|
2000
|
|
|
Mediatrie/ Radio France galdeketa, 97/ 98 sasoiko sailkapenean.27Zehaztearren, France 3ren tokiko lehen eguneroko emanaldia estatuko lurraldean, Biarritzenesperimentatua izan zen kable sarean 1984an, kablearen deszentralizazio politika publikoaren barrukoesperimentupean. France 3 Tours Soir izan zen uhin hertziarren bidezko bertako lehen albistegia.281995eko maiatzaren 19ko Le Monde Radio televisionek ere adierazi zuen ikus entzuleekazaldutako etsipena, France 3 Euskal Herriren emankizunetan euskarari ematen zitzaion lekua txikiegiazela baitzeritzoten.29SIADECOren inkesta soziolinguistikoak zenbakirik aurreratzen ez
|
bazuen
ere, 1991an, biztanleriaren %80k bi kate autonomikoak jasotzen ez zituen bitartean, Donostiako galdeketa institutu berak, 1996an, 42.000tan kalkulatzen zuen Ipar Euskal Herrian ETB1 gutxi gorabeherako erregulartasunezikusten zuten euskaldunen kopurua. (Iturria:
|
|
|
Baina ez alderdi eta talde horienpolitika bakarrik: ituna sinatu ez
|
zutenek
ere, aurka joan arren, Euskal Herriaren osotasunari egin izan diote erreferentzia sarritan (esaterako, Frantziako Barne MinistroakEuskal Departamenduaren aurkako jarrera Hegoaldeko politikagintzarekin lotuduenean). Lizarra Garaziko itunetik abiatutako paradigma politiko berriak datuak bildugenituen garaian (1999ko udaberrian hain zuzen) eragindako irudia, koiunturalegia oteden galdetuko dute askok (hots, hau ote den egunkariek islatzen duten benetako irudia, ala une jakin batean gertatutakoa).
|
|
|
Agerian dagoenez, alde handia dago EUSKALDUNON EGUNKARIAtik (albisteen hiru laurden Euskal Herriari baitagozkio) EL CORREOra (albisteen erdia diraEuskal Herriarekin lotura dutenak). Baina guztiek, baita Espainiaren batasunaren aldeko jarrera agerian
|
dutenek
ere, beren izaera lokala dela medio, Euskal Herriko errealitateaz ari dira neurri handi batean. Konstatazio honek honako galdera dakarkiguburura:
|
|
|
Azken baieztapenaren ildotik, azpimarragarria da, halaber, Nafarroaren kasua: herrialde honetan gertatzen den gauza gutxi aipatzen dute ETBko albistegi orokorrek.Ipar Euskal Herriko herrialdeek baino agerpen handiagoa
|
badu
ere, Nafarroak Hegoaldeko gainerako herrialdeekin alderatuta oso presentzia urria duela nabaria da. Ondorioz, ETBko albistegiek beren berriez erakusten duten Euskal Herria, eguraldi mapek besteladioten arren, neurri handi batean Euskal Autonomia Erkidegora mugatuta dagoela esandezakegu.
|
|
|
Ekonomia mailan, Internet en inperialismoa merkataritza elektronikoarenbidez gauzatzen da. Horrela, metropoliak politika ultraliberala aplikatzen du kanpoko merkataritza erlazioekiko, eta protekzionismo itxia barrukoarekiko, horretarako ziber polizia erabili behar
|
badu
ere.
|
|
|
Norbanakoaren nortasun formala finkatzen duten irizpideen inguruan, orain arteegin den eztabaida, oparoa baino gehiago, ixila izan da gizarte zientzen alorrean.Gaur egun identitatearen inguruko ikerketek antropologiaren ardatz nagusietako batosatzen
|
badute
ere,, hiritartasuna, edota, naziotasuna?
|
|
|
Naziotasuna, nazio nolakotasuna den heinean, nazio bateko kide edo partaide sentitzeko ahalmena eta eskubidea izanik, nazionalitatea estatu batek bere hiritartzat jotzen dituenpertsonentzat arautzen duen izaera juridikoko nortasuna da. Naziotasuna norbanakoaren aukera da; nazionalitatea, aldiz, estatuak aldez aurretik askripzioz erabakitako eta araututako nortasuna da orokorrean, zenbait kasutan norbanakoak aukeratzeko posibilitatea
|
badu
ere, naturalizazio kasuetan adibidez. Hizkuntza askotan ezdira desberdintzen bi kontzeptu horiek eta hitz bakar batez adierazten dira bi esanahiak:
|
|
|
Deschenez i (1989) jarraituz, hauxe da gutxiengo egoeran dagoen taldea:, estatu bateko herritar taldea, estatuan kopuru aldetik gutxiengoa dena eta aginteanez dagoena, ezaugarri linguistiko, etniko edo erlijioso desberdina duen populazioaren gehiengotik bereiziz, eta biziberritzeko borondate kolektiboarekin taldekideenelkarren artean loturik egonik, gehiengoarekin de facto eta de jure berdintasuna nahiduena?. Gutxiengoan dagoen taldea, beraz, ez da taldekide kopuru urria soilik, estatus eta botere urritasuna
|
dituena
ere baizik.
|
|
|
Talde egoeran, pazientearen eta terapeutaren arteko harreman
|
duala
ere gertatzen da, baina aldatu egiten da, besteen, presentziarekin.
|
|
|
Mitoak eskaintzen zuen bidea baliatu ahal izateko egin behar ziren aldaketekez diote irudiari eraginkortasuna galarazten, kasu hartan bederen. Gizonaren sorgintasuna fermuki sinetsia zenean, ezinbestekoa zen sorgin soinekoa hari janztea, arrasneurrikoa ez
|
bazuen
ere.
|
|
|
Hauetako batzuk erreferentzia finkoa
|
badute
ere, hau da, edonon kokatuta ereerreferentzia argia eta zehatza duten arren, beste batzuk tokian tokira egokitzen dira, unean uneko erreferentzia biltzen dute eta.
