|
2000
|
|
|
Plazerra ematen didalako, ezta? Beste askok ardiekin egitea atsegin
|
duten
moduan. Nire emazteak ez du afizio honen berri, dena ezkutuan egiten baitut, baina jakin edo ez, engainatzen ari naiz.
|
|
|
" Joanes, zergatik egiten digute maiz irri —salbuespenak salbuespen— bai espainiarrek eta bai frantsesek eta bertze anitzek ere, gure nazionea eta gure lengoaia dela kausa? Zinez ote gara, bada, Marianak erraiten
|
zuen
moduan gente de suyo grosera, feroz y agreste, eta zinez ote da gure lengoaia lenguaje grosero y bárbaro y que no recibe elegancia. Ordea, ez ote dakigu biok ezen Axularrek ongi baino hobeki frogatu zigula bere Gero hartan ezen euskara latina, frantsesa, gaztelania edo bertze erdara eta hizkuntza bezain urrun irits zitekeela... eta arrazoin zuela, halatan, noiz eta erran baitzuen ezen euskaldunona zela falta, ez euskararena?
|
|
|
Eta bizkaitarrak, gipuzkoarrari eskua bizkar gainean jarri eta, ahal
|
zuen
moduan irri egiten ziola, erran zion:
|
|
|
Baina, halakoetan ere, ezinezkoaren aitzinean etsitzerat jo gabe, garbi izan da ene hautua: hutsune horien betetzerat entseiatu naiz, hitzez eta behakoz; pentsa dezakezu, honenbertzez, ezen, hutsune horien betelanetan, gezurretan ibili natzaizula, ahantzi datuak edozein modutan asmatzen, eta maskarak eta mozorroak sortzen, Frai Antonio de Guevarak bere kroniketan egin ohi
|
zuen
moduan, baina zin degizut ezen hori ez dela horrela izan, ezta gutiago ere, zeren, alde batetik, noiz eta hitz eta behako haiek erabili izan baititut, tentuz eta zentzuz erabili baititut —baita ahalik eta zuzentkien eta onestkien ere—, aromaren berreraikitzeko balio zezaketen neurrian, ahalik eta molderik fidelenean; eta zeren, bertzetik, gaitzagoa baitzitekeen hutsuneak bere horretan u... Edo ez al da egia, halaber, ezen Historia, eta gure egunorozko historiak, berdin faltsu daitezkeela nola alferrik erantsiarekin hala ahantziarekin, edo berariaz isilduarekin ere?
|
|
|
Lekutan, jaun André! ...arik batean harrapaturik geratu baitzen; eta hain hertsiki harrapaturik geratu zen, bertzalde, non emaztekiak oihu lazgarri bat egin baitzuen, bere dolorezko dolore hartan; eta, orduan, korapiloaren deskorapilatzeko eta bere buruhaustearen erremediatzeko, hasi zen emazteki hura besoak eta zangoak higitzen baterat eta bertzerat, eta hasi ginen bertze biok ere, berdintsu eta orobatsu, bakoitzak ahal
|
zuen
moduan; eta, finean, nola gure mugimendu haiek ez baitzituen jada buruak gobernatzen, baina halabeharrak eta kaosak, bihurtu ziren eskuen joan jinak belarrondoko, zangoen harat honatak ostiko, eta ferekak zimiko... Eta, mugimendu haien artean, egin zuen jauzi, halako batean, ene gainerat, bi emazteki haietarik batek... eta ohea hautsi zen, eta, ohearekin batean, hautsi ziren ordu arte aurkitu eta bildu ahal izan genituen froga eta argumentu guztiak, Trinitatearen batasunerat eraman gintzaketenak, Fausto eta Lelio Sozziniren teoriak azkenean biktorios.
|
|
2001
|
|
|
Ostia, latza, bota du hori aditzean norbaitek, kinielaz ahaztuz. La herida está en la cabeza, Central, jarraitu du irratikoak lasaitu ezinik, Gurutze Gorriko irrati basekoei datuak ahal
|
duen
moduan jakinaraziz. En la frente, esan du berriz, la hemorragia es bastante grande.
|
|
|
Tasio, bere kafesneari zurrupaka, elkarrizketa ahal
|
duen
moduan jarraitzen saiatu da. Buruarekin baietz eginez.
|
|
|
Idaztea ere, lagunari bizkarra emanda hitz egiteko modua delakoan, elkarrizketa apur bat behar baitugu denok. Baina bakoitzak ahal
|
duen
moduan lortzen du, badira monologoarekin, badira idatziz, badira isilduz parte hartzen dutenak solasean.
|
|
|
Ez diozu albokoari janaren azpila pasatuko, ez duzu dantza egingo. Bakoitza ahal den lekuan eta nahi
|
duen
moduan jarriko da. Aulkian, mahai gainean edo zaborrontziaren gainean.
|
|
|
Eta pelikulan jarraitu genuen, zinea baitzen gure paisaiarik ederrena, gure tucson eta mojabe haietan barrena heriotzari eta bizitzari buruz ikasten. Zinean ikasi baikenuen gizonak hiltzean aagggh kexatu behar zirela, umeek jaiotzean wuaaagh negar egin behar
|
zuten
moduan.
|
|
|
Gure madarikazioa, esan du, eta aspalditik gogoan izan eta azkenerako botatzeko aukera
|
duenaren
moduan jarraitu du:
|
|
|
Egun batez fotografoa heldu zen, urtero bezala klasearen erretratua atera behar zuelako. Denak arbelaren aurrean jarri ginen, bakoitzak bere lekua ahal
|
zuen
moduan harturik. Erretratua atera zuen, eta badaezpadan beste bat aterako zuela esan zigunean betirako irautea zuen figura ematen ahalegindu ginen berriro.
|
|
2002
|
|
|
–Nahita egin huen? –galdetu zuen Julenek, burua, ohi
|
zuen
moduan, atzera eta aurrera mugituz.
|
|
|
Julenek lepoa mugitu zuen, ohi
|
zuen
moduan, aurrera eta atzera. Brontosauro baten modura edo.
