateko. Egoera hori are larriagoa da erretiroa hartzeko urte gutxi falta diren kasuetan.
|
|
|
" 60 urte inguru ditugun emakumeak egoera larriak bizi izan ditugu, eta horren ondorioak ari gara jasaten orain ere. Gaur egun gobernu hartzen ari den murrizketa neurrien ondorioz, emakume pentsiodun gehienek txirotasun erlatiboaren azpitik
|
ditugu
pentsioak. Mundu produktiboak beste eraldaketa eta beste baliabide batzuek bila joan beharra dauka".
|
|
|
Egurgile zaharrek bizi agiria sartzen dute gutun azalean. Hiruhilabetero bizirik gaudela jakin behar
|
dute
pentsioa kobratuko badugu.
|
|
|
|
Zuen
pentsio kaxkarra baino gehiago utzi nahi diot nire alabari.
|
|
2015
|
|
|
Auzitegi Konstituzionalak, 239/ 2002 epaian ondorengoa esan zuen: «Autonomia erkidegoek eskumena
|
dute
pentsioen kantitatea osatzeko, betiere beraien aurrekontuetatik bada eta espainiar guztien berdintasuna bermatzeko oinarrizko baldintzak errespetatuz».
|
|
|
3 Dagoeneko erretiratuta nago: pentsiodunek hainbat proposamen
|
dituzte
pentsioa helbideratu eta beren abantailez baliatu ahal izateko, inolako mugarik gabe. 4 Kobrantza:
|
|
|
Eta orain ez
|
dutela
pentsioak osatzeko eskumenik. Legebiltzarkide jaun andereak, Eusko Jaurlaritzako kargu publiko hori, hona gure galdera:
|
|
|
Egunkari askotan holandar bat aipatzen zuten, Strauss delako bat, maula egile arrunt bat zela esanez" hainbatetan hotel onenetako kudeatzaileekin kolpeka aritu zena zor
|
zuen
pentsioa ez ordaintzearren", eta iruzurgile profesionala zela esplikatzen zuten" turismoko enpresa gizon ezagun bati 25 000 pezeta kendu zizkiolako" eta" Paulino Uzkudini 40 000 pezeta ostu zizkiona dena bueltatuko ziola aginduz bai, baina gero inoiz itzuli gabe".
|
|
|
Damu zaio bost izarretako hotela aukeratu izana. Zabarkeria horietarako hobe
|
zuen
pentsio ziztrin batean ostatu hartzea. Lotsa ulertezin batek galarazten dio 0 zenbakia markatu eta harreragileari eskatzea ekar diezazkiotela bi morroi tatuatu.
|
|
2016
|
|
|
Beldur hori erreala edo sortua da. Gizartean beldurra sortzeko zabaldu den mezua da hori. Horren atzean finantza interesak daude, baina ez da Espainiara soilik mugatzen, munduko finantza sistemak bereganatu nahi
|
ditu
pentsio publikoen fondoak pentsio pribatuetarako. Horretarako, aspaldi Munduko Bankuak operazio bat jarri du martxan etorkizunean pentsioetarako dirurik egongo ez denaren ideia gizartean zabaltzeko.
|
|
|
Etorkizunean pentsioak egongo al dira. Hori gure esku dago. Guk esaten badugu ez dela pentsioentzat dirurik egongo, ez ditugu kobratuko; baina, argi
|
badugu
pentsioentzat dirua egon daitekeela eta mobilitzatzen bagara kobratuko ditugu. Egun ditugun eskubide sozialak ez dizkigute oparitu, borrokatuta irabazi ditugu, tartean pentsioa.
|
|
|
Murrizketa hori zelan egin, horren inguruan egin nahi du bataila Alexis Tsipras Greziako lehen ministroak. Aurkariak gotortuak ditu, bai oposizioa bai lau hartzekodunak. Europako Batzordea, Europako Banku Zentrala, ESM erreskate funts iraunkorra eta NDF Nazioarteko Diru Funtsa, hau da, lehengo troika?, eta hilaren 15ean parlamentuan bozkatu nahi
|
du
pentsioen erreforma, erreskatearen lehen azterketa lehenbailehen gainditu, eta zorraren kitaz berba egiten hasteko. Zorrarena da hasierako Syrizaren eskarietatik troikak erabat baztertu ez duen puntu bakarretakoa, eta, beraz, Tsiprasek bere jarduna justifikatzeko irabazi nahi duen bataila.
|
|
|
Zorrarena da hasierako Syrizaren eskarietatik troikak erabat baztertu ez duen puntu bakarretakoa, eta, beraz, Tsiprasek bere jarduna justifikatzeko irabazi nahi duen bataila. Lehenengo, ordea, hartzekodunak konbentzitu behar
|
ditu
pentsioen erreformarekin.Artaziak non sartu, hortxe dago gakoa, zelan egin 1.800 milioi euroren murrizketak. Syriza eta Anelen koalizio gobernuak astelehenean bidali zien bere pentsioen erreforma proposamena hartzekodunei, eta asteon bilerak egiten ari da oposizioko alderdiburuekin.
