|
2015
|
|
|
Eta normala da, berez, guztiek hori pentsatu izana, nire ingurukoek ere pentsatu izan baitute
|
orain
dela oso gutxi arte, nire aspaldiko lotura hori deskubritu eta aiko maikoka jakinarazi didaten arte, eta apur bat espantuka ere, sekretu bat ezkutatu izan banie bezala, lotsatuta, nire asmoa ez zen arren hori, inondik ere. Ikasia dut lezioa, beraz, eta juxtu kontrakoa egingo dut hemen, hasieratik aitortu harremana, Gipuzkoako eskolarteko txapelketan, hamar urte inguru nituela, aipamen berezi bat eman zidatela, alegia, paperezko bertsoen sailean.
|
|
|
Bertsoarekin loturarik ez zeukana naiz ordea,
|
orain
, iraganean jokatuta.
|
|
|
Bertsolaritza, historian zehar, kultur produktu herrikoia izan da, herri xumearen izaera eta kontzientziari lotua egon da, eta herri xehearen eta herri xehearentzako espresio moldea zen.
|
Orain
, planteatu den ereduari esker, beste toki batean dago. Inork ez du esaten zilegi ez denik.
|
|
|
Euskadi Irratiak, bestalde, artxibo zabala dauka bertsolaritzaren inguruan. “Lehen Nikolas Aldaik urte askotan mimo handiz jasotakoak eta
|
orain
nik egunero jasotzen ditudanak. Kontsultarako bertso eta datu interesgarriak dira”.
|
|
|
“Hasierako helburua, irratsaioa hornitzeko saioak grabatzea zen. Hala ere, gero Xenpelarrera bidaltzen hasi nintzen, eta,
|
orain
, ia saioa dokumentatua geratzeko helburuarekin ere grabatu izan ditut saioak. Grabatutako saio aunitz Nafarroan egiten ditut –hor mugitzen gara eta–, eta gure herrialdean, urtean zehar saioak egiten direla ‘aldarrikatzeko’ modu bat ere bada.
|
|
|
Jarrera bera izango luke
|
orain
antzeko gertaera eta bizipenekin. “Ukitu” egingo lituzke, ukitu ezean haserre itzuliko litzatekeelako saiotik.
|
|
|
burutik kantatzen zen”, osatu zuen.
|
Orain
ere burutik kantatzen den arren, emoziotik kantatzen hasita sumatu ditu bertsolariak. “Psikologikoki funtzionamendu egokia burua eta emozioa uztartuz joatea da.
|
|
2016
|
|
|
Era berean, ikusi da isiltasun horrek eta
|
orain
isiltasuna hausteak nola eragingo digun. Nola eragin dezakeen deskubritzea zure gurasoak zapalduak izan direla edo zapaltzaileak izan direla.
|
|
|
Milaka nafar hil zituen gizon bati buruz hori esan du
|
orain
eta ez da ezer pasa. Gaur egun Alemanian kazetari batek nazismoari buruz gauza bera esango balu, epaitua izango litzateke.
|
|
|
Baina isiltasun hori hor dago eta normalean jendeak isilik segitzen du. Duela 50 urte herriko nagusiak zirenek herriko nagusi izaten segitzen baitute
|
orain
. Hori da kontua.
|
|
|
Santurtziko udaletxean euskara teknikari ibili zen, eta hogei bat urte pasatu zituen Bertsozale Elkartean lanean.
|
Orain
, dioenez, Gizarte Segurantzarentzat dabil beharrean (erretiratua). Gabon, Txirrita obran apaiza da.
|
|
|
Jokin Izagirre urnietarra Farmazian lan egindakoa da 39 urte luzez, eta
|
orain
Koldoren sektore berean dihardu. Urnietako kultur mugimenduan luzaz jardundakoa da, bereziki euskal dantzetan eta gazteriarekin lotutako beste hainbat kontutan.
|
|
|
Ez ginen geldirik egoten. Seguran
|
orain
egingo zituen 40 urte dantza txapelketak, hura ere guk hasi genuen. 18 lagun ginen, eta 18 saio inguru egingo genituen obra horrekin.
|
|
|
Jendeak akatsak barkatzen zizkizun, euskaraz ari zinelako. Egin hori
|
orain
! ”.
|
|
|
Taldea asko aldatu da.