|
|
|
Ahal
|
zuen
moduan ihardetsi zidan:
|
|
2003
|
|
|
Gero azaldu zuen xakea baino askozaz konplikatuagoa zela jokoa; izan ere, xakean beti dira mugimendu berberak, hau da, zaldia horrela eta dorrea horrela eta erregina nahi
|
duen
moduan, baina anaien jokoan piezen mugimenduak beti zirela diferenteak. Isildu egin zen orduan Mercedes; sabaiari begiratu, eskumako galtzerdia altxatu eta jarraitu egin zuen.
|
|
|
Tarteka, gauez bereziki, lagunarteko afariren baten buruan edaritegietan edo kalean barrena bakarrik nindoala, Monikaren irudia ikusi uste izaten nuen, eta bihotzak zabuak ematen zizkidan. Takoien gainean zuen ibiltzeko tankera deserosoak (deskalabratu egingo zela ematen zuen begiratu batera, eta gerritik heltzeko gogoa ematen zuen), poltsa eskuetan eramateko
|
zuen
modu dotoreak (biolinaren estutxea zeramala esan zitekeen) edo bere sorbalda beti biluziak mugitzeko erak nahastu egiten ninduten. Denborarekin, ordea, ahaztu egin nuen.
|
|
|
Egongelako sofan eseri nintzen ezer esan gabe. Bera whiski bat prestatzen hasi zen, zerbait garrantzizkoa esan behar zuenean egin ohi
|
zuen
moduan. Jela zatiak eta edaria nahasten zituen bitartean isiltasuna zilegi zuen, baina presa zuen nonbait erabakien berri emateko, eta Romain Gary benetakoak bezala bere burua hil nahi zuela esan zidan lehenik eta behin, egun gutxi barru, dena prestaturik zuela, baina ez beldurtzeko, bereak iruzur bat gehiago izan nahi zuelako," euskal literaturan egin den iruzurrik ederrenetakoa" esan zuen, bere Gary maitearen jukutriak gogoan.
|
|
2004
|
|
|
–Zeuk nahi
|
duzun
moduan.
|
|
|
Eskolak euskaldundu behar zuena ez du euskaldundu, eta heldu erdaldunak ez du euskaldun izateko gogorik, euskaldun larriak alfabetatzeko ez
|
duen
modu bertsuan. Sagrario Alemanek barren barrenetik ezagutzen du euskalgintzako sail honen historia.
|
|
|
Eta gaur, goizean goiz, zopena baino lehenago, Ponte a Emako plazan lau kaioak oraindik lotan zeudela (eurek ohi
|
duten
moduan, burua makurtu eta paparrean ezkutatuta, apur bat alboz), gizon zahar bat joan da euren artera, eta oso astiro paseatu da, hanka puntetan ia, eta gero arineketan hasi da, kaioek herriko teilatuetara egiten zuten bitartean.
|
|
|
Loreak jantzi zizkioten lepotik zintzilik, gizon bat ere etorri zitzaion emozionatuta, malkotan, eta hiru musu eman zizkion masailetan, eta esan zion suhi nahi zuela berak holako mutil puska, eta laugarren musua ere bidean zetorren, baina justu orduan podiumera igo zuten, eta kabaretera biren ondoan jarri zuten eta musuka jan zuten. Ahal
|
zuen
moduan arnasa hartuz, Andrék erregutzen zien" ni ez naiz ziklista", baina azafatek berriro itotzen zuten ezpain eta atximurkaden festa hartan, eta ez zen giro. Ikusle batzuk lotsatu ere egin ziren, holakorik sekula.
|
|
|
Mussolinik gereziak aipatu zituenetik, hori gertatu eta hurrengo goizean, Aggiok erabaki zuen gerezi bat sartuko zuela egunero ogi baten barruan, ogi bakarra ehunka ogiren artean, eta norbaiten eskuetara helduko zela. Iraultza egiten ari dela uste du Aggiok, Lucak ere uste
|
duen
moduan, pelikula txar horiek jarrita. Eta beste denek ere uste duten moduan, Oscarrek eta Ciccillok eta Pablok, bakoitzak bere neurrian eta moduan, baina iraultza.
|
|
|
Iraultza egiten ari dela uste du Aggiok, Lucak ere uste duen moduan, pelikula txar horiek jarrita. Eta beste denek ere uste
|
duten
moduan, Oscarrek eta Ciccillok eta Pablok, bakoitzak bere neurrian eta moduan, baina iraultza.
|
|
|
Gutxiago gustatzen zaio, Ponte a Ema inguruan, poliziek segitzeko
|
duten
modua. Disimuluan bezala joaten dira, baina disimulatu barik.
|
|
|
Joseba zuzen zebilen. Uste
|
zuen
moduan, telebistakoa International Physics Center zen. Beheko eraikinaren erdia pasa bel beltza zegoen, zeharo gardostua, eta ke zutabeak ateratzen ziren handik eta hemendik.
|
|
|
Historiaren haria okertu behar dugu. Edo zuzendu, nahiago
|
duzuen
moduan.
|
|
|
Senarra etxeko atetik sartu denean, sarrerara gerturatu da Leire, musu bat eman dio ezpainetan eta, erantzunik espero ez zuen zer moduz bat bota ondoren, egongelara bueltatu da. Ostiraletan nekatuta heltzen da Alex etxera, aste osoko zama nabari zaio bekainak zimurtzeko
|
duen
moduan eta haren bekainen zimurtasuna ikusi duenean senarrak etxean geratzeko gogoa duela sumatu du. Aspaldian ez dira zinemara joan.
|
|
|
Ihesbiderik ezean, ahal
|
zuen
moduan desenkusatu zen haietako bat. Entrenamendua bukatuta gero, ordea, nirekin egoteko tartetxoa aurkitu zuen, eta isilpean esan zidan:
|
|
|
Izan ere, amona Sinforosak noiznahi ateratzen zuen Jainkoa paseatzera. Eta bazirudien, hitz egiteko
|
zuen
moduagatik, harreman bereziak zituela goikoarekin. Mila anekdota konta ditzaket, baina bat ekarriko dut hona.
