|
2017
|
|
|
Eta orduantxe ulertu nuen guztia: berak nahi
|
zuen
nik ez nezala berehala bilduma ikusi, horrexegatik asmatu nuen hitzordu bat bazkaltzeko. Esan nuen plazer handia izango zela niretzat bere bilduma ikustea, baina ezinezkoa zitzaidala hirurak baino lehen egitea, eta hiruretan pozaren pozez agertuko nintzela.
|
|
|
Azkenean, ezinbesteko galdera egin zion enarak: " etorri nahi
|
duzu
nirekin?". Baina palmondoak ezetz esan zion adarrei eraginez.
|
|
|
Orain bai! Gizon honi esker orain badakizue zenbat balio
|
duten
nire laminek. Haserre egin didazue beti diru guztia bildumara bideratzen nuelako; egia da, hirurogei urtetan ez garagardorik, ez ardorik, ez tabakorik, ez bidaiarik, ez bisitarik antzokira, ez libururik... beti aurrezten eta aurrezten aritu izan naiz obra hauek eskuratzeko.
|
|
|
Eta izekok eraman behar izan nau eskolara. Asko maite
|
dut
nik izeko Ana. Neguko egun hotzetan, txokolatea egiten didalako gosaltzeko.
|
|
|
Bai, uste
|
dut
niretzat izan dela ideak eta sentipenak espresatzeko kanal pribilejiatu bat. Beste kodigo batzuetan iristeko gai ez nintzen geruza batzuk ikutuarazi dizkidana.
|
|
|
Ez
|
dut
nik asmatu izenburua jarri diot bildumari, adierazteko neuk bilatu gabe, ia ia" nahi gabe"," etorri" zaizkidan poemak direla, hala esaterik baldin badago. Batzuetan poeta ez da bere poemen" errudun" sentitzen, haiek idaztea beste erremediorik izan ez duela iruditzen zaiolako.
|
|
|
teleaparailu bana
|
dute
nire seme alabek,
|
|
|
Bazekien Estelak gustukoa nuela, oso, erreka. Ezagunak
|
zituen
nire mainak. Ongi zekien bai ote, aurrena bera zela, nire ustezko apaiz bokazioarekiko lehian.
|
|
|
Zeharkatu nuen atondo iluna eta atera nintzen aire zabalera. Lorategiak, belarrak, aireak, neskatilek eta arrosak guztiek menda usaina
|
zuten
niretzat. Lehengusinak, nire begi berrizaleentzat, agerkunde baten pareko ziren.
|
|
|
Larunbat goizetan, eskaleek nire limosnak jasotzean, etxeko atarian botatzen zituzten lausenguen soka luze horrek eragina
|
zuen
niregan. Ez ninduten harropuzten.
|
|
|
Nire etxera eraman ditzadala esango dit hainbatek, esango luketen bezala nire alaba bortxatuz gero ez nukeela berdin hitz egingo bortxatzaileen eskubideez. Eta noski, ez dakit zer sentituko nukeen kasu horretan, eta ez
|
nuke
nire etxepean eraso egingo ote didaten beldurtuta ibili nahiko, seguruenik Abetxukon eta lehenago Ollerietan batzuk ibili diren bezala, baina apustua balioak mantentzearen aldekoa izan behar du. Zaila, latza, eguneroko gimnasia eskatzen diguna; baina inportantea.
|
|
|
Gizon eta emakumeen arteko kontuak ebazteko eta konpontzeko moldeez ez dut mintzatu nahi, justizia formal eta legearen bideez
|
badut
nik ere arrangura sarritan. Baina ez dut gaurko mintzagai, mutiko honek ikusi eta ikasi duena baizik.
|
|
|
Espainiako hainbat tokitatik eta bereziki medioetatik jasotzen dituzten erantzunak aztertuta, gainera, ez dirudi gaizki ari direnik.
|
Badut
nik eszeptizismo zama bat mugimendua gidatzen duten agintariekiko errezeloagatik, kontserbadore asko dago hor, daukatena kontserbatzea larregi maite dutenak, baina behintzat aurrera begira ari dira.