|
|
|
Herri baten kultura kolektiboa izaten da bere egituraketan. Norbanakoarennortasunak, neurri batean, indibiduala izan behar
|
badu
ere, Herri batena gizarte ororennortasuna da. Herri kulturgintzan aritzen direnak ezin dira frankotiradore gisa ibili.
|
|
|
Leturiaren egunkari ezkutua ezin izan daiteke, eta ez da, Kierkegaard-en iruzkinbat. Haren estadioek eta nobelako protagonistarenek ez hertsiki kointziditzen dute, ezta hertsiki zentzu bera
|
dute
ere barne barnean (luteranoa). Txillardegik nahiko librejokatu du bere protagonistaren, giza existentziaren?
|
|
|
Orain arte argi esan ez
|
badut
ere, sumatuko zenuten dagoeneko, neronek Txillardegi ikusten dudala, historikoki eta hein handi batean, baina ez bera bakarrik, euskara eta askapen politika suturatzeko joeraren abiapuntuan. Baina, nire irudiko, ezkontza hori ezinbesteko bihurtzeak ez die, ez euskarari ez eta askapen politikari, onik ekarriko.
|
|
|
Euskarazko formak baino gehiago erdarazkoak, euskarazkoen erabilera, puztua?, erdal jatorrikoen artean, aberastasuna?. Guk hemen forma bakoitzaren erabilera aztertu ez
|
badugu
ere, interesgarria litzateke azterketa sakon bat egitea etahainbat alderdi aztertzea: euskarazko erabilera jatorra gordetzen den, forma bakoitzarierabilera berriak erantsi edo kendu zaizkion, erdarazko mailegu eta kalkoek zein formaordezkatu dituzten...
|
|
|
Bokalak bokal dira beren ozentasunagatik, alegia, ahoskorden dardara oso ongi (inolako trabarik gabe) entzuten delako.Horretarako, hobe da sudurretik aire indarrik ez galtzea, horrek ozentasunakendu eta ahoskorden musikaltasuna iluntzen duelako (euskaraz ozen hitzakduen zentzu arruntenean eta teknikoenean). Trabariak, bestalde, zaratadirenez, askoz indar handiagoz aterako dira ahoskordak bidea erabat irekitzenbadute (hiztunaren gorputzak egin behar
|
duena
ere askoz sinpleagoa da).
|
|
|
Hori guztia irakatsi zigun Txillardegi irakasleak, gutako askok behar bezalaerreparatu ez
|
bagenuen
ere. Baina ez da hor ahitzen irakasle honen ekarpen oparoaeuskal soziolinguistikaren baratze xumean.
|
|
|
Zerk, beraz??. Gauza bera gertatuko zaio Dauzat ahotanhartzen
|
duenean
ere: –Dauzaten ustez, noski, < ospea> da kakoa:
|
|
|
Alde batetik Deustuko Unibertsitatean irakasle gisa segitu. Bestetik, Donostian sortzen ari ginen Euskal Herriko Unibertsitate Publikoan aritu; baina azken honetan bi bide desberdin
|
bazituen
ere, gutxienez: Filosofia arloan aritu ala Hezkuntzan murgildu. Azken hau izan zen orduko Joxeluisenhautua.
|
|
|
Azken bi mila urteotan zehar, biribil hitz egiteko, Euskal Herriosoa ez bada, gure Herriko lurralderen bat bederen, ia eten gabe konkistapean izan da.Beraz, konkista egoera jasan beharra, aspalditik da gure Herriko ezaugarria. Jakinadenez, konkista horiek gure Herriarekin bukatzea lortu ez
|
badute
ere, Auñamendiko bialdeetan zabaldu zen lurraldeetan mugak murriztea. Gaurko Euskal Herria ez da duelabi mila urte zenaren erdia ere; heren bat edo laurden bat ote?
|
|
|
...iago, ez dute beren estrategia klase sozialen borroka modura lekuratzen.Zergatik guk, euskaldunok bakarrik, borroka nazionala klase sozialean urtzen duenerredukzionismo horretan erori behar ote dugu, beste inor erortzen ez denean. Gainera, gatazka muga sozio-ekonomikoetan ezarri nahiko luketen espainiarrek berekere, IUkoek adibidez, azken batean, espainiar nazionalismoan kokatzen dira, aitortzenez
|
badute
ere.
|
|
|
Sexuen eginkizunen banaketatik sor daitekeen ustiaketa diferentea da, beraz. Paleolitikoan, ehiztari, fruitu biltzaile eta ibiltari zirenez, gizarteko alor guztietan berdintasun maila handia lortuak izango zirela pentsatzekoa da, agian herri deneklortu ez
|
bazuten
ere. Horregatik, arrazoizkoa da antolamendu sozial hari komunismoadeitzea.
|
|
|
eta, beraiek bezero pribatu, enpresaketa familiak? bat
|
badute
ere, gordailu bankuen kalitateari esker da. Beste hitzezesanda, banku billeteek jendartean zirkulatzen dutela egia baldin bada, beraiek ekonomian, injektatuak?
|
|
|
Aitzitik, errusinol guztiak lur gainetik desagerturikere,, errusinol? izenaren adiera gauzatuak, poema batean esate baterako, iraun dezakebizirik, baita errusinol errealak gaindiezinak dituen oztopoak iragan ere, irrati uhinenbitartez adibidez?; nonahi koka liteke, halaber, errusinol errealak bertan kokalekurikez
|
badu
ere; eta abar. Askatasun bereizi eta erabateko ahal hauexek dira erroreakahalbidetzen dituztenak.
|
|
|
Musika egokia duten diskoak bilatu (baita audio efektuak
|
dituztenak
ere).
|
|
|
–Informazio iturriak, egia esan, gertakariak beraiek dira, edo gertakarietako protagonistak?. Azken
|
hau
ere hagitz zabala izan arren, zer pentsatu eman behar digu, edozein kazetarik beti eduki behar baitu gogoan protagonisten hitzak lortzea, protagonista bera elkarrizketatzea edota gertakariak izan diren lekuaren irudiak eta argazkiak kausitzea; zeregin hau guztiz garrantzizkoa da, era horretan informazioa gertu gertutik eskaintzen baitiegu entzuleei.