|
|
|
Oro har, gizarte postindustrialean, lau prozesu dira garrantzitsuak: emakumeen lan merkaturatzea; adinduen kopuruaren hazkundeak eragin handia
|
du
pentsioetan eta osasun sisteman; lan merkatuko aldaketek (prestakuntzarik gabeko lanen proportzioaren murrizketa, herrialdeen arteko lehiakortasunaren areagotze eta hazkundea) hazkundearen eta enpleguaren arteko harremana zaildu dute, ondorioz, hezkuntza maila baxua dutenen artean gizartetik baztertzeko arriskuan eragiten dute; Ongizate Estatu zaharraren presioei aurre egiteko zerbitzu pribatuen ... Bonolik (2006) beste era batera laburbiltzen ditu:
|
|
|
Egoera kezkagarria al da? Pentsiorik ez
|
duten
pentsioak, ordea, murriztu egingo direla uste dute adituek. Baina, gainera, egoera horrek ez die pentsiodunei bakarrik eragiten, herritar guztiei baizik; izan ere, litekeena da hainbat prestaziotan murrizketak egitea, langabezia tasak jaistea edo presio fiskala handitzera bideratutako ekonomia azaleratzea.
|
|
|
Eta egia esan behar bada, arrazoirik ez zaie falta bazterrak nahasten ibiltzeko. 40 eta gehiago urtez lan egin, euren ekarpen ekonomikoa huts egin gabe ordaindu eta orain gehiagoko arazorik gabe bizi behar luketenean, horra non egunero entzun behar
|
duten
pentsioak kolokan daudela. Eta hori gutxi ez eta beren seme alaben laguntzan ibili beharra daukate sarritan:
|
|
|
Elizatik bakarrik. Zuzenbide kanonigoak dio pertsonen aurrean ezkondu behar duzula lehenik jainkoaren aurrean ezkontzeko segidan, eta lehenagoko emazte haiek ez zuten legearen arabera egin nahi, ez
|
zutelako
pentsioa galdu nahi, baina ez zuten erlijioaren kontra bizi nahi ere, eta Elizatik ezkontzen ziren, salbuespen gisa. Orduan, pentsatu genuen gure amari eskatzea Etxegarai kardinalari idaztea.
|
|
|
Ez da ezer izan. Hau
|
zuen
pentsio fondorako eman nahi du.
|
|
2017
|
|
|
Diru sarrera garbi horiek hainbat alderdi biltzen dute: besteren kontura lan egiteagatik jasotakoa, nork bere kontura lan egiteagatik izandako irabaziak edo galerak, gizarte laguntzak, lanarekin zerikusirik ez
|
duten
pentsio pribatuetatik datozen errentak, kapitalaren eta jabetzaren errentak, etxebizitzen arteko transferentziak, adingabeek jasotako diru sarrerak, eta PFEZaren Aitorpenaren emaitza.
|
|
|
Gipuzkoarren %4, 3 daude batez beste muturreko pobrezia egoeran, baina urritasun fisikoak dituztenen artean, %13, 7koa da kopurua, hiru aldiz handiagoa. . Jende askok diru sarrerak bermatzeko errentarekin osatu behar
|
ditu
pentsioak?, esan du Malkorrak.
|
|
2018
|
|
|
Datu gehiago. Zundaketan parte hartu zutenen% 23k uste
|
zuen
pentsio plan batekin ezin zela dirua galdu, okerreko balioespena, nahigabe bat baino gehiago ekar dezakeena;% 21ek uste zuen Espainiako Gordailuen Berme Funtsak (FDG) bermatutako gehieneko saldoa 50.000 eurokoa (gezurra) zela; eta% 37k ez zekien zoru klausula zer zen azken urteetan asko hitz egin den arren. Espainiako Bankuko Merkatuko Jokaeraren eta Erreklamazioen Departamentuko zuzendariak duela pare bat urte hau onartu zuen:
|
|
|
EH Bilduk eredugarri eta historikotzat jo ditu pentsiodunen mobilizazioak, eta azpimarratu du, euskal pentsio sistema propioa sortu bitartean, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako instituzioak “behartuta daudela une honetan dituzten eskuduntzekin pentsiodunen erreskatera ateratzera”, Nerea Kortajarenak adierazi duenez. Egungo pentsio sistemaren erantzule nagusia Gobernu espainola bada ere, “ezin dugu Madrilen zain jarraitu, hemen eta orain neurriak hartu ahal eta behar
|
ditugu
pentsio duinak bermatzeko”, Jaurlaritzaren eskumenak baliatuta.
