|
2002
|
|
|
Gabezien artean, ETAren aurrean jarrera berririk ez agertu izana azpimarradu da. Ezker abertzaleak historikoki gatazkaren erdigunean jarri ohi
|
duen
autodeterminazio da proposamenaren oinarria eta, Ekialde Hurbileko similak erabiliz, bakea autodeterminazioaren truke finkatzen du. Hauteskundeetako porrotaren arrazoi handietako bati helduz, bere burua bake proposamenetan ere jorratu behar duela ikusi du.
|
|
|
federalismoa, demokrazia, gehiengoaren borondatea eta gutxiengoekiko begirunea, eta konstituzionalismoaren nagusitasuna. Beraz, Quebecen ez
|
dute
autodeterminazio eskubiderik aitortua legedian, baina autodeterminazioa gauzatzeko zenbait tresna dute, besteak beste, herri kontsultak egiteko ahalmena, eta herritarren gehiengoak banaketaren aldeko hautua eginez gero, Kanadak hori ahalbideratzeko negoziazio prozesu bat zabaldu duela dio. Hemen, sarritan autodeterminazioaren ezagutza zehatzaren bila egon gara eta hemen ikusten da printzipio sakonen garapena beste era batzuetan ere egin daitekeela.
|
|
2003
|
|
|
Beste adibide bat, kultura unibertsala da, baina baita lokala ere, eta gure kulturak dituen arazoei aurre egiteko autodeterminazioa behar dugu. Berdin ekologiarekin, ekonomia, irakaskuntza... guztiek
|
dute
autodeterminazioaren beharra.
|
|
|
Eta planteatzen den edozein bide berrik integratzailea behar du izan. Une honetan, esaterako, autodeterminazio eskubidearen errebindikazioa egiten denean mehatxu gisa ikusten duten horiekin, guk ahalegin bat egin behar
|
dugu
autodeterminazio eskubidea une honetan Euskal Herrian egin daitekeen aldarrikapenik demokratikoena dela ikus dezaten. Finean, autodeterminazio eskubideak Euskal Herrian bizi den pertsona bakoitza ondokoarekin maila berean jartzen baitu, abertzalea izan, espainolista izan, federalista izan...
|
|
|
Ezin daitezke kategoria horiek era absolutuan definitu, gertatuzko eta berezko elkarkidetzak eta interdependentziak kontuan hartu gabe. Garrantzi gehiago
|
du
autodeterminazioaren edukia zer den argitzeak, erabakimena era absolutuan eztabaidatzen nekatzeak baino. Kontua ez baita hitzaren azalekoa gordetzea eta bere muinaren edukia galtzea.
|
|
2004
|
|
|
Bertzeak bertze, bi puntu ditu, funtsezkoak, Batasunak aitortu nahi ez eta koalizioko ateak zeharkatzea uzten ez diotenak: bata, noski, ETArekin «finitzeko» erantzukizuna hartu beharra, argi eta ozen erraten armak isilarazi behar dituela; bertzea, gutxiago aipatua, ezin dela Nafarroatik bakarrik egin Bergarako agiriak nahi
|
duen
autodeterminaziorako negoziazio prozesua Espainiarekin. Nahikoa dugu bazter honetakook nafarron aniztasuna, euskaltzaletasuna, erabakitzeko ahalmena eta gizarte askoz justu eta irekiagoaren beharra aldarrikatzearekin, bai Madrilen, bai hemen bertan.
|
|
|
gatazka politikoa konponbidean jartzea ezinbestekotzat jotzen dute beraiek irudikatzen duten «gatazka armatuaren» amaiera lortu ahal izateko. Duela hogeita bost urte ETAk Espainiako ejertzitoarekin negoziatu nahi
|
zuen
autodeterminazioa. Hamar bat urte beranduago, Arjelen, Estatuko ordezkari zibilekin egin zuen saioa.
|
|
2005
|
|
|
Espainiako Estatuak arazoa eremu politikoan duela daki, herritarren erabaki demokratikoei ezin diela uko egin, horrek ematen dio izua. horrek indar espainolistak urduri, histeriko eta argudio demokratikorik gabe jartzen ditu. Nahiz eta Konstituzioak ez
|
dituen
autodeterminazioa edo independentzia onartzen, herriak alderantziz esaten badu Quebecen bezala estatuak negoziatu du irtenbide bat aurkitzeko.