|
|
|
Batzuk engoitik esparruan kokatu dira zibergunean, irudi artxiboak ere jarriz. Audioaren esparruan sakontzeko ziberguneak eta irratiguneen zerrendak
|
dituztenak
ere agertzen dira.
|
|
|
tudanca, casina, carreña... Euskal Herriko adibide ezagunena betizua
|
badugu
ere, ez da bakarra. Montxina, betizua bezala, antzinatik gure mendietan bizi den behi arraza dugu.
|
|
|
Animalia eta landareen hezketa edo domestikazioak aurrera egin ahala, gizakia ingurunea eraldatzen hasi zen; basoak erre zituen abereentzat larreak irabazteko, lurrak landu zituen eta ehiza, zeharo baztertu ez
|
bazuen
ere, bigarren mailara pasatu zen. Gainera, domestikazioak janaria izatea ziurtatzen zuenez, herrigune antolatuak eratzeko egitura ekonomikoa eskaini zion Neolitoko gizarteari.
|
|
|
proiektu honek,, irakaskuntzaren askatasuna? delako printzipioaren izenean, irakaskuntza pribatuaren gaia ukitzen ez
|
bazuen
ere, 1821ko araudiak egitura orokorra gauzatu ahal izateko ezinbestekotzat jo zuen. Puelles-ek dioskunez, eta Eliza absolutismoaren alde nabarmenki lerratu zela kontutan izanda,
|
|
|
Op. cit; 432). Negrin ek hau ukatzen ez
|
badu
ere historikoki izandako oinarrizko irakaskuntzaren osagarri eta unibertsitateko zubi funtzioak nabarmenak baitira, irakaskuntza izaera autonomoa izatearen bidean jarri zela azpimarratu du (NEGRIN, O. (1983):
|
|
|
Op.; 263). Aipatu besterik egiten ez
|
badugu
ere, eskola horretako zuzendaria izandako Montesino ren garrantzia azpimarratu litzateke (ikus SUREDA, B. (1984): Pablo Montesino:
|
|
|
en la primera mitad del siglo XIX?, in Historia de la Educación, 2 zk.; 55 Hona hemen, adibidez, Mayordomok 1855eko La Escuela de Insrucción primaria izeneko testuliburutik aipatzen duen testu adierazgarri hau: ?(...) consagrar en servicio de la patria nuestros intereses, honores, comodidades, fortuna, y cuanto valemos y podemos, para emplearlo todo en su socorro(...) la sangre misma que circula en nuestras venas es patrimonio de la patria, y tienen legítimo derecho para mandarla derramar (Op. cit; 62); edo beste
|
hau
ere, 1842ko El Amigo de los niños liburukoa: –es obligación sagrada la de respetar y amar al rey como cabeza de la nación, a los magistrados y tribunales, a quien está encargado el cumplimiento y observancia de las leyes, las que estamos obligados a cumplir exactamente y defender a costa de nuestra sangre?
|
|
2001
|
|
|
b) Alderatze horren alderdi aipagarria da beste
|
hau
ere: bakoitzari berea emandiogu, eta ez dugu inolako ordezkatzerik proposatu.
|
|
|
b) Beste
|
hau
ere antzemango dugu: moderatzaileak gai orokorra edo topikoaproposatzen badu ere, horren arrimura jorratutako edukiak ez dira, kanpotikekarriak?, edota besteek ekarriak, nolabait partaideek sortuak baizik, interakzioansortuak hain zuzen.
|
|
|
b) Beste hau ere antzemango dugu: moderatzaileak gai orokorra edo topikoaproposatzen
|
badu
ere, horren arrimura jorratutako edukiak ez dira, kanpotikekarriak?, edota besteek ekarriak, nolabait partaideek sortuak baizik, interakzioansortuak hain zuzen. Izan ere, mintzaideak uste du, kontua ez dela ustezko arrazoiobjektiboen zerrenda egitea, arrazoi objektibo horien estatusa eztabaidatzea baizik.Horrela,, beste?
|
|
|
Lehenago mintegi honen? 02 mintegia hain zuzen? helburu nagusiakaipatu
|
baditugu
ere, tarteko helburuak asko izan ziren, azpiko zerrendak ondoerakusten duenez:
|
|
|
Ulertzeko orduan zehaztapen handiagoak eskatuko zaizkio, eta testuarenmamiaz jabetu du, behin eta berriro bertan dagoen informazioa landuz.Ulertzeko momentuan aurkitzen dituen oztopoak landuko ditugu, eta horiekgainditzen irakatsiko diogu. Trebetasun emaileari dagokionez, lehen fasean ukituez
|
badugu
ere, oraingo honetan ikaslea zerbait ekoizten hasiko da, ideia nagusietanbaka rrik oinarrituz. Hau da, ikasleak ekoiztuko duena, datu zehatzik gabekoaizango da; ideia orokorrak azalduko ditu, eta zehaztapenak geroko utziko ditugu.
|
|
|
Ikasleari, berehelburuen arabera, daukan denboraren arabera, bere kabuz lan egiteko aukeraematen diona. Eta oraindik martxan jarri ez
|
badugu
ere, lanean ari gara horreninguruan.
|
|
|
Esku sendo eta segurubaten laguntzaren beharra sentituko dute. Baina, nork bere bidaia iniziatikoaegin behar
|
badu
ere, ez doaz bakarrik.
|
|
|
– Esperimentatu ondoren, alde batetik, hirugarren eta laugarren kategorietakoataza ereduen lanketa samurrago gertatu zaiela ikusi dugu, hainbat ikaslekjakinaren gaineko lanketa oso gustukoa ez
|
badute
ere. Beste aldetik, lehenengobi kategorietako ataza ereduak, ikas prozesua bera eta honen testuinguruafokalizatzeko atazak?