|
|
2005
|
|
|
Goizetik gauera, alargunak bere burua lutoa hartzera behartuta ikusten duen bezala, edo bele beltzaren bisita jaso duenak egin ohi
|
duen
modura, arropa luzeak, ilunak eta zabalak janzten hasi zen Virginia.
|
|
2006
|
|
|
Batzuetan, irakurketa luzeen ondorioa izan daiteke; besteetan, buruan darabilkizun arazo baten zehaztapena. Eta horrela, batzuek
|
baduten
modu sinboliko eta metaforikoa urrun geratzen zaigu. Hitz sujerikor miresgarri horiek ilunean geratzen zaizkigu, betirako.
|
|
|
Dicho de otra manera: ...aban el triunfo" 707 Hau izan liteke bide posible bat, Nietzscheren" etorkizuneko gizakiaren" argitan irakurrita (Moralaren genealogia, Hirugarren Traktatua), Ortega-ren arrazismoa, ezkutaezina ukatzeke eta ezkutatzen ere saiatzeke ukaezina, nolabait bigarrentiartzeko bere inportantzian haren pentsamenduan – Heidegger derrigor salbatu beharra sentitzen dutenek, halatsu egin ohi
|
duten
moduan.
|
|
|
–Itzela! –segidan, ahal
|
zuen
modurik txukunenean, berri guztiak azaldu zizkion: Moulinen seme xelebreari buruz ikasitakoak eta Ponsek Goldberg bildumaz eta Maiderren hilketaz adierazitakoak.
|
|
|
Elena Muguruza bizi zen han, Julian Muguruzaren alaba;" muguruzatarretakoa", berak azpimarratu zidan bezala. Nire amaren adin beretsuko emakumea, baina beste estilo batekoa; beste kategoria batekoa, jendeak esan ohi
|
zuen
moduan, baina txorakeria gutxikoa hala ere.
|
|
|
Horrekin guztiarekin, bilera polita eta goxoa izan zen Zunbeltz jaioberri loti haren omenez egin genuena. Hankapalo saiatu zen, ohi
|
zuen
moduan, pasadizo eta izkirimirien bitartez giroa alaitzen, baina lagun iheslarien mezuak hunkigarriegiak izan ziren txantxetan ibiltzeko, eta halako oroimin malenkoniatsu batek zipriztindu gintuen denok ere azkenerako.
|
|
|
Erromako kuxkuxeroen begietatik urrun eta esamesen beldurrik gabe sentitu zenean, bortizkeriaren, mehatxuen eta gogorkeriaren izupean eduki zituen bi emakumeak, nahi zuena eta nahi
|
zuen
moduan inposatuz, sadiko baten amets eroenetan bezala.
|
|
|
familiak gizonezkoen faltan, beren bizilekuetatik ihesi. Ahal
|
genuen
moduan laguntzen genien, zerbait emanez, zela janari apur bat, zela xaboia, edo mantaren bat, arropak nahiz teilatupea egun batzuetarako.
|
|
2007
|
|
|
Bisitan joaten zitzaion guztietan, Laurak kantatu egiten zion Edvardi: bere munduaren kolorea kantatzen zion, haurrek biderketa taula edo Europako ibaien zerrenda kantatzeko
|
duten
modu bitxi horretan. Begiak anaiaren begirada baino pixka bat barrurago sartu, eta irribarrez kantatzen zion:
|
|
|
Hamaika kilker harrapatu dituzu haurra zinela. Kilkerra ahal
|
zenuen
moduan etxera eraman eta kristalezko ontzi batean sartzen zenuen letxuga orri batekin, eta aitak ardoaz bustitako ogi zatitxoa jartzen zion kir kir egin zezan.
|
|
|
Nathaliek berak idatzi zizun telefono zenbakia paperean, eta goiko aldean ez zuen izenik jarri, N hitza bakarrik. Nahikoa zaizu hizki hori ikustea gogora ekartzeko haren ahotsa eta zure izenaren erre a ahoskatzeko
|
duen
modu berezia.
|
|
|
Batzuetan berari begira geratzen naiz eta, txostenak artxibatzeko
|
duen
modu perfektu hori ikusita, pentsatzen dut munduko idazkari onena izatearekin amets egin behar duela. Eta Alemania bezalako herrialde ordenatu batean bizitzea gustatuko litzaiokeela, etorbide luze eta zuzenez osatutako hiri garbi batean.
|
|
2008
|
|
|
Arrakastaren gakoa haren pentsatzeko era ulertzea zen. Hortik aurrerakoa, ikasitakoa hark nahi
|
zuen
moduan idaztea besterik ez zen.
|
|
|
Oroitz, betiko laguna, eta haren emazte Maria, nire neska laguna izandakoa duela aspaldi. Egia esan, biekin ere harremana nahiko galduta neukan, bizitzak bide ezberdinetatik eraman baikintuen; baina patuak ohi
|
duen
moduan gurutzatu zizkigun bideak berriz ere. Neukan informazio apurra helarazi nion eta ospitalerako bidea berehala hartuko zuela agindu zidan.
|
|
|
Begiak betzuloetatik aterata zituen aitak, eta Beñardo negar zotinka zegoen, gorputza dar dar, eta ahal
|
zuen
moduan esan zuen esatekoa?. Uuu soa??, hasperen baten labanak hitza erdibituta.