|
Orain
dauden 30 lagunetatik bakar ere ez dut ikusi gidoia ahaztu zaionik”. Horretaz gain, ekoizleek sekulako lana egin dute, Jaione Jauregik eta Maribel Tardiok:
|
|
|
|
orain
, aurrekoz atzeko.
|
|
|
|
orain
, lanera militantzia
|
|
|
Nahiz ta
|
orain
ez nagon tristuran
|
|
|
Alondrek “eskerrik asko benetan” esan ziguten eta geuk ere zainetan, benetan generaman eskerrik askoa. Pentsa, konturatu gabe pluralean idazten hasi naiz,
|
orain
dela hitz batzuk.
|
|
|
Bi Bala bezala ere, hasierako bertigoa ez da egungo bertigoa. Hasierako bertigoa gehiago zen ongi aterako zen ala ez exekuzio aldetik, eta,
|
orain
, gehiago da gure proposamenak funtzionatuko al duen, ondo pentsatutako proposamen honek.
|
|
|
Bizi mundutik atera zutela eta pixkana pixkana espektakulu bihurtu. Eta
|
orain
lanak bertsolaritzak espektakulu mundutik bizi mundura etortzen. Hortxe du erronka nagusia».
|
|
|
Pentsatzen dut nirekin, agian, inor ez dela ados egongo. Eta
|
orain
urtero egiten diren bertso saioen kopurua, telebistako audientziak, txapelketen arrakasta, gaurko profesionaltasuna, bertsolaritzaren inguruan sortu den azpiegitura sendoa… aipatuko dizkidate. Hori dena ondo dago, eta beharrezkoa izango da egungo testuinguruan.
|
|
|
|
Orain
, Antonio Zavalaren hitz batzuk gogoratuko ditugu. Hauek ere Esnalenen ildo beretik:
|
|
|
Nik uste, nire gisan, bertsoak, berez, ez zitzaizkiola gehiegi interesatzen, baina bai bertsolariak, kasik fenomeno antropologiko gisan. Gauza bat aitortu behar baitut, inoiz inori esan ez diodana (luzea da Euskal Herrian esan ezin litekeen gauzen zerrenda),
|
orain
lanposturik jokoan ez dudala: bertsoak ez zaizkit zipitzik ere gustatzen.
|
|
|
Bertsolaritza izango da azken hogeita bost urte hauetan euskal kulturaren baitan bilakaera potenteena bizi izan duen fenomenoa, eta aldizkariari esker bilakaera hori gertu samarretik, aldizkaria tarteko ez balitz ezinezkoa litzatekeen distantzia batetik, jarraitzeko aukera izan dut. Bertsojalea izan gabe ere (Salvados eta The Wire jarraitzen ditut
|
orain
gehiago) sekulako pribilejioa.
|
|
|
Laugarren urtea dut
|
orain
koordinatzaile lanetan, eta ardura bat gehiago izan arren, ardura polita suertatu da. Gaiak eta kolaboratzaileak aukeratu, atal berriak sortu, urrunxeago begiratzen saiatu… Lan berri hauetan Andoni Lubaki ezagutu dut, esaterako, eta istorio harrigarriak kontatu dizkit (Malitik bere zerraldoa besapean zuela itzuli zen behin); edo Galder Izagirrek oparituriko sarrerekin sekulako kontzertutzarra gozatzeko aukera izan nuen; edo Txema Garcia, Conny Beireuther, Nerea Ibarzabal, Jon Martin eta Zaldi Eroa bezalako artisten jardunean nolabait parte hartzeko aukera izan dut.
|
|
2017
|
|
|
Gizon haren mezua zerbait desberdina zen, inori entzun ez nion zerbait entzuten nion, zerbait apartekoa barneratzen zidan, zerbait magikoa zen,
|
orain
azaldu ezin dudan zerbait, nahiz eta ahaleginak egin. Txikitan Iribar haundia (umetan nire jainkoa) ikusita izaten nituen sentsazio eta sentipen berberak nituen, magia zen, gizon hura ez zen besteak bezalakoa, desberdina, olerkaria?
