|
2014
|
|
|
Bertsolaritzabat bateko jardunari hertsiki loturik bizi dugun garaiotan bertsolariak, ahotsarekin, hitzekin eta ideiekin batera (eta haiek baino lehen), gorputza igotzen du oholtzara; jende aurrean jartzen du, bertsokidearen aldamenean paratzen, mikrofono hankarenatzean babesten. Baina
|
orain
arte bertsolaritzari buruz argitaratu diren ikerketetanez zaio gorputzari erreparatu: bertsolariak buru hiztunak bailiran behatu dira, etabertso jardunaz aipatu diren ezaugarririk gehientsuenak lepotik gora kokatu dira: inteligentzia, arrazoiketarako gaitasuna, memoria, dialektikarako trebetasuna...
|
|
2018
|
|
|
EHko bertso eskolak hiztun berriz osatuak dira, hein handi batean, eta hiztun berriak dira bertsozale berri potentzial gehienak. Esan liteke, ordea,
|
orain
arte bertsolaritza nagusiki gizonek gizonentzako garatutako praktika sozial eta kulturala izan den bezala, euskaldun zaharrek euskaldun zaharrentzako garatua ere izan dela, eta dela oraindik, neurri handi batean. Horren adierazle dira, besteak beste, bertsolaritzari buruzko azken ikerketa soziologikoko datuak:
|
|
2019
|
|
|
emakumeak izateagatik eta pobreen kulturaz kanturako baliatzeagatik (Ugalde, 2018). Hirugarrenik, Carmen Larrañagak (1995, 2000) kritikatu izan du
|
orain
arte bertsolaritza inprobisazioarekin, plazarekin eta gizonekin lotu izan dela, gauzak asko sinplifikatuz aniztasunaren kaltean. Emakume bertsolarien historia irakurtzeko, bestalde, ahalduntze prozesua (Malhotra, 2002) paradigmatzat hartu dugu.
|
|
|
emakumeak izateagatik eta pobreen kultura kanturako baliatzeagatik (Ugalde, 2018). Hirugarrenik, Carmen Larrañagak (1995, 2000) kritikatu izan du
|
orain
arte bertsolaritza inprobisazioarekin, plazarekin eta gizonekin lotu izan dela, gauzak asko sinplifikatuz aniztasunaren kaltean. Guk ere bat egiten dugu ikerketa honetan Larrañagarekin, gizonak ez ezik emakumeak ere egon direlako eta, bat batekotik haraindi, bertsoak beste bideak ere egin dituelako bere ibilbidean.
|
|
|
Hernandezek mugimendu sozialaren paradigmaren egokitasuna berresten du bere artikuluan. Baina, baita gogorarazi ere
|
orain
artean bertsolaritzaren izaera eta praktika ikuspegi androzentriko batetik izan dela definitua, eta" garaia dela izaera eta praktika hori biratzeko eta bere atzealdea ikusarazteko", genero tentsioak kontuan hartzeko, alegia. Esan beharrekoa da, atzealdea ikusarazte horretan, hamabost emakume bertsolariren bizipenak jasota, itu ituan jotzen duela Uxue Alberdik berriki kaleratu duen Kontrako eztarritik liburu mugarriak (Lisipe, Susa, 2019), eta, aldez edo moldez, JAKINen monografiko honen gainean hegan dabilela.
|
|
2021
|
|
|
Bestalde berriz bide berriak jende berria inguratu du,
|
orain
artean bertsolaritza ezagutu ez duena edo agian orain artean zaila egiten zitzaiona. (Oh!
|
|
2022
|
|
|
Jendeak hori ez du ikusten, baina janaria, loa… zaintzen ditugu. Kirolariei onartzen zaien bezala,
|
orain
arte bertsolaritzan ez da aipatu.
|