|
|
|
aitaren mespretxu hura orban bat bezala sentitzen baitzuen, nola egin zion, izan ere, aitak irain hura, baldin eta berak (Reginak) onena opa bazion hari, halako eran, non errege irudikatzen baitzuen ispiluaren bestaldean noiznahi, koroa eta guzti??, edo petrolio mantxa bat bezala, odolean zehar sakabanatu eta odola zikintzen ziona, baita izen ona ere, ondorioz. Berak ez zuen hartan errurik, zer kulpa izan zezakeen berak, bada, baldin eta neska jaio bazen, halabeharrez, eta baldin eta aitaren abizena, inoiz ezkondu eta seme alabak izatekotan, ezin erakutsiko bazion gizarteari, aitak berak nahi
|
zuen
moduan: perla biribil distiratsuak erakusten diren moduan, alegia, bitxi dendetako erakusleihoen apaletako lehen lerroan dir dir??; ez, ez zuen hartan errurik, bistan da, baina errudun sentitzen zen, halarik ere, hori baizik ez baita, ausaz, jatorrizko bekatua, egin ez den hobenaren errudun sentitzeko joera hori:
|
|
|
Guztioi pasatzen zaizkigu horrelakoak, zuri, niri? eta aita santuari ere bai, baina guztiok ez gara berdinak, eta bakoitzak ahal
|
duen
moduan egiten dio egoerari aurre. Zu, baina, eskrupulua kontzientzia gaixo baten sintoma den neurrian, gaixo zaude, eta gaixo batek sendatu egin behar du, lehenik eta behin.
|
|
|
Alde batetik, Victor Praderak nahi
|
zuen
moduan, Foru Hobekuntzak Nafarroaren nortasun berezia aitortzen du, Espainiarekin estu estu uztartzen duena. Bertze aldetik, nafarren balizko borondatearen gainetik kokatzen da, Esparzak, Del Burgok edo oraindik orain Tamburrik nahi duten bezala.
|
|
|
Miresmena eta, aldi berean, beldurra zioten nagusiari. Emaitzak miresten zituzten, baina lan egiteko
|
zuen
modu gogorrak ematen zien beldur,, goialdean hau, hori eta beste hura, agindu ziotela oihukatzen zuenetan, hortz tartean puruari tinko eutsiz.
|
|
|
Hona beraz Urzainkiren aburua: batetik, burujabetasun politikoa, eta, bestetik, espainiarren eta frantsesen joko arau bertsuak bagenitu, lozorroan dagoen euskal nazio grina iratzarri egingo litzatekeela uste du nafar historialariak, eta euskaldunok nahi
|
genukeen
moduan eratuko genukeela geure nazio bizitza. Bego horretan, nazio politikoaren dimentsio hutsak herritarren partekatze sentimenduak joko politiko soiletik ernatuko dituelakoan.
|
|
|
Ez daukagu alderantzizko bidea egiten ari direnen baikorkeriarik geure nortasunaren zaurian zertan jasan. Lehen mailako herritar izateko eskubidea dugun aldetik, euskaldun izan nahi dugu, eta euskaldun izateko baldintza soziolinguistikoak nahi ditugu erdaldunek erdaldun izateko
|
dituzten
modu berean. Ibarretxeren esperientzian eta oharmenean mundu erdalduna orain dela urte batzuk baino euskaldunagoa izango da bere agintepeko lurraldeetan, baina euskal mundutik etorrita erdal mundura kondenatu gaituztenok alderantzizko sentipena daukagu; geure izatearen eta nortasunaren ukapen sistematikora kondenatu gaitu egungo egoera soziolinguistikoak eta kulturalak.
|
|
|
Osagarritasunaren auzi hori, ordea, ez da norbanakoen arteko kontu hutsa, herri nazioen arteko botere kontua baizik. Osgarriak izango badira, izan ere, Axularren herriak bere buruaren jabe izan luke, Cervantesen hizkuntzatik eta kulturatik nahi duena nahi
|
duen
moduan beregana dezan. Kulturen arteko harremanak ez dira gizabanakoaren esparruan mugatzen, herrian arteko hartu emanen nolakotasunean baizik.
|
|
|
Asfaltoa ukitu eta berehala gelditu da autobusa. Kamioiz beteta dago bidegurutzea, asko urrundu barik joan gara txiza egitera, ahal
|
genuen
moduan garbitu, eta bide bazterreko dendatxoan gailetak eta edariak erosi ditugu. Hotz handia dago, baina ordu gutxian pasa gara bero itogarrira.
|
|
|
Kontrabandista ederrak eginda gaude, arraioa! Autobusa laster bihurtu da labe, eta ilarako lau aulkiez gain beste pare bat lagun ere badatoz erdian aulkiak paratuta eta ahal
|
duten
moduan jarrita. Bizpahiru aldiz geratu behar izan du, ez dakigu beroa den ala zer, baina hau ez dabil ondo.
|
|
|
Begira egoteko
|
zuen
modu gozoak erakarri zuen nire arreta eta, ez dakit zergatik, ni zahartzaroan horrelakoa izango nintzela erabaki nuen. Lisboako San Jorge gazteluan izan zen, abuztuko ilunabar batean.
|
|
|
Taldeko batek berokiaren sakelatik paper bat atera eta ahots apalez irakurtzen hasi zen, hain apalez non nengoen lekutik ez bainion entzuten. Adiskideen izenean egindako aitorpen bat izan zitekeen, gainerakoek buruarekin onespen keinuak egiten baitzituzten, baina hilari buruzko aipamen intimoagoak ere egingo zituela pentsatu nuen, tartean zegoen emakume heldu bat modu nabarmenean hasi baitzen negarrez, gutxitan egiten dutenek egin ohi
|
duten
moduan, intziri txikiekin eta hasperenka, aurpegia bi eskuekin estaltzen zuela. Ondoan begira zituen gizonezkoek ukondo banatatik heldu zioten, batek musuzapi tolestatua eskaini zion, baina ez ziren beren besarkadaren beroa edo besoen indarra eskaintzera ausartu.
|
|
|
–Baina hori naturala da, zer uste duzu, bada, Millan? –esan zion ikasketaburuak– Guztioi pasatzen zaizkigu horrelakoak, zuri, niri... eta aita santuari ere bai, baina guztiok ez gara berdinak, eta bakoitzak ahal
|
duen
moduan egiten dio egoerari aurre. Zu, baina, eskrupulua kontzientzia gaixo baten sintoma den neurrian, gaixo zaude, eta gaixo batek sendatu egin behar du, lehenik eta behin.