|
|
|
Hori zerabilkidan buru zokoan biribilketaz, igandean, autobide kasik hutsean etxera nentorrenean. Aditzen trinkoak ez
|
zuen
nire pentsamenduaren lasaiaz, nasaiaz, salbaiaz zalantzarik hazi behar. Bazuen aspaldi alabaina behar elea hiztegietatik ezabatu nuela:
|
|
|
Nahi ahal
|
duzu
nirekin ezkondu?
|
|
|
Berak esan bezala zerura begiratzen dudan bakoitzean badakit han dagoela, han urrunean. Gora begiratzen dudanean, zerbait zor diodan sentsazio hori izaten dut, hainbeste nuen berari erakusteko eta hainbeste
|
zuen
niri erakusteko.
|
|
|
Eta Demetrio
|
dut
nik aurkitu bitxi gisa,
|
|
|
Entzun nahi
|
dut
nik, bada.
|
|
|
isiltasun horretan
|
dut
nik agur bat sumatu,
|
|
|
Honela
|
dut
nik, Hormak, jokatu neure antzezgai zatia;
|
|
|
Demetrio
|
dut
nik aurkituko, eta mendeku hartuko.
|
|
|
Ez
|
zaitut-eta
nik maite, ez zakizkit zu jarrai.
|
|
|
Berdin
|
nauzu
ni gaizkitzen zuri ez so eginez.
|
|
|
Zure bertutea
|
dut
nik salbagiri, ez baita
|
|
|
Ez, ez, hain
|
nauzu
ni itsusia nola oihaneko hartz bat;
|
|
|
Arren, Lisandro, arren, lagundu otoi, ez
|
dut
nik indarrik
|
|
|
Haiek
|
ditut
nik xaxatu, akuilutzat izua,
|
|
|
Heintxo batean zor hori
|
dut
nik kitatuko ber bertatik,
|
|
|
Helenagana zuk
|
duzunari
ene alde egin uko,
|
|
|
hura
|
baitut
nik maitatzen eta hil artean maitatuko.
|
|
|
Zergatik, baina,
|
nauzu
ni hantxe gupida gaberik utzi?
|
|
|
Hobe
|
banu
nik zure hitz hori bermatua; izan ere,
|
|
|
guztizko gogo betean
|
dut
nik Demetriogan ezartzen.
|
|
|
non ausaz
|
baitut
nik abantaila Demetrioren aldean.
|
|
|
apartean
|
dut
nik emateko ikaskizun bat biontzat.
|
|
|
tiranotako
|
dut
nik; Herkules bat antzez nezake bitxiro, zerbait
|
|
|
motela
|
nauzu-eta
ni ikasten.
|
|
|
harengatik
|
dut
nik, bada, haur eder hori hazten,
|
|
|
Ez nago gogaitua, baina ez
|
ditut
nire gain hartu nahi nireak ez diren ardurak, besterik ez. Begiko zaitut, benetan, eta errespetatzen ditut zure ofizioa eta ausardia.
|
|
|
Lagunok, erdi-bide anutzi behar
|
dut
nire kontakizuna baina gaua iritsi orduko hemen izango dituzue beste almadiariak, bidaia biribiltzeko prest. Tira, garraio gehiago egingo ditugulakoan gaude eta hori dela eta, aizkolarien bila joan beharra daukat.
|
|
|
Eta azken gauza: denon aurrean izendatu nahi
|
dut
nire ordezkoa, noizbait ni ez banago, negozio honen ardura beregain hartuko duena. Gartxot izango da.
|
|
|
Lasaitzea nahi
|
baduk
nik lagunduko diat ibaira jauzi egiten eta erabat, betirako lasaituko haiz bertan, koldar hori! Eta hori esateko burua itzuli zuen Romanek, hain justu ibai erdian agertzen zen harkaitz batek eskuineko aldetik, nabatari bortizki jotzen zion une berean.
|
|
|
Ohartu naiz nire jokabidea ez aldatzekotan hilko naizela zaintzaile erdaldunarekiko errespetuz azken urteak gaztelaniaz ematen dituzten gure zaharren moduan. Eta euskaldun oso bizi nahi
|
nituzke
nire azken urteak. Amikuzen eta Agurainen erakutsi didate lor dezakedala.