|
|
|
Herriaren izena, identitatea eta izana ukatzen ditu. Ez
|
du
autodeterminazio
|
|
|
Herriek
|
duten
autodeterminaziorako eskubidea gogoratuz, horren arabera eskubidea baitute bere izate politikoa libreki erabakitzeko eta bere garapen ekonomiko, sozial eta kulturala lortzeko lanean jarduteko.
|
|
2006
|
|
|
Gatazkak prebenitzeko, aldez aurretik hartu behar dira neurriak estatuak nazioarteko legeak betetzera behartzeko beren herritarrekiko harremanean, beren mugen barruko herri eta komunitate berezituei dagokienez, besteak beste. Era berean, neurriak hartu behar
|
dituzte
autodeterminazio eskubidea gauzatzea galarazten duten neurriak saihesteko, hala nola, biztanleria leku batetik bestera eramatea edo nahitaezko asimilazioa. Estatuei ulertarazi behar zaie ezin dituztela bazter utzi herri eta komunitateen aldarrikapenak.
|
|
2007
|
|
|
1 Herri guztiek
|
dute
autodeterminazio eskubidea. Honen bitartez, bere izaera politikoa askatasunez ezartzen dute eta bere garapen ekonomiko, sozial eta kulturala egokitzen dute.
|
|
2008
|
|
|
Eta aukera baliatu du Van Walsumek Mendebaldeko Sahararen independentzia ezina dela berresteko. Haren iritziz, Marokok ez
|
du
autodeterminazioari buruzko galdeketarik egingo NBEko Segurtasun Kontseiluak presio egiten ez badio; eta Segurtasun Kontseiluak ez du estu hartuko horrek eskualdean izan ditzakeen ondorioen beldur. «Ez dago ezer nazioarteko zuzenbidean Segurtasun Kontseilua derrigortzen duenik eskura dituen baliabide guztiak erabiltzera NBEko Batzar Orokorraren eta Nazioarteko Justizia Auzitegiaren ebazpenak indarrean jartzeko».
|
|
2009
|
|
|
Haren esanetan, Kongresu Nazionaleko Alderdia, iparraldean nagusi dena, oztopoak jartzen ari zaie 2011rako erreferenduma egiteko lanei. . Hego Sudango Gobernuak kezka agertu nahi
|
du
autodeterminaziorako galdeketa egiteko garaian agertutako arazoen inguruan?, adierazi du Elkarlanerako ministroak.
|
|
|
Bosgarren artikuluak horrela dio: Herri guztiek
|
dute
autodeterminazio eskubidea, eta eskubide horrek ez du preskribatzen, eta ezin zaio inolaz kendu. Berak erabakitzen du bere estatutu politikoa askatasun osoz, kanpoko inongo esku hartzerik gabe.
|
|
2010
|
|
|
Autodeterminazioa helburu jarrita beti ere: Ibarretxek egin zuen hori, pauso bat eman behar dugu orain kualitatiboa eta sartu behar
|
dugu
autodeterminazioan.
|
|
|
Autodeterminazioa helburu jarrita beti ere: Ibarretxek egin zuen hori, pauso bat eman behar dugu orain kualitatiboa eta sartu behar
|
dugu
autodeterminazioan.
|
|
2012
|
|
|
Soilik subjektu politiko bat bazara negoziatuko dute zurekin; horrela ez bada, ez dute negoziatuko, inposatu egingo dizute. Gernikako Akordioak ez
|
du
autodeterminazioa, independentzia, planteatzen. Geroratu egiten du.
|
|
|
253) 5 Datuberriagoek iritzi berberari eusten diote, indar handiagoz, kasu honetan Araba, Bizkaiaeta Gipuzkoari bakarrik badagozkie ere. UPV/EHUren Euskobarometro ikerketataldeak 2006rako (geroago ez
|
dute
autodeterminazioaren gaia landu) eman zituendatuen arabera,% 71k usten zuen politikariek adostu luketela eskubide hori (Euskobarometro, 2006).