|
|
|
1980ko txapelketak Alemanian harrapatu ninduen, ikasten edo. Bi kasete bidali zizkidan garai hartan andre nahi eta
|
orain
emazte dudanak, Amaiak, eta haiek ere buruz ikasi nituen gehien gehienak. Amuriza epaile izana zen 1967koan, eta Arrasateko ikastolan irakasle nenbilela plazaren batean edo bestean ikusia eta entzuna nuen arren, deskubritu txapelketa hartan deskubritu nuen nik Amuriza, munduan beste askok bezala.
|
|
|
/ Sei urte luze pasa ditut ta/ hartu makina bat trago;/ nere ustez asko aguantatu dut,/ baina ezin dut gehiago,/ zuek antzerkia nahi duzue ta/ hortarako prest ez nago”. Jakina, bertsolaritzak beti(
|
orain
arte behintzat) izan duen benetan txantxetan joko horrekin, inork ez zekien hura Jonen benetako despedida ote zen, edota Mikel Mendizabalek jarritako gaiari emandako erantzun jolastia.
|
|
|
Amari, ezbehar honi aurre egiteko, fedeak ematen dio indarra. Aitak,
|
orain
bere zalantzak ditu”. Enbeitaren bertsoak ere onak dira, baina ezin hemen denak sartu, eta Andonirenak ere bi baino ez ditut aldatuko (Egañaren lehena eta hirugarrena, bertsoaldiko lehena eta bosgarrena):
|
|
|
Ikastolako mahai, etxeko apal, koaderno eta karpetak bertsoz josita izaten nituen orduan. Geroztik, makina bat euri egin du, baina
|
orain
lehortetik gertuago nabil uholdetik baino. Niretzat aterki zabal koloretsu bat izan da bertsolaritza, nire ganbaran oroitzapenak gorde ahal izateko ezinbesteko bizi oinarri.
|
|
|
Bittor Agirre, futboleko entrenatzailea, eta Iñaki Murua, futbolaria. Garai batean futbolariari beste talde batera joaten utzi arren,
|
orain
berriz itzultzeko eskatu zion. Muruak hala kantatu zion entrenatzaileari:
|
|
|
Muruak hala kantatu zion entrenatzaileari: “Kirol honetan jadanik ez da dirua ez dan besterik/ zure ondoan ez det izango oso pozik jokatzerik/ nahi ez badezu lehen merke zena
|
orain
garesti hartzerik/ beste batean ez zazu egin holako hanka sartzerik”. Futbola eta bertsoa nituen orduko bi pasio, eta tematikak eta teknikak bat egitean, pentsa nik zer gozamen!
|
|
|
Pintatu dituzu beldurrak, zuk eta denek. Koloretako horma irudi batean daude
|
orain
norberaren ezinak, elkarren gerizpean ezaxolago, beldurtzen zaituzten beldurrak, baina ez lotsa.
|
|
|
Seme alabek gida-baimena atera bitartean gora eta behera ibili behar izaten dugu. Eskerrak
|
orain
Jon Anderrek atera duen. Hark ekartzen du etxera Maider dantza entseguak bukatutakoan, autoa amari kenduta”, dio Arantxak.
|
|
|
|
orain
zorionik,
|
|
|
|
orain
non dauka untxia
|
|
|
|
orain
zaleon begietatik
|
|
|
Sariei ere eragin die azken urteetako metamorfosiak, eta jada ez da txapelik izaten irabazleentzat.
|
Orain
, taldekide guztiei liburu bana ematen zaie, eta herrikoak eta bertso eskolakoak diren bi babeslek –ezti museoak eta harategiak eztia, gozokiak eta txuleta oparitzen dizkiete bertsolariei. Horiek ez dute hautsik hartuko bitrinan!
|
|
|
Etorkizunean ere,
|
orain
arte izan duen eguneroko borrokari eutsiz irudikatzen ditu payadoreak. “Arte honek larunbatean herrialdeko areto handienean jartzen zaitu eta, igandean, txoko batean gutxi batzuei kantari; egunero sortzen zara berriz; sekula ez zara iristen”.
|
|
|
Nik Argentinan ikusten dut, duela 25 urte euskaraz Euskal Herritik etorriek zekitela, hona iristean galdu ez zuten apurrek.
|
Orain
, ordea, orduan baino jende gehiagok daki, ez ama hizkuntza duelako edo han jaso zuelako, baizik ikasi egin duelako. Pentsa zer den Euskal Herritik zuzenean iritsitako jendea zegoenean baino euskara gehiago egitea orain.