|
|
|
Elitean dabiltzan emakumezko palista asko aurrez eskuz aritutakoak dira". Arbe ohartu zen, baina," benetan betetzen ninduena zesta punta zela, eta bidea egin nahi
|
banuen
nik neuk egin behar nuela, inork ez zuela nigatik egingo". Pala utzi, zestaren aldeko apustua egin eta jarraitzea erabaki zuen, egoerari buelta emateraino, belaunaldi berriei bidea irekiz.
|
|
|
Herri askotako udaletan kontuek ez dute kuadratzen, eta Donostiako Udalean egoera oso larria dela esan ziguten udan. Ez
|
dut
nik epaituko gauzak asmo onez edo txarrez egiten diren, baina argi dagoena da herri honetan gauza asko gaizki egin direla. Krisia hitzarekin ametsik gaiztoenak izan ditugu hitza bera entzutearen entzuteaz, baina inork ez du esan abiadura handiko trena egingo ez denik dirurik ez dagoelako.
|
|
|
Joan den igandeko programari Reiniciando Euskadi ipini zioten titulua; Euskadi berriro hasten, gutxi gorabehera. Ez
|
dut
nik ukatuko urriaren 20tik hona gauzak asko aldatu ez direnik, baina berriro hasten ari garen inpresioak harritu egiten nau. 52 urteko jarduera militarra bertan behera utzi du ETAk, baina Euskal Herria ez da berriro hasten ari; ez baikaude, inondik inora ere, orain dela bost hamarkada geunden tokian.
|
|
|
Badaezpada txertoa har dezagula da osasun agintarien aholkua. Eta ez
|
dut
nik esango txertoa txarra denik, baina gaixotasunei aurrea hartzeko beste bide batzuk ere izango dira. Kontua da enpresa farmazeutiko handiek saldu egin behar dutela eta guk gaixorik sentitu behar dugula horretarako.
|
|
|
erakusleihoko kartelak neurri bereziak jartzen du. Nik ez dakit zergatik izan behar
|
duten
nire neurriek bereziak argalegi daudenentzat denda guztietan badago arropa. Ez dut inoiz ulertuko nola izan daitekeen normala 25 urtetik gorako emakume batek 14 urteko ume baten neurriko arropa erabiltzea.
|
|
|
Behin lagun bati esan nion brometan, eta haserretu egin zitzaidan; edo hori baino okerragoa dena, mindu egin nuen. Ez
|
dut
nik justifikatuko aukera izanda euskararik ez ikastea, baina irudipena daukat eskolan euskaraz egitearren eraztuna eraman zuten haien mina ezin dugula halako adjektiboekin konpondu. Maketo hauek esaten dugun aldiro administraziora joan eta izapide orriak euskara hutsez beteko bagenitu, guk ere mesede egingo genioke euskarari.
|
|
|
Behar baino diru gehiago gastatzen dut behar ez ditudan gauzetan, eta behar dudana baino arropa gehiago daukat. Konplejuak
|
ditut
nire gorputza ez delako inposatutako kanonetan sartzen, eta depilatuta ez nagoenean ligatzen badut, urduri jartzen naiz. Inoiz ez diot inori ken ditzan esan, baina rastei ez diet itxura higienikoa hartzen, eta beti oinetako berekin doan jendeak atentzioa ematen dit.
|
|
|
Nire borreroari distantzia jarri dio epaileak: ezin
|
du
nire kalera, lanera, ondora etorri. Nik ez dut ezer sinesten:
|
|
|
gizarteak benetan dituen beharretara bideratutako partidetan murrizketak egiten dituzte, baina behar garbirik gabeko azpiegitura erraldoiak finantzatzeko badago dirua. Krisia egon badago, eta ez
|
dut
nik ukatuko murrizketak beharrezkoak direla, baina ez gaitzatela engaina: eurek gura dutenerako majo aurkitzen dute dirua ez dagoen lekuan ere.