|
|
|
Adina: Nerabetasunetik gertu dauden ikasleek jarrera zehatza izaten dute: segurtasun eskasa izaten dute beren buruan; eta, alde batetik, nabarmendunahi
|
badute
ere, bestetik, ezin dute jasan beren ikaskideen aurreanarriskurik hartzea(. La enseñanza de la lengua extranjera en la educacionsecundaria?, Nuria Vidal eta Ramon Ribe).
|
|
|
aginteen arteko harremanetan Erdi Arokoelizak zuen papera eta gaur duena erkatzea interesatzen zitzaidan: Erdi Arokogizartearen irudi estatikoan elizak zuen zerikusia aztertu nahi nuen, besteak beste, gaurkoan zer nolako eragina
|
duen
ere ikusteko.
|
|
|
Drakula-k Jonathan Harker i egiten dion gonbite horrek badu halako errituiniziatiko baten antza. Drakula-ren etxera sartzeko erabakia borondatezkoa da.Borondatezko ekintza eskatzen zaigu mendebaldarroi ere, ezagutzen ez dugunlurralde bat ezagutzen saia gaitezen. horrek atarian geure zorion zatiño bat uzterabehartuko
|
bagaitu
ere.
|
|
|
3 Batez ere ikuspegi psikopedagogikoari jarraitzen diotenak. Horiek dira gutxienak oraingoz, tradizio txikiena dutenak edo berriagoak direnak, etabaita helduen euskalduntze gaiarekin zuzenean lotzen diren instituzioeklandu
|
dituztenak
ere: 1) instituzio ofizialek, batez ere HABE erakundeaketa HABErentzako landutakoak; 2) instituzio ez ofizialek landu dituztenak, AEK erakundeak gehienbat; 3) berriz ere Unibertsitate inguruan sortutakoak.
|
|
|
Motibazioen izaeraren berri zehatzik ematen ez
|
badu
ere, argi uzten du haienaukera zabala eta askotariko jatorria, eta, modu berean, ikastean eta erabiltzeanjokatzen duten zeregina. Helduen 2Hren ikaste prozesua hizkuntza horren aldekomotibazioetatik abiatzen da, eta motibazioak mota askotakoak izan daitezke.Halako motibazioak, nahikotasun mailara?
|
|
|
Psikologia sozialarenarloan, orain arte oso modu espezifikoan eta gutxi garatu izan da talde etnikoenarteko ukipen egoera; psikosoziolinguistikara jo genuke hizkuntzen erabilerari buruzko lanak aurkitzeko. Diziplina horretan, gai horrekin zerikusirik
|
dutenek
ere ondorengo gaiei egiten diete erreferentzia: 1) Taldearteko harremanak, bereziki etnien arteko harremanak; baita harreman horietan bereizgarriak diren prozesu psikosozialak ere, gehienbat identitate soziala.
|
|
|
Orain arte ikusi den bezala, jarrerek zerikusia dute ebaluazioarekin eta afektibitatearekin, baina harreman estua
|
dute
ere beste prozesu psikosozial batzuekin: motibazioa, kognizio soziala, identitate soziala, eta abar. Jarreren eta beste prozesupsikosozialen arteko harremanak ulertzeko, hizkuntza egokitzearen teoria aproposa da, oso teoria integratzailea delako.
|
|
|
Kromatografia delako izenak etimologikoki pigmentu edo koloratzaile batean dauden egitura koloredunen bereizketa esan nahi du; esate baterako, klorofilan dauden kolore edo konposatu kimikoak bata bestetik bereizi ahal dira kromatografikoki. Gaur egungo teknikaren erabilerak gainditu egin du koloreen bereizketa hori, eta zentzu orokorragoa eskuratu du, hain
|
zuen
ere gas eta likido nahasteak eta disoluzioak analizatzeko edota osagaiak banatzeko teknika baita.
|
|
|
Kelulé k (1861) karbonodun konposatu gisa definitu zituen konposatu organikoak, salbuespenak konposatu gisa betidanik ezagunak ziren CO2-a, karbonatoak eta bikarbonatoak izanik. Definizio on samarra izan arren, gaur egun beste
|
hau
ere erabiltzen da: konposatu organikoak karbono karbono loturak dituztenak dira, eta multzo horri karbono karbono loturarik ez duten metanoa eta azido formikoa gehitu behar dizkiogu.
|
|
2002
|
|
|
Kooperatiben sektorean eta bereziki lan elkartuko kooperatiben azpisektorean, Mondragon Corporacion Cooperativa sarearen barruan dauden kooperatibek berebiziko garrantzia dute (hurrengo atalean deskribatuko ditugu), bai kopuruagatik eta bai pisu ekonomiko nabarmena
|
dutelako
ere; hain zuzen, gainerakolan elkartuko kooperatibek ez dute gainditzen fakturazio osoaren %30eko maila.
|
|
|
Hego Euskal Herriko zerbitzuetako dinamikaren azterketa honetan hainbatfaktoreren garrantzia azpimarratu dugun arren, paradigma produktibo berriak etaindustriaren eta zerbitzuen arteko integrazioak egiturazko aldaketan duten erantzukizuna kontuan izatekoak dira. Euskal ekonomiaren egitura sektorialak bereizgarririk
|
baduela
ere aipatua izan da, industria sarearen pisu erlatiboa. EuropakoBatasuneko ekonomien artean handienetakoa dena, eta ehun produktiboarenbarnean dituen izaera estrategikoa, erakarpen eragina eta aitzindaritza direla kausa.Egoera horrek badu ondoriorik zerbitzuek euskal ekonomian duten hedapen prozesuan, bai zenbatekoaren ikuspegitik, bai nolakoaren ikuspegitik.
|
|
|
Bestetik, grebak partaidetza aktiboa eskatzen du; baina sindikatuek ezin dituzte langileak grebara derrigortu. Gainera, produkzioa gelditzeak enpresen diru sarreretan eragina izateaz gain, produkzio horierosten
|
dutenen gain
ere eragina du, eta litekeena da hirugarren pertsona horiekgrebaren kontra azaltzea. Epe luzera, sindikatuek kontuan hartu beharreko bestemuga batzuk ere badituzte, esaterako, enpresek inbertsioen gainean duten kontrola (lekuz aldatzeko, enplegua murrizteko...).
