|
2000
|
|
|
Mediatrie/ Radio France galdeketa, 97/ 98 sasoiko sailkapenean.27Zehaztearren, France 3ren tokiko lehen eguneroko emanaldia estatuko lurraldean, Biarritzenesperimentatua izan zen kable sarean 1984an, kablearen deszentralizazio politika publikoaren barrukoesperimentupean. France 3 Tours Soir izan zen uhin hertziarren bidezko bertako lehen albistegia.281995eko maiatzaren 19ko Le Monde Radio televisionek ere adierazi zuen ikus entzuleekazaldutako etsipena, France 3 Euskal Herriren emankizunetan euskarari ematen zitzaion lekua txikiegiazela baitzeritzoten.29SIADECOren inkesta soziolinguistikoak zenbakirik aurreratzen ez
|
bazuen
ere, 1991an, biztanleriaren %80k bi kate autonomikoak jasotzen ez zituen bitartean, Donostiako galdeketa institutu berak, 1996an, 42.000tan kalkulatzen zuen Ipar Euskal Herrian ETB1 gutxi gorabeherako erregulartasunezikusten zuten euskaldunen kopurua. (Iturria:
|
|
|
Fritz ek, bera gestaltista hutsa ez zela onartu
|
bazuen
ere, Laura Posner emazteeta lankidea bazen, ordea. Gestalt Terapiaren oinarriei Gestalt Psikologiareneraginak bere bitartez etorri zitzaizkien.
|
|
|
Mitoak eskaintzen zuen bidea baliatu ahal izateko egin behar ziren aldaketekez diote irudiari eraginkortasuna galarazten, kasu hartan bederen. Gizonaren sorgintasuna fermuki sinetsia zenean, ezinbestekoa zen sorgin soinekoa hari janztea, arrasneurrikoa ez
|
bazuen
ere.
|
|
|
Irratian musika zen nagusi, informazioak gero eta minutu gehiago hartzen
|
bazuen
ere. Estatu Batuetan, esaterako, ondoko eran nabaritu zen informazioaren emendatzea zenbait irrati katetan (White, 1947, 86), eduki nagusiei dagokienean:
|
|
|
Herriko erreka inguruetan, berriz, buztanikara zuriak uretako intsektuen bila jarduten du. Araba zozo pikartak jatorriz habia enbor zuloetan egiten
|
bazuen
ere, gaur egun herriguneetan horma zuloetan egiten du; eta edozer jan dezakeenez, oso ongi moldatu da hauetan bizitzera. Udazkenetik aurrera, batez ere landareak jaten dituenez, talde handietan dabilela, soroetako izurrite kaltegarria bihurtzen da.
|
|
|
Animalia eta landareen hezketa edo domestikazioak aurrera egin ahala, gizakia ingurunea eraldatzen hasi zen; basoak erre zituen abereentzat larreak irabazteko, lurrak landu zituen eta ehiza, zeharo baztertu ez
|
bazuen
ere, bigarren mailara pasatu zen. Gainera, domestikazioak janaria izatea ziurtatzen zuenez, herrigune antolatuak eratzeko egitura ekonomikoa eskaini zion Neolitoko gizarteari.
|
|
|
proiektu honek,, irakaskuntzaren askatasuna? delako printzipioaren izenean, irakaskuntza pribatuaren gaia ukitzen ez
|
bazuen
ere, 1821ko araudiak egitura orokorra gauzatu ahal izateko ezinbestekotzat jo zuen. Puelles-ek dioskunez, eta Eliza absolutismoaren alde nabarmenki lerratu zela kontutan izanda,
|
|
|
Baina hau, ikuskaritzarena alegia, pixkanaka egiten edota fintzen ari zen mekanismoa dugu; Jimenez ek245 gogoratzen digun moduan, XIX. mendeko lehenengo herenean ikuskaritzak izaera nahiko lokala zuen, herriko juntaren eta batzordearen ardurapean baitzegoen; geroago, 1825eko. Plan Calomarde? izenekoaren arabera,, junta superior, ak hartu zuen, herriko juntekin batera, ikuskaritzaren ardura; 1834ko Martinez de la Rosa-ren aginduak izaera lokal hori mantendu
|
bazuen
ere, probintzia,, partido, eta herriko batzordeak ezarri zituen kontrolerako.
|
|
|
Ez da berria Estatu espainiarrak duen testuliburuak kontrolatzeko nahia, eta ezagunak dira, esate baterako, hauen bidez egin izan dituen herritar abertzaleak abertzale espainiarrak, noski sortzeko ahaleginak279 Zalantzarik gabe testuliburuak hezkuntzaren historia arloko ikerkuntzarako aparteko dokumentu baliagarriak ditugu, besteak beste, transmisio ideologikorako baliabide direlako(. El libro escolar ha sido siempre con la excepción de algunos breves momentos de exaltación libertaria un producto cultural intervenido políticamente? dio Escolanok280) eta, beste batzuen artean, jarrera politikoen berri ematen digutelako281 Kontrol ideologikora zuzenduta dauden praktika politikoek ematen digute honen froga garbia282; zentzu horretan, Moyano legeak aurreneko urteetako testuliburuen inguruko politika sistematizatu zuen, eta 1868ko iraultzak nolabaiteko etena ekarri
|
bazuen
ere,. Restauración, delakoak bere egin zituen 1857ko legearen irizpide nagusiak, mende erdi bat baino luzeago indarrean iraungo zutenak.
|
|
2001
|
|
|
Unibertsitate plangintzetanoraindik integraturik ez egotea horren isla zuzena da. Hasiera ezin hobea izan
|
bazuen
ere, XIX. mendean alegia, beti ere antikuarismoari esker, benetan XX. mendeko 30eko hamarkadara iritsi arte ez zen martxan jarri Europan, Alemania esandakoaren adibidetzat har daitekeelarik. Frantzian, aldiz, Erdi Aroko arkeologiahistorialarien eskutik garatu zen, Annales eskolari esker.
|
|
|
Ramon Saizarbitoriaren nobelagintza guztia izan dugu hizpide lerro hauetan.Ikusi dugunez, nobela bakoitza aurrerapauso estetikoa da egilearen ibilbide literarioan. Hasiera batean, begiradaren babesean iradokitzen zitzaigun kontzientziahorrek mundua kanpotik ikusten
|
bazuen
ere, poliki poliki barrurantz jotzen du, oroimena egilearen azken bi nobelen giltzarri bihurtuz.
|
|
2002
|
|
|
Nekazaritzaren arloko muga horiek oso azkar motelaraziko zituzten EuskalHerriko zati handienaren populazioaren hazkundea, bestelako produkzioetara joizan ez balitz, tokian tokiko espezializazio prozesu bati eta jarduera jakin batzuenmerkaturatzeari esker. Espezializatze horrek, sistema osoaren produktibitateahanditzeko aukera eman
|
bazuen
ere, tentsio handiagoa ekarri zuen, eskura zeudennatur baliabideen eta gizarteak baliabide haien jabetza hartzeko prozesuaren artean.