|
|
|
Gutxi gorabehera bizitza normala izan dugunok ez gara ia ezertaz damutzen, edo hori da jendearen aurrean esaten duguna. Pentsatzen hasten banaiz, egin ez ditudan zenbait zorakeria izango dira gauez loa kendu didaten gauza bakarrak, eta uste
|
dut
nire inguruan horrela bizi dela jenderik gehiena. Pentsatzen dut desberdina izango dela zerbait desberdina egin dutenen kasua:
|
|
|
Begira, ama, horixe
|
duzu
nirekin enamoratu den mutila. Beno mutila, nahiko edadetua da, udalekuko etxean zaindari gisa egiten du lan.
|
|
|
hark, nola haren ondokoa bainaiz, agintzen dit bihur dezadala; hala, bada, aginduko diot nik ere neure ondokoari. Baina bitartean ene aitzinekoak bezala, gozatu nahi
|
dut
nik ere, eta eduki neure denboran"?
|
|
|
Non haberes in me potestatem, nisi datum esset desuper (Jn 19:11). Ez
|
zenuen
ene gainean eskurik eta ez botererik izango, baldin eman ez balitzaizu handik goitik.
|
|
|
Euzue bakea; ez da bidegaberik egin. Ur hau aurtiki duenak ez
|
nau
ni busti, zeren ez zekien ni nintzela.
|
|
|
Kontzientzian alferkeriaren erru zama uzten duen eguna. Egia esan,
|
baditut
nire zalantzak egunkariaren eta ogiaren kontu hau belaunaldi gazteengana iritsi ez den ohitura zaharkitu bat ez ote den, baina tira, gurasoek igandeetan jarri ziguten zeregin honi fidel atxikitzen gatzaizkio gu behintzat. Interneten titularrak irakurtzearekin konformatzen denak ez daki zer galtzen duen:
|
|
|
" Beti bizi izan naiz oinezko bidaiari baten modura, ezer ez edukitzeko nahiarekin. Inoiz ez
|
dut
nirea den objekturik izan eta izutu egiten nau gainera, nirea den orok. Hotzikarak erasaten dit norbaiti" nire emaztea da" entzuten diodanean. Metafisikoki ezkongabea naiz".
|
|
|
Metafisikoki ezkongabea naiz". " Zenbaitek beren lehen asma atakea oroitzen duten eran, nire lehen asperkeria atakea
|
dut
nik gogoan, bost urte izango nituen".
|
|
|
Bai, hori uste
|
dut
nik ere: " Jainkoari obedituz gero, ezin geure buruari obeditu, eta, hain zuzen ere, geure buruari ez obeditze horretantxe datza Jainkoari men egitea".
|
|
|
errosarioek ez
|
dute
nire
|
|
|
Tokitan, alegia. " Ez dut mendia garaitu, baina mendiak ere ez
|
nau
ni gainditu", esan zuen itzulia bukatuta Anquetilek. Ondo laburbildu zuen gertatutakoa.
|
|
|
Lan hau ainitz gustatzen zitzaidan. Baserri munduko lur berrantolaketak edo Ipar Afrikatik sartu ziren, zango beltzei, kalte ordainak banatzeak, ez
|
zuten
nik nuen zuzenbidearekiko atxikimendua desegin: zuzenbidea maite nuen eta bazen zerbait berria zena eta aski trajikoa zuzenbide hortan.
|
|
|
Bazter batean, mahai bat eta aulki bat, eta, erdian, metro karratu bat inguru zegoen libre. Ohe azpian egurrezko tiradera bat zegoen; han
|
nituen
nire arropa ia guztiak, eta, gainerakoak, aulki gainean.
|
|
|
Nahi
|
baduzu
nik kontatuko diot.
|
|
|
Gazte gizotso kuxkuxeroa! Ez dituzu ongi ezagutzen nire zaldiak eta Zamaltzaina
|
nauzun
ni neu ere ez! Ez alafede!
|
|
|
Jainko txiki eta jostalaria izan nahi
|
nuke
nire buruarekin dudan etengabeko elkarrizketa moztu ahal izateko, edo behingoagatik, nire baitan ezkutatzen den demonio txikia mendean hartzeko. Ezin dudala esaten didan ahots hori isiltzeko, edo beranduegi dela gogoratzen didanean, ez entzuteko.