|
|
|
Azterketa honetan kanpo merkataritza gisa hartu ez
|
badugu
ere, aipamen xume bat egitea merezi du Espainiako merkatuak euskal ekonomiarentzat duen garrantziaz. Esan dugunez, merkatu hori izan da euskal ekonomiaren berezkomerkatu babestua, 1993an Europako merkatu bakarra indarrean ipini arte.
|
|
|
Unibertsitate euskaldun eta zabala, baina kontuz, ideologiaz ezkertiarra behardugu egin, eta ez EHUko gai berberak euskaraz errepikatuz(...)». Idazle horrenhitzetan UEUren Letren arloko sailek «ideologia menperatzaileari joku zuzenaegiten diote»50 Idazlan horrek eragin nabarmenik eduki ez
|
bazuen
ere, ezinegonanabaria zen, eta horren lekuko dugu 1987tik 1995era arte errepikatu ziren bileraketa txostenak, erakundearen helbumak, jarduerak eta abar eztabaidatuz. Horienartean prozesu garrantzitsuena 1990eko uztailean hasi zen eta bide desberdinakjarraitu zituen, besteak beste, 1993ko udan. Euskal Unibertsitateranzko urratsak, izenburupean bumtutako ikastaroa; 1995eko apirilean Donostian egindako UEUrenI. kongresuan amaitu zen prozesu hura.
|
|
|
(...) Aurrerantzean, nor bagara, ez gara leheri bezain mendeko, lehen bezain mirabeizango. Oihuka eta deadarka hasi beharrean
|
badugu
ere, ez digute Valladolid bezain entzungor egingo Bilbon, esate baterako». Mitxelenak ez zuen oso gogoko«Euskal Unibertsitatearen» lema, «expresion ambigua si las hay», zeren «Bistanda, Unibertsitate eskea gurean nabarmendu zenez gero ez gabiltzala guztiok gauzabat beraren bila».
|
|
|
' Proposatzen ari naizen unibertsitategintzarako eredua ez da, noski, gu, oraindik ere? nagusiki eraikitzen ari garena,, baina badira bere baitan horrantzjotzen
|
dutenak
ere?. Oro har, antolaketa eredu edota baita germaniarra ere, askoz egokiagoa iruditzen zait guretzako, hurbilagoak izan dituguneta ditugun eredu frantziarraren eta horren kopia izan den espainolaren ordez.Ereduen arteko diferentzia nagusia sarearen antolaketan dago.
|
|
|
Bestalde, eta arlo akademikoarekin jarraituz, Mendeberri makroproiektupedagogikoaren ardatzetako bat eleaniztasuna da; honenbestez, aditu talde batekdihardu lanean gure ikasleen hizkuntz gaitasunak bermatzeko, euskararenak bame, noski. Beraz badago, mugimendua, erabakiak eta, noski, emaitzak geroxeagosumatuko
|
baditugu
ere.
|
|
|
Gainerakoak gora-behera, eta gainerakoak ez dira hutsaren hurrengoak, ez dut uste, ez dugu uste, euskararik gabe deus denik euskal kulturaren izena osozhar dezakeenik. Eta Euskal Herriko Unibertsitatean, geure eskuan
|
bagenu
ere, ikaseta irakas gai izan daiteke euskara: hala behar luke izan aurren aurrenetik, hobekiesan.
|
|
|
Gogoaren askatzeko, Unibertsitate euskaldunak bere ikasleari zer sarrera eredu ezarri gura dion erabakiko du. Agian, Unibertsitate euskaldunak nahiagoditu ikasle frantses batzuk espainiar batzuk baino, edo amerikarrak beste barik! Eta beste
|
hau
ere bai: alegia, eskola orduetan euskara gune komunikatzaile nagusiaizanik, Unibertsitate euskaldunak berak erabakiko du gainerako hizkuntzaunibertsalei zein leku eman.
|
|
|
Izatez, kultura, ezagutza? eta boterea ez dira gertakari isolatuak, gizartemodemoetan arlo autonomoak osatz.en
|
badituzte
ere. Botere mota orok dakar etasortzen du ezagutza, eta ezagutza orok dakar eta sortzen du boterea.
|
|
|
Hirugarren eta azken maila batean, unibertsitateetatik esparru publiko sozialean aritzen diren zirkulu intelektualak sendotu daitezke. Izan ere, unibertsitate etazientzia mundutik at, komunikazio esparru publikoa izaten da intelektual akademikoaren jardunaren guneetariko bat8 Horrek ez du esan nahi unibertsitario guztiekbide horretatik jotzen dutenik, ezta jo behar
|
dutenik
ere?, zeren, azken finean, unean uneko gai sozialekin inplikazio estuagoa eskatzen duen jarduera baita horixe. Hala ere, errealitatearen definizio gatazkatsuak legitimatzerakoan jakintza adituak duen geroago eta erabilera handiagoak eraginda, kontuan hartuta gaineraakademikoari, ezagutza horien eramale gisa?
|
|
|
Euskaraz, adibidez, izenen osagarriak izenaren beraren aurretik kokatu beharditugu, ez baitugu, besteak beste, eskuinera luzatzen den baliabide genitiborik. Etahalako ordenak osagarri motzetan inportantziarik ez
|
badu
ere, izen osagarri luzeedo/ eta konplexuetan ez da berdin gertatzen, izan ere esaldi horietan ordenakizugarrizko garrantzia baitu. Egokiera horretan euskararen egituraren arazo larriakagerian geldituko zaizkigu:
|
|
|
parte hartzea, etab. Hitz batez, irakasleei autonomia eman behar zaie berrikuntzarako eta ikerketarako portaerak gara ditzaten. Modu horretara irakasleakbere hutsuneak ikusteko aukera izango du, bai eta aurrera egiteko zertan formatubehar
|
duen
ere.