|
|
|
Foru Diputazioa. Erakunde horrek antzinako erregimeneko erakundeetako baten izena gorde
|
bazuen
ere, berria zen, hura hautatzekosistemarengatik eta zeuzkan eskumenengatik ere. Diputazioa zazpi diputatukosatuta zegoen, merindade bakoitzak bana hautatuta eta Iruñeak eta Lizarrak bestebana hautatuta; errolda bidezko sufragioaz hautatzen ziren diputatuak.
|
|
|
Horren guztiaren logikak. Euskal Herriaren barneko garraioa artikulatzeaizan ez arren? eragin integratzaileak izan zituen, eta barneko merkataritzaharremanak areagotu zituen, kostu erlatibo handia izan
|
bazuen
ere.
|
|
|
Unibertsitate euskaldun eta zabala, baina kontuz, ideologiaz ezkertiarra behardugu egin, eta ez EHUko gai berberak euskaraz errepikatuz(...)». Idazle horrenhitzetan UEUren Letren arloko sailek «ideologia menperatzaileari joku zuzenaegiten diote»50 Idazlan horrek eragin nabarmenik eduki ez
|
bazuen
ere, ezinegonanabaria zen, eta horren lekuko dugu 1987tik 1995era arte errepikatu ziren bileraketa txostenak, erakundearen helbumak, jarduerak eta abar eztabaidatuz. Horienartean prozesu garrantzitsuena 1990eko uztailean hasi zen eta bide desberdinakjarraitu zituen, besteak beste, 1993ko udan. Euskal Unibertsitateranzko urratsak, izenburupean bumtutako ikastaroa; 1995eko apirilean Donostian egindako UEUrenI. kongresuan amaitu zen prozesu hura.
|
|
|
Aezkoako Batzarrak sortu zuen Irati Irratia 1993ko urtarrilean, Ariben. Udal irrati moduan sortu zuen batzarrak, lizentziarik lortu ez
|
bazuen
ere. Euskaltzale talde batek sorturiko Irati Elkarteak kudeatzen du emisora, eta bere seinalea Aezkoa, Erroibar, Auritz eta Orreagara heltzen da.
|
|
|
XIX. mendeko egunkariak ezaugarri edo helburu hauexek izan zituzten: a) formala baino ez bazen ere, garaiko egunkariek Estatuarengandiko independentzia eta burujabetasuna igurikatzea; b) egunkaria gizarte egituretan txertatu eta erakunde formal bilakatzea, gainerako instituzio politiko eta ekonomikoen maila eskuratu arte; c) prentsak etikarekiko ardura erakustea, beti modu etikoan jokatu ez
|
bazuen
ere; d) egunkariek lanbide berriak sortzea. Nolanahi den, masek, masa erraldoiek?
|
|
|
Suomierarako prestatu
|
bazuen
ere, berehala etorri zen KIMMO8 izeneko ingeleserako bertsioa, Karttunen ek (1983) egina. Aldaketa morfofonologikoak adierazteko egoera finituetako automata itzultzaileetan konpilatzen diren bi mailatako erregela paraleloak erabiltzen dira.
|
|
2003
|
|
|
Riok legeria ondasun orokorraren alde jartzeko estatuen aginte zuzenaaldarrikatu
|
bazuen
ere, Marrakexek mugikortasun komertzial askearen aldekoestatuen botere arautzailea ahuldu zuen. Horren ondorioz, amaitu berri den hamarkada kapital eta merkantzien mugikortasun askerako mundu merkatu bat sortzekoahalegin itzelarekin amaitu zen; ez, ostera, pertsonen mugikortasunerako, azkenhori eskaria eta eskaintzaren arabera arautzen baita.
|
|
|
Horretaz gainera, gonbidapen pertsonalak egin zitzaizkien zenbait laguni, hala nola, Koldo Mitxelenari, Jose Migel Barandiarani, Manuel Lekuonari eta Julian Ajuriagerrari. Mitxelenak baiezkoa erantzun
|
bazuen
ere, egun berean Lizarran beste hitzaldi bat egokitu zitzaionez ez zen Larraonan izan122 Barandiaran, Lekuona eta Pierre Laffitte bertan izan ziren hitzaldiak eskaintzen, eta beraien presentzia oso positibotzat hartu zen. Sarrera hitzaldia, berriz, Jean Haritschelarren eskutik etorri zen.
|
|
|
Ordurako bi bilera eginda zituzten UEUren koordinazio taldeko kideek, bata Donostian eta bestea Bilbon. Horren osaketak gero izango zuen iraunkortasunik ez
|
bazuen
ere, badaude zenbait izen aipatu beharrekoak. Elhuyar taldea lehen lehenik:
|
|
2004
|
|
|
Baina antropologiaranzko itzulera honen benetako, aita? Kant izan zen, Herderrekgchicgi maite ez
|
bazuen
ere. Kanten filosofia eriijiosoaz barre egitcn zuen scherzhafte (txantxa bat) zela esanez.
|
|
|
Hala eta guziiz erc Immanucl Kant.Filosofia Uniberisitate germanikoetara bidcratu zucn modcrniaren aitapontckoa. alcmaniarpentsalaria dugu. berak halaxc aldarrikatu zuclako. Inork cz. luke Georgc Orwell (EricArthur Blair) indiar pentsalaritzat hartuko I903an Mothinari n jaio bazcn cre (Indiakoiparraidean). eta bere bizitzako zati garrantzitsuak inguru haietan bizitz.ea erabaki (gaurkoBirmanian) eta hango hiz.kuntza ezagutu
|
bazuen
ere (indostaniera eta. batik bat, birmaniera). Zergatik?
|
|
|
Bereizketa hori Veblenek era deskriptiboan planteatu
|
bazuen
ere, denborarekin, izaera normatiboa hartuz joan da7 eta instituzionalismoak aldarrikatutakoedozein balio irizpideren oinarri bihurtu da. Horrela, instituzionalismoak, zientziaekonomikoari, inoiz galdu behar ez zuen izaera morala berrezarri dio.
|
|
2005
|
|
|
Filosofian, aldiz, Aldaketak erabatekoakdira. Horrela bada, 1944 urteko Ordenantzaren hitzaurreak Alardearen jatorria1522 urteko batailan kokatzen
|
bazuen
ere eta udalaren helburua «conservar entoda su pureza esta costumbre patriotica religiosa» baldin bazen ere; ordenantzaberrian Alardearen izena. Rememoracion de la Muestra de Armas y Revista deGentes de las Milicias Forales, izango da eta lehenengo artikuluaren arabera Irungo Alardea milizia foralen gogorapena da.