|
|
|
Orain, ordea, orduan baino jende gehiagok daki, ez ama hizkuntza duelako edo han jaso zuelako, baizik ikasi egin duelako. Pentsa zer den Euskal Herritik zuzenean iritsitako jendea zegoenean baino euskara gehiago egitea
|
orain
. Euskara indarra hartzen ari da belaunaldiak pasa ahala, eta oso berezia da hori.
|
|
|
Bertsoa lehenengo aldiz Maizpiden entzun omen zenuen, zer sentitu zenuen? Eta
|
orain
, zer da zuretzat bertsogintza?
|
|
|
Elkanok bi seme
|
orain
/ errege baditu
|
|
|
Eta oraingoaren neurria, berriz, zerak ematen digu: garai batean Azken Portu taberna mitikoa zegoen etxe sail berean,
|
orain
“kebab” eta “pizzería” bat daudela. Ahanzturari aurre egiteko, aipagarria da Azken Portu auzoko komisiokoek lehen taberna zen etxean egin duten murala.
|
|
|
Neuk, oso gogoan dut nola 1983.ean, hogeita bat urte nituela, eta maiatzaren leheneko jaialdi hartan parte hartu ondoren, Patxi Barbero, Patxi Etxeberria eta hirurok bertsotan aritu ginen Kukulunean, mahai jiran jarrita, afari merienda egiten genuen bitartean.
|
Orain
, hura zegoen lekuan ere, pizzeria bat dago. Zarautzen bertsolaritza bertsolapizza bihurtu da nonbait…
|
|
|
Zarauzkoak ezin zuen gutxiagorako izan. Putzuzulo du izena Zarauzko gaztetxeak eta garai batean ehun lantegia zena
|
orain
ametsen fabrika bihurtu dute gazteek modu autogestionatuan.
|
|
|
Animali bat ostu dirate/
|
orain
etxetik katua,
|
|
|
esperantzarik ez daukat
|
orain
/ berriz etorriko danik.
|
|
|
arratoiakin korridak daude/
|
orain
Leundan etxian
|
|
|
Bigarren hori San Telmo museoan egon zela diozu. Ba al dakigu
|
orain
non dagoen?
|
|
|
umore zapaltzailea. Labakaren ustez, bertsolaritzan
|
orain
arte erabili den umorea gertuago egon da hortik umore parekidetik baino. “Nik daukat mikroa, nik daukat boterea, ni nago hemen goian, eta sentitzen dut zilegitasun guztia 40 pertsonako mahai bati banaka edozer esateko.
|
|
|
Nekeza izan zitzaidan bertako jendea ezagutzea lehen aldi hartan.
|
Orain
, berriz, jendea da Euskal Herritik gehien erakartzen nauena.
|
|
|
Sekulako ilusioarekin prestatzen genuen egun hori, baina oso egun gogorra izaten zen. Lehen, entzuten zegoenarentzat izugarri ederra izango zen koplariak bere izen eta guzti berari propio kopla bat kantatzea, eta halaxe da
|
orain
ere. Protagonista sentiarazten zaitu eta horrek ilusioa egiten dio jendeari, eta bertsolariek ere ikasi egiten du jendearekikoa egiten.
|
|
|
hemen inguruan Orba ibarra dago, Izarbeibar ondoan; gero, Mañeruibar eta Orbaibar. XIX. mendeko karlisten sehaska izan ziren, erreketeen eskualdea gerran, eta,
|
orain
, ezker abertzalearen eskuetan daude udaletxe gehienak.
|
|
|
Modernoagoa da Diego Urmenetak
|
orain
urte batzuk Villafrancako erronda batean kantatu zuen hau:
|
|
|
Euskal Herri osoan (Ipar Euskal Herrian urriagoa da tradizioa), bestalde, bertso ikasiekin kantatzen duten koplariekin ibili izan dira urtetan mutil taldeak lehen, eta talde mistoak,
|
orain
. Etxekoak koplatu eta eskabide koplak iristean, badirudi koplari askok bat batekoak tartekatzen zituztela.
|
|
|
«Handik honantza gauzak ez dira asko aldatu» esan zuen triste. Besterik gabe,
|
orain
jartzen den lanturua kantatu zuen:
|
|
|
Ba dirudi, lehengo bertsoarekin lotuta dagoela, eta bihotzeko min sakon batek eragindakoak direla, hain zuzen ere.