|
|
|
Dakigunez, ikasle guztiak ez dira estrategikoak, eta estrategiak erabiltzendituztenek ere ez dituzte estrategia berdinak erabiltzen; horren ildotik ditugu hainbat autorek aztertutako ikaste estiloak. Bestalde, hor
|
ditugu
ere ikaslearen usteakhizkuntza bat ikasteko teoriari buruz, pertsona gehienek uste dute badakitela zeregin behar den hizkuntza bat ikasteko?.
|
|
|
Bi egile soilikaipatuko ditugu, adibide gisa. Juan Jose Larrea Conde-ren tesiak, helburu zabalagoak
|
baditu
ere, lana ez da arlo politiko eta instituzionalera mugatzen?, elkarrenartean erlazionaturiko beste gai batzuez gain, boterearen bilakaera, krisialdia etaberrantolaketa feudala aztertzen ditu Goi Erdi Aroko Nafarroan, XII. menderaarte11 Aldi berean, XI eta XII. mendeen arteko Nafarroako historia politikoa etaEstatu feudalaren osaketa aztertzen duten heinean, kontuan hartu behar dira CarlosLaliena ...
|
|
|
Esan bezala, metodo genealogikoa hasiera batean Marx-ek, Max Weber-ek eta Durkheim ekproposatu
|
bazuten
ere, Norbert Elias-ek eta Michel Foucault-ek berritu zuten. Metodo honenproposamenaren atzean, gizakiaren historian zentzu orokor eta suprahistoriko bat bilatzen duenhistorizismoari aurre egiteko saiakera dago.
|
|
|
Gai honen inguruan lan andana ez dagoela aitortu behar
|
badugu
ere, azken boladahonetan indartzen ari den ikerketa eremua da3 Gainera, iruditzen zaigu ezen egindako lanetan bazterketan edo miserian murgiltzen den multzo orok bere aipamenaduela: gaizkileak, txiroak, eroak, umezurtzak, esklaboak, juduak... 4 Balorazio orokorra egiteko adina badira behintzat, ia beti bezala, Euskal Herriaz oso gutxi topatuarren.
|
|
|
Are gehiago, jauntxoak eta beraien alderdien politikatradizionala guztiz mespretxaturik zeuden garaian. Sare identitario nazionalistazabal horretan, emakume nazionalistek ere leku berezia zuten, Emakume AbertzaleBatzari (EAB) buruz egindako ikerketan Merche Ugaldek erakutsi duen legez.Politikaren arloan gizasemeen nagusitasuna EABko emakumeek zalantzan jartzenez
|
bazuten
ere, epe luzean, emakumeak politikoki sozializatzeko ekarpen handiaegin zuen EAB erakundeak (Ugalde, 1993).
|
|
|
Euskal abertzaletasunak bizi zuen zatiketak eta 1960 hamarkadaz geroztikezkerreko filosofia politikoek izandako gorakadak sortu zituzten lehen ezaugarrikritikoak nazionalismoaren literatura historikoaren barruan. ...ten euskal nazionalisten belaunaldi berriak bete betean ezagutuzuen pentsamendu marxista leninistaren eragina, eta, horrela, Trantsizioaren garaian batik bat, EAJ eta Eusko Jaurlaritzari buruzko oso liburu kritikoak argitaratzenhasi ziren12 Halere, haize berri horiek ez zuten lortu ohiko literatura historikoarenfuntsezko akatsak bere oinarrietan zuzentzerik, lehen aipatutako argitalpenen mailaondu
|
bazuten
ere. Izan ere, aipaturiko argitalpen berri horietan ere, begi bistanbaitago Justo Beramendi historialari galiziarrak «baieztapen nazionalaren erabateko nagusitasuna» («el abrumador predominio de la afirmacion nacional») deituduena13. Ortzik?,. Beltzak?, eta, batez ere, Apalategik egindako lehen lanetanhauxe da gertatzen dena:
|
|
|
Autodinamika industrialak, subjektu gutxi batzuek bideratua, ahalbidetu badu arriskuaren gizartea, mugimendu sozial modura ulertutako gizartearen esku dago aukera ez autoritarioa eta ez teknokratikoa. Guztion ahoan dabiltzan galderak dira, baita formula matematikoa eta eztabaida metodikoa gidatzat
|
dituztenena
ere. Arriskuaren inguruko gogoeta hauen bidez ager daitezke etika, politika, filosofia edo kultura modernizazioaren erdigunean, ekonomian, natur zientzietan eta esparru teknikoetan (Beck, 1998a:
|
|
|
Dena dela, atalarekin amaitu aurretik, aurkeztu berri den jarreraren aurrean badira bestelako argudioak
|
dituztenak
ere. Eta komeni da norberaren argudioak eta proposamenak ez ezik, bestearenak ere ezagutu eta kritikatzen saiatzea.
|
|
|
Lehenengo jarrerak, aldaera ezberdinak
|
baditu
ere, oro har, industria gizarteak sortutako arriskuak ez ditu mehatxutzat jotzen, are gehiago, sorkuntza teknikoan aurrera jarraitzeko pizgarriak dira: teknika berriei ateak zabaldu zaie irtenbiderako bidean.
|
|
|
Elkarte horren helburua telebista eta irratia sortzea zen. Hain
|
zuen
ere, irratia sortzeko, elkarte horren azpitalde bat eratu zen,?, izenekoa.
|
|
|
Irun eta Hondarribian euskarak ofizialtasuna du, Pausuan eta Biriatun, ordea ez. Hendaian, berriz, egoera bitxia dago, Patzuergoaren bidez euskarak ofizialtasuna
|
badu
ere, frantziar Estatuari dagokionez ez da horrela gertatzen12.
|
|
|
Aezkoako Batzarrak sortu zuen Irati Irratia 1993ko urtarrilean, Ariben. Udal irrati moduan sortu zuen batzarrak, lizentziarik lortu ez
|
bazuen
ere. Euskaltzale talde batek sorturiko Irati Elkarteak kudeatzen du emisora, eta bere seinalea Aezkoa, Erroibar, Auritz eta Orreagara heltzen da.