|
|
|
Bi epaietan erabat frogatua geratuko da bi udalen inplikazioa Alardeen antolakuntzan; eta bereziki honako bi elementu hauen bitartez frogatuta geratuko dakonexio hori: batetik, bi Alardeen finantziazioa, Irungo Udalaren kasuan San Martzialeko Alardearen Ordenantzan espresuki jasota zegoena eta Hondarribikokasuan, udalak formalki horrelako ordenantzarik onartu ez
|
bazuen
ere, ohiturazhala gertatzen zela frogatuko delako; eta bestetik, bi herrietan Alardearen Junta bataurkitzen dugulako, hau da, udal organo bat, zeinaren eginkizun nagusia Alardeaantolatzea den; Hondarribiko Udalaren kasuan, gainera, udal arautegi batek xedatzen edo erregulatzen zuen Junta horren funtzionamendua.
|
|
2006
|
|
|
Egitura politikoak, ideologiak edo botereak kolpatzen, harritzen eta dudarazten dituen zeozereskapatzen zaio, batzuetan sortzaileak nahi ala ez. Maiakovskik bere buruaz besteegin zuen, Lermontovek bezala, artea ideologiaren zerbitzurako bizitzea jasangaitzzitzaiolako, garai batean sistema sobietarretik onarpena, ezagutza eta ohorea jasobaldin
|
bazuen
ere.
|
|
|
Hogeita bigarren puntuan Alfontso XI.ak Mendoza eta Mendibileko herrixkek, biak Mendozatarren esku? petxarik ez ordaintzea onartu
|
bazuen
ere, jurisdikzioa erregearen esku utzi zuen, beraz, jaurgoa eta justizia jadanik ez zen Mendozatarren esku geratuko.
|
|
|
1360an Luis infanteak, Nafarroako gobernariak, Gil Gartzea Anizkoari, Otazuko jaunari, eman zion hiribildua jaurgoan. Karlos II.ak 1364an pribilegio batzuk eskaini zizkion krisia hobeto jasateko eta 1369an Joana erreginak alkatea izendatzeko aukera eman zien, erregeak berretsi
|
bazuen
ere. 1380an Karlos II.ak Pallarsko kondeari eman zion jaurerri gisa, bere zerbitzuengatik.
|
|
|
Hala ere, Adela Cortina ren iritzia kontuan hartu beharrekoa da: ingurune marxistan ideia honek eskandalua sortu
|
bazuen
ere, guztiz koherentea da proiektu sozialistarekin. Izan ere, sozialismoak sekula ez du nahi izan banakoaren heriotza, eta gizarte komunista, modu solidarioan elkartutako gizabanakoen autodeterminazioa ahalbidetuko duen gizartea da, eta ez ezberdintasunak ukatzen dituena.
|
|
|
Etika kapitalista, protestantismoaren barneko aszetismoak sortu baitzuen, nahita sortu ez
|
bazuen
ere; aszetismo horrek negozio bidetik eraman zituen gizakirik jainkozale eta zorrotzenak; horiek negozioetan arrakasta izatea bilatzen zuten, bizijokabide arrazionalaren emaitza gisa (Weber, 1992: 460).
|
|
|
Pasatu berri den gizaldian izandako esperientzia tamalgarriek, bi mundu gerrek eta esperientzia totalitarioek (estalinismoa eta nazismoa) eragina izango dute etorkizunaren irudi ezkor horretan. XIX. mendean modernitateak baikortasun mugagabea adierazten
|
bazuen
ere, XX. mendeak nolabaiteko antimodernismo bati hasiera emango dio (besteak beste, Nietzsche eta Freud errreferente gisa hartuko dituen pentsamendu tradizioari).
|
|
|
Bestetik, narratiba handiak jausiak direla esaten den honetan, gizarte zientzietan teoria globalak dira eragin handiena dutenak, tartean Habermas en proposamen teorikoa, pentsamendu ahulak gizartearen gaineko teoria orokorren amaiera iragarri
|
bazuen
ere.
|
|
|
Lider karismatikoaren autoritatea ohikotik harago doazen ahalmen edo ezaugarrietatik sortzen da, edo sarriago gerta daitekeena, bere jarraitzaileen ustea hori delako. Weber-ek bi autoritate sistema horien garrantzia onartzen
|
bazuen
ere, Mendebalde guztian, eta azken buruan mundu osoan, autoritate sistema arrazional legalaren aldeko joera nabaria ikusten zuen. Autoritate hau legalki eta arrazionalki ezarritako arauetatik eratortzen da.
|
|
|
Estatutuan agertzen zen publizitatearen legezko kontzeptua erkidegoko zuzentarauan jasotako kontzeptuaren ezberdina da, zeren, publizitate mezuaren xedearen alderdia aipatzen
|
bazuen
ere, ez baitzen publizitatearen elementu subjektiboa aipatzen; iragarleak beharrezko zuen baldintza bat, alegia.
|
|
|
...earen egitate berbera arautzen duten arren, doktrinak esan ohi du publizitate desleialeko kasuak LDLren printzipioen arabera interpretatu egin behar direla, hau da, exceptio veritatis delakoa kontuan hartuz (LDL 9.1 in fine art.). Hori dela eta, exceptio veritatis delakoa, aurreko urteetan bezala, LDLren printzipio integratzailetzat hartu da kontuan, 2002ko urriaren 28ko 39/ 2002 Legeak garbi utzi
|
bazuen
ere PLOk indarrean jarraitzen zuela (6.a. artikulua berridatzi zuen, hala ere) 148; beraz, zehaztasunik gabeko jokaeretan soilik aplikatuko da jokaera iraingarria. Dena den, gerta daiteke publizitate adierazpenak, datu zehatzetan oinarritu arren, publikoari uste okerra sorraraztea.
|
|
2007
|
|
|
Kristautasunak gizakiaren esentziaren mailan berdintasuna ezarri
|
bazuen
ere, nobleen eta morroien arteko bereizketak iraun zuen eta arimaren eta gorputzarenartekoa azpimarratu eta handitu egin zen. Kulturaren teorizazioak, beraz, ez zuenlan arloa ukitzen.
|
|
|
Euskaldun modernoa, bai politika arloan, bai pentsamendu arloanespainola edo frantsesa zen, vasco, navarro edo basque, ez euskaldun. Horrezgain, Unamunori zor diogu euskararen agoniaz egindako aldarri sutsuena, beraknahi kontrako ondorioa sortu
|
bazuen
ere. Oteizak esan legez:
|
|
|
Negri k askotxo aldatu du bere diskurtsoa. Aspaldian langile sozialduen eginkizuna lanariezetza esatea aldarrikatzen
|
bazuen
ere (1988), oraintsu (2001, <http://www.geocities.com /CognitiveCapitalism/negri.html>) lana gure duintasuna dela diosku. Orain lanen gaineko aginduari ezetzaematea aldarrikatzen du.