|
|
|
Lehenengo datua erreferendumaren momentuari dagokio. 2006an, Euskobarometrok emandako informazioaren arabera, Araban, Bizkaian eta Gipuzkoankontsultatutakoen% 64k uste
|
zuen
autodeterminazio erreferendum batek ezlukeela zatiketarik ekarriko gizartera (Euskobarometro, 2006). Haratago joanda, gai gatazkatsua izan da Euskal Herrian Euskal Estatu posible batek nolako eraginaizango lukeen estatu horretan sinesten ez dutenengan, eta zehatzago, badairitzi bat, noizbait haizatzen dena, esaten duena Euskal Estatu batek kanporatuegingo lituzkeela etorkinak eta espainiar sentitzen direnak9 Horretaz guztiaz datukuantitatiborik ez dugu, baina aukera dugu datu kualitatibo batzuk erabiltzeko, 5080ko hamarkaden artean etorritako hainbat immigranterekin eginiko elkarrizketetatik (ik.
|
|
|
Ingelesez autonomia ezartzeko moduetariko bat dela dioen artean, gaztelaniaz, berriz, modua, bera eta bakarra omen dena, dela dio. CANZUS aldetik 1993ko zirriborroak oposizio gogorra ezagutu arren, herri indigenek ez
|
zuten
autodeterminazioaren auzian atzera egin, eta gainera estatuaren papera eta zilegitasuna zalantzan jarri zituzten.
|
|
|
1960ko NBEren Batzar Nagusiaren 1.514 ebazpenak zabaldu egin zuen bidea: «Herri guztiek
|
dute
autodeterminaziorako eskubidea», 1 artikulua. Horrek lehen aldiz Europako estatu sistematik at zeuden herriak ere hartzen zituen bere baitan, eta argi utzi zuen eurak euren garapen sozial eta kulturalaren nondik norakoak askatasunean erabakitzeko libre zirela.
|
|
|
Hori bai, Mendebaldeko tradizioari jarraituz garatu den nazioarteko zuzenbidearen hainbat kontzeptu hartu eta esanahia aldatu egin zaie ikuspegi eta eskaera indigenei nazioarteko giza eskubideen diskurtsoan tokia egiteko. Jabetze horren adibide
|
ditugu
autodeterminazio, nazio, lurralde, garapen, genozidio, arraza bereizkeria eta jabego kontzeptuak. Indigenek definizioa zabaldu egingo dute euren eskaera eta honi dagokion nazioarteko aitorpen eta bermea posiblea egin dadin.
|
|
|
Ikasi egin dute gobernuak eta konstituzioak alda daitezkeela eta negoziaturikoak ezerezean gelditu. Horrexegatik nazioartean ospe eta oihartzuna
|
duen
autodeterminazioan bilatu dute euren interes eta posizioaren bermea. Funtsean estatuen blokeari aurre egiteko eta zinez eta borondate onez negoziatzera behartzeko tresna da autodeterminazioa.
|
|
|
Kondizio errealistak, diot, zeren eta egiazko bakea ETAren garaipenaren ondorioa izanen dela errepikatzeak uko egiten baitio orain lortu daitekeen bake xumeari, borroka armatuaren garaiari bukaera emanen dion konpromezuari. Indar harremanek ez
|
dute
autodeterminazioa, lurraldetasuna eta bost puntuak (ni uno menos ni uno mas) gauzatuko dituen negoziaketarako lekurik uzten. ETAk negoziatzeko duen gauza bakarra bere etorkizuna da:
|
|
|
badakit Iparraldeko Batasunean bat baino gehiagok oso gaizki hartu zuela nire" zabarkeria". eskubidearekin lotzen da, arazoa epeen kontua izanik. Borroka armatua bukatzeko negoziaketa berehalako ikusten dute gehienek, eta epe ertain edo luzerako
|
dute
autodeterminazioaren inguruko estrategia.
|
|
|
Historia apur bat eginez, gogorarazi behar
|
dugu
autodeterminazioari lotu prozesu oso inportanteak izan direla Euskal Herrian. Esate baterako 1946an Baionako Ituna onartu zenean, Euskal Herriko indar errepublikazale guztiek abertzale, sozialista, komunista, anarkista... pentsatzen zutenean Franco laster eroriko zela eta Euskal Herrian Estatutuaren gainean autodeterminazioa lortzeko aukera izango genukeela.
|
|
|
Beste une bat Trantsizioaren hasiera izan zen: jende guztiak uste
|
zuen
autodeterminazioa gutxieneko bat zela eta denak ados zeuden haren onartzeko, frankistak salbu. Ez dut uste gaur herriaren eta alderdi politikoen aldetik, hots indar harremanen aldetik, 1946an edo Trantsizioan baino hurbilago gaudenik autodeterminaziora.