|
|
|
Bai, arriskua itzela zen; baina, bestela, etorkizun beltza baino ez zegoen. Erabiliz gero, banekien ehuneko laurogeiko probabilitatea
|
nuela
nire burua zuhaitzen goialdera bidaltzeko; baina, erabili ezean, ilundu baino lehen, lorategian lurperatuta egon nintzen, bi metroko zuloan. Horrela pentsatu behar nuen.
|
|
|
Ez
|
nuke
nik esan behar, baina istorioa ondo kontatu nion. Ihesaldi bat imajinatu nuen Kalahari basamortuan zehar alemaniarren Afrikaraino:
|
|
|
Udaberriko iluntze izugarri ederra zen eta muino guztiak amatista landuak bezain argi ikusten ziren. Airean, lokaztien usain bitxi sustraitsua sumatzen zen, baina giroa ozeanoaren erdialdekoa bezain arina zen, eta horrek oso eragin berezia
|
zuen
nire aldartean. Izan ere, alai eta lasai sentitzen nintzen.
|
|
|
Ohartarazten dizut, agente jauna, utzi bakean. Scotland Yardek
|
badu
nire berri eta niri eragozpenik jarriz gero, kargu hartuko dizute.
|
|
|
Ni eta beste batzuk edateko jarri gintuan, eta hemen nauk. Domaia
|
duk
nik ardo beltzari inoiz begiratu izana!
|
|
|
Ez nuen benetako lagunik, eta, seguruenik, horixe zen nire egoeraren arrazoia. Pertsona askok etxera gonbidatzen ninduten; baina ez
|
zuten
niregan interes handirik, antza. Hegoafrikaren gaineko galdera bat edo bi botatzen zizkidaten, eta, gero, beren aferekin jarraitzen zuten.
|
|
|
Hau bai klubean kontatzeko modukoa! Benetan, Hannay jauna, ziurrenik, haserretu behar
|
nuke
nire errugabetasuna frogatu behar izateagatik, baina dibertigarriegia da! Eman didazun izuarengatik barkatzekotan nago ia!
|
|
2018
|
|
|
MIELTXO. E, polzikoan zokolatina bat gerazzen zait! Nork nahi
|
du
nirekin partekatu?
|
|
|
Hastapenetik, itzulpengintza eta literatura konparatzearen jarduera" garaipen" eta" konkista" kontzeptuei lotuta joan da, helmuga hizkuntzak markatu duelako zer den itzuli beharrekoa eta nola ulertu behar den hura. Ez
|
duzu
nire hizkuntzan hitz egingo liburuan ezin hobeto aztertzen du Kilitok itzulpengintzaren alderdi ilun hori, baita arabiar munduan izan duen eragina azaldu ere. Izan ere, Europako hizkuntzen aldean arabiera bigarren mailako, hots," dialekto" moduan aurkeztu izanaren eraginez, mundu arabiarrak itzulpengintzarekiko jarrera atzerakoi samarra agertu du azken hamarkadetan.
|
|
|
Interpretazio une hori ez da batere inozentea, baina alde handia dago hizkuntza batetik besterako itzulpen prozesua prozesu zuzen eta gardena dela defendatzen dutenen eta itzulpengintzaren inplikazio ideologikoez kontziente direnen artean. Kilitoren aburuz, azken horiek erakusten duten jarreratik abiatuta soilik irits gaitezke itzulpengintza etiko batera, eta horixe da, hain zuzen, Ez
|
duzu
nire hizkuntzan hitz egingo lanean defendatzen duena.
|
|
|
Nik neuk ere ekarri nahi
|
nuke
nire alea, agian ez garrantzitsuena, baina aipagarria. Eta elefantea, nire begietan, administrazio publikoaren euskalduntzearen porrota da, zehatzago esanda, hizkuntza eskakizunen sistemaren agortzea.
|
|
|
Inork gutxik aipatzen du eta azpimarratzen du, eta horixe egin behar
|
dut
nik hemen eta orain, euskararen belaunez belauneko jarraipena mehatxatua dugula.