|
|
|
Esate baterako, Mowrer ek aldarrikatu zuen larritasun kontzeptupsikoanalitikoa nahiko gertu zegoela baldintzatutako beldur kontzeptutik, etabarne herstura gutxitzearekin edo desagertzearekin batera horri lotutako jokabideak indartu egiten direla (1950). Beraz, egile horrek guraso debekuak barneratzeko mekanismo bat proposatu zuen, haurrekin lan egin ez
|
bazuen
ere. Beste egilebatzuek. Sears ek (1958), Aronfreed ek (1976)?
|
|
|
Euskaltzaindian bertan batzarrak erdaraz egiten zirela, etab. Alabaina (Lizardi, Zaitegi, Andima eta euskaltzale porrokatuak utzirik) abertzalegoan diskurtso bat bederen euskararen garrantziaz, Aranarekin hasi eta, beti egon da? agian diskurtso horrek folklore abertzalearen parte egiten
|
bazuen
ere praxiarena baino gehiago. Begira nola idazten zuen Pedro Mourlane Michelena k, «abertzalea» orduan, euskararen alde ama lurraren eta toponimiaren arrazoi kuriosoarekin argudiatuz:
|
|
2008
|
|
|
Eraikinen edertasunak hiribilduko handikien nagusitasun ekonomikoa adierazten
|
bazuen
ere, XVIII. mendearen erdialdean auzoetan oraindik hirigunean baino jende gehiago bizi zen. Auzoak diogunean, nekazari auzoez ari gara, ez jada aipatu ditugun Isasi, Arrabal, Muzategi eta Arragueta hiriguneko auzoez.
|
|
|
Horrek. Enrique Aranak? hari haritik ihes egitea lortu
|
bazuen
ere, biharamunean harrapatu zuten; eta matxinoen eskakizunak biltzen zituen dekretua sinatzera behartu ondoren«, diole uno un golpe que le abrió media cabeza; a éste le siguieron tantos con espadas, chuzos y lanzas que es orror el decirlo; por fin murió a las 11 de la mañana; y quantos aldeanos pasavan a verle todos le metían las espadas» (Otazu y Llana, 1982:
|
|
|
Caracaseko Konpainiak, asentista? izena mantendu
|
bazuen
ere, berez, asentisten sistemak zeukan ezaugarri nagusia, euren arteko lehiakidetza, desagertu egiten zen, monarkiaren eta gremioen arteko bitartekaritza librearen ordez monopolioaren sistema ezarri zelako.
|
|
|
Konbentzio Gerraren galtzaile nagusiak laskuraindarrak izan ziren. Aita hiltzeaz gain, auzokideen batzarrak, egoskor, semea baztertu zuen, Valladolideko Chancilleriaren epaiak errugabe deklaratzen
|
bazuen
ere. Bere ibilbidea ezagututa harrigarria egiten da Laskurainek ez zuela inolako zigorrik jaso ikustea.
|
|
|
Laskurainen aurkakoen alderdian Ibarzabalek gora egin
|
bazuen
ere, ezin dugu berdina esan Juan Bautista Mendizabali buruz. Laskurain zaharraren hileta elizkizunetako sokamuturraren arduradun nagusiak, 1795eko alkatetzaren ostean ez zuen gehiago udaleko kargurik bete, eta ez hilda zegoelako, 1808an auzokideen batzarrean aurkitzen dugu-eta.
|
|
|
Y con tanto salieron del congreso, y en voz y nombre de todos segun costumbre firmaron»162, 1794ko udaberrian bizi zen tentsioaren seinale. Eztabaidak apirilaren 13an jarraitu zuen, eta Erbitik Isidro Gisasolari tokatzen zitzaiola argudiatu
|
bazuen
ere, hori ezin zen teniente izandako konpainia berean soldadu xehea izan, «con lo que enteramente se hiere su honor»163, eta Erbitik beste ordezko bat aurkitu behar izan zuen.
|
|
|
Laskurainek amua ezpainean izango zuen ordurako, familia mantentzeko perito lanetan jarraitu behar zuela argudiatuz, ez baitzuen kargua onartu. Baina udalak ez zituen bere arrazoiak onartu, familia aurrera ateratzeko beste ba396 Laskurainek bere bostean jarraitu
|
bazuen
ere, ekainaren 28an, azkenean, alkate karguan agertzen zaigu. Lau hilabete beranduago Sarasketaren atzaparretan zegoen.
|
|
|
15 urte geroago abeletxea erre zioten, eta haren heriotza sokamuturrarekin ospatu zuten herritarrek. Geroago, bere alargunaren helegitea onartuz, Gaztelako Kontseiluak errugabe deklaratu
|
bazuen
ere, epai judizialak baino indartsuagoa zen herritarren epaia. Laskurain nagusia frantziarren laguntzaile izan ala ez, argi dago bere aurkako erresumina Konbentzio Gerraren aurretik zetorrela, eta zentzu horretan, gerra abagunea aproposa bihurtu zen haren etsaientzat, aspalditik gutiziatzen zuten mendekua
|
|
|
Iraultza zanpatu ostean, absolutistek liberal kutsua zeukaten udal langileak eta dozena bat auzokide udaletik baztertu zituzten. Absolutismoaren berrezarkuntzak liberalismo politikoaren hazkunde prozesua eten
|
bazuen
ere, tradizionalistak eurak liberalismo ekonomikoaren zenbait planteamendu onartu beharrean aurkitu ziren. Ibarzabalen planteamendua egokia suertatu zen Bideen Kutxa kudeatzeko orduan; 1826an martxan zuen lurrun makinak Fernando VII.a bera liluratu zuen eta haren ahaleginak ez zituen saririk gabe utziko espainiar erregeak, Juan Jose Agirreren bertsoek ziotenez.
|
|
|
Liberalen bazterketaren amaierak egoera normalizatzen
|
bazuen
ere, zantzu gehienen arabera udal boterea oligarkia lur jabearen esku mantendu zen. Armaginen presentzia garrantzitsua zen udalean, baina ez zeukaten nagusitasunik.
|
|
|
Ezegonkortasun politikoko garai honetan, jarrera foruzalearen defendatzaile nagusia 1846ko alkatea izan zen, Pedro María Agirre. Baina bere jokabidean kontraesana nabarmentzen da, idazkaria izendatzeko ez zuelako auzokideen batzarrera deitu, ohiturak horrela eskatzen
|
bazuen
ere. Aitzitik, bilera berean herriordezkariei botoa ukatu zien, Lege Zaharraren alderik zurrunenean oinarrituz.