|
|
2014
|
|
|
Horregatik, azaroaren 8an Donostiako Zurriola hondartzan egingo den mosaiko erraldoira gonbidatzen zaituztegu usurbildar guztioi. Izan ere, nazio guztiek
|
duten
autodeterminazio eskubidea da debekatzen dena: beraz, azaroaren 8ko mosaiko erraldoiak, Kataluniarekiko derrigorrezko elkartasun keinua izateaz gain, euskal herritarron erabakitzeko eskubidearen aldeko indar erakustaldia ere izan behar du.Esan bezala, mosaikoa Zurriolan egingo da azaroaren 8an, 11:00: 00ak bitartean.
|
|
2015
|
|
|
Autodeterminazio eskubidean kontrara gertatzen da eta Nazioarteko Komunitateak aitortzen du, herri zapaldu guztiek
|
dutela
autodeterminaziorako eskubidea. Herri guztiek, zein gobernu mota nahi duten aukeratu, garapen ekonomiko, sozial eta kultural propioa bilatzeko eta antolaketa propioa sortzeko eskubidea dute.
|
|
|
Oraindik ez dago batere garbi testuinguru horretan nola geratuko den erabaki eskubidea, baina oso posible da orain bezala geratzea: hau da, Eusko Legebiltzarrak onartua
|
du
autodeterminazio eskubidea, baina ez da ezer egiten uneren batean herritarrek horren gainean erabaki dezaten.
|
|
|
Espainiako politikari eta intelektualen beste argudio faltsu bat, euskaldunen erabakimen politikoaren kontra, legezkotasunarena da. Esaten da euskaldunek ez
|
dutela
autodeterminazio eskubiderik, 1978ko Espainiako Konstituzioan oinarriturik, eta hori egia da, baina egia juridiko legal hori presentatzen da egia etiko politikoa balitz bezala, Schuchardten estiloan, gramatika demokratiko faltsu bat inposatzeko.
|
|
2016
|
|
|
Ohar garrantzitsu bat honetaraz gero. Herriek
|
dutela
autodeterminazio eskubidea, ez eskualdeek, ez auzoek, ez probintzia puskek. Ez zernahik(...)
|
|
|
Euskal Herriak ez
|
du
Autodeterminazio Eskubiderik. Nork eta zertan funtsaturik erabaki du ezetz?
|
|
2017
|
|
|
Besteak beste, aldarrikatzen dutena da" Katalan Herriak bere etorkizun politikoa autodeterminazioaren bidez erabakitzeko eskubidea duela, eta gatazka politikoak konpontzeko" biderik eraginkorrena" prozedura demokratikoen erabileran datzala. Horrez gain, azpimarratu dute," Kataluniak bere etorkizun politikoa hautatzeko
|
duen
autodeterminazio eskubidea" Euskal Herriarentzat ere aldarrikatzen dutela.
|
|
|
Kataluniak bere etorkizun politikoa hautatzeko
|
duen
autodeterminazio eskubidea Euskal Herriarentzat ere aldarrikatu dute, eta keinu egin diote iazko ekainean Hitzartuk Azpeitian egin zuten herri galdeketari: " Ezin dugu ahaztu, Azpeitian, adibidez, 2016ko ekainaren 5ean herritarren %39, 37k bozkatu zuela; 4.781 lagunek hain zuzen ere, eta horietako 4.524ek baietz esan ziotela euskal estatu independenteari".
|
|
2018
|
|
|
Iñigo Urkullu lehendakariak adierazi duenez, EAJk estatus politiko berrirako egindako proposamenak ez
|
du
autodeterminaziorako eskubidea planteatzen; bainan," legezkoa eta adostua" izanen den erabakitzeko eskubidea defendatu du. EAJk Legebiltzarrean aurkeztutako dokumentuaren arabera, Estatutu berrirako itunak aldebikotasuna izanen luke ardatz, eta bi aldeek errespetatuko dutela bermatu lukete.
|
|
2020
|
|
|
“Bai, hala da. Nire kasuan internazionalista izatearen ondorioz naiz independentista, herri guztiek
|
dutelako
autodeterminaziorako eskubidea”.
|
|
2021
|
|
|
* Bat, Gobernuaren borondate demokratikoari emandako epea irtenbiderik gabe bukatzea. Hauteskunde demokratikoak pasatuak ziren eta amnistia kasik bururatua, eta ETAri (eta ingurukoei) garbi azaldu zitzaien demokraziak autonomiak emanen zituela baina ez
|
zuela
autodeterminaziorik onartuko, aldakuntza sozialak kapitalismoa begiratzeko eginen zirela, eta amnistiak, indar errepresiboen erabiltezin bihurtu gabe, ez zuela inongo segurtasunik ekarriko.