|
|
|
gaitz gehienen iturri nagusia) elementu bakar batean identifikatu izan dugunean eta gure ahaleginak, gorputz eta anima, gaitz hori konpontzen xahutu izan ditugunean. Are gehiago, panorama multifaktorial horretan gaixotasun iturri garrantzitsuen ranking bat egin nahi bagenu ere, larrienetik abiatuz, ez
|
nuke
nik lan mundua lehen postuan jarriko. Etxean, auzoan, lagunarte hurbilean, kafetegian eta taberna zuloan, jolasean eta kirolean, berri emankizunetan eta astialdiko eskaintzan,.. horietan dauka euskarak, gaur egun, bere aje edo herren nagusia.
|
|
|
Azken boladan honetan asko hitz egin da lan munduak dukeen zeregin nagusiaz euskararen normalizazioan; biltzarretan ere horretaz mintzatu da, gaia sakondu nahirik. Ez
|
dut
nik esango gako bat ez denik, eta baliteke euskararen balizko normalizazioan ardatza izatea, beti ere, hasteko, ulertzen badugu euskara ez dela ezer, metafora bat ez besterik, hizkuntzaren trikimailu bat, zeren benetan direnak euskaldunak baitira, ez euskara.
|
|
|
Baina horrek ez du batere erakargarri egiten gure hizkuntza. Hori guztia beharrezkoa da, ez
|
dut
nik zalantzarik, gure hizkuntzak duen egoera ikusirik. Baina beldur naiz horrek ez ote duen asetzen gehiago garai bateko euskaldun militantea gure belaunaldi berriak osatzen dituzten euskaldun gazteen gogo eta nahiak baino.
|
|
|
Eta gehiago esan gabe, ganbera berotzen zuen tximiniara hurbildu eta bertara, zabaldu gabe, urtuki
|
zuen
nik eramandako gutuna. Suak gutuna eta bihotzean neuzkan justizia itxaropenak erre zituen.
|
|
|
Errepublikaren alde egin dudalako, horixe
|
duk
nire bekatu bakarra.
|
|
|
jagoitikoz ukhenen
|
dut
nik zugatik dolore.
|
|
|
Leiala litzaidakeen maiteñoa nahi
|
nuke
nik,
|
|
|
Harekin nintzenean ez
|
nuen
nik besteren beharrik.
|
|
|
Nahigabetzen nauen hark ez
|
du
nitaz axolarik.
|
|
|
Hain maite
|
zaitut
nik beste guztien gainetik,
|
|
|
Egia esaten badut, nahigabe handia
|
dut
nik.
|
|
|
Adeitasunez hain ziur maite
|
zaitut
nik.
|
|
|
Ume umetatik ikasi nuen intxaurrak dendariarenetik zetozela, eta fruituak fruituzalearenetik; baina hori dena jakin baino lehen bilduak
|
nituen
nik intxaur haiek zuhaitzetatik ametsetan, edo zuhaizpean lurretik jaso eta janak, eta berdin zuhaixka eta sasietako fruitu aleak ere. Nire esperientzia oroz haragokoa zen hori dena.
|
|
|
Etxeko bizimodua karga astuna bihurtu zigun amari eta bioi, eta ez diot itokinengatik, hiruron arteko talde bizitzagatik baizik. Asmorik txarrenak
|
zituen
nire kontrako pertsekuzioan. Horixe izan zuen bost minutu jarraian baino gehiago iraun zion asmo bakarra.
|
|
|
GAZTEA. (Minduta.) Ez
|
duk
nire benetako aita, ez. Baina, tristeagoa duk gurasoak izatea eta inoiz ez ikustea.
|
|
|
GAZTEA. Beno... ez guztiz... Joe ez
|
duk
nire aita eta ez diat gurasorik, hori egia duk. Bestea... literatura apur bat, hire konfiantza lortu behar nian.
|
|
|
Zure ardi guztiak eta ehun artalde gehiago erosteko beste diru
|
dut
nik. Non da zure aita, eskua eska diezaiodan?
|
|
|
Hirugarrenik, eta literaturan zentzu hertsian murgilduz, hainbat autore
|
ditut
nire gau mahaian ameskide. Nolanahi ere, denen artean nagusi, hiru mosketari fidel:
|
|
|
Finn: Nahi
|
duzu
nire kapela jantzi?
|
|
|
Finn: Kar, kar, Seric maitia, baina uste
|
dut
nire kapelak bigundu dizula burmuina. Noski, hasieran hala izaten da.
|