|
|
|
1039 Fermín Lasalak dioenez, alderdi jeltzaleak, hasiera batean Gernikako Arbola bere ereserkiatzat hartu
|
bazuen
ere, beranduago uko egin zion, eta. Agur jaunak, onartu zuen bere ordez.
|
|
|
Ibarzabalek eta Baskaranek euren buruaren alde bozkatu zutela ikusirik, nork bere buruaren alde bozkatzea onartuta zegoela argitzeaz gain, bi pertsonaien arteko aurkakotasuna islatzen du, biek ere nahiago izan zutelako bigarren botoa Santa Kruzeko markesaren alde ematea, aurkariari baino. Edonola ere, 19ko bozketak Batzar Orokorretatik kanpo utzi zuen Santa Kutzeko markesa, pare bat urte lehenago Eibarko ordezkaria zela Eibarri Batzar Orokorretan txanda eskubidea onartzea lortu
|
bazuen
ere; harako hartan Ibarzabal izan bazuen ondoan, oraingo honetan Ibarzabali Baskaran egokitu zitzaion batzarretarako kide.
|
|
|
Botorik gehien Juan Francisco Bergarak lortu
|
bazuen
ere, bitarteko alkatea Feliz Gisasola Juaristi izan zen. Ciriaco Iturriotzek, Ciriaco Villarrek eta José Arangurenek ere Gisasolak baino boto gehiago lortu zituzten, baina zinegotzi legez gelditu ziren.
|
|
|
Jose María Alberdi, udaleko kidea izateko inolako interesik ez zeukala aipatzen
|
bazuen
ere, apur bat erresuminduta sumatzen da,? «El exponente, contra quien se dirigio mas principalmente el tiro» zioen idatzian?, beharbada Ibarzabal, Pagaegi eta Artonduagak bezala berak ere udalean jarraituko zuela uste zuelako, bere kasuan sindiko karguan. Baina, interes pertsonalen gainetik, hedatzen ari zen sistema berrian ustelkeria hain bortitz agertu izanak eragiten zion kezka azpimarratzen zuen501, ez dakigu fede onez edo maltzurkeriaz.
|
|
|
Zioenez, aldaketa horren helburua kanpoko apaizak baztertzea zen, hain zuzen, Eibarren apaiz premia izugarria egonda ere, bertokoak elizkizunak bermatzeko nahikoak ez ziren unean. Atristainek argi eta garbi utzi nahi zuen, konkordiak herriko apaizen lehentasuna ezartzen
|
bazuen
ere, lehentasun hori prestakuntza berdineko elizgizonen artean hartu behar zela kontutan, eta ez, kasu honetan bezalaxe, herrikoek gutxieneko baldintzak ere betetzen ez zituztenean916 Horrez gain, udalaren joko bikoitza jarri zuen agerian, komenientzien arabera batzuetan 1706ko konkordian oinarritzen zela salatuz, eta beste batzuetan liberalek indarrean jarri berriak zituzten legeetan.... Arlo honetan, atzerrian apaiztutako abadeen eskakizunak atzera botatzeko erabilitako trikimailuak mahai gainean jarri zituen.
|
|
|
Eredu liberalaren arabera, herri diputatuaren eta herri sindikoaren karguak desagertu egin zirenez, 359 herritarretatik 257 ordezkaritzarik gabe gelditu ziren udalean. Legedi liberalak hautesle izateko kaparetasunaren baldintza kendu
|
bazuen
ere, milarren jabetzaren ordez, hau da, lur jabetzaren ordez, errenta ezarri zuenez, zortzi gizonetik bost guztiz baztertuta gelditu ziren udaletik.
|
|
|
Izan ere, hiru egun lehenago Madrileko kongresuan sartu eta gorteak desegin zituen. Erregimen errepublikanoak indarrean jarraitu
|
bazuen
ere, borboitarren itzulera denbora kontua besterik ez zen. Horrez gain, 1874ko lehen bost hilabeteetan buruturiko bileren aktarik jaso ez izanaren arrazoia ekainaren 11koak argitzen digu, Leon Basterra, behin behineko idazkaria?
|
|
|
Edonola ere, Fernando VII.aren bigarren berrezartzean absolutismo atzerakoitik aldentzeko lehen urratsak egin ziren: adibidez, 1814an Inkisizioa berrezarri
|
bazuen
ere, 1823an ez zuen horrelakorik egingo. Azken finean, erakunde anakronikoa zen.
|
|
|
Kontua da Murgiako luberria Muruak erosita zeukala 1812tik, 9.075 errealen truke. Edonola ere, udalak luberria errema611 Hurrengo astean, Murgiako luberria hiru zatitan banatu zen, eta MA Muruaren proposamena onartu zen, horrek esku-dirutan ezertxo ordaindu ez
|
bazuen
ere«, mediante a que el importte de dicha Novalia y el de ottros terrenos perttenecientes a esta N Villa estan esclusibamente desttinados para la sattisfaccion del creditto que tiene conttra ella el recordado Murua»612 Horrek adierazten digu zein puntaraino zegoen udala bere hartzekodun nagusien eskuetan.
|
|
|
sin embargo de que las compras conttengan la circunsttancia de ser hechas en prendaria, porque mientras no se les debuelvan las canttidades sattisfechas en las compras son propias las fincas compradas con toda la plenitud del dominio»666 Edonola ere, Lezetak lortu zuen auzokide izan nahi zuten biztanleen eskakizunak bertan behera gelditzea, araudiaren alderik zurrunenean oinarrituz. Lezetari txanpon berdinarekin ordaindu nahian, Baskaran errejidoreak ea sindikoa izateko irakurtzen eta idazten jakitea derrigorrezkoa zen galdetu zion Mallagarai lizentziatuari, eta honek ezetz erantzun
|
bazuen
ere, galderak berak Lezetak ez zekiela pentsarazten digu.
|
|
|
Eibarko alkatea izan zen 1865 eta 1866an. II. Karlistaldiaren eztandak, Orbeak eta Ibarzabalek, esaterako, ideologia kontrajarriak zituztela agerraraziko
|
bazuen
ere, laukote horrek Eibarko armagintzaren elitea osatzen zuen 1860 aldera. Orbeatarrek karlistekin kolaboratu bazuten ere, ibarzabaldarrak errepublikaren alde azaldu ziren.
|
|
|
1864an sufragioa zertxobait zabaldu bazen ere, eibartarrik gehienek boto eskubiderik gabe jarraitzen zuten, eta euren artean bereziki hiriguneko armaginek. Zentzu horretan, Eibarko Udalak, kanpotik heldutakoak integratzeko gaitasuna erakutsi
|
bazuen
ere, hiriguneko biztanleriaren hazkunde izugarriaren ondorioz ordezkaritza sistema guztiz desorekatuta zegoen. bitartean Soraluzeko biztanleria% 6,6 eta Elgoibarkoa% 9,6 hazi baziren, Eibarkoa% 54 hazi zen epe berean.