|
|
|
" Euskal Herriak
|
duen
autodeterminazio eskubidea defendatzen dugu; Euskal Herriari autodeterminatzeko eskubidea ukatzen dioten estatu espainiar eta frantsesari, eskubide demokratiko hori errespeta dezaten eskatzen diegu; Euskal herritarren hitza eta erabakia errespetatuz, orobat eskatzen diogu ETAri su etena deklara dezala, distentsio garai berri batez guztion arteko elkarrizketa jorratzeko baldintzak lor ditzagun, et...
|
|
2022
|
|
|
Horrela, Andoaingo Hurria Sahara elkarteak dei egiten die andoaindarrei bertan parte hartuz erabaki horren aurkako jarrera adieraz dezaten. Ohar baten bidez adierazi duenez, “Une hauetan Saharauien ondoan egon beharra daukagu, andoaindarren elkartasuna eta indarra beharrezkoa da aldarrikatzeko Saharako etorkizuna bertako herritarrek erabaki behar
|
dutela
autodeterminazio erreferendum baten bitartez, Nazio Batuek ezarritako oinarrien arabera”.
|
|
|
Herri moduan
|
dugun
autodeterminazio eskubidea izan da Euskal Herriko borrokak hezurmamitzeko muinetako bat, etengabe urratzen zaigun eskubidea izaki. Baina jakin badakigu, jendarte eredu honetan herritartasun eskubideak zeren araberakoak diren, nagusiki, enplegu arautua (emakume* asko esparru produktibotik kanpo gaude gehienetan) eta nazionalitatea (populazio migratzailea kanpo dago gehienetan).
|
|
2023
|
|
|
JABITXIN: Galdera aproposa behar
|
du
autodeterminazio prozesu txukun batek. Egin dezaket galdera ezeroso bat?
|
|
|
PSOEren tradizioari jarraikiz, PSOEren traizioa, bertze bat. PSOE eta Pedro Sanchez bera behin baino gehiagotan sahararrek
|
duten
autodeterminazio eskubidea defenditzetik Marokok eskainitako autonomia sahararrek onartu luketela esatera igaro dira, norabide aldaketa lotsagarria emanda. Deitu aldaketa, deitu traizioa, nahi duzun gisara deitu, baina iritzi aldaketa horren benetako arrazoiak ez dira ezagunak oraino, ezta ze negozio edota negoziaketa egin ziren gordean ere norabide aldaketa nabarmen hori justifikatzeko.
|
|
|
Jarduneko gobernuko bozeramaile Isabel Rodriguezek nabarmendu zuen, atzo, agerraldi batean, Espainiako Konstituzioaren esparruak «soilik« duela lekua Espainian —ez
|
du
autodeterminazio eskubidea jasotzen— eta Katalunian, eta kataluniarrek azkeneko bozetan erakutsi dutela esparru hori «gogoko« dutela. Izan ere, Kataluniako alderdi independentista guztiek elkarrekin —JxC, ERC Esquerra Republicana eta CUP— baino boto gehiago lortu ditu PSCk.
|
|
|
Makineria homogeneizatzaileak ez du atsedenik hartzen, eta autoafirmazio agerraldiak gertatzen direnerako ez zaio baliabiderik falta haien aurka egiteko eta herria diskurtso hutsalekin eta kontzeptu zentzugabeekin entretenituta edukitzeko; horretan, bertako kolaboratzaileekin elkar hartuta dihardu, zeinek postulatu inperialistak legitimatzen baitituzte, demokratak balira bezala. Ez al da gizakiek eta herriek berezkoa
|
duten
autodeterminaziorako eta defentsa legitimorako eskubidea hutsaltzeko modu bat delako erabakitzeko eskubidea. Zeurez zarena eta zure erabakitzeko ahalmenarekin zerikusirik ez duten arrazoiengatik zarena erabakitzeko eskubidea?
|
|
|
Gure eskubide zibil, politiko, ekonomiko, sozial eta kulturalak urratuak daude. Independentzia aldarrikatzeagatik gara giza eskubideen urraketen biktima, baina argi
|
dugu
autodeterminaziorik gabe ez dagoela justiziarik".
|