|
|
|
Begiak betzuloetatik aterata zituen aitak, eta Beñardo negar zotinka zegoen, gorputza dar dar, eta ahal
|
zuen
moduan esan zuen esatekoa –" Uuu soa" –, hasperen baten labanak hitza erdibituta.
|
|
|
Eta Reginak ahaleginak egiten zituen itzala burutik uxatzeko, baina ezin itzal hura burutik kendu... aitaren mespretxu hura orban bat bezala sentitzen baitzuen –nola egin zion, izan ere, aitak irain hura, baldin eta berak (Reginak) onena opa bazion hari, halako eran, non errege irudikatzen baitzuen ispiluaren bestaldean noiznahi, koroa eta guzti? –, edo petrolio mantxa bat bezala, odolean zehar sakabanatu eta odola zikintzen ziona, baita izen ona ere, ondorioz. Berak ez zuen hartan errurik –zer kulpa izan zezakeen berak, bada, baldin eta neska jaio bazen, halabeharrez, eta baldin eta aitaren abizena, inoiz ezkondu eta seme alabak izatekotan, ezin erakutsiko bazion gizarteari, aitak berak nahi
|
zuen
moduan: perla biribil distiratsuak erakusten diren moduan, alegia, bitxi dendetako erakusleihoen apaletako lehen lerroan dir dir? –; ez, ez zuen hartan errurik, bistan da, baina errudun sentitzen zen, halarik ere, hori baizik ez baita, ausaz, jatorrizko bekatua, egin ez den hobenaren errudun sentitzeko joera hori:
|
|
2009
|
|
|
Ordura arte isilik egon zen, entzuten, beti bezala. Baina, ohi
|
zuen
moduan, bere hitzek zerbaitetarako balio zezaketela uste zuenean, orduantxe hasten zen hitz egiten. Inork ez zuenean espero.
|
|
|
zentzu bat da. Gaur, ordea, mundua atzekoz aurrera irakurtzen dugu, baldin eta, fededunak eskuarki egin ohi
|
duen
moduan, izadian loreak, izarrak, edo gizadian pobretasuna, injustizia, maitasuna, etab., Jainkoaren argitan irakurtzen baditugu (alegia, engoitik Jainko bat eskuan dugula, linterna bat bezala), Jainkoa aurkitzeko partez; h. d., inposatuz zentzu jakin bat, Jainko prefabrikatu bat (hauxe baita gaur gehien egiten dena, tradizio luze baten pean gaudelako, h. d., Jainkoaren edukitza beti suposatuz).... Aldiz, Jainkoa zer den ulertzeko, ahaztu Jainkoa eta, gauzetan, beren zentzua behar da bilatu, hozitu.
|
|
|
Ez dagoelako eta munduan ezin egon delako Arkimedesen puntu finko eta higiezinik mundua bere lekutik mugitzeko. Gizon emakumeak ez dauka bere razionalitate palankatxoak zoko irristakorretan, hor, hemen, ahal
|
duen
moduan bermatuz, iluna altxatzen ahalegintzea baino. Jainkoaren aitortzan bermatzen du, Jainkoaren ukoan bermatzen du.
|
|
|
R USSELLEN INKOHERENTZIAZ ohartxo batzuk. Ba al dago, judu kristautasunak nahi
|
lukeen
moduan, balio absoluturik. Pertsonaren duintasuna, kontzientziaren ukiezina, etab., hots, Sinai mendiko taula edo, eskubide natural?
|
|
|
Nolanahi ere, aurrera jarraitzea erabaki zuen. GPSa kontrolatzeko programa ezabatuarena kontatu zion, ahal
|
zuen
modurik argienean.
|
|
|
Garazik eta Goiok elkarri begiratu zioten, estututa. Garazik belarrian hatz egin zuen, zer egin ez zekienean egin ohi
|
zuen
moduan. Sukaldea seinalatu zuen gizonak buruarekin azkenean, eta hara eraman zuen Garazik neska, besoa sorbalden gainean jarrita.
|
|
|
Neskaren barreek inoiz aitortuko ez
|
lukeen
modu batez mindu zuten.
|
|
|
L EHEN aldiz eta betiko banatu ziren arte, bikiak ez ziren behin ere banatu eta Rosak siamdarrak izan zituela esan ohi zuen. Lotuta zaudete esan ohi zien, baina inork ikusi ezin duen leku inbisibleren batetik. Biei aukeratu zien izena baina Sarak Kokolo deitu zion beti hara eta hona eramaten zuen neba isilari, eta Rosari ez zitzaion inoiz iraina zuzentzea burutik pasa, ez baitzegoen irain arrastorik Sarak Kokolo esateko
|
zuen
modu hartan. Jaio zirenean jakin zuen gauza on batzuk eta txar zenbait pasa zituztela bikiek, halakoa baita bizitza, baina ez zuen pentsatu bata bestearentzat izango zirela bizitzako onena eta txarrena.
|
|
|
Zurekin aski dut entzutea jasangaitza egiten zitzaion, maite bazaitut, zer beste nahi nezake, Sara? Sarak, nolanahi ere, maitatzen ikasi zuen, kanpotik ikusita ulertzen ez zen moduren baten, izaren azpian zentzua
|
zuen
moduren baten. Maitasun garratza, batere jostaria ez zena, ernegutik jaioa eta erneguz mantentzen zena, arantzaz betea.
|
|
|
Lehen barre purrustadak entzun zirenean odolez betea zuen aurpegia, gorri gorri. Ahal
|
zuen
moduan bukatu zuen gau hartakoa eta karpako bazter ilunenean ezkutatu zen gero, zirkutik botatzen zutenean nora joango zen pentsatzeko eta bere buruaren erruki izateko. Alderantziz ere bai, beharbada.
|
|
|
(. Dublindarrak munduko mozkor abegikorrenak dira, hemen bazina garagardo bitsarekin egingo zenuke bibotea eta garagardotan egongo ginateke elkarrekin, biok beti elkarrekin?. . Nebraska utzi nuenean hain nintzen beldur, Sara, noren seme alaba ginen ikasi berri, madarikazioa ginela iruditu zitzaidan, maite
|
zintudan
moduan maitatuta zoratu egingo nintzela uste nuen eta etxean geratuz gero zeu ere bide beretik eramango zintudala?)