|
Orain
, nork bota zezakeen bertso hori lehenengoz. Jakin egin behar, jakin.
|
|
|
Bardin ez ahal düzü
|
orain
profeitürik;
|
|
|
|
orain
jo dezagun,
|
|
|
Hara! Horren inguruko bertsorik nahi adina entzun daiteke egungo bertso plazetan, lehen itsasoaren bestaldera joandakoak
|
orain
inora joan gabe dabiltzalako lapurretan.
|
|
|
|
orain
oso gutxi daude
|
|
2018
|
|
|
Lehen, generoa okela besterik ez zen bertsolaritzan, txuleta.
|
Orain
, generoarekiko ikuspegi berdinzale batek bertsolaritza zabaldu, sakondu eta aberastu egin dezake. Genero aldetik eman diren aurrerapausoek lortu dute, adibidez, bertsozale ez ziren hainbat bertsozaletzea.
|
|
|
Askotan, erantzunak ematea baino zailagoa izaten da galderak pentsatzea. Bertsozale Elkarteak 2005ean zeuzkan galderak eta
|
orain
dauzkanak ez dira berberak, Elkartea aldatu egin delako, bertsolaritza eta bertsogintza aldatu diren hein berean. Alde batetik, azken urteotako joera berriak neurtu nahi genituen:
|
|
|
Oraindik landa eremuan bertsolaritzak estimazio handia badu ere, egia da aldaketa nabarmena izan dela. Azterketak berak aipatzen du
|
orain
dela 40 urte bertsolaritza desagertzeko edo minoritario bilakatzeko bidean zen kultur adierazpen bat zela, landa guneari lotua, transmisio naturalaren bidez geroratzen zena… Gizartea hiritartzen ari zen, eta bertsolaritzak murrizten ari zen mundu bati itsatsia geratuko zela zirudien. Baina bertso eskolak agertu zirenean dena aldatu zen.
|
|
|
Horrek guztiak leku bat behar du bertsolaritzan, ez egoteko soilik, eroso egoteko baizik. Hori lortzen ez badugu, bertsolaritzak, bere burua eraldatzeko aukera galtzeaz gain, zaleria handia galduko du, belaunaldi berri bat ere bai beharbada, eta
|
orain
hain osasuntsu ikusten dugun mugimendua ahul, gotortuta eta atzean geratuko litzateke.
|
|
|
Esfera publikoaren indarra ere agerian geratu da. Bertsozale Elkarteak ez du
|
orain
artean gehiegi parte hartu nahi izan, baina azterketan esaten da ez esku hartzea ere esku hartzeko modu bat dela. Buruko min bat baino gehiago sortuko dio horrek Bertsozale Elkarteari…
|
|
|
Baina fokua plazan jarri du, eta, lehen aipatu bezala, genero ezberdinkeria begi bistakoa da: bertso eskoletan, 16 urtetik gorakoetan, lau ikasletik hiru mutilak dira; plaza bakoitzean, lau bertsolaritik hiru gizonezkoak dira… susmoak geneuzkan eta
|
orain
datuetan islatuta geratu da hori, eta abiapuntu bat ematen digu horrek, badakigu zehazki zein den oraingo egoera. Eta ez kuantitatiboki bakarrik:
|
|
|
Azken urteotan sekulako jauzia eman du Bertsozale Elkarteak bertsolaritzaren azpiegitura indartzeko 2003 urtean sortutako Lanku Kultur Zerbitzuak enpresak. Bertsolariek,
|
orain
, aholkularitza zerbitzua jasotzen dute, kontratuak zaintzen dizkien erakunde bat daukate… Hor pausoak eman dira urteotan. Garai batean, bertsolaria bakarrik joaten zen plazara, berak kudeatu behar izaten zituen kontratu eta bestelakoak.
|
|
|
Garai batean, bertsolaria bakarrik joaten zen plazara, berak kudeatu behar izaten zituen kontratu eta bestelakoak.
|
Orain
, hor dauka Lanku. Babes bat da hori.
|
|
|
Framinga da jendeak begira dezala zuk jartzen duzun leihotik. Nik uste dut
|
orain
sartuko garela ugalkortasun batean, eta azpiframing desberdinak sortuko direla. Kontua da azpiframing ezberdin horiek framing orokor batean sartzea.