|
|
|
Foru lurraldeetan karlistak nagusi izan arren, epe ertainera ez zuten aukerarik espainiar lurretako biztanleria ez bazuten euren alde jartzerik lortzen. Iraultzaren erradikalizazioaren, eta batez ere errepublikaren onarpenaren ondorioz, hautesle berriak erakartzea lortu
|
bazuen
ere, borboitarren itzulerarekin karlismoak porrot egin zuen. Gerra galtzearekin batera Gipuzkoak, Bizkaiak eta Arabak indarrean zituzten foruen aztarnak galdu zituzten, eta besteak beste, herrialde horietako gazteak soldadutza egitera behartu zituzten.
|
|
|
biztanle talde bat protestatzen hasi eta enkantea bertan behera gelditu zen. Errematea errepikatu zen egunean Juan José Artamendik eskuratu
|
bazuen
ere, hurrengo hilean Granadako Chancilleriak azalpenak eskatu zizkion Eibarko Udalari Muruaren eskaintza atzera bota izanaren inguruan683.
|
|
|
Azkenean Miguel Ibarzabalek Eibarren 2.500 biztanle baino gehiago zeudela frogatzea lortu zuen, eta Bergarako epaileak algarengatik zigortu
|
bazuen
ere, politikoki indartuta atera zen herritarren aurrean. Horrez gain, 2.500 lagun banan banan zenbatu beharrak udalerriko familia guztiak bisitatzera behartu zuen, eta bere ibilaldiek aukera aproposa eskainiko zioten gaur egungo hauteskundeetan, etxez etxeko?
|
|
|
Testigantza horretatik hauxe azpimarratuko nuke: Bizkaiko Diputazioak Eibar herrialdean onartu
|
bazuen
ere, Bizkaiko tertzioek Eibar defendatzeari uko egin ziotela, erakundeen erabakiek herritar xumeengan zeukaten eragin makalaren seinale203.
|
|
|
Otazu y Llanak argiro azaldu duen modura, azpimarragarriena hauxe da: XVIII. mendearen bukaerako krisialdi orokorrean Donostiako merkatari burgesiak aurkeztu zuen zirt edo zart egiteko ahalmena183 1766ko matxinada zanpatzeko ardura bere gain hartu
|
bazuen
ere, 30 urte geroago espainiar monarkiarengandik banatu eta bide separatistari ekiteko ausardia aurkeztu zuen, herrialdearen izateari uko egin gabe, garai berriek exijitzen zituzten erronkei aurre egiteko zuen kemenaren seinale184.
|
|
|
Bergarako Udal Artxibategia (BUA), Eibar, C dokumentua. Dokumentu honen egileak bere nortasuna argitu ez
|
bazuen
ere, idatziaren lehen zatia Arrazainek (ziur aski, Pedro Antoniok) egindakoa dela aipatzen du. Bergarako artxibategian Eibarri buruz dagoen dokumentazioa orain dela gutxi inbentariatu eta datu base batean sartu da.
|
|
|
Bestaldean, Zumaran indianoa, Juan Atxa, Andrés Espila eta Juan Andrés Laskurain, lau katuk osatutako talde gisa agertzen dira. Eta horien salaketei esker, Kindelanek Eibarko mugimendu matxinoa errotik moztea lortu
|
bazuen
ere, eibartarrek ez zuten erraz ahaztu lau salatariek jokaturiko papera. Guk Laskuraini buruzko datuak baino ez ditugu ezagutzen, baina nahiko esanguratsuak dira:
|
|
|
Epaia eman eta hiru hilabete geroago Betolazak auziaren autoak Bergarara bidali gabe zeuzkan, eta Ibarzalen abokatuak Bergarako epaileari eskatu zion«? se sirva mandar que dicho Alcalde dentro de un breve y perentorio termino y vajo una buena multa haga la remesa de autos que se le esta mandada»536 Baina Ibarzabalen abokatuak legedi konstituzionala hobea izango zela uste
|
bazuen
ere, oker zebilen, zeren azaroaren 7an Juan José Alzate Bergarako entzutegiko, promotor Fiscal, ak epaiketarekin jarraitu behar zela erabaki baitzuen. Fiskalarentzat argi eta garbi zegoen iraultzaren eta anarkiaren arteko muga non kokatzen zen, eta boluntarioen jokabidea salatuz,?«, faltando a la devida ovediencia a las autoridades constituidas falto el buen orden y fracaso necesariamente el edificio social entrando la dominacion de la anarquia, plaga la mas funesta de la sociedad»537 zioen?, Hirurteko Liberal moderatuen beldurren berri ematen digu.
|
|
|
Erabaki hori onuragarria izan zen baserritar askorentzat. Batzar Orokorren proposamenak Fernando VII.aren oniritzia lortu
|
bazuen
ere, 1820ko iraultza liberalak neurri horiek guztiak eten zituen, eta gainera, zenbait udalerrik. Donostiak, Hondarribiak, Azpeitiak?, salmentekin jarraitu zuten (Extramiana,:
|
|
|
segun la constitucion». Udal hauteskundeak sufragio unibertsalez egitea aginduta465, konstituzioak teorian auzokide eta biztanle arrunten arteko bereizketarekin amaitzen
|
bazuen
ere, praktikan biztanle dirudunen nagusigoa berretsi omen zuen466 Eibarren kasuan, aktaren zirriborroak ez du argitzen bederatzi hautesleen izendatzea bozketaz ala zozketaz egin zen, halaxe dio-eta: «Echa la eleccion segun la constitucion salieron con la maioria de votos, o en suerte los siguientes electores»467 Hautesleetariko bat. José Antonio Erbiti?
|
|
|
...abalek bere ardurapean egondako diru kontu guztien arrazoia emanda zeukala aipatzen zuen, eta absolutismoa berrezarri ostean ere, udaleko hainbat batzordetan zuen partaidetza aktiboa, zeinaren ondorioz sarri askotan beste herri batzuetara bidaiatu beharra izan baitzuen, lan horien truke inoiztxean egoteak bere fabrika pribatuari ez ezik, Toledokoari eragingo zizkion kaltee txori txikirik eskatu ez
|
bazuen
ere. Esandako guztiak kontuan hartuta, auzokide hautagaien zerrendan berriz onartua izateko eskatuz bukatzen zen bere idatzia.