|
|
|
–Sara eta biok, ez genuen anai arreben modura elkar maite. Ez gizasemeek anaia edo arreba maite
|
duten
moduan, esan zuen Eliasek.
|
|
|
Eta are gehiago: zenbateraino aldatuko zen jendeak niri begiratzeko
|
zuen
modua. Burusoilduta pisu bera izango ote zuen nire irribarreak?
|
|
|
Eskuak garondora eraman eta neoprenozko jantziaren kremailera bilatzeari ekin zion. Nahiz eta haren euskara guztiz ez ulertu, gustuko zuen Mielek gauzak azaltzeko
|
zuen
modu hura. Logikatik eta zientifikoa jotzen zenetik hain urrundua.
|
|
|
Lur harrotu heze hark eta hobi zatar hark gorputzeko epeltasun guztia xurgatu izan baligute bezala. Eta hantxe bertan, Perezek utzitako pala hartuta, lurra lurrera itzuli genuela, zorua ahal
|
genuen
moduan berdinduz ostera. Hantxe geratu behar baitzuen hark guztiak, bakean behingoz.
|
|
|
Hala bada, bejondeizula, baina ez utzi sartzen detektibeari gero?! (?) Banekien, bai, Ana Karenina kondenatu beharrean, hartaz errukituko zinela, eta horregatik utzi nizun liburua; emakume guztiok baikara Ana Karenina noiz edo noiz, bizitzak estu hartzen gaituenean ahal
|
dugun
moduan konpontzen gara-eta, nahiaren eta ezinaren arteko borrokan. Eskertzen dizut zinezkotasuna, esaten duzunean nekez bereiziko zinatekeela maite duzun maiteagandik, eta ni ere zinez mintzatuko natzaizu:
|
|
|
lehenbailehen desegin behar zuen, bai, bi gorputz gazte lizun itxurakoen lotura neurriz kanpoko hura, semeari bastoiaz bizkarreko bat eman behar bazion ere, ez bizkarra hausteko modukoa, sabelaren arrazoiak ere ez baitziren nolanahiko arrazoiak, Reginaren kasuan?, baina bai sentitzeko modukoa, halako moldez, non, herrena ia igarri ere egiten ez zitzaiola, pausoa arindu baitzuen neska mutilen norabidean, ahalik eta isilen eta ezkutuen, ezertxo ere esan gabe; haien parera iritsi zenean, baina, bastoia goratzera zihoàn mementoan doi, izeba Ernestinak bat bateko eztula egin zuen, benetakoa zirudiena baina disimulu handiz egina ere izan zitekeena; segidan, Domingok ama ikusi zuen, hari zuzendu zion begiradaren gezia bederen?, sinesgaitz egin zitzaiòn irudian baina sinetsi beharrekoan, bastoiak eta bastoiaren mehatxuak ez baitzioten zalantzarako tarterik uzten, eta hala, albokako mugimendu arin bat egiten zuela, amaren mehatxuari ihes egitea lortu zuen, aingira labain bat iduri; semearen mugimenduarekin batera, ordea, nora ezean geratu zen ama, baita barregarri ere, bastoi goratuari goian bizpahiru segundoz eutsi baitzion, zer egin ez zekiela, tokia galduta; barregarri sentitzen zen, bai, eta horrek sumintzen zuen, beharbada, gauza gutxik erasaten baitzioten barregarri geratzeak beste, barregarri geratzea bi aldiz barregarri geratzea baitzen, betiere, Reginarentzat: lehenik, barregarri geratzen zelako, eta bigarrenik, barregarri geratzeagatik are barregarriago sentitzen zelako; baldintza haietan, halere, zerbait egin behar zuen, barrutik jaten zuèn sumindurak bide egin zezan; azkenean, ez
|
zuen
modu hoberik aurkitu, bastoia airera jaurtitzea baino Domingoren arrastoaren atzetik, bere bizitzaz neurria arau egin zuenak neurria galtzen zuela berriro ere; neurria galdu eta barregarri geratu ondoren, baina, gauzak bere onera ekartzeko tenorea zen, ausaz: gaizki eginari hitzezko adabakia jartzekoa, alegia:
|
|
|
maita nazazu, bai, baina gaur nik nahi dudan bezala, askotan maitatu izan zaitut-eta zuk nahi duzun bezala; egin ere, halaxe egin zuen jarraian Nazariok, Reginak espero bezala, eta sentitu ere halaxe sentitu zuen emazteak, haren irriak bazuen baltsamotik eta lasaigarritik zerbait, minak ukitua zirauen arren, malenkoniaren eremutik ez oso urrun?, senarrak beste era batean besarkatu balu bezala, berak. Reginak? nahi
|
zuen
moduan; hamar hamabi segundotan egon ziren horrela, azalen ahokadura akasgabean, ukimen eztiaren erresuman: biek zuten besarkada hura elkargune, eta biak ziren bat, ondorioz, komunio perfektuan edo kasik perfektuan, perfekzioa jainkoen dohaina omen; komunio hark, ordea, gorputz bakoitzak bere gosebideak eta bere asebideak zituelako edo, ez zuen luze iraun?
|
|
|
–Meza entzutera joan da frantziskotarren elizara??, bata bestearen ondotik etorriak: lehenik, Maria Bibianak besarkatu zuen, neurriz besarkatu ere, ohi
|
zuen
moduan, arrebaren gorputza berearen luzapena balu bezala sentitu ote zuen Domingok, ez tentsiorik ez erresistentziarik??, izebaren esapide bera erabiltzen zuela: –Ongi etorri!?, konnotazio bertsuak zituena, Maria Bibiana gero eta izebaren antz handiagoa hartzen ari baitzen, fisikoki ez ezik, espiritualki ere.