|
|
|
Azkartze hori kanona da, baina prozesu interaktibo bat, prozesu interaktibo artistiko soziala. Beharbada,
|
orain
sortzen egongo da kanon bat, oraindik ikusten ez duguna.
|
|
|
Hari horrek jarraitu egiten du: 2005eko ikerketan sustraiak zeuden, eta
|
orain
areagotu ez ezik, nolabait frogatu egin da.
|
|
|
Hari bat badago. 2005ean hasi ginen, eta
|
orain
bitartekoa egin dugu. Aurrekoan hari bat atera genuen, eta esaten genuen gaur egun bertso mundu guztia tradizio moderno bat zela.
|
|
|
Bere garaian modernotasuna klabea izan zen bezala, modernotasunen baitako dibertsitatea dator
|
orain
. Eta dibertsitate erabakigarria dago tartean, generoarekin lotuta dagoena.
|
|
|
Badakigu zein den errezeta, errezeta hori esplizitatzea erraza delako. Badakigu
|
orain
arte gizarte mugimendu gisa funtzionatu duela, gizarte mugimendu horrek eraberritu egin duela, merkatu ezberdinei erantzun bat ematen jakin izan duela, jakin duela, hein berean, kontsumoak zatikatu egiten duela, eta hainbat produktu eskaini dira bertsozale tipologien araberakoak.
|
|
|
Urteetan, ordea, alde bateko eskuak aritu zarete alde bereko eskuak garbitzen, eta beste aldekook, zikinkerian lasai. Feminismoa, ordea, lekua hartzen joan da gure egunerokoan eta
|
orain
esku guztiek sumatu dugu garbiketa premia.
|
|
|
Gaur egun, gure mundutxoan borobilean sartu samar daudela esango nuke, hala ere.
|
Orain
, erdira etorri eta hitza hartzerako garaian datoz deserosotasunak. Hor kokatzen baitira erdigunekoari aitortza, ertzekoaren belarri prestutasuna, diskurtsoaren moldaketa.
|
|
|
Gu, egia esan dezagun, plazarako hezi gintuzten. Baina erdira etorri aurretik, eta
|
orain
konturatzen naiz horretaz, askok orduak eman behar izan ditugu aldamenetik begira. Ez dakit autokonplazentzia den, edo errealismo magikoa, baina hala sinetsita nago.
|
|
|
Ai,
|
orain
banengo ni haren alboan
|
|
|
Bere bertsoaldi bat datorkit
|
orain
burura, neronek zuzenean ikusi eta entzun ahal izan nuena. 1988ko Nafarroako Txapelketan, Ortzaizen, Jean Perre Irieder gai emaile zela.
|
|
|
Herriak ere lagundu zuen, nola ez. Arantzan beti izan da zaletasun handia bertsoaren inguruan, bai lehen eta baita
|
orain
ere.
|
|
|
“Zer egingo ote digute? ” Eta Migel Jose senarrak: “Lasai egon zaitez,
|
orain
denekin horrela ibiliko dira eta”. Lehenengo deklarazioak hartu eta etxera bidali omen zituzten, baina hurrengo egunean denak kartzelara eramateko agindu zuen Marroquin epaileak.
|
|
|
|
Orain
otoizten oatzean
|
|
|
|
orain
etxean libre daude ta
|
|
|
Egitura, gidoilari eta aurkezle berriekin hasi du udazkena programak. Ilustrazio eta collageak gehituko dizkiete
|
orain
arteko osagaiei, besteak beste. Alabaina, nire ustez, haur, gazte zein oso bertsozalea ez denarentzat pantailetako egungo eskaintza ez da aski bertso mundura erakartzeko:
|
|
|
Eta nahiak aireratzen hasita… Zuk, Iñaki, zer aldatuko zenioke
|
orain
arteko kateari Ipar Euskal Herriko, Arabako, Nafarroako, Bizkaiko eta Gipuzkoako herritarrak zaletzeko?
|
|
|
Benetan, zenbateraino nahi du bertsolaritzaren ekosistemak jende gehiagorengana iritsi? Gai ote da saturatu gabe, kosta ahala kosta,
|
orain
baino gehiago hedatzeko?