|
|
|
Izan ere, hurrengo urteetan, elizaren eta iraultzaileen arteko harremanak zeharo kaskartuko ziren arren, iraultzaren lehen une hauetan Eibarko Udalaren eta kabildoaren arteko harremana egokia izan zela dirudi: udalak, adibidez, 1868ko urrian Gurutzadaren Buldaren dirua udalaren diru kutxan sartzea agindu
|
bazuen
ere, 1869ko martxoan bildutakoa San Andres elizako dorre eta eskailerak konpontzeko erabiltzea erabaki zen1060 Baina udalaren eta elizaren arteko harremana hobezina izanda ere, arraroa egiten da Eibarren sinadura bilketaren aztarnarik txikiena ere ez aurkitzea. Madrileko Gorteetan alferrikoak izan ziren Manterola diputatuak batasun katolikoaren aldeko berbaldiak, 1869ko ekainaren 1ean onartu zen konstituzio berriak kultu askatasuna bermatu zuelako.
|
|
|
Beharbada hau izan zen Pedro Luis Arangurenek egin zuena, 1848an 22 boto lortuta bakarrarengatik udaletik kanpo gelditu ostean, 1850ean 5 boto baino ez zituelako eskuratu, 1852an 47 botorekin zinegotzi kargua lortzeko. Antzeko bideari jarraitu zion Manuel Baskaranek, pare bat hauteskunde igaro behar izan
|
bazuen
ere. Beste batzuen estrategia, ordea, hauteskunde guztietan euren botoa ziurtatzea izan zen eta udaletik kanpo gelditu ziren.
|
|
|
Gessellen lanak nolabaiteko eragina izan
|
bazuen
ere, garai horretan, AEBn Ikaskuntza edo Konduktismoa delako eredu teorikoak izan zuen eraginik handiena. Jokabidea aurresatea eta kontrolatzea helburu dituen eredu hori John Watsonen() eskutik jaio zen.
|
|
2009
|
|
|
Atal honetan logien inguruko dokumentazioa biltzen da lurraldeka antolaturik. Masoneriak Hego Euskal Herrianeragin gutxi izan
|
bazuen
ere, 6 kaxa aurki daitezke euskal logien ingurukoinformazioarekin eta 80 bat masoi euskal herritarren informazioa bilduadago (Barruso, 2005: 35).
|
|
|
Izan ere, euskararen kezkak abertzaletasuna piztu
|
bazuen
ere, abertzaletasunhistoriko horren zatirik handiena ez zen euskaraz mintzo eta, beraz, ez zueneuskaraz pentsatzen:
|
|
|
Berak ez zuen eskuan ezer eramaten. Berak bere aliantzagaldu
|
bazuen
ere, bere senarrarena gordetzen zuen.
|
|
|
Bartlett ek memoria kolektibo edo talde memoria bat egon zitekeelako ideiaarbuiatu zuen, memoria kolektibo batekin bat letorkeen entitaterik ez dagoelaargudiaturik, gogo kolektibo edo talde gogorik ez dagoen neurri berean. Izan ere, Halbwachs ek memoria familia edo erlijio taldearen barruan aztertu
|
bazuen
ere, aipatu «talde barruko memoria» baino ez zuen aztertu, ez «taldearen memoria», bere esanetan (Bartlett, 1995: 296).
|
|
|
1983ko otsailaren 1eko 21:00etan aireratu zen ETBko lehen albistegia, Elene Lizarralde eta Xabier Zaldua aurkezle zituela. Ordu erdi iraun zuen euskarazko albistegi hark (berez 20 minutukoa behar
|
bazuen
ere) eta erantzun ona jaso zuten egindako lanagatik. Horren erakusgarri da Durangora zorion agur asko ailegatu izana (Diez Unzueta eta Otermin, 2006:
|
|
|
Testuinguruak bidea erraztu
|
bazuen
ere, ez zen erraza izan euskarak tokiko prentsan bere lekua egin ahal izateko urraturiko bidea. Alderantziz, nekeza eta malkartsua izan zen ibilbidea.
|
|
|
Jaurlaritzak azken biak lagundu zituen diruz eta Argiaren egitasmoa atzera bota zuen, aintzat hartu gabe. Ondorioz, Hemen eta Eguna egunkari formatuko astekari bilakatu ziren, eta, haiena Argiarentzat lehia desleiala izan zitekeela ematen
|
bazuen
ere, aldizkariak ez zuen minik hartu. Hemen eta Eguna, berriz, dirulaguntza bukatu zen egunean desagertu ziren:
|
|
2010
|
|
|
Behin betiko erbesteratuen kopuruari dagokionez, 1944ko abenduan, egindako kalkuluen arabera, 162.000 izatera iristen zen. Horietatik gehiengoak Frantziako mugen barnean jarraitzen
|
bazuen
ere, hainbat errefuxiatu talde mardul, Mexikon, Argentinan, Uruguain, Venezuelan edo SESBenhurrenez hurren bilduak ziren.
|
|
|
Otsaileko hauteskundeetan eskuinak zabaldu zituen lelo garrantzitsuenek iraultza gorriaren mamuazuten gai nagusi. Ezkerrak, berriz, iraultzarako deirik zabaldu ez
|
bazuen
ere, eskuinaren interesen kontrako eta langileen aldeko egitaraua aldarrikatu zuen, ahaztugabe urte bi lehenago, 1934ko urrian, izan zen greba iraultzailean parte hartzearenondorioz atxilotuentzako amnistia eskaera. Azkenik, jeltzaleek beren katolikotasuna aurrean jarrita, estatutua aldarrikatu zuten eta baita erreforma sozialak ere.
|
|
|
Pentsa daitekeenez guztiak ezziren euskaldunak. Babes bilatzaileen artean baziren kantabriarrak eta asturiarrakere, noski, eta talde bakoitzekoak zenbat izan ziren Zubiagak gainerako datuetanematen zuen zehaztasunik eman ezin
|
bazuen
ere, ez zen horregatik bere ustea emanbarik gelditu. Horra, Bordeleko ordezkariak estimazio bat eginda esan zuen Asturiaseta Santandertik abiatutako errefuxiatuen laurdenak euskalduna behar zuela izan, batez beste 30.000 lagun.
|
|
|
Horrela 1939ra arte ume erbesteratuak gutxika gutxika bakarrik itzuli zirenberaien etxeetara. Ume askoren etxeratzeak luzerako jo
|
bazuen
ere, II. MunduGerra hasi zenerako gehienak beren familiarekin zeuden (Arrien eta Goiogana, 2002: 110).
|
|
|
Giro horretan, besterik gabe, ideia zaharrak berriengatik trukatzeariekin zion gero eta jende multzo handiago batek. Ordura arte zeruko probidentziakgobernatzen
|
bazuen
ere mundua, harrezkero progresoa izango zen jendartearenaldaketa eragingo zuen motorra, aldaketa onerakoa izango zelakoan gainera (Bury, 2009). XIX. mendeko jendearentzat, eliteentzat behintzat, ukaezina zen munduamundu zenetik garairik onenean bizi zirela.