|
|
|
«Gure seme alabak hipotekatuta baldin badaude, guri ezin digute lagundu, nahikoa dutelako beraienarekin. Eta guk, berriz, oso larri bizi behar
|
dugu
pentsio baxu hauekin», diote.Badakite askok hilean 500 eta 600 euro inguru kobratzen dutela, eta uste dute hori «oso gutxi» dela gaur egun bizitzeko. «Esaterako, mediku pribatu batengana joan bagenu larrialdiren batean, genuke.
|
|
|
Zuek, berriz, uste
|
duzue
pentsio duina dela 1.080 eurokoa, ala?
|
|
2019
|
|
|
Sindikatuetako eta patronaletako ordezkarien aurrean aurkeztu behar zituzten negoziazioaren emaitzak. Alferrikako bilera zela iritzita, greba bultzatzen ari diren sindikatuek, CGTk eta FOk, ez zituzten beren buruzagiak bidali bileretara, bigarren mailako ordezkariak baizik.Ez zen egun ona izan Delevoyerentzat; haren sinesgarritasuna auzitan geratu zen, jakin baitzen lotura
|
duela
pentsio publikoen higatzeko interesa izan dezakeen sektore batekin, aseguru etxeekin. Zehazki, Le Parisien egunkariak ziurtatu zuen Delevoye Ifpass aseguru etxeetako langileen formakuntzarako institutuko administratzailea zela, baina ez zuela horren berri eman ordezkari publiko gisa aurkeztu beharreko interes partikularren aitorpenean.Delevoyek garrantzia kendu zion kargu horri, esanez ohorezkoa zela eta hiru bileratan baizik ez zuela parte, baina dimisioa eman zuen.
|
|
2020
|
|
|
Etxeko langileen kotizazioa behar baino baxuagoa izaten ari da, eta, horren ondorioz, ez dute jasotzen amatasun, gaixotasun eta lan istripuengatik dagokien kopurua. Horrek presio handiagoa jartzen du etorkizunean jaso behar
|
duten
pentsioetan.
|
|
|
Eta bigarren datu garrantzitsua: adineko emakumeen artean gehiengoak pentsio kaskar batekin biziraun behar du (ikus I. kapitulua); hortaz, edo erakunde publikoek eskaintzen dituzten zerbitzu publikoen (zaharatzaroarekin baina baita ere seme alabekin erlazionatutakoak) bidez asetzen dituzte beren betebeharrak, edo behar horiek asetzeko merkantilizatu behar dituzte zerbitzuak, hau da, ordaindu, eta
|
dituzten
pentsioekin ezinezkoa bilakatzen da hori askorentzat. Emakumeen ia %80ak zerbitzuetan egiten du lan, zerbitzu sozialak barne.
|
|
|
«Izan dadin legebiltzarrean edo kulturan, zuek, boteretsuek, errespetu osoa eta jarraia fermuki eskatzen diguzue. Izan dadin bortxaketentzat, zuen polizia gehiegikerientzat, zuen Cesar sarientzat edo
|
zuen
pentsio erreformarentzat. Eta, horren guztiaren gainetik, biktimen isiltasuna nahi zenukete[...].
|
|
|
Urkulluk ostiralean esandakoak ere gogoratu ditu, eta «gezurretan» aritzea leporatu dio. «Guztiz faltsua da [Jaurlaritzak] eskumenik ez
|
duela
pentsioen inguruan, diru sarrerak bermatzeko errentaren bidez osatzen baititu pentsio txikienak». Lehendakariari egotzi dio «enpresari handiekin eta bankariekin» bat egitea, eta «gizartearen gehiengoari —langileei eta pentsiodunei—» bizkarra ematea.
|
|
|
Urkulluk ostiralean esandakoak ere gogoratu zituzten, eta «gezurretan» aritzea leporatu zioten. «Guztiz faltsua da [Jaurlaritzak] eskumenik ez
|
duela
pentsioen inguruan, diru sarrerak bermatzeko errentaren bidez osatzen baititu pentsiorik txikienak». Lehendakariari egotzi zioten «enpresari handiekin eta bankariekin» bat egitea, eta «gizartearen gehiengoari —langileei eta pentsiodunei—» bizkarra ematea.
|
|
|
Philippek atzo arratsaldean jakinarazi zien erabakia Asanblea Nazionalean zeuden diputatu bakanei: gobernuak konstituzioaren 49.3 artikulua baliatu nahi
|
du
pentsioen erreforma Asanbleatik bozketarik gabe pasatzeko.
|
|
|
Azala behar du diputatu nagusiak horrela aritzeko. Nahikoa ez, eta orain indarrean
|
dugun
pentsioen sistema publikoa suntsitu nahi dute, pentsio plan pribatuen mesedetan. Zerbitzu publikoak merkantilizatzen eta suntsitzen ari dira eta, bitartean, langile publikoak eman behar dituzten zerbitzuak azpikontratatzen jarraitzen dute.