|
|
|
Hori bai, umetan kateatu denari, gerora eman dizkiogu
|
orain
arte gu gozarazi izan gaituzten saio horiek denak.
|
|
|
Hizkuntza batek bizileku bat, ez geografikoa, soziologikoa baizik ematen dizula irakurri nuen
|
orain
gutxi. Eta Amets Arzallusen Suaren inguruko 9 puntukoan pentsatu nuen segidan, komunikatzeko modu hau bi kontzeptu horien bueltan dantzan dabilen artea baita.
|
|
|
Ondoko bertsoetan, Urrozen jaiotako Eusebio aipatzen du bertsogileak (hangoa zen Babaze, Legasara esposatua): lehenago agintaria izana,
|
orain
kargurik gabe dago, herritarrek bota dutelako; alkate ohiak dexente sufritu izan behar du, eta horregatik mehetu da hainbertze; lehen adiskide, eta orain etsai omen; lehen halako konfiantza familia horrekin, eskutitzak irakurri ere egiten zizkioten (Alcainek ere ez zekien ez idazten ez irakurtzen), baina hori dena galdu da alkateak pezeta bateko isuna jarri dionean; arrazoiaren kontra harrokerian...
|
|
|
Ondoko bertsoetan, Urrozen jaiotako Eusebio aipatzen du bertsogileak (hangoa zen Babaze, Legasara esposatua): lehenago agintaria izana, orain kargurik gabe dago, herritarrek bota dutelako; alkate ohiak dexente sufritu izan behar du, eta horregatik mehetu da hainbertze; lehen adiskide, eta
|
orain
etsai omen; lehen halako konfiantza familia horrekin, eskutitzak irakurri ere egiten zizkioten (Alcainek ere ez zekien ez idazten ez irakurtzen), baina hori dena galdu da alkateak pezeta bateko isuna jarri dionean; arrazoiaren kontra harrokerian aritzea leporatzen dio Babazeri, inolako kulparik ez dutenak zigortu dituela, eta hori ederki dakitela legasarrek berrogeita hamabi urte baititu herrira ...
|
|
|
Aginte politikoak eta legelariek artisten adierazpenak isilarazi edo zigortzea, gaur egun Espainia aldean hainbertze ikusi eta aditzen ari garena, aspaldiko kontua dugu, baita Kantabriako partean ere. Txirrita akusatuen aulkian jarrarazi zuten
|
orain
dela ehun eta bi urte, Iruñean, Nafarroako Malerrekan zabaldu zen bertso-paper batengatik. Ia dena ikasi dugu kasu hartaz, baina inportanteena falta dugu:
|
|
|
Orain arte, Leteren aspaldiko antzezlan hartan ez bazen [4], ez genekien Joxe Manuel sekula epaitu zutenik. Nola zen posible kasu hau
|
orain
arte inork ezagutzera eman gabe egotea. Egunkariko berri hark mami gehiago zuen:
|
|
|
Ez dugu
|
orain
arte gaia plazara atera, jatorrizko bertsoak falta genituelako eta nahiago izan dugulako segitu istorio honen adar desberdinetan ikertzen, eta bilatzen, sua biztu zuten bertso haiek nonbait agertuko zirela sinetsi nahirik. Auzitegira eta Artxibora joan gara behin eta berriz, ea gogoratzen zaien zein bertze tokitan izaten ahal diren.
|
|
|
Horregatik heldu gara idazki honekin
|
orain
, dakizkigunak kontatzera, nahi dituenak ikas ditzan.
|
|
|
|
orain
deskantsatu dira.
|
|
|
Orain musika dago tabernetan, eta ezin da kantuan hasi. Elkarteetan, eskoletan, bertso eskoletan, musika eskoletan kantatuko da
|
orain
Oiartzunen. Beste gune batzuk irabazi dira, baina lehengoak galdu dira, aldatu da, ez baita berdin kantatzen eskolan edo baserrian.
|
|
|
Lekuonak zioen, Oiartzunen sei bat doinurekin kantatzen zela pasa den mendearen lehenengo erdiaren hasieran, eta
|
orain
, berriz, sei doinuk ez dute saio baterako ere ematen, jendea aspertu egiten da. Errimaren kasua bera da, beti berdinekin aspertu egiten gara, gaurko bertsolaritzak aldatzea eskatzen du.
|