|
|
|
Hala bada, bejondeizula, baina ez utzi sartzen detektibeari gero...! (...) Banekien, bai, Ana Karenina kondenatu beharrean, hartaz errukituko zinela, eta horregatik utzi nizun liburua; emakume guztiok baikara Ana Karenina noiz edo noiz, bizitzak estu hartzen gaituenean ahal
|
dugun
moduan konpontzen gara-eta, nahiaren eta ezinaren arteko borrokan. Eskertzen dizut zinezkotasuna, esaten duzunean nekez bereiziko zinatekeela maite duzun maiteagandik, eta ni ere zinez mintzatuko natzaizu:
|
|
|
" Meza entzutera joan da frantziskotarren elizara" –, bata bestearen ondotik etorriak: lehenik, Maria Bibianak besarkatu zuen, neurriz besarkatu ere, ohi
|
zuen
moduan –arrebaren gorputza berearen luzapena balu bezala sentitu ote zuen Domingok, ez tentsiorik ez erresistentziarik? –, izebaren esapide bera erabiltzen zuela: " Ongi etorri!", konnotazio bertsuak zituena, Maria Bibiana gero eta izebaren antz handiagoa hartzen ari baitzen, fisikoki ez ezik, espiritualki ere.
|
|
|
Nazarioren hitz haiek ez zitezela izan, alegia, Nazariok aurrez behar zuèn zerbait –amarru bat, azken batean–, jarraian bere berekoikeriak agindutako beste zerbaiti ekiteko, Regina artean beldur baitzen, erraiak ikara eta bularrak minbera, haragiaren puska guztiak itzalaren orratzak markatutako denboraren menera balitu bezala; aski zuen, beraz, senarraren besarkada bat, gozoa bezain indartsua, eztia bezain kementsua: ...i dudan bezala, askotan maitatu izan zaitut-eta zuk nahi duzun bezala; egin ere, halaxe egin zuen jarraian Nazariok, Reginak espero bezala, eta sentitu ere halaxe sentitu zuen emazteak –haren irriak bazuen baltsamotik eta lasaigarritik zerbait, minak ukitua zirauen arren, malenkoniaren eremutik ez oso urrun–, senarrak beste era batean besarkatu balu bezala, berak –Reginak– nahi
|
zuen
moduan; hamar hamabi segundotan egon ziren horrela, azalen ahokadura akasgabean, ukimen eztiaren erresuman: biek zuten besarkada hura elkargune, eta biak ziren bat, ondorioz, komunio perfektuan edo kasik perfektuan, perfekzioa jainkoen dohaina omen; komunio hark, ordea, gorputz bakoitzak bere gosebideak eta bere asebideak zituelako edo, ez zuen luze iraun... hamar hamabi segundoko tarte zehatz hartan baizik ez, zeinean senar emazteek autoengainu inkontzientearen espazio berean topo egin baitzuten, handik aurrera akabo:
|
|
|
lehenbailehen desegin behar zuen, bai, bi gorputz gazte lizun itxurakoen lotura neurriz kanpoko hura, semeari bastoiaz bizkarreko bat eman behar bazion ere, ez bizkarra hausteko modukoa –sabelaren arrazoiak ere ez baitziren nolanahiko arrazoiak, Reginaren kasuan–, baina bai sentitzeko modukoa, halako moldez, non, herrena ia igarri ere egiten ez zitzaiola, pausoa arindu baitzuen neska mutilen norabidean, ahalik eta isilen eta ezkutuen, ezertxo ere esan gabe; haien parera iritsi zenean, baina, bastoia goratzera zihoàn mementoan doi, izeba Ernestinak bat bateko eztula egin zuen, benetakoa zirudiena baina disimulu handiz egina ere izan zitekeena; segidan, Domingok ama ikusi zuen –hari zuzendu zion begiradaren gezia bederen–, sinesgaitz egin zitzaiòn irudian baina sinetsi beharrekoan, bastoiak eta bastoiaren mehatxuak ez baitzioten zalantzarako tarterik uzten, eta hala, albokako mugimendu arin bat egiten zuela, amaren mehatxuari ihes egitea lortu zuen, aingira labain bat iduri; semearen mugimenduarekin batera, ordea, nora ezean geratu zen ama, baita barregarri ere, bastoi goratuari goian bizpahiru segundoz eutsi baitzion, zer egin ez zekiela, tokia galduta; barregarri sentitzen zen, bai, eta horrek sumintzen zuen, beharbada, gauza gutxik erasaten baitzioten barregarri geratzeak beste, barregarri geratzea bi aldiz barregarri geratzea baitzen, betiere, Reginarentzat: lehenik, barregarri geratzen zelako, eta bigarrenik, barregarri geratzeagatik are barregarriago sentitzen zelako; baldintza haietan, halere, zerbait egin behar zuen, barrutik jaten zuèn sumindurak bide egin zezan; azkenean, ez
|
zuen
modu hoberik aurkitu, bastoia airera jaurtitzea baino Domingoren arrastoaren atzetik, bere bizitzaz neurria arau egin zuenak neurria galtzen zuela berriro ere; neurria galdu eta barregarri geratu ondoren, baina, gauzak bere onera ekartzeko tenorea zen, ausaz: gaizki eginari hitzezko adabakia jartzekoa, alegia:
|
|
2010
|
|
|
Imazek eta Urkulluk irail hasiera hartan PSE EErekin egin zuten bilerara Patxi Lopez, Rodolfo Ares eta Jesus Egiguren, hirurak joan ziren. Jeltzaleak gogoratzen direnez, Egiguren batere ohikoa ez
|
zuen
moduan egon zen eserita bilera osoan, bizkarra eserlekuan atzera botata beharrean bi ukondoak mahaiari itsatsita eta bi ukabilekin buruari eutsiz, kezka handia zuenaren trazan. Aurrena bakea eta gero politika eskema aldatu izanarekin ez zegoela ados adierazi zuen Imazek bilera hartan, porroterako aukera handiak ikusten zituela, baina EAJk parte hartuko zuela hala ere.
|
|
|
Nire bizitza osoan helburu bakar batek bizi izan nau. Gure arbasoek utzitako harrizko aztarnen hizkuntza zaharra ikastea eta merezi
|
duten
moduan gurtzea, ulertzea, gizateriari transmititzea. Ume mokoa nintzen deia jaso nuenean, baina ordutik?
