|
2002
|
|
|
federalismoa, demokrazia, gehiengoaren borondatea eta gutxiengoekiko begirunea, eta konstituzionalismoaren nagusitasuna. Beraz, Quebecen ez
|
dute
autodeterminazio eskubiderik aitortua legedian, baina autodeterminazioa gauzatzeko zenbait tresna dute, besteak beste, herri kontsultak egiteko ahalmena, eta herritarren gehiengoak banaketaren aldeko hautua eginez gero, Kanadak hori ahalbideratzeko negoziazio prozesu bat zabaldu duela dio. Hemen, sarritan autodeterminazioaren ezagutza zehatzaren bila egon gara eta hemen ikusten da printzipio sakonen garapena beste era batzuetan ere egin daitekeela.
|
|
2003
|
|
|
Beste adibide bat, kultura unibertsala da, baina baita lokala ere, eta gure kulturak dituen arazoei aurre egiteko autodeterminazioa behar dugu. Berdin ekologiarekin, ekonomia, irakaskuntza... guztiek
|
dute
autodeterminazioaren beharra.
|
|
2004
|
|
|
Elkarte guztiek egiten dute esfortzu handia. Baina, batzuek laguntza humanitario soila ematen dute eta beste batzuek konpromisoa hartu
|
dute
autodeterminazio eskubidearen bidean laguntzeko. Ez dute laguntzen guk bizirauteko, baizik eta borrokan jarraitzeko, lorpen politikoak izateko, etorkizunerako prestatzeko.
|
|
2007
|
|
|
Antropologikoki diot, nazioarteko araudien arabera ez baitira nahikoa izaten herri batek bere esistentzia aitorpena beraere beregana dezan. Euskal Herriaren kasuan, adibidez, oraindik orain eztabaidatzen
|
dute
autodeterminazioari buruzko kontsultarik egiteko eskubidea ote dugun.
|
|
|
1 Herri guztiek
|
dute
autodeterminazio eskubidea. Honen bitartez, bere izaera politikoa askatasunez ezartzen dute eta bere garapen ekonomiko, sozial eta kulturala egokitzen dute.
|
|
2009
|
|
|
Bosgarren artikuluak horrela dio: Herri guztiek
|
dute
autodeterminazio eskubidea, eta eskubide horrek ez du preskribatzen, eta ezin zaio inolaz kendu. Berak erabakitzen du bere estatutu politikoa askatasun osoz, kanpoko inongo esku hartzerik gabe.
|
|
2012
|
|
|
253) 5 Datuberriagoek iritzi berberari eusten diote, indar handiagoz, kasu honetan Araba, Bizkaiaeta Gipuzkoari bakarrik badagozkie ere. UPV/EHUren Euskobarometro ikerketataldeak 2006rako (geroago ez
|
dute
autodeterminazioaren gaia landu) eman zituendatuen arabera,% 71k usten zuen politikariek adostu luketela eskubide hori (Euskobarometro, 2006).
|
|
|
1960ko NBEren Batzar Nagusiaren 1.514 ebazpenak zabaldu egin zuen bidea: «Herri guztiek
|
dute
autodeterminaziorako eskubidea», 1 artikulua. Horrek lehen aldiz Europako estatu sistematik at zeuden herriak ere hartzen zituen bere baitan, eta argi utzi zuen eurak euren garapen sozial eta kulturalaren nondik norakoak askatasunean erabakitzeko libre zirela.
|
|
|
Laburbilduz, urteetako lan latzari esker Laugarren Munduak erdietsi du estatuen beldurrak uxatzea eta heztea, informazio zuzena emanez (Coulter, 2006). Lortu egin
|
dute
autodeterminazio indigenaren inguruan iritzi aldaketa sustatzea eta sostengu zabal bat lortzea nazioarteko erkidegoan. Autodeterminazioa «within existing states» formulak beharrezko atxikimendua lortu, blokeoarekin amaitu eta HIGEAri bidea libratu dio.
|
|
|
Hori zela eta, Frankismo ondorengo urteetan, trantsizioa deitzen den garaian, alegia, hitzezko erasoak zein fisikoak jasan behar izan genituen. Baina, historiak gauzak bere lekuan jartzen ditu eta, hara nondik, orain denek defendatzen
|
dute
autodeterminazioko eskubidea. Bejondeiela!
|
|
|
Kondizio errealistak, diot, zeren eta egiazko bakea ETAren garaipenaren ondorioa izanen dela errepikatzeak uko egiten baitio orain lortu daitekeen bake xumeari, borroka armatuaren garaiari bukaera emanen dion konpromezuari. Indar harremanek ez
|
dute
autodeterminazioa, lurraldetasuna eta bost puntuak (ni uno menos ni uno mas) gauzatuko dituen negoziaketarako lekurik uzten. ETAk negoziatzeko duen gauza bakarra bere etorkizuna da:
|
|
|
badakit Iparraldeko Batasunean bat baino gehiagok oso gaizki hartu zuela nire" zabarkeria". eskubidearekin lotzen da, arazoa epeen kontua izanik. Borroka armatua bukatzeko negoziaketa berehalako ikusten dute gehienek, eta epe ertain edo luzerako
|
dute
autodeterminazioaren inguruko estrategia.
|
|
|
ETA, politikoki ezindua eta polizialki itota; estatua, indartsua eta nazioarteko sostengu osoarekin. Estatuek (Frantziakoak ere bai) ez
|
dute
autodeterminazioaren eskubidea bermatzeko beharrik sentitzen: negoziatzeko ardatza dute ea errendituko direnei zer nolako irtenbide pertsonalak eskainiko dizkieten, edo zer zigorrak onarraraziko; autodeterminazioarena, demokrazian mintzatzeko formulazio orokorretan itotzea aski balitz bezala ari dira.
|
|
2016
|
|
|
Autodeterminazio eskubidea deitu izan zaio, bere bi alderdiekin: barne eta kanpo autodeterminazioa hainbat ahalegin egin
|
dute
autodeterminazio printzipio horren indarra apaltzeko eta mugatzeko. Horiek horrela, estatu izaera duten herrien aldetik horiek baitira nazioarteko erakundeetako eragile nagusiakkanpo autodeterminazioaren printzipioa kolonia izaera zuten herrientzat mugatu nahi izan da.
|
|
2023
|
|
|
Gure eskualdeko herriek ezin izan
|
dute
autodeterminazio eskubidea baliatu. Errepublika direnak eta hauteskundeak dituztenak ere ez dira ez gardenak, ez fidagarriak, ez demokratikoak, eta are gehiago oposizioa espetxeratua edukita.
|
|
|
Halako prozesu batean, Europako Batasunak eta estatu kideek bestelako betebeharrak ere izango lituzkete; besteak beste, prozesua egikaritzeko EBko legedia egokitzea. Izan ere, proposamenean zehaztu
|
dute
autodeterminazio prozesuaren emaitza Bruselari jakinarazi ostean, EBko erakundeek eta estatu kideek behin behineko epe bat ezarri dutela independentzia gauzatu eta estatu berria EBko kide izan daitekeen ebatzi artean, horretarako beharrezko «erabaki legal eta instituzionalak» hartuta.
|