|
|
|
Era berean, irrati askeen asmo komuna herri mugimenduetako sektoreak ordezkatzea zen bezala, sortu berriek euskara eta euskal eremu komunikatiboa sortzeko ideiak batzen ditu, aipatu bezala desberdintasunak dituzten arren. Badaude euskara hizpide bakarra ez
|
dutenak
ere, baina horiek ere euskalduntzearen alde agertu dira, gutxienez oinarrietan.
|
|
|
Merkatariak ez ezik, politikoak ere berehala konturatu ziren beren mezuak zabaltzeko orduan komunikabide berriak eskaintzen zituen aukerak askotarikoak zirela, eta, ondorioz, hasieratik irratia erabiltzen saiatu ziren propaganda tresna gisa. Dena dela, II. Errepublikako Gobernuak debekatu egin zuen uhin bidezko propaganda politikoa 1933ko azaroaren hauteskundeetan, horien berri eman ahal
|
bazuten
ere. Sevillan Sanjurjo jeneralak eman zuen estatu kolpeak irratietan izan zuen oihartzunaren ondorioz, edozein agerraldi edo ekitaldi politikoren emanaldia debekatu zuen gobernuak 1934an eta, ondorioz, irrati bidezko diskurtso politikoen emanaldiak bertan behera geratu ziren (Garitaonaindia, 1988:
|
|
|
Baina Euskal Herrian euskaraz egiten den kulturak, babesa eskain diezaiokeen lurralde administratibo komunik ez
|
badu
ere, fisikoki nazio muga ezaguturik ez badu ere, fikziozko eta sentipenen bidezko lurraldea eraikitzen du euskaldunen artean.
|
|
|
Baina Euskal Herrian euskaraz egiten den kulturak, babesa eskain diezaiokeen lurralde administratibo komunik ez badu ere, fisikoki nazio muga ezaguturik ez
|
badu
ere, fikziozko eta sentipenen bidezko lurraldea eraikitzen du euskaldunen artean.
|
|
|
Iritzi publikoa deitzen diogun horrek errazten dio bidea botereari. Iritzi publikoak gizartearen barne integrazioa ahalbidetzen duen fenomenoa da; askotan, arrazionaltasunagaz zerikusirik ez
|
badu
ere. Beraz, adiera horretan, iritzi publikoa eta boterearen iritzia bat dira.
|
|
|
Hedabideak, ondo erabiliz gero, bitarteko zoragarriak dira jendearen borondatea gidatzeko eta jarrera politiko jakin batzuetara hurbiltzeko. Hedabideek den dena konpontzen ez
|
badute
ere, ahalmen ikaragarria dute pertsuasiorako, limurketarako. Hedabideei esker, jendea konbentzitu egin daiteke; ez beti, bai, ordea, sarritan.
|
|
|
Albistearen edukia desitxuratu egiten da titular hori dela medio, titular horren erakargarritasun huts eta sentsazionalista dela medio. Tribunalek hori beti bilatzen ez
|
badute
ere (normalean albistea bere osotasunean aztertzen ei dutelako), praktika periodistiko higuingarria da, kontsumitzaileari iruzur egitea besterik ez baita. Titulargintzaren eragina handia da zeren, kontsumitzaileen artean, asko eta asko gelditzen baitira titular hutsekin, eta horiek gizakiaren ezagutza norabide batera edo bestera gidatzen dute.
|
|
|
Errusiar Federazioa, Erresuma Batua, Suitza, Espainia, Frantzia... Izatez, askotarikoak dira, ofizialki eta administratiboki horrela funtzionatzen ez
|
badute
ere.
|
|
|
XIX. mendeko egunkariak ezaugarri edo helburu hauexek izan zituzten: a) formala baino ez bazen ere, garaiko egunkariek Estatuarengandiko independentzia eta burujabetasuna igurikatzea; b) egunkaria gizarte egituretan txertatu eta erakunde formal bilakatzea, gainerako instituzio politiko eta ekonomikoen maila eskuratu arte; c) prentsak etikarekiko ardura erakustea, beti modu etikoan jokatu ez
|
bazuen
ere; d) egunkariek lanbide berriak sortzea. Nolanahi den, masek, masa erraldoiek?
|
|
|
Botereak bestela uste
|
badu
ere, informazioa ez da bere jabegoa. Beste askok bestela uste badute ere, informazioa ez da enpresarien edo kazetarien jabego partikularra.
|
|
|
Botereak bestela uste badu ere, informazioa ez da bere jabegoa. Beste askok bestela uste
|
badute
ere, informazioa ez da enpresarien edo kazetarien jabego partikularra.
|
|
|
Emakume orok agertzen du burua bere onerako, maitatzen duen amodioa hartzen du bere etxerako, inork bestela uste
|
badu
ere argi dut nik niretzako, bistatzea ez da gaiztakeria ez da inoren kalterako.
|
|
|
Zer esango dizut Pisandro, Polibo eta Medonte krudela, Eurimako eta Antinooren esku asegaitzak edo, zu lotsagarriro kanpoan egonik, zeure odolaz erdietsirikoaz gizentzen dituzun beste guztiei dagokienean? Iro behartsua eta Melantio, jango duten artaldea larreratzeko ardura
|
duena
ere ari dira besteekin batera zure kaltetan, hau bai lotsa. Ahulak hiru gara guztira:
|
|
|
Eta, ala Herkules, esaten da gure gurasoen garaian Klaudio zesarrak, jauregitik pasieran zebilela jende hotsa entzutean, zer ote zen galdetu zuela; Nonianoren irakurraldi bat zela esan ziotenean berehalaxe joan omen zen, irakurlaria ustekabean harrapatuz. Gaur egun astia sobera
|
duena
ere, oso aurretiaz gonbidatu arren eta behin eta berriro gogorarazi arren, ez da etortzen; edo etorriez gero, kexatu egiten da eguna (ez galtzean) galdu duelako. Are laudorio eta onespen handiagoa merezi dute beraz, entzuleen axolagabekeria eta erdeinu honekin idatzi eta irakurraldiak eskaintzeko gogoa galtzen ez dutenek.