|
|
|
Bera zen, Ander, bere lagun kuttuna. Aspaldi inor besarkatzen ez
|
zuen
modura besarkatu zuen. Munduak berea zen zerbait itzuli balio bezala sentitzen zen.
|
|
|
Etxetik kalera eta kaletik etxera, asteburuetan ohi
|
zuen
moduan joan zen larunbata Keparentzat. Lagunek, aspaldi ikusi ez zutela-eta(" pentsa, hamabost egun!"), parranda moduko bat prestatu eta ez zuten Kepa guztiz mozkortu arteko onik izan, adiskidearen balentriaz jakinaren gainean haiek ere:
|
|
2011
|
|
|
Bueno, eta haren maiteei buruz, inork jakin ote zuen inoiz ezer? Osaba Karlosek izango zituen, beste edozeinek bezala, maitasun kontuak bere bizitzan, baina gurean horretaz galdeginez gero, hitz beste egingo zidaten beti; eta nik sumatzen nuen bazela inork esan nahi ez zidanik, eta amak, eta, batez ere aitak, kontu horren gainean hitz egiteko
|
zuten
moduari erreparatuz gero, oharkabean pasatu ezin zena. Hitz beste esan badut, are okerrago zen aita bere berea duen irribarre burlati niretzat eramanezin horrekin hasten zenean, anaia mutilzaharraren emakumeekikoez isekari.
|
|
|
Idazleak irudimenean maitasuna nola egiten zuten kontatzen zion xehetasun askorekin, eta emakumeak deskribapenik gordinenak tartekatuz erantzuten zion. Saltoki handietan geratzen ziren erosketak egiteko, eta apalak arakatzen zituzten bitartean berokia ukitzen omen zion gehienez idazleak emakumeari, edo honek esku bat jartzen omen zion bizkarrean pasadan, ezezagunek leku estuetan egin ohi
|
duten
moduan. Tarteka jatetxe berera joan eta mahai ezberdinetan esertzen ziren eta begiradak urrunetik trukatuz egiten zuten otordua.
|
|
|
Jeanne bere gurasoen etxera eraman zuten, eta han zegoela bota zuen bere burua leihotik, kontatu nion asko gustatzen zitzaidan neskari. Museoetako gidariek egin ohi
|
duten
moduan hitz egiten nuen, ahotsa pitin bat altxatuz, margolanaren aurrean zutik. Tamalez, ez nuen beste margolanik gelan, ez nuen beste istoriorik kontatzeko.
|
|
|
Hori burugabekeria bat zela erantzuten nion nik, maitasuna lurrean egiten genuenean ere auzokoak enteratzeko moduko intziriak egiten baitzituen berak edo atseginaren gailurrera iritsi ondoren negarrez hasten baitzen edo algara txikiak egiten hurrena. Ni neu ere pare bat aldiz behintzat deiadarka jarduna nintzen lurreko koltxoiaren gainean, eta ez, Nadiak uste
|
zuen
moduan, atsegina neurri batetik gora minarekin nahasten delako, izterrean tarteka zaintiratuak izaten nituelako baizik, oso postura behartuetan mugitzera derrigortzen baininduen neskak, eta zer gertatzen zitzaidan adierazten uzten ez zidalako ere bai, kexatzen hasi orduko bi eskuekin ixten baitzidan ahoa.
|
|
|
Gorrotoa ote da sentitzen dudana? Une batzuetan ezin dut eraman, ezin dut eraman egunkaria zabaltzeko
|
duen
modua ere, dio pasarte batean, jarraitu zuen.
|
|
|
Ea suertea duen amoranteren batekin harrapatzeko. Baina gauzak ez dira ia egundo norberak nahi
|
lituzkeen
moduan suertatzen.
|
|
|
Ametsak aita aurkituz eta entzerraturikoa askatuz erdietsiko duen antzeko zerbait konponduko du Lagun izoztua k, denboraren hariak sasian dabilen batek behar
|
duen
modu berezian josiz.
|
|
|
Politika artifizio bat da, gizarte bat antolatzeko. Nik eta PNVko gizon horrek Euskal Herria, gure herria maite
|
dugu
modu natural batean. Baina politikoek euren alderdia maite dute gauza guztien gainetik.
|
|
|
Gidoilari jarduna ere ez du laket, baina egin beharreko lana dela dio. Madrilen jarri dugun hitzordura El Escorialen duen etxetik iritsi da zuzenean, han gordeta eman baititu azken egunak, gorroto duen fase hori, idaztearena, eta gorroto
|
duen
moduan, erretiratuta, burutzeko. Arturo Pérez Reverte idazle espainiarraren El asedio eleberrian oinarrituta, pelikula izan daitekeenaren lehenengo bertsioa idatzi du, 1812ko Cadiz konplexua irudikatuz.
|
|
|
Nahi duena, nahi
|
duen
moduan, nahi duenarekin egin ahal izatea film laburrak eskaintzen dion abantaila da, horregatik dio laburra dela formaturik askeena, presiorik gabekoa. Bere filmografian, Marian Fernandezek eta biek hartu dituzte erabaki guztiak.
|
|
|
–Uste baino lehenago, bota zidan berak serio eta, ohi
|
zuen
moduan, buruarekin agur eginez alde egin zuen.
|
|
|
Ni Heriotzarengandik ihesi nator. Heriotzak harrapatu nahi nau, esan zion Dayoubek militarrari, lurrean etzanda zegoen tokitik ahal
|
zuen
moduan gorantz begiratuz.
|
|
|
gauean, Marko iristen zenerako, Narinhel etxean egongo zen haren zain. Elkarrekin oheratuko ziren, gauero egin ohi
|
zuten
moduan. Azken agurra izango zela esan zidan Narinhelek, amaitu orduko hil egingo baitzuen.
|
|
|
Ahal
|
zuen
moduan eusten zion Jazintok ardurari, ezinegonari. Odola bildu zitzaion buruan.
|