|
|
|
Aurten jubilatzeko lege epea 65 urte eta 10 hilabetekoa da eta hala egiten dutenen pentsioa kalkulatzeko kotizatutako azken 23 urteak hartzen dira kontuan. Nahiz eta aurten 65 urte izan eta 35 urte kotizatuta
|
dutenek
pentsioaren% 100 jasotzeko aukera izanen duten.
|
|
|
Pentsiodunen mugimenduaren esanetan, pentsioen azkeneko erreformarekin" hautsi egin da sistemaren belaunaldien arteko elkartasuna", eta" hiru multzotan banatu"
|
dituzte
pentsioak: batetik," gutxieneko pentsio miserableak, gehi alargun pentsio gero eta murritzagoa, kontribuzio izaeratik aldenduta"; bestetik," gero eta pentsio txikiagoak belaunaldi berrientzako"; eta azkenik," pentsio plan pribatuak funts publikoekin ordaindu ditzaketen langileentzat".
|
|
|
Badago, gainera, beste datu bat gogoan hartu beharrekoa: 1982tik 1995era bitartean, Espainiako Gobernuak ia lau puntu jatsi
|
zituen
pentsioetarako kotizazio tasak, %32, 1etik %28, 3ra. CCOOren kalkuluen arabera, 2019an Gizarte Segurantzak 12.000 milioi euro gehiago bildu izango zituzkeen 1982ko kotizazio tasarekin.
|
|
|
Zalakainek esplikatu du hain zuzen ere pentsio sistema publikoak azken urteetan jokatutako rolari esker dela txikiagoa pobrezia erretiro adinetik gorakoen artean. " Uste
|
dut
pentsio publikoak defendatu egin behar direla, baina esan behar da, era berean, zerbaitek ondo funtzionatu baldin badu eta zaharren bizi maila babesteko eta mantentzeko eraginkorra izan baldin bada, hori pentsio sistema izan dela".
|
|
|
" Gaur egun, jendea sistema meritokratiko baten parte sentitzen da; bere buruari begiratzen dio, eta normalizatu egiten du bizi baldintzen okertzea, eta errudun sentitzen da zerbait lortzen ez badu". Haren iritziz," ikaragarria" da, adibidez, belaunaldi gazteenen artean askok dagoeneko segurutzat jotzea ez
|
dutela
pentsiorik izango zahartzen direnean. " Ikusten da zelan normalizatu dugun lan eta bizitza egoeraren degradazio izugarri bat.
|
|
|
Dirutza zen inperioko diru kutxarentzat, eta, gastua txikitzeko, Augustok berehala atzeratu zuen erretiro adina: soldaduek, hamasei urte egin beharrean, hogei egin behar
|
zituzten
pentsioa jaso ahal izateko.
|
|
|
" Autonomoek ez daukate derrigortasunik euren diru sarreren arabera kotizatzeko, eta oso ohiz kanpokoak dira minimoaren gainetik kotizatzen duten autonomoak. Gero, erretiroa hartzen dutenean pentsio txikia izaten dute, baina ahal
|
dutenek
pentsio plan pribatu bat izaten dute, jabetzak...". CCOOk kalkulatu du Gizarte Segurantzak urtean 7.000 milioi euro gehiago bilduko lituzkeela autonomoak beren diru sarrera errealen arabera kotizatzera behartuko balituzte, erregimen orokorreko soldatapekoak bezala.
|
|
|
Epe ertainera, prekaritatea ezabatzeko neurriak hartu lirateke, eta lan merkatuan enplegu gehiago eta soldata handiagokoak sortu. Luzera begira, berriz, uste
|
du
pentsioa herritartasunean oinarritutako eskubide unibertsal bihurtu litzatekeela, eta ez lukeela izan behar enpleguan soilik oinarritutako eskubide bat. Etxezarretaren esanetan, teknologiaren iraultza dela eta, luzera begira" birpentsatu egin behar dira lanaren gainean oinarritzen diren eskubide guztiak".
|
|
|
Jesus Maria Soubiesek, Arabako Pentsiodunak Lanean plataformako kideak, bi urteotan landutako eta bistaratutako beste esparrua aipatu du: " Duela bi urte ez bezala, orain jendeak
|
badu
pentsioen arazoen berri. Uste dut orain gizarte osoa konturatu dela arazo bat daukagula.
|
|
|
Mugimenduak bere gordinean eta konplexutasunean planteatu nahi
|
du
pentsioen inguruko debatea, eta gizarteko adin eta sektore guztietara zabaldu. Matrioxka errusiar panpinaren eran aurkezten du eztabaida, geruzaz geruza eta arazoz arazo, pentsioena ez baita gai bakan bat.
|