|
|
|
Bertan ez zirenak ere laster hurbildu ziren berria jakin zutenean: bat anaiarengatik ari zen negarrez, bestea senitartekoarengatik, beste hura gurasoengatik; lagunak edo senitartekoak beste zerbaitengatik kanpoan
|
zituztenak
ere beldurrez ziren; ezbeharraz kaltetutakoak zein izan ziren jakin arte, zalantzak areagotu zuen ikara.
|
|
|
Totela eta berbabakoa bada, zizipazaduna, mutua lotsorra; eta berritsu gaizto gogaikarria tximistargia. Anemikoa ene koskortxoa da, argalez bizi ezin
|
badu
ere; eztulka ia hilean dagoena makaltxoa. Gizena eta titi haundia Ceres bera da Bakorekin, sudurzapala Silena, Satira emea, ezpaintsua musu lorea.
|
|
|
Eta, ala Herkules, esaten da gure gurasoen garaian Klaudio zesarrak, jauregitik pasieran zebilela jende hotsa entzutean, zer ote zen galdetu zuela; Nonianoren irakurraldi bat zela esan ziotenean berehalaxe joan omen zen, irakurlaria ustekabean harrapatuz. Gaur egun astia sobera
|
duena
ere, oso aurretiaz gonbidatu arren eta behin eta berriro gogorarazi arren, ez da etortzen; edo etorriez gero, kexatu egiten da eguna (ez galtzean) galdu duelako. Are laudorio eta onespen handiagoa merezi dute beraz, entzuleen axolagabekeria eta erdeinu horrekin idatzi eta irakurraldiak eskaintzeko gogoa galtzen ez dutenek.
|
|
|
Gainera, mutiko hori ez da nire semea, anaiarena baino; eta horrek, gazte gaztetarik ditu atsegin nik atsegin ez ditudanak. Ni hiriko bizitza eroso honetara emana naiz, astialdiaren maitale, eta zenbaitek zoriontasuna hartan dela uste
|
badu
ere, nik ez dut inoiz emazterik izan. Berak horren kontrakoa egin du beti:
|
|
|
Gaur, kiriteok, ez pentsatu hala holako zerbait burutu denik; etortzeko diren gertakizunen oinarriak ezarri dira, senatuak oraindik hitzez etsai izendatu ez
|
badu
ere dagoeneko epaitua izan baita Antonio berez. Orain zinez gogotsuago nago zuek ere onartu duzuelako erabat eta aupaka etsaia dela hura.
|
|
2003
|
|
|
Riok legeria ondasun orokorraren alde jartzeko estatuen aginte zuzenaaldarrikatu
|
bazuen
ere, Marrakexek mugikortasun komertzial askearen aldekoestatuen botere arautzailea ahuldu zuen. Horren ondorioz, amaitu berri den hamarkada kapital eta merkantzien mugikortasun askerako mundu merkatu bat sortzekoahalegin itzelarekin amaitu zen; ez, ostera, pertsonen mugikortasunerako, azkenhori eskaria eta eskaintzaren arabera arautzen baita.
|
|
|
AEBek nahi dute MMEaren markoan Europar Batasuna zigortu, horrekmoratoria bat mantentzen duelako de facto. Baina orain zigortu nahi
|
dute
ere EBetiketaren beharraren alde dagoelako. Gu ez gaude ados, etiketatu horrek elementu transgenikoen ehuneko bata inguru (%0, 9) onartzen duelako.
|
|
|
P. N.: Munduan %55 baserritarrak gara, beraz, neoliberalismoak gugandaukan eragina oso gogorra da; baina kontuan izan behar
|
dugu
ere gu asko garela, eta oraintxe borrokatzeko eta antolatzeko daukagun ahalmena handia dela. Gauzakezin dira orokortu, baserritarren artean badaude neoliberalismoa aldezten dutensindikatuak eta hori langile sindikatu batzuetan ere gertatzen da, hau da, ereduneoliberalaren alde daudela.
|
|
|
alde batera utzita, Hemeneta Munduanek ez du erakunde horiek guztiek egun garatutako ereduan inolakoezberdintasunik ikusten. Garapeneko euskal/ espainiar/ europar eredu neoliberalabakarra da eta logika kapitalista bakarrari erantzuten dio, kudeatzaile eta ahotsezberdinak, eta batzuetan interes kontrajarriak,
|
baditu
ere.
|
|
|
Hemen eta Munduanek Europar Batasunarekiko aurre egiteko moduko diskurtsoa du, eta jaio zen unetik Europako foro eta goi bileren aurkako ekitaldietanhartu izan du parte. Mugimenduaren ustez, EBk bere diskurtsoan garapen jasangarria, ekokonsumoa, eraginkortasun ekologikoa edo baliabide berriztagarriak hitzaksartu
|
baditu
ere, besteak beste, egia esan EB erakunde sasikontinentala da, beremerkataritza eta inbertsio politiketan, energia eta garraio politiketan, nekazaritza ereduetan eta lurralde antolamendurako ereduetan, liberalizazio eta desregulazio prozesuak bultzatzen dituena. –Europar Batasunak etengabeko produkzioan etakontsumoan, pertsona eta merkantzien gero eta lekualdatze ugariagoetan, nekazaritza industrializatuan, gastu sozialen murrizketan, enpresen pribatizazioan, planetaren eremu zabalen kontrolean,. Europa gotorlekua, n, ingurumenaren degradazioan, finantzen espekulazioan... horietan guztietan oinarritutako garapen ereduari erantzuten dio, hau da, eta labur esanez, hazkunde ekonomikoan eta mundu osoan etagure bizitzaren eremu gehienetan merkatuak sortzean baino ez oinarritutakoereduan.
|