|
|
|
Gerrillarion eraso baten ondorioz zabaldu zen errepresioan preso hartu zuten Lizarralde, eta Aguirreamalloak, poliziak bere lagun komunistarekin lotu zezakeelakoaren beldurrez, Zumarraga utzi eta Elizondora joatea deliberatu zuen. 1944komaiatza zen ordurako eta Baztanen lana aurkitu
|
bazuen
ere, uztailean herrianSantiago jaiak zirela-eta nagusiari, Mauricio Iribarren «garai hartan ElizondokoFalangeko burua»ri, baimen bat eskatu zion muga zeharkatzeko asmoz. Horrelanazioarteko marraren inguruan ibiltzeko baimenarekin, Zugarramurdira hurbilduzen, Sarara joateko eta handik Baionara.
|
|
|
Hiru urtetik gorako2.168 errefuxiatu garraiatu zituen eta 120 hortik beherakoak. Bidaian hiru jaiotza izan ziren eta iaheriotza bat, bidaiari batek bere burua itsasora bota
|
bazuen
ere, erreskatatzea lortu zuten eta. 2.168hiru urtetik gorakoen artean 635, 14 urtetik beherakoak ziren eta gainerako gehienak emakumeak.Errefuxiatu talderik handiena,% 40 inguru, kataluniarrek osatzen zuten.
|
|
|
Frantziako gobernuaren eskearijarraiki, 1938an osatu zuen Errepublikako gobernuak Comite Nacional de Ayuda aEspaña ebakuazio zerbitzu ofiziala. 1938ko negua eta 1939ko udaberria bitartemilaka errefuxiatu frantziar estatura pasatzeko ardura hartu zuen erakunde horrek.Comite Nacional de Ayuda a España edota Errepublikako beste zenbait agentzienbitartez (hala nola Servicio de Evacuacion de Refugiados Españoles) inolakolaguntza jaso
|
bazuen
ere, bere gain eta ardura zuzenean hartu zuen Jaurlaritzakeuskal errefuxiatuen sorospenaren kudeaketa.
|
|
|
Eta, izan ere, Jose Antonio Agirre agertu ondoren jarraitu zuten De Gaulleketa Irujok bilerak izaten Pacto Franco Vasco kooperazio ituna zabaltzeko bai etaUnion Cultural de los Paises de la Europa Occidental proiektuaren inguruaneztabaidatzeko. Hogei urte hartu
|
bazuen
ere, Robert Schuman-ek Europakoeraiketarako izandako ideien oinarrian dago Euskadiko Batzarrak De Gaulle kinbultzaturiko proiektu politiko ekonomiko hau, «hace unos dias Jose Ignaciocumplimento en tu nombre y representacion al General De Gaulle. Mantuvo con eluna conferencia de hora y cuarto muy afectuosa.
|
|
|
Euskal Herrian barneko erresistentzian baino protagonismo zabalagoa izanzuen noski Nazio Batuen Erakundeko lehian amerikar erbesteak. 1947 eta 1951kogrebetan diru emari izugarria eta esfortzu nabarmena egin
|
bazuen
ere eta, halaber, Bigarren Mundu Gerraren ostean, 1945ean eta 1946an Iparraldeko kaltetuen aldelan itzela egin bazen ere, Nazio Batuen Erakundeko hamar urteko lehian eman zuten dena Amerikako eusko etxeen inguruan bildutako Jaurlaritzako ordezkaritzek.
|
|
|
Eta, hala eta guztiz ere, AEBek eta Mendebaldeko potentziek ez zuten arazohandirik izan jelkideen eta frankisten artean hautatzeko, lehengoen kaltetan.Frantziak jelkideak igorri zituen Avenue Marceau ko egoitzatik kanpo 1951an, etalaster gero Ipar Euskal Herriko irratia hetsi zien. Errefuxiatuekiko «tolerantzia»kiraun
|
bazuen
ere, sostengu politikoa bukatu zitzaien, eta gauzak hain ziren nabariaknon 1958an jelkideek ere salatu baitzuten yankien saldukeria.
|
|
|
Globalizazioak, oro har, eta finantzen globalizazioak ere XX. mendeko 70eko hamarkadan hasi eta 80koan jarraitu
|
bazuen
ere, ikaragarri azkartu zen 90eko hamarkadan. Gainera mendearen bukaeran prozesuan sartu ziren Ekialdeko herrialdeak ere.Kapital mugimenduen askatasunak munduko finantza merkatuak integratu ditu.Merkatu monetario eta finantzarioetan burutzen diren eragiketak nazioarteko merkataritza eragiketak baino askoz handiagoak dira (50 aldiz handiagoak zenbaitenustez) eta uste da fluxu horiek, neurri handi batean behintzat, espekulatzaileakdirela, hau da, finantza tresnak salerosten dira salerosketa huts horrekin irabaziaklortzeko asmoarekin, beraz, ez dute ekonomia errealarekin loturarik.
|
|
|
20ko hamarkadatik aurrera, ekonomia eta estatistika arloko lanpostuetan jardun zuen eta1935etik aurrera Argentinako Banku Zentralaren zuzendaria izendatu zuten. Bereagindupean, Banku Zentrala industrializazioa defendatzera pasatuko da, orduraarte lanaren nazioarteko zatiketa klasikoa onartzen
|
bazuen
ere. Industrializazioaposible izateko, lehen urratsa, inportatzen zituzten ondasunen izaeraren aldaketanzetzan:
|
|
|
Hau da, DavidRicardok teorizatu zuen moduan, abantaila konparatibo estatikoei jarraituz Latinoamerikako herrialdeek lehengaiak eta nekazaritzako produktuak esportatzenzituzten manufakturen inportazioen truke. Horrelako nazioarteko merkataritzaharremanak bi aldeentzat onuragarriak izango zirela ematen
|
bazuen
ere, XX.mendeko lehenengo krisi ekonomikoak Hego Amerikako herrialdeak jo zituenean, egitura ekonomikoaren ahuleziaz eta dependentziaz ohartzen hasi ziren bertakoekonomialari batzuk. Eskura zituzten azterketa ekonomikorako tresnak, garaihorretan nagusi zen paradigma neoklasikoan oinarritutakoak, bertan aplikagarriakez zirela konturatzen hasi ziren.
|
|
|
Gai honetan, zalantza gabe, ezinbestekoa da PZL berriak ekarri duen aldaketa nabarmentzea: aipatutako legearen aurretik doktrinaren gehiengoak eskuduntzaren luzagarritasuna defendatzen
|
bazuen
ere, erritu zibila arautzen duen 2000/ 1 Legea indarrean sartu ondoren, aho batez defendatzen da lurraldeeskuduntzaren luzaezintasuna. Gaia bikainki azaltzen du González Calvet, J. k,. La competencia territorial en el procedimiento laboral tras la entrada en vigor de la Ley 1/ 2000 de Enjuiciamiento Civil?, Jueces Para